NATIONALE
Chicago door Hollanders
ingenomen
BINNENLAND.
DINSDAG 17 OCTOBER 1933
TWEEDE BLAD PAG. S
VIERING VAN KONINGINNEDAG
DOOR DE AFSTAMMELINGEN
DER HOLLANDERS
Een genotvolle en eervolle avond voor
het Hollandsche element in Amerika
Van de vier windstreken kwamen ze aan
zetten, de afstammelingen van den Vliegen
den Hollander. Kanalen, vrachtbooten, slee
pers, visscherspinken, trekschuiten, val
bruggen, lange horizonnen met veelkleurige
zonsondergangen en daartegen de silhouet
van Hollands huizendaken en kerktoren
tjes deze symbolen van een droomerig
en romantisch moederland, ze waren ver
neveld tot vage herinnering, en in de ge-
dachtenwereld van de duizenden, die hun
voeten plantten op den grijzen bodem der
Wereldtentoonstelling te Chicago, leefden
beelden der toekomst: leviathans, die de
oceanen doorkruisen; vliegeniers, die de
einden der aarden bezoeken; vlugge stoo-
mers, en sneltreinen, die Nederland tot het
centrum, de „loop" van West-Europa" schep
pen; geweldige baggermolens, stoomgemalen
en kranen, die de Zuiderzee zullen veande-
ren in lachende landouwen; rubberplan
tages en oliemijnen, koffie- en thee-tuinen
op Java, het schoonste eiland der wereld;
alles teekenen van den rusteloozen ontem-
baren ondernemingsgeest der Nederlanders,
die voor geen ras der wereld willen onder
doen.
Oud-Holland naar Chicago.
Uit Grand Rapids en Holland, Michigan ar
riveerde de speciale trein van dertien wa
gons, die zijn honderden uitbraakte op het
perron van het Grand Central Station te
Chicago. Uit Muskegon kwam de Alabama
na een warmen tocht van zeven uur met een
half duizend passagiers. Uit de millioenen-
stad zelf bleef 't toestroomen en uit de omrin
gende staten, tot uit Iowa toe. Nog nooit waren
zooveel Amerikanen van Hollandsch bloed
tezamen gestroomd. Er waren zes duizend
zitplaatsen gereserveerd in het open hof
van de Hal der Natuurwetenschappen.
Rechts en links van het podium zaten 1500
zangers en zangeressen gekleed in de kleur
rijke costumes van oud-Holland. Op de om
ringende galerijen en langs den waterkant
zag het zwart van de mepschen. Er moeten
van tien tot twaalf duizend Hollanders ge
weest zijn, die onder begeleiding van het
orkest, aanhieven Psalm 68 10 en Ps. 118 1
Het klonk als een overwinningslied. De ko
loniale tijd is voorgoed voorbij. Doch de
kracht en het geloof en de ondernemings
geest der pioniers gaan zich nu openbaren
in. een nieuwe taak, de verrijking van het
Amerikaansche leven met den öud-Holland-
schen cultuurschat en de groepsopenbaring
van oud-Hollandsche liefde voor godsdienst,
wetenschap, muziek en schilderkunst en
philantropie.
Een eere-saluut moet niet onthouden wor
den aan den voorzitter van den feestavond,
Tlieodoor S. Youngsma; aan den bedrijvigen
Jacob Baar, die Michigan afgereisd heeft
om belangstelling te wekken; aan de pro
gramma-commissie, aan wier hoofd Dirk
Driebergen stond; aan de muziek-commissie
en aan den hoofd-directeur James Baar;
aan de uitvoerende, financieele en publici-
teitscommissies, en aan allen, die dezegroot-
sche viering van den geboortedag van Ko
ningin Wilhelmina te Chicago mogelijk ge
maakt hebben.
De aloude erfenis der Nederlanders.
De acht sprekers legden den nadruk op
de aloude erfenis der Nederlanders en op
■at door hun afstammelingen in het nieuw»
\aderland tot stand is gebracht
De voorzitter Th. S. Youngsma bracht uit,
dat er geen sprake van was het oude dua
lisme van de vorige generatie te vernieuwen
Men kan niet .tegelijk Hollander en Ame
rikaan zijn. Doch het is wel mogelijk Ame
rikaan te zijn met een rechtmatigen trots
op wat de Nederlandsche natie tot stand
heeft gebracht, en de goede tradities van 't
voorgeslacht in het nieuwe vaderland voort
te zetten.
Dr Allen R. Albert, lid van het Bestuur
der tentoonstelling, en bekend met Neder
land door zijn bezoek van twee jaar ge
leden, complimenteerde de Nederlanders
over hun stoerheid en hun toewijding tot
de Amerikaansche vlag.
De heer John Vennema, contul-generaa
Nederlanden te Chicago, merkte op, dat de
Hollanders Chicago schenen ingenomen te
hebben, en dat zoowel de gevangene als de
vanger voldaan schenen te zijn. Hij deelde
mee, dat de heer Postema, van het con
sulaat, heden tot Ridder van de Orde van
Oranje-Nassau was verheven en dat de Am-
sterdamsche Kamer van Koophandel haar
groeten getelegrafeerd had.
Advokaat (gewezen rechter) Peter D.
Danhof, wenschte de Koningin geluk met
haar geboortedag en wees op de beteekenis
van den 80-jarigen oorlog voor de ontwikke
ling van het Hollandsche karakter, dat uit
blinkt in vrijheidsliefde en betrouwbaarheid,
en voor den groei van de moderne demo
cratische regeeringsvormen onder het leider
schap van den tot de gansche wereld be
hoorenden Willem van Oranje.
Dr. Frederik H. Wegeman, directeur van
het Chicago Junior College (Lyceum) schet
ste wat tot stand was gebracht op het ge
bied van lager en middelbaar onderwijs: een
80-tal Chr. lagere scholen, waarvan verschei
dene kopscholen zijn, en een dozijn middel
bare scholen, de groote meerderheid niet-
kerkelijke en open voor iedereen, doch ge
controleerd door besturen van orthodoxe
ouders. Dr. Wynand Wichers, president van
Hope College, schetste de liefde der Holland
sche Amerikanen voor het Hooger Onder
wijs. Een der oudste Amerikaansche colle
ges, Rutgers College, werd gesticht door de
Dutch Ref. Church en is nu sinds enkele
jaren staatsuniversiteit New Brunswick
Seminary is de oudste theologische school
Amerika. Verder noemde hij Hope Col
lege en Central College, beiden van de Ref.
Church in America en Calvin College, 't insti
jongere zuster van Hope College, het insti
tuut der Chr. Ger. Kerk te Gr.-Rapids. Hij
merkte op hoe velen Hollandsche Calvinisten
betrekkingen van invloed bekleeden in ver
scheidene Amerikaansche colleges, universi
teiten en seminaries. De heer A. Peters,
Voorzitter van het Pychopatisch hospitaal
in Michigan,was verhinderd te spreken, doch
aan zijn verslag ontleende Ds. E. J. Tanis
dat de Hollanders op philantropisch gebied
stichtingen hebben, die een waarde vertegen-
woordingen van twee millioen dollars en
een jaarlijksche begrooting van 355.000 dol-
lasr. Dr. S. Nettinga, president van Wes
tern Theol. School te Holland, Mich, be
roemde zich op den ouden oorsprong der
Dutch Ref. Church ^prak met waardeerinj
ook over de „settlers" van 1846 en wees e
op, hoe de kerken, van Nederlandschen oor
sprong steeds gekweekt hebben: overtuiging,
eerlijkheid en spaarzaamheid. Ds. Clarence
Bouma van Calvin Seminary te Grand Ra
pids bewees hulde aan de nagedachtenis
van Dr. Van Raalte en zijn mede-pioniers
en wees er op, hoe de Chr. Geref. Kerk,
ofschoon een der kleinste in Amerika, uit
muntte door werkkracht in Kerk en Zending,
en door soliditeit en invloed. Hij wees er ten
slotte ook op, hoe de meeste Nederlanders
in Amerika als Calvinisten, de eer voor al
hun ondernemingen toeschrijven aan den
gen Gods. Het is God, die aan ons Hol
landsch Volk in een vreemd land een plaats
der eere heeft gegeven, en de genade om
zich thans thuis te gevoelen als burgers
met al de duizenden, die vroeger of later
uit Europa kwamen of met hun kinderen
kindskinderen.
Het muzikaal gedeelte van het program
ma was wel verzorgd. Het koor van 1500
deelnemers deed uitnemend werk onder de
leiding van James Baar en anderen. Een
van de beste nummers was het lied van Va
lerius :„Wilt heden nu treden", dat in de
Engelsche taal gezongen werd. Als soliste
trad op de door gansch Amerika bekende
soliste Flora Waalkes, sopraan.
Ook op dramatisch gebied was de feest
commissie niet achter gebleven. Een groep
kinderen in oud-Hollandsch costuum speelde
een sprookje: „De prinses met twintig rok
ken", waarvan de tekst gelezen werd door
mej. Anna de Vries van Chicago voor
luidspreker. Een groep volwassenen stelde de
Hollandsche maagd voor,, die met zeven ver
schillende groepen, vertegenwoordigende Im
migratie. Arbeid. Landbouw, Handel, Weten
schap, Onderwijs en Religie en Barmhartig
heid, haar hulde kwam bèwijzen aan" Oom
Het was een genotvolle en een eervolle
avond voor het Hollandsche element in
Amerika, en volgens Dr. Albert eem der
LEVENSVERZEKERING-BANK
Voor een tijdelijke verzekering van
f 10.000 bij overlijden.
-betaal» een 25-|arige
slechts/80.—per jaar
meest indrukwekende plechtigheden van de
wereldtentoonstelling. Ja, het opmarcheeren
van het koor onder het zingen van een wel
bekende hymne aan den Eeuwigen Koning,
was het plechtigste, dat hij tot nu toe gezien
had. De feestviering ter gelegenheid van
den geboortedag van Willem van Oranje, in
April en deze feestviering op 31 Augustus
hebben de Amerikanen van Nederlandsche
afkomst dat ras-en-saamhoorigheidsbesef ge
geven, dat zoolang aan het sluimeren was,
doch dat nu tot volle ontplooiing is geko-
mei. De drie jaarlijksche Hollandsche avon
den, georganiseerd door de Knickerbocker
club van Calvin College waren hiervan het
eerste teeken. Het historische tafereelenepel
in 1929 Het Beleg van Leiden, riep den
nationalen trots wakker. De wereldtentoon
stelling bracht dien trots tot een climax.
De Amerikanen van Nederlandsch bloed zijn
nu gereed voor hun nieuwe taak: bewust
een zegen te zijn voor Amerika.
DE NAT. VEREEN. PRO REGE
Gelijk wij onlangs hebben gemeld, heeft
het moderamen van het hoofdbestuur van
Pro Rege een commissie benoemd ter be
antwoording van de volgende vragen:
le. Is definieering van het fascisme in
ons land reeds mogelijk? 2e. Moet Pro
Rege in dezen een uitspraak doen?
Tot leden dezer commissie werden be
noemd: de heeren Dr A. H. Gybland
Oosterhoff te Den Haag, secretaris vaD
de Indologische faculteit der Rijksuniver
siteit te Utrecht; Prof. Mr B. C. de Savor-
nin Lohman te Utrecht, lid van de Eerste
Kamer en Ds J. Smelik, Geref. predikant
te Loosduinen.
Deze commissie heeft met bekwame spoed
een rapport uitgebracht en daaraan ontlee-
nen we het volgende:
„De nauwe band, die tusschen „Pro
Rege" en de weermacht bestaat, moet er
naar de meening der commissie, toe lei
den, dat in elk geval organisaties, waar
van het lidmaatschap krachtens beschik
king van den Voorzitter van den Raad
van Ministers, onvereenigbaar is ver
klaard met het zijn van Rijksambtenaar
in het algemeen en van Rijksambtenaar
bij Defensie, in het bijzonder geacht moe
ten worden ook voor de leden van Pro
Rege verboden te zijn. Ook het op eeni-
gerlei wijze steun verleenen of leiding
geven aan dergelijke organisaties zal
niet van een lid van „Pro Rege" kunnen
worden geduld.
Reeds daardoor zijn tal van fascistischs
organisaties buiten geding gesteld. Intus-
schen wordt „Pro Rege" door haai4 statu
ten genoopt een strengeren maatstaf aan
te leggen dan de Regeering, zoodat voor
de mogelijkheid ruimte blijft, dat ook
andere organisaties van fascistisch karak
ter als ongewenschte vereenigingen zou
den moeten worden beschouwd.
Nu is' het spraakgebruik op dit gebied
uiterst onvast Reeds wie met overtui
ging voor sommige idealen van „Pro
Rege" zelf opkomt, loopt kans, in bepaal
de kringen als fascist te worden aange
duid! Het kenmerk van het fascisme, zoo
als zich dat in Italië, en van 't nationaa-
socialisme, zooals zich dat in Duitsch-
land openbaart, en dat in lijnrechte tegen
spraak is met de beginselen van „Pro
Rege", is echter de volstrekte onderwer
ping van het individu aan de staatsge-
meenschap. In beginsel is daar voor gees
telijke en dan ook voor de Christelijke
vrijheid geen plaats.
Alles, ook de Kerk, moet zich aan
„Gleichschaltung" onderwerpen. In een
zuiver Roomsch-Katholiek land geeft dat
naar het uitwendige misschien geen on
middellijke moeilijkheden, in een ge-
mengden Staat als Duitschland ziet men
de fatale uitkomst van een dergelijk
streven duidelijk.
Zelfs indien dus een organisatie, die 't
fascistisch beginsel belijdt, zegt alleen
van wettige middelen ter bereiking van
haar doel gebruik te zullen maken
eischt zij met zooveel woorden of metter
daad voor zich de vrijheid op, langs revo
lutionairen weg haar idealen na te stro
ven, dan is zij uiteraard in strijd met de
beginselen van „Pro Rege" moeten
haar beginselen geacht worden met die
van „Pro Rege" in strijd te zijn. Want
naar Christelijk beginsel moeten gezag
en vrijheid elkander in den Staat in even
wicht houden en mag met name de reli-
gieuse vrijheid niet door den Staat aan;
banden worden gelegd.
Noemt een organisatie zich fascistisch'
of nationaal-socialistisch, dan heeft zij 't
aan zichzelf te wijten, dat haar 't odium
treft, dit onchristelijk doel na te streven.
Voor het nationaal-socialisme komt daar
nog bij de onchristelijke vergoddelijking
van het ras, waaraan alle andere waar
den ondergeschikt worden gemaakt, al
moet worden erkend, dat ras-criterium bij
het Nederlandsche nationaal-socialisme
tot nu toe slechts hier en daar een rol
Moeilijker is de beslissing, als de naam
„fascistisch" wordt vermeden. Dan zal
in verband met de statuten en de actie
der betrokken organisatie van geval tot
geval moeten worden beslist, of zij al dan
niet toelaatbaar is.
Alleen over twee organisaties wenscht
de commissie te spreken, omdat zij in
de discussie zijn genoemd.
De Commissie geeft er zich rekenschap
van, dat zij niet dan zeer in het algemeen
op de gestelde vragen heeft geantwoord.
Maar zij is overtuigd, dat het in de prak»
tijk niet moeilijk zal zijn, uit te maken,
welke gedragslijn moet worden gevolgd,
indien maar bij de- beoordeeling van an
dere organisaties streng de hand wordt
gehouden aan de bovengenoemde criteria
geen revolutionair karakter, geen staats»
absolutisme, en geen ras-criterium.
Het hoofdbestuur, zoo deelt het orgaafl
van „Pro Rege" mede, gaat met dit advie$
volkomen accoord.
Tusschen stakende werklieden aan een buizenfabriek tc Cambridge (Amerika) en politie kivam het tot ernstige
straatgevechten. De met geweren bewapende mannen zoeken tijdens 't gevecht dekking achter de boomen.
De machtige kruiser „Renown" van de Engelsche vloot, vreedzaam voor anker in de
Cromarty Firth bij Irwergordon na de herfstmanoeuvres.
Velen lezen aan de Berlijnsche aanplakzuilen
het besluit van de Regeering omtrent het uit
treden uit den Volkenbond.
Het verhoor inzake den Rijksdagbrand wordt nog steeds voortgezet. Op bovenstaande foto ziet men Dr. Genyp, hoofd
van het Berlijnsche brandweercorps, zijn verklaringen afleg gend. De verklarlingen van de brandweerlieden worden van
groot belang geacht, waarom zij dan ook bloot
staan aan een kruisvuur van vragen.
Een geweldige Heemaf-draaistroom
generator in de fabriek te Hengelo, f
