Matheid in de liefdevoordeZending
Lutherstad Wittenberg
DO.'jDERDAG 16 NOVEMBER 1933
FORSTE BLAD PAG. 3
Melle), H. A. de Geus te De Bilt (IJ.). Te
Willige Langerak, Lage Vuumche en Rou-
veen, cand. K. van de Pol te De Bilt (U.).
GEREF. KERKEN
Drietal: Te Lemele-Lemelerveld, cand. C
Houtman, hulppred. te Enschedé, cand. Th. J.
Kerssies te Wilden/^'- A. J. W.
Vogelaar, hulppred. te Nijmegen. j ait.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST
De heer K. Dekker, Oranjestraat 27 te
Zaandam, Theol. cand. aan de Vrye Univer
siteit te Amsterdam, is door de Classis Zaan
dam der Geref. Kerken praeparatoir geëxami
neerd en beroepbaar verklaard. Hij zal gaarne
<le Kerken dienen en een event, beroep ter
stond in overweging
De heer E. Teunis, Theol. cand. te
Enschedé, beroepen pred. by de Geref. Kerk
van Oostzaan, is door de Class'u Zaandam
peremptoir geëxamineerd en toegelaten tot
den dienst des Woords en der Sacramenten.
De intrede is bepaald op Zondag 10 Dec. a.s.,
na bevestiging door Ds. H. Meulink, van En
schedé.
TIEN HULPPREDIKERS
Te Den Haag kon men, aldius sprak Dr.
K. Dijk ter Generale Synode van Middel
burg, in de Geref. Kerken wel 10 Theol. can-
didaten als hulpprediker gebruiken. In het
„Kerkblad" schrijft hij nu: „Lk heb dit ge
zegde in allen ernst bedoeld, want wanneer
ik denk aan hulp bij de catechisaties, hulp
bij het bezoeken van nalatige catechisanten
hulp in den ygrderen pastoralen arbeid,
hulp in den Jeugdarbeid van onze vereeni-
gingen, hulp bij de evangelisatie en hulp in
de administratie, om van den predikdienst
nog maar te zwijgen, dan zouden in groot-
Den Haag, laat ik nu Scheveningen en
Lonsduinen er maar bij nemen, tien candi-
daten volop werk vinden
Ds. S. VAN DER MOLEN.,
Naar wij vernemen, is Ds. S. van der Molen.
„KERKOPBOUW"
Prof. Dr. C G. Wagenaar heeft ter
vergadering van de Ned. Herv. Vereeniging
.Kerkopbouw" nog een rede gehouden o\er
,Ue uitwerking van de beginselen in de
verschillende Reglementen".
Spr. achtte het een belangrijk feit, dat de
zoo heterogeen saamgesteldo Commissie
voor het Reorganisatie-rapport zich una
niem met de formuleering van de funda
menteels eerste artikelen van het ontwerp
vereenigd heeft. Daarin wordt uitgesproken
het christocentrisch karakter der Kerk, een
belijdenis waartoe het persoonlijk getu'^e-
nis moet aanzwellen, ai mag persoonlijke
differentiatie niet ontbreken. Op dezen
grondslag stelt de Kerk zich de verkondi
ging van het Woord Gods ten doel.
De Kerk mag bij herziening de Belijdenis
noch loslaten noch voor eeuwig geldend
vastleggen. De historische belijdenis omvat
de Drie Formulieren van Eenigiheid bene
vens wat in symbool en liturgie wordt be
leden.
Spr. ging aan de hand van de eerste zes
artikelen uitvoerig op een en ander in.
l.a.v. leertucht en kerkvisitatie moet wel
ketterjagerij vermeden, maar ook togen ex
cessen worden opgetreden. Al is er vc?i the
oretisch verschil over tucht, in de tijik
leeft een groote overeenstemming. idig
reglement noch Kerkherstel-ontwerp bieden
iels dergelijks.
Er moge voorts waardeering zijn voor het
vele en goede werk der Kerkelijke bestu
ren, zij zijn toch niet een vertegenwoordi
ging der kerk, waarom principieel voorge
steld wordt hun vervanging door Kerkelij
ke vergaderingen. De nieuwe bestuursver-
deeling werd voorts artikelsgewijze bespro
ken, gelijk ook de diverse werkcommissies.
De reorganisatie wenscht ook o.m. het pas
sieve kiesrecht voor de vrouwelijke lidma
ten.
Wat de voorgestelde huisgemeente betreft
iemand die niet op den grondslag der Keik
staat, hoort ook daar niet thuis. Maar zit
kan levende en actieve lidmaten binnen de
houden en niet aan de Evangelisatie
overlaten. Aan de neiging van velen tot de
vanning van kleine, intieme groepen wordt
door de huisgemeente tegemoetgekomen: ze
fdan een vereeniging, minder dan
der Chr. Geref. Kerk te Rotterdam een kerkgemeente, en blijft in de histori
(Centrum), die geruimen tijd en ernstig sche lijn van de kerk. Het met Christus wa
ongesteld is geweest, van zijn verblijf elders gende, zullen al deze veranderingen ook tot
weer in zijn woning terut gekeerd en hoopt verbeteringen worden,
hi] a.s. Zondagmorgen ook weer in de bedie- I De nieuwe instellingen van Kerkvisitatie
ning des Woords voor zijn Gemeente op te en moderator moeten helpen om het Kerk-
treden. karakter te bewaren, niet als bisschoppen,
maar als menschen met moreelen invloed.
De geestelijke en administratieve leiding
komen o.ider hun beheer, waarin het per
soonlijk element onmisbaar is. Als het op
zicht faalt, is dan tucht noodig. Spr. besloot
met de uitspraak, dat de toekomst der Kerk
in sterker handen ligt dan in de onze.
Na deze inleiding werd Prof. Brou
wer machtiging verleend, het Reorgani
satie-ontwerp in de Kerk te sturen. Voorts
werd nog de wensch geuit, dat de Synode
een kerkvisitalor en moderator zou toe
staan. Bij de verduidelijking van nog en
kele punten van het rapport en ontwerp,
teekendc de inleider nog het verschil tus
sohen kerk- en huisgemeente. In de eerste
spreekt het ontwerp van bediening en ver
kondiging des Woords, in de laatste van
Evangel ieverkondiging.
Aan de Commissie van Rapport werd
voor haar moeilijken arbeid groote hulde
gebracht.
VERKIEZINGEN
In de Ned. Herv. Kerk:
Sneek. Voor 7 Notabelen. De rechtz. can-
didaten werden met overgroote meerderheid
gekozen,
BLOEMEN IN DE KERK
Te Rotterdam gaat in de Geref. Kerk
in Herst. Verband een kleine commissie
van zusters trouw de gemeente rond, liefst
zich aansluitend bij familie-omstandighe
den en vraagt bloemen voor de kerk. Het
„Kerkblad" schrijft: Het is een vreugde,
week aan weetk de fijn-verzorgde bloemen
op het podium in de kerk te zien. Velen, die
het in den aanvang een vreemd gebruik
vonden, zouden het nu izeer missen, als er
eens geen bloemen stonden. Veelal gaan de
bloemen uit de kerk geheel of gedeeltelijk
naar zieken der gemeente. Ook met de bloe
men, die de gemeentevergadering „aanklee-
den", gaat het zoo.
PREDIKANTSWONINGEN
Te A pel doorn Is voor de pastorie der
Ev. Luth Gemeente door A. G Monod
Windt de eerste steen gelegd.
algem. synodale commissie
ned. herv. kerk
NAJAARSVERGADERING.
r
Tweede zitting. De President opent
met gebed.
In het officieel orgaan der kerk zal een
oproeping worden geplaatst in het voorjaar
ter vervulling der vacature voor een secun
dus van den Secretaris der Alg. Synode in
plaats van wijlen Ds. B. Tichelman te
Scheveningen. Tijdelijk neemt P. Bokma
te Schiedam dit secundaat waar.
Langdurige besprekingen worden ge
voerd over de aanvrage van een predikant
ter herziening eener uitspraak eener Syno-
dus Contracts,
Een schrijven van Prof. Dr. A. M. Brou
wer te Utrecht betreffende de opleiding
van aanstaande Evangeliedienaren wordt
gesteld in handen der Commissie ad hoe.
Benoemd worden tot commissie voor de
afschriften en staten van kosten Ds. bar
bas, de heer Slagter en Mr. Cost Budde.
Een schrijven betreffende de Belgischs
Zendingskerk om steun van de hand van
den heer L, Hoiyois wordt gesteld in han
den der commissie voor de correspondentie
met de buitenlandsche kerken; eveneens
een schrijven van den Reichsbischof vaD
Duitschland, inhoudende bericht zijner
ambtsaanvaarding, en een verzoek om uit
betaling vaai den Oecumenischen Raad
voor Praktisch Christendom.
Ds. v. Zwet doet voorlezing van den door
hem opgestelden collectebrief voor het
Fonds voor Noodlijdende kerken en perso-
non, die zal worden uitgevaardigd.
Een hooger beroep van den kerkeraad
van Arkel, Kedichem en Nijkerk van een
besluit van het Prov. Kerkbestuur in hun
ressort zal bij de Alg. Synode worden over
gebracht, terwijl de aangevochten beslui
ten, in afwachting van het hooger beroep,
van kracht blijven.
Ingekomen is een klacht van den heer
A. G v. d. Walle te Haarlem over kerke
lijke toestanden te Haarlem en Schoten.
Een schrijven van het Alg. College van
Toezicht inhoudende inlichting over het
plaatsen der bijdrage aan de kas tot aan
vulling enz. op de begrooting van Kerk
voogden eener gemeente in Drenthe, wordt
Voor kennisgeving aangenomen.
Aan den Pensioenraad wordt, op zijn
verzoek betreffende toepassing van art. 3 e
Regl. Pensioenfonds op de Vrijz. Chr. Jeugd-
centrale, toestemming verleeyd.
Aan Kerkvoogden te Herwen en Aerdt
zal worden medegedeeld op een desbetref
fend verzoek, dat zij met het herstellings
werk aan het kerkgebouw mogen beginnen,
zonder dat dit eenige consequentie met zich
medebrengt inzake toestaan uit de Syn.
fondsen der aangevraagde subsidie.
Van Ds. C. W.'Coolsma te Groningen is
ingekomen een opmerking over de voorloo-
pig aangenomen wijziging van art. 14 Regl.
Kerkeraden. Deze opmerking blijkt onjuist.
Kerkvoogden te Tzummarum verzoeken
quotum-verlaging. Hierop kunnen zij terug
komen bij de a.s. vijfjaarlijksche regeling
der quotisatie.
Aan Ds. L. W. Bakhuizen v. d. Brink te
's-Hage, oud-secr. der Synode wordt opge
dragen, voor den in het voorjaar te ver
schijnen 5den herzienen druk van de Re
glementen der Ned. Herv. Kerk met aan-
teekeningen, verzorgd door den President
en den Secretaris der Synode, het Register
te hewerken.
Kerkelijko Hoogleeraren te Leiden ver
zoeken, de benoodigde gelden toe te staan
tot het doen houden van verschillende
voordrachten. De vergadering acht zich
niet bevoegd, uit te gaan boven het door Ie
Synode toegestane bedrag.
Ingekomen is een verzoek om cassatie
van J. Hars te Capelle aan den IJssel van
een uitspraak in hooger beroep van het
Classikaal Bestuur van Rotterdam en een
verzoek van H. Bongers e. a. te Capelle aan
den IJssel om cassatie \an een besluit in
hooger beroep van d<atzelfde bestuur.
Deze beide cassatie-verzoeken worden
verworpen.
(Van onzen Duitschen correspondent.)
Minstens tweemaal per maand moest
men ons, die gedwongen zijn, in de drukte
der wereldstad te leven en te werken, in de
gelegenheid stellen, een stille provincie
stad te bezoeken. Men komt er op andere
gedachten, voelt met een gevoel van
schaamte de onbelangrijkheid van het vela
dat dagen achtereen onze aandacht in be
slag neemt, kijkt verbaasd naar de men
schen die zoo kalm en bezadigd hun weg
en ondervindt de stilte der straten
als een ontspanning.
Eigenlijk is er maar een groote straat,
aan beide kanten omgeven door bosch en
park en weiland. Twee oude, zware eiken
geven den officieelen toegang tot de Luther
stad Wittenberg. Honderd jaar geleden
werd een dezer hoornen geplant „Ter her
innering aan de daad van Dr. Maarten Lu
ther op den lOen December 1520". Opzette
lijk, uit tactische overwegingen, schijnt
men de daad, waar het in dezen om gaat,
'egen te hebben: het publiek verhran-
an den pauselijken banvloek. Ook zij,
die het met deze handelswijze van den re
formator niet eens zijn, kunnen Witten
berg binnenwandelen, zonder onnoodig ge
krenkt te worden.
Broederlijk staam zij naast elkaar, Luther
en Melanchton en de opengeslagen Bijbel
herinnert aan den strijd, dien zij gevoerd
Te Heer Hugowaard hebben enkele hebben. Ik wandel het Augusteum binnen,
reebtrinnigen uit de Ned. Herv. Gemeente,het seminarium voor jonge predikanten en
naar de „N. R. Ct." me'dt, zich met een aan- |oes op een der halken: Niemand geve het
tal verspreid wonende geestverwanten uit geloof prijs, omdat God van hem een groo-
verschil'ende omliggende Gemeenten ver- te daad verlangt! De jonge I.uther de gan-
eenigd tot een Comité, dat zich ten doel stelt sche hervorming ligt in dezen eenen zin
de verstrooid wonende orthodoxen weer tot opgesloten. Ieder van ons wordt geroepen.
KerVeb"k leven on te wekken. In verschillen- op bevel van God een moeilijke taak te
de Gemeenten zullen, bij gebrek aan een or-vervullen en wee hem, die zich aan deze
thodoxen voorganger in de kerk, „Gemeente- opdracht onttrekt. Hier ademt men den
avonden" worden gehouden. 1 geest eener sterke persoonlijkheid en over-
TWEEDE GEREF. MISS. PRED.
TE DJ 0 KJ A
afvaardiging
van ds g. j. van reenen
Ds. G. J. van Reeneti, tweede missio
naire predikant vanwege de Geref. Kerk var
Amsterdam en de overige Geref. Kerken ir
Noord-Holland, is gisterenavond in de Kei-
zersgrachtkerk te Amsterdam in zyn ambt
bevestigd.
Als bevestiger ':rad op zyn vader, D
van Reenen, predikant by de Geref. Kerk
van Sleeuwyk, die daartoe tot tek koos
Openb. 3:8. In zijn in'eidend woord
Ds. van Reenen er op hoe verheugend het
mag genoemd worden dat in dezen 'cyd
beperking van arbeid, de Koning der Kerk
niettemin opnieuw op Midden-Java „een
opende deur" aanwyst. Hierna ontwikkelde de
bevestiger de bo;eekenis van den tekst
den arbeid der Zending, om zich ten slotte
in een persoonlijk woord te richten tot zijn
zoon, voor wien dit uur de vervulling var
diens levensideaal beteekende en wien Spr
Gods zegen toebad.
Na de bevestiging trad de beroepen Die
naar des Woords, D s. G. J. van Reenen.
voor de gemeente op met een predikatie over
Ram. 1530, waarin hij er van gewaagde
dat deze dag voor hem van groove blijdschap
was nu hij geroepen wordt om te gaan naar
het zendingsveld, waarvoor hy en zijn echt-
genoote zeer dankbaar zyn. Voor hen beiden
is dit gaan dus geen offer, omdat zij de lei
dende hand Gods hierin mogen zien. Een of
fer brengen wel hun wederzijdsche ouders,
maar Spr. hoopte en wist, dat zy dit voor
den dienst van God met bereidheid des har
ten willen brengen. Van menschelyke zijde
bezien blijft niettemin voor hem en zijn echt-
genoote het afscheid zwaar en spr vroeg
daar-m het biddend medeleven der gemeente.
Bij de ontvouwing van zyn tekst -vees Spr.
de gemeente er op, dat zij het Zendingswerk
niet mag overlaten aan de enkele arbeiders
op liet Zendingsveld. Als echte Zendingskerk
he^ft zy mede tc bidden mede te leven _n
te strijden, opdat de zendende keric èn de
gezondenen na:'.* Java h"n kracht eo eenheid
in hristus Jo/us mogen zien. De a«fzendinv
van Spr. naar Djocjakarta in dezen tijd
spreplt intusschen van de liefde der gemeen
te tot Gods dienst en haar gehoorzaamheid
aan Christus' Zendingsbevel. Deze uitzending
legt haar een uitgebreider taak op, waartoe
de Heere haar moge bekrachtigen, en wat
spr. betreft hy ziet als ideaal, dat Java,
heel Indië, ja heel de wereld voor Christus
moge worden gewonnen.
Tenslotte sprak Ds. van Reenen woorden
van dank tot de Kerk van Amsterdam en de
Kerken van Noord-Holland, die hem behulp
zaam waren by de voorbereiding tot zyn ge
wichtige taak. De kroon op de blijdschap van
dezen dag is het feit, dat hy tot zyn zen-
dingsarbeid mag utgaan en dat sprs. vader
hem tot dit heerlijk werk heeft mogen in-
Na dé beëindiging van den dienst zong de
gemeente den scheidenden mïssionairen pre
dikant de zegenbede uit Psalm 134 toe, en
maakten daarna nog velen gebruik van de
gelegenheid om hem en zyn echtgenoote de
hand te drukken.
KERKGEBOUWEN
Te Leeuwarden Js de vernieuwde kerk
der Vrij-Evang. Gemeente (600 zitpL) in ge
bruik genomen. Ds. D. W. Veldkamp sprak
over 2 Kron. 6 20. Voorts spraken nog le
den der Bouwcommissie, van den Kerkeraad.
de architect en een afgevaardigde van de Ge
meente van Franeker.
Te Kerkwijk (Gld.) zal in het kerk
gebouw der Ned. Herv. Gemeente een electri-
sche verlichtingsinstallaltie worden aange
bracht.
JEUGDZONDAG
Bondsbestuur van het Ned. Jongelingsverbond
aan Zondag 19 Nov. a.s. het karakter van een
„jeugdzondag" worden gegeven. De predi
king zal in 't by zonder gewyd worden aan
den nood, de vragen en de uitkomst voor jon
gens en jongeren in dezen crisistyd.
JA VA-COMlTE
SCHRIJNEND TEKORT IN DE
FINANCIEN
Afvaardiging van Zendeling
Ph. van Akkeren
Deze oudste Amsterdamsche Zendings
corporatie kwam gistermiddag in het Ame
rican Hotel te Amsterdam bijeen. Het was
de 78e jaarvergadering, die haar bijzonden
beteekenis ontleende aan het optreden van
een nieuwen voorzitter, Ds. R. D ij k s t
Ned. Herv. predikant te Amsterdam, als
mede door de afvaardiging van zendeling
P h. v an Akkeren.
Nadat leden en afgevaardigden door het
bestuur waren ontvangen, ving de jaarver
gadering aan met een inleidend w-
den heer E. Réné van Ouwe
die eenige grepen deed uit de rijke geschie
denis van het Java-Comité. Bijzonder her
dacht spr. mannen als Ds. Barbas, die het
Java-Comité in vroeger dagen als voorzit
ter diende, en zendeling H. Kuperus, een
der voorheen zeer bekende zendelingen.
Vervolgens heette de heer Réné
Ouwenalier den nieuw opgetreden voorzit
ter hartelijk welkom.
De nieuwe voorzitter.
Ds. Dijkstra verklaarde zijn taak met
schroom te aanvaarden, hoewel reeds
jaren geleden de uitnoodiging tot het voor
zitterschap hem bereikte. De omstandigh'
den waren toen niet gunstig, thans wilde
spr. gaarne opzettelijk meczorgen en mee
bidden. Zes jaar lang is het goed gegaan
onder de leiding van den vice-voorzitter, den
heer Kreijenbroek, en de voorzitt'
verzocht nu de medewerking van allen die
in het Java-Comité arbeiden.
Een bijzonder welkom riep spr. toe het
modcramen van het Zendingsbureau, als
mede den heer P h. van Akkeren, cn
diens verloofde, mej. R i s t j o u w.
Het Zendingsveld.
Ds. D. Crommelin, van Oegstgeest,
deed mededeelingen over den arbeid
Indië, speciaal op Java. Het werk op Su
matra is overgenomen door de Toba-Batak-
sche Kerk en gelukkig mag worden ge
tuigd, dat het Zendingswerk daar goed
gaat
De arbeid van het Java-Comité heeft zich
geconcentreerd op Oosl-Java en spr. memo
reerde dankbaar zijn ondervindingen bij het
bezoek van de inlandsche gemeenten, toen
spr. het vorig jaar op zijn Indische reis den
arbeid van het Java-Comité van zeer dich'
bij heeft gezien.
Begonnen met den arbeid onder de on
ontwikkelde en gesloten Madoereezen, heeft
het Java-Comité zich gaandeweg meer ge
wijd aan de meer beschaafde Jjvanen. Met
droefheid bracht spr. in herinnering den
deplorabelen toestand van de oorspronke
lijke Madoereesche gemeenten, kasplantjes
temidden van de Mohammedaansche omge
ving. Zendeling van Schelf horst wil daarom
met colportage-arbeid beproeven
wegen te vinden en gehoopt wordt dat hier
door nieuw leven mag worden gewekt voor
de verbreiding van het Evangelie. In dit
verband sprak s^r. met groote waardeering
over den arbeid van zendeling Van der
Spiegel, die werd opgevolgd door zendeling
De Dekker.
Begonnen met het Madoereesche werk,
thans bijzaak, is de Javaansche arbeid
leidelijk de voornaamste geworden. Uitvoe
rig schetste spr. de ontwikkeling van de in
landsche gemeenten, in de laatste jaren
ontvoogd en dus meer zelfstandig, hetgeen
de offervaardigheid zeer heeft bevorderd.
BalL
Spr. deelde een en ander mede over den
voortgang van het Evangelie op Bali,
de Zending nog niet is toegelaten. De Oost-
Javaansche Kerk heeft hier haar voorpos
ten, die veel hinder ondervinden van de
tegenwerking zoowel van Europeesche amb
tenaren als van Balineesche hoofden.'
Tekort in Zendingsliefde.
Over den arbeid in Nederland voor de
Zending, uitgaande van de Samenwerkende
Zendingscorporaties, sprak Ds. B. J. C.
I R ij n d e r s. van Oegstgeest, die
van de matheid der liefde voor de Zending,
welke heeft geleid tot een bedenkelijken
achterstand in de financiën, hetgeen spr.
aantoonde door me ie te deelen, dat op
1 November j.l. f 400.000 te weinig voor het
Zendingswerk is ontvangen.
een bezoek aan de stad van
de groote hervormer
Een oude stad met een lieflijke
omgeving
al hooren wij de stem van hem, die hier
leefde.
Over de binnenplaats bereiken we de
eigenlijke woning van Luther met het slan
ke trappenhuis. Ik klauter naar boven en
bevind mij in een der vroegere monniks-
cellen; hier kijkt men door het getraliede
venster in dep tuin, waar eenmaal Frau
Kiithe onder de appelboomen groente ge
plant heeft Alles is nog net eender als
vroeger. De breede stadsmuur omvat den
tuin en ver achter den muur ziet men de
Dübener Heide liggen. De Elbe glinstert in
de herfstzon als een zilveren lint Hier,
waar alles om ons heen wijd en stil is, kon
Luther denken, werken, leven.
Hoe dit alles ontstond, groeide en tot
stand gebracht werd, kaai men gewaar
worden in de Luther-Halle, vijftig jaar ge
leden ingewijd door den toenmaligen kroon
prins Friedrich met de ernstige vermaning,
hier voor gewetensvrijheid en verdraag
zaamheid te ijveren. Uit deze oorspronke
lijk bescheiden aanvang is in den loop der
jaren een groot reformatorisch museum
van historische beteekenis gegroeid onder
leiding van den ondernemenden directeur
lie. Oskar Thulin. Op zijn initiatief werd
op de tweede etage het refectorium onder
gebracht., de oude eetzaal der monniken.
Men gebruikt deze gothische ruimte als ge
hoorzaal, want hier valt niet slechts aller-
hand te zien, hier kan men ook luisteren.
De „Freunde der Lutherhalle" hebben goed
werk verricht, want men vindt hier alles,
wat met het leven van Luther en de ge
schiedenis der hervorming verbonden was.
Een voorbeeld ter verduidelijking: men
vindt in dit museum 2400 verschillende
portretten van Luther, ongetwijfeld de
grootste Luther-collectie ter wereld, een
weelde van penteekeningen, etsen, gravu
res en schilderijen van Tranach en andere
meesters. Als strijdende monnik is hij nog
mager van figuur, als doctor der theologie
heeft zijn gelaat reeds een forsche uitdruk
king gekregen, als Junker Jiirg draad hit
een haard, als professor omstreeks 15?" -i-r
men den hreeden kop met den dien i'nnr-
dringenden blik, zooals we hem 't hest Ken
nen. Overal ziet men 't gelaat van den
strijder, van den sterken Duitscher, die zich
tegenover een wereld van tegenstanders
moest handhaven.
Zoo zien wij hem ook op het imposante
doek van Corinth: een donkere breed ge
bouwde reus met vlammende oogen, de
vuist op het opengeslagen Boek en op den
achtergrond de Wartburg.
Kostbare documenten worden ons voorge
legd op een tentoonstelling „Der gegenwar-
tige Luther", de eerste druk zijner geschrif
ten, beschouwingen over den aflaat, brief
wisseling met vrienden en tegenstandei's
en het getemperd licht, dat in deze stille
vertrekken binnenvalt, roept in onze her
innering de „tafelgesprekken" wakker,
welke aan den eikenhouten disch gevoerd
werden.
In de Kollegienstrasse wandel ik aan het
huis voorbij, dat eenmaal dienst deed als
universiteit De Stadtkirche, waar Luther
herhaaldelijk het woord voerde, staat nog
onaangetast als een zinnebeeld der refor
matie. Eerst wordt onze aandacht getrok
ken door het geelkleurige stadhuis, maar
een paar stappen verder duikt tusschen de
huizen met hun smalle gevels opeens het
gezochte bedehuis met zijn beide torens op.
Deze kerk hoort bij Luther al net eender
als het machtige altaar, een meesterwerk
van Cranach.
Uiterlijk maakt de Schlosskirche een
minder lutherschen indruk met haar slan
ken toren en pas later toegebouwden koe
pel, maar historisch is zij van belang, want
iuist hier heeft Luther zijn thesen aan de
deur geplakt
Tijdens den zevenjarigen oorlog werd
de oude poort stukgeschoten, maar met lief
de en toewijding werd in denzelfden stijl
een nieuwe poort ontworpen en de 95 strijd
vragen werden er voor latere geslachten in
gegraveerd. Hier, waar de hervorming be
gonnen werd. vonden belden. Luther en Me
lanchton, hun laatste rustplaats.
Het is oen oude stad, Wittenberg, maar
de lieflijke omgeving geeft haar een jeugdig
aandoend beeld. De bewoners herinneren
graag aan den tijd, toen hier nog drie dui
zend soldaten in garnizoen lagen en zij ho
pen, dat deze traditie weldra in eere hersteld
wordt Ik weet niet, of deze wensch in afzien-
baren tijd vervulbaar zal blijken, maar een
andere wensch is werkelijkheid geworden:
officieel heet de stad der hervorming tegen
woordig „Lutherstad Wittenberg", een blij
vende herinnering aan den 450sten geboor
tedag van doy grootên hervormer.
Berlijn, 14 November 1933.
Jaarverslagen.
De secretins van het ava-Comité. de
heer H. D k p r
over den arbeid te Amsterdam uit, waaruit
wij aanstippen dat vooral kinderen belang
stelling en toewijding voor de Zending
toonen. Getracht zal worden met veel Chris
telijke kringen contact te verkrijgen. Van
de f 6000, die door velerlei arbeid werd ver
kregen, brachten alleen de kinderen ruim
f 4300 bijeen.
Dr. K. J. Br ou wer, van Oegstgeest,
bracht het financieel verslag van het Java-
Comité uit, waaruit een tekort van f 2944
bleek. Wat de algemeene financieele toe
stand van de Samenwerkende Zendingscor
poraties betreft, deelde spr. mede, dat de
inkomsten op 1 Nov. j.!., vergeleken met
het vorig jaar, ruim een ton waren achter-
uitgeloopen. Wel werd op de uitgaven be
zuinigd, maar hierdoor kon het tekort niet
worclen gedekt. Spr. hord tenslotte de ver
gadering den nood der Zending op 't hart.
De voorzitter van de Oost-Javaansche
Kerk, zendeling C. W. Nortier, sprak nu
over het ondenverp „Het Java-Comité in
verhand met den arbeid van hot Ned. Zen J.
Genootschap op Oost-Java en de Oost-Ja
vaansche Kerk".
Toen de inlandsche gemeenten in één
Kerkverband werden opgenomen, sprak
het vanzelf (gelet op dé aangename samen
werking tusschen de beide Zendings-corpo-
raties) dat ook de gemeenten van het Ja
va-Comité zich aansloten.
Uitvoerig toonde spr. aan de groote ver
schillen. die in de onderlinge verhoudingen
ontstonden door de institueering van de
Oost-.Tavaansche Kerk. Op den arbeid van de
Zendingsvereenipingen mag dit geen in
vloed hebben. Integendeel, juist de jonge
Inlandsche kerken hebben den steun van
de zendelingen en de Zendingsvereenigin-
gen zeer noodig. De Zendingstaak van beide
Zendingsvereenigingen is dus nog lang niet
afgeloopen en heide vereenigingen mogen
op hun post blijven om de prediking van
hpf Evangelie der genade Gods mogelijk te
blijven maken.
Alsnu kwam men toe aan het plechtig
oogenblik van den middag, de afvaardiging
van zendeling Ph. van Akkeren.
De voorzitter verblijdde zich over de be
reidvaardigheid van den heer Van Akkeren
om dezen gewichtigen stap te doen.
Namens het bestuur legde de voorzitter
hem eenige vragen voor, waarop de a.s.
zendeling-leeraar toestemmend antwoordde.
De heer Van Akkeren verbond zich
hierdoor tot het recht en zuiver prediken
van het Evangelie, de bediening der Sacra
menten, de stichting van een zelfstandige
Volkskerk, schoolonderwijs en catechisatie.
Voorts beloofde hij niet alleen op het oog
te hebben de bekeering van enkelingen,
maar ook de kerstening van het volk in zijn
geheel, terwijl pogingen tit verbetering van
den sociaal-economischen toestand der in
landsche bevolking hem werden aanbevolen.
De voorzitter sprak den heer Van Akke
ren hartelijk toe, waarna de middagverga
dering gesloten werd.
Ds. S. F. H. J. Berkelbach van 4 r
Sprenkel sprak een Zendingsrede uit,
terwijl de ordenjng en inzegening tot zen-
drting-leeraar van den heer Van Akkeren
geschiedde door Ds. R. Dijkstra. Meteen
toepasselijk woord overhandigde D s. J.
Rauws een Biibel aan den eerlang ver-
trekkenden zendeling-leeraar, die hierna
zich tot de saamgekomenen richtte, inzon
derheid tot het bestuur van het Java-Comité
en de afgevaardigden van het Zendings
bureau te Oegstgeest
De Gemeente heeft den heer Van Akkeren
en zijn echtgenoote tenslotte toegezongen.
MANNENVEREENIGINGEN
Tot den Bond van Ned. Herv. M.V. op Geref.
grondslag (voorz. Prof. Dr. H. Visscher,
Ds. P. A. A. Klüsener) traden in den laat-
sten tyd toe de Mannenvereenigingen te Hil-
un, Zeist, Krimpen a. d. Ij6sel, Jaars
veld, Huizen en Rhenen. Er volgen er meer.
Door toedoen van den Bond zyn ook verschil
lende nieuwe M.V. opgericht.
OUD-KATHOLIEKE KERK
Onder voorzitterschap van Prof. Dr. 0. G.
m Riel (Amsterdam) is opgericht een Oud-
Kath. Oecumenische Vereeniging, bedoelende:
1. het bevorderen van den oec. arbeid der
Kerken; 2. samenwerking te zoeken met de
reeds op dit gebied werkzaam zijnde perso
on vereenigingen; en 3. het in studie ne-
van maatschappelijke vraagstukken,
Kerkelijk standpunt bezien.
KERK EN ZENDING
In de Chr. Geref. Kerk van Noord-Ame-
rika komt een neiging op om de Zending
meer aan de plaatselijke Kerk te onttrek
ken en daarmee dus aan het ambt, en haar
te maken tot een zaak van Zendingsbestu-
ren, Zondagsscholen, Zendingsfeesten enz.
Ds. I. van Dellen heeft nu In de Classis Pel-
la in een rapport gepleit voor een meer le
vend contact tusschen de plaatselijke Ker
ken en het opzienersambt eenerzijds en do
Zending anderzijds. Hij acht herziening van
de Zendingsorde naar de beginselen van het
Geref. Kerkrecht zeer gewenscht Opgemerkt
werd, dat de dwalingen vaak dc Kerk bin
nensluipen door de kanalen van seminaries
Zendingsbesturen (als in de Presb. Kerk
in Noord).
„HET ANKER" EN „T ANKEK"
Vanwege het bureau van ,,'t Anker" (Geref.
Evangelisatie onder de schippers), gevestigd
Schoolstraat 116 to Voorschoten, vraagt men
-ns plaats voor het volgende:
In dit blad vonden we Zaterdag 11 Nov. j.I.
een stukje onder de titel: Jlet Anker ver
schijnt niet meer". Thans Wijkt, dat door dit
stukje eenige verwarring is ontstaan. „Het
Anker" was het orgaan van den rooden Ma-
rinebond. Dat dét orgaan niet meer verschijnt,
achten wy een zegen voor ons varensvolk.
Er is echter nog een ander orgaan, op de
klank af hetzelfde We bedoelen „*t Anker",
een orgaan, ook bestemd voor het varensvolk.
Dit orgaan wil ons varenevolk terugbrengen
tot het Evangelie van Jezus Christus. Het wil
den geloovigen schipper steunen in den gees
telijken strijd. Bij honderden exemplaren wordt
dit orgaan gratis onder de varenslieden ver
spreid. Zelfs onder de Nederlandsche schip
pers in buitenlandsche havens. De verschijning
dit orgaan, wordt door de schippers ge
waardeerd. Echter heeft men ook hier met
groote moeiliikheden te kampen. Alleen wan
neer het aantal betalende abonnés zich uit
breidt, zal de uitgave van dit orgaan voort
gang kunnen hebben. Proefnummers met prys
opgaaf en alie inlicht» gen worden aan bè-
langstellendden door bovengenoemd bureau
gaarne gratis toegezonden.
GIFTEN EN LEGATEN
Te K o 11 u m werd aan de Ned. Herv,
Diaconie door wylen H. H. Gorter een bedrag
van f 5.000 gelegateerd.
Schoolnieuws.
Dr. J. T. H. PETERS.
Naar wij vernemen is Dr. J. T. H. Peters
te Haarlem, privaat-docent te Leiden, door
leden van de Medische Faculteit te Gent aan
gezocht om aldaar het professoraat te aan
vaarden voor Inwendige Geneeskunde als
opvolger van Prof. Vernieuwe.
Naar wy uit goede bron vernemen, heeft
Dr. Peters het eervolle aanzoek afgewezen in
verband met de kortelings door hem gestichte
klinieken voor Inwendige Ziekten te Haarlem
en Den Haag.
SCHOOL VOOR KUNSTNIJVERHEID
Te Arnhem is, in tegenwoordigheid van
den Burgemeester, drie Wethouders en den
Inspecteur M. J. van Alphen de Veer voor
het N.O., officieel geopend het nieuwe ge
bouw van de Middelb. School voor Kunstnij
verheid.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Alblasserdam (U.L.O., hoofd J. Pols)
H. F. van Neutegem te Sliedrecht. Aang.
BEZUINIGING
Te Amsterdam stellen B. en W. den
Raad voor de avondscholen voor schipperskin
deren 1 Jan. '34 op te heffen en de Scholen
voor Voortgezet L.O. van twee leerjaren te
veranderen in cursussen voor één leerjaar,
door in Febr. '34 geen nieuwe leerlingen voor
een 2de klas aan te nemen. Ook wordt voor
gesteld de schoolgelden aan de Openbare Be
waarscholen te verhoogen tot een bedrag, on
geveer 10% lager dan de schoolgelden aan de
gewone Openbare Scholen voor L.O.
Te Middelburg stellen B. en W. den
Raad voor een Commissie te benoemen voor
onderzoek naar mogelijke bezuiniging op het
Openbaar U.L.O. door combinatie van scho
len of reorganisatie.
EXAMENS
Doctor in de Lettei
Wijsbegeerte, op proefschrift: ..De motiveering
van onzen opstand", de heer A. C. J. de Vrank.
mde proefbarin
Liem Gieta
TJlang. geb. te Sawah-Loento.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
promoveerd is tot Doctor in de W-U- en Natuur
kunde. op proefschrift: „Een iocolutie in da
Kegelsneden-ruimte", de heer C. J. A, Jansen
8. J., geb. te Utrecht.
Rotterdam en J. Frummel te Sappe-
Scheepsboinvkunde: ing.ex., de heer Ir H. Ai
W. Bax te Magelang.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.J
i heer S. L. J. van
Gesfl.: Wis- en Natuurkunde: cand.ex.. de heer
K. G. Postma en mej. M. N. Landman; ld., hoofd
vak Plantkunde: doet. ex., mej. Ch. A, Andreas.
Geneeskunde: artsex., de heeren Jj Bijl ta
Tanta en H. Aris te Amsterdam: semi-arteex.,
de. heeren J. H. Buzaglo t» Hamburg en Tjau
Eng Kdong te Saaoe.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.J
Gcneeskund-r-i cand.ex. de heer S. A. Bij ma.
Apotheke«"Vissiisent, de dames G. B. Soliarp to
Arnhem. J C. M. Haan te Amersfoort. S. M.
Kleijn te Èuilen en de heer M. Sw&ab te Am
sterdam.
EXAMENS-M.U.L-0.
Totaal-Uitslag van 1933 Is: geëx. 5032 A-cand,
en 659 B-oand. Geslaagd 3979 cand. voor A- en
529 voor B-diploma. De resultaten van Openb,
en Chr. Mulo liepen weinig uiteen en bedroegen
resp. voor A SO.26 en 77.41 en voor B
81.84 en 85.63 Het gemiddelde was voor
Openb. Mulo in totaal (Aen B) 80.68 en voor.
Chr. Mulo 78.83
Het algemeen totaal der cand. van Openb,
Chr. en R.K. Mulo was In 1933 voor de geëxa-
mineerden 8081, waarvan slaagden 6461 cand.
EXAMENS MECHANICA
DEN HAAG. 15 Nov. M.O. Akte K2. Geëx. en
gesl. 1 cand., nL de heer H. Sanders te Utrecht,
EXAMENS-STAATHUISHOUDKUNDE
DEN HAAG. 15 Nov. M.O. Akte K10. Geëx. 2,
gesl. 1 cand., nl. de heer A. van den .Bosch ta
Den Haag.
and., gesl. geen.
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. 15 Nov. Gesl. voor Sden etuur-
ivan gr. stoom v.. de heeren M. R. E. de Jong
mneau en A. Stada,
Kunst cn Letteren.
rembrandts „jeremia"
teruggevonden
EEN POOL ALS MEDEPLICHTIGE?
Naar een Reuterbericht uit Stockholm!
meldt, is de gestolen Rembrandt door da
politie ontdekt onder een hoop oude takken
in een bosch nabij Stockholm.
Een Duitsch metaalbewerker, Blaich, is
gistermorgen in verband met den diefstal
gearresteerd. Hij heeft verklaard, dat hij
geen medeplichtigen heeft.
Een ander bericht daarentegen meldt, dat
de Duitscher nog een medeplichtige heeft
gehad, een Pool, Woizick, genaamd.
Na zijn arrestatie, waarbij de politie eeni
ge malen van haar revolvers gebruik moes;
maken, zou Blaich hebben verklaard, dat
hij deskundige is op het gebied van edel©
metalen, terwijl zijn medeplichtige kunst
kenner zou zijn.
Blaich zou ook hebben bekend, de inbraak
bij den kanselier der universiteit, oud-minis
ter-president Trygger te ebben gepleegd.
UIT HET SOCIALE LEVEN
MASSA-ONTSLAG BIJ DE MIJNEN
Op do Staatsmijnen Juliana en Laura te
Heerlen is een massa-ontslag aangekondigd
van buitenlandsche arbeiders. Tegen 1 De
cember a.s. is reeds aan 170 arbeiders mede-
deeling gedaan, dat de arbeidsovereen
komst is geëindigd.
AMSTERDAM
FEES"MAL I D Z-'FR. CE ANT,
In 't Amstelhotel heeft de Nederlandsch-
Zuid-Afrikaansrhe Vereeniging gisteravond
een feestmaaltijd gegeven ter eere van den
Z.-Afrikaanschen gezant Dr. van Broek
huizen. Ook burgemeester Dc Vlugt was
onder de genoodigden.
