Korting Indische pensioenen met
29-9 aangenomen
RUBRIEK^
Kunst en Letteren.
VRIJDAG 29 DECEMBER 1933
DERDE BLAD PAG. 9
EERSTE KAMER
CONVFRSIE INDISCHE
LEENINGEN
Tabaksaccijns Kleine wetsontwerpen
Vergadering van 28 December 1933
De Eerste Kamer heeft hedenmorgen een aan
tal wetsontwerpen tn behandelins genomen.
Z.h.st. Dasseerden Je
continrjenteering van dierlijk vet
en een nantal aanvulltngsbegrootlngen voor
Ned.-Indlë
Tijdelijke korting op de Indische
pensioenen.
De tijdelijke korting op de Indische pensioe
nen bracht een zeer uitvoerig debat.
De heer v. LANSCHOT (r.k.) zou. met het
oou' op den nood der tijden, zijn stem aan dezen
bil uitstek harden mant regel geven.
Strijd met de Grondwet zag hij niet. Z.I. is
het standpunt van den minister van Koloniën
op dit punt zeer sterk. Niemand heeft bij art.
17 7 G.W. gedacht ann de pensioenen: een prac-
tiih van meer dan 100 jaar bewijst dat.
De financieele toestand van Indië is slecht,
maar het Is nog niet als Insolvent te beschou-
Hoe denkt de minister daarover, zoo werd ge-
vrnagd.
Volgens den heer v. Lanschot Is do band tus-
Bchen de gepensionneei den en den staat niet
van zuiver civieli echtelijke uard, maar er zU'i
sterk sprekende publIckrechtelUkc elementen
De gepenslonneerde kan ook niet meer vor
deren dan de geldende wet van hot oogenblik
toestaat.
Dat pensioenen lusschenttjds verhoogd zijn
cvllst op een publiekrechte!Uken band Nooit
Js van die verhoogende schenkingen schenkings
recht betaald
Als consekwcntie van het volkomen verde
digbare wetsontwerp zag de hoer v Lanscrmt
de mogelllkheid dat ook de Nederlandsche pen-
#.<hjnon zullen kunnen worden gewijzigd. HU
wenscht dat niet en zegt ook niet. dat het ge
beuren zal. maar het is een consekwentle.
n. mogelijkheid, dat de Indische rechter
strüd met de Grondwet aanwezig zou achten,
werd zoo microscopisch klein geacht, dat dll
bezwaar weinig gewicht ln de schaal behoeft
leggen.
Omdat hier een geval van uiterste noodzaak
aanwezig werd geacht, zou de lieer v. Lanschot
2U11 stem ann het wetsontwerp geven.
Dp heer OSSENDORP (s.d.) estreed 't wets
ontwerp, dat z.i. kort op reeds verdiend en toe
gekend loon. Dut is In strlld met art 177 G.W.;
ec-oenslonneerden zijn schuldelschtrs tegenover
den staat. Wie hun vorderingen aantast, pleegt
"r^heer DE SAVORNIN LOHMAN fch.l had
Ben Indisch ambtenaar met verlof gesproken
die gezegd had de maatregel Is onaangenaam,
maar is onvermiidellikepaar ons echter diep
zinnige juridische beschouwingen.
Het rechtskarakter van het pensioen verzet
zich niet tegen korting, naar de meening van
den heer Lohmnn. Tien laar geleden verkon
digde hU een ander Inzicht, nl. de verhouding
van staat tot gepenslonneerde Is als van debi
teur tot cedlteur. Later Is hö aan de Juistheid
van deze opvatting paan twUfelen. Hil ziet
thans de verhouding niet zuiver prlvnntrechte-
Itik. mna- ook nis van p-.ibllekroch tol Ijken aard
En daarom kan de overheid wllzl^ingen aan
brengen in den status der gep. ambtenaren Ter
staving van het veranderde inzicht werd o.a
gewezen op cumulatieverbod. gebod van op
komst hii mobtllsntl- en verbod vnn vernanding
en heleenlng voor genensionneerden. En wat
greaehled is met di. verhooging der pensioenen,
doet de deur dicht. Dat was geen liberaliteit,
die ware ongeoorloofd geweest, maar een uit
vloeisel van den publlekrechtelljken band.
Pensioen heeft men ook nimmer, ook niet van
de zjjde van hen. die r.u den minister bestreden,
als eon Individueel Iets beschouwd, maar wel
als eon collectieve last. Ware het individueel
dan zou voor ongehuwden en vrouwen een an
dere premieregeling moeten gelden dan voor
gehuwden. Zoo Iets 13 niet geschied. De premie-
bel itllng Is echter algomoen gehouden en dat is
ln strlld met het karakter van lijfrente. Dat
zijn ook de fluctuaties In de pensioenen.
De opvatting omtrent pensioen van de staats-
eommlssle-de Meester Is reeds In 1921 verdedigd
door oud-mlnlster v. Dllk Dat was een Jaar
vrtdr het rapport dezer staatscommissie. De
chr. onderofficieren stonden In die dagen, toen
prof Lobman zijn arllkcl In ..de Nederlander-
schreef, ook reeds op het „verzorglngsstand-
punt". t
Ambtenaren en gepcnslonneerdon behooren
;en behoorlijken levensstandaard te hebben
Daarom kunnen sulariseen cn pensioenen ver
ander worden ten gevolge van veranderde le
vensomstandigheden of den nood der schatkist.
Dat de financieele nood In Tndlö groot Is.
valt niet te ontkennen. Wie het wel doet, spot
eigenlik mof Indië en '.net wat het zelf voor
bezuiniging deed.
Dat Is veel meer dan wat wijzelf In eigen
land hebben gedaan.
Had men het wetsontwerp verworpen, dnn zou
de 40 pel. hjjslag kunren worden teruggenomen,
Ook brdenke men. dot <le maatregel verband
houdt met den gulden. Vult die. dan zUn de ge-
penslonneei'den daarvan ln het bijzonder de
dupe. Tegenover de .rterk gekorte ambtenaren
in indiö Js het blllljlt. dat ook. de gepenslon-
neprden een offer brc-ngen.
Deze zaak heeft overigens met art. 177 G.W.
nlcie. maar dan ook niets te maken.
Zelfs al ware de heer L-ohman niet tot ander
inzicht gekomen, dan zouden zlin rechts-dogma-
tlsche bezwaren hem niet tot tegenstemmen
hebben gebracht, omdat de andere opinie niet
een absurde opinie Is. maar ook recht van be
its nn heeft
Men denke ook eens asn den Indruk, dien
vei werping var. hot wetsontwerp In Indië zou
teweeg brengen
Wanneer het zoo ver gekomen zou zijn. dat
ordonnantiewe'teever ln India te hulp zou
moeten zlin geroepen, ware dat een abdiceeren
van het Nederlandsche parlemenr.
Deze figuur ware even onannnemelUk als
iCninerontbindlrg of heengaan van het Kabinet.
De hepr N1VARD (i.k.) had nog niet wegge
nomen bezwaren. Z.I houdt de publiekrechte
lijke verhouding tus-vhen staat en ambtenaar
hU de pensionneeiing op. Men mag wel ver-
hoogen. maar niet veringen De gepensionneor-
den zouden vrliwllllg afstand kunnen doen van
een deel van wat hun toekomt Alleen wanneer
de alleruiterste noodzaak voor het wetsontwerp
wordt aangetoond, zal de heer Nivard voor
stemmen.
Trof KRANENBURG (v.d.) was de earsts
spreker
na de pauze
HU wilde niet een scherpe onderscheiding
maken tussehen privaat en publiek recht. Maar
ook al 13 er alleen van publiek recht sprake.
dan moeten, op grond van goede trouw, verkre
gen rechten niet worden aangetast.
Art 177 G.W. Is een declaratie zonder vee!
verbintenis.
Pensioen is te beschouwen als een op de we'
rustend verkregen recht De bijslag van 40 pet
doet daaraan niets af.
De cijfers var. de begroo'tlng van NeJ.-Indië
laten echter geen keuze. Wie het wetsontwerp
willen afstemmen moeten dan maar eens met
cijfers aan'toonen hoe het Indische budget slui
tend is te maken Prof. Kranenburg r.W een
voudig geen keus. Naar zlin mecnlng kan men
op der. publleken dienst niet de regelen van "t
private Faillissementsrecht toepasselllk verkla-
len. Ook is er geen reden om van ..inflatie van
'•cchfbesei" te spreken. De staat heeft te zor
gen voor evenwicht in zijn budget.
Mits ook ln behoorllike mate de bezuiniging
wordt toegepast. Is In den bestaanden nood
toestand het wetsontwerp voor de vrljz.-dem.
frnctio aannemelijk.
De heer MICHIELS v. KESSENIOF (r.lc.i
kende den flnancleelcn noodtoestand van India
er. betoogde voorts uitvoerig op reeds aange
roerde gronden, dat de Juridische bezwaren
tegen het wetsontwerp niet voldoende gewlch
lig zlin, om tot verwerping te leiden van het
kort logs voor std
Het beroep op het proees-Monkhorst werd
volkomen ontzenuwd. Ook het grondwettelijk
argument en do kwestie van het toetslngsrechi
werden als niet ter zake beslissend afgewezen.
De heer v. OITTERS (a.r.) zag de grootste
noodzaak om don patiönt Indiö te helpen. Sa
neering is daartoe noodlg; tot de voorloopig ge
troffen maatregelen behoort het kortingsvoor
stel. De diio groote bezwaren er tfgen werder.
geresumeerd en gewogen, maar te licht bevon
den. De Regeeilng handelt ln het belang van
de gepensionnei-rdcn.
Gevraagd werd of de minister reeds nadere
mededeelingen kan doen omtrent conversie van
dure Indische leenlngen. Nederlandsche beleg
gers werden opgewekt om krachtig steun te
verleenen aan zulk een conversie: liet Is een
vaderlandslievende daad
De heer FOCK (lib.) zag ln den maatregel
een harde noodzakelijkheid. Met de Juridische
beschouwingen van de hoeren Kranenburg en
Mich Iels v. Kessenich werd Ingestemd. De toe-
stand Is van dien aard. dat In tndië een nood
toestand bestaat np financieel gebied Het wets
ontwerp mag echter voor de toekomst niet al«
antecedent dienst doen.
Het Indische bestuursapparaat dient Inge
perkt. Er is reeds veel gedaan en dat moet ge
waardeerd. Ook wil behooien den steun te bie
den. die van ons wordt gevraagd om Indiö te
helpen
De heer MOl.TMAKER (s.d.) zou voor het
wetsontwerp stemmen, omdat 't ook zeer hooge
pensioenen aantast en h|j voorts tegen cumula
tie van pensioenen ie
REDE VAN MINISTER COLIJN
De MINISTER VAN KOLONIëN begon met
de opmerking, dat het lijfrente-argument, dat
aantasting van het recht als beschuldiging In
sluit. In deze Kamer niet meer Is gehoord.
I'.jj de herziening der Indische pensioenen zul
len do maxima worden verlangd en de dienst
tijd znl worden verlengd. De 800. die ln het
hiiitcnlnnd hun pensioen verteren zün vooral
oud-soldaten van vreemdp nationaliteit, die
vroeger veel voor het Indische leger werden
aangeworven
Een pensioen van f50 per maand zal 7 cent
per week gekoot worden. Dat Is te dragen
Met de juridische beschouwingen van Prof.
Lohman en die vnn den heer Michlels v. Kess«|
nlch Is de minister het meer eens dan met aio
Min Trof. Kranenburg.
De stelling, dat pensioen uitgesteld loon Is.
Is tegenwoordig nle' te handhaven Hoe kan
dan van twee luitenants, die met twee maan
den tijdsverschil gepensionneerd worden de een
f 7500 en de ander f 2800 pensioen ontvangen"
Sfeer velen zlin gepensionneerd op veel gunsti
ge» voorwaarden, dan waarop zU hun diens*
aanvingen. Op het gebied van pensioenen zUn
veler stoutste verwachtingen ver overtroffen.
Een deel daarvan moet nu worden ïeruggeno
men met het oog op den bestaanden noodtoe-
Ook de pensioenwetgever van 1922 heeft den
gcwUzigden aard van het pensioen aanvaard
Art. 177 G.W. slaat on de publieke financiën
van den staat en is niet toepasselijk voor de
l ensloenen.
De financieele nood van Indië Is onweerapre-
kelllk.
Tussehen 1930 en 1933 ls reeds 125 mlllloen
bezuinigd en nog moet er 100 mlllloen worden
gevonden De Indische winsten zUn van 250 mil
linen In 1929 leiuggeloopen tot 31 millloen In
1032. Deze cijfers hebben betrekking op alle
Indische ondernemingen.
Na 1930 Is In Indiö 123 mlllloen bezuinigd.
Dat Is groot werk Dmn- kunnen we hier nog
niet aan ruiken En sinds Is nog 50 mlllloen
gevonden. De minister heeft voor dat werk
grooten lof. Voor de begrooting van 1936 hoopt
'Ie minister te kunnen bereiken, dat do schuld
niet verder toeneemt en we dus niet niet ver-
do- zinken. Maar daarna moeten we nog 50 mil-
Moon guan bezuinigen. De daarvoor dienende
meatiegelen zullen bü de begrooting worden
overgelegd.
Is Indië Insolvent? De minister antwoordt:
Indiö is niet insolvent, want Nederland jtaat
nchtei Indië. met heel zijn vermogen
De mogelijkheid, dat ook Nederlandsche pen
sioenen kunnen worden aangetast. Is In ab
stracte niet >;'itgesloten. Maar men bedenke, dat
net met de Indische pensioenen Iets bijzonders
i« Die zijn veel hooger dan de Nederlandsche.
Hier is het hoogste f 4000. Er moet dus wel
heel wat gebeuren eer daaraan zou worden ge
-na kt.
Vanavond staat in de bladen, dat de mogelllk
heid c-m de 30Ü mlllloen dure Indische leenlngen
In te wisselen tegen 4 pet Nederlandsche obli
gaties zul worden opengesteld met garantie
van den staat voor rente en aflossing.
Een beroep werd gedaan op 't Nederlandsche
volk om de Regecrlng ln haar bovenmensche-
Uike taak te helpen en niet alleen te laten
worstelen.
Het wetsontwerp werd aangenomen met 29
teupn 9 stemmen.
Tegen de soc.-dem. mevr. Pothuis-Smit en de
heernn Oudegeest, Polak, Danz. Hermans. Os-
oendorp. Mendcls en de r.k. Andrleasen en de
Rruyn.
3.h.st. werden vervolgens goedgekeurd:
wijziging en aanvulling van de bepalingen
betreffende de Invordering van accijnzen:
aanvulling van de Omze'tbeln.stlngwet 1933
(Staatsblad no 546);
wlizlging en verhooging van het zevende
hoofdstuk A der RUksbegrootlng voor 1932; er
wijziging on vei hooging van de begrootlrig
van Inkomsten en uitgaven van het Leenlng-
fends 1914 voor 1932.
Verhooglng van den accijns op tabak
Bü de verbooging van den accijns op tAbak
zcide d» heer DE JONG (r.k.). dat hij liever
belasting oj> de ruwe tabak had gehad. Maar
hU zou toch voor het wetsontwerp stemin-n.
Dn handeroliebe8chermlng werd toegejuicht
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering kwam de heer v. d.
HOEVEN tc.li.> bctoogen, dat ln dit weLsont-
werp de bestrijding van het cadeaustelsel niet
thuis hooit. Het cadeausysteem stimuleert het
tabaksverbruik, maar er over debatte-men moet
gescnieden met den minister van Economische
Za.ceu. De minister van Financiën -is op dit ge
bied een diiettunt. Gtvraagd werd een toezeg
ging, dat het cadeaustelsei-artlkel zal worden
tci uggenomen.
De heer LLOMJOUS (r.k.) was beducht voor
dumping door het buitenlandsche sigaretten-
kapitaal, met name van de zude van de British
American Tobacco Cy. Wil de minister dit, te
gengaan, dan moet de minimum-bunderolleprUs
worden gesteld op f 10 per 1000. Verzocht werd
te waken tegen onredelijke aanvullen op het
Ncdm inndsche kapitaal, dan wordt tevens de
opbrengst van den accUns beveiligd.
Het ln voor» echt naai de waarde op sigaret
ten ls thans veel te laag en beteelten't voor de
Invoerders niets; het moet minstens f 6 per
1UU0 worden. We voeren nog veel te veel (voor
t 3 millioen) sigaretten ln. Die kunnen we zelf
maken
De neer KNOTTENBELT (11b.) wilde de fis
cale bezwaren van het wetsontwerp aanvaarden
maar de minister roep niet t«- overzlene bezwa
ren op door zün verbod van het cadeaustelsel.
Eli daar ls minder gemakkelijk over heen te
komen. Met hel „sappig" betoug van den he.r
v. d. Hoeven was de lieer Knottenbelt het eens
<>ok hü vroeg dp toezegging, waarover de heer
v. d. Hoeven gesproken had.
Met deze opvatting verklaarde zich de heer
OUDEGEEST (s.d.) solidulf.
De MINISTER VAN FiNANCIëN zag ln de
1 nliak een geschikt object voor een verterings
belasting- het is een genotmiddel.
Het systeem van bunderolle-belastlng ls nu
eenmaal gekozen en dam om heeft het niet veel
zin om over een heffing op ruwe tabak te spre
ken. De-ze iautste Is herhaaldelijk ondei zocht.
ini.tr er is van afgezien, wegens de er aan ver
houden oezwaren.
I3U een technische herziening van het tarief
van Inoeri echten zal slechts aandacht kunnen
worden geschonken aan de belasting van be
werkte tabak en van sigaretten.
Hel practipche stopzetten van den invoer van
buitenlandsche sigaretten, zou er toe kunnen
lelden, dat de buitenlandsche concerns hier te
lande fabrieken gaan oprichten. De viaag ls
slechts of zU reëele com.urrentie-methoden toe
passen. Passen zij dumpingsmethoden toé, dnn
zouden dam tegen maatregelen kunnen worden
overwogen Mnr dnn zegt men misschien' dol
ligt p.iet op uw terrein Maar wie dat zeggen,
vergeten, dat financieele maatregelen heel vaak
dlc-p IngrUpen in het economisch leven. Men
moet alle dingen al? veistandlg mensch bekij
ken en behandelen. En icgenwootdig gebeurt
er op financieel terrein allerlei uit overwegin
gen ann he; nl gemeen belang ontleend, dat eco
nomisch schadelijk werkt
De mlnlmiim-buiiderolle za' ernstig worden
overwogen Er Is geen wetswijziging voor noo
dlg. mnnr slechts wijziging vnn een algemee-
nen maatregel van bestuur De minister heeft
ter zake reeds advies gevraagd aan de com
missie van deskundigen voor den tabaksaceUns
De he.eren v. d. Hoeven en Knottenbelt heb
ben handerollo en cadeaustelsel met elkaar ln
verhand gebracht. Het rieel't don minister ge
griefd dat de heer Knottenbelt het voorstelde
alsof de minister met de bescherming van do
banderoile de Tweede Kamer overvallen hart
tm*r dit punt ie na?' ajle zilden advies ge
vraagd en reeds In de Memorlo van Toelich
ting vnn September Is het aangekondigd. Wie
critiek oefent, doet goed eerst de stukken bu-
h.mrlbk ie lezen.
Er is van een lncldenteele beslissing ten aan
zien van liet cadeaustelsel In geen enkel op
zicht sprake. Wie de banderoile wit beschermen
•hipi ook n«n n?t gevun van cadtaua een eind
'naken Dat heeft In de kringen van het hedrl.it
gr-iote dankbaarheid vei wekt. omdat het een
sociaal-nuttige maatregel le. Don minister zün
huldo-telegrammen gezonden toen de Twee ic
Kamer het wetsontwerp had aangenomen.
Er zijn aan den maatregel ook schaduwzUden
'•tu bonden, inu.i' wni er tegenover staat aan
goeds voor het bedi Ufsleven. Is van zooveel be-
teekenis. dat het overweegt
Van den minister Is door de bestrilders «en
belofte gevraagd om het cadeaustelsel prur-
tlsch uit de wet te lichten. Die vraag was
staatsrechtellik niet verdedigbaar. Het zou neer
komen op nel bewilligen In een recht viti.
amendement van de Eerste Kamer. Bovendien
In de Tweede Kamer hebben velen het wetsont
werp aanvaard, omdat de banderollebescher-
mlig er In stond. De bestrijders sullen moeten-
overwegen wat voor hen het zwaarst weegt: do
heele wet zooals ze ls of alleen de kwestie van
de banderoile.
Gerepliceerd werd door de heeren OUDE
GEEST (s.d) die tegen zou stemmen, KNOT
TENBELT (lib.) die de verantwoordelijkheid
voor de verwerping niet zou willen dragen en
v. d. HOEVEN (c.h.) die eveneens over z(jn be
zwaren zou heenstappen.
De MINISTER dupliceerde en herhaalde, dat
bescherming van den banderolleprUa gepaard
moet gaan met hel afsnijden van het geven
van cudeaux op dit terrein.
Z.h.st. werd het wetsontwerp aangenomen
met aantcekenlng. dat de beer Oudegeest er
tegen was.
Te J 1.10 uur sluiting.
WINTERNUMMER „TIMOTHEUS".
„Timotheus", het bekende tijdschrift, dat
reeds aan z'n 39ste jaargang bezig is, geeft
een Winternummer, dat er ook weer zeer
degelijik en aantrekkelijk uitziet Het is
lweemaal zoo groot als een gewoon nummer
en bevat vele interessante artik.lcn van be
kende medewerkers. Verder verscheidene
illustraties, waarvan verschillende op he;
Kerstfeest betrekking hebben. Een muziek
stuk „Kerstlied" zal voor liefhebbers van
muziek een welkome aanwinst zijn. Du
woorden zijn van A. de Graaff en de mu
ziek van J. F. Tierie Jr. Bij het nummer
is een fraaie bijlage gevoegd, een prachtige
jongenskop, die men in een lijstje moot
zetten en 1" jongenskamer hangen.
KERSTNUMMER HET SCHOUWVENSTER.
Vlak voor Kerstmis ontvingen we het
Kerstnummer van Het Schouwvenster, uit
gave van de N.V. „H. A. van Bottenlnirg"
te Amsterdam. Al zijn do feestdagen nu
voorbij, we willen toch nog de aandacht
vestigen op dit nummer. Behalve het om
slag telt hi.» blum.ijden van lief h- k< i.:!-1
groote formaat. Bovendien wordt er nog
een gekleurde bijlage bijgevoegd: „Reliek-
ka", naar een aquarel van Josina Knap.
Hu*, nummer is verder rijk geillustiee. I.
waarbij verschillende platen die een hajve
of een heele bladzijde beslaan. Dp mpdi-
latie is van de hand van Dr. B. Wielenga
Mr. A. v. d. Retire
DE NED. CHR. RADIOVEREEN.
IN 1933
OUDEJAARSREDE VAN Mr. A. v. d. DEURE
Oudergewoonte heeft de Voorzitter van de
N.C.R.V. Mr. A. v. d. D e u r e gisteravond, de
laatste ultzendavond der vereeniging van dit jaar.
een terugblik over 1933 gegeven.
Bij dezen terugblik, aldus spr., past een gevoel
van dank aan God.
voor de geno en
welvaart en voor-
spoed. Het ledental
liep gestadig vooruit:
de reserves werden
met ong. 100.00C
vermeerderd. Juist
om het princip:eelt
karakter der N.C
R.V.. blijft men in
moeilijke tijden on
zen omroep trouw,
en 't is och eken dal
een eigen Christelij-
ken omroep niet kan
worden gemist.
Aan de in de eer
ste helft van 1933
Vfgetreden ministers
Jhr Ruys de Boeren- HHHI
brouck en Mr. Reymer bracht spr. een eeresaluut
voor wat zij voor den rad.o-omroep hebben ver-
richt.
Bij het optreden van het ministerie-Coüjn ver-
hu sdc radio van Waterstaa naar Binnerilandsche
Zaken, en heeft Minjster de Wilde zich met groote
energie in de radiokwesties Ingewerkt. Dit bleek
reeds uit verschillende d'ngen. Met be'angstell.ng
worden de nieuwe besluiten, die deze Minister nog
zal nemen, afgewacht. Wij kunnen, aldus spr.. rus
tig afwachten. Wat er ook besloten wordt, steeds
zal de basis, volstrekte gelijkheid der versch llende
geestesstroomingen, worden in acht genomen. D
meest afdoende waarhoig daarvoor is wel het ver
leden van Mr ce Wildt zelf.
Voorts memoreerde spr. de gehouden Radio-
landdag. die ondanks pessimistische verwach Ingen
en bijna onoverkomelijke moeilijkheden, een sch t-
terende tcocdag is geworden, en het bewijs heeft
geleverd dat de Chr. Omroep z'ch mag verheugen
in de belangstelling van tienduizenden. Daar werd
niet alleen de onderlinge band versterkt, maar
ook aan de aanwezige autoritei'en du delijk gede
monstreerd wat deze vereeniging voor onzen om
roep beteekende. Een gerezen kwest:e omtrent
leveranf.es met een groep Hervormde broeders uit
Apeldoorn, werd door enkelen aanqeqrenen om de
N.C.R V. te bestrijden. Een onderlinge bespreking
met genoemde broeders was oorzaak, da: reeds
menig misverstand werd weqgcru;md. Onze orga
nisatie staat sterker dan ooit te voren.
"Het jaar 1933 bracht ook de eerste N C.R.V.-
uitzénding over den Phoh'render naar Indië Door
eenige moeilijkheden werden deze uitzend ngen
nog niet vervolgd. Reeds kan worden medegedeeld
da: thans weer twee kerkdiensten op het program
ma staan. In overleg me. de Ned. Ind. Chr. Radio
Omroep (N.I.C.R.O.) zal worden bepaald op
welke wijze de verdere uitzendingen zullen plaats
hebben. Momenteel zijn met de N.I.C.R O. bespre
kingen gaande, om via den versterkten Bandoeng-
zender een Indische uitzending naar Nederland te
geven, om deze via den Nederlandschen zender
verder te verspreiden. Nadere bijzonderheden
zul'en nog volgen.
Op de internationale RadloconferenHe te Luzern
werd de Nederlandsche !87c M golf toegewezen
aan Roemenië, en ingaande 15 Januari a.s. zal
Roemenië deze golflengte gaan gebruiken. Neder
land zal echter aan deze golflengte vasthouden, en
is niet bereid gevonden z'n eigen golf op te geven.
Het is moeilijk te zeggen hoe het na 15 Januari
zal gaan. Het Roemtensche station moet nog wor
den gebouwd, en voorloopig zal men daar met een
proefzender blijven uitzenden. In de eerste ;a-en
zal de storing dus wel meevallen In de toekomst
zullen onze rechten op de 1875 Metergolf dienen
te worden veilig gesteld.
Intusschen heeft Minister De Wilde de zender-
kwestie en wa: nog cmt voorziening vraagt, ter
hand genomen. Een conferentie van de vier groote
omroepverenigingen had tot gevolg dat een ge
mengd bedrijf is opgericht, georganiseerd in een
N.V.. waarin de vier groepen op voet van gelijk
heid zullen worden opgenomen.
Komende tot de lotgevallen der vereeniging in
eigen kring, memoreerde spr. dat geen der be
stuursleden door den dood ontviel, of door ziekte
genoodzaakt was het werk neer te leggen.
Van de plannen voor het nieuwe jaar mag
worden genoemd de verbetering der programma's.
Op de begrooting 1924 ls een aanzienlijk grooter
bedrag uitgetrokken voor muziek en lezingen,
opdat meer dan tot nu :oe kan worden geprofi
teerd van eerste rangs krachten die op muz kaal
geb ed bestaan. Spr. ontkende echter niet de grooie
moeilijkheden die op dit gebied bestaan. Bij de
critiek die op onze intellcctueele programma's wordt
uitgeoefend, wordt dikwijls vergeten dat een groot
deel onzer luisteraars prijs stelt op eenvoudige
muziek.
Voorts zijn er plannen ontworpen tot het bou
wen van een nieuwe studio. De uitvoering daar
van verkeert nog in een beginstadium. Vast staat
dat al deze plannen zeer groote eischen aan onze
schatkist zullen stellen.
De propaganda wordt onder leiding van den
heer Peereboom met kracht gevoerd.
Bewondering mag worden gekoesterd, voor wat
in Nederland vrijwillig en zonder staatshulp werd
opgebouwd. Onze Nederlandsche omroep kan den
toets in vergelijking me: de buitenlandsche stations,
glansrijk doorstaan. Als Nederlanders mogen wij
over menig punt van meening verschillen, nooit
kan worden ontkent dat de vereenig ngen onder
ling een cultuurmonument hebben opgericht dat
alormeen bewondering kan wekken.
Spr. wenschte tenslo te alle luisteraars Gods
besten zegen toe voor het Oude en het Nieuwe
jaar. en wek'e op in te stemmen met de woorden
van het reislied' Zij zal ons niet berouwen, de
keus van 't smalle pad, enz. Met deze woorden
eindiode Mr v. d Deurne zijn voor d: Mende maal
als Voorzitter uitgesproken Oudejaarsrede.
ZATERDAG 30 DECEMBER
HILVERSUM i96 M-
V.A.R.A.
8.00 Gramofoonmuziek.
V.P.R.O.
10.00 Morgenwijding.
VA.RA.
10.15 Uitzending voor de arbeiders ln de
Continubedrijven. „Vóór het bezoek" .een
fragment uit den romen „Getroffenen", van
Henri Dekking. Voordracht door: WUlem
van Capellen. V.A.R.A.-Klein-Orkest o.l.v.
Hugo de Groot.
12.00 De Notenkrakers, o.l.v. Daaf Wins.
2.00 n.m. Verzorging zender.
2.15 n.m. Platen dezer maand. (Gramofoon
muziek).
3.00 n.m. Kapitalisme, socialisme en sociali
satie. Hoe het socialisme functioneeren kan
en op de menschheid zal werken II, door
Hilda VerweyJonker.
3.20 nan. De Flierefluiters.
3.45 n.m. Filmkwartiertje door M. Sluyser.
4.00 n.m. De Flierefluiters.
4.30 n-m. Voor de kinderen. Het vraaguurtje
van Dom Henk.
5-30 n.m. Orgelspel door Joh. Jong.
5.55 n.m. Zenderw sseling.
6.00 n.m. Letterkundig overzicht dopr A. M.
de Jong. „De Vriend: keert weer'Arnold
Zweig.
6.45 mm. Het urgentie-program van S.D.
A.P. en N.V.V. Toelichting van punt 1 van
het program: „Uitbreiding van het enteige-
ningsrecht voor de socialisatie van particu
liere bedrijven en van landbouwgronden",
door A. H. G. van Arkel.
7.00 n.m. Gramofoonmuziek.
7.15 n.m. Friesche uitzending m.m.v. Fryck
Toan el o.l.v. Barend van der Veen. Ho t in
soldaet oaen 'e kos- kaan. Klucht spiltsje,
nei in sketske. mei deselbe namrae. fen Wa
ling Dijkstra biwirke, troch Barend. Persca-
nen: Menheer, Mefrou. Faem, Kaptein, Sol
daet.
7.45 n.m. Gramofoonmuziek.
8.00 n.m. Herhaling S.O.S.-berichten. Vaz
Diaz eD varia.
8.15 n.m. Anno 1900. Medewerking van:
V.A.R.A.-Orkest o.l.v. Hugo de Groot. Piet
Hesse. Stella Seemer e.a.
9.30 n.m. Toespraak door J, W. Lebon.
secretars-prnninpm. der V.A R.A.
9.45 n.m. Anno 1900 (Vervolg).
11.00 n m. Gramofoonmuziek.
12.00 Sluiting.
HUIZEN 1875 M.
K.R.O.
8.00—9.15 Morgenconcert.
10.00— 11 -30 Gramofconmuziek.
11.30—12.00 Godsdiensdg halfuurtje door
Pastoor L. f.. Perquin.
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.152.00 n.m. Het K.R.O.-Sextet o.l.v.
Piet Lustenhouwer.
2.00—2.30 n.m. Halfuurtje voor de rijpere
Jeugd. A. Bartels: „Kanarieteelt en -zang".
2-3Ö— 4 00 non. Kinderuurtje door mevr.
Sopltie Nuwenhuis—Van der Rijst en mevr.
Corrie MarresVan der Ven.
4.00—4.15 Verzorging ^ender.
4.15—5.00 n.m. Hei KÜ.O.-orkest o.l.v.
Marinus van 't Woud.
5.00—5.15 n.m. Gramofoonmuziek.
5.15—5.30 n.m. Esperantonieuws door P.
Heilker.
5.306.20 n.m. K.R.O.-orkest
6.20—6.i5 n.m. Journalistiek weekoverzicht
door Paul de Waart.
6.457 00 n.m. K.R.O.-orkest
7.00—7.15 n m. Politieberichten.
7.157.35 n.m. B. v. d. Burg: „Humor en
Geestigheid".
733—8.00 n.m. Gramofoonmuziek.
8.008.25 n.m. Gramofoonmuziek.
8.258.30 n.m. Vaz Dias.
8.30—8.35 n.m. Gramofoonmuziek.
8.35—9.25 n.m. ..'t Is tezh zeker zoo". Frag
menten uit de Revue in het Grand Theater
te Amsterdam.
9.25—10.00 n.m. .1933 op de zwarte schijf".
10.00—10.45 n.m. „Waar wou Je heen".
Draadlooze geschiedenis in de poffertjes
kraam.
10.45-10 50 n.m. Vaz Dias.
10.50—11.20 n.m. De KRO-Boys o.l.v. Plet
Lustenhouwer.
11.20—11.35 n.m. Grai„ofoonmuziek.
113512.00 De KRO-Boys o.Lv. Piet Lus
tenhouwer.
BRUSSEL 509 M.
8.20 n.m ...Das Land des Lfichelna".
BEROMüNSTER 459.4 M.
7.10 n.m. „Der unsterbllche Lump", operet
te van Eysler.
DAVENTRY 1554.4 M.
8.20 nun. Music-hallprogramma.
STRAATSBURG 345.2 M.
8.50 n.m. „Faust", opera van Gounod.
Daanin volgt een kerstverhaal van A. de
Jong Srhinpers. getiteld „Groote blijd
schap". Prof. Mr. P. S. Gerbrandy schrijft
een economisch artikel over „Overvloed en
toch armoede". Een interessant artikel met
vele fmo's is „Met de auto dtvnrs door
Centraal-Azlë". Verder vinden we nog: Het
Kerstfpest van twee menschen, door A van
Hoogst ra tpn-Schoch; Nederlandsche Srhil
derknnst. door Jan van J.evden; Zijn Kersi
geschpnk, door Bertie Ham; Toon Cyrenius
over Syrië Stadhouder was, door M. van
der Vliet; Ingang een Ninjwjaarsvertel-
ling, door A. Dijkstra-Mehius. Een interes
sante prijsvraag komt er bovendien nog in
voor, waar de a.bonnë's op dit tijdschrift
hun scherpzinnigheid op kunnen beproeven.
WILMA.
Korte levensberichten
Wilma, pseudoniem van Mejuffrouw
Willemina Vermaat, werd geboren U Mei
1S73 te Zetten, waar ze tot haar 27ste jaar
woonde. Oorspronki lijk voor 't onderwijs
opgeleid, heeft zij in deze richting niets
kunnen presteeren. Na enkele examens te
hebben afgelegd, dwong een zeer langdu
rige ziekte haar, de studie op te geven.
Op haar 33ste jaar kwam er wezenlijk
herstel cn daarmee ook plotseling de drang
tot schrijven. Thans woont ze in Beek
bergen, waar zij zich wijdt aan haar kunst
Wilma is èn door de kwaliteit èn door
de kwantiteit van haar werk zonder
eenigen twijfel de belangrijkste onzer
Christelijke romanschrijfsters en -schrijvers
Tot nu toe verschenen van haar:
„De Profundus" (1908), „Elze" (1910),
„Macht" (1912), alle uitgaven van Firma
Ten Hoet, Nijmegen; JvAchter de Heuvelen"
(1916) ultg. Ruys, Utrecht; „Het Schoone
Leven" (1918) uitg, Dixon, Apeldoorn; „Die
vrijwillig dragen" (1921), „Zomer" (1923),
„De Bruidsketting" (1923), alle uitg. van
Bosch te Baarn; „Gedenk mijn Banden"
(z. j.), brochure uitg. „De Oogst", Blarl-
cura; „Gods Gevangene" (1923), „Menschcn-
handen" (1921), „Visioen" (1923), „Moeder
Sieneke" (1924), „Albert en Dieneke"
(192S), „De Lichte Nacht" (1929), „Verge
zicht" (1930), „De Kruisboom" (1931),
„De Klank van het Leven" (1932), „Mijn
Hart" (1931), Neerbosch.
In verschillende tijdschriften, kerstboe
ken enz. publiceert Wilma schetsen. Zij
werkt mede aan „Opwaarlsche Wegen" (dit
blad bevatte studies van haar hand over
Willem de Mérode en Guido Gazelle),
„Stemmen des Tijds", „Op den Uitkijk",
„Korenland", „De Jonge Vrouw" en .,De
Vriend des Huizes".
In „Heerlijkheid" (192S) verzamelde
Wilma gedachten uit het werk van Dr. J.
H. Gerritsen.
Dr. J. Haantjes wijdde aan Wilma en
haar werk een essay, dat bij U.M. Holland
afzonderlijk verscheen. Voorts schreven
over Wilma on haar werk in hel algemeen:
M. J. Leendcrtse „Lezen en Voordragen"
jaargang II, P. J. Rissecuw in „Chr. Schrij
vers van dezen Tijd".
Uitvoerige artikelen over afzonderlijke
werken vindt men in De Standaard (Óct.
'31 en Nov. '32) en over „De Lichte Nacht"
in Dr. Jos. J. Gielen „Bel. Letterk. Werken"
deel III.
Wilma heeft, na haar laatsten schetsen-
bundel -f31oel" (1933), thans ln bewerking
.Opstanding".
FEUILLETON
DE SPAANSCHE CAVALIER
Door B. WARSTADT
33)
„Dat stukje Ijzer zal niet lang weerstand
kunnen bieden aan die slagen"' schreeuwd>'
Paszmore, zich tot Lopez wendend; „waarom
gaol u zich niet in een kamer vei stek1en?"
„Omdat ik liever onder den bloolen hemel
wil sterven dan als een ra» iri zijn hol"
mompelde heesch de vertwijfelde nan.
K-r-a-a-k ging de poort, en bmnen storm
den de wolven m menschengedaante zoeken
dp hun slachtoffer.
„Terug, terug, gij zonen van Sevilla!" n*T
Alcala, terwijl hij het volk tegemoet trad
met de kalmte en waardigheid* me eigen is
aan een man die gewoon is te bevelen. „H .3
durft gij het wagen op deze wijze binnen
te dringen in het huis van een Audalusiscl.
cavalier?" Alcala riclittp zijn ges»rengcn ll'k
op den aanvoerder der oproermakers on
herkende in hem een van de loovors. rx.et
wie hij den voorbij gegancn nacht iti de ge
vangenis had doorgebracht. De bandiet tr.d
bij liet onverwachte ontmoeten van zij"
gevangeniskameraad, dien hij b'jna voor oor»
profeet had gehouden ontsteld een schrede
achterwaarts.
„U en uw huis zal geen kwaad wedervaren
edele heer, maar deze schurk
„Is mijn gast en ik zal hem ais zoodanig
beschermen", verklaarde Aicala. Wat? Wilt
gij, mijn dappere landslieden den geboorte
dag uer vrijheid vieren met het bedrijven
van gewelddaden, waarvoor zelfs de wildste
heidenen zich zouden schamen? Zullen do
Spanjaarden zich hun vrijheid onwaard be-
toonen, als geheel Europa de oogen op lift»*
heeft gevestigd? Ik hoorde u op straat
roepen „Leve de Grondwet!" Ik neb dat be
groet uls een teeken, dat mijn landslieden
de vrijheid van het geweld kunnen onder
scheiden en dat in Spanje onoe: revoluti;
niet inoord en roof wordt verstaan."
Alcala had het zelfbewustzijn zijner toe
hoorders getroffen, een eigonscl'np, die den
Spuanjaarden uangeboren schijnt te zijn, en
die* zooals uit de geschiedenis i lijkt, uuk in
staat is de razernij van liet volk te heteuge
len- Geen enkele indringer stormde na?,
voren, ofschoon de eenige muur tussehen
hen en hun slachtoifer slechts bestond in
den vasten wil en den onverschrol ken moeo
van een ongewapend man. Maar een bleeki*
man met wild uiterlijk trad uit den troep
naar voren en ging vlak voor Alcala staan
Een aan waanzin grenzende wildheid lichtte
er uit zijn diepliggende oogen, mi keek Ri*
vadeo onafgewend aan, zwaaide met zijn
fes heen en weer en sprak tot Alcala: „Wij
moeten gerechtigheid licbhon, wij zullen ons
wreken op dezen vervloekten man, die om-
volk vertreden heeft als het zand op de
straten. Als u zijn misdaden ook maar voor
de helft kende, zoudt u hem met hesc'ier
men. Zie mij aan, edele heer!" Een vreese
lijke lijdensgeschiedenis was te :ezen op liet
gelaat van den spreker, en zijn,vermagerd
lichaam was eveneens getuige van wat hij
had doorgemaakt: „U hebt maar één naci.1
in dit hol der ellende doorgebracht* waarin
de geldgierigheid onder het masker der ge
rechtigheid haar slachtoffers wernt, maar ik
heb duar zeven jaren vertoefd en mijn mis
daad bestond in niets anders dan dat tk
dien tyran daar de belasting nipt betaalde.
Zeven jaren!" riep de man toornig uit
„zeven jaren in ellende doorgebracht in de
gevangenis, slechter heb ik het gehad dau
de wilde dioren, terwijl daarbuiten mijn
arme vrouw en kinderen van honger moes
ten sterven."
F.cp diep gemompel van weerzin en tegen
zin ging er op uit de luisterende menig'.e'
Met bevende stem en toenemende heftigheid
vervolgde de man: „Zeven jaren! En ie.leren
dag heb ik een heiligen eed der wrake ge
zworen. En ik ben maar één onder de dui
zenden die hetzelfde hebben gedaan."
„Ja, ja!" schie?uwden vgle s'emmen.
.•En zonden wij dan onzen eed niet
hoiidpn". riep de door smart gebogen mar>
„Ja, ja", werd met luider stemme ge*
antwoord.
„De tyran staat hier vóór ons' Zouden wb
dan niet toeslaan? Het uur der vergelding
Is gekomen, zouden wij er dan geen gébruik
van maken?"
„Terug! Gij mannen van Sevilla!" riep
Alcala uit. „Luislert naar mij nog een oogen
blik. Daar staan er onder ulierton, die ii*
den afgeloopen nacht hebben geluisterd nna»
een boodschap des hemels Tot wie kwam
deze boodschap? Tot allen, tot 'len misdnd'
gor in den hermelijnen mantel zoo goed als
jtot den geringsten dief. Door wien kwam
deze boodschap? Door Hem, die dc machl
bezit zijn vijanden te verslaan, ze tc verder
ven en in het vuur te werpen, dat "ironie»
tvordt uitgeblusclit. De overtreders stonden
vóór Hem, heeft hij ze geslagen? De wraak
lag in Zijn hand. heeft Hij ze gebruikt?
Heeft do Godheid niet de menschelijke na
tuur aangenomen, werd Gods Zoon niet ons
gelijk, opdat Hij als mensch zou sterven,
niet voor vrienden alleen, maar ook voor
zijn vijanden? Kocht hij niet met zijn harte-
bloed het recht om vergeving te kunnen
schenken aan ieder schuldbeladen zon
daar?"
Weer troffen deze woorden* doorgloeid met
het vuur, dat het hart van den spreker ver
warmde, met zeldzame kracht dc mannen,
voor wie tie eenvoudige en reine waarhoid
van het Evangelie een nieuwe openbaring
was.
Alcala voelde, dat op de wilde menigte
zijn woord zichtbaar indruk maakte «d om
hun betere gevoelens op te wokken ver-
volgdo hij: „Ik wil niet met mijn eigon
woonlon tot u spreken, maar het leven van
Christus zelf zal spreken Hij. die om onze
schuld werd geslagen cn verwond en met
doornen gekroond, Hij ls het, die tot der.
diepst bcleedigdo spr.-ekt: „Indiër, gij den
menschen hunne misdaden vergeeft, zoo zal
ook uw hemelsehe Vader u vergevenHii
die aan het kruis nog had voor zijn moor
denaars. roept nu aan onze zielen too:
„Zaiig zijn de hnrmhartigm. wan* hun za!
barmhartigheid geschieden!" Is er -mdor de
hier ver/amoldo menigte één. die dez?
barmhartigheid niet \ai. noode heeft, ëén,
die zonder deze barmhartigheid voer deu
rechterstoel van Christus durft verschijnen?'
Er ontstond een diepe stilte onder dc
menigte. Na een korte pauze nam Alcala
weer het woord, maar hij sloeg een anderen
toon aan.
„Keert naar uwe woonstede terug, mijn
dappere vrienden, en wees danKl.aar dat ge
uw handen niet met bloed hold bevlekt en
uw geweten niet met een moord hebt be
zwaard Wij, Spanjaarden, hohber een edchr
arbeid vcor de horst, dan het neei-slaan vnn
een weerloozcn vijand! Ons heerlijke land
heeft lang genoeg gezucht onder de on
wetendheid van ons volk. Wij zijn beroof t
geworden van ons edelste orfdoel namelijk
van het Woord der Waarheid. Laten wij
onze lasten afschudden en optreden als
mannen. Door de dnpperhoid vtin onze \n
dalusische voorvaderen werden do Mooren
uit Spanje venlrevon, moge onze overwin
ning nog grooter zijn en onze strijd nog
heerlijker. Moge Spanje opstaan uit zijn
slavernij, om het geloof en de vrijheid te
gewinnen. Laten wij ni t ruston aleer hnt
schoonste land. wnnrover de hoi.irl ri(n
stralen uitgiet, een lichtend voorbeeld is go
worden voor alle natiën en een zegen voor
de geheele wereld!"
„Leve Aguilern! Lang leve Spanie!" riep
I.ileitis F.epine mot bezieling uit. liet volk
ving de woorden op on gaf ze nis een echo
terug. De hlnnennlints weorgnlmdo van he'
gm nop' „Leng love Spaniel Agu'loral"
Diego's stom klonk hoven nlle u:» Alenl
vva« te vermoeid om nog lnnger tot d.*
menigte »e kunnen spreken, maar hij gllni
lachte en mankte oen dnnkbnre h"ielion
aan zijn wenk gehoorzamend trok het volk
zonder het minste lawaai rf.
„Zoo iets heb ik nog nooit gezien'" rjep
de verblufte Paszmore uit, toen hij den
laatsten schreeuwer van de binnenplaats
zag wegtrekken. „I-Ict gloeiendste ijzer t ordt
door eenige krachtige woorden afgeknoldl"
„Gode alleen de eer!" zei Alcala.
HOOFDSTUK XXX
Een laatst vaarwel.
De vertwijfeling, waaraan Don Lopez de
Rivadeo was ten pi-coi geweest* zoolang zijn
leven in de wiegelende waagschaal had ge
legen, veranderde nu in oen hevig ongeduld
om uit Sevilla weg te komon. De gouverneur
ho l nauwelijks tijd om ijn redder te unn-
ken, zijn onrust stond hom zelfs niet toe even
le gaan zitten Hij was hui'en zichzelf o\er
de vertraging, die was ontstaan en wilde
finder geen omstandigheden blijven om niet
weer aan een soortgelijken aanval Hoof I*
staan, als waaraan hij zoo juist met do
grootste moeite was ontkomen. De wagen
van den heer Paszmcrc stond nog steeds
voor de deur, en do fabrikant bood aan. .U
was het niet van gonschnr harte, de vluch
telingen nuar ilo rmastbijzijndc stad te en
gen, vanwaar zij gemakkolijk en zon ier
buitengewoon gevaar naar een haver vonden
kunnen reizen. Lopez de Rivadeo moest rta
koningin in de verbanning uit Soon je vol
gen* zcoals anderen, die even onbekwame
tpgoerders geweest waren, reeds gedaan
haddon.
Wordt vervolffdj
