WOENSDAG 27 DECEMBER 1933
Sociale Kroniek van den jare 1933
Geniet het goede ten dage des voorspoeds; maar
ten dage des tegenspoeds, ziet toe
Aan de poort van 1934
Wij vinden haar nu nog gesloten. Na een
tocht door het land van 1933 v. ordt echter
een wijle gerust voor de poort van 1931 e.n
.wordt overdacht de afgelegde weg.
Het meests was moeite en verdriet.
Enkele mijlpalen op dien weg m hei so
ciale leven wcnschen we in onze herinne
ring terug te roepen. Slechts enkele mijl
palen, want er zijn er zoo vele in een land
schap, dat weinig heuvelen vertoonde om
zich te oriënt eren. Eer was het een moeras
met moeilijk begaanbare paden, vol van
doolwegen en bezaaid met dwaallichten.
Aan de poort van 193-1
Daar liggen opgestapeld bergen van con
flicten, van ontslagen, van loonsverlagingen
en wat niet al, zoodat we slechts het voor
naamste kunnen memoreeren.
Het meest gerucht makende conflict was
wel de staking in het visscherij bedrijf ie
IJmuider, welke begin 1933 van zich spie
ken liet. Doze staking heeft weer eens be
wezen, dat de oude syndicalisten, het gees
telijk nakroost van Domela Nieu.venhuis,
als een parasiet leeft of wil leven in net
lichaam \an het soe.dem. N.V.V.
De tactiek van do z.g. feueratie, inzonder
heid van haar leider, bracht te IJ muidon,
"Velsenj Eginond en Amsterdam de schande
lijkste terreur, welke ooit m ons land ge-
licerscht heeft Dagenlang werden de chris
telijke arbeiders en hun gezinnen in eigen
huis opgesloten. Een knokploeg met knup
pels was georganiseerd, om meestf rlijk te
demonstreeren, hoe hel socialisme gebruik
maakt van de wapenen der barbaren. Een
hongerblokkade en 'n boycot werden door de
„antimilitaristische" feaeialisten gericht te
gen de Chr. fabrieks- en transportarbeiders-
hond en zijn leden. De overheid was genood
zaakt de scherpste maatregelen te nemen.
De IJmuider tragedie
Na een half jaar staken moest de fede
ratie het opgeven en 24 Juli teekende haar
bestuur het' nieuwe contract, geheel gelijk
aan dat met den Chr. Bond, met de reeders
iVereeniging.
De federatie heeft met haar „prachtig"
beleid weten te bereiken, dat ruim acht ton
door de organisaties van arbeiders in een
bodemloozen put was weggesmeten, nog af
gezien van het aantal onschuldige slacht
offers en het gekweekte kwantum haat.
Over 't program van actie, waarop de sta
king was geproclameerd, werd niet meer
gesproken en alle oude contracten bleven
gecontinueerd. Een oude zeeman rijmde
eens:
„Het beste hebben wil iedereen,
Het beste krijgen doet bijna geen.
De meesten grijpen het beste mis;
.Wijl ze niet weten wat 't beste is."
"t. Slaat wonderwel op de IJmuider tra
gedie.
Te Amsterdam beleefde men eveneens
een terrorisme door de federalisten, een 650
stucadoors, die ontevreden waren over de
van regeeringswege ingevoerde tariefsf
grenzing. Vrouwen en kinderen van wei
willigen en winkeliers werden bedreigd door
knokploegen, samengesteld uit werkloozen.
De staking, 28 Aug. uitgebroken, werd 30
Oct. opgeheven, daar vele stucadoors van
buiten Amsterdam de ledige plaatsen dreig
den in te nemen.
Het j'aar 1933 was niet zoo „rijk" aan on
geregeldheden als 1932. In Januari hadden
tijdens een staking van tien dagen bij Rein-
■ders Oliefabrieken te Zwolle ernstige rellet
jes plaats en in Februari speelden zich ru
moerige tooneelen af tijdens een textielsta
king te Almelo, waar ook de terreur werd
toegepast Te Zaandam brak een wilde sta
king onder bootwerkers uit, omdat ze los
sen moesten uit een schip, waarboven het
hakenkruis woei. Ze moesten echter het
werk weer hervatten, omdat de „ziel van de
staking", de duiten, ontbrak.
Allerwege naar lager peil
Jn schier elke industrie waren loonsver
lagingen aan de orde van den dag en moest
menig bedrijf inkrimpen. Loonsverlaging en
vooral het voortdurend ontslag aan de Kon.
Stoomweverij te Nij verdal dreigde een ramp
te worden voor dit nijvere dorp aan de Reg-
ge. Gelukkig wist de fabriek in October iet
wat meer werk te garandeeren tot 1 April
1934.
Zouden we de loonsverlagingen in de ver
schillende bedrijven, stakingen en conflic
ten alle uitpluizen, we konden tot Oude
jaarsavond 1934 ons bezig houden. Kort re-
leveeren we daarom de voornaamste feiten-
De loonsverlaging in het bouwbedrijf had
nog al wat voeten in de aarde. Ze kwam
echter tot stand. In de steenindustrie ,in de
meubelindustrie, in het hoogovenbedrirf, in
het houtbedrijf, in het kleedinghedrijf, m de
sigarènindvistrie, in de papierindustrie, in
de typografische bedrijven, bij de spoor- en
tramwegen, bij de koopvaardij en in den
landbouw werden loonsverlagingen inge
voerd of opnieuw ingevoerd. De ontslagen
hij de spoorwegen en vooral bij de tramwe
gén waren ontstellend. Niet minder was dit
het geval bij de mijnen.
Groote conflicten waren er niet, uit
gezonderd dan het conflict te IJmuiden. Een
staking in de Rijnvaart ging als een nacht
kaars uit. In den landbouw hadden o.a. sta
kingen plaats op Voorne en Putten, te Zuid-
land en in Zeeuwsch-Vlaanderen. Na twee
maanden was een staking in de Overijssel
sche venen beëindigd. Een dreigend con
flict in de Gourlsche wasscherijen werd be
zworen; zoo ook een staking bij De Sphinx
te Maastricht.
Werkloosheid en werkverruiming
Einde Januari was het aantal werkloozen
meer dan 400.000 en thans is het weer na
een tijdelijke vermindering de 300.000 ruim
gepasseerd.
De rijksbijdrage voor de werkloozenzorg
werd van 75 op 46 millioen gebracht en de
gemeenten mogen voor de steunuitkeerin-
gen niet meer leenen. Op allerlei wijze werd
getracht werkverruiming te brengen. De
sympathiekste was wel die van de directie
van de Kwattafabriek te Breda, waar'n aan
tal meisjes werd ontslagen en door jongens
vervangen. Het was een proef welke goed
geslaagd is en bestendigd blijft. Te Gronin
gen wérd een comité van actie opgericht
voor ontslag van de gehuwde vrouw in
loon- en overheidsdienst. Op initiatief var.
'den Raad van Nederlandsche Kerken voor
praetisch christendom werd een centrale
voor werkloozenzorg door de Kerken ge
sticht.
In do Rijnvaart werd een regeling getrof
fen, om de Zondags- en nachtrust te bevor
deren In de z.g. benedenvaart, d.w.z. Ne
derland—België v.v., werd dit onmogelijk
gemaakt door overdreven concurrentie. Een
arbeidsbemiddeling voor bedienden in het
effecten- en bankvak werd in het leven ge-
reepen. De llni Lever trof een nieuwe pen
sioenregeling voor haar werklieden.
1 De Ned. Cocosfabriek te Amsterdam
Apeldoorn vormde voor haar personeel
een pensioenfonds. Voor het Noorden w
een pensioenfonds in de tabaksindustrie
gericht. Daarentegen besloten de arbeiders
van de N.V. Glasfabriek „Leerdam" te Leer
dam, het bestaande pensioenfonds op te he:
fen en de gelden onder de arbeiders te
deelen, welke maatregel nu juist niet
verdeelde instemming in de vakpers genoot
Uit de chr. sociale vakbeweging
In den Prot. Chr. Mijnwerkersbond was
een conflict gerezen, doordat de voorzitter
der afdeeling Brunssum was geroyeerd, daar
hij een tegenleiding gaf, in strijd met be
ginsel en karakter van den Bond. In de al
gemeen e vergadering van den Bond were
het beleid van bet hoofdbestuur ten dezen
aanzien echter afgekeurd en het hoofdbe
stuur heeft deze uitspraak aanvaard.
Ook de vakorganisatie moet zic.h meer en
meer inrichten op bezuinigingsmaatregelen,
daar het evenwicht tussehen inkomsten
uitgaven behouden moet blijven en contn-
butieverhooging wel het iaaiste redmiddel
zou zijn. De werkloosheidsuitkeeringen vel
gen heel wat van de financiën. Bovendien
zullen kapitaals- en couponbelasting ook
het hare vragen. Van het financieel beleid
der bestuurders wordt dus heel wat ge-
Een groot verlies leed de Chr. vakbewe
ging in ons land door het overlijden van
den heer A. Karsdorp, jarenlang bestuurder
van de organisatie der Chr. fabrieks- en
transpor Arbeiders, een beginselman in alles,
'ie in de moeilijkste jaren der Chr. vakbo-
eging van weifelen noch wankelen wist
Vernielden we ook nog een verlies, dat het
Intern. Chr. Vakverbond trof, door den tra
hen dood van den oud-voorzitter van
het I.C.V., den heer Bernard Otte, die in
den nacht van 21 op 22 October bij een auto
ongeluk om het leven kwam.
De Chr. vakbeweging kan ook terugzien
op verblijdende dingen. Zoo mochten de
Chr. Bond van P.T.T.personeel, de Ned. Chr
Bond van Personeel in publieken dienst en
de Ned. Chr. Bouwarbeidersbond hun 25-ja
bestaan herdenken en de heer G. Baas
Kzn., wethouder van Amsterdam, zijn 25-
jarig jubileum als propagandist der Chr.
akbeweging.
Het ledental van het C.N.V. liep terug,
vat vrijwel geheel een gevolg is> van de
risis-omstandigheden.
Te Den Haag werd opgericht de Chr,
Bond van personeel in het kappersbedrijf
Evenals andere jaren werd do November-
actie van het C.N.V. met kracht gevoerd
(de vergaderingen waren druk bezocht) en
gevolgd door het traditioneele huisbezoek
en de schriftelijke propaganda. Wc herinne
ren ook nog aan den Chr. socialen cursus,
waar het fascisme, het nat.-socialisme en de
corporatieve staat als onderwerpen hespro-
ken werden, en aan de arbeiders-bocren-
studenten-conferentie, uitgaande van de Ned
Chr. Stu-dentenvereeniging.
UIT 'T SCHOONE SAARGEBIED
Als belangrijkste feit kan genoteerd, dal
het C.N.V. uit den Algemeenen Raad ter be
vordering van het ziekenfondswezen trad,
daar het niet wenschte voort te gaan tot
oprichting en versterking van neutrale
onderling beheerde ziekenfondsen.
Hiermede meenen wij het voornaamste
gememoreerd te hebben. Wat het zijn za
nadat de gesloten poort zich geopend heeft
Daarop geeft het slot van het Schriftwoord
aarvan we hot begin boven deze kroniek
plaatsten, het antwoord: „God maakt ook
een tegenover den ander, ter oorzake
dat de mensch niet zou vinden iets, dat na
hem zal zijn" of in andere woorden: Beide,
voorspoed en tegenspoed, zijn van God; we
hebben den een met dankbaarheid te genie
ten, den ander geduldiglijk te dragen;
alleen op Gods beschikking en regeerinp te
zonder dit of dat buiten God te onder
zoeken.
Land- en Tuinbouw in 1933
„Pauvres paysans, pauvre Royaume"
Van binnen zorg, naar buiten vrees
Groot waren de moeilijkheden voor land-1 van p pn efad Franelter, die de con-
an tuinbouw, waaronder 1933-de^poite.eu-Hle sumptieaardap'aaien wilden drogen en tot
van zijn amblsvoorganger 193'- overnam, j veevoeder verwerken. Doch het is met dit
Steeds grooter werden gedurende het nu pian gegaan als met zooveel plannen, die in-
weer afgeloopen jaar de moeiten en zorgen gecjiend worden, gevraagd of ongevraagd, ze
en onder angstige voorgevoelens gian we j Zjjn ))Spurios verseiïkt". Het K. N.L.C, stelde
1934 tegen; want steeds meer sta elen de
•gen zich op, al mag dan de uitdrukking
„n den voorzitter van het Koninkl ik Ne-
derlandsch Landbouw Comité op de laatste
algemeene vergadering in November gehou
den, eenige waarheid bevatten, dat we „het
dieptepunt gepasseerd zijn".
In versneld tempo hebben handel en in
dustrie de lanclboüw gevolgd op het pad der
malaise: alle lagen der bevolking ondervin
den den druk der tijden. Pauvres paysans,
pauvre Royaume.
Arme boeren, arm land.
Het geheele jaar door elkon dag weer aan,
as het met vrees in het hart, als we de
berichten uit buiten en binnenland begon
nen in te zien. En immer rees weer de vraag:
wat zullen we vandaag weer hebben?
Vele malen moest extra aandacht voor een
bepaalde mededeeüng gevraagd worden, en
in 99 vande 100 gevallen waren het minder
prettige tijdingen, die via onze kolommen de
boeren en tuinders ter kennis werden ge
bracht
Toen 1932 afscheid van ons nam had juist
Duitschland heel höflich ons medegedeeld,
dat 't wel bereid was om over 't pas afgeloo
pen verdrag te onderhandelen, doch overwe
gende bezwaren had het door te laten loo-
pen, zoolang een eventueel nieuw verdrag
nog niet gesloten was. Waarom het overwe
gende bezwaren had bleek al heel spiv dig,
toen hot dadelijk na dat höflich antwoord
begon met tarieven te verhoogen (o.a. aard
appelen van 1 op 20 R.M., wit'e kool 2 op
4 R.M., tcmaten van 6 op 20 R.M.). Dat was
het eind van 1932. Neen toch niet, het laatste
bericht ia 1932 was, clat de Dritsc.he Minis-
Landbouw een wetsontwerp gereed
maakte waarbij de buitenlandsche land
bouwproducten met een invoerrecht van
300 pet. en meer van de waarde zouden be
last worden.
Met deze berichten ia de linkerhand
wenschten wij elkaar op 1 Januari het be
kende „heil en- zegen", en toen wij ons op
2 Januari zetten cm wat binnenkwam te
schiften en naar de zetterij te dirigeeren, was
het eerste bericht, dat ons in handen kwam,
dat men in België met kracht aandrong op
strenge controle op den roominvoer, bepaal
delijk uit Nederland.
Van alle kanten kwamen de moeilijkheden
en sommige cultures zaten al aan den
grond, zoodat. de Minister (2 Januari) de
toezegging deed, dat er een wetsontwerp tot.
iteun aan de z.g. Bcskoopsche cultures op
komst was do uitvoer naar Du tschland
tot op 10 pet van voorheen ineen
gekrompen
Voor de tuinders van de warmoezerijge
wassen* begon de steunwet te werken; hot
bericht, dat de formulieren orn steun te ver
krijgen ingediend konden worden, deed blij
de verwachtingen ontstaan, die later wel
eenigszins beschaamd, werden, toen de uit-
keeringen kwamen en velen weinig, xnderen
niets kregen.
De uitlating van den Minister, de vorige
weelc gedaan, dat men voor bepaalde gewas-
en minstens iets extra's zal uitkeeren,
temt. tot blijdschap.
Met de consumptieaardappelen liep het
spaak. Ia de Kamer zei de Minister: die
raad weet mag het zeggen. Een bewijs dat
hij het ook niet wist. Wel kwam een raad.
voor een premie te geven voor de aardappe
len dre aan de consumptie onttrokken wer
den. doch ook dit werd niet geaccepteerd.
Toch moest jets voor de aardappelverbou
wers, die met groote onverkoopbare voorra
den bleven z tten, gedaan worden: in Fries
land alleen waren begin April nog 110 mil
lioen K.G. onverkochte consumpt'eaarrl-
appelen voorradig, zooals u t de van recee-
ringswege gelaste aardapre'inventarisatie
eind Maart bleek en Frankrijk had de tarie
ven eind Januari verdubbeld. Voor de nog
onverkochte voorraden werd een kwa tje
per 100 K.G. „steun" toegezegd. Dat zou niet
voldoende biHken, want er kwam in 1933
weer een' oogst en Duitschland contingcn-
teerde de invoer van vroege aardappelen op
10 pet. (eind Juni). Engeland kwrtn even
eens met een contingenteering van 60 pek
over den invoer van 1932 berekend, die
extra laag was geweest (12000 ton tegen
S0.030 ton in 1931), voor pootaardappeien
sloot Frankrijk de grenzen in Januari, tor-
wijl Duitschland de tarieven er voor sterk
had verhoogd
Onder deze omstandigheden moest een
aardappelsteunregeling wel komen, die ook
kwam, met ai de romjislomp er aan verbon
den, minimumprijzen (met bewaarloon) hef
fing, vervoervergunningen, smokkeldrama's
in het binnenland, bij groote steden enz.
Maar de verbouwer kreeg tenminste een
prijsje voor zijn aardappelen.
Ook de fabrieksaardappelen zouden ge
steund worden, zooals we begin Maart al
mee konden deelen. Pas eind Augustus
kwam de zekerheid en zou steun gegeven
worden, afhankelijk van den prijs van het.
aardappelmeel met 30 cent per H.L. als
maximum bij een prijs van f 7.50 per haal
aardappelmeel, bij hooger prijs wordt lager
steun gegeven.
Voor de suikerbieten werd de zekerheid
van steunregeling pas eind Februari bekend,
laat genoeg voor de plannen van ver
bouw, die de landbouwer tijdig moet maken.
In November konden wij berichten, dat f 11
per 10C0 K.G. gegarandeerd werd voor 1710
millioen K.G. bieten, voor de meerdere niets.
Wat de granen betreft, de Tarwewet bleef
in werking en bleef dus zijn heilzamen ia-
vloed uitoefenen. Maar ook voor de andere
graansoorten werd iets gedaan. Eerst kwam
een cont.ingen'eering van de rogge- en gerst-
invoer (midden Juni) daarna kwam de mo-
uopoliseering der inlandsche granen, waar
bij alleen invoer toegestaan werd na verkre
gen invoervergunning, en alleen tegen beta
ling van een bepaald bedrag.
Dus werd de invoer belast en kon deze ge
regeld worden naar het noodig was. Hiertoe
werd een Graancentrale opgericht, ee:s' een
tijdelijke, die later (1 Nov.) als Stichting
Nederlandsche Graancent-ale een blijvend
karakter kreeg, terwijl voor alles wat met
de meelfabricage in verband staat een Ne
derlandsche Meelcentrale werd gesticht. Zoo
werd de graanimport gebreideld, wat we!
blijkt uit de, circulatie van de Graancentrale,
begin November, dat de aankoopen in het
buitenland niet te groot mochten zijn en aan
kcopen van meer dan 3000 ton in drie dagen
niet, werden t-oeges'aan. De verkregen ge'dcn
zullen kunnen dienen om den verbouw der
granen te r'-unen, zoo b.v. voor rogge en
gerst, waarvoor midden Augustus steun be
loofd werd. Deze wordt zoo gesteund dat
voor rogge b.v. f 7.50 gemaak' kan wo den.
Zoo wordt een toeslag van f 3.30 gegeven op
rogge die gedenatureerd wordt, d.w.z. door
een onschadelijke kleurstof behandeld, zoo
dat ze al een voor veevoeder kan dienen
(Toch blijkt dat ze toch nog door brood
verwerkt wordt; 't. schijnt dat er altijd ge
knoeid moet worden.)
De Tweede Kamer had 6 April in no time
meerdere steunwetton aangenomen, dcor de
Eerste Kamer op 5 Mei gevolgd. Hierbij werd
voor bonmkwrekerijen 3Vè millioen, voor
vlas f 1.350-000 (f 100 per H.A. voor den teler
en f 125 voor den vlasscher); voor eieren 5
millioen; voor griend (onk noo Mijdend)
3 ton; voor aardappelmeel 6 ton; voor rogge
4 millioen; voor frui' en groenten 5 millioen;
voor bloembollen 6 ton en voor fabr eks-
aardappelen 3 millioen gulden toegestaan.
Ook werd het Landbouvvcrisisfonds ge
sticht. Door. de Landbouwcrisis wet beoogde
men de mogelijkheid van plotseling krachtig
ingrijpen, zonder de vaak lange weg door
Kamers en Raad v. State enz. te moeten
gaan. Men wilde trachten een loonende pro
ductie voor land -en tuinbouw te bevorderen
moest daar'oe bevoegdheid hebben om
tijdig en ingrijpend op te kunnen treden-
Ook voor den tuinbouw moest worden ge
zorgd. Frankrijk contingonteerde al in
Januari, Duitschland zette doorloopend ons
de voet dwars en toen einci Juni ook België
de tuinbouwproducten wilde contingenteeren
f aardbeien, tomaten, komkommers en bos-
peen b.v. op 50 pet.), kon de heer
Barendse, voorzitter der Westlandsche
lingen met recht zeggen: Er kan nu niet te
weinig verbouwd worden
Wel gaf in den aanvang de sla reden tot
tevredenheid, toen Zwitserland nog al wat
afnam, doch later zakte ook dit ineen en
llioenen kilogrammen groenten draaiden
op de ve, lingen door, waren waardeloos. Wat
gaf het ons al waren de vroege aardappelen
ook extra vroeg (omstreeks 20 Mei) en al
brachten de eerste ook 1422 cent per K.G
op. Er moest ingegrepen worden. Eind Mei
werden minimum veilingprijzen vastgesteld
Maar daar waren de tuinders niet mee ge
hol pen. Ook al niet omdat hier nog groenten
'ngevoerd werden. Hier werd een end aan
gemaakt door het groentenmonopolie van
begin Augustus.
Maar ook de fruitteelt had van uit het
buitenland groote concurrentie. Zoo werd
over het eerste halfjaar 1933 22y2 millioen
K.G. buitènlandsch fruit ingevoerd, tegen
1 -i-V2 millioen K.G. in het eerste halfjaar van
1932, een vermeerdering dus van 50 pet. Het
fruitinvoermonopolie van 28 Augustus werk
te echter heel gunstig. Er werd een invoer
recht geheven op buitenlaridsch fruit, welke
een bate zou geven van pl.m. 6 millioen
gulden, en het heeft zoo gunstig gewerkt,
dat de invoer weer tol normale proporties
is terug gebracht en de fruitteelt weer loo-
nend werd.
Maar ondanks dit zijn de druiven bijzon
der goedkoop geweest. Alle pogingen om ze
tot wijn of tot sap te verwerken hebben niet
veel baat gegeven.
Er moet in de tuinbouw beperkt worden.
Het plan daartoe heeft a'ocn gunstige beoor
deeling gevonden. Vooral de groote bedrij-
moet inkrimpen. Kleinere bedrijven heel
weinig 0—2 H.A. 5 pet.; 2—3 H.A. 10 pet.;
4—5 H.A. 20 pet. en 15—20 H.A. 50 pcL
Ook voor de plantafstand worden mini-
ium afstanden bepaald.
Wat de veeteelt betreft is men tot heel
diep ingrijpende maatregelen moeten over-
Met de 100.000 speenvarkens .is het nu wel
niet zoo vlot gegaan. Ook de Varkenswet
heeft heel'wat beweging losgemaakt. De
varkenshandel protesteerde tegen het feit
dat de C.V.C. varkens zoowel levend als ge
slacht leverde. Over het stabilisatiefonds zijn
booze geruchten in omloop geweest. Vo mal
toen bleek dat de export groote verliezen
I-Iet befaamde bacon con tract, dat straks
door een ander zal worden vervangen, bracht
heel wal beroering. Zoo was er in ons land
moeite, doch ook naar buiten. Engeland con-
tingenteerde, in overleg met de leverende
landen, eerst, voor ons, met 25 pet, toen in
November met nog 16 pet., zoodat we maar
59 pet. meer kunnen leveren en daarmede
wel wat achter staan bij andere leveranciers.
Het feit dat België de invoer van slachtvar-
kens in Juni weer toestond, bracht wel eeni
ge opluchting, doch niet genoeg om uit de
zorgen te komen.
Toen het graanmonopolie de veevoeder-
'i'zen deed stijgen, moesten de varkens-
-ijzen ook omhoog, wat geschiedde, eerst
met 2, later, 19 September, met nog eens
Duitschland zette eind Maart de vetinvoer
stop. Hiermede zijn we meteen aangeland
bij de boter- en margarineaangelegenheid.
Geen of.sterk verminderde, ui voer van
boter bracht catastrophaal lage prijzen voor
de melk. Dat was al zoo toen 1933 inluidde.
Dat werd nog erger. Boter werd door de
margarine gedaan; eerst 25 pet, toen, bij
wijze van Aprilgrap, op 3 April 40 pet., wat
3 Juli weer 25 pet. werd. Of de boter daar
mede gebaat is hetwijfe'en we nog. Er zijn
margarine-eters gekweekt, die mnrga ine-
eters bleven naar we vreezen. Ook de con-
sump'iemelkers vroegen prijsregeling en
regeling van den verkoop door ventvergun
ningen enz.
Maar het feit, dat voor de geproduceerde
melk en daaruit vervaardigde zuivelproduc
ten geen afzet genoeg was, deed in Maart
al plannen rijzen om tot beperking van den
rundveestapel Ie komen. De organisaties,
desgevraagd, waren tegen het Deensche
systeem: destructie tot vleeschmeel.
Voor deze moeilijkheden werd een Rund-
veecentrale opgericht. Deze liet tussehen 1
en 22 Juli het vee tellen. De resultaten wa
ren eenigszins verrassend. Er waren ruim
120.000 melkkoeien meer als in 1930. Dat was
11.83 pet, 't Gevolg is geweest da men tot
vrijwillige beperking de toevlucht nam,
welke 17 October begon en een buitengewoon
succes was. Er werden veel meer koeien aan
geboden dan verwacht was. Eind van dit jaar
zijn er ongeveer 55000 geslacht voor de R.C.R
en tot, blikvleesch verwerkt. Maar of men tot
de 200.000 zal komen, zooals het doel is om
in twee jaar te bereiken, is nog de vraag. Ter
financiering hiervan werd het slachtarcijns
van 10 op 30 pet. gebracht. Het afslachten
der drachtige koeien heeft nog al wat be
roering gebracht, doch is spoedig gestild,
't Werd cok wel wat opgeblazen.
Op 31 Augustus, toen de lintjesregen velen
verblijdde, werden' de veehouders verblijd
met de mededeeüng, dat heel spoedig uit het
Crisis-Zul vel fonds de bijeengegaarde 8 mil
lioen zou verdeeld en voor iedere koe vijf
gulden zou uitgekeerd worden, 't Heeft waf
lang geduurd voor het tot uitbetaling kwam,
doch omstreeks St. Nicolaas is met de uit-
keering begonnen.
Wat de kaas betreft, verhoogde Duitsch
land eerst, in Februari, de invoerrechten met
50 pet., van 20 op 30 R.M. wa' een maand
later gebracht werd op70 R.M. Ons aan
deel op de Duitsche kaasmarkt daalde daar
om dan ook van 67 tot 58 pet. van de geheele
Duitsche invoer. Toen ging de C.Z.C. er toe
over om door vrijwillige beperking de boter-
"abrieken tot ca. 30 pet. productiebeperking
;e animeeren. Ze wilde dit doen door een
toeslag te geven op teruggeleverde ondér-
Met de veeverkoop naar Rusland is het,
zooals men weet, helaas misgeloopen.
Ook voor de p'u mveeteelt was het niet
gunstig in het afgeloopen jaar, zoo z'lfs, dat
de eieren gesteund moes en worden d or een
garant.eregrling in Maart en later dcor over
neming van geleden verlies bij export, waar
van echter alleen de kleine eieren profiteer
den, wat wel vreemd lijkt nu jaren lang al--
les is gedaan om een zwaar ei te verkregen.
Dal Barneveld, doch zonder resultaat, pro
testeerde, is dan ook licht te begrijpen.
Thans is een teeltregeling afgekondigd,
waardoor de grootte van den pluimveestapel
beinvloed kan worden en de kwaliteit der
dieren ongevoerd Tet voorbereiding hiervan
weiden de broedmachines geïnventariseerd,
waarhij is geblekèn dat al de aanwezige
broedmachines een capaciteit hadden van
ongeveer 12 millioen eieren. Deze worden per
jaar 4 4 5 maal gevuld, zoodat de productie
van kuikens enorm groot is. Ook is de eier-
inVoer de vorige week gemonopoliseerd.
Met de bloembollen liep het ook evenals
met alle andere land- en tuinbouwproducten,
totaal verkeerd. Zoo florisant als het anders
in de Lxillenstreek was, zoo treurig was de
toestand dit jaar. Om een eind te maken aan
de reusachtige overproductie werrl door een
comité uit de vereen, voor bloembollene 1-
tuur een saneeringsplan on'worpen. Door
den Minister werd een gommissie benoemd
en geïnstalleerd op 24 April, welke reeds
midden Mei gereed was met plannen. De
kweokcr moet nu teeitbewijzen heblien en om
deze Ie verkrijgen een hoeveelheid hleem'rol
len inleveren ter vernietiging. Ook zijn er
exportbewijzen noodig. Men kreeg dus in
krimping der voorraden en voorkomen van
verdere, uitbreiding.
Ook de bollent.iekkerij heeft het zwaar.
Doch de riood dringt vaak tot cnergre. Reeds
in do Iaaiste week \an November kwamen
dit jaar de eerste in bloei getrokken bloem
bollen aan de veiling.
Onze veostapel werd op ernst:ge wijze be
zocht door het Mond- en Klauwzeer, dat.
duizenden beslagen vee teisterde en nog
niet geweken is.
Alles was dus droef en donker. Een
lichtstraaltje bracht de komst, van Spaaa-
sche. kali op de Nederlandsche Kun. tmest-
markt, waa.door oen kalistrijd ontbrak, die
de prijzen met groote <sprongen docd dalen,
zoodat de boeren en tuinde.s daardoor deze
noodzakelijke kunstmest kunnen krópen
voor ongeveer de helft van den prijs van
voorheen.
Dat de nieuwe pachtwet ook de tuinders ia
bescherming nam is eveneens verblijdend.
Heel de land- en tuinbouw zijn echter ge
reglementeerd geworden door de noodtoe
standen. Toch was er nog ausdauer genoeg
om tentoonstellingen te organiseeren, en
schitterend te doen slagen, zooals b.v. de
Primavera, de Dahliatentoonstelling, 'de
Westlandsche tentoonstelling. Zelfs wordt
aan de plannen voor de groote tentoonstel
ling te Heemstede voor 1935 met enthousi
asme gewerkt.
De zuiveltentoonstelling in het Holland
huis te Brussel; de groote pluimveetentoon
stelling te Rome, waar ons land de mooiste
inzending had, waren een succes. Dat doet
ons hart nog goed.
Natuurlijk is ook veel vergaderd, veel ge
adresseerd, geprotesteerd, gewenscht en ge
gispt. De splijtzwam werkte in de organi
saties; in troebel water is het goed visschen,
denken sommige strevers naar wat naam.
Ma r de zaa'c der boeren en tuinders wordt
er niet mee gediend.
Ook niet met het vragen om inflatie. Dat
hebben de boeren in Amerika ondervonden,
waar na de ,,zegenbrengende(!)" inflatie de
hoeren er nog veel slechter aan toe zijn.
Nog slechter zelfs dan hier, waar de ver
mogenstoestand volgens onderzoeik bij de
boeren zeei is gedaald. Bij de boeren in de
zeekleigebieden met 59 pet., in de zandgebie
den met 28 pet
De dagen van thans zijn donker. In de
natuur zoowel als in de cultuur. Het D itsch
handelsverdrag, zoo pas afgesloten mag eenig
licht geven, meer licht althans als toen het
vorig jaar eindigde ook tijdens onderhande
lingen over het Duitsche handeLverdrag.
Meer ücht als toen deze midden Feb. uari
mislukten. Ivïeer licht dan het met recht, veel
gegispte accoord, dat eind April door onze
vertegenwoordigers was getroffen.
Nog zijn de toestanden donker. Nog is de
toekomst bang. Maar ook nog gelooven we,
en moeten we blijven gelooven, dat Hij. Die
het wereldgebeuren leidt, er Zijn wijze be
doelingen mee heeft, dal Hij ze zóó leidt.
Met het vertrouwen, dat niets ons bijgeval
overkomt. d°ch alles uit Zijn wijze Vader
hand ons gezonden wordt, gaan we 1934
tegemoet.
Het, geve allen werkelijk heil en werkelijk
De Rotterdamsche haven in 1933
Eenig herstel in de tweede helft van het jaar
Het verkeer van massagoederen iets toegenomen,
dat van stukgoed niet verder gedaald
Het scheepsverkeer van alle havens in
de Rijn-Maasdelta, van Hoek van Holland
tot en met Dordrecht, is in het afgeloopen
jaar, gerekend naar de netto inhoud der
binnengekomen zeeschepen, met een totaal
van rond 19 millioen registertons, ongeveer
millioen tons grooter geweest dan in het
voorgaande jaar; te Rotterdam alleen be
draagt de verbetering meer dan een hal!
millioen tons tot ongeveer 15Vo millioen
tons. Het herstel te Rotterdam komt geheel
op rekening van de tweede helft van hei
jaar, na de invoering, op 1 Juli, van het
verlaagde tarief van zeehavengeld, in de
eerste helft van het jaar was wel het totaal
cijfer voor de Rijn-MaasdeJta ongeveer
110.000 tons hooger dan in het overeenkom
stige tijdvak van het vorige jaar, maar te
Rotterdam bestond toen nog een achter
stand van ongeveer 75.000 tons.
Te Antwerpen is het scheepsverkeer even
eens met ongeveer millioen tons toege
nomen tot T7V2 millioen tons, te Hamburg
bleef het verkeer vrijwel gelijk op rond IS
millioen tons, terwijl voor Amsterdam een
kleine teruggang 'tot millioen tons is te
constateeren.
Het goederenverkeer ter zee over de Rot
terdamsche haven is van 20.5 millioen ton
nen (van 1000 kg) in 1932 toegenomen tot
rond 22.5 millioen tonnen in het afgeloo
pen jaar. De verbetering komt vrijwel ge
heel voor rekening van de specifieke massa
eoederen, kolen, erts, hout en olie, waar
tegenover de aanvoer van granen iets terug
geloopen is, evenals de verschepingen van
ijzer en metalen; de reeds een aantal jaren
onafgebroken voortdurende daling bij het
stuk eoederen verkeer is echter tot staan ge
komen, en heeft in de tweede helft van het
jaar zelfs voor een kleine verbetering voor
sommige belangrijke soorten plaats ge-
De Kolenverschepingen
De kolenverschepingen zijn met ruim 3
millioen tonnen ongeveer millioen ton
nen grooter geweest dan in 1932; in 1931
wp.rden 8.5 millioen tonnen verladen in
1913 echter nog slechts 3.9 millioen tonnen
De aanvoer van steenkool uit Engeland en
voor een gering deel uit Polen, is met ruim
900.000 tonnen, slechts enkele duizenden ton
nen grooter geweest dan in het voorgaande
jaar, waartegenover in 1931 nog ruim één
illioen en in 1913 1.2 millioen tonnen
arden aangebracht Deze aanvoer is niet
geheel voor binnenlandsch gebruik be
stemd, een niet onbelangrijk deel wordt in
lichters overgeladen voor verder transport
naar Duitsche, Fransche en Zwitsersche
Rijnhavens.
De aanvoer van ertsen en ander zwaar
massagoed is met ongeveer millioen ton
nen gestegen tcc 3.2 millioen tonnen, tegen
nilüoen tonnen in 1931 en 9.1 millioen
tonnen in 1913. De aanvoer van granen
ging weer iets achteruit, nl. met ongeveer
millioen tonnpn tot rond 4.5 millioen
tonnen, tegen 5.0 millioen in 1931 en 5.1
millioen tonnen in 1913. Daarentegen is de
aanvoer van brandstof-olie, zonder de
steeds toenemende hoeveelheden welke inl
de nog niet tot Rotterdam behoorende nieu
we petroleumhaven te Pernis worden aan
gebracht, weer met ongeveer 100.000 tonnen
gestegen tot rond 900.000 tonnen, tegen één
millioen tonnen in 1931, doch nog slechts
400.000 tonnen in 1913. De houtaanvoer is
1.4 millioen tonnen ongeveer dubbel zoo
groot geweest als in hel vorige jaar, dit
jaar is vooral veel papier (rolletjes) hout
in onze haven aangekomen, een feit waar
aan de invoering van mechanische midde
len voor het verwerken van dit hout onge
twijfeld niet geheel vreemd is; in 1931 wer-
den 1.1 en in 1913 1.4 millioen tonnen honf
te Rotterdam gelost. De verschepingen,
van ijzer en andere metalen zijn met .- d
200.000 ton teruggeloopen tot slechts 7lij.óiJü
tonnen, tegen 1.2 millioen tonnen in 1931
en l.l millioen tonnen in 1913.
Het stukgoederenverkeer
Het stukgoedverkeer bleef eohter met 2.u
millioen tonnen zakgoed en 2.4 millioen
tonnen andere stukgoederen op dezelfde
hoogte als in het voorgaande jaar. Dat dit
peil overigens nog weinig bevredigend is,
blijkt wel duidelijk uit het feit dat in 1931
nog 2.9 millioen tonnen zakgoed en 2.6 mii-
lioenen tonnen andere stukgoederen werden,
verwerkt, en in 1913 zelfs van elk der beide
soorten rond 3.5 millioen tonnen.
Intusschen is er reden om over het voor
loopig behaalde resultaat tevreden te zijn,
te meer omdat ten gevolge van de zich
voortdurend uitbreidende beperkingsmaat
regelen de handel in verschillende artike
len bijna zonder onderbreking blijft achter
uitgaan, de uitvoer van aardappelen en
meststoffen is b.v. al zeer sterk achteruit
gegaan, voorts zijn de aanvoeren van olie
zaden, copra, vruchten, plantaardige olie ea
tabak teruggeloopen waartegenover echter
voor rijst, cacaolroonen, veevoeder, meel,
wol katoen, huiden en looistoffen eenig her
stel is op te merken. Bij de groep machines
e.d. valt een sterke teruggang ihj de ver
schepingen van Duitsche machines naar
Rusland op te merken waartegenover ech
ter de uitvoer van in Nederland vervaardig
de machines sterk is toegenomen. Deze uit
voer bestond voor het grootste deel uit ma
chinerieën voor suikerfabrieken in Dritsch-
Indië.
Het aantal arbeidstaken van havenarbei
ders in drenst van bij de Scheepvaartver.
Zuid aangesloten werkgevers is in de eerste
helft van het jaar bijna 10 pet. ten achter
gebleven bij het overeenkomstige tijdvak
van het voorgaande jaar; in de tweede helft
va.n het jaar is de werkgelegenheid in de
havenbedrijven over het algemeen iets groo
ter geweest dan in 1932, maar de achter
stand kon toch niet geheel worden inge
haald. In de eerste helft van het jaar wa
ren vele ondernemingen gedwongen het
aantal vaste arbeiders in te krimpen. Over
het geheele jaar is aan vaste arbeiders on
geveer een half millioen gulden minder
loon betaald dan in het voorgaande jaar,
losse arbeiders daarentegen ruim een
kwart millioen gulden meer.
