IDE-AL
ZATERDAG 2 DECEMBER 1933
DFRDE BLAD PAG. IC
Wereldbond van Kerken
Jaarlijksche ledenvergadering te Amsterdam
De Nederlandsrhe afdeeling van de We-
reledbond van Kerken heeft gster ie Am
sterdam de jaarlijksche ledenvergadering
gehouden in het A.M.V.J.-gebouw.
Deze vergadering werd door Prof. Dr. J.
A. Cramer, van l'trecht, geopend niet ge
bed, waarna deze een kort
openingswoord
sprak, en mededeelde, dat de voorzitter
Prof. Dr. F. M. Th. Böhl, van Leiden ver
hinderd was de bijeenkomst te presideeren.
Spr. dankte voor het hem aangeboden
eore-voorzitterschap en verheugde zich, in
deze vergadering den Wereldbond te kun
non dienen.
Een moeilijk jaar, ging de voorzittei
voort, hebben wij achter den rug, een jaar,
waarin zich talrijke moeilijke kwesties
voordeden, die wij niet kunnen oplossen en
waarvoor we het gebed noodig hebben van
hen, die weten dat God alleen orde in den
chaos kan scheppen. Door Hem alleen kan
do gedachte des vredes, waarvan het Evan
gelie spreekt, tot werkelijkheid worden ge
bracht, zoowel in de maatschappij als in de
internationale verhoudingen.
Een bijzonder woord van welkom werd
aan enkele officieele afgevaardigden van
kerken toegeroepen.
Jaarverslag
Dr. J C. Wissing, Ned. Hnrv. predi
kant te Tiel, bracht als secretaris het jaar
verslag. Hieruit stippen wij aan, dat het
overlijden werd betreurd van Dr. Mr. Hoe
vers, Evang. Luth. predikant te Amster
dam; Prof. Dr. J. A. Cramer, \an Utiecht,
bedankte als voorzitter, in wiens plaats op
trad Prof. Dr." F. M. Th. Böhl, van Leiden.
Prof. Dr. W. J. Aalders. van Groningen, ei.
eenige andere leden bedankten, waartegen
over staat dat als lid toetraden o.a. Ds. J
F. v. Duyne, voorzitter van de Confedera
tie \an Kerken voor den vrede, tc Amster
dam, en Dr. II. W. van der Vaart Smit,
namens het Chr. Persbupeau.
Vier punten bracht de secretaris vooral
onder de aandacht:
1. Samenwerking met den Raad van Ker
ken voor Practisch Christendom. De oecu
menische beweging heeft nog steeds onver
vulde wenschen, toch wordt de noodzake
lijkheid er van steeds dieper gevoeld. De
drang er toe kan de eenheid der kerken be
vorderen, geen kunstmatige, maar door het
geloof gerijpte eenheid. Gehoopt wordt dat
de publicatie van de resultaten der volks
telling en de krachtige organisatie van de
Godloozenbeweging in ons land velen de
oogen zullen openen.
2. Aangezien de reorganisatie der oecu
menische beweging nog niet tot stand
kwam, kan nog geen sprake zijn van een
oecumenisch weekblad en een oecumeni
sche bibliotheek.
3. Actie tot herziening der vredesverdra
gen. Hieromtrent werden adviezen inge
wonnen bij Prof. Mr. V. H. Rutgers, Prol.
Mr. A. Anema. Dr. J. A. Nederbragt en bij
Prof. Mr. Vcrzijl. In de komende conferen
tie te Boedapest is een uitspraak te wach-
1en over de verhouding van het Christen
dom en rasverschillen, in welk verband de
secretaris mededeelde dat de afdeeling Ne
derland aan de Israëlietische Kerkgenoot
schappen droefheid en schaamte betuigde
over 't optreden tegen de Joden in Duitsch-
land.
4. Een onderzoek van het verband tus-
schen jeugd-werkloosheid en de toenemen
de gewelddagidheid is noj» niet beëindigd.
Voorts richtte de afdeeling adressen tot
de Regeerinc en zocht zij voortdurend con
tact met de Kerken; de secretaris verheug
de zich over het Rapport Kerkopbouw in
ae Ned. Herv. Kerk en den nieuwen Ge
zangenbundel in de Gcref. Kerken in H.V.
Financieele toestand-
Deze is zeer ongunstig. Over 1932 bedroe
gen de ontvangsten f 5683.83, de uitgaven
beliepen f6256.16, zoodat de rekening een
tekort aanwijst van f572.33, waarbij nog
komt een schuld van 3223,—. Het tekort
bedraagt dus ongeveer f4000.
Om dit tekort te doen verdwijnen wer
den aan alle predikanten steunlijsten ge
zonden. En de voorzitter wekte de aanwezi
gen op krachtig mede te werken aan het
heratel van den financieelo toestand.
Prof. Kohnstamm bestuurslid.
In de plaats van Prof. Dr. W. J. Aalders
van Groningen, werd bij acclamatie be
noemd Prof. Dr. Ph. Kohnstamm. van
Amsterdam, die deze benoeming aanvaard-
do.
Belangrijke mcdedeellngen.
De voorzitter deelde mede, dat de Syno
de der Ned. Herv. Kerk het werk van de
afdeeling Nederland van den Wereldbond
van Kerken met groote belangstelling gade
slaat.
Over. de conferentie in Bulgarije, te mid
den van de Oostersche. orthodoxie wereld,
deed Dr. J. C. W i s s i n g belangrijke mede-
deelingen. In de Balkanlanden werd de ar
beid van Stockholm zoowel als van den
Wereldbond zeer geremd door de heerschen-
do gespannen verhoudingen.
Verandering bracht reeds genoemde con
ferentie. Als men weet. dat in Bulgarije het
communisme met zijn uit Rusland geïm
porteerde godloozenbeweging grooten in
vloed heeft, dan zal men begrijpen, dat de
Oostersche Kerken zich geroepen achten de
sociale boodschap van 't Evangelie te bren
gen. In het zeer arme Bulgarije, verarmd
door den wereldoorlog en wat daarna ge
schiedde. is het Communisme ni de Agrari
sche partij de machtigste partij, waartoe 1/3
der onderwijzers behoort
Dat onder den indruk dezer ontstellende
verhoudingen liet geweten der Oostersche
Kerken ontwaakt, is verheugend. Aan nvt
kanten ontwikkelt zich de actie dezer ker
ken. speciaal onder de jeugd. Deze oude
kerken verlangen opgenomen te worden in
de groeiende oecumenische beweging.
Ten slotte zeide "dr Wissing dut ernstig
gedacht over diepere theologische fundee
ring van het werk der oecumenische bewe
ging. Het streven gaat uit naar een Cate
chismus voor den vrede.
Oecumenische boodschap
liet Hoofdbestuur heeft zich per circu
laire gericht tot alle kerkeraden en bestu
ren van godsdienstige corporaties met ver
zoek op Zondag 10 Der. e.k. de aandacht
«Ier gemeente te bepalen bij de vredesroe
pine dcr Kerk en een collecte te houden
voor den arbeid van de Nederkandsehe af
deeling van den Wereldhond.
Gewaagd is de Oecumenische boodschap
van den kansel voor te lezèn
Prof. Dr. Ph. Kohnstamm
li ogleeraar aan de Gemeentelijke Univer-
't te Amsterdam hield een referaat
Prof. Kohnstamm
De kerkelijke toes'and in Duitschland.
Spr. begint met er op te wijzen, hoe
moeilijk het is te midden van den ernstigen
si .id n den. bozem der Duitsche Evange-
1 sche Kerk, een objectief oordeel uit te
spreken. Om dit zoo
veel mogelijk te be
naderen zal hij zich
uitsluitend basceren
op officieele of gepu
bliceerde en contro
leerbare mededeeiin-
gen, hem door }i«t
Ned. Chr Persbureau
toegezonden.
Spr. brengt dan in
herinnering, dat de
thans heerschende
groep, de z.g.n. Duit
sche Christenen met
hun program voor 't
eerst in 't publiek
zijn opgetreden op 3 en 4 April. Van dr
daar genomen beskoten en geuite dreige-
r.ic.iu-.i zei ic ,,'laglielie Rundschau' van
5 April: „Als deze besluiten bevestigd en
iret i.e machtsmiddelen van den staat ten
uitvoer gebracht worden, beteekent dat het
einde van de Kerken der Reformat e in
Duitschland". Dit sloeg vooral op de uit
zonderingspositie van nict-Ar sche Christe
nen en den eisch van „gelijkschakeling'
van het geheele kerkbestuur en „uitscha
keling" van tegenstrevende pred kanten.
Het zou onbillijk zijn te zeggen, dai de
sedert ingevoerde reorganisatie inderdaad
„met de machtsmiddelen van den staat"
aan een onvvill ge kerk is opgelegd. Wel.s-
vvaar hebben de door den Staat uonoemde
commissarissen dezen zomer kerkelijke ver
kieziiigvn uitgeschreven waarvan Dr. von
Bodelschvvingh in een brief aan Bisschop
Muller met nadruk volhoudt, dat ze „in
ontelbare gemeenten onder druk en dwang"
hebben plaats gehad, maar het komt Spr.
voor, dat het resultaat toch anders ware
uitgevallen, wanneer een waarlijk Bijbel
vas e en Bijbeltrouwe gemeente aan de
kerkelijke stembus ware verschenen. Met
tal van persberichten toont hij aan hoe
sterken ingang de beweging van de „Duit
sche Chr stenen" heeft gevonden, die het
O.T. wil afschaffen en het N.T. wil herzien
in den zin van de heldhaftige vroomheid,
van den Duitschen mensch. Hoe nauw deze
wereldbeschouvv ng samenhangt met de
Duitsche wijsbegeerte der 19e eeuw, in '1
bijzonder met Nietszsche licht spr. nader
too. Nietzsche's volgeling Klages kan dan
ook als de meest karak eristieke denker
van htt hu dige Duitschland gelden, ook in
de kringen, die grooten invloed hebben op
de leiding der kerk.
Evenwel tracht de' laatste al te ver
gaande excessen te voorkomen. Zoo heeft
de Rijksbisschop den gouwleider der Duit
sche Chr.9 enen in Berlijn. Krause waar
schijnlijk dezelfde die het eerst op de Pro
vinciale Synode van Branderburg dc Ariër
paragraaf heeft voorgesteld en doen aan
nemen wegens al te radicale uitingen
uit zijn kerkelijke ambten ontslagen. Dat
ook b.sschop Hossenfelder, die blijkens een
interview in de Rotterdammer in Mei 1.1.
Zich nog heftig verzette tegen „de Joodsche
zienswijze van Karl Barth" en daartegen
over „den genmaanschen gedachtengang
van Alfred Rosenberg" aanprees, z ch thans
in een zeer scherpen brief tegen Krau.se
licht, bewijst wel, dat het getij eenigszins
aan het terugloopen is. Ook het Gerefor
meerde lid van het hoogste besturende col
lege, kerk-minister Otto Weber, heeft een
speciaal voor de Ned. pers bestemde ver
klaring atgelegd, mede met de bedoeling
de Nederlandsche Calvinisten gerust te
•stellen omtrent de opvattingen der huidige
leiders. Vermoedelijk had hij toen nog niet
kennis genomen van het jongste felle pro
test van „De Standaard" tegen de leer van
den total tairen staat en haar volstrekte on-
vereenigbaarheid met de Gereformeerde be
ginselen. Althans zijn verklaring zwijgt
hierover.
Ongetwijfeld hangt de kentering bij en
kele leiders samen met groeiend b nnen-
landsch en buitenlandsch protest. Aan het
laatste heeft, in buitengewoon ernstigen en
waardigen vorm, de bisschop van Ch.Chester
als leider van de Stockholm beweging uitu -
gegeven: het eerste concentreert en orgam
secrt zich in de snel groeiende beweging,
die thans den naam van Nothund für Év an
gel i urn und Kirch'e heeft aangenomen. Ter
wijl deze beweging in Aug. nog slechts en
kele honderdtallen telde, was zij tijdens de
Witten berger Synode tot ruim tvveedu zond
gegroeid. Thans melden de persberichten
wekelijks, hoezeer zij toeneemt. Scheen het
eerst bijv. alsof een piëtistisch land als Wur-
temberg zijn oude Bijbeltraditie geheel had
losgelaten, de laatste ber.chten melden, dal
nog slechts een honderdtal predikanten bij
de „Duitsche Christenen" zijn overgebleven.
Om deze beweging van den Nothund wél
te verstaan, moet men zich echter goed re-
alrsoeren, dat zij haar eenheid vindt in ker-
kelijk-theologische, niet in politieke of eco
nomische overtuigingen. Zij mag dan ook al
lerminst als een „reactionaire" groep be
bouwd worden, die zich bijv. zou kanten
tegen de maa schappelijk-econom sche plan
nen van het nieuwe bewind. Integendeel
dringen velen van haar leden aan op ver-
ezenlijking van een „Duitsch socialisme",
w.z. invoering van een productiestelsel,
ahr n niet streven naar winst, maar naar
arl>eid en behoefte-bevrediging de productie
leidt. Ook is men in haar kring dankbaar
voor maatregelen tegen zedenvervv ldéring.
loch mag men in dit laa'ste opzicht niet te
optimistisch zijn, gelijk blijkt uit den be
kenden Erlass gegen das Muckertum van
stafchef Rohm en de opvatt ngen van rni-
.ter Darré, dat het Christendom de zede
lijke grondslagen heeft vernietigd waarop
CL.uji.s luiuuiische zedelijkheid de volks
kracht opbouwde. Blijft daartegenover de
Notuund op liet stanupunt der Duitsche
kerkelijke traditie staan ,ten opz ehte van de
opvattingen omtrent de verhouding van
Kerk en Staat meent. spr. onder den invloed
irvaringen met den „toialen Staat"
chuiviurr van oud-Luthersche naai
meer Calvinistische zijde te mogen consta-
teeren. Hoe de strijd binnen de Kerk nu
verder zal loopen, kan thans nog niemand
voorspellen, te minder omdat de berichten
^aak zoo Lgrns.rijdig zijn. Zoo deelde Kerk-
minister Weber in het rieds genoemde pers-
gesprek mede, dat tie Ariërparagrafen voor-
ioopig buiten werking waren gesteld. Daar
entegen geeft de Kor., des Ev. Presseverban-
des für Brandenburg een tekst, der desbe
treffende bepalingen, waarvan paragraaf 2
luid', dat de rechtsgeld gheid van beslissin
gen in bijzondere gevallen (einzelner Mass-
nahmen) up grond van de reeds aangeno
men bapalingen niet wordt aangetast. Daar
het aantal Joodsch-Christclijke ambtsdra
gers zeker niet groot is zullen zij allen wel
nder de bijzondere gevallen te brengen
zijn.
En in hoeverre het nutionaal-socialisme,
i immers naar Adolf Hitler te Neurenberg
ïieuw uitdrukkelijk bevestigd heeft, niet
een pol.tieke partij, maar een Wereldbe
schouwing is, met de Christelijke Kerk in
■rede zal kunnen leven, moet de toekomst
nog Keren. Reeds is, naar het Hbld. 11
Sep*. 1.1. meldde aan de R.K, kerk een nade
re exegese van het concordaat toegezegd,
waardoor zal komen vast te staan de vrij
heid der Du tsche Katholieken en htt recht
der Katholieke pers om beginselen van het
Katholieke geloof en van de Katholieke zede
leer te verkondigen Laat ons b dden. dat
spoedig dat recht, in het land der Reforma
tie, voor het Reformatorische Christendom
eveneens weer in vollen omvang zal zijn
gewaarborgd. En laat ons God danken, dat
Hij in den Notbund een doelbewuste schare
van krachtige en moedige strijders daartoe
heeft aangegord.
Discussie Referaat
Dr. H. W. v. d. Vaart Smit (Zwijn-
drecht) vestigde de aandacht op het ver
heugende feit, dat het Christendom i"
Duitschland zulk een geweldige, ongedach
te veerkracht betoont, zelfs in Saksen met
zijn vroeger leege kerken. Dat ontwakende
Christendom leeft nu in het volk, waar
door, blijkens de laatste berichten, de Glau-
bensbewegung der „Duitsche Christenen"
de nederlaag heeft geleden en is ontbonden
Dr. J. A. Rust (Utrecht), achtte het een
fout in de Duitsche Evangelische kerk. dat
zij bij de eerste ontrechting der Joden heeft
gezwegen. Daardoor heeft zij haar schild
bezoedeld, dat zij had moeten opheffen te
gen Communisme cn Fascisme.
De heer D. Mulder (Westwoud), wees
op de weinige zelfstandigheid van het Duit
sche volk, dat (spr. heeft het gezien toen
de oorlog uitbrak) zeer spoedig vatbaar is
voor massa-infectie. Deze geestelijke be
smetting heeft ook de Kerk aangetast, naar
spr. meende, uit angst voor het dreigende
Bolsjewisme. Dat nu weifeling is te zien
kan men verklaren uit een terugschrikken
voor de gevolgen voor het kerkelijk leven.
Repliek
Prof. Kohnstamm lichtte in zijn ant
woord het referaat nog op enkele punten
toe en gaf o.m. als zijn meening te kennen
(in antwoord op een vraag) dat hij de
Nationaal-Sociahstische Beweging van Mus-
sert weinig toekomst geeft. Daarvoor is de
ze beweging te veel oud-libenaal. Zij her
innert aan het liberalisme van Kappeijnp
met zijn onderdrukken der minderheden,
is te on-Xederlandsch van karakter en voert
uf van het positief Christelijk geloof.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Brielle (vac.-J. J. van
der Grient). Jac. Treffers te Marken.
GEREF. KERKEN
Drietal: Te Burum, cand. Th. J. Kers-
sies te Wildervank, cand. T. H. Meedendorp
te Assen en cand. H. Morsink te Wierden.
Aangenomen: Naar Ee (by Dokkum,
cand. E. Dykstra te Sneek
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Den Helder, Jac. Rebel te
Huizen (N.-H.).
HULPPREDIKERS.
Card. J. J. Oranje, van Groningen, die.
de benoeming tot hulpprediker (Geref.
Kerken) in den Wieringermeer aannam, heeft
thans als adres: Gasthuisweg 3, Den Oever.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
D s. A. C. C h r i s t o f f e 1 s, Ind. pred. met
verlof, zal morgenochtend, Zondag 3 Decem
ber, bij de Ned. Herv. Gemeente van Hauler-
wijk (Fr.) worden bevestigd door Ds. J. M.
Snethlage, van Appelscha, en des middags te
2 uur intrede doen.
Cand. A. A. van Ruler, van Apel
doorn, heeft begin dezer week intrede gedaan
als predikant der Ned. Herv. Gemeente van
Kubaard. De bevestiger, Prof. Dr. Th. L.
Haitjema, van Groningen, had tot tekst
Ezech. 2 10 m. Ds. van Ruler hield
intreepredikatie over Efeze 3 18 en 19 a
Ds. A. W ij n g a a r d e n hoopt Zondag 7
Jan. 1934 te Bedum afscheid Le preeken
Zondag 14 Jan. d.a.v. bij de Geref. Kerk
Groningen bevestigd te worden door Ds. D.
van Dijk, aldaar, om er op Donderdag 18 Ja
nuari intrede te doen.
Ds. J. W. GUNST
De bekende emeritus-predikant Ds. J. W.
Gunst van de Geref. Kerk van Woerden,
nende te Oegstgeest, hoopt Dinsdag 5 Dec.
a.s. zijn 76sten verjaardag te vieren.
Hy heeft ruim 40 dienstjaren gehad, v
van ruim 30 te Woerden en mocht daar de
Kerk in- en uitwendig zien groeien. Hij is be
kend door zijn kerkhistorische studiën en pu
blicaties, o.a. door zijn werk „Joannes Pisto-
rius Woerdensis (Jan de Bakker van Woer
den), zijn redacteurschap van de „Rijnlandsche
Kerkbode" en de „Leid sche Kerkbode". Een
kwarteeuw is hy regent van het Geuzenge-
sticht te Brielle. De Geref. Kerk van Delft
de Zendingsdeputaten benoemden hem tot eere
deputaat voor de Zending. Te Oegstgeest heeft
hy zich aan allerlei arbeid met kracht gege
ven, nl. als voorzitter van „Chr. Belangen",
voorzitter der A.-R. Kiesvereeniging en voor
zitter van het Bestuur der Geref, School,
welke functies hy kortgeleden, toen een
nieuwe aanval van hartzwakte hem tot groote
voorzichtigheid maande, heeft moeten neer
leggen. Van de Geref. Schoolvereeniging is
hy nu eere-voorzitter.
Ds. Mr. G. M. DEN HARTOGH.
Het adres van Ds. Mr. G. M. den Hartogh,
benoemd hoogleeraar aan de Theol. School te
Kampen, is met ingang van 4 December a.s.
niet meer: Pastorie Geref. Kerk te Hazers-
oude, maar: Vloeddijk 91, Kampen.
BEGRAFENIS-Ds. J. RUNIA.
Te Amersfoort had de begrafenis
teats van wylen Ds. J. Runia, in leven em-
predikant der Geref. Kerk van Arnemuiden.
In de aula op het kerkhof heeft namens de
Geref. Kerk van Arnemuiden ouderl. S. Wisse
n hartelijke woorden den 16-jarigen arbeid
van Ds. Runia aldaar herdacht. Daarna sprak
Ds. E. Schouten, van Amersfoort, wijkpredi-
kant, woorden van troost. Aan de groeve
besloot Ds. Schouten met het lezen van de
Geloofsbelijdenis. Overeenkomstig den wensch
den overledene waren de toespraken be
perkt. De heer iM. Runia, zoon van den over
ledene, sprak namens de familie woorden van
dank voor de betoonde belangstelling.
KERKINSTITUEERING.
Te iMiddenmeer Wieringermeer) zul
len door de Geref. Kerk van Slootdórp, in
opdracht van de Classis A'kmaar, de ambten
den ingesteld. Door Ds. J. H. Donner, van
Broek op Langendijk, is op de laatste verga
dering van genoemde Classis een uitvoerig
gunstig adviseerend rapport over even-
tueele institueering eener Geref. Kerk te
Middenmeer uitgebracht.
Firma VALCKX VAN KOUTEREN
Kerk- en Concertorgel fabriek
ROTTERDAM
Aelbrechtskade 90a, 91, 92
TELEFOON 32722
VERKIEZINGEN
In de Ned. Hervormde Kerk:
Bols ward. Voor het Kiescollege. Gekozen
zijn de vrijzinnige candidaten met 553 stem
men (vorig jaar 543) tegen 416 (vorig jaar
419) op die der rechtzinnige.
GODSDIENSTONDERWIJS
In de Neu. Hervormde Kerk is na examina-
tie de akte van godsdienstonderwijzer uitge
reikt aan mej. J. L. Oorthuys te Scheveningen
en den heer J. H. Versluys te Den Haag.
HERDENKING VAN DE AFSCHEIDING.
De penningmeester van het Comité ter
herdenking van de Afscheiding in 1934 ont
ving als eerste gift een bedrag van i 100,
zynde een feestgave van een jubileerend
echtpaar te Goes.
EVANGELISATIE
R. Pos Gz. Op Maandag 4 December
a.s. hoopt de heer R. Pos Gzn. te Zaandam,
blijkens de „Stand." t« herdenken da'; 25 jaar
geleden zijn arbeid in dienst van de Evange
lisatie, uitgaande van de Geref. Kerken van
Noord-Holland, aanving. Zyn werk vond in
deze jaren in 27 dorpen van Noord-Holland
plaats. Duizenden huisbezoeken heeft de heer
Pos in dezen tijd verricht, alsmede lichibeel-
aenavonden gehouden, bijbellessen voor vol
wassenen en kinderen, enz., ook cursussen
tot meerdere kennis van den godsdienst soms
gevolgd door debatavonden, die altijd zeer
ae belangstelling mochten hebben. Daarhy
vervult de heer Pos spreekbeurten, zoowel
des Zondags als in de week en is immer met
°Toote ijver bezield geweest voor den arbeid
in Gods Koninkrijk, hoewel hy deze eenige
malen wegens ern.-tige krankheid heeft moe
ten onderbreken. Hij heeft zijn werk met rij
ken zegen bekroond mogen zien.
Gisteravond werd er ':e Broek op Langen
dijk een herdenkinsrssamenkomst gehouden,
waarin de jubilaris het woord voerde.
ZENDING
De heer E. Durkstra, bestemd als hulp
prediker voor Tjamplong (Timor), vertoeft
eenige weken in het Zendings-ziekenhuis te
Tjideres (Dr. Pruis) ter praktische voorberei
ding in het behandelen van zieken.
Omtrent de uitzend-ng van de zendelin
gen T. Hogerwaard en H. J. Trom
mel, bestemd voor Nieuw-Guinee, en W. A.
R m i t, bestemd voor Deli, kon nog geen be
sluit worden genomen.
De heer J. A. R o o 6 e b o o m, zendeling-
leeraar te Gamlaha (Halmahera) vanwege de
Utrechtsche Zendmgsvereeniging,
zullen in het a.s. voorjaar met vervroegd
lof wegens ongesteldheid naar Nederland
ten komen
Schoolnieuws.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Tot bijzonder hoogleeraar in de Algemeene
Plantkunde aan de Rijksuniversiteit te Leiden
is vanwege het Leidsch Universiteitsfonds
door den Universiteitsraad benoemd Prof. Dr.
F. A. F. C. Went te Utrecht.
Bij Kon. besluit is met ingang van 1
December 1933 aan F. G. H. M n n i c h op
zijn verzoek eervol ontslag verleend als hooiu-
assistent by de Psychiatrie.
PROF. Dr. H. W. SIEMENS,
Naar de „Tel."' verneemt, heeft Prof. Dr.
H. W. Siemens, hoogleeraar aan de Univer
siteit te Leiden, een verzoek ontvangen, om
Prof. Rille, die in verband met het bereiken
van de leeftijdsgrens met pensioen gaat,
aan de Universiteit te Leipzig op te volgen.
Of Prof Siemens deze uitnoodieing zal aan
vaarden, staat nog niet vast. Gelijk bekend,
docceit Dr. Siemens dermatologie. Hij is be
last met de leiding van de afdeeling voor
huid en geslachtsziekten aan het Acade
misch Ziekenhuis te Leiden.
CHR. H. B. SCHOOL TE HOOGEVEEN.
Te Zuidwolde (Drheeft de Gemeente
raad met 6 tegen 5 stemmen (links tegen
rechts) besloten geen subsidie toe te staan
aan de Chr. Hoogere Burgerschool te Hooge-
veen, omdat dit „niet wettelijk verplicht" is
en „gezien de benarde financiën".
pastels, oliekrijtje 35 ct., bestel Nr. 322/12
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
iMaarssen (hoofd G. Eskes Dz.). mej. J.
G. Veldhuyzen te Zuilen. Voor tijdelyk.
Voorburg (Wilhelmina-M.U.L.O.-School,
hoofd S. van den Berg), W. Boohuizen te Den
Haag.
Amstelveen (M.U.L.O.-School, hoofd M.
Keulemans, W. F. Boerel'ijn, thans tijdelijk
nan deze School werkzaam. Voor vast als 6de
ouderwijzer.
Rotterdam (Juliana van Stolbergschool
Rxienryschelaan 74, hoofd J. J. Verstraate),
J. Gerritse te Halle (by Zelhem). Ing. 1 Mrt.
H. J. EMOUS t
In een deel f'# oplage van ons blad van
giiterein hebben we meegedeeld, dat de heer
II J. Ema is, rustend hoofd eener Chr.
School te Amsterdam, aldaar op 85\irigen
leeftijd do etuwige rust ingegaan is
Met den heer Emous is weder een van de
weinige overgebleven oud-striiders voor de
Christelijke Sthod heengegaan, die de
hitte des daags er* ie koude van den nacht
in de bange en zoi>elijke jaren van het Chr.
Onderwijs hebber meegemaakt.
Geboren te Amj erdam in het revolutie-
lar 1848, verliet «j jpnge Emous bij hef be-
n van zijn loopbaan eenige jaren de hoo'd
stad om er in lw) terug te keeren als hoofd
een der uuoute Christelijke Scholen al- I
daar, n.i. <öe mi do Boornmarkt (de tegen-
RUBRIEK^
3 DECEMBER
HUIZEN 1875 M.
NED. CHR. RADIO VEREEN1GING
9.309.55 v.m. Orgelbespeling door den
heer L. Leenders Mzn., te Utrecht. 1.
Praeludium. 2 Praeludium über „Allein
Gott in der Höh' sei Ehr". 3. Choralvor-
spiel „Aus meinem Grunde". I. Aria
„Sei stille de:n Herm". 5. Der 23 Psalm
„Der Herr ist mein Hirt". H. B. Klein.
5. Aria ..Er weidet seine Herde" uit „Der
Messias". G .F. Handel. 7. Nachspiel zu
Advent und Weihnachlen.
9.55 v.m. Kerkdienst uit de Ned. Herv.
Kerk (Oranjekerk), te Utrecht.
Voorganger: Ds. Jhr. J. L. A. Martens
van Sevenhoven, Ned. Herv. Predikant,
te Utrecht. Organist: De heer P. Leen
ders Men. 1. Orgelspel. 2. Voorzang: Ps.
33 1.3. Votu.. en Zegen. I. Lezen van
de Wet des Heeren en de Hoofdsom,
waarna de Ge--eente zing Ps. 130:2.
5. Schriftlezing: Jesaja 40:1 11. 6.
Gebed. 7. Zingen. Gez. 4 1, 8. 8. Voor
lezing van den tekst: Jesaja 409. 9.
Prediking. 10. Zingen: Gez. 2:3. 11.
Nagebed. 12. Zingen: Ps. 118:14. 13.
Zegen. 14. Stil oogenblik. 14. Orgelspel.
Na beëindiging van den dienst tot 12.15
v.m. Gewijde Muziek. Advent Programma
5.00—5.50 n.m. Gewijde muziek. Duet
ten. te zingen door: Mevr. F. de Wolf—
Wuite, alt. Tjalko Vellinga, tenor. Onze
onafhankelijkheid: 1. Psalm 121 -1 en 4.
2. Jezus, He.land mijner ziele. 3. Heil'gc
Jezus, trouwe Vriend. 4. Nader mijn
God. bij U. 5. Orgelspel. God onze
Kracht: 6. Psalm 181 en 9. 7. Hij is
dezelfde. 8. Pij God alleen. 9. Orgelspel:
„Rust mijn ziel. uw God is Koning". Lof
en aanbidd ng- 10. Lof en aanbidding zij
onzen God .Ch. Rinck. 11. Daal bij 't
huiswaarts gaan Uw zegen.
5.50 n.m. Kerl dienst uit de Geref. Kerk
(Raphaëlpleinkerk), te Amsterdam-Zuid.
Voorganger: Ds. C. J. Sikkel, Geref.
Predikant, te Amsterdam. Organist: De
Heer A. Meijer. 1. Orgelspel. 2. Votum
en Zegen. 3. Zingen: Ps. 32 4 en 5. 4.
Belijdenis des Geloofs. 5. Schriftlezing: 1
Petrus 1 13—25. 6. Gebed. 7. Zingen:
Ps. 66 4 en 6. 8. Predikatie: Catechismus
Zondag 32. 9. Slotgebed: Onze Vader.
10. Nazang: Ps. 143:10. 11. Zegen uit
2 Cor. 13 13. 12. Orgelspel.
7.15 n.m. Tijdsein.
DAVENTRY 1554.4 M.
5.10 n.m. Kerkcantate nr. 80 „Ein* feste
Burg 1st unser Gott" van J. S. Bach.
M.m.v. I. Baillie (sopraan). Ei Owens
alt. E. Reoch, tenor, G. Parker, bas. Het
Radio-koor, A. Gauntlett, cello. E. Lush,
cembalo. B. Mason, orgel. Het BBG-
orkest o.l.v. H. Foster Clark.
5.50 Lezing uit het Oude Testament.
8.20 n.m. Korte Dienst uit de Studio
o.l.v. Rev. Father C C. MarLucale.
DEUTSCHLANDSENDER 1635 M.
8.15 Morgenwijding uit de Potsdammcr
Garnizoenskerk. Spreker: Pfarrer Die-
trich-Graue. 1. Es ist das Hzil uns kom
men her, Bach. 2. Koraal. 3. Bijbellezing.
4. Lobet Christum. Euren Heiland, can
tate van Buxtehude. 5. Preek. 6. Wie
soli ich Dich empfangen. 7. Onze Vader.
8. Herrgott nun schleusz den Himmel
auf. Bach.
LONDEN REG. 355.9 M.
3.20 nan. Schotsche Feestelijke Kerk
dienst uit de St. Columba Kerk te Lon
den. 1. Orgelvoorspel. 2. God save the
king. 3. Psalm 121 :To the hills will lift
mine eyes. 4. Gebed. 5. Hymne: Lord of
all being. 6. Tekst, gelezen door den
Right Honourable Lord Stonehaven. 7.
Paraphrase over „II Tim. 1, vers 12"
I'm not ashamed to own my Lord. 8.
Tekst gelezen door den R ght Hon. Lord
Stonehaven. 9. Hymne: O for a closer
walk with God. 10. Gebed. 11. Hymne:
Whom oceans part. 11. Gebed. 12.
Preek door den Rev. A. Fleming. 13.
Hymne Saviour again, to Thy deear
Name we raise. 14. Zegen. 15. Zeven
voudig amen.
4 DECEMBER
HUIZEN 1875 M.
N.C.R.V.
8.00—8.15 v.m. Schrifdezlng en Medi
tatie.
8.15—9.30 v.m. Morgenconcert.
10.3011.00 v.m. Morgendienst, te
leiden door Ds. A. C. Diederiks. Ned.
Herv. Predikant, te Hilversum.
11.00-11.30 v.m. Lezen van Chr. lec
tuur. Voorgelezen wordt: „De kluizenaar
van de dalenk" uit „De klank van het
leven" van Wilma.
11.30—12.00 v.m. Parels uit het reper
toire van Marek Weber.
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—1230 n.m. Geschenk van één
onzer Leden. Enkele zangnummertjes.
12.30—2.00 n.m. Orgelconcert door Jan
Zwart uit de Luthersche Kerk, Klove
niersburgwal, te Amsterdam.
2.00—2.35 n.m. Uitzending voor scholen.
Spreker: De heer H. C. Beekman, leeraar
Chr. Kweekschool in Ned. O.-Indië, tij
delijk wonende te 's-Gravenhage. Onder
werp: „Koesasi; het leven van een In-
dischen schooljongen".
2.35—2.45 n.m. Gramofoonmuziek.
2.45—3.15 n.m. Wenken voor de keuken,
door Mevr. M. Adrian-Merckens. te
Utrecht. Oud-Leerares bij het Nijver
heidsonderwijs voor meisjes: „Lekker
nijen van Marsepein".
3.15—3.45 n m. Cursus Knippen en Stof-
versieren. te geven door het Instituut
E.N.S.A.I.D., Tolsteegsingel 54, te
Utrecht.
4.00-5.00 n.n
Visser. Chr. Geref. Predikant, i
drccht.
5.00—5.15 n.m. Concert.
5.15—6 30 n.m. Duetten, te zingen door:
Mej. Machteld Hagenbeek, sopraan. Mej.
Henriette v. d. Kamp, alt. Aan den
vleugel: Mevr. J. Otten-van Warmclo.
7.15—7.30 n.m. Persberichten, Ned. Chr.
6 30—S.00 Vragenuurtje.
8.00—10.30 n.m. Concert door de Arn-
hemsche Orkest-Vereeniging, o.l.v Jaap
Spaanderman. Solist: Nico v. d. Stad,
cello.
9.00—9.30 n.m. Roffelrljmen-halfuurtjc,
door Leo Lens, te Delft.
9.30—10.30 n.m. Vervolg-Concert: 6.
Phaeton. (Poérae symphonique). C. Siint
Saëns. 7. Cello-concert. C. Saint Saens.
Solist: Nico v. d. Stad. 8. Suite voor
Orkest Geza Frid.
Pl.m. 10.00 n.m. Persberichten van het
Persbureau Vaz Diaz te Amsterdam.
10.301130 n.m. Gramofoonplatencon-
HILVERSUM 296.1 M.
A.V.R.O.
8.0010.00 Gramofoonmuziek.
10.10—10.15 Morgenwijding.
10.15—11.00 Gramofoonmuziel*
11.00—12 00 Orgelconcert.
12.00—130 Concert door Kovacs Lajo»,
I.30-2.00 Aansl. Geb. K. en W. Den
Haag: De ontvangst van St. N.colaas.
2.00—2.15 Gramofoonmuziek.
230—3.15 Kamremuziek.
3.15—4.00 n.m. Gramofoonmuziek.
4.00—4.30 n.m. Piano-recital door J. dc
4.30—5.30 n.m Causerie door Max Tak.
„De koning der Rhapsodiën": Franc
Liszt, geïllustreerd met gramofoonmuziek
5.30—7.00 Orgelconcert.
7.00—7.15 Victor E. v. Vriesland geeft
een toelichting tot zijn ter gelegenheid
van het vierde Lustrum v. h. R'damsch
Studenten-Corps, geschreven stuk „Da
havenstad".
8.01—8.05 Vaz Dias.
8.05—10.00 Concert.
10.00—10.45 Studio-opvoering van
Cyclus „Toppen van het Verleden, 24
Aug. 1572".
10.45—11.00 Gramofoonmuziek.
II.00-11.10 Vaz Dias.
DAVENTRY ENGELAND 1554.4 M.
LONDON-REG. 355.9 M.
NORTHEM-REG. 480 M.
10.35 van. Morgenwijding
DEUTSCHLANDSENDER 1634.9 M
5.50 Korte morgenwijding.
LANGENBERG DUITSCHLAND
472.4 M.
MOTALA 1354.4 M.
BEROMüNSTER 459.4 M.
BOEDAPEST I 550 M., II 840 M.
7.00 Het Philharmonie-orkest.
ROME 441 M.
Vergeet U niet dat vanavond om 9.00 de voor
de lezers van ons blad zoo bekende roffeL
rijmer Leo Lens voor de microfoon voor zal
dragen?
Vooraf komt eerst om 6.30 het in onze kringen
zoo gewaardeerde vragenuurtje.
Ongetwijfeld zullen zij die van geschiedenis
houden, om 10 uur willen luisteren naar Hil
versum 296.1 M. voor een episode uit de gods
dienstoorlogen der 16e eeuw, de moord van de
Hugenooten in den nacht van 23 op 24 Augus
tus 1572, den zoogen. Bartholomeusnacht, de
zwarte bladzijde in Frankrljks historie.
woordige N.Z. Voorburgwal) tegenover het
Burgerweeshuis en de ach'er/ijde van het
Bagijnhof. Thans heeft dit stadsdeel sedert
lang dien naam verloren, ook de school van
Emous is een aantal jaren geleden gesloopt,
hetgeen zoo noodig was, want Emous'
school was een ouderwetsche, die jaren lang
tegenover de goed ingerichte Openbare Scho
len het. onrecht jegens hot Christelijk On
derwijs heeft gedemonstreerd.
Deze school was vele jaren het terrein
van veelzijdige werkzaamheid van den over
ledene. Overdag de lagere school, 's avonds
de Chr. No maallessen. door Emous even
eens in 1880 opgericht. Hij was er de eerste
directeur van en heeft ook deze functie tot
in d<* jaren van zijn ouderdom vervuld. In
September 1913 nam de heer Emous af
scheid van de Lagere School na 52 dienst
jaren. waarvan 33 jaren te Amsterdam als
hoofd en vooraf in gelijke functie eenige
jaren te Almelo en 's-Graverhage.
Niet alleen als schoolhoofd verwier' de
heer Emous zich groo'e bekenctheid; hii was
ook organisator op onderwijsgebied: hoofd
bestuurslid der Yereoniging van Chr. On
derwijzers (dc „Groote"), redacteur van het
.Chr. Schoolblad", daarna van „De School
met den Bijbel". Als zoodanig heeft de heer
Emoua ook de materieele belangen der on
derwijzers bevorderd en het pleit gevoerd
voor betere salarieering en voor pensioen,
nie' alleen voor de onderwijzers zelf. maar
ook voor hun weduwen en weezen. Men her
innert zich dat een en ander eerst tot stand
kwam tijdens het Ministerie-Kuyper.
Zuid-Afrika had voorts de liefde van den
overledene. In het Chr. Nat. Boeren-Comüé
en later in de Ned. Zuid-Afrikaansche Ver-
eeniging was hij de ziel. Voor de verdreve
nen uit Zuid-Afrika in den tijd van den Boe
renoorlog, voor de slachtoffers iri de con
centratiekampen, voor het ontredderde Hol-
landsche onderwijs In de Boerenrepublif ken
sprong hij in de bres. Ook na den Boeren
oorlog heeft de heer Emous zich blijvend
geïn'eresseerd voor het onderwijs ten be
hoeve van onze stamverwanten in Zuid-
Afrika.
De lieer Emous was ridder in de Orde van
Oranje-Nassau.
Zoo is met het overlijden van den heer
Emous een zeer werkzaam en vruchtdra
gend leven afgesloten.
Tot voor eenige weken bewoog hij zich,
ondanks zijn hoogen leeftijd, nog in het
drukke stadsleven. Den laatsten tijd minder
de zijn gezondheidstoestand sterk.
De begrafenis werd bepaald op Maandag
a.s. op de begraafplaats Vredenhof aan den
Haarlemmerweg.
BEZUINIGING.
Te Dordrecht stellen B. en W. den Raad
voor tot ophefffing van de avondschool voor
schipperskinderen over te gaan, daar sinds
1924 voor deze inrichting, in het leven geroe
pen s's aanvulling van de z.g.n. schippeis-
klassen destijds verbonden aan een der l.«,
scholen, geen belangstelling meer best-."'
