PUROL rijk aan geneeskracht
IES31
SCHOOL-EN KERKMEUBELEN i. rothuizenfn zjbh
ZATERDAG 23 DECEMBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
Van der Lubbe ter dood
veroordeeld
TORGLER EN DE BULGAREN
VRIJGESPROKEN
Uit Leipzig werd ons hedenmor
gen geseind:
De Vierde Straf senaat van het
Rijksgerechtshof heeft heden uit
spraak gedaan in het proces tegen
de vijf van brandstichting in het
Rijksdaggebouw beschuldigde be
klaagden.
Te 9.10 uur deelde de Senaats
president Dr. Buenger het vonnis
mede.
D'imitrof, Popoff en Taneff
werden vrijgesproken.
Torgler werd eveneens vrij
gesproken.
Marinus van der Lubbe werd
veroordeeld tot de doodstraf.
LEIPZIG, 23 December. Na een procedure
van ruim 3 maanden is hedenmorgen de
uitspraak in het Rijksdagproces gevallen,
die met groote spanning door de geheele
wereld werd verwacht.
Zooals vanzelf spreekt uitte deze belang
stelling zich het meest concreet te Leipzig
zelf. waar reeds zeer vroeg in de omgeving
van het Rijksgerechtshof groote drukte
heerschte.
Ondanks het trieste regenachtige weer
verdrong zich reeds lang vóór 8 uur een
groote menigte voor den hoofdingang van
het gebouw om nog enkele van de weinige
onuitgegeven toegangskaarten in handen te
krijgen.
De politiebewaking van het gebouw was
versterkt en iedereen, die binnenging, werJ
zonder aanzien des persoons op wapenen
onderzocht. 4
In de zaal zelf is de eerste rij plaatsen
op de perstribune door politiebeambten be
zet. De pers zelf is zoo goed als voltallig
aanwezig.
Ook de publieke tribune is zeer snel ge
vuld.
i het
Het postkantoor in de vestibule
Reclrtgehouw heeft reeds vroeg maatregelen
genomen om aan de massale vraag van
persvertegenwoordigers onmiddellijk na het
riitsprekcn van het vonnis te kunnen vol
doen.
Op verschillende plaatsen in de zaal heb
ben zich persfotografen opgesteld om de be
klaagden te kunnen fotografeeren op het
moment dat het vonnis zal worden uitge
sproken.
Het uitspreken van het vonnis geschiedt
in tegenwoordigheid van vertegenwoordi
gers der Rijksregeering en van de Saksische
staatsregeering. Ook de president van het
Rijksgerechtshof, Dr. Bümke, is als belang
stellende in de zaal.
Het vonnis wordt onder doodsche stilte
uitgesproken.
Vooral Marinus van der Lubbe toont geen
spoor van aandoening.
Hij zit daar even onbewegelijk en onaan
doenlijk als men hem nu reeds ruim 60 da
gen In alle phases van het proces heeft zien
zitten, alsof het hem alles niet aangaat.
SIMONS ONDERHANDELINGEN
Uit Parijs d.d. Vrijdag: Om zes uur Fran-
sche tijd vanavond is het volgende officieele
communiqué uitgegeven:
Sir John Simon, die zich met de Kerst
dagen naar Capri zal begeven, heeft zij,n
doorreis te Parijs benut om een bezoek te
brengen aan den minister-president en den
minister van buitenlandsche zaken, met
wie hij in aanwezigheid van verscheidene
leden van het Fransche kabinet het noen
maal heeft gebruikt
Tusschen de Fransche ministers en den
Eneelschen minister van buitenlandsche
zaken heeft een breedvoerige en vriend
schappelijke gedachtenwisseling plaats ge
vonden over de thans op de agenda staande
internationale kwesties. Zij hebben in liet
bijzonder de mogelijke vooruitzichten op
een overeenstemming besproken met het
oog op de hervatting der Ontwapenings
conferentie en zij hebben erkend, dat het
iviam belang is de autoriteit van den Vol
kenbond te handhaven.
Dit communiqué geeft, zooals gewoonlijk
met dergelijke officieele berichten het geval
is, weinig houvast.
Aanvulling met enkele niet-officieele
uitingen zal dus welkom zijn.
In „welingelichte kringen" te Parijs ver
luidt, dat de gedachtenwisseling tusschen
Sir John en de Fransche ministers in den
loop van den middag drie punten heeft
omvat:
1. De Duitsche wapeningseischen.
2. Het Duitsche aanbod in zake de slui
ting van een niet-aanvalspact.
3. De hervoiming van den Volkenbond.
Men legt er den nadruk op, dat de Saar-
kwestie voorloopig niet is besproken.
Tn politieke kringen heeft het, volgens
de „Llberté", sterk de aandacht getrokken,
dat de minister van Oorlog Dala-
dier noch aan de ochtendbespre
kingen noch aan het noenmaal
heeft deelgenomen.
Aangezien in het begin van den middag
uitgegeven communiqué geen enkel woord
wordt gezegd over de afwezigheid van Da-
ladier, concludeert men er uit, dat hij heett
geweigerd aan de besprekingen deel tp
hemen.
De gewoonlijk vrij nauwkeurig de mee
ning der regeering weergevende „Ere Nou
velle" geeft uiting aan haar ontevre
denheid over de houding der En-
gelsche regeering.
Het blad vraagt zich ernstig af. of de En-
gelsche regeering voornemens is zich te be
vrijden van de verplichtingen der ondertee-
kende overeenkomsten door met zoo grooteri
nadruk het sluiten van een Fransch-Duitsch
non-agressiepact te bepleiten. Voorts moet
men zich afvragen of Engeland misschien
de Goneefsche grondslagen eener interna
tionale democratische samenwerking op
geeft. om zich meer en meer tc hegeven in
de richting der hegemonieplannen van Ro
me, orn daardoor de nauwe samenwerking
van Frankrijk met de kleine mogendheden
te verhinderen. Niettemin heeft men echter
den indruk, dat de puh'ieke opinie in En
geland niet gesloten achter Sir Jonh Simon
In de „Populaire" verklaart de socialisti
sche leider Leon Blum, zich nogmaals te
gen elke overeenstemming mot Duitschland,
waarbij de Duitsche wederhewapeningsplan-
nen eenige kans zouden krijgen.
VIJF DOODVONNISSEN IN DE
SOVJET-UNIE
Uit Moskou wordt gemeld, dat te Alma Ata
vijf ambtenaren wegens sabotage en contra
revolutionair ontreden zijn veroordeeld tot den
dood door den kogel.
dat de Senaat zich niet slechts, zooals in
den loop van het proces hernaaldelijk was
verklaard, van invloeden van buiten in elk
opzicht had vrijgehouden, doch dat in de
eerste plaats het zorgvuldige onderzoek der
geconstateerde feiten tot een volle weerleg
ging, van, gezien de bron waar uit zij af
komstig waren, al te verdachte beweringen
had geleid.
In het bijzonder heeft het Gerechtshof al
len laster .weerlegd, welke spreekt van deel
neming van vooraanstaande Duitsche man
nen aan de gepleegde misdaad.
Valsc.h waren ook geruchten over het z.g.
vroeger vrij van dienst geven van Rijksdag-
employé's op den dag van den brand, de
verklaringen over de sabotage van het blus-
schingswerk, en Vele andere zaken.
Bij dit proces moest echter ook en dat
heeft den meesten tijd geëischt de poli
tieke achtergrond der te onderzoeken mis
daad worden onderzocht, waarbij men
moest trachten uit te vinden welke doel
einden en wie er achter konden staan.
Door dit proces was bewezen, dat do
medeplichtigen en opdrachtgevers van Van
der Lubbe in het communistische kamp
thuis hooren, dat de brandstichting in den
Rijksdag het werk der K.P.D. en van de
haar na staande en met haar gelijk te stel
len organisaties tot verwezenlijking vaD
den burgeroorlog waren.
In het begin van dit jaar liep het Duit
sche volk gevaar te worden overgeleverd
aan het communisme, doch op het laatste
moment is het van den afgrond wegge
trokken.
Uit de motiveering van het vonnis
kan kort worden vermeld:
Van der Lubbe heeft volledig bekend.
Deze bekentenis was te volgen tot op een
bepaald punt Hij heeft niet alléén den
brand kunnen stichten in de groote Rijks
dagzaal. Omtrent dit punt is geen ophelde
ring gekregen.
Bij Torgler en de Bulgaren heeft het ge
recht de door de aanklagers als bewijs van
hun schuld aangevoerde feiten op sommige
punten niet vrij van twijfel geacht, terwijl
ook de onweerlegbaarheid van sommige
punten moet worden betwijfeld.
Preident Buenger verklaarde verder, dat
de verklaringen van Van der Lubbe door
het onderzoek bevestigd zijn. Alleen neemt
de senaat als vaststaand aan, dat hij met
anderen heeft samengewerkt en den brand
niet alleen kan hebben gpsticht.
Wat de andere beklaagden betreft, is de
beschuldiging niet bewezen kunnen wor
den. De getuigenverklaringen over het sa
menzijn van Torgler met Van der Lubbe en
met Popoff zijn onbetrouwbaar of volko
men ongeloofwaardig
DRIE VRAGEN VAN HITLER
De Parijsche correspondent van de „Daily
Mail" verklaart te hebben vernomen, dat
de Duitsche Rijkskanselier de Fransche re
geering zou hebben verzocht op haar beurt
duidelijk haar bedoelingen ten aanzien der
ontwapeningskwestie te willen bekend ma
ken. Hitier zou Frankrijk drie vragen heb
ben gesteld:
1. Op welk tijdstip wil Frankrijk met de
ontwapening beginnen?
2. Tot welke bijzondere punten zou een
Fransche ontwapening zich uitstrekken?
3. Hoe groot zou de ontwapening zijn, in
cijfers uitgedrukt?
HULPELOOS IN DE MIST
Boven geheel Zuid-Engeland en het Kanaal
heeft Donderdagavond en 's nachts een bui
tengewoon dichte mist gehangen, waardoor
het verkeer ernstig gestagneerd werd en vele
verkeersongevallen werden veroorzaakt. Ter
hoogte van Dungenesn kwam het Nederland-
sche stoomschip Vulcanus in aanvaring met
het Engelische stoomschip Fermain. Beide
schepen werden licht beschadigd, waarschijn
lijk echter boven de waterlijn, want beide heb
ben hun reis voortgezet.
Vele vrachtschepen liggen hulpeloos in het
Kanaal en ter hoogte van Dungeness ligt een
geheele rij van schepen, die door den mist
niet verder durven varen. Een der Kanaal
booten had zeven uur noodig om den ingang
van de haven van Boulogne te vinden, aange
zien de mistsirenes op de havenhoofden te
Boulogne defect waren.
Zoowel de vliegtuigen van de Deutsche
Lufthansa als een vliegtuig van de K.L.M.,
konden Croydon niet bereiken en landden ten
slotte op het vliegveld Gravesend aan den
Theerromond.
Ook het spoorwegverkeer en het straatver
keer in de steden van Zuid-Engeland was uren
lang verbroken. Te Yorkshire konden de ko-
lentreinen niet rijden, zoodat men tweeduizend
man uit verschillende kolenmijnen naar huis
moest sturen.
DE SPIONNAGE-AFFAIRE TE PARIJS.
Volgens verschillende Parijsche bladen
zou het. onderzoek naar de groote spion-
nage-affaire hebben uitgewezen, dat de tien
gearresteerde spionnen in de eerste plaats
voor de Sovjet-Unie werken en in nauwe
relatie staan met de onlangs in Finland
ontdekte oorganisatie. Een der gearresteer
den, Lydia Stahl, maakte herhaaldelijk rei
zen in Finland. De to Parijs gearresteerde
Professor, bij wien veel materiaal over de
Fransche Marine werd gevonden, stond ge
heel onder dep invloed van Lydia Stahl, die
met den Amerikaan Robert Gordon Switz
de leiding der organisatie in handen had
gekregen, nadat de hoofdleiders, twee Rus
sen, Frankrijk hadden moeten verlaten.
DE KERSTAMNESTIE IN DUITSCHLAND.
Uit Osnabriick: In de concentratiekampen
Esterwegen, Bergermoor en Neu-Sustrum
aan de Nederlandsrlie grens zijn gisteren
ongeveer 1500 gedetineerden door Ministe
rialist Diesl vrijgelaten.
DE STRIJD TEGEN FOEKIEN.
Tsjanq Kal Tsjeck neemt het
opperbevel op zich.
Uit Sjanghai: Tsjang Kai Tsjeck is te
Sjanghai aangekomen en heeft het opper
bevel op zich genomen in den strijd tegen
Foekien. 35.000 man zeer goed geoefende
roepen zijn de Foekien-grens overgetrokken.
Tsjang Kai Tsjeck heeft bovendien twee di
visies gemobiliseerd.
Uit Bochuin: Vrijdagavond tegen zeven
uur werd in het onikooperij-proces tegen
den Pruisischen oud-minister Hirtsiefer
vonnis gewezen. Hirtsiefer is wegens het
lemen van steekpenningen veroordeeld
tot een gevangenisstraf van zes maanden.
Bovendien is hem voor den duur van drie
jaren het recht onzegd openbare functies te
hekleeden. Voorts zijn 900 R.M. verbeurd
'erklaard.
De straffen tegen de andere beklaagden
uitgesproken zijn: Mock 2 maanden gevan
genisstraf en 1000 R.M. boete, Bergmannen
Backer ider en maand gevangenisstraf en
500 M. boete.
MEINEED BIJ HET RIJKSDAGBRAND
PROCES.
Soenke, die bij het Rijksdagbrandproces
onder eede valsche verklaringen heeft afge
legd, betrekking hebbend op liet verblijf van
den Bulgaarschen beklaagde te Berlijn, is
door de Berlijnsche rechtbank veroordeeld
tot 3 jaar gevangenisstraf en 10 jaar eer-
Op de vraag, waarom Soenke als getuige
onwaarheid heeft gesproken, antwoordt liij.
dat hij tijdens het proces zeer opgewonden
en zenuwachtig was geweest en geen be
paalde bedoelingen met zijn valsche verkla
ringen heeft gehad.
President: ..Was u misschien bang dat u,
wanneer u in het Van der Lubbe-proces de
waarheid had gezegd, van communistische
zijde iets zon kunnen gebeuren?"
Soenke: „Neen".
EEN JAPANSCHE KROONPRINS
GEBOREN.
De Keizerin van Japan heeft gisteravond
het leven geschonken aan een zoon.
Er heerscht hierover groote vreugde in
het land. want het is de eerste zoon en dus
is de voortzetting van de dynastie verzekerd.
De Keizer en de Keizerin van Japan heb
ben reeds vier kinderen gehad, die echter
allen meisjes waren. Een daarvan is zes
maanden oud overleden.
Daar in Japan de Salische wet bestaat,
zijn prinsessen van de regeering uitgesloten.
Uit Chicago wordt gemeld, dat de politie
aldaar drie bandieten uit Indiana heeft ge
dood na een belegering van de woning waar
in deze bandieten zich hadden verschanst.
Ten slotte posteerden zich de politie-agen-
ten bij alle deuren en vuurden salvo's naar
binnen. De lijken der drie mannen, van ko
gels doodzeefd, werden aangetroffen op den
vloer van een kamer. Het vertrek leek wel
een wapenkamer. Men vond er niet min
der dan twintig voor kogels ondoordring
bare vesten, drie machinegeweren, verschei
den hagelgeweren, revolvers en schietvoor-
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te iZuiderwoude, N.-H. (toez.)
cand. W. E. M. Eggink te Rotterdam.
Aangenomen: Naar Huisduinen-Julia-
nadorp, cand. M. van Wichen te Amsterdam.
BEROEPINGSWERK
Naar wij uit de allerbeste bron vernemen,
is het bericht in ons blad van gisteren, om
trent een beroep, dat door den Kerkeraad der
Geref. Kerk van Den Haag-West, zou zijn
uitgebracht voor het verstrooide werk op
Curacao, algeheel onjuist. Bij den betreffen-
den Kerkeraad is van zulk een beroep niets
bekend.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men bericht ons:
Cnnd. H. Franssen, van Meppel, heeft
zijn intrede gedaan als predikant der Ge
ref. Kerken van Borssele-Driewegen met
een predikatie over Psalm 125, na bevesti
ging door Ds. H. W. Engelkes, van Meppel.
met Joh. 119—23 en 29 Toespraken wer
den gehouden door oud-E. Bakker namens
beide Kerkeraden, Ds. E. Beuk erna (Nieuw-
dorp) namens Classis en Zusterkerken, en
Burgemeester L. W. B. A. Mulder, van Drie
wegen, mede namens Burgemeester H. C.
Rutgers van Borssele.
CHR. GEREF. J.V.
Wegens verkeersstremming gaat de
afdeelingsvergadering van den Bond
van Chr. Geref. J.V. op Tweeden Kerst
dag te Middelburg n ie i, door.
„KERKHERSTEL" EN „KERKOPBOUW"
„Kerkherstel" heeft ernstige bezwaren te
gen het reorganisatie-ontwerp van „Kerkop
bouw", gelijk dit in de Ned. Herv. Kerk
thans aan de orde is.
Deze bezwaren komen op het volgende
neer: In de eerste plaats formuleert art. 1
van het Kerkopbouw-voorstol een belijdenis
grondslag der Kerk, <nl. aldus: „De Nedcr-
landsche Hervormde Kerk, als deel van dp
Eene Algemeene Christelijke Kerk, gebouwd
op Jezus Christus als eenig fundamept,
heeft tot doel, in aansluiting aan haar his
torische belijdenis hel Woord Gods te ver
kondigen") Kerkherstel er aan herinnerend
dat de Kerk, „een belijdenis heeft" acht
deze formuleering te vaag en in verschillen
de opzichten gevaarlijk voor de belijdenis
der kerk zelvt en wil deze geschrapt heb-
In de tweede plaats acht Kerkherstel
het voorstel van Kerkopbouw om aan de
minderheden het recht te geven tot het
stichten van erkende „huisgemeenten" een
soort pacificatie van den richtingsstrijd,
welke „de groote zonde der kerk", nl. „haar
verdeeldheid en gebrokenheid", wettelijk
regelt. Kerkherstel verwerpt hierin elk com
promis.
In de derde plaats heeft Kerkherstel ern
stige critiek op het scheppen van een nieuw
ambt van kerkvisitator en moderator, dat
„naast" de bestaande ambten van predikant
ouderling en diaken wordt ingesteld erf een
„nieuw ambt" blijkt te zijn. Dat beteekcnl
„een fundamenteele wijziging in onze m-es-
byteriale kerkinrichting". En de critiek
daarop „kunnen wij nog moeilijker ter zijde
stellen, wanneer wij zien, dat alleen predi
kanten en niet ouderlingen tot dit ambt
kunnen benoemd worden".
In de vierde plaats heeft Kerkherstel
bezwaar tegen het feit, dat in het Kerkop-
bouw-voorstel de positie van de classicale
vergadering zeer wordt verzwakt en die van
de provinciale vergadering versterkt.
KERSTWIJDING
Te Amsterdam-Zuid houdt de Geref.
Kerk in Hersteld Verband in den nacht
Zondag 24 op Maandag 25 December a.s„
12 tot 1 uur, in de Parkkerk een Kerstwijding.
Gehoopt wordt, dat niet alleen velen van eigen
Kerk, maar ook vele niet- en on-kerkelijken
aanwezig zullen zijn. Dr. J. G. Geelkerken zal
spreken over „De Kerstboodschap" en Ds. J.
J. Buskes Jr., over: „Mogen wij Kerstfeest
vieren", terwijl een koor, onder leiding van
Piet van Egmond Jr., Kerstliederen zal zingen.
Te Rotterdam zal in het Kerke-
raadsgebouw der Ned. Herv. Gemeente op den
Eersten Keretdagmorgen te half 8 onder lei
ding van Ds. A. C. G. den Hertog, de Kerst
dag met liederen en gebeden tegengegaan
worden. Een eenvoudig ontbijt zal het gevoel
van saamhoorigheid geven.
KERKORGELS.
Te Nieuwpoort is door de Chr. Geref.
Gemeente in haar vergroote kerk met 300
zitplaatsen een nieuw, door de firma Valckx
6 van Kouteren Co. te Rotterdam ge
bouwd orgel in gebruik genomen. Het heeft
7 sprekende stemmen (w.o. een 16 voet),
elertrische windvoorziening en kegellade-
systeem. Ds. C. Smits heeft na beëindiging
van de 4de bijbellezing j.l. Woensdag dank
gebracht aan hen die milde gaven voor de
aanschaffing van hel mooie orgel schon
ken. Organist J Korevaar, van Ottoland,
bespeelde het orgel.
„DE DUITSCHE CHRISTENEN"
Uit B e r 1 ij n wordt gemeld, dat bisschop
Hossenfelder van Brandenburg, de leider var
de „Geloofsbeweging der Duitsche Christe
nen", ziin ontslag genomen heeft als rice-
president van den Evangelischen Opperkerke-
raad der Oud-Pruisische Unie en als plaats
vervanger van den Rijksbisschop in de Ker
ken dezer Unie. Blijkbaar ebt de „Geloofsbe
weging der Duitoche Christenen", die bij de
Kerkelijke verkiezingen niet lang geleden op
75% der zetels beslag legde, thans zeer sterk
terug.
DEZER DAGEN VERSCHIJNT:
Een nieuwe brochure over
Kerktelefoon, getiteld:
„De dooven zullen hooren'
Deze belangrijke nieuwe brochure wordt
aan alle Predikanten, leden van den Kerke
raad en vooraanstaande leden van een
Kerkelijk College in de Gemeente gratis op
aanvrage toegezonden.
Heeft U ook ontvangen de aan alle Kerken
toegezonden circulaire?
Centraal Telefoonbureau voor Kerken
MAASSLUIS TELEFOON 163
FLIEDNERS WERE.
Uit Genève (Europeesche centraalbureau
voor Kerkelijke hulpacties) meldt men ons,
dat de Protestantsche stichtingen van Dr.
Fliedner zeer ernstig gevaar luopen en dat
met de mogelijkheid van een faillissement
en inbeslagneming der eigendommen, wel
licht nog in dit jaar, gerekend moet wor-
ZWINGLI
Den lsten Januari a.s. is het 450 jaar ge
leden, dat Ulric.h Zwingli te Wildihaus in
Zwitserland geboren werd. Het is zeker, dat,
pas onder aanvoering van het Derde
Rijk de herdenking van het feit dat Luther
450 jaar geleden te Eisleben geboren werd,
op zoo grootsche wijze alle aandacht span
de. Zwingli's gedenkdag eenigermate op
den achtergrond geraakt. Maar toch, geheel
ergeten zou zeer ondankbaar zijn. Zwingli
vordt steeds in één adem met Luther en
Oalvijn genoemd en het is de eere van het
Protestantisme ook den Zwitserschen her
vormer te herdenken.
KERSTKLOKKEN VAN BETHLEHEM.
We vestigen de aandacht op de uitzending
door de K.R.O. van de Kerstklokken van Beth
lehem. Op 24 December zal des avonds om
8.21 de uitzending aanvangen. De klokken van
de Geboortekerk zullen driemaal een halve
minuut luiden. Daarvoor en tusschenin wor
den Kerstliederen ten gehoore gebracht. Do
Geboortekerk is de oudste Christelijke kerk.
EEN NIEUW JAAR, EEN NIEUW BESLUIT
en dadelijk U abonneeren op het Maandblad
.Lectuurgids" Dit blad geeft boekbesprekin
gen op elk gebied voor het Christelijk ge
zin. Redactie Dr. C. Tazelaar, Drs. P. J
Mcertens, W. van Vliet en tal van bevoegde
medewerkers. Een jaarabonnement kost
slechts 1.25. Abonneert U nog heden bij
uw boekh. of bij do uitgeefster N.V. W. D
MEINEMA te Delft.
Schoolnieuws.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Rotterda m-Z u i d (Heldringschool voor
B. L. O., hoofd G. J. van der Ploeg), mej.
B. Kamerling, thans kw. met akte aan de
zelfde school. Voor vast (met een proefjaar.)
Groote Lindt (Zwijndrecht, Herv.
School, hoofd J. van Geest), mej. J. C. van
den Haspel te Kinderdijk.
D o k k u m (L. O., hoofd S. Wendelaai
Bonga), Y. Ee.khof te Musselkanaal.
Jubbega (Herv. School, hoofd J. Wij-
ma), L. Th. Fennema te Oldeboorn.
Amsterdam (P. Oosterleeschool, hoofd
D. P. van der Togt), A. de Jonge, ond. Ie
Elthetoschool te Amsterdam-Oost. Als 1ste
onderwijzer.
Dordrecht (1 Mrt. te openen school
Standhazenstraat, ben. hoofd C Schout) W.
Noot te Amsterdam. Als le onderw.
G. VAN ZEGGKLAAR.
De bekende heer G. van Zeggelaar, man van
historische navorschingen en publicaties en
toegewijd arbeider in het leven der Geref.
Kerken (waaronder 34 jaren als leidsman in
de Kerk te zyner plaatse), heeft Donderdag
onder groote belangstelling afscheid genomen
als hoofd van de Chr. School te Ransdorp
(N.-H.j, die hij 36 jaren gediend heeft. Ds. S.
J. Dokter en Ds. E. R. Damsté, resp. Geref.
pred. te Holysloot en Herv. pred. te Rana-
dorp; de heeren A. P. Vooren, insp. van het
L. O.; N. Heukels, insp. van het Chr. Nat.
Schoolonderwijs; J. S. Dienske- secr. van dei
Chr. Scholenbond in de gemeente Amsterdam
K. Brug, burgemeester van Leiderdorp; H. dé
Ruig, van Amersfoort, opvolger van het
scheidend Schoolhoofd; en anderen toonden
hun belangstelling door hun aanwezigheid en
toespraken in de afscheidssamenkomst. De
heer A. Honig, voorzitter van het School
bestuur, heeft met groote dankbaarheid ge
wezen op de vele verdiensten van den heer
Van Zeggelaar en voor al zijn arbeid op on
derscheiden terrein met zeldzame toewy ding
verricht. De heer Van Zeggelaar, die nu met
pensioen gaat, heeft in een treffende toe
spraak een en ander uit zyn 46-jarigen arbeid
voor het Chr. Onderwijs en op ander gebied
meegedeeld en dankbaar gewezen op de
genade Gods die met hem geweest is. Leer
lingen, oud-leerlingen, Schoolbestuur enz,
boden geschenken ter herinnering aan.
Weerbericht.
Het dunne Pijltje geeft den vorlgen stand aan
Hoogste stand te Parijs 781.4.
Laagste stand te Ingö en Janmayen 744.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 780.0.
WEERVERWACHTING
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorol.
Instituut te De Bilt)
Zwakke veranderlijke wind, aanvankelijk
uit Westelijke richtingen, nevelig tot half of
vaar bewolkt, weinig of geen neerslag, in
het Noorden lichte dooi, in het Zuiden lichte
dooi tot temperatuur om het vriespunt, later
wellicht lichte vorst.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 5.2 C.
24 DECEMBER.
Zonsopgang 8.11 uur, zonsondergang 3.48 uur
Volle Maan 9.14 uur nam.
26 DECEMBER.
Zonsopgang 8.11 uur, zonsondergang 3.49 uur
26 DECEMBER.
Zonsopgang 8.11 uur, zonsondergang 3.50 uur
27 DECEMBER.
Zonsopgang 8.11 uur, zonsondergang 3.51 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
24 DECEMBER.
Van 's avonds 4.18 uur tot 's morgens 7.41 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Wurtzburg 0.00 0(H) Caub 2.92 2.63
Straatsburg 0.00 0 00 bms 1.06 1.06
Breisach 0.6» 0.58 Coblens 0.00 1.17
Rheinfelden 0.00 1.67 Trier 0.19 0.25
K-hl 2.01 2.00 Keulen 0.61 0.59
Maxan 3.22 3.25 Rührort -1.0*2 0.99
Diedesheim 193 1.11 Wesel -1.33 1.33
Mannheim 1.65 1.67 Emmerik -0.05 010
Lubr 1.28 1.25 Dusseldorf -0.03 0.02
Mainz 0.31 0.28 Maastricht 40.70 41.04
Bingen 0.90 0.92 Venlo 9.75 9.60
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Delfzijl
Terschelling
Harlingen
Den Helder
IJmuiden
Hoek van Holland
Schvenlngen
Hellevoetsluls
Willemstad
Brouwershaven
24 Dec.
4.16 17.03
1.29 14.10
2.20 14.55
7.39 20.05
7.55 20.34
8.26 20.58
6.40 19.23
7.15 17.52
1.40 14.40
10.50 23.28
9.58 22.31
10.08 22.41
11.41
10.33 23.11
11.24
9.45 22.23
9.58 22.48
10.28 23.11
8.54 21.42
9.26 22.12
9.53 22.47
25 Dec.
6.08 17 57
2.23 15.06
3.10 15 50
f.40 13 40
8.47 22.11»
P.47 21.18
8.57 21.28
17.1V
5.25 18.05
2.55 15.40
11.59
11.08 23.41
11.18 23.51
C 39 12 49
11.36
10.04 22 «7
10.36 23.18
HEELSUM BIJ ARNHEM,TEL492.
RONDOM DE KRIBBE
Het eerste verblijf, waar een pasgeborene
na zijn of haar behouden aankomst vertoeft,
is de wieg. Hoe poover ook de huiselijke om
geving, er is altijd nog wel een wieg, waar
in het voorwerp der blijdschap wordt neer
gelegd. Schrijnend in meer dan één opzicht
waren Jezus' geboorte-omstandigheden; geen
sprake van een ouderlijk huis, evenmin van
een tehuis. In een herberg, waarin het „geen
blijvende plaats" gesymboliseerd is, maar
dio dan toch nog een vorm van mensche
lijk onderdak is, was geen plaats voor Hem;
in een stal, bij het vee, en in dien stal in de
voederplaats voor het vee, begint de Ver
losser der, wereld Zijn kruisweg, en of
schoon Zijn graf „bij de rijken" is geweest,
Zijn wieg weerspiegelt het summum van ar
moede Hij heeft willen afdalen, om Zijn
volk rijk te maken.
Allszins begrijpelijk dan ook, dat de krib
be van den tijd der geboorte af niet alleen
voorwerp van aanbidding geweest is, maar
ook door nabootsing middelpunt van een
vereering werd, welke deze zichtbare herin
nering scheen noodig te hebben. Zoowel in
als buiten de kerk is dit tot op dezen dag
zoo gebleven. Als Gerhardt's lied „Ich stehe
an doiner Krippe hier, o Jesu du, mein Lo-
hen'\ gezongen wordt, is het voor velen van
zelfsprekend dat hun geloof in de beteeke-
nis van die kribbe ondersteund wordt door
een nagemaakte kribbe van grooter of klei
ner formaat, af of niet omringd van de per
sonen en dieren, welke in hef Bijbelsch ver
haal genoemd worden.
In do vroegste eeuwen vonden de geloo-
vigen in den Kerstnacht een kribbe in het
korkgebouw opgesteld, waarbij soms ook de
figuur van- don profeet Micha (een heen
wijzing naar Micha 5:1), terwijl men met
een os en ezel recht meende te doen aan
Jes. 1 3. Natuurlijk bleef het kwade gevolg
van dezen „beeldendienst" niet uit: er kwa
men „beroemde" kribben, zooals die van de
door bisschop Liberius gestichte Basilica
Liberti te Rome in de 8e en 9e eeuw.
De eerste, die een kribbe-imitatie buiten
de kprk gebracht heeft was Franciscus van
Assisië. Hij deed dat te Greccio, een schil
derachtig gelegen stadje «n Winbrië (Ita
lië). Die kribbe was opgesteld midden in
een bosch. er lag hooi in, een os en een ezel
waren erbij gezet. De bewoners van Greccio
trokken er in den Kerstnacht met fakkels
en kaarsen hpon. Franciscus zelf stond dan
in vrome extase voor de kribbe. Te midder
nacht werd er een mis bij opgedragen, waar
bij Franciscus zong. En vervolgens sprak
hij de schare toe over de geschiedenis van
Jezus' geboorte.
Gelijk met meerdere gewijde zaken ge
schied is. is het ook met de kribbe gegaan:
ver van haar poover origineel verwijderde
zich allengs de kprk, die behoefte had naar
schittering en pompeuze plechtigheden, om
de schare *e boeien en haar tegelijk op een
afstand te houden Men heeft b.v. mozaïeken
gevonden, waarop de figuren van Maria, op
een van edelsteenen schitterende troon de
vorsten uit het Oosten ontvangende. F«n
kerkhistoricus uit dien tijd klaagde, „thans
hebben wij Christus de pooverp k-M>e wee
genomen en er een zilveren v--„i in de
plaats gezet. Maar voor mij heeft de weg-
genomene meer waarde!"
Een gansche huis-indusctrie darnk haar
ontstaan aan de ensceneering van de
kribbe en omgeving, zooals die voor aller
lei beurzen gemaakt werd en wordt. Eerst
in de omgeving van Bethlehem, later in
Zuid-ltalië en op Sicilië, werden in massa
de poppetjes gemaakt, die de „arcadia" moes
ten bevolken. Ze werden uit hout gesneden
of in klei geboetseerd, waarna gekleurd en
getooid. De. riiken pronkten natuurlijk met
de mooiste en dichtst bevolkte stallen, zoo
als er nog in de musea van Napels en
München te vinden zijn
Allengs werden ook voor de kinderen
kribbetjes met toehehooren gemaakt, uit
kurk of eikenschors ruw gesneden; de her
ders en vrouwen uit Bethlehem werden in
de kleederdrachten der Romeinsche Cam-
pagna getooid.
Het aantal der geloovigon in de kribbe-
cultus .aanvankelijk beperkt tot stille aan
schouwing, vroeg allengs moer middelen
orn te blijven boeien. Zoo zijn priesters be
gonnen, in de plaats der stomme beelden en
beeldjes op te treden; verkleed als Jozef
en Maria zongen zij dan hij de kribbe in da
kerk Latijnschc heurtZfiingen. Het begin van
het Kerstlied! A' spoedig sloot zich daarbij
aan „het koor knapen verkleed als enge
len zongen hel „Eere zij God"' en de ge
meente beantwoordde dit met gemeenschap-
pel ijken zang.
Ondanks den invloed der Reformatie
heeft de Ke-stviering met de kribbe als mid
delpunt zich o™ 'er iang gehandhaafd. In
fübingen was i.i 1830 ppden toren van
de hoofdkerk een kleine met lichtjes om
geven wieg geplaatst, waarin een pop ge
wiegd werd .terwijl de muziek het „Eere zij
God" blies. Het heneden staande publiés
zong dan een wiegelied'
Nog een stap verder in de verkeerde rich
ting was, dat, zooals in 1850 in Polen, school
jongens met een kribbe rondtrokken onder
het zingen van „toepasselijke" liederen en...
geld ophaalden. Voorop liep dan een in 't
wit gehulde „engel" met klokjes behangen,
die soms ook een gouden ster droeg (waar
mee Driekoningenavond op 't tapijt kwam).
Dan volgde Jozef in hemelblauw gewaad
met geel onderkleed en Maria in een vuur
rood gewaad
Genoeg om t.e doen zien, hoe ver de ver
wording van het „gedenken" voortgeschre
den was. Gelukkig droeg zij de kiemen der
verdwijning ook in zich; allengs werd da
viering van Jezus' geboorte weer binnen
de kerkmuren of in het gezinsloven terug
gedrongen Wij in de ÜOe eeuw kunnen ons
ten volle hegrijpen, wat de Leipziger onder
wijzer Eberhard in 1799 schreef: „De kribbe
en do doeken, waarin Jezus lag, zijn vol
strekt de hoofdzaken niet". Toch mogen we
niet onderschatten de waarde, die te hech
ten is aan een herdenking van heilsfeiten,
waarin men, hoezeer dan ook zich verlie
zend in ver van gewijde nabootsingen, met
volharding vasthield aan de zintuigelijk
waarneembare bijzaken, van zoo groote he-
teekenis voor de historiciteit van de vleesch-
wording des Woords. Want 't andere uiter
ste brengt grooter gevaren met zich.
