DINSDAG 28 NOVEMBER 1933
EERSTE
BUITENLAND
HET POLITIEK GEDEELTE
Groote belangstelling ging over in
doodelijke verveling
BOOrVOGELOOGEN EN KINDERGLANS
Het Rllksdagbrandproces heeft al twee maanden
geduurd, nu een nieuw en belangrijk stadium daar
in is ingetreden, met de behandeling van de poli
tieke motieven van de brandstichting.
Gisteren is daarmee aangevangen en men voor
spelt, dat er met dit stadium zeker weer veertieD
dagen gemoeid zullen zijn. Tot nu toe zijn van de
zijde van den openbaren aanklager ongeveer veer
tig getuigen gedagvaard.
Blijkbaar houdt men geen rekening met het feit,
dat het tegen den beklaagden aangevoerde be
schuldigingsmateriaal bitter weinig houvast tegen
hen biedt, zoodat er geen voldoende reden aan
wezig schijnt de zaak nu nog eens van de poli
tieke zijde te belichten.
Evenwel is men begonnen met de afwerking
van het lang tevoren vastgestelde program. Toen
de Rijksdag brandde hebben Hitier en de andere
leiders gezegd, dat de communisten het hadden ge
daan cn dit moet nu, ondanks het gebrek aan
rcchtstreeksch bewijs tegen vier der aangeklaagden
worden aangetoond.
De eerste getuige van het politiek gedeelte is de
heer Heller, Kriminalpohzeirat van het politie-
presidium te Berlijn.
Deze getuige heeft, op Dultsch-degelljke manier,
den heelen zittingsdag, zes lange uren noodig ge
had om voor de hoogste Duitsche rechter te be-
toogen, dat de communistische partij in Duitsch-
land revolutieplannen had, dat dit een belangrijk
deel uitmaakte van het internationale omwente
lingsplan, dat te Moskou was opgemaakt en dat
men inzonderheid van plan was er op los te slaan
zöodra de K.P.D. door de nationaal-socialistische
regeering verboden zou zijn.
In wat de heer Heller vertelde zat eigenlijk geen
sikkepitje nieuws.
De belangstellenden voor het proces, die heel
wat bijzonders hadden verwacht, verveelden zich
dan ook geducht onder het eentonig relaas van den
politieman en verdwenen successievelijk.
De advocaat Sc.ck was de eenige, die na vier
uren geduldig dommelend luisteren, verveeld in
terrumpeerde. dat wanneer het getuigenverhoor op
deze manier moet doorgaan ook de jongsten onder
de aanwezigen het einde van het proces niet z
den beleven. Van der Lubbe, die al eerder zijn
geduld heeft tot uiting gebracht, maakt dus school.
De eenige onder degenen die niet vrijwillig onder
het betoog van den Kriminalpohzeirat behoefde
t- blijven zitten en toch bleef was de tachtigjarige
moeder van Dimitrof. Ze was in den loop va
zitting binnengekomen, maar zoo lezen w
de Bulgaar had het dadelijk gemerkt en over
vlammen spattende roofvogeloogen streek
een oogenblik een kindcrglans heen
..KRACHT DOOR VREUGDE"
In de kleine feestzaal van het gebouw
voor den Pruisischen staatsraad is Maan
dagmiddag de eerste bijeenkomst gehouden
van de „organisatie voor den vrijen tijd van
het Duitsche arbeidsfront kracht door
vreugde
De leider van het Duitsche arbeidsfront,
Dr. Ley, verklaarde, dat men in de toe
komst waarschijnlijk gedwongen zal woi
den uit concurrentic-overwegingen het weri
tempo, de werkmethoden, de mechanise,
ring en de rationalisatie van bepaalde In
dustrieën nog verder te verhoogen, doch
dat men aan den anderen kant den werk
tijd zal moeten verkorten.Er moet evenwel
voor worden gezorgd dat het volk in zijn
vrijen tijd een volkomen ontspanning van
het overvoerde tempo van iederen dag ver
krijgt. De organisatie „Kracht door Vreug
de" zal binnen het kader van het arbeids
front instanties in het leven roepen voor
cultuur, sport, reizen en wandelen e.d. en
deze organisatie zal werken volgens het
principe, dat men het volk het beste van
het beste moet bieden; ook de vacanties zul
len worden georganiseerd.
In een proclamatie aan de werkende
Duitschers wordt verklaard, dat voor dp
regeling der arbeidsvoorwaarden binnen
kort vormen zullen worden geschapen, wel
ke den leider en het personeel in de bedrij
ven de positie zullen verschaffen, welke
de nationaal-socialistische wereldbeschou
wing voorschrijft
Alle Duitsche hand- en hoofdarbeiders
worden opgewekt tot het Duitsche arbeids
front toe te treden, ten einde alle krachten
te kunnen verzamelen voor het welslagen
van het groote werk.
Een
DE LINDBERGHS
DE FASCISTISCHE UNIFORM
zwart hemd en een „pijlenbundel" In het
knoopsgat zal niet langer een voldoende uniform
voor leden van de fascistische partij worden geacht.
Voortaan, zoo luidt een nieuwe order, moeten
alle fascisten de volledige uniform, behoorend bij
hun rang dragen. Deze bestaat uit een jacket met
epauletten en goudband, riem en een hoofddeksel
Gouden sterren worden in overeenstemming met
den rang gedragen. Mussolini zelf draagt drie gou
den sterren, de hoogste autoriteiten in de hiërar
chie der partij dragen er twee en de andere lei
ders een.
De uniform is voor gewone burgers niet ver
plicht
LYNCHPARTIJ IN CALIFORNIE
Door den gouverneur vergoeliikt.
Uit San José, in Californië, werd Maandag
gemeld:
Een woedende menigte heeft zich meester ge
maakt van de beide gevangenen, die verdacht
werden, den jongen Hart, die op het strand van
de baai van San Francisco werd gevonden, te
hebben vermoord.
De beide gevangenen werden ernstig mishandeld
en vervolgens aan een boom in de nabijheid van
de gevangenis opgehangen, onder de lulde toe-
Juichingen van de duizenden toeschouwers.
De politie was niet bij machte dit te verhinderen,
in de pogingen hiertoe werd zelfs een sheriff zoo
ernstig gewond, dat hij in een ziekenhuis moest
worden opgenomen.
Bij het vernemen van de lynchpartij verklaarde
de Gouverneur van Californië, Ralph: „Dit is de
beste les welke Californië ooit aan het land heeft
gegeven".
Nader wordt echter gemeld, dat de vader van
den gelynchten Jack Holmes aan een geacht zaken
man heeft verklaard, dat zijn zoon niets heeft te
maken met de ontvoeringsgeschiedenis en dat de
jongeman het slachtoffer is geworden van een ver
schrikkelijke persoonsverwisseling.
Holmes Jr. heeft zijn onschuld staande gehou
den, totdat hij door de opgewonden menigte be
wusteloos werd geslagen. Hierna werd hij ge
lyncht. Het lichaam werd met benzine overgoten
en verbrand.
De bevolking richt thans scherpe verwijten aan
het adres van den gouverneur Ralph, die de ver
schrikkelijke daad min of meer heeft vergoelijkt en
de door de plaatselijke politie geëlschte verster
kingen weigerde.
HET KANTON GENEVE STEMT ROOD.
Ook Nicole gekozen.
Bij de Zondag gehouden verkiezingen
voor den kantonnalen raad van Genéve ziju
vier sociaal-democraten en drie vertegen
woordigers der burgerlijke partijen gekozen,
zoodat Genève het eerste kanton is, waar
de socialisten een meerderheid hebben.
Gekozen is o.a. de journalist Leon Nicole,
-die verantwoordelijk is voor de onlusten
van November 1932 en pas onlangs uit de
gevangenis werd ontslagen.
AVENOL NAAR LONDEN.
Na zijn bezoek aan Rome is Avenol, de
Volkenbondssecretaris, van plan een bezoek
aan Londen te brengen, om den toestend in
het licht der jongsto gebeurtenissen te be
spreken.
ANTI-FASCISTISCHE BRANDSTICHTERS.
MILAAN, 28 November. In den afgeloo-
pen zomer werden in twee kerken te Pavia
pogingen tot brandstichting ontdekt, terwijl
tegelijkertijd anti-fascistische strooibiljetten
\^erden verspreid.
De prefect van politie liet een speciale
bewakingsdienst instellen, met het gevolg,
dat in den afgeloopen nacht twee mannen
werden gearresteerd, die juist met behulp
van benzine de achterpoort van den Dom
in brand hadden gestoken.
Een hunner bleek te zijn een Sleiliaan-
sche handelsreiziger, de ander was een
gymnasiast, die beiden een bekentenis af
legden. Zij hadden zoowel de vroegere po
gingen tot brandstichting gedaan als de
anti-fascistische pamfletten verspreid.
CHINA'S VERBROKKELING.
Volgens een bericht van het telegraaf-
agentschap „Indo Pacific", zou Mongolië
binnenkort autonoom worden verklaard.
Uit Berlijn: Rijksbisschop Muller heeft Zondag-
ond de voorstelling bijgewoond van het stuk:
..Luther oder die hoellische Reise" van Eberhard
Moeller. Voor de voorstelling zeide hij tot
journalist .dat de redenen van het uittreden vai
professoren Wezer, Weisser en Rueckert uil
geloofsbeweging van Duitsche Christenen van
ver persoonlijken aard waren. De verwijten, die
door de tegenpartij worden uitgesproken, zijn van
iederen grondslag ontbloot, nu hij verklaard heeft
dat de nieuwe Evangelische Kerk zich baseert op
Bijbel en belijdenis. Wie hiei een anderen uit
leg aan wil geven is een misdadiger tegenovt
eenheid van het Duitsche volk. Hij als rijksbis
schop Is niet voornemens de onruststokers na te
jagen. Hij wil met de nat.-soc. beweging, die het
Derde Rijk belichaamt, de Kerk bouwen en denkt
er niet aan ook maar iets te ondernemen tegen de
beweging of haar doeleinden. „Wij zijn voortgeko
men (aldus de Rijksbisschop) uit de nat.-soc. be
weging en blijven haar en den leider trouw. Wij
willen samen, met Adolf Hitler, de nieuwe Duit
sche Kerk bouwen."
HITLER BIJ HET LIJK VAN SCHUMACHER
Hitler heeft te Neurenberg de begrafenis bijge
woond van den soldaat Schumacher, die aan de
Oostenrijksche grens is doodgeschoten. In een toe
spraak zeide hij o.a.:
„De moordenaars van dezen Duitschen soldaat
zijn niet identiek met de millioenen onzer stam
broeders aan de andere zijde van de grens. Indien
deze stambroeders de mogelijkheid zouden hebben
hun stem v r ij e 1 ij k te verheffen, dan zouden zij
zich pjechtig ontdoen van de moordenaar en de
principes, waaruit, deze bloedschuld gre-ifde. De
ben er van overtuigd, dat de erkenning daarginds
ook niet anders zou zijn dan thans reeds hier in
het Rijk het geval is. Daarom mag voor ons de
ze dood niet een bron van nieuwe verbittering
worden, maar worden tot een getuigenis van het
geloof, tot een getuigenis voor deze nieuwe Duit
sche gemeenschap."
Hitler legde vervolgens een krans namens het
Duitsche volk en de jeugd. Er werden hierna nog
tal van kransen gelegd.
Uit Tokio: Het dagblad Nisji-Nisji bevai
een speciaal telegram uit Foetsjau, meiden-
de, dat troepen van de nieuwe regeering
Foekien hebben geschoten op een Japan-
sche marinebarkas, die de Japansche vlag
voerde en eenige consulaire ambtenaren en
Japansche officieren aan boord had, toen
de barkas het hoofdkwartier van het 19e
Chineesche legercorps passeerde. Gelukkig
werd niemand aan boord van de barkas ge
troffen. De Japansche consul-generaal pro
testeerde onmiddellijk bij de Chineesche
autoriteiten en deed mededeeling van het
gebeurde aan de regeering te Tokio. Van
de zijde van het Japansche ministerie van
buitenlandsche zaken wordt verklaard, dat,
wanneer de ontvangen mededeelingen juist
zijn de mogelijkheid bestaat, dat Japan ge
dwongen wordt maatregelen te treffen toi
bescherming van leven en eigendom der
Japansche onderdanen in Foekien. Japan
wenscht niet tusschenbeide te komen in de
separatistische beweging in Foekien, doch
volgt nauwkeurig alles, wat er geschiedt.
ACHT BOMONTPLOFFINGEN
IN BARCELONA.
Te Barcelona hebben gisteren op acht ver
schillende plaatsen herige bomexplosies plaats
gehad, die groote materieele schade hebben
veroorzaakt. Onder de bevolking is groote
onrust ontstaan. Men meent, dat de daders
anarcho-syndicalisten zijn.
SNEEUW.
In het Moezeldepartement ligt al 15 20
c.M. sneeuw. Evenzoo in de Vogezen en de
Jura. Te MOnchen is de eerste sneeuw Zon
dag gevallen. De sneeuwval duurde den ge-
heelen nacht In de Beiersche bergen ligt de
al tamelijk hoog.
In dc bekende geweldige slachthuizen te Chicago
is het werk geheel stilgelegd. 7000 arbeiders zijn
wegens de weigering van de door hen geeischte
loonsverhooging met 50% in staking gegaan. 700
onbewaakte veetransportauto's blokkeeren de stra
ten van een geheel stadsdeel. Men verwacht, dat
binnen 48 uur ln de stad gebrek aan vleesch zal
zijn.
De Engelsche Brigade-generaal Grozier ver
klaarde in een rede te Londen, dat de Engelsche
regeering in het bezit was van het gevaarlijkste
gifgas, dat bestond. Er was nog een tweede groote
mogendheid die in het bezit van een zelfde gas
was. Technici en wetenschappelijke onderzoekers
hebben vergeefs gepoogd een gasmasker tegen dit
ve gas te construeeren.
Tot de maatregelen welke door den Iaatsten
ministerraad te Rome zijn aangenomen, behoort de
beperking van bet vrouwelijke personeel bij de
openbare diensten. Bij de administratie van staat,
provincies en gemeenten zullen niet meer dan 5%
vrouwen te werk kunnen worden gesteld voor de
hoogere functies en 20% in de lagere rangen.
Uit Johannesburg: Een inboorling, waar
van men aannam, dat hij wel honderd jaar
moet zijn, verdween korten tijd geleden op
geheimzinnige wijze van zijn kraal in
illovo River-district
Er werd aan misdaad gedacht en de cri-
mineele politie te Durban stelde een uitge
breid onderzoek in. Een detective wist al
spoedig het mysterie op te lossen. De ver
miste man werd lovend en wel te Suther-
iands, nabij Maritzburg, gevonden, waar hij
bij oen dochter woonde.
Hij vertelde de politie, dat hij onaange
naamheden met zijn zoons te Illovo had ge
had en toen maar had besloten er tusschen
uit .c trekken. Hij had den heelen weg naar
Sptherlands, een afstand van ongeveer 6(1
mijlen, geloopen. De oude heer scheen er
niet aan te denken, dat hij iets bijzonders
had ondernomen. Hij deelde mede van plan
te zijn, weer naar zijn zoons terug te gaan
en de volledige harmonie is daarmede weer
in de familie teruggekeerd.
FRAUDE
In het huis van bewaring te Zutphen is
opgesloten K. N., beëedigd klerk en was
mend griffier bij het kantongerecht,
dacht van fraude in dienstbetrekking.
POLEN EN DUITSCHLAND
Maandag heeft een onderhoud plaats gehad
tusschen maarschalk Pilsoedski en den Duit
schen gezant Von Moltke, in tegenwoordi;
heid van den minister van buitenlandse!
zaken Beek. Opnieuw werd overeenstemming
geconstateerd.
De filmkeuring te Berlijn heeft de film:
„Hans Westmar, einer von vielen. Ein deut-
sches Schicksal aus dem Jahre 1929", goed
gekeurd. Het manuscript van deze film is vrij
bewerkt naar den roman Horst Wessel door
Hans Heinz Ewers. Met de onlangs verboden
Horst Weaselfilm heeft Hans Westmar alleen
de beelden en den tekst gemeen inzake de
erovering van het roode Berlijn door de S.A.,
niet die, welke rechtstreeks 't leven en den dood
n Horst Wessel betreffen. De goedkeuring
geschied onder beding, dat bü de reclame
de vertooning elke zinnpeling op den per-
in Horst Wessel en de verboden film ach
terwege blyft.
Schoolnieuws.
LEERSTOEL IN HET FRIESCH
Te Amsterdam aan de Gem. Universi
teit zal, volgens de „Tel.", de Provinciale
Friesche Onderwijsraad worden toegelaten
tot het vestigen van een bij zonderen leer
stoel in de Friesche Taal- en Letterkunde,
buiten bezwaar van de gemeentekas. B.
W. der hoofdstad zullen hiertoe als bijzonder
hoogleeraar voordragen Dr. G. Gosses, thans
1 eeraar in het Duitsch aan de H.B.S. aa;
3e Van den Boschstraat te Den Haag.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
msterdam Geref. School, Nassaukade
124, hoofd E. Roodbergen), E. J. van
Broek te Baarn.
CHRISTELIJKE SCHOLEN OP
GOEREE EN OVERFLAKKEE
In de vergadering van 18 dezer, te Mid-'
delharnis, Is. naar men ons nader meldt,
met nadruk geconstateerd, dat voorloopig
niet tot de oprichting van een c„K0|enbon(|
kon worden overgegaan, maar dat de actie
voor dit doel zou worden voortgezet Voorts
dat ter vergadering definitief is opgericht
een „Chr. Onderw. Gezelschap op Goeree
Overflakkee". Een voorloopig bestuur
werd gekozen en de tien aanwezige onder
wijzers en onderwijzeressen traden als lid
toe. De eerstvolgende vergadering is be
paald op 16 Dec. a.s., terwijl alsdan de heei
A. Klein een referaat zal houden. Verder
was de vergadering ook nog bezocht dooi
meerdere leden van schoolbesturen op het
eiland.
DUUR OPENBAAR ONDERWIJS
In zijn prae-advies over de bezuinig!cig
bij het Lager Onderwijs, uitgebracht voor da
Efficiencydagen, geeft de heer A Fehorwee
nog enkele cijfers over de versnippering bi;
de openbare scholen speciaal ;n de groote
steden.
Uit zijn gegevens blijkt
dat in Amsterdam het aantel openbare
scholen toenam van 189 in 1914 tot 381 in
I, terwijl het aantal leerling in gel 'jk
bleef;
dat in Rotterdam het aant.a openbare
scholen van 158 in 1919 steeg tot 319, terwijl
,el aantal leerlingen n-et 60/> dealde:
dat in Den Haag voor 1000 leerlingen
minder 73 openbare scholen ue-.' zijn ge-
omen en in Utrecht voor oOO leerlingen
minder 14 scholen meer;
dat in Amsterdam in 1929 SI openbare
cholen bestonden met minder dan 5 leer
krachten, enz.
De conclusie ligt o.l. tamelijk wel voor de
hand. voor het Openbaar Onderwijs hacfl,
men maar raak gebouwd in onze grout."
steden Overal waar nieuwe wijken gros'.den
werden scholen neergezet, drie, vier tegelijk
soms, om de kinderen toch maar te lokken
Die opzet is mislukt!
De kinderen zijn niet gekomen. Zij heb
ben het Openbaar Onderwijs den rug toe
gedraaid.
Minister Merchant gaat aan het opheftei.
hlle verzet in zijn eigen kring ten spijt
Hij moet drastisch ingrijpen tegen de open
bare „snertschooltjes". Zij hebben het spc»
verloren! Het „spel" om de kinderzielen.
OPHEFFING VAN OPENBARE SCHOLEN.
Te Gameren wordt 1 Jan. '34 de Open
bare School gesloten. Aan het personeel ie
ontslag verleend.
Te L o p i k zal, nu er geen bezwaren meer
zijn, de Openbare School definitief worden
opgeheven.
DE OPLEIDING DER ONDERWIJZERS.
De heer B. v. d. K o 1 k te Amersfoort
schrijft ons nogmaals o.m.
Ons schrijven dient ter voorlichting. Daar
om vind ik 't zoo jammer, dat de heer v.
Wijlen niet iets dieper op mijn „enkele"
opmerkingen waren 't er 25? is in
gegaan, vooral de kwestie der finantiën niet
breeder heeft bekeken. Want dat is een
brandende kwestie. Daarvoor heeft ons land
een nationaal kabinet gekregen dat wij
allen gaarne willen erkennen.
Ons onderwijs was bezig zijn goede naam
te verliezen, mede omdat het millioenen vt-r-
slond. De dwaze bouw van dure scholen --
een zesklassige school te Amersfoort kostte
f 150.000 (1931), een nieuw gymnasium, alte9
Inbegrepen, bijna een half millioen (1WD
is uit den booze geweest. De schoolge
bouwen moesten ook voldoen aan paedn
gogische eischen, maar bovenal moesten hPt
monumenten worden, die den architect on
sterfelijk maakten.
Daartegen protesteerde ik reeds vele jaren
maar ook bij ons Chr onderwijs haalde dan
menigeen medelijdend de schouders op. Nu
eit men met de dure gebouwen, ue pracht is.-
aangelegde tuinen, omdat het onderhoud
moeilijk tneer te betalen is.
In dezelfde lijn doorredeneerende moet ik
ook mijn stem verheffen tegen de dure
opleiding onzer toekomstige onderwijzers
Daarbij is niet de vraag: „wat hebt ge e:
voor over?", maar de allesbeheerscl.en Ie
vraag in dezen tijd van algemeene ver
arming en ik vrees, dat we nog in ge»n
tientallen jaren er bovenuit gegroeid zulten
zijn is: „met wat kunnen we volstaan op
onderwijsgebied, zonder dat vitale belangen
geschaad worden."
Dat de heer v. Wijlen deze dringende
vraag nog niet ziet, is te verklaren M. n
ziet niet graag afgebroken, waaraan men
jaren met liefde heeft gebouwd We zit>n
niet gaarne ons leerlingenaantal en ons
onderwijzerstal aan de school verminderen
Maar harde noodzakelijkheid dwingt onze
regeering tot die maatregelen, evenals to'
vermindering onzer salarissen. En wij
wij buigen 't hoofd, omdat 't niet andons
kan en we toch weten, dat alles, ondanks
malaise en tegenslag, veilig ligt in 's Heeren
hand.
Zullen we dan elkander niet waarschu
wen? Zullen we zwijgen, wanneer we meener.
dat onze dure onderwijzersopleiding n
meer is te betalen? Zullen we ni.'t onze st
verheffen, opdat ons volk wete, dat het niet
noodig is, cn daarom ook niet meer ge
wenscht. dat het rijk z'n millioenen besteedt
aan een opleiding, waaraan geen behoe'ri
voorhands meer bestaat?
De lieer v. Wijlen hehoude dan z'n idea
lime, ik men de nuchtere wcrke'ijkheid iti
de oogen te moeten zien en heb daarbij dc
troost, dat onze voortrekkers, die een andere
opleiding genoten, niet de minsten waren
onder de broeders.
EXAMENS
PROMOTIES
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gspro-
movoerd ls tot Doctor ln de Wis- en Natuur,
kunde, op een proefschrift, getiteld: „Beitrftge
zur Kcnntnia der Plazentation bel Halen un
Reptielen", de heer N. J. ten Cate Hoedeinake:
ACADEMISCHE EXAMENS
Wis-
nd.e>
de
id. H: cand ex., de hi
Hamilton.
Apothekersassistent: geëx. 6 cand., gesl. geen
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN.
Gesl.: Rechtswetenschap: cand.ex., de heor N
F. Hopke.
EXAJ-ENS-NED. TAAL
AMSTERDAM. 27 Nov. M.O. Akte K7. Geëx. 2
cand., gesl. geen.
EXAMENS-GESCHIEDENIS
AMSTERDAM, 27 Nov. M.O. Akte K8. Geëx. 2,
gesl. 1 cand., nl. mej. M. W. J. Swarts te
Rotterdam.
EXAMENS-STAATHUISHOUDKUNDE
EXAMENS-MACHINIST
DEN HAAG. 27 Nov. Gesl. voor diploma B.
d« heeren A. Llesket nn TK. Weismann. geiden
le Utrecht, en Jï C. N. KeIjzer te Middelburg.
EXAMENS-LICHAMELIJKE OEFENING
kend. Deze cijfers bedroeg
'oor dit belangrijk onderdeel i
men-programma een veel beter n
reikten Eenige vooruitgang viel
van het vorige Jaar te constateeren;
tage onvoldoende liep van 43 tot 31 5 t
■oldoende cijfers bleef hetzelfde.
Kunst cn Letteren.
BOEKENSCHOUW
15 Nov. '33.
Pater Van Heugten opent met een lofzang
Aan Joost van den Vondel.
Enkele citaten
gen er uit worden
aangehaald:
„Niemand heeft
als gij het geheim
geweten van het
Hollandsche woord,
het klankzware,
malsche, drulfkleu-
rige, het sapdrui-
pende woord.
van overvloed,
op blinkt als op
versch ontgra'
aarde, hoezeer de
zeewind het ook
verstroefd heeft tot
een keelgeluid......"
onmiskenbaarste groot
eer eigen lippen hebt
allen de schoonste
woordverbeeldingen ln ons omdragen, woord
•erbeeldingen. die als vorstelijke geluiden in ont
roerende herinnering blijven en waario voor het
eerst het nieuwe Nederlandsche woord houding en
gebaar aanneemt. Niemand heeft als gi] de
grauwe woorden van den dag uit den Holland-
schen mist weten op t: beffen in den goudglans
n, heeft ze zoo weten om te smeden tot
gouden drijfwerk, waarin al de soliede
pracht van uw volk verbeeld staat."
Vondel, gij hebt aldus spreekt de auteur den
dichter toe: te veel geschreven. En ook was uw
i niet zeer romantisch! En de mensch®n willen
graag het grillige, het avontuurlijke. Maar
Vondel .dit groote, heerlijke bezat gij. iets waar
de mode.ne mensch niet réken kan: „de r IJ k-
h, de
Pater van Heugten
„Dit is uw allereerste i
heid. dut gij het woord
geadeld, dat wij allen
e 1 d.
eloofsbele
Domenico GiulotÜ
We
Paplni vertelt over dezen merkwaardiger auteur
dat zij elkaar te Florence als jongelui van 18 jaar
hadden gekend. Tien jaar later ontmoette Papinl
Giulotti te Rome opnieuw. Maar het verschil was
„Ik had hem verlaten als rijmelaar en anarchist
ik vond hem terug als dichter en profeet".
De anarchist Giulotti werd onder Invloed van
Fransch-katholleke schrijvers tot de Roomsche kerk
bekeerd en tracht thans evenals Papini com-
sten, anarchisten, socialisten cn llberalisten
de waarde van het geloof 'e overtuigen. Hij
doet dat ln gesprekken, in brieven, in boeken. Zijn
taai is direct en treffend.
Aan een geleerd Sinoloog, zijn vriend Mario
Chini. schrijft Giulotti:
„Het is noodig. dat je je ervan bewust wordt, dat
toen je een kind was en alleen de catechismus
kende, je geleerd was en dat nu. waar je zoovele
dingen weet. maar dat ééne niet meer kent, je een
deerniswaardige onw«^nde bent."
Ad. Sassen publiceert een interessant inter-
Antoon Cool en
Antoon Cooien
woont, na eenige
jaren in Hilversum
verblijf te hebben ge
houden, weer in
Deurne „Om in het
land zelf te zijn van
de menschen over
wie ik tot heden uit
sluitend schreef. Om
dat ik van dit dorp,
van deze streek
houd".
De invloeden,
waaronder Cooien
vooral tot schrijven
is gekomen, waren
Streuvels en zijn
vriend, de reeds
overleden historicus H. N. Ouwerling. Het lezen
van Streuvels' romans wekte in Cooien het ver
langen óók zoo iets te schrijven. En: „tusschen
het Vlaamsche en Kempische leven en landschap
en tusschen de karaktereologie van den boer
Streuvels en die van den boer dezer streek
geen noemenswaardige verschillen".
Cooien stelde zich vanzelf scherp te weer.
Sassen het gesprek hierop bracht, tegen Marsmans
verwerping van de regionale roman, dat is de
roman, die gelocaliseeH is in een bepaalde, liefst
minder gecultiveerde streek, een roman ook.
waarin dialect gesproken wordt. Cooien
Antoon Zooien
i Duitschland de regionale
an Timmermans, had hij er bij 1
en welkome ontvangst geniet
HENDRIK CONSCIENCE
Vlaanderen maakt zich op om 3 December
de vijftigste verjaardag te herdenken van Conscl
ce's overlijden.
Gelijk wij reeds
meldden. zal de
Vlaamsche Acade
mie in het Academie
paleis te Brussel
een groote herden
kingssamenkomst
houden met als pro-
Dr. J. Muls over:
Het Letterkun
dig Milieu van
Conscience.
Prof. Vermeylen
Vlaamsche Hendrik Consience
Beweging.
Dr. Maurits Sabbe: Het idyllische vai
Felix Timmermans: Conscience al:
volksverteller.
De Koninklijke Familie zal de plechtige zitting
der Akademie bijwonen. Het moet tot hun ee:
zegd,' dat onze Vlaamsche Stamverwanten er
slag van hebben, op doeltreffende wijze, de be
langstelling van het publiek op hun beste kunste
naars, gestorvenen zoowel als levenden, te rich-
ATHENAION-KALENDER „KULTUR UND
NATUR"
De Athenalon-kalender „Kultur und Natur
voor 1934 is weer een zeer fraai stuk werk van
Duitsche boekdrukkerskunst. Elk blad geldt voor
twee dagen, behalve de Zondagen. Deze laatste
hebben het datumdjfer in rood gedrukt en hebben
een heel blad voor zich alleen.
Boven elk blad is een foto opgenomen var
of ander kuituur- of natuurbeeld. Ge wordt nu
gesteld voor een reproductie van een beroemd
schilderstuk, dan weer voor een woest bergland
schap in de Dolomieten, of ge bevindt u tegen
over een paar waterscheppers in de ongerepte
natuur in een Fransche kolonie. Soms is er een
korte beschrijving bijgevoegd. Daarna volgen de
gedenkdagen, die op de datums van het blad be
trekking hebben.
Dit laatste is niet van belang ontbloot in deze
tijd, waarin men graag van alles en nog
jubileums wil maken. Sommige schrijvers vc
sen de redacties van dagbladen nog ai eens
de mededeeling, dat deze of gene beroemdheid
zooveel jaar (bijv. 10. 20. 25, 40. 50. 75. 100. 200.
300, 400 enz.) geleden hetzij gestorven, hetzij ge
boren is. Ook gebeurt het wel. dat het zooveel
jaar geleden ls, dat iemand een bepaalde daad
heeft verricht of een bepaald boek heeft geschre
ven. Ook dat zijn dan jubileums. Zulk een mede
deeling aan een redactieadres gaat dan gewoonlijk
gepaard met het verzoek er een artikel over te
mogen -chrijven. „Voor dezulken is de ..Athenaion-
kalender Kultur und Natur" een uitkomst. Natuur
lijk ook voor de redacties zelf; want die kunnen
zich dan tijdig op het ontvangen van zulke
zoeken instellen.
Afgezien daarvan echter vinden we deze kalen
der een prachtig stuk werk, dat een sieraad
voor elke huis-, werk- of stuceerkamer.
De kalender bevat eet* wedstrijd, waaraan
prijzen verbonden zijn. Het geheel is een uitge
van „Artibus et Uteris", Gesellschaft für Gelstes-
und Naturwissenschaften, te Berlijn-Nowawes.
Wetenschap.
Prof. EINSTEINS BOEK
„MEIN WELTBILD" VERSCHIJNT.
Het Querido Verlag, de Duitsche afdee-
ling van de N.V. Querido's Uitgevers Mij. te
Amsterdam, heeft met Prof. Alberl Einstein
een overeenkomst gesloten, waarbij het de
wereldrechten (Amerika uitgezonderd) en
het recht van uitgave verkreeg van het
thans reeds geheel persklaar boek van Prof.
Albert Einstein, getiteld „Mein Welthild".
Het boek.zal Januari 1934 het licht zien.
Gemengd Nieuws
KOMMERVOLLE OMSTANDIGHEDEN VAN
HET GEZIN VAN EEN COMMUNISTISCH
KAMERLID
Naar in de Indische bladen wordt medege
deeld. leeft het gezin van het communisti
sche Kamerlid Roestam Effendi te Batavia
in kommervolle omstandigheden, daar deze
reeds geruimen tijd geen gelden, voor le
vensonderhoud heeft gezonden. Zijn vijfjarig
zoontje werd van September tot half No
vember in de Centrale Burgerlijke Ziekenin-
inrichting verpleegd, maar de kosten daar
van konden niet betaald worden. Men wacht
te op een geldzending uit Nederland.
Een paar weken geleden is dit kamerlid
failliet verklaard. Daarbij is gebleken, dal
hij voor eigen behoeften nogal wat over
had.
Het beste is maar, dat zoo mogelijk, op
zijn vergoeding als Kamerlid ten deele be
slag wordt gelegd ten behoeve van het ge
zin in Indië en dan liefst zooveel, dat de be
langrijke bijdrage, welke communistische
Knmerl.Jen naar verluidt aan de par
tijkas afstaan, ten goede van het verarmde
gezin komt,
Hoogste stand te Helsingfors 775.2.
Laagste stand te Reykjavik 747.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 763.2.
WEERVERWACHTING
(Medegedeeld dooi bel Ron. Ned. MeteoroL
Instituut te De Bilt)
Zwakke tot matige O. wind, nevelig tot
zwaar bewolkt, weinig of geen neerslag, tem
peratuur om het vriespunt.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
De hooge drukkint in Scandinavië nam
belangrijk toe en in Finland ligt een kern
boven 775 mM. De ondiepe depressie in
Duitschland is vrijwel verdwenen en de
diepe op dsn Oceaan heelt zich in tweeën
gedeeld, waarvan één aee! naar Duitschland,
het andere naar Spanje trok. Terwijl dus de
Oostenwinden overal aanhouden, is de voch
tigheid van de luc.it in Duitschland weer
belangrijk toegenomen, ook in het hooge
drukgebied is i.e vorst alleen in Finland van
beteeken is.
In Frankrijk daaldt de temperatuur bijna
overal onder het vriesnunt plaatselijk zelfs
tot 5 gr. daaronder. In Duitschland. België
en tot in Limburg viel er geringe tot matige
hoeveelheden sneeuw. Op de Britsche eilan
den klaagde, na dc sterke regen in Schot
land de iucht op, in Ierland en bij het Ka
naal waaien krachtige Z.O. winden. In
Noord-Scandinavi regent het bij stormach
tige Westelijke wind. In onze omgeving is
slechts uitenst langzaam dalende tempera
tuur te wachten.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 2.6 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTT-.m
OP HEBBEN
29 NOVEMBER.
Van 's avonds 4.21 uur tot 's morgens 7J.7 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig
Wurtzburg 0.00 0 00
Straatsburg 0.00 0 00
Breisach 1.04 1.04
Rheinfelden 0.0) 2.06
K-hl 2.39 2.41
Maxan 3.80 3.84
Diedesheim 0 65 0.34
Mannheim
L-.hr
Mainz
Hingen
Caub
2.40 2.43
1.05 1.08
0.22 0.18
1.36 1.34
Cobiens
Trier
Keulen
Rührort
Wesel
Emmerik
Dusseldorf
Maastricht
Venlo
Heden Vorig
1.48 143
1.15 1.13
1.55 1.52
0.52 0.51
1.10
-OA* 0.41
-0.72 0.72
045 0.-6
0.50 0.45
41.15 41-00
10.88.10.97
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
29 November
Delfzijl 9-04 21 4» Hellevoetsl 0.53 13.17
Terschelling 6.22 18.56 Willemstad 1.63 14.12
Har in gen 7.15 19. 0 Brouwersh. 0.05 12A9
Den Hélder 4.45 17.35 Zierikzee 0.35 1244
H vHolland 1.04 13.24 Wemeldlnge 0.57 13.17
lJmui en 016 12.45 Viissingen 11.35
Scheveningen '.26 12.55 Terneazen 1208 -
Rotterdam 2.22 14.25 Hansweert 028 12.37
In de Duitsche grenspiaats Stralen hield
een auto met vier Nederlanders stil voor een
café, dat eenige meters van de Nederland-
sche grens gelegen is. Twee der inzittenden
gingen het café binnen en gelastten de waar
din de gordijnen dicht te schuiven, terwijl
zij zelf de deur sloten. De vrouw wilde toen
het raam openen om hulp te roepen maar
toen kwamen ook de beide andere heeren
door dat raam de gelagkamer binnen. Zij
trokken een portret van Hitler van den
wand, dat zij achter de auto bonden en ver
dwenen toen over de Nederlandsche grens
in de richting Arcen, het portret achter hen
aan sleepende. Dit incident veroorzaakte in
de grensstreek groote consternatie.
De Duitsche politie heeft zich met de Ne
derlandsche politie in verbinding gesteld om
de daders op te sporen.
STROOPERSDRAMA TE NIEUWKOOP
Men meldt ons uit Utrecht:
Veertien dagen geleden slond voor de
Utrechtsche Rechtbank terecht de gepensio
neerd majoor van de Rijksveldwacht, die
zich te Nieuwkoop had schuldig gemaakt
aan het veroorzaken van zwaar lichamelijk
letsel door schuld. Het betrof hier het z.g,
stroopersdrama, waarbij een visscher door
een geweerschot werd gewond, tengevolge
waarvan hij het licht uit beide oogen ver
loor.
Verd. zeide bij zijn fuiken een stellage te
hebben gemaakt, waarop een geweer rustte.
Het slachtoffer daarentegen verklaarde dai
staande op hem geschoten was.
De officier van de Rechtbank eischte 3
maanden gevangenisstraf.
Mr. Wierda trad als verdediger op.
De Rechtbank heden uitspraak doende
heeft verd. conform den eisch veroordeeld en
overwoog daarbij dat het verweer van verd.
daf hij niet de bedoeling had iemand te
lereffen voor haar onaannemelijk was. De ver
dachte heeft zich van een ontoelaatbaar mui
del bediend dat ingrijpender was dan hét
kwaad dat hij bestrijden wilde. Zij besloot
voorts rekening te houden met de ernstige
gevolgen van de daad, maar overwoogan-
derzijds de plaatselijke omstandigheden en
den staat van dienst die verd. bij de Rijks
veldwacht achter den rug heeft
BEGRAFENIS A. VAN ONCK
Maandagnamiddag om half een had te
Vianen de begrafenis plaats van den aldaar
iinds korten tijd. woonachtigen heer A. van
Onck. De overledene is in den leeftijd van 66
jaar overleden en was bij zijn leven Regent
an het Geuzengestieht te Brielle en te
Utrecht. Op de begraafplaats waren aanwe-
ig behalve vele vrienden uit Vianen, Zeist
en Utrecht een aantal weezen uit genoemd
gesticht, de Regenten van het weeshuis. Ds.
Van Ri|s, Ned. Herv. pred. te Vianen. dok
ter Gomperts, een deputatie uit den kerke-
raad van de Geref. Kerk alhier. Aan het graf
werd gesproken door Ds. D. Zemel, Ds. G.
Vorrij en den heer H. Hessel. De zoon dank
te voor de eer zijn vader bewezen.
