Reconstructie bij het onderwijs
MAANDAG 4 DECEMBER 1933
TWEEDE BLAD PAG
NIEUWE WETSVOORSTELLEN
TE WACHTEN
Aanhangige voorstellen worden
ingetrokken
Verschenen is de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer inzake de bcgrooting
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
Voor 1934.
Daarin verklaart de Minister, dat zijn
onderwijspolitiek eerst zal kunnen worden
beoordeeld, wanneer zijn constructieve
plannen ter tafel zullen zijn gebracnt. Dat
uit zijn tot dusver voorgestelde incidenteclo
maatregelen niet de toeleg zou spreken om
de vitale onderwijsbelangen zooveel moge
lijk te ontzien, kan niemand redelijk vol
houden.
De Ministerraad heeft het cijfer van 15y2
milliocn bezuiniging, die moet worden aan"
gebracht vastgesteld. Wie verantwoordelijk
is voor de handhaving van goed onderwijs,
kan zulk een bezuiniging niet aanbrengen
van vandaag op morgen. Het is alleen mo
gelijk door reconstructie van het onderwijs
bestel in zijn geheel. Hiertoe heeft de Mi
nister zich gezet,
De Minister vertrouwt, dat een wetsvoor
stel.tot algemcene regeling van het onder
wijs in zijn geheel binnen enkele maanden
de Tweede Kamer zal hebben bereikt. Van
dit wetsvoorstel zullen de drie hangende
groote wetsontwerpen niet het uitgangs
punt zijn.
Concentratie en betere distributie van 't
voortgezet onderwijs acht de Minister ge
boden. Het systeem van percentsgewijze
bezuiniging heeft voor den Minister weinig
bekoring. Aldus wordt met de relatieve
waarde van het object geen rekening ge
houden.
Op het hooger onderwijs bezuinigt de
Minister, ondanks respectabel verzet, wat
hii kan.
De denkbeelden der leden, die zich aan
dienen met 't beroep op art. 36 der Nederl.
Geloofsbelijdenis zijn voor Nederland vol
slagen i reëel. Hun beschouwingen bovenal
zijn on-Nederlandsch.
De Minister is voornemens, machtiging
te verzoeken van de kroon om de nog aan
hangige wetsontwerpen in te trekken, zoo
dra hij zijn ontwerp, houdende een alge
mcene regeling, bij de Kamer zal kunnen
Ifidienen.
Opheffing van de inspectie van het voor
bereidend onderwijs is een bezuinigings
maatregel, die geenszins beteekent, dat van
een wettelijke regeling van dit onderwijs is
De vrees, dat de vrouwelijke schoolopzie
ners van het voorbereidend onderwijs niet
geschikt zouden zijn, om ook als school
opziener bij het gewoon en uitgebreid lager
onderwijs op te treden, acht de Minister
niet gegrond.
Na kennisneming van een in de pers ver
schenen bericht dat een lid van den raad
der gemeente Amsterdam zich tot B. en W.
had gewend met vragen omtrent het ver
spreiden van communistische blaadjes op
openbare lagere scholen aldaar, heeft de
Minister zich tot den burgemeester gewend
met verzoek hem omstandig in te lichten
omtrent de getroffen maatregelen, die van
zoodanigen aard behooren te zijn, dat her
haling van het aan den dag getreden euvel
voor goed is uitgesloten, zoowel in als in
de omgeving van de scholen.
Reorganisatie Hooger Onderwijs.
Zoodra het wetsontwerp, houdende de al-
gemeene maatregelen voor het onderwijs,
zal zijn ingediend, zal automatisch de re
organisatie van net Hcoger Onderwijs aan
de orde zijn.
Op concentratie zal daarbij moeten wor
den aangestuurd. Het betrekken in deze
concentratie van de landbouwhoogeschool
maakt een onderwerp uit van gedachten-
wisseling tusschen den Minister en zijn
ambtgenoot van Economische Zaken.
Het in het voorloopig verslag bedoeld ge
rucht betreffende verhooging der college
gelden, moet op een misverstand berusten
l)e wet van 15 September 1933 betreffende
de inschrijving van buitenlandsche studen
ten, heeft geen toepassing gevonden voorde
Technische 1-Ioogesehool te Delft, voor de
faculteiten der godgeleerdheid, die der let
teren en wijsbegeerte en de vereenigde fa
culteiten der rechtsgeleerdheid en der let
teren en wijsbegeerte aan de Rijksuniversi
teit te Leiden en voor de faculteiten der
godgeleerdheid, der rechtsgeleerdheid en
der letteren en wijsbegeerte aan de Rijks
universiteit te Groningen. Met betrekking
tot de andere faculteiten wordt voor ied"r
geval afzonderlijk na overleg met het col
lege van curatoren beslist, of de plaats
ruimte inwilliging van een verzoek toelaat
Een verbinding tusschen de Rottcrdam-
sche Handelshoogoschool en de Leidsche
Universiteit acht hij op zich zelf wensche-
liik. Over de vraag, op welke wijze deze ver
binding eventueel zal kunnen worden tot
stand gebracht kan hij zich thans niet uit-
Omtrent den leerstoel in de geschiedenis
van bet Christendom te Leiden is nog niets
beslist
De excessen, die zijn voorgekomen bij het
ontgroenen van studenten hehben ook den
Minister geërgerd Echter ziet hij in een
verbod van groenloopen geen heil.
Opheffing middelbare scholen
Tot de taak van den Minister behoort ook,
na te gaan, welke scholen voor voorberei
dend hooger en middelbaar onderwijs zon
der ovenvegend bezwaar kunnen worden
gemist. Ook aan de Rijks Hoogere Burger
scholen te Enkhuizen, Alkmaar en Heldar
zal daarbij aandacht worden geschonken.
Bij de overweging van de vraag, welke
scholen voor opheffing in aanmerking moe
ten komen, zal, gelijk vanzelf spreekt, ook
op de belangen van de bewoners van het
platteland worden gelet
Salarisregeling leeraren
Door den Minister wordt de salarisrege
ling der leeraren onder de oogen gezien,
o.m. ten einde na tc gaan in hoeverre in do
techniek dier regeling verbetering valt »e
brengen zonder de kosten te verhoogen
Dat 't mogelijk zou zijn aan alle leeraren
een vast salaris te verschaffen onafhank'*
ijk van hun aantal lessen is buitengesloten.
De korten op de subsidies ten behoeve
van de gymnasia en hoogere burgerscholen
aan gemeenten toe te kennen, beeft nog
niet haar beslag gekregen. Wel ligt het in
het voornemen van den Minister ze over "t
dienstjaar 1934 te bevorderen.
N ij verheldsonderwijs
Ten aanzien van 't nijverheidsonderwijs
deelt de minister mede, dat hij het onder
wijs voor jongens en meisjes, met inbegrip
van het landbouwonderwijs en daaronder
zoker niet het minst de ambachts- en vak
scholen voor jongens in dezen tijd van
werkloosheid en econcmischcn nood van
zeer veel belang acht voor de volksopvoe
ding en voor de economische weermacht
van Nederland. Van een sterke besnoeiing
of feitelijke inkrimping van dit onderwijs
is dan ook geen sprake.
Opleiding groote vaart
Verder gaande bozuiniging en inkrimping
van bet zeevaart- en machinisten-onderwijs
ligt in het voornemen van den Minister,
aangezien naar zijn meening met een ge
ringer aantal opleidingsscholen voor de
groote vaart kan worden volstaan, zonder
dat de vrees behoeft te bestaar., dat ér een
tekort aan geschoolde stuurlieden of machi
nisten zal ontstaan
Bij een voldoende bezetting zijn de kosten
van verschillende cursussen gering Het ligt
echter niet in het voornemen van den minis
ter te bevorderen, dat voor nieuw op te rich
ten cursussen, voorloopig althans, rijkssub
sidie wordt toegekend.
Examens nijverheidsonderwijs
Een voorstel om de examens ter verkrij
ging van een bevoegdheid voor het geven
van nijverheidsonderwijs om te zetten in
school examens is van den minister niet te
verwachten. Omtrent de akte kan de minis
ter geen definitieve mededeclingen doen
Deze zaak is nog in onderzoek.
Lichamelijke opvoeding
Opheffing van het algemeen college van
advies voor 1e lichamelijke opvoeding en
van den centralen jeugdraad acht de minis
ter niet wcnschelijk, vandaar, dat hij een
bezuinizing en reorganisatie heeft voorge-
gesteW Opschortinz van de verplichting om
op 1 Januari 1936 het vak lichamelijke oefe
ning algemeen in te voeren, acht hij voor
alsnog niet nood:g, omdat de invoering zal
kunnen geschieden met vermijding van vee!
kosten, fntusschen kan dit nog nader wor
den onderzocht.
Kweekelingen met acte
Het denkbeeld om door wetswijziging mo
gelijk te maken, dat kweekelingen met de
akte als onderwijzer zonder onmiddellijk
toezicht in de school werkzaam kunnen zijn,
wil de minister overwegen.
De minister overweegt een aanvulling te
bevorderen van het betreffende Kon. besluit
in di°n zin, dat een leeftijdsgrens voor toe
lating ook voor het tweede leerjaar zou
worden vastgesteld.
De onderwijzers en 1 Mei
Indien er onderwijzers zijn, die de vie
ring van den len Mei op de scholen bevor
deren en -die den verjaardag van de Ko
ningin tegengaan, dan ligt het op den weg
van de gemeente- en schoolbesturen, in wier
dienst zij zijn, hieraan een eind tc maken,
evenals het aan die besturen is overgela
ten bij de benoeming van onderwijzers er
voor zoover mogelijk op te letten, of een
zoodanig optreden is te duchten. Den Mi
nister is van een dergelijk optreden in de
school niet gebleken. Mochten excessen in
dit opzicht te zijner kennis komen, dan zal
hij niet aarzelen na onderzoek, zoo daartoe
aanleiding bestaat, in te grijpen met de
middelen, die de wet hem geeft.
Onderwijs schipperskinderen
Voor het onderwijs aan schipperskinderen
kan geen hooger bedrag beschikbaar wor
den gesteld.
Het Friescb op school
Omtrent bet vraagstuk van het onderwijs
in de Friesche taa| op dc lagere scholen in
Friesland heeft de minister zijn standpunt
nog niet bepaald.
Onze spelling
Het zal don minister een voldoening zijn,
als hij het vraagstuk van de schrijfwijze
onzer taal tol een bevredigende oplossing
kan brengen. Hij is in die richting werk-
Omzctting rijkskweekscholen
Het ligt in de bedoeling met Sept. 1934
de 23 bestaande vicr-jarige rijkskweekscho
len in drie-jarige om te zetten.
Subsidie Jeugdorganisaties
De Minister zou er slechts in geval van
uiterste noodzaak toe willen medewerken
om de subsidies voor de jeugdorganisaties
te laten vervallen, juist omdat het in den
tcgenwoordigen tijd voor dergelijke veree-
nigingen uiterst bezwaarlijk, zoo niet on
mogelijk, is een inkomst, die vervalt te ver
vangen door contributies of vrijwillige gif
ten van particuliere zijde, en omdat er wel
veel aan gelegen is te bevorderen dat, wat
op het gebied van het jeugdwerk bestaat,
niet verloren zal gaan.
Muzlek-subsldies
De orkesten hebben zonder uitzondering
met ernstige financieels moeilijkheden te
kampen. Intrekking van overheidssubsidies
zou gelijk staan met een besluit tot ophef
fing. Aangezien het hedendaagsch muziek
leven voor een goed deel steunt op deze in
stellingen, waaronder er zijn van interna
tionalen naam. zou hun ondergang een zoo
danige aantasting zijn van een cultureel
belang van de eerste orde. dat de regeering
daartoe stellig niet de hand mag lecnen
De St Laurenstoren
Het herstel van den SL Laurenstoren te
Rotterdam behoort tot de vele gevallen, dia
alleen reeds uit financieele overwegingen
voor 1934 niet voor subsidieering in aan
merking komen. Dit is aan het gemeente-
hestuur medegedeeld.
Getracht zal worden de noodige middelen
te vinden voor enkele aanvullende
ningen aan de kerk te Borculo, waarvoor
geen gelden meer beschikbaar waren.
Archltectentitel
liet vraagstuk van de bescherming van
den architcctentitel heeft de aandacht van
den minister.
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIëNTIES
De gewone audiëntie van den Minister van
•ociale Zaken zal ook Woensdag 6 December
plaats hebben.
RIJESLANDBOUWWINTERSCHOOL
De gewone audiëntie van den Minister van
Economische Zaken ls met Ingang van 1 Dec
benoemd tot lid van de Commissie van Toe
zicht op de Rükslondbouwwlnterschool te Hen-
celo (O.). O J Klumpers te Markelo.
ROFFELRIJMEN.
Even afwachten
TELEGRAAF,
't Lage landje, aan de golven
Met zoo zwaar geziooeg ontrukt,
Heeft zich dan ten tweeden male
Voor de baren niet gebukt.
Heeft zich uit de aethergolven
IVorstelend omhoog gewerkt
En de eenheid van de natie
Is daar krachtig door gesterkt.
Onder leiding van De Wilde
Kwam aan het gezwam een end,
En mij dunkt we mochten zeggen:
Excellentie, excellent!
Elk behoorlijk Nederlander
Zou je denken, vindt het fijn
Dat de nare zenderkwestip
Eindlijk aan zfn end zal zijn.
Elk behoorlijk Nederlander,
Zou je denken, prijst het zeer
Dat het zóó staat: deze kwestie
Is voor ons geen kwestie meer.
Elk behoorlijk Nederlandert
Zou je denken, is verblijd
Dat we goede zenders krijgen
Binnen niet te lange tijd
Niet alzoo de liberale
Magistrale Telegraaf.
De schier radikaal-neutrale
Splijtzwamvrije fonograaf.
Die het sectaristisch plaatje
Noggeris heeft opgezet
Dat het „welig tierend onkruid"
(Dat zijn wij!) te kijken zet
Laten wij ootmoedig zwijgen:
't Sectaristisch omroepzaad
Blijkt misschien wel vruchtbaar voedsel,
In licht-zinnigheid versmaad.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
Uit Oost-Indie
BATAVIA, 1 Dec. (Aneta). De gewezen
leider van de. fascisten, de heer De Bree,
ambtrnaar bij de Rekenkamer, is per ulti
mo December as. wegens ongesch ktheid
ontslagen. Aan den betrokkene is medege
deeld, dat dit ontslag verband houdt me- de
door hem gedane poging om een ambtenaar
van het Departemen' van Landbouw. Nijver
heid en Handel te Buitenzorg te bewegen
hem gegevens over personeelszaken te ver
strekken.
In de Rijschool te Amersfoort had de uitreiking plaats van
den Rijschoolbeker. Overste v. Reeden overhandigt den beker.
Het stadhuis van Utrecht, aan de Oude Gracht, staat wegens
reparatie in de steigers.
De heer J. Huizinga, thans
Burgemeester van Temeuzen,
herdacht Zaterdag den dag,
dat hij voor 25 jaar het ambt
aanvaardde.
bantu Lucia, de welbekende wijk van Napels, vertoont den laatsten ttjd de ken
nelijke sporen van de crisis. De prachtige wandelwegen aan de kust zijn verlatent
en er komen geen vreemdelingen meer.
Links: Monumentale klok in den tuin van den heer Loos Sr. te Hillegersberg, die
dezer dagen zal worden onthuld. Zij werd ontworpen door den heer Bieling.
Bogenbouw van de kapel van het ucuirseminarie, dat voor het Aartsbisdom te Apeldoorn m aanbouw is.
Duitsche propaganda voor het eten
van een sober maal; het bespaarde
is voor den arme.
