DONDERDAG 2 NOVEMBER 1933
FFRSTE BI AD PAG
BUITENLAND
"orgler kan zich niet bedwingen
WAAROM HIJ IN DEN BRANDNACHT
NIET THUIS WAS
Weer een gevangenisklant als
aanvallend getuige
De brutaio Dimitroff is, zooals gemeld,
gister weer eens van de zitting uitgesloten.
Dat is wel jammer» want zijn scherpzin
nige en tevens ongezouten opmerkingen
geven relief aan het proces.
Deze uitsluiting had nu eens plaats naar
aanleiding van een uitlating van den Bul
gaar van den vorigen dog, die toen niet
door den voorzitter was gehoord, doch door
dezen na de zitting was gelezen in het ver
slag.
Dimitroff had gezegd: Nu is de ring ge
sloten- Men begon met nationaal-socialisti-
sclie rijksdagafgevaardigden tegen ons te
laten optreden en men eindigde met een
dief.
Men heeft den indruk, dat de uitsluiting
van Dimitroff ditmaal een direct antwoord
is op esn artikel van het nat-soc. hoofd
orgaan „Voelkische Beobachter" waarin de
hoop wordt uitgesproken „dat het Hot de
middelen zal weten te vinden, om nationaal-
socialistische afgevaardigden tegen commu
nistische misdadigers in bescherming te
nemen."
Dimitroff reageerde scherp: „Nu kan de
^Voelkische Beobachter" tevreden zijn."
Overigens stond Torgler vrijwel den ge
heelen dag weer in het middelpunt der be
langstelling. De gevyezen communisten-leider
die zich overigens zeer ingetogen-hinderlijk
weet te gedragen, is twee keer uit zijn slof
geschoten en heeft alzoo voor de sensatie
gezorgd die Dimitroff niet kon brengen.
Toen do procureur-generaal almaar een
gevoel van schuldigheid bij Torgler op den
avond van den brand wilde construeeren,
sprong Torgler op en bulderde door de zaai:
»,Het is waar, dat mijn vrienden bevreesd
voor mijn leven waren. Zij waren bevreesd,
dat ik door S. A.-mannen doodgeslagen zou
worden op den langen eenzamen weg, die
naar mijn woning voert- Wanneer de pro
cureur-generaal zulks zoo nuttig oordeelt
voor de reputatie van Duitschland in den
vreemde, dan zal ik hem het pleizier doen.
dit nogmaals te herhalen: Ik leefde in ge
vaar door de nazis doodgeknuppeld te wor
den. Maar dit alles neemt niet weg, clat
ik in den nacht van den brand de laatste
tram gemist heb en daarom niet naar huis
terugkeerde."
Even later wond zich Torgler opnieuw op
cn wel tegen den Duitsch-nationalen journa
list Zimmermann, die den communistenlei
der beschuldigt op het achterbalcon
van een of andere Berlijnsche tram den
Rijksdagbrand als een soort alarmsignaal
te hebben aangekondigd en als begin van
jeen nieuwe toekomst
Dit getuigenis werd alweer heel ernstig
behandeld, ook door den beklaagde, die zóó
Scherp werd, dat de president hpi voor het
eerst met de straf bedreigde, die Dimitroff
reeds herhaaldelijk heeft getroffen.
Torgler liet echter ook daarna niet na
het hof een hak te zetten door er zijn be
vreemding over uit te spreken, dat het zijn
ikostbaren tijd beschikbaar stelde voor de
fantasieën van menschen als Lebermann en
Zimmermann.
De gctuigenreeks werd gisteren niettemin
besloten met een onguur individu als Ivun-
zack, iemand die een paar maal wegens ze
denmisdrijven en diefstal tot kerkerstraffen
veroordeeld is en van zijn cel uit ook wel
brieven aan de justitie-aütoriteiten schreef,
in welke hij zich aanbood, alle complotten
in een ommezien tijds tot opheldering te
brengen, wanneer men hem daarvoor maar
in klinkende munt betaalde en kwijtschel
ding van straf schonk.
De verhoeren.
Een groot deel van het verhoor van giste
ren strékte om vast te stellen hoe Torgler
zich den avond van den brand en den nacht
en den dag daarop had gedragen.
Hierbij werd ook op verzoek van Dr. Sack
Torglers verdediger, mevrouw Torgler aan
een verhoor onderworpen.
De president vraagt haar, wie haar dien
Ochtend hebben opgebeld.
Movr. Torgler: „Het eerste gesprek was
van Mevr. Kasper, die wilde weten of mijn
man thuis was. Ik antwoordde ontkennend.
Mevr. Kasper vertelde verder: „Stel je voor,
bij mij was vanmorgen al heel tin de vroeg
te de politie". Ik antwoordde daarop „Ik heb
op het oogenblik hetzelfde bezoek". Zij ver
telde verder: „Willi is gearresteerd". Indien
k mijn man nog zou spreken, moest ik liem
;;eggen, dat hij most probeeren daar iets
aan te doen. Tegen negen uur werd ik opge
beld door Mevr. Kuelme, die mij vertelde,
dat haar man gearresteerd was. Ook haar
antwoordde ik, dat ik op het oogenblik het
zelfde bezoek had. Mevr. Kuehne vroeg mij
of zij mij kon ontmoeten, doch ik ver
klaarde, dat dit onmogelijk was. Toen mijn
man later opbelde was de polit e al weg.
De -»f>mbten waren hoogstens tot half tien
bij nuj huis".
De i terclieur Spitz houdt vol, dat hij
lot ongeveer 12 uur met zijn assistent bij
Torg'or is geweest. Al diien tijd is nóat bij
Toigk.' gebald. Voorts vorkilaaut hij, dat
mevr. 'Pingier van plotseling bezoek en niet
vnn ho, elfde bezoek heeft gesproken.
Mom. Torgler verklaart vender, dat zij
ci'en h?i nbte heeft vertefld, dat haar man
niet thi s was en dat zij gedoofde dat Terg-
Ier ,-ie-zo 'd had, dat hij naar Ghemnitz zou
gi>an t >cn hij Maandagochtend wegging
b -l hij haar gezegd, dat hij denkelijk
Weened g zou thuiskomen.
P r es ld en t: Wanneer heeft uw man u
OTlTShffl
Mevr Torgler: Tussdhen half 10 en
kuoii voor 10. De politie was juist in 't
huis. Ii deelde mij mee, dat hij naar het
politir ii. todiiium zou gaan. Ik verzocht hom
v.ic: en te gaan en na afloop mij het
rc-siil- iat te laten weten. Later heeft advo
can Tl enfedt opgebeld en mij meegedeeld
ui i mijn man op het politrepresMliium
li:..1 g.ouden. Teen mevr. Kasper opbelde
vv.;. ii nr. Torgler nog niets van den Rij'ks-
u" - 1.
I»r \Y >rner: Heeft uw man u achteraf
n-o mi gedeeld, dat hij dien naoht nn-e!
i, li 5 was gekomen, omdat hij h-et vei-
I v d in een andere woning te blijven?
- Torgler: Dat heeft hij niet ge
daan. li i had bi] Kuehne gelogeerd.
!)r e rn er: Uw zoon verklaarde te
L~n:!m. dat zijn vader hern later vertelde,
c'i-t Kuna on hij niiPt naar hun woningen
wilden erugikeeron. Als uw zoon hot wist.
kr>n u t ook weten.
Mow Torgler: Mevr. Kuehne hoeft mij
fit- iat mijn man er hoeft geslapen om
hul hr: te lant was geworden.
To i .ulor vailt op zeer heftige toon uit
dat hij rui et begrijpt, waarom de procuireur-
s<-ii:na«d nogmaals een veifc Haring wtl heb
ben, hoe t mogeiijk is. dat zijn vrienden
bezorgd wanen voor zijn leven.
De President verzoekt T niet in de
fouten vnn Dinsdag te valllcn.
De rechercheur Ilomann wordt ge
boord, die de communistische partij-secre
taris Ivuehne arresteerde. Na de ariestatie
'iep hij door het huis. Een heer in hemds
mouwen werd door mevr. Kuehne aange
duid als een logeergast. Get had zich ver
der niet om den rnan bekommerd. Get. wist
niet, dat de hem getaste arrestatie met den
Rijksdagbrand in verband stond.
De journalist Zimmermann wordt
gehoord, die 30 Sept. aangifte bij het Rijks-
gerechtshof deed van een ontmoeting met
Torgler. Hij vertelde T. in de tram te heb
ben gesproken. Hij kreeg den indruk, dat
er iets bijzonders aan de hand was. Bij het
zien van S.A.-lLeden had Torgler gezegd: Er
hangt iets in do lucht. Ontvlamt het s:gnaail
dan zuWea de heereu in hun muizengaten
kruipen. Deze ontmoeting had Donderdag
of Zaterdag plaats.
Torgler: Ik verbaas mij over een man
van intelligentie dte zulk een fantasie bezit
Houdt de heer Zimmermann mij voor een
Er ontspant zioh een lange discussie tus-
schen Torgler en get Zimmermann, waarbij
Torgler oniieiït, dot hij genoemde uitdruk
king heeft gebruikt
Dr. Sack stelt get vele vragen en wijst
hein, e vena is den president, er op, dat het
vreemd is, dat bij thans pas aangifte heeft
gedaan, hceweJ hij zich toch onmiddellijk
na den brand het gesprek had moeten her
inneren. Dr S. wil weten, waaruit get. con-
ciudeea-t, dat Torgler den werkloozcn aan
wijzingen in bepaalden zin had gegeven.
Get.: Wie de situatie in de dist-rictsver-
ga dering te Lichtenberg heeft gezien; wie
de massale opkomst vnn arbeiders heeft ge
zien en de redevoeringen der communisten
in deze vergadering heeft gehoord; win
zien heeft hoe Torgler temidden der arbei
ders stond, die met verwrongen gezichten
stonden te luisteren, die moet de overtui
ging hebben gehad, dat T. toah minstens
uiteenzettingen heeft gegeven, die in deze
zaak licht kunnen brengen.
Dr Sack will weten: Wonneer hebt u
voor de laatste maai van beklaagde Torgler
dreigementen of opwekkingen tot geweld
dadigheden gehoord?
G e t.: Den tijd herinner ik mij ndet me
goed. Dat is in een verloop van 8 jaar bij
onmogelijk, maar ik weet, dat de dreige
menten, due Tangier in de diistrictsvergade-
ring heeft uitgesproken, grootendeels vielen
tussohen 1921 en 1924.
Torgler vraagt den getuige, waarom
deze in 1930 zijn mandaat in den districto-
raad heeft neergelegd en zegt, dat hij
in het gesprek nooit het woord „signaal"
(famal) heeft gebruikt en nooit heeft gespro
ken over S.A.-lieden en muizengaten. Hij
verzoekt, hem in de gelegenheid te stelllen
de politieke gesprekken, die hij indertijd
heeft gevoerd, aan de rechtbank mee te dee-
len. De weergave van deze gesprekken zou
voor hem van -de grootste beteekenis zijn.
President: Daartoe zeil bij het ped
tieke gedeelte nog gelegenheid komen. Het
is beter wanneer het in zijn verband ge
schiedt.
Hierna wordt gepauzeerd.
Na de pauze legt Torgler de verklaring
af, dat de ontmoeting met Zimmermann in
de tram noch op Donderdag 23 Febr. noch op
Zaterdag daarvoor heeft kunnen plaats heb-
Als getuige wordt daarna de mijnwerker
Kunz ack in verhoor genomen, wiens be-
eediging voorloopig wordt uitgesteld. Kun-
zack is tweemaal wegens zedelijkheids-
delicten, eenmaal wegens muiterij en ook om
andere redenen bestraft. Hij was vroeger bij
de U.S.P.D. en bij de samensmelting sinds
1932 bij de K.P.D. Uit dezer partij werd hij
begin 1932 uitgesloten. Voor de partij heeft
hij ook koeriersdienst verricht
Hij vertelt bijzonderheden over bijeen
komsten met VanAier Lubbe in Drusseldorf,
1925, toen de jongen 16 jaar oud was. Er
was toen over jeugdbeweging en contra-
terreur gesproken.
Op de vraag van den voorzitter, hoe Ret
kotnt dat hij z ch na zooveel jaren alles nog
zoo goed kon herinneren, antwoordt getuige,
dat hij aanteekeningen had gemaakt, die
zijn vrouw echter verbrand had.
Van der Lubbc's advocaat Dr. Seuffert
houdt den getuige dan een schrijven aan
rechter van instructie voor, waarin Kunzack
zich als getu ge aanbiedt en schrijft, dat hij
de medeplichtigen van v. cl. Lubbe zou moe
ten vinden en zich aanbiedt om de schuil-
tochten der illegale terreurgroepen bij de
vrouwelijke partijgenooten te achterhalen.
In het schrijven heet het dan verder: Ik
garandeer, dat ik het binnen acht dagen
klaar gespeeeld heb.
Adv. Dr. Sack merkt op, dat het opval
lend is, dat juist Kunzack, die tweemaal we
gens zedelijkheidsdelicten telkens tot een
jaar gevangenisstraf veroordeeld is, zich
aanbiedt om de schuilhoeken der illegalen
bij de vrouwelijke partijgenooten vast te stel
len (vroolijkheid.)
Getuige doet dan verdere mededeelin-
gen over de ontploffings-experimenten in de
Wuhlheide, waarbij ook Torgler en Kasper
zouden zijn geweest.
Getuige geeft toe, dat hij Torgler slechts
van aanzien kende.
Voorzitter: „Is 't nu Torgler of niet?"
Getiuiige: „Mijns inziens, ja".
De leider vau het bommenexperiment zou,
na de proefneming, in een café in de stad
een voordracht hebben gehouden over de
manier openbare gebouwen in de lucht te
laten vliegen.
De getuige gevraagd of ook over brand
stichtingen was gesproken, antwoordt:
De Voorzitter merkt dan op, dat hij
vroeger het tegendeel heeft beweerd.
Getuige: „Dart heeft hij niet in dit ver-I
band gezegd, doch later".
Voorzitter: „Bij uw eerste verhoon
hebt ge nog verdere me icdeelingen gedaan
over de wijze waarop de terreurdaden zou/
den worden ondernomen.
Getuige: „Bij de vorming van terreur
groepen zou gedeeltelijk ook van vrouwe!li
gebruik worden gemaakt".
Voorzitter: „Het ft men er u op opmej j:
zaam gemaakt, dat dit het beste door biij-
tcnlandsche partijgenooten kon geschiedepP
Dat hebt ge tenmins'e vroeger gezegd; l|s
dit nu juist of niet?"
Getuige: „Ja, illegale buitenlandsche
partijgenooten zouden, als zij hier aanwezig
waren, eveneens daarvoor worden gebruikt.
Torgler vraagt getuige: Waar hebt u
mij leeren kennen?
Getuige: „Op uw bureau en op vergade
Torgler: „Waar was mijnburpau?"
Getuige: „In het Karl Liebknechthuis".
Torgler: „Op welke verdieping?"
Getuige: „Op de tweede verdieping".
Torgler: „Op welke ver'gadering hebt
ge mij hooren sproken?"
G e t ui g e: In de Neue Welt in Neuköln
in 1930 en vroeger".
Tornier: „Ik verklaar dat 'k maar één
keer in de zaal van de Neue Welt. he.b ge
sproken en dat was in 1925. Sindsdien nooit
meer. Ik heb nooit in het Ivarl Liebknecht
huis een bureau gehad en mij ook slechts
nu en dan even in dat huis opgehouden".
Getuige: „Ik wilde ook alleen maar zeg
gen, dat ik hem in het Karl Liebknechthuis,
waar het bureau is, getroffen heb".
Dr. Sack: Blijkens mededccling van fa
milieleden van beklaagde v. d. Lubbe kan
deze in Januari of Februari 1925 in het ge
heel niet in Dusseldorf zijn geweest.
Na inlichtingen van den rechercheur
Sta neck in verband met de z.g. proefne-
ningen op de Wuhlheide, verklaart Torg-
l e r, dat hij nooit van zijn leven kennis ge
maakt heeft met Kunzack. Hij is ook nimmer
tegenwoordig geweest hij proefnemingen op
de Wuhlheide en weet ook niets van een
kuil en proeven met ontploffingsmiddelen.
..Alles wat Kunzack heeft gezegd, kan in
geen geval in overeenstemming met de waar
heid zijn".
De Voorzitter releveert deze verklarin
gen van Torgler en vraagt getuige nadruk
kelijk of hij er hij blijft, dat Torgler en Kas
per op de Wuhlheide zijn geweest.
Getuige antwoord bevestigend.
Dr. Sack stelt voor den gewezen afge
vaardigde Kasper als ge oiige te h; oren. Te
vens verzoekt hij den gewezen advocaat
Rosenfeld die op het o'genbük in Parij
woont op te roepen. Rosenfeld is b reid naar
Duitschland te komen en spreker kent zijn
adres. Verder stelt dr. Sack voor, de getui
gen te ondervragen, die zich'in eenzelfde si
tuatie bevinden a!s Rosenfeld. Hiervoor zou
den o.a. in aanmerking komen de voormalige
sociaal-democratische a'gevaardigde dr.
BreitJcheid en de gewezen socialistische par
tijsecretaris dr. Hertz.
De procureur generaal behoudt zich voor
zijn standpunt ten aanzien van deze voor
stellen te bepalen en verklaart, dat het ge
recht slechts 'n vrrgeleide kan geven voor
kwesties die tot zijn competentie behooren,
bij de vervolging van strafbare handelim en.
De zitting wordt dan verdaagd tot Vrijdag.
DE ENGELSCHE JOURNALIST
PANTER
Naar uit Berlijn wordt gemeld, is bevel
gegeven tot in vnjhe ds'elling van den Engel
sc.hfn journalist Panter.
Na afloop van het politieonderzoek was
het resultaat der enquête aan den procureur
generaal te Leipzig voorgelegd. Deze heeft
daarin echter geen aanleiding gevonden, om
een aanklacht wegens hoogverraad tegen
den journalist in te dienen.
Echter heeft Panter zijn journalistieke
funct e op een zoodanige wijze uitgeoefend,
dat zijn verder verblijven in Duitschland on
gewenscht schijnt. Hij zal deswege uit het
land worden gezet.
De Engelsche ambassadeur had op een
spoedige beslissing aangedrongen.
HITLER KEURT NAZI-PROPAGANDA
IN HET BUITENLAND AF
Hi'tfleir heeft in een interview met den
Amerika ansohen journalist Von Wiegund
gezegd, dat hij aan de partijgenooten in het
buitenland ten strengste verbiedt nationaal-
socialistisdhe propaganda te voeren, omdat
daardoor de vriendschappelijke betrekkin
gen in gevaar zouden worden gebracht.
Hij, de Leider, zal er niet voor terug
deinzen zonder pardon te straffen met uit
sluiting uit de partij.
De Amerikaansehe pens stelt vast, dat het
interview een diepen indruk heeft gemaakt
Het is juist op tijd gekomen, nadat bekend
was geworden, dat het Congreslid Tickstein
materiaal wH overleggen over de beweerde
natiionaail-sooÈarjlstiBche propaganda in de
Ver. Stalen.
Door dlit interview wordt op afdoende
wijze vastgesteld, dat dergelijke propaganda
wanneer zij werkelijk door onbevoegde en
onverantwoordelijke lieden gevoerd zou
zijn (wait tot nog toe in geen enkel opzicht
bewezen is), door den Leider zoo scherp
mogelijk afgekeurd en verheden wordt
VON PAPEN WEKT DE R--KATH. OP
Von Papen hecGt in een oproep der „ar
beidsgemeenschap der katholieke Duit-
eohere'' een verkleizingsopiroep gepubliceerd
raanim hij opwekt om niet uit kleinzielige
ontstemming thiuis te blijven en uiting geeft
aan de vast© verwachting, dat het katho
lieke volk aan den Rijn, in Zwaben en Sille-
zië, in Beieren en in Berlijn en overal, waar
katholieken wonen, zioh duidelijk ervan
bewust zal zijn, dat het niet alleen om de
eer van het rijk, doch ook om de eer van
iederen afzonderlijken Duileoher gaat
DE GEBEURTENISSEN IN
PALESTINA
SYMPATHIE IN BAGDAD
Uit Amman (Transjordanië): Tijdens de
afwezigheid van emir Abdoellah, die tegen-
woord g was bij de opening van de haven
van Haifa, zijn hier anti-Britsche manifes
taties gehouden.
Ook in de hoofdstad van Irak, Bagdad is,
in verband met de gebeurtenissen in Pa
lestina, een groote sympathie-demonstratie
tegen Vrijdag in voorbereiding. Alle Arabi
sche bladen in Irak zijn Dinsdag in rouw
rand verschenen ten teeken van rouw over
de in Palestina gedoode Arabieren.
Uit Jeruzalem: Ofschoon op het oogenblik
in geheel Palestina de kalmte is terugge
keerd, duurt de algemeene staking der Ara
bieren voort.
De telefoonlijnen tusschen Jeruzalem en
Bethlehem zijn gisteravond doorgesneden.
VLAAMSCHE FRONTER WORDT
SOCIALIST
Uit Brussel wordt aan de Msh. gemeld:
De gewezen Antwerpsche Kamerafgevaar
digde Vos, die bij de vorige verkiezing niet
herkozen werd en daardoor zijn politieke
broodwinning verloor, is thans overgegaan
tot de socialistische partij.
Hij tracht zijn figuur te redden met de
mededeeling dat hij de huidige politiek" der
frontpartij niet meer kon blijven volgen.
Uit Sofia de hoofdstad van Bulgarije wordt
gemeld:
De in de buitenlandsche pers verschenen
berichten over een verloving van koning
Carol van Roemenië met prinses Eudoxla,
de ziu6ter van koning Boris van Bulgarije,
worden officieel tegengesproken.
Wel zal koni ng Boris zich in de tweede
helft van Januari opnieuw naar Sinaja be
geven, om daar een onderhoud met koning
Carol van Roemenië te hebben.
GEBRUIKT UTHANS PRESTO
ZEEPPOEDER VOOR ALLE
DOELEINDEN?
Zoo niet, begin er dan nog heden
mee. Presto voldoet aan alle
eischen die aan een prima zeep
poeder gesteld kunnen worden.
Presto is dubbel gezeefd, doch
uiterst laag in prijs. Presto voor
de wasch, moeder in haar sas!
Vraag Uw winkelier bijzonderheden
omtrent den Presto slagzinwedstrijd h
met waardevolle prijzen!
A-sa&ss J - -Sri?»
Ingezonden Mededeeling
BENESJ OVER EUROPA
NA DUITSCHLANDS UITTREDING
In parlement en senaat van de Tsjecho-
Slowaaksche republiek heeft de minister van
buitenlandsche zaken Dr Benesj een rede ge
houden, waarin hij 6prak over het wantrou
wen dat in Europa heerscht tegenover het
tegenwoordige Duitschland, omdat men
vooral bet oog gevestigd houdt op het pro
gram der nationaal-ftooiaJiisten van 1930 en
de pan-german'isti6<obe denkbeelden van
Hitiers boek „Mein Kampf" en de veii'öobijn-
welen die wezen naar herbewapening van
Duitschland.
In het besluit von Duitschland om Genêve
te veria-ten, ziet Bene6j een terzijdestelling
van het verdrag van Versaoil'lee en een bij
voorbaat ver wei-pen van eJIk voorstel ot
plan. waarbij Duntschland dezelfde rechten
zou krijgen als andere groote mogendheden
De methode van het Duatschland van
Stresemann is het Duitschland van heden te
langzaam. Het nationale deel tracht men
nu met radicale middelen sneller te be
Zoo gevoelden de andere staten zich on
aangenaam verrast. Zij wijzigden hun poli-
tieken koers en daar verder de Duiiischp
revolutie uitging van principes, die lijn
recht stemden tegenover die van den Volken
bond en de Ontwapeningsconferentie, kon
een conflict met beide laatsten niet uitblij
ven. Daarom is het ook van zoo ern&tigen
aard. Het wordt niet begrensd door een
paar bepaalde desiderata betreffende ont
wapening en bewapening, want zoodra deze
kwesties op een voor Duitecihlland bevredi
gend© wijze zullen zijn geregeld, zad men
voor een niiieuw probleem, diat der betrek
kingen tusschen Duiitsobland en den Vol
kenbond komen te staan.
Men zou stellig niet nalaten, aan de be
voegdheden van den Volkenbond te gaan
tornen, evenals aan zijn wijze van opbouw
Dit zou dan een nieuw geschiij om de neohts
gelijkheid van volken en staten in den
Volkenbond beteekenen, daan- zekere groote
mogendheden, die vinden, dat de kleLme
staten in den bond ©en te sterke positie
hebben, zeker van de gelegenheid gebruik
zouden maken, om zich gehoor te verschaf
fen. De kleinere 6taten zouden daarbij ge
makkelijk het gelag kunnen betalen.
Benesj blijft intussohen m de conferentie
bet eenige internationale forum zien, dat de
ontwa.peningskwestie op behoorlijke manier
kan oplossen. Een besluit, dat ndet door den
Volkenbond, doch slechts in een bespreking
van enkele staten is genomen, zou hij dan
ook niiet als bindend kunnen erkennen.
De Duit&ohc revolutie heeft en nieuwe
groepeertng der krachten tengevolge gehad
Er is een nteuw© politieke constclL'atie ont
staan en met het uittreden van Duitsohl-and
uit den Volkenbond, waarin Benesj iin.tus
schen nog geen oorzaak voor een catastrofe
ziet, zul'lcn de veranderingen nog grootei
worden
Geheel zonder voordeei'en is diit allies ook
al weer n/iiet. Men heeft nu meer inzicht in
den werkelijken toestand gekregen. De
politiek van een aantal staten zal scherper
werden omlijnd en ook ten aanzien van de
betrekkingen tusschen den Volkenbond en
de groote mogendheden zal het inzioht beter
worden. De diplomatieke conflicten van de
naaste toekomst zullen ons den Volkenbond
een nog grooier ci-is's achterlaten, waarin
hij z'jn bestaan verliest, of hij zal deze
doq-sta ven kraohtiger dan voorheen zijn
taak hervatten.
ARAKI'S CONFERENTIEPLAN
DOOR JAPANS KABINET GOEDGEKEURD
Het Japansche kabinet heeft op voorstel
in den minister van oorlog, Araki, thans in
derdaad besloten een wereldconferentie te
Tokio bijeen te roepen. Verdere bijzonderhe
den zullen in de volgende maanden bekend
worden.
Met betrekking tot een in de „Daily Tele
graph" verschenen bericht, volgens hetwelk
Japan beraid zou zijn, zijn gehoele duikboot
vloot af te schaffen, mits dc andere mogend
heden volgen en de vliegkampschepen even
eens worden afgeschaft, verklaarde de woord
voerder van het Japansche ministerie van
marine dat dit bericht een „verkeerde voor
stelling geeft van het Japansche standpunt"
Hij voegde er aan toe, dat liet Japansche
standpunt, volgens hetwelk vl'egkampsche-
pen, die aanvalswapens zijn, zouden moeten
worden afgeschaft reeds door vele andere
landen o.m. Italië op de algrmeene ontwape
ningsconferentie is goedgekeurd, terwijl Ja
pan staande houdt, dat duikbooten welke
defens even aard zijn onontbeerlijk zijn
landen met kleinere vloten, waarbij Ja
pan door de andere mogendheden wordt ge
steund op enkele naties na.
De Japansche marine staat nog steeds op
hetzelfde standpunt.
Uit Marshal (Michigan): De millionnair-
manufacturier Louis Brooks, die Dinsdag
door bandieten ontvoerd is, werd gister op
zijn landgoed aangetroffen. Hij weigerde iets
over zijn ontvoering mede te deelen, voordat
hij zijn advocaat gesproken had.
Uit verklaringen van anderen is komen
ast te staan, dat de millionnair door twee
mannen en een vrouw in zijn eigen auto
werd ontvoerd uit zijn fabriek.
De bandieten hadden eerst den bewaker
b,. foW!«v eebonden.
GROOTE LABOUR-ZEGE
IN ENGELAND
BIJ DE GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN
LONDEN, 2 November. In ruim 300 gemeenten
buiten Londen zijn gister verkiezingen voor de
gemeenteraden gehouden, die een groote overwin
ning hebben gebracht voor de Labour Parti).
Blijkens uitslagen van vanmorgen vroeg uit onge
veer 115 gemeenten ha- de Arbeiderspartij 871
zetels, 206 gewonnen en 9 verloren. De meeste
zetels werden veroverd op conservatieven die 142
zetels verloren en slechts 11 gewonnen hebben. Tot
nog toe heeft de Labour Partij behalve in de 15
gemeenten waar zij reeds de meerderheid heeft in
10 andere gemeenten ae meerderheid veroverd,
o.a. te Sheffield en Norwick. De liberalen hebben
vijf zetels gewonnen en 33 verloren, de onafhanke-
lijken 10 gewonnen en 52 verloren.
De belangstelling voor de verkiezingen was
bijzonder groot, door nog geen 50 van
kiezerscorps werd er aan deelgenomen. Onder de
verslagen condidaten bevindt zich o.a. de echtge-
noote van den Minister van Buitenlandsche Zaken
Sir John Simon. Lady Simon was candidate
de liberale partij te Manchester.
In verband met de komende ontwapeningsdebat
ten in het Lager Huis en de Engelsche Gemeente
raadsverkiezingen bespreekt de „Times" in een
hoofdartikel de bezwaren der oppositie tegen de
ontwapeningspolitieK der regeering. Slechts door
den middenkoers te houden, waardoor men zich iso
leert, zou de vrede zoowel voor Engeland als voor
de gehpele wereld gehandhaafd kunnen blijven.
De conservatieve „Morning Post" bevat een
hoofdartikel in denzelfden geest en schrijft dat het
feit, dat Duitschland uit den Volkenbond is ge
treden het Locarno-vcrdrag ongeldig maakt
De „Daily Mail" van Lord Rothermede eischt
van de regeering meer overleg bij de behandeling
van kwesties op het gebied der buitenlandsche
politiek. Het noodelooze aarzelen der regeering
heeft Engeland in een volkomen onnoodige tegen
stelling gebracht tot de Mohammedanen, tot Japan
en tot Duitschland.
DE OORLOG TUSSCHEN BOLIVIA
EN PARAGUAY
DE BOLIVIANEN OP TERUGTOCHT
Uit Asuncion: Een communiqué van het
departement van oorlog meldt, dat de vij
and over de heele linie onder den druk onzer
offensieven op den terugtocht is, speciaal in
de sectoren Foxo, Fauvorito, Francia, Zen-
teno en Pirizal.
De Bolivianen laten hun dooden en ge
wonden op het slagveld achter.
Wij hebben een belangrijken buit gemaakt
Uit New York: Volgens een bericht uit
Asuncion heeft de president van Paraguay
bij de inwijding van een nieuw radio-station
een rede gehoud ti waarin hij vaststelde dat
Paraguay den vrede wil.
Bolivia streeft naar een uitbreiding van
grondgebied, terwijl Paraguay slechts het
bestaande wil verzekeren.
BOERENOPSTAND AAN DE
DNJESTER
WEGENS HET INBESLAGNEMEN
HUNNER GRAANVOORRADEN
De „Journal des Débats' verneemt uit
Riga, dat volgens ontvangen berichten in de
omgeving van de Dnjester in verscheiden
dorpen een boerenopstand is uitgebroken.
De boeren zouden hebben geprotesteerd
tegen het in beslagnemen van hun graan
voorraden en hebben eenige vrachtauto's,
die met in beslag genomen graan waren ge
laden, aangevallen. Speciale afdeelingen van
de Gpoe zijn naar het opstandige gebied ge
zonden.
De plaatselijke autoriteiten hadden hevel
gegeven, dat de boeren, die weiigerden hun
graanvoorraad af te staan, moesten worden
gearresteerd en, bij verzet, worden doodge
schoten.
LITWINOFF'S REIS
Litwinoff is te Cherbourgh aangekomen
om zich aan boord van de „Berengaria" in
te schepen. Hij was vergezeld van Umanski.
In antwoord op tot hem gerichte vra;\i
zeide hij slechts, dat hij nog niet wist. wan
neer hij naar Europa zou terugkeeren.
DE GRAF ZEPPELIN
FRIEDRICHSHAFEN, 2 November. De
Zeppelin is na zijn geslaagde tocht naar Zuid
Noord Amerika vanmorgen om half zes
onder commando van Dr. Erkener te Frie-
drichshafen teruggekeerd en om kwart over 7
onder strooenende regen vlot op het terrein
tan de Zeppelinwerf geland. Aan boord be
tonden zich 2i passagiers en 330 K.G. post
De laatste tocht was aanzienlijk langer dan
de vorige en verliep in zeven etappes. Er
werd afgelegd 30 000 K.M.
Uit Oost-lndie
GEEN INVOERING CAPITULANTEN-
STELSEL
BATAVIA, 1 Nov. (Aneta) De „Java-
Bode" meldt, dat de inv '-'ng vr het capi-
ntenstelsel volkom ten kan
Weerbericht-
Hoogste stand te Akureyri 775.8.
Laagste stand te Wisiby 747.1.
Stand vanmorgen halftwaalf 753.8,
WEERVERWACHTING
Krachtige tot matige W. tot N.W. of N.
wind, z\yaar bewolkt met tijdelijke opkla
ringen, waarschijnlijk regen- of hagelbuien,
iets kouder.
STORM WAARSCHUWINGSDIENST
Attentiesein blijft.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te "fa Bilt)
Nog steeds blijft over geheel W.-Europa
het buiige weer aanhouden. Een secundaire
depressie trok gisteren via Schotland Z.O.-
waarts en passeerde heden ons land. Ferme
stijgingen van de barometer volgden, vooral
in IJsland, ahvaar in Akureyri sinds giste
ren de luchtdruk ruim 24 niM. is gestegen.
De temperatuur is tengevolge van de koude-
inval ook in Ierland en N. Schotland ge
daald. Overal waaien over de Britsche eilan
den nog krachtige winden uit N. tot N.W.
richtingen. De depressiekern over de Noor-
sohe zee vulde op. Thans zijn nog lage druk-
kemon over de Oostelijke Noordzee en Zui
delijke Oostzee gelegen. Over het heele waar
nemingsgebied riel regen. In ons land had
Vlissingen met 8 mM. de grootste hoeveel
heid. Voor mortren blijft ten onzent guur en
buiig weer te wachten.
THERMOMETMRSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 10.0 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
3 NOVEMBER.
Van 's avonds 4.57 uur tot 's morgens 6.32 uur.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden VoreT
l.fifi 1 63
Straatsburg 0.00 -0.ro Ems J 3l 1.00
Breis h 1.42 1.31 Cohlenz 1.74 1.65
UheinMden 0.00 0.00 Trier 0.R3 0.72
Kehl 2.7? 2.68 Keulen 1 33 1.24
Maxau 4.u8 4.(0 Rührort -0.10 -0.20
Dle.ieshelm 0.6') 0.55 Wesei -0.45 -0.53
Mannheim 2.66 2.56 Emmerik 0.78 0.65
Lohr 1.23 1.10 Dusseldorf 0.08 0.61
Mainz 0.4) -0.35 Maastricht 4J.2I 41.00
Bingen 1.55 1.18 Venlo 10.28 10.25
HOOGWATER NED ZEEHAVENS
Terschelling 8.58 21.19 Willemstad 4.i2 iK«6
Harlingen 2.50 22.10 Bronwetsh. 2^0 14.47
Den Helder 7.25 12.50 Zierikzee 3.IO 15.22
IJinuioen 3.19 15.34 Wemeldingt 3.30 15.43
H v. Holland 2.33 11.5i Vlissingen 1.34 13.16
Scheveniugen 2.43 1501 Terneuzen 2.'9 14.21
Rott- rdam 4.U 1646 Hans weert 2.53 15.09
worden geaoht, daar de regeering van Ned.
Indië reeds in het begin van dit jaar, blij
kens een aan den Volksraad gerichte nota
een volstrekt afwijzend standpunt hiertegen
over inneemt
Het departement van Koloniën opperde
terzake slechts een vage suggestie-
AMSTERDAM
WERKLOOZENRELLETJES
Op het Muntplein waren werkloozen op
geroepen voor actie tegen de werkloosheid.
Nu leent zich dit plein niet voor volksver
zamelingen en toen dan ook een paar hon
derd man aan bovengenoemden oproep ge
volg hadden gegeven, begon de politie da
delijk de menigte te verspreiden. Toen dit
niet mogelijk bleek te gaan met zaohten
drang, werden eenige charges uitgevoerd.
Hierbij werd een ruit ingedrukt in de Vij
zelstraat. Een der manifestanten werd ge
arresteerd wegens opruiing. In de omgeving
van den Munt bleef het nog lang roezig en
werd door de politie steeds aangemaand tot
doorloopen.
HELING
Aangehouden werd een 64-jarige koopman,
die zich aan heling van dynamo's en rijwielen
zou hebben schuldig gemaakt en wienis opspo
ring en voorgeleiding te dier zake door de
politie te Wormerveer was verzocht.
DE RIJWIELPLAATJES
V«i een rijwiel, staande in het trapportaal
fan een perceel in de Pienemanstraat, is een
•iiwielplaatje gestolen. By onderzoek bleek,
ir.t een 17-jarige jongen, wonende in bedoeld
perceel, zich aan dezen diefstal had schuldig
gemaakt.
HET SLIPGEVAAR
Een 15-jarige wielrijder is op de Heeren
gracht bij de Vijzelstraat geslipt en gevallen.
Hjj werd daardoor aangereden door een auto.
Met een gebroken been is hy opgenomen in
het Binnengasthuis.
KOETSIER EN PAARD TE WATER
Op het Zeeburgerpad is een vuilniskar mei
paard en koetsier in het water van het Loo-
zingskanaal geraakt. Het ongeval geschiedde
doordat het paard schrok van bot lawaai,
dat door een heimachine gemaakt werd. Da
koetsier wist zich te helpen en was spoedig
op het droge; het paa.rd is door omstanders
op den kant getrokken. De bok, welke van
den wagen was losgeraakt kon na geruimen
tijd worden opgehaald.
OPGELEGDE SCHEPEN
Op 1 November bedroeg het aantal opge
legde schepen in de Amsterdamscho havca
nL 2i Nederlandsche en één Italiaan.
