HONIG'S BOUILLONBLOKJES bhans 6 voor IOcL
WOENSDAG 6 DECEMBER 1933
TIICCPUCM AMOTI-I ril li een harde zaak zich de leiding der ge-
IUooI/HlN AmoltL tN IJ meente-politiek te zien ontvallen. Het trut-
I sche woord „morgen", gesproken door Wi-
Van onzen Amsterdamschen redacteur) jbaut in dagen, „toen de zon scheen is ver-
I stomd. In de oppositie der sociaal-democra-
Merkwaardig was het contrast van hei ten, om niet te spreken van obstructie, is
begin en het einde van de afgeloopen be- het tragisch element niet te miskennen,
grootjngswook in den Raad. In den aanvang I
heftige debation over Kindertoeslag, aan t De winter is gearriveerd, en daarmee 13
slot een zich moeizaam voortslcepende dis- f6" bijzonder moeilijke tijd gekomen voor de
cussie over nmrktgelden en vuilnisemmore. ta,l°T d.e worden getroffen door
Nu kan men over laatstgenoemd onder,req, l werkloosheid, achteruitgang in zaken -n
(ocl. met opgewektheid spreken; dot deed S°°r zooveel meer maatschappelijke tegen-
wethouder Rustigp, het christelijk-historisch .hetl=n" 8ame" 'e vatton tn het eene hoewel
aaVeTegS,eC,°dlleeem"'InTeuiïï sTe'ch^ S™<= -S» deTra wT.n menigen
Sr«TI hij aanToonde. dat^te vau een zeer zorgelijke tijd doorgemaakt.
en meïteWTf tl' n d" h""'m^el^"nis- meentelijke Instellingen 'van' maatsehappe-
emmers niet alleen de hygiene bevorderen lj|k partiruliere vereenicineen
maar ook uit bMuin,fngsoogpunt van nut '"„'Sigïïid^S. "flerï^.raogd
zqn. De praktijk heeft dit trouwen, reeds Niet waardeeren is de menu,li-
bewezen, want m grade s ausdeelen waren telt van mtnig patroon, die zijn mensrhon
ze reeds ingevoerd met de Ujbehoorende op z00 vee, m0 lijkH M„ hel werjJ hom„ m.„
haalautos. De discussie liep thans atleet, i met m,„der wins, „vreden alellt Ielts Inecr.
over Uitbreiding van dezen modernen op-ma]en met verlies'zijn zaak staande houile.
haaldienst, en ik twijfel niet of deze zaak jn dezen tijd, waarin liet botto egoïsme vaak
Komt in orde. den boventoon voert en het sociaal besef al
Daarvoor is geen „voorziening door hoo- te veel verschrompelt, stemt het dankbaar
ger bestuur noodig, zooals bij den Kinder- ook hooger geplaatsten in de maatschappij
toeslag, die, ter oorzake van het tegenstem te ontmoeten, die niet alleen door helder
men van de drie middenstanders en der. zakeninzicht maar ook door een warm hart
wilden dr de Hartogh, door de meerderheid worden gesierd.
van den Raad was aftrewezen R en W Aller plicht is, vooral in den winter,
waren evenwel van oordeel, dat deze kin- helpende hand te bieden, hongerigen te
dertoeslag als noodzakelijk bestunriiiee! van voodep, brandstof en kleeding te verschaffen
de loon voordracht moest worden gezien en en daarbij vooral de stille armen op te spo-
deswege niet mocht ontbreken. ren Dat js de duidelijke, onafwijsbare
Evenals de kwestie van de gehuwde eisch des Evangelies en gelukkig mag wor-
vrouw in gemeentedienst (kostwmsters bui- den getuigd, dat die door velen wordt ver
ten beschouwing gelaten), moet ook de km- staan. Die plicht rust op ons niet alleen
dertoeslag gezien worden als een principi- voor eigen kerkgenooten, maar ook voor hen
eele zaak, nauw samenhangend met de be- die „buiten zijn" en die zijn er te Amster-
ginselen van de politieke partijen. I dam zeer veel.
In normale tijden behoeft men in Amster- Ook de Overheid heeft in deze een taak.
dam niet te denken aan een meerderheid Want haar roeping, omschreven in art. 36
voor kindertoeslag. De geheele linkerzijde,der Geloofsbelijdenis, is, dat zij heeft te zoi
bezien uit een algemeen politiek oogpunt, geni dat alles ordelijk toega en daartoe be-
zou zich tegen verklaren. I hoort ongetwijfeld, voor zoover dit niet door
Maar als de nood nijpt, zooals in de oor- de maatschappij geschiedt, het verzachten
logsjaren en ook nu, gelden vooral s o c i a I e I van leed, het wegnemen van schrijnende
overwegingen en kan het dus gebeuren,tegenstellingen, eveneens het beschikbaar
dat een principe als het onderhavige toch stellen van extra brandstoffen en warme
zogeviert. Bij de loomsch katholieken i ti e I maaltijden in den winter,
den maatregel ditmaal op den voorgrond I Het Amsterdamsche Gemeentebestuur is
hadden geschoven) voegden zich andere zich van die roeping bewust en ook in dezen
principieele voorstanders, nl. de antirevn- winter zal het niet aan maatregelen ontbre-
lutionairen en christelijk-historischen, bo-1 ken om hulp te bieden, waar die onder <le
vendien (maar dan alleen u l sociale over- bevolking noodig is.
wegingen, de vrijheidsbonders en de vrij- Het is te prijzen, dat naast de Overheids-
zinnig-democraten. (zorg het particuiler initiate! zich ook be
Natuurlijk waren de sociaal-demoraten en ijvert om het lot te verzachten van hen,
communisten felle tegenstanders. Zonder nu die zonder deze hulp paria's zouden worden,
hier in te gaan op den politieken kant van uitgestootenep, naar wie niemand omziet en
de zaak (het beroep op de kroon) en uita,r-die dreigen 1 onder te gaan in kommer en
aard gezwegen van de communisten, wil ik, gebrek, ellende en misdaad.
de aandacht vestigon op het feit, dat van Klein is gelukkig het getal dergenen die
de sociaal-democraten in deze niets te ver- geen dak boven het hoofd zouden hebben,
wachten is. Een partij, die huwelijk en gezin indien het Leger des Heils, Hulp voor On-
als min of meer antieke overblijfselen van behuisden en meer dergelijke instellingen
eene verouderde levensvisie beschouwt, zal zich niet over deze hulpeloozen m verlate-
vanzelf niets doen om den welstand en het nen in de samenleving ontfermden. Maar
aanzin van het gezin te bevorderen, ook al toch nog groot genoeg om deze menschlie-
konit het door scherpe loondaling in het ven de organisaties handen vol werk te ver-
gedrang. schaffen.
Bij het volgen van het bewogen debat in I Leger des Heils beoefent zijn welda-
de Raadszitting van Dinsdagmiddag moest digheid om Christus' wil, zet de deuren van
ik onwillekeurig denken aan den heer Wl- z'jn tehuizen en asyls open voor de weggc-
baut en zijn bock met den onjuisten titel worpenen onder de menschen, voor -•«-
„Wordend huwelijk", wrange vrucht van niemand raad en steun heeft.
.verworden opvattingen over liet gezin. Ln ook de Vereeniging „Hulp voor Onhe-
Voor de sociaal-democraten was hier ook huiaden wijdt zich eveneens aan de he
niets te bereiken, belangen van partijgenoo- j scherming en verzorging van zwervers, dak
ten waren niet ie behartigen. IJc betuiging '«oze vrouwen en kinderen, ontwrichte ge-
van respect voor de principieele opvatting zinnen en gedeclasseerden.
van kindertoeslag, afkomstig van den lte»rOok door de toewijding dezer organisaties
De Miranda, is weinig meer dan een phrase. 's onze stad gevrijwaard voor schandelijke
Fel heeft de sociuul-democratie zich steeds toestanden als in Londen en andere wereld-
gekeerd tegen den kimlertoes og. smalend j steden. n menigen kring is de ellende
spraken indertijd de roode onderwijzers over 6ropt, telkens weer ontmoet men droevige
de „fokpremie". Met een variant op Rood- verhoudingen waarmee men eigenlijk geen
huyzens gevleugeld woord tijdens de ver-1 raad weet. maar de deuren van het Leger les
kiezingscumpugne in 1905 „Wat heeft een Heils en de poort van Jonker (zooals Hulp
dooie aan pensioen!" zou men nu kunnen voor Onbehulsden naar zijn stichter In den
zeggen „Wat heeft een roode gemeente- volksmond heet) staan open.
werkman of -ambtenaar aan kindertoeslag!" I vooral in een winter als wij nu zijn In-
Ontstellende stutistieken hebben bewezen, gegaan is alles wat ik hier mocht relevee-
dat groote of middelmatige gerinnen bij het ren van onschatbare beteekenis.
salarissen van het onverplichte personeel
(boventallige onderwijzers en vakonderwij
zers) voor de gemeentegroepen afzonderlijk
naast elkaar te zetten.
S I
roode gemeentepersoneel uitzonderingen
zijn.
Zeer terecht heoft Prof. Woltjer tijdens dc
discussie gewezen op de droeve figuur der
roode democraten', die aan hei groote
gezin willen tekort doen. Wij vertrouwen,
dat door beter inzicht van hooger bestuur
de groote gezinnen zullen worden be
schermd, liet gezinshoofd geëerd en in zijne
meerdere zorgen zal worden tegemoetge
komen.
Van politieke zijde bezien, beteekent bo
venbedoeld besluit van B. en W. woderorn
een inperking van de bevoegdheid van den
Raad, die het er trouwens telkens weer naar
maakt.
Zoo hebben de sociaal-democraten nu weer
een reeks voorstellen ingediend, die de be
doeling hebben de met moeite en zorg sa
mengestelde begrooting te ontwrichten. Ton
spijt van do betuiging van B. en VV., dal
bezuinigingen noodzakelijk zijn en ondanks
de reeds gevallen fuiulamenteele beslissin
gen, heeft de roode fractie daartoe besloten.
Vacantietoeslag is weer voorgesteld, St.
Nicolaas komt opnieuw ,n discussie en door
de onderwijsbezuinigingen willen ze een
streep halen. Ja, het is voor de roode fractie
FRISO.
DE GEM. VERGOEDINGEN VOOR
HET LAGER ONDERWIJS
IV® (Slot).
Na in onze vorige artikelen de gemeente
lijke uitgaven voor openbare en bijzondere
scholen, zoowel absoluut als per leerling,
afzonderlijk behandeld te hebben, willen
wij tenslotte deze uitgaven, voorzoover dit
althans mogolijk is, vergelijken. Hierbij
kunnon, zooals men zal Inzion, alleen de
kostencljfors por leerling dienen.
Vooreerst biedt het In de Statistiek
van de kosten van het ondeiw ij's
gepubliceerde materiaal de gelegenheid de
III stond in ons blad van 29 Nov.
a 11111
et S -o
2 S o o o -a
g isS8.s I
g sgssa
8 07J.J.S
•SgiSo
De lezer kan hieruit afleiden, dat de be
sturen van bijzondere scholen, die krach
tens de artikelen 100 en 101, 9de lid, der
Lager Onderwijswet 1920, aanspraak kunnen
maken op aanstelling van boventallige on
dcrwijzers en vakonderwijzers indien ten
minste aan de openbare school in dezelfdi
gemeente onverplicht personeel verbonden
is hun rechten slechts zeer ten deele la
ten geiden. Per leerling eener openbare
school voor g.l.o. wordt tenminste voor ge
noemd doel ruim driemaal zooveel besteed
als per leerling eener bijzondere school voor
g.l.o. Bij het uitgebreid lager onderwijs is
de tegensteling iets minder scherp, hoewei
bij dezen tak van onderwijs per leerlin*
eener openbare school toch nog bijna twee
maal zooveel wordt uitgegeven als per leer
ling eener bijzondere school.
Wij vermeldden reeds, dat de materieele
exploitatie-kosten ten behoeve van de bij
zondere scholen door de Gemeentebesturen
niet in dezelfde posten verdeeld waren als
de materieele uitgaven voor de openbare
scholen. De afzonderlijke posten kunnen
dus niet voor openbaar en bijzonder onder
wijs vergeleken worden behalve de uitga
ven voor renten, aflossing en annuïteiten
van geldleeningen, waarvan wij echter te
dezer plaatse afzien. De totale ma'eriee-
le uitgaven laten zich echter zeer wel ver
gelijken, mits wij bij het bijzonder onder
wijs de renten, welke de gemeentebesturen
aan de schoolbesturen voor de door hen ge
storte waarborgsommen vergoeden, buiten
beschouwing laten.
I.
i i s'
1
7 lil
g
Uit deze cijfers kan men zien, dat bij het
gewoon lager onderwijs de gemeentelijke
uitgaven voor materieele doeleinden bij
openbaar en bijzonder elkaar niet veel ont-
loopen. Hoewel dit oppervlakkig beschouwd
niet zoo lijkt, is het geringe verschil toch
zeer merkwaardig. Immers, de school
grootte, een factor, voor een economische
exploitatie niet zonder belang, is bij het
openbaar g.l.o. (136) belangrijk lager dan
bij het bijzonder g.l.o. (179).
Bij het uitgebreid lager onderwijs zijn de
materieele kosten der bijzondere scholen in
bijna alle gemeentegroepen en ook in totaal
hooger dnn die ton behoeve der openbare
scholen. In verhand met onze opmerking
ten aanzien van het g.l.o. kan dit geen ver
wondering verwekken. Bij het openbaar
u.lo. is de gemiddelde schoolgrootte (97) be
langrijk hooger dan bij het bijzonder u.l.o
(61).
Interessante cijfers.
De sterke bezuiniging, welke tengevolgo
van de benarde financieele toestand ook op
het lager onderwijs is en zal worden toe
gepast, zal in de naaste toekomst leiden
tot het onts/ag van een aantal onderwij
zers, die door de verhoogde leerlingen-
schaal niet meer zullen kunnen worden ge
handhaafd. Om de werkloosheid onder de
onderwijzers tot een minimum te beperken
of althans zoodanig te verschuhen dat de
jonge leerkrachten het minst door dit euvel
zullen getroffen worden, heeft men onder
scheidene voorstellen gedaan. Eén daarvan
is, aan alle onderwijzers ouder dan 60 jaar
vervroegd pensioen te verleenen. Voorals
nog heeft dit voorstel van de betreffende
autoriteiten weinig of geen steun kunnen
ondrvinden. Niet alleen, dat de voorgestel
de maatregel op zichzelf te duur zou zijn,
doch ook d>at billijkheidshalve deze vooi
ziening op alle ambtenaren zou moeten
worden toegepast, zijn tot dusver de on
overkomelijke bezwaren geweest.
Het „Correspondentieblad", waarin o.a.
deze maatregel werd bepleit, heeft het
echter niet bij laten zitten. Het heeft zich
tot de afdeeling Onderwijs-statistiek van
het Centraal Bureau voor de Statistiek ge
wend en zoodoende een overzicht van het
aantal leerkrachten bij het g.l.o. en hei
'ü.Eo., ouder dan 60 jaar, verkregen, onder
scheiden naar hun netto-salaris in groejien
van f 100, De cijfers zijn de meeste recente
en betreffen den toestand op 31 December
1932.
We laten hieronder eerst de aantallen
per richting volgen:
Openb. Pr.-Chr. R.K. Overige Tot.
g.l.o. 588 176 415 15 1191
Samen 670
195
454
21 1340
Uit de opgaven van de netto-salarissen
dezer leerkrachten is op eenvoudige wijze
te berekenen, welk bedrag elk dezer cate
gorieën in totaal aan salarissen ontvangt.
Wij hebben daarbij aangenomen, dot
het salaris van iederen leerkracht juist
het gemiddelde is van de salarisgroep,
waarin hij gerangschikt is. Bijv. het salaris
van een onderwijzer uit de groep van
1400,— tot 1500,stellen wij gelijk aan
1450,
Van deze veronderstellng uitgaande ko
men wij tot de navolgende bedragen (in
1000,-).
Openb. Pr.-Chr. R.K. Overige Tot.
g.l.o. 1700 531 1065 41 3337
u.l.o 294 73 125 17 509
Sam. 1994 604 1190 58 3846
Uit deze cijfers blijkt dus, dat de 1340
leerkrachten ouder dan 60 jaar in totaal
ruim 3.8 millioen aan salaris ontvangen
Doch ook buiten het kader van het doel,
waarvoor de cijfers moeten dienen, zijn zij
interessant..
Vooreerst blijkt er uit bij welken tak van
onderwijs en bij welke richting de oude
leerkrachten het veelvuldigst worden aan
getroffen. De betreffende percentages vol
gen hieronder:
.1.0.
5.7
2.1
3.9
4.6 4.2
Hieruit zien wij, dat leerkrachten boven
den 60-jarigen leeftijd bij het u.lo. meer
voorkomen, dan bij het g.l.o. en dat bij
beide soorten van onderwijs het openbaar
onderwijs het hoogste, het Protestantsch-
Christeltjk onderwijs het laagste percent
heeft.
Tenslotte laten zich uit do gepubliceerde
cijfers ook de gemiddelde netto-salaris
bedragen van deze groep leerkrachten af
leiden. Wij geven hieronder in honderd
tallen guldens:
Openb. Pr.-Chr. R.K. Overige Tot.
g.l.o. 29 30 26 27 28
u.l.o 3^ 38 32 29 35
Uit deze cijfers blijkt, dat bij beide soor
ten van onderwijs de Protestantsch-Chris-
telijke leerkrachten gemiddeld het hoogste
salaris ontvangen.
De gemeente De Lier
Tenslotte keeren wij terug tot de aan
leiding tot deze kleine artikelenreeks: het
persbericht over de gemeentelijke uitgaven
voor het openbaar gewoon lager onderwij»
de gemeente De Lier.
Do materieele exploitatie-kosten ten be
hoeve van de openbare school aldaar be
droegen, volgens bedoeld horicht, in 1929
per leerling 39,10, in 1029 42.88. Eerst
genoemd bedrag zou dan tevens het hoog
ste in Nederland zijn.
Aan de hand van de cijfers, welke wij
publiceerden, kan de lezer vrij nauwkeurig
nagaan, of de gemeente De Lier Inderdaad
met dit bedrag een buitengewone positie
Inneemt. Hij moot daarbij bedenken, dat de
door ons vermelde cijfers het jaar 1929 be
treffen, zoodat hij ook voor De Lier het be
drag van dét iaar, n.l. 42.88 per leerling,
moet gebruiken. Voorts dat De Lier be
hoort tot de groep van gemeenten met min-
dor dan 5000 inwonera.
De materieele exploitatie-kosten, waai-
RUBRIEK
DONDERDAG 7 DECEMBER
HUIZEN 1875 M.
NED. CHR. RADIO VEREENIGING
10.0010.15 Gramöfóonmuziek (Joh. de
Heer).
10.1510.45 Morgendienst, te leiden door
Ds. G. W. v. Deth, Geref. pred. H. V. te
Bussum.
10.45—11.00 Stichtelijke liederen Leger des
Heils).
2.00—3.00 n.m. Cursus fraaie handwerken
door mej. G. Ably, leerares Gooische In
dustrie- en Huish. School te Hilversum.
3.00—3.30 n.m. Populair halfuurtje-muzlek.
4.005.00 n.m. Bijbellezing door Dr. M. M.
den Hertog, Ned. Herv. pred. te 's-Graven-
hage. Onderwerp: Het doel van Jezus'
komst op aarde
5.005.30 n.m. Cursus handenarbeid voor
onze jeiicjd door den heer H. T. Sielnvoort,
te Hilversum.
530—630 n.m. Viola d'Amore-Recital. door
Cor Kint, aan den vleugel P. T. Kesseler.
6.307.00 n.m. Casse Noisette Suite (No
tenkrakers-Suite). P. Tschaikowsky. Phllad.
orkest, o.l.v. Leopold Stokowsky.
7.15—7.30 n.m. Spreker namens de Comm.
tot bevordering var het vlschgebruik in Ne
derland: Mr. P. L. J. E. Rambonnet, burge
meester van Velsen.
730—8.00 n.m. Weekoverzicht: „Wat erop
de wereld gebeurt", door den heer Corn. A.
Crayé, journalist te 's-Gravenhage
8.009.00 n.m. Concert, te geven door
mevr. Hélène Ludolph, sopraan. Mevr. Jo
v. d. Meent—Walter, alt. Aan den vleugel:
G. Hengeveld.
8.25—8.40 n.m. Spreker: Ds. K. H. Wal-
lien, Ev. Luth. predikant te Weesp, Hoofd
bestuurslid N.C.R.V. Onderwerp: „Onze
landdagfilm".
8.409.0C n.m. Vervolg concert.
9.00—9.30 n.m. Ouderuurtje. Spreker: de
heer A. J. Drewes. Hoofd eener Christ.
School te Amsterdam .Onderwerp: „Vler
kante jongens in ronde gaten".
9.309.40 n.m. Persberichten van het Pers
bureau Vas Dias te Amsterdam.
9.40-10.40 n.m. B-speling van het N.C.R.V.
orgel door den heer Marc. E. Bouwmeester,
te Amsterdam.
10.40—11.30 n.m. Gramofoonplatenconcert.
Gevarieerd programma.
K.R.O,
8.00—9.15 Morgenconcert
11.00 1130 Gramofoonmuziek.
11.30—12.00 Godsdienstig halfuurtje door
Pastoor L. H. Perquln,
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.152.00 n.m. Lunchconcert door het or
kest o.l.v. Mar. v. 't Woud.
HILVERSUM 296.1 M.
A.V.R.O.
8.01 10.00 Graraofoonrapzlek.
10.01 10.15 Morgenwijding. Lezen: Maa
theus 15 1—14. Zingen: Gezang 4 i 1,
Psalm J9 7.
10.15r 10.30 Gramofoonmuziek,
10.30^11.00 Viool-recital door Marja Val
kenburg. A. d. Vleugel: Egbert Veen.
11.00—11.15 Gramofoonmuziek.
11.1511.45 Piano-redtal door Engelbert
Heljmans.
11-45—12.00 Gramofoonmuziek
12.01—12.15 n.m. Lunchconcert door het
Omroeporkest o.l.v. Nico Treep.
2.15-2.45 n.m. Halfuur voor de vrouw
(namens de Ned. Ver. van Huisvrouwen).
Mevr. Ina BoudierBakker: „De opvoeding
onzer dochters".
3.00—3.45 n-m. Vervolg-knipcursus door
Mevr. Ida de Leeuw van Rees. 7e les.
3.454.00 n.m. Gramofoonmuziek.
4.00—4.30 n.m. Mevr. Antoinette van Dijk
spreekt voor zieken en ouden van dagen.
4.30—5.00 n.m. Halfuur voor grootere kin
deren. 1. Ëen beetje pret na leed en last
Hojo! (Praatje met Barend, den ouden Zee
man). 2. Hoorspel in 6 lafreelen door Char
les Vildrac en Cor Hermus, Spelleiding:
Kommer Kleijn. 3. Gelukwenschen voor de
jarige Luistervinken (boven 8 jaar).
5.30-6.30 n.m. .Windsor House" te Rot
terdam. Leo Sar en zijn Wiener Stars.
7.007.30 n.m. Omroeporkest.
7.30—8.00 n.m. Engelsche les voor begin
ners door Fred Frey. 7e les.
8.01—8.05 n.m. Nieuwsberichten van Vaz
Dias.
8.05—9.05 n.m. Concert door het Omroep
orkest o.l.v. Albert van Raalte.
9.05—9.15 n.m. Vroolijke gramofoonplaten.
9.159.35 n.m. Moderne zangdeclamatie
door Mariette Serlé.
9.35—pl.m. 9.45 n.m. Gramofoonmuziek.
Pl.m. 9.45—pl.m. 10.15 n.m. Aansluiting
met het Concertgebouw te Amsterdam. Uit
zending van het tweede gedeelte van het
abonnementsconcert door het Concertge
bouw-orkest o.l.v. Eduard van Beinura. So
list: Alexander Kipnis, bas-bariton. „Kin-
dertorenleider", voor zang en orkest, Gus-
tav Mahler.
Pl.m. 10.15—11.0C n.m. Aansluiting van het
Gebouw van Kunsten en Wetenschappen te
Rotterdam. Kovacs Lajos en zijn orkest,
m.m.v. Fidelio-Singers.
11.00—11.10 n.m. Nieuwsberichten vanVas
Dias.
12.00 Tijdsein en sluiting.
BRUSSEL 338.2 M.
(VLAAMSCH PROGRAMMA)
DAVENTRY 1554.4 M.
KALUNDBORG 1154 M.
EEN PROGRAMMAKEUS.
8.00 Concert, zang en plano.
8.25 Onze landdagfilm.
9.00 Ouderuurtje.
2.15 Vrouwenhalfuurtje.
3.00 Knipcursus.
7.30 Engelsche les.
9.15 Moderne zangdeclamatie.
9.45 Concertgebouw A'dam.
Plm. 10.15 Aansl. K. en W. R'dam.
9.40 Daventry: Mac Donald spreekt.
DE NOOD DER ZEEVISSCHERIJ
De Commissie tot bevordering van het -vlsch
gebruik in Nederland heeft Mr. Rambonnet.
ourgemeester van Velzen, bereid gevonden op
Donderdag 7 December des avonds om 7.15
uur een radio-rede te houden over de moeiten
Jn zorgen van het visscherijbedrijf. De uitzen-
Jing beeft plaats op de 1875 Meter-golf.
over het bericht handelt, zijn kennelijk die,
bédoeld in art. 55 der Lager Onderwijswet
1920, onder e tot en met h en o. De in het
tweede staatje van dit artikel in kolom 1
vermelde bedragen mogen geacht worden
hier ten naaste bij mede overeen te stem
men, zoodat deze cijfers een goede vergelij
kingsbasis vormen. Zooals de .lezer kan
constateeren, overtrof het bedrag van de
gemeente De Lier in 1929 het gemiddelde
van de duurste gemeentegroep, die van
meer dan 100.000 inwoners, waar het 40.50
per leerling bedroeg.
Niet alleen is dus het bedoelde bedrag
van 42.88 (dus waarschijnlijk ook het be
drag van 39.10 in 1930) abnormaal hoog,
het is te meer onaangenaam, omdat de bij
zondere scholen, in deze gemeente krach
tens artikel 101, tweede lid, der Lager On
derwijswet aanspraken op een even hoog
bedrag per leerling kunnen doen gelden.
Het Is voor de kas dezer gemeente te ho-4
pen, dat de besturen der bijzondere scho
len aldaar, met minder zullen kunnen en
willen volstaan.
Bij Doetindhem is brand ontstaan Jn een
korenmolen. Het bedrijf ligt stil, daar de
machinekamer is uitgebrand.
KINDJE LEVEND VERBRAND
Te Bergh (Gld.) trok een 1%-jarig meisje
van den landbouwer Van Hagen in een on
bewaakt oogenblik een kleed naar zich toe,
waarop een petroleumlamp stond. Doordat
deze omviel stond de kleine spoedig in vlam
men. Toen de ouders toesnelden, had het
kind reeds zulke ernstige brandwonden op-
geloopen, dat het in het ziekenhuis te Doe-
tinchem is overleden.
BRANDSTICHTING?
Te Putten is de pluimveemarkt, de vroo-
gere gemeentelijke eierhal, geheel afgebrand.
Men vermoedt brandstichting.
GEHEIME DISTILLEERDERIJ ONTDEKT
De politie en belastingambtenaren hebben
een inval gedaan in de boerderij van G.
Wouda te Opende (Gr.) waar een volledig
distilleertoestel en 50 L. alcohol in besla*
zijn genomen.
DE ZILVERMEEUW WEER OP
SCHIPHOL
De Zilvermeeuw, die Zaterdagmiddag, od
weg van Londen naar Amsterdam wegens
een motordefect een gedwongen landing op
het vliegveld te Lympne heeft moeten ma-
j °PSchipho' teruggekeerd, met aan
boord de piloten Smlrnof en Soer en de hoe
ren van Beukering en Groefeld, alsmede 2
werkmeesters van de K.L.M.
De defecte motor is door een nieuwe ver
vangen.
FEUILLETON
DE SPAANSCHE CAVALIER
Door B. WARSTADT
(21
Geen zelfzuchtige trots, geen romantisch^
inval had hem in zijn huldigen toestand
gebracht. Zijn God z-ou hem ook in de ge
vangenis niet verlaten, zooals Hij de marte
laren uit vroegere tijden evenmin vergat.
Hoewel zij eenzaam was en van alle men-
Bchelijke hulp verstoken, kon Inez toch haar
blik ten hemel slaan en zeggen: „lk ben niet
verlaten".
Maar waarheen zou het jonge meisje nu
haar schreden richten? Zou zij gedwongen
zijn naar huis terug to keeren, zonder voor
Alcala een beschermer e hebben gevonden?
Schier onbewust drong eon gebod zich naar
Inez' blecke lippen. Toen kwam do gedach
te bij haar op: „Waarom zou zij niet bij
Antonia. de dochter van den gouverneur,
hulp 'zoeken? Haar vader is immers in Se-
villa almachtig, en zij o als haar hart
niet harder is dan de steenen van de/-
straat, waarop ik rpijn voeten zet. dnn moPt
Antonia stellig In Alcala belangstellen".
Als er één wozen op aarde was dat bij de
bevallige Inez tegenzin kon opwekken, dan
was hot wel deze rijke schoonheid, wier
hoogmoed haar broeder bijna hot leven had
gekost. Inez was Imnr broeder, toen hij op
't ziekbed lag ten zeerste dankbaar geweest j
dat hij nooit meer don naam van Antonia]
had genoemd. Niets zou haar meer hebben j gen, daartoe kon zij niet besluiten. Daarom
tegengestaan en zou haar moeilijker zijn
voorgekomen, dan do godachto, lat zij ooit
ertoe zou moeten komen deze harteloozo
Antonia als oen zustor te moeton omarmen
Maar toen Alcala ziek was, had Antonia
slechts door een bediende naar naar broe
ders toestand laten vragen. Inez hield h*»t
nauwelijks voor mogelijk, dat Antonia zor-
der smartelijk berouw zou kunnen denken
aan hot lijden, waarvan zij de oorzaak wu»
en dat was toegobracht aan hom, die uit
liefde tot haar zijn leven op het spel had
eezet; want volgons zijn Jonge zuster kon
Alcala slechts aldus gehandeld hebben wijl
bij haar beminde.
Inez zolf hod Donna Antonia slechts
vluchtig loeren kennen; zij had haar nog
slechts eenmaal ergens ontmoet en enkete
woorden mot haar gewisseld. Deze opper
vlakkige kennismaking had-Tnez geen reden
gegeven te verlangen naar nauwere, ze°r
vertrouwelijke betrekkingen mot de dochter
van den gouverneur. Don Lopez de Rivadeo
zelf was een hoogmoedig en bruiaal man
die zijn vooruitgang cn zijn positie alleen
dankte aan Claret, den vertrouwde van ko
ningin Fsahella. In heel Sevilla was er nie
mand. die zoo onbemind wns als Don Lopez.
De gouvorneur gohruikte zijn macht slech'o
om zijn brandkast te vullen. Hij onderdruk
te de armen en begunstigde de rijken. Steeds
was hij bereid de hevelen van oen geweten
looze regeering, waaronder hot arme Span|o
gebukt ging, uit to voeren. Norit zou Inez
vrijwillig of gaarne barmhartigheid hebben
gevrnngd aan een man «Is Lopez, zelfs wan
neer zij op zijn bereidwilligheid zou hebben
hoopte zij, door bemiddeling van zijn doph
ter, Donna Antonia op hem te kunnen in
vloed uitoefenen. De eenige dochter van dpn
gouverneur was zoowel de trots des vaders
alsook de erfgename van het gansche vor-
mogen. Als iemand de gunst van dezen
machtige wil verwerven, dan was de ge
makkelijkste weg, die tot dat doel leidr'e,
zijn dochter hot een of andere fraaie sieraad
te schenken.
Dus richtte Inez haar schreden naar de
woning van den gouverneur en liep ver
moeid over de hobbelige steenen. door de
bochtige straten en over de marktpleinen in
den gloeienden zonneschijn. Al waren de ge
dachten van het meisje ook nog zoo vervuld
van smart en angst, toch deod de natuur
zich ton slotte gelden. Sedert het ontbijt had
Inez dezen dag nog niets genuttigd en he'
was nu reeds ver In den middag Veel ha 1
Inez doorstaan, dat eon van nature krachtig
gestel moest vermoeien en nog nimmer had
zij zooveel goloopon op het heetst van den
dag. Haar lippen waren verdroogd door don
amnchtenden dorst, bovendien was zij uit
geput van vermoeidheid. Zij voelde, dat zij
zich schier niet verdor kon voortslcopen, als
haar overgroots dorst niet werd gestild.
Gelukkig biedt Sevilla met zijn vele spran
kelende fonteinen juist datgene wat ver-
moeide wandelaars, als Inez, noodig hebben
Het m pis je verborg zich achter eenige strui
ken hij de volgende fontein, opdat de men
schen haar niet zouden bemerken. Op een
rustigen hoek der straat goot ren steenen
figuur haar waterstraal uit In een bassin, en
daarheen richtte Inez nu haar schreden.
neer zij op zijn oaroidwimgrioid zou nebhen naarneen richtte Inez nu hnnr schreden,
kunnon rekenen; maar om zolf te gaan vra-i Een man, met een treedon AnfUtluslschonj
hoed op en een langen mantel om zich heen,
welke door de Spanjaarden voor een noodza
kelijk kleedliigstuk woidt gehouden, zelfs
bij de grootste hitte, was Juist bezig een
klein blikken kroesje met water te vullen
Een klein eindje verder lag een vruchten
handelaar languit op den grond, een korf
met fruit stond voor hem, gevuld met sinaas
appelen, citroenen, meloenen, peren en drui*
ven uit de wijnbergen von Malaga. Hij stond
ie praten met een derde, een boer, die zijn
eenvoudigen maaltijd; bestaande uit geroo
sterde kustanjes, stond te verorberen. Ine*
stond slechts op korten afstand van deze
groep en wachtte tot de man met den brp3
den hoed zijn dorst had gestild, waarna zij
don haren wilde gaan stillen. Het meteje
was dus op deze wijze wel ged.wongen een
gedeelte van het gesprek der dne mannen
aan te hooren.
„Maar waarin bestond dan het misdrijf
van den Caballero!" waren do woorden, die
dadelijk Inoz' opmerkzaamheid Tokken.
„Men zegt van In het witte Jodendom",
was het antwoord van den fruitkoopman.
„Het witte Jodendom? Wat is dat eigon-
lijk?"
Deze vraag was blijkbaar gemakkelijker te
stellen dan te beantwoorden. Want na eerst
zijn schouders eens te hebben opgetrokk-u;,
wat eigenlijk monst aanduiden dat hij een
nfwijkendo moening had, zei de fruithande
laar: „Voorzoover ik er iets van begrijp, i«
hot dool ervan allo kerken en kloosters te
vernietigen en ulle monniken op te hangen
„Je hebt het misgeraden, vriend", «ei de
man mot don breed ge ronden hoed, die juist
van plan was zijn blikken kroe-
,lk ben met dit zaakje precies op do hoogte,
want ik heb dikwijls gereisd met Engelsche
hoeren. Het witte Jodendom is hun gods
dienst, als ze dien tenminste hebben. Ze
zoggen, dat de apostelen, een voor een, jo
den waren, en dat zelfs de heilige Maagd
een jodin is geweest:"
De boer stiet een kreet van verbazing uit
en de fruithandelaar maakte vromelijk een
kruis. wee, o wee", schreeuwde hij, „ik
heb mij nooit in de verste verte kunnen
voorstellen, dat het witte jodendom zoo ge
vaarlijk was, ais ik daarnet hoor."
„O, dacht u, dat hot slechts bestond 'n
branden en moorden", schertste dt man met
den Andnlusischen hoed. maar men voelde
in zijn stem direct aan, dat achter do
scheris hoon verborgen lag.
„In ons katholleko Jand vindt men niet
veel menscihen, die er zulk een meening ou
na houden", morke de hoor op.
„De korn van die meloen daar zie Je ook
niet, maar je wilt toch wol geloovco, dat or
veel pitten in zitten", luidde het antwoord.
„Oho. je hebt maar oen scherp mes nooiig
.jn do meloen open to snijden on dan kun je
ze direct geven", zei de boer.
„De gouverneur staat met het scherpe mes
zeker gaarne gereed, en hij heeft het ook
scherp genoog geslopen", merkte de fru't-
handelaar op. „Denk maar eens in, een edel
man als Don Alcala laat hij naar de gevan
genis brongen."
„Is dat die niet. die bijna door een stiet
gsdood is?rt vroeg de man, die zoo juist don
beker had gevuld, met Spaanscb enthousias
me; en zonder den bolder met zijn lippen
aan te raken, wierp hij het hoofd in den nek
en goot den inhoud in een koor in don mond.
Je plaats aan de bron was thans yrij voor
Inez, maar haar dorst had zij vergeten.
„Ja, ja, het is maar jammer, dat de stier
ïSitai8 hee""'de man met
„Haezoo? Wm kunnen ze hom dan doen,
als hij dat jodendom wil aanhangen, wit of
zwart of hoe het dan ook is", zei de boer.
u,ü'^mQn, d,e. het ,aatst bii de bron was
ggegaan, gaf een antwoord op deze vraag
ondertuMchen zijn koop met den Iruithan-
delaar afsluitende
ïfc Vri® .ik, Ml u Z(Wn. wat ze doen
zullen. Wat kosten deze peren? De
rechter zal hem natuurlijk schuldig verkla-
ren, want aan het hof willen ze zulke lui
juist uit den weg ruimen. Dan wordt hif
naar Cuba gezonden om daar in de planta
ges te werken. Van die druiven wil ik ook
wel een pond hebben. - Op Cuba binden ze
zoon Spanjaard altijd aan non krocal.aripon
neger, altijd twee aan fweo. zoo n sinaas-
appol is wel verfrisschend bij zulk een hitr
T eiï de anne veroordeelde vermoeid
is, dan komt de zweep van den opzichter, n-j
deze goed op den blooten rug van den anr-e
kan laten spelen, zoodat de beklagenswaar
dige man, menigmaal op de plaats blijft lig
gen en niet zelden daar omkomt"
De Andalusier ging verder, op zijn vruch
ten knabbclond, zonder oenig idee te hel>l»»n
van de bittere smart, die zijn gcdachtolooze
woorden een jong en fijngevoolig hart had
den aangedaan.
(Wordt vervolgd*
