Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen BINNENLAND. VRIJDAG 15 DECEMBER 1933 TWEEDE BLAD PAG. 5 De schroefboot Lek 7 raakte bij Slikkerveer vast in het ijs. De raderboot Lek 6 kwam ter assistentie en bevrijdde den collega. Z. K. H. Prins Hendrik der Nederlandendie dezer dagen 25 jaar voorzitter is van het Ned. Roode Kruis. Nieuwe kisten voor de overblijfselen uit de graven dei Oosterkerk te Rotterdam. Een strop voor uitbrekers. De strafgevangenis te Leeu warden wordt tegenwoordig door schijnwerpers verlicht. Een deel van het Voorhout te Den Haag is her schapen in een dennenbosch. Het onderslaan van kruislatten. Wilde bloemen uit Zuid-Afrika,-bestemd voor 'n tentoon stelling zijn te Rotterdam aangekomen. De gezantDr. D. O. v. Broekhuizen rechts) bij 't uitpakken van de zending Een tweetal foto's van den brand, die Boons Cacao fabrieken te Wormerveer teisterde TWEEDE KAMEü DE TWEEDE KAMER ZET DE BEHANDELING VOORT VERSCHILLENDE LEDEN VOEREN HET WOORD De Kamer begon met afdoening van een aan tal conclusies en kleine wetsontwerpen. We noemen daarvan: uitvoering van art. 37 der Landbouw-Crlsls- Wet 1933 ten aanzien van het bepaalde In het Koninklük besluit van den 22en Sept 1933: WQzIglng en aanvulling der wet van 15 De cember 1917 (Staatsblad no 700) tot regeling van het hooger landbouwonderwijs, laatstelijk gewijzigd hü de wet van 29 Juni 1925. Wat langer werd gesproken over het wets ontwerp: Bevordering van de samenwerking van tramwegen in den Achterhoek. De heer v. BRAAMBEEK (s.d.) had geen Stroote bewondering voor de voorgestelde sa menwerking. hij zou echter niet tegenstemmen Wie ontslag krijgen, moeten vooraf gewaar schuwd worden De heer IJSS^LMUIDEN (r.k.) zou willen, dat de mirlster zich het recht reserveerde om de diensten In te perken. Overleg over per soneelsbelangen geschiede met <^e centrale or ganisaties. MINISTER KALFF zeide, dat voor fusie geen tocgelUkheld bestond, omdat de alles overheer- •chende Geldersche TramwegmaatschappU daar Vuor niet te vinden was. Toen bleef alleen sa menwerking over. ten einde het vervoer zuo ïationeel mogelijk te verdeelen. Verder was de minister onverstaanbaar. Z.h.st. werd het wetsontwerp goedgekeurd. De VOORZITTER deelde med«. dat de loop Ber werkzaamheden hem aanleiding gaf voor te stellen. e.s. Dinsdag geen vergadering t« houden. Z.h.st. werd hiertoe besloten. BEGROOTING VAN ONDERWIJS Voortgezet werd de behandeling van de be- grrootlng van OnderwUs. De Kamer was tot het «Lager Onderwijs" genaderd. De heer TH1JSSEN (s.d.) verwachtte, dat op het L.O. 12 mlllloen bezuinigd zal worden. Dat ia een vrceseljk vooruitzicht. De Regeerlng heseft dat nleU Z(j denkt, dat we maar kunnen doorgaan met „op z'n kapitalistisch maatschap pijtje te bltjven spelen"! De toestand brengt mee, dat do Jeugd alle zorg moet hebben. Tegen 1 per mille zoowat heeft de minister zich de medewerking verzekerd van een bezulnlglngs- ambtenaar. Het was een soort oogst verzekering Vat we bezuinigen Is een tekort doen aan de opvoeding van het kind. De jeugd moet onbe schadigd door de crisis heen. En hoeveel werk- looze onderwijzers zullen er niet komen! En hoevelen worden In hun ontwikkeling ver knoeid, doordat ze geen klas krügen of slechts af en toe or voor staan' Men stelle de oudere onderwijzers In de ge legenheid met vervroegd pensioen of wachtgeld te gaan. Dan krijgen de Jongeren hun kan» Wf>' circulaire Inzake opheffing van kleine scholen was een bevel. Ter dood zUn veroor deeld de groote steden ter zUde gelaten •2 openbare scholen boven 40 leerlingen. Er hadden dan ook 56 bijzondere scholen moeten Verdwijnen .Maar daar kan de minister weinig aan doen. Voor het platteland ls de opheffing rtuu scholen een ramp voor de opvoeding dor Jougd. Het wijzigingsvoorstel der L.O.-wet (o.a. her- «lening leerllngenschaal brengende) kon beter ter zijde geluten In afwachting van ministers nadere plannen. De geest op de openbare school beoordeelend moet de politieke richting der onderwijzers Ui shdé worden gelaten. De hear LINGBEEK (h.g.s.) zette nog eens uiteen, dat hü de christelijke nationale school wenschL Waarom moet de openbare school godsdienstloos a0nZ De heer SURÏNG (r.k.) was overtuigd, dat de te nemen maatregelen van bezuiniging noodlg ?Un om het onderwijs voor de toekomst een beteren grondslag te verzekeren. De levensbe langen der kleinere openbare scholen worden niet aangetast. Een aantasting van de levensbelangen van de kleinere openbare scholen kan spr In de voor gestelde maatregelen niet zien. De wijziging in de opleiding der onderwtjzers is niet uitslui tend een kwestie van bezuiniging. Een vijf jarige opleiding ls echter niet noodlg. Aangedrongen werd op zoo vlug mogelllke herplaatsing van wachtgelders bp he't bijzon der onderwba. De heer v. HOUTEN (chr. dem.) vroeg of door de aan te brengen bezuinigingen op het onderwijs de levenskracht van ons volk niet wordt geschaad. De bezuiniging wordt teveel gezocht bil het lager onderwijs In vergelijking met ander lakken van onderwijs Aangdrongen werd op een betere regeling dor rechtspositie van het personeel bü het on derwijs: het bllzonder karakter van het onder ijs rechtvaardlgd een andere regeling dan vooi a ambtenaren. Noodlg ls Inkrimping van de opleiding. Er Is al een te veel aan onderwijzers. De minister wijst afvloeiing van 60-Jarlgen af wegens de consekwentle voor ambtenaren: zijn de pensioenlasten niet te zwaar, dan zou men cüen maatregel ook voor dezen kunnen toe passen. Het salaris van een jong onderwijzer plus het pensioen van een ouden onderwijzer, ls dlkwljlr minder dan het maximum-salaris. Thans Is ei onder do jongeren een noodtoestand, die her er toe brengt, zich aan te sluiten bij fascisti sche bewegingen. De minister onderwerpe het schoolartsen-vraagstuk aan een grondig onder zoek. ten einde de kinderen voor besmetting te rliwaren. De heer WIELINGA (a.r.) zelde. dat het ..erwijs de aanhoudende zorg moet hebben de overheid en dat geen voorkeur mag worden gegeven aan een bepaald soort onderwijs Met den heer Thysscn ls hü hel eens. dat de Jeugd door de crisis heen moet. maar hü komt tot andere consekwentles. Men moet de Juiste verhoudingen blüven zien. 'a Ministers houding betreffende het opheffen van kleinere scholen in het algemeen Juist te achten. De minister make de hoofdlünen van ztn om .ungrllke plannen publiek. Veel misverstand kan daardoor worden voorkomen. 3pr. vertrouwt Inmiddels, dat deze minister *tlii wtJzlglngswerk met alle mogelüke toewij ding zal verrichten. Snr's fractie zal haar mede werking verleenen. omdat ze overtuigd Is van de absolute noodzakelijkheid. Moge de minister spoedig kunnen komen met zün ?,n'wllrP Spr. vertrouwt, dat er een snelle afvloeiing van wachtgelders zal zün na aanneming van het aanhangige ontwerp tot wüztglng der l.o. Spr. dankt den minister voor de in dit ontwerp aangebrachte verbeteringen. Hnr wil cenige verbeteringen zien aange bracht In de leermethode, o.m. wat betreft het lezen en schrüven op de lagere school. De heer BAKKER (c.h.) betoogt, dat de con centratie van scholen ten plattelande vele be zwaren inhc-udt. Spr. acht llchamelüke opvoe ding voor de Jeugd van groot belang; voor die In de steden echter meer dan voor die ten plat telande. welke met vrüe- en ordeoefeningen kan volstaan. Spr. dringt aan op bevordering van het rtorwUs tn de Frlesche taal. De heer K. TER LAAN (s.d.) zegt. dat de wenschen vnn hem cn zün partüffcnooten gaan in de richting van uitbreiding der leerplicht, vooral nu de Jeugd In zulke moeilüke omstan digheden verkeert. Spr. is er tegen, dat de mo- celllkheld van landbouwverlof In de wet ligt Dn invoering der llchamelüke opvoeding worde niet opgeschort; het heeft weinig met dit vak te milten, of hot ten plattelande dan wel In dn «leden wordt gegeven. Daarna houdt spr een pleidooi voor goed onderwijs aan schipperskin ds en. it- dezen tüd noodlger dan ooit Menig schipperskind wordt geen schipper meer en moet het dus in andere richting zoeken: zoo duur behoeft dit onderwüs niet te zlin. De aalarlsregellng voor het personeel der Ingere scholen is niet voldoende: voor alge meens verbetering is het de tiid niet Maar er l-cf,taan schreeuwende onbillijkheden, bijzonder lijk t-o.v. de jonge onderwüzers Er kome meer logica In de regeling. Salarissen var. f 1520 per week voor onderwüzers van 21 jaar. zijn niet vol te houden. Spr. bepleit regeling der schoolvergaderingen In de wet Spr. wil ook gelükheid van behan deling van büzonder cn openbaar onderwüs. dot h klaagt integendeel over achterstelling van dit laatste. Volgens spr. wordl de spelling van D« Vries en Te Winkel lang niet algemeen meer gebruikt en ls ze onhoudbaar geworden; tegen een overgangstüdperk bü de Invoering v«n nieuwe spelling ls geon bezwaar; ook bü de invoering der spelling van De Vries en Te Winkel in 1852 was er een overgangstijd. Het Frlosch ls een der oudsteen zuiverste der Gormaanscht talen, met een merkwaardige let terkunde. Het Is zeer gewenscht goed onder wüs in Friesch lil Friesland mogelük te maken. Het behoeft geen nadoel te doen asn het on derwüs In het Nederlandsch; het omgekeerde ls het geval. Spr. waarschuwt tegen een te ver gaan met het wegnemen van openbare scholen In dorpen. De heer KETELAAR (v.d.) vraagt zich af. of er In ons lund niet teveel actie Ir geweest togen de wüzlglngen In ons onderwüs. en men de" voordeelen niet tozeer vergat. Van den fl- nancieelen toestand \an ons land hebber we een duldelük beeld gekregen: men moet al heel hr.rdhoorend ziin om naar deze litanie niet te kunnen luisteren. Een tekort van 190 mil-loen moet overbi ugd worden en het onderwüs moet daarvan zlln deel hebben. De heer Thyssen heeft geenszins opbouwend werk geleverd; hl! heeft geen andere wpze van bezuiniging In zün crltiek op den minister aangewezen. w Ie niet bezuinigen wil. heeft er geen besef van. war een tekort van 190 millloen beteekent. Wat de be zuinigingen van den minister aangaat, betoogt spr. o.m.. dat het bezwaar der afstanden ten plattelande steeds minder wordt. Er Is gewezen op net gevaar van auto's; de minister bedoel! dal de kinderen i n d" auto's behooren. De heer v. BRAAMBEEK (s.d.): Voor leder kind een vliegmachientje. De heer KETELAAR zou dit niet durven zeg gen uit vrees van bestrüdlng door den heer v. Braambeek wegen» concurrentie met ae SPSpr.Wzegt! dat de hoer Thyssen het had over evenredige opheffing van openbareen bUzon- dere scholen Maar spr. is van oordeel, dat deze door den mnllster zooveel mogelük wordt voo- ^Snr""vestigt er de aandacht op. dat de vak verenigingen niet alleen zün vetegenwoordl- gingen van de onderwüzere. maar ook van ae tuk van onderwüs. wanrtoo ze behooren. Wordt dit voldoende begrepen, dan zullen ze zeker nuttig kunnen advlseeren bü de plannen van den minister Zoo kar. uit den nood dezer tüden iets goeds, ook voor hetere tüden. voort komen. Wat het aanhangig wüzlgtngsontwerp betreft de opleiding moet toch beperkt worden, wil men niet het paard achter den wagen spannen, zal het overcompleet niet nog grooter worden cn de positie van büzonJerlük de Jeugdige on- deiwüzers niet nog ongunstiger. Spr. wil echter niet zoover gaan om alle ouderen maar te ontslaan ter wille- van de jeugdigen; hoevele zeettgjarleen zün niet nog In de kracht van hun kunnen. Het geldt hier inder daad een zeer moeilijk vraagstuk Indien gewfl-.lgde «peiling zoo om haar In te voeren, dan zal dit n'e* afstuiten op hel moeten maken van neraruKKen V8De'heer"T1LANU8 (c.n.) heeft geen bezwaar tegen het stellen van eer, leeftijdsgrens van zes iHur voor di lagere school, wel ®®ktf' *®f®" invoering van een Ier ftüdsgrens voor toelating ook voor het tweede leerjaar. Spr. erkent, dut opheffing van scholen voor sommige streken we' bepaalde bezwaren kan hobben. bv. opheffing van proteatantsche scho len in 'het katholieke Brabant. De omzetting van vierjarige ln driejarige kweekscholen zal nle'. de bezuiniging geven die ervan wordt verwacht. Is 's ministers doel te komen tot afschaffing der opleiding voor de hoofdacte. dan keurt spr. dit af. Rpr bepleit vervroegde penslonneerlng van onderwüzer» l)e openbare onderwüzers zün ambtenaren- het ls ontoelaatbaar, hen i-ropagnndn te laten «naken tegen de overheid: de openbare school In niet hun. doch de ov-rheldsschool. Willen ze dit niet hegrüpen. dan dienen ze volgens art. 10 der I o.-wet te worden Ontslagen. Onenhare on derwijzers schbnen ie vergelen, dal ze over- teldsdlenaren zün- geeet der Jonge menachon kan In opstandige richting worden geleld; dit moet met kiacht worden tegengegaan: daarom mag In de school geen propaganda-litteratnur worden uitgereikt. Spr. verheugt zich over de desbetreffende circulaire van den minister aan hot gemeentebestuur van Amsterdam. Wat het aanha'-glg wetsontwerp betreft, het •treven naar herplaatsing van wachtgelders be «chouwt spr als „en belangrüke concessie. Het ontwerp zal de vitale belangen van het onder- lis niet schaden. De h„er WENDELAAR (lib.) heeft geen he- ,vnnr tegen meer concentratie voor kleinere onenbnre scheien, rekening houdend echter mei plaatselijke toestander.. In een dom kan de aan wezigheid eencr school voldoen aan de be hoefte aan meerdere voorlichting' op cultures' gebied. Hoe staat minister tegenover het bekende plan Eebervvee-Gunnlng? Spr Is niet tegen vervroegde invoering vnn wet-Terpstra betreffende de nieuwe leerlln genschaal. Met dt herplaatsing van wachtgel ders loopt het niet vlot genoeg, ook niet door het Centraal Bureau, dai de geschikte manier van werken nog niet schü.nt te hebben gevon den. Spr. voert ten bewüze hiervan eenige voor beelden aan. Opheffing van het Instituut van Inspectrlce van het bewaarsrho,.l-onderw^s betreurt spr.. ook al moet spr. zich erbü neerleggen. Met het wtizlglnesontwerp zal apr'a fractie meegaan De salarisregelmg voor onderwijzers ls bü zlekto slechter dan voor ander overheidsperso neel Dit klemt temeer nu de verplichte perio dieke keuring wegens de treurige gevallen van dit Inar op den voorgrond ls gekomen. Aan de onderwlizeis boven zestig Jaar moet als wachtgelder peieger.heid worden gegeven, herplaatsing te weigeren. De heer Llnebeek sprak rallleerend maar ook spr constateert een nagtleven toon ln de Mem v Antwoord. Spr. zal den minister allen steun geven om de openbare school te doen blüven de nationale school bü uitnemendheid. Maar daar tegenover le spr. het eens met den minister dat, om d» school te beschermen, geen over dreven ondcrziek.ngen mogen worden gedaan ter voorkoming van gewetensdwang De heer DUYMAEU v. TWIST (a.r komt on voor beter otiderwii» aan schipperskinderen. Bezuiniging Is hier verkeerd en zou het aantal analphab-ten vermeerderen. Spr. ls vórtr scho len voor schipperskinderen met verkort leer plan. ft De heer v. DIJKEN (a.r.) acht het Instituut der vüf-Jarlge kweekscholen geen bezuiniging. De minister ga den weg naar de vüf-Jarlge op leiding niet OP De vergadering wosdt te 6.20 uur gesloten tot hedenmiddag één uur. COMMISSIE-BENOEMINGEN Bü Kon .besluit ls op zün verzoek eervol ontslagen met dank H M Hirschfeld. als lid van Je Rijkscommissie van Advies vuur Werkver ruiming cn- le als zoodanig benoemd G J Tep- Ptma. referendaris bü het Departement van Ec .nnmlooh» Zaken Bjj beschikking van den minister van Bln- nonlandsche Zaken ls benoemd tot lid en voor zitter van de Commissie van Samenwerking bü nulpverleening aan behoeftige Nederlanders In Dultschland H J van Santen, administrateur bij n„t D'-imr temen» van Rlnneplandsche Zaken, belast met de lunctle van Rükslnspecteur voor nnripretenning v»r behoeftige Nederlanders ln het buitenland te Arnhem. RIJKS-BEURZENCOMMISSIE T»tj Kon. besluit I» benoemd tot lid en voor zitter der Rüke-Beurzencommlssle, Ingesteld bü Kon besluit van 22 April 1920. mr dr J Dunner oud-mlnlster van Justitie. Md van den Hoogen Raad der Nederlanden, re Den Huag. RECHTERLIJKE MACHT BH Kon. besluit ls bepaald: le. dat de ontheffing op 1 Jan 1934 van de hieronder vermelde rechters-plantsvervanger». öle werkzaam zün bü de op dien datum on'- bonden zilnde arrondissement»-1echtbank. waur van de zetel achter hun naam la vermeld, ge acht moet wotden eervol te zün geschied met danKbetulglng voor de door hen als zoodanig bewezen diensten' mr J Versteeg te Tiel: mr S Rink te Tlel; mr H K Roeaslngh U Tlel; mr G G Schatten- kerk. te Tlel; mr M I Polak te Winschoten: mr E Post te Winschoten: 2e. dat de ontheffing op 1 Jan 1934 van de ketilonrechters-plsatsvervangers die werk zaam zün nij het op dien datum ontbonden zün- de kr.ntc ngrre-ht gonoh» moet worden eervol Pü Kon. besluit zjjn me» tneane van 12 Dec. zün geschied met dankbetuiging voor de door hen al» zoodanig bewezen diensten. OFFICIEREN-VLIEGERS BH Kon. besluit zün met Ingang van 13 Dec. 1933 benoemd tot offlcler-vlleger der 3e klasse bil de Konlnkl. Marine de heeren H V B Bur gerhout. J H l'erié. H C' Zeeven: H P Sobels. en I D Dolman en wel J H Perlé. H C Zeever, en H P Sobels. onder gelüktlldlg eervol ontslag op verzoek als res. tweede-luitenant der artil lerie. de belde, anderen als res. tweede-luite- nants-waaï-'nemer van de Konlnkl. landmachL LANDMACHT Bü Kon. besluit ziin benoemd tot res.-offl- cle var, gezondheid der tweede klasse bü de landmacht P F' f'pmeller. arts de dienstplich tig vaandrig van de le compagnie hospitaal soldaten J W Brinkman, arts en de res eerste luitenant der militaire administratie N Speüei arts, zulks onder geliiktiidlg eervol ontslag uit zün tegenwoordige betrekklnr HISTORISCHE GESCHENKEN UIT POLEN Voor H. M. de Koningin Dezer dagen heeft de Poolsche gezant, on der overhandiging van een persoonlijken br-ef van den president der Poolsche repu bliek, namens dezen aan de Koninein een-*'» geschenken aangeboden, afkomstig van net kasteel Ragot, thans toebehoorende aan d«m Poolschen slaat en oorspronkelijk eigendom van Koning'Willem I. De merkwaardigste van deze geschenken zijn: verschillende familieportretten, een borstbeeld van Koning Willem II, een.ge miniaturen, zegelringen en een schilde ij. voorstellende het vertrek uit Schevenimren tn Januari 1795 van Prinses Wllhelmina, haar schoondochter en kleinzoon Willem. UIT HET SOCIALE LEVEN HET RAPPORT-SCHOUTEN In 't verslag van de Groepsraad Gemeente ambtenaren van de Alg. Ned Chr. Ambte- naursbond zijn gister enkele regels uitge vallen liet verslag van het referaat van den heer A. de Bruyn eindigde met de alinea. Hierna behandelde spr. afzonderlijk de conclusies 1, 2, 15, 16, 21, 22, 23, 2-1, 25; 27; 28 en 29 van het rapport. Daarachter was een alinea uitgevallen. Deze had aldus hooren te luiden: Reieraat C. Gooto De heor Goote gaf: Eenige beschouwingen over de salarisregeling van de werklieden en ambtenaren, het vrouwelijk personeel en liet Georganiseerd Overleg. Waarna het verslag vervolgde met: De eerste vraug, die, aldus spr., beant woording behoeft is. enz. De conclusie, die door de vergadering werd aangenomen, luidde aldus: De vakgroep „Gemeenteambtena ren" van den Alg. Ned. Chr. Amhte- naarsbond, in congres bijeen te Utrecht," gehoord de inleidingen en de daarop gevolgde besprekingen over ROFFELR1JMEN. Ov et tocht normaal Ik moest en zou naar Nieuwendijh, Een plaatsje, voor de kaart Zelfs van de dikste atlassen Nog niet de moeite waard. We zouden met de auto gaan En vonden 't kolossaal Gezellig, ivant Vaz Dias riep Steeds: Overtocht normaal! Mis! zei een man die 't weten kon* Er is geen sprake van Dat je twee veren en een pont Daarheen gebruiken kan Toen kwam een schaar van adviseurs, Die riepen allemaal: Laat kletsen! Kijk hier in de krant Staat: Overtocht normaal! Dat deden we natuurlijk, want Vooral een heel goed blad I& wat-je-noemt in bijheid en Ir. 't laatste nieuws je-dat. En ja hoor, dwars door d' ijskolom Schoot als een zonnestraal Bij overal gestremd verkeer Daar: Overtocht normaal! We tornden op naar Rotterdam Toen naar de Dordtsche pont..., Daar stond een file auto's van Een tachtig wagens rond! We tikten den verkeersagent De overtocht normaal Een uur of drie geduld, meneerI We brulden allemaal! Ik groette m'n gezelschap en Ik zei: Ik pik de trein! Ik moet en zal in Nieuwendijk, Dank je de koekoek, zijn! Nu loof ik onze spoordienst luid, En prik hier aan de paal: IJs of geen ijs alleen per spoor Is d' overtocht normaal! (Nadruk verboden.) LEO LENS. het rapport van de Staatscommissie Schouten, spreekt als haar overtui ging uit, dat do Commissie er niet In ge slaagd is zoodanige normen te stellen, dat voor de Regeerii.g richtlijnen zijn uitgestippeld voor toepassing van de nrtt. 125 en 126 van de Ambtenaren wet. dat noch ambtenaren noch de ge meentebesturen, enz. thans aan de hand v. liet rapport kunnen beonnlee- len of de voor hen geldende salaris regeling als een „exces" is te be schouwen. dat mitsdien het lesultaat van den arbeid der Commissie geen bevredi ging schenkt en den weg tot willekeur niet uitsluit. nood'.gt het IToofdhestuur uit te zen opzichte diligent le zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | | pagina 5