Duitschlands vertrek uit Geneve
DINSDAG 17 OCTOBER 1933
EERSTE BL.AD PAG. 2
BUITENLAND
EEN ANTWOORD VAN
HENDERSON
Voortzetting van de Ontwapenings
conferentie zonder Duitschland
EEN VERDUIDELIJKENDE
VERKLARING VAN VON NEURATH
Wat aan duidelijkheid nop aan de radio
rede van Rijkskanselier Hitler, o\er het
besluit tot uittreding van Duitstchland uit
den Volkenbond en uit de Ontwapenings
conferentie mocht ontbreken, is zoo hejder
als de dag geworden door de rede die Rijks
minister Von Neurath heeft gehouden voor
de buitenlandsche pers.
Ons viel daarin op, dat, naar de verzeke
ring van Von Neurath, hot bedoelde besluit
voor de staatslieden en diplomaten, die. be
trokken waren bii de vertrouwelijke onder
handelingen van den laatsten tijd, absoluut
geen verrassing is geweest.
Wanneer van offieieelo zijde dus ontstel
tenis en verontwaardiging aan den dag
wordt gelegd, moet men dat niet zoo ern
stig nemen. Do heeren hebben heel goed ge
weten. dat het on een breuk met bet na-
tionaal-socialistisehe Duitschland moest uit-
loopen, doch zij hebben er de voorkeur aan
gegeven dit risico te nemen, teneinde de
uiterlijke eenstemmigheid te demonstreeren
tegen de z.g. herbewapening van Duitsch
land.
De verklaring van Sir John Simon, die
het plan-Mac Donald van 11 December 1932
ondersteboven kegelde, terwille van den
Franschen onwil om tot ontwapening over
te gaan, blijkt den doorslag gegeven te
hebben tot het Berlijnsche besluit.
Het meest interessante in Von Neuraths
verklaring is de volkomen logische rede
neering, dat Duitschland na zijn uittreding
den anderen absoluut niet in den weg staat
als zij willen trachten het onderling eens
te worden over hun eigen ontwapening,
want het is al ontwapend en het is ten al
len tijde bereid onderhandelingen en voor
stellen in ontvangst te nemen.
Dit is de kwestie zoo nuchter en zuiver
mogelijk gesteld.
Dat de idealist Henderson gepikeerd is
over het feit, dat zijn kaartenhuisje omver
geblazen ligt, valt te verstaan. I-Iet is nu
eenmaal zijn taak oin het ideaal boven de
werkelijkheid tc verheffen, doch de werke
lijkheid leert nu eenmaal, dat Duitschland
er genoeg van heeft over ontwapenings
plannen te blijven praten zonder dat er hij
de zwaarbewapende staten van Europa
eenige ernstige ontwapeningswil te be
speuren valt.
Een deel van die werkelijkheid is ook,
zooals Henderson In zijn gisteren uitge
sproken radio-rede zeide, dat een kabinets
minister van zijn eigen land dezer dagen
in een openbare redevoering de vredesidee
onmogelijk hecT genoemd en er op heelt
gewezen dat gewichttige dingen altijd en
overal alleen door aanwending van macht
waren tot stand gebVacht. Henderson noemt
zulk een taal gevaarlijk.
Maar begrijpt hij dan niet, dat het ont
wapende Duitsche rijk, omringd van zwaar
bewapende en niet zeer vriendelijk gestem
de buren en de gedachten vervuld met de
vernederingen van Versailles, zich niet al
tijd maar weer de verschuiving van de ont
wapeningsbelofte naar de toekomst kan
doen welgevallen?
Idealen zijn mooi, maar wij hebben nu
.eenmaal met de feiten te maken.
Het is te hopen, dat het besef daarvan
thans gaat doordringen bij de staatslieden,
die thans zonder Duitschland de ontwape
ningsconferentie gaaa voortzetten.
HENDERSONS ANTWOORD
Uit Getnève: De president der ontwape
ningscommissie, Henderson, heeft aan den
Duitschen rijksminister van buitenlandsche
zaken, von Neurath, het volgende antwoord-
telegram geridht:
„Ik hob de hoofdcommissie het telegram
Van uwe excellentie van 14 October meege
deeld, dat het besluit der Duitsche regeering
aankondigt, elke deelneming aan de werk
zaamheid der conferentie voor de vermin
dering en beperking der bewapeningen te
staken, en de redenen voor dat besluit aan
geeft.
De Duitsche regeering heeft dezen maat
regel juist op het oogeniblik getroffen, waar
op het bureau besloten had, aan de hoofd
commissie een nauwkeurig program voor te
leggen.
Dit program dat binnen een bepaalde tijds
ruimte zou doorgevoerd worden, verzekerde,
overeenkomstig de door de conferentie onder
deelneming van Duitschland genomen beslui
ten, trapsgewijze de verwezenlijking van de
vermindering der bewapeningen op een
•wijze, die te vergelijken valt met die van het
ontwerpconventie, waarmee de hoofdcom
missie zich bezighoudt.
Dit program verzekerde ook met passende
maatregelen de rechtsgelijkheid, welke de
rijksregeering steeds aan het hoofd van
haar eischen heeft gesteld.
Onder deze omstandigheden betreur ik het
!dat uwe regeering deze gewichtige beslis
sing getroffen heeft om redenen, die ik niet
steekhoudend kan achten.
In de hoofdcommissie der Ontwapenings
conferentie, die gisternamiddag bijeen kwam
en zeer druk bezocht was, heeft Henderson
voorgesteld de verklaring die Sir John Si
mon Zatardag heeft afgelegd als kennisge
ving aan te nemen, een verklaring, welke
aan de hoofdcommissie als eenheidsprogarm
zal worden voorgesteld.
Henderson las hierop het Zaterdagmiddag
binnengekomen teleigtram van den rijksmi
nister van buitenlandsche zaken, von Neu
rath voor, benevens zijn antwoord daarop.
Henderson's antwoord werd door de hoofd
tommissie met instemming begroet.
Spreker motiveerde den inhoud van zijn
antwoord met de verklaring, dat in het tele
gram van den Duitschen minister drie essen-
tieele motieven waren aangegeven, voor
Duitschlands uittreden uit de ontwapenings
conferentie.
Henderson verzocht hierop de hoofdcom
missie, hem te machtigen, het voorgelezen
telegram aan baron von Neurath te mogen
verzenden.
Op dit oogenblik stond de vertegenwoor
diger van sovjet-Rusland, de gezant te Pa
rijs, Dowgalewski op, om te verklaren, dat
hij op do afzending van het telegram als
„persoonlijk antwoord" van Henderson niets
had aan te merken, omdat in dit telegram
melding wordt gemaakt van besprekingen
waaraan sovjet Rusland in het gehecll wiet
heeft deelgenomen.
Een gelijkluidende verklaring werd nog
afgelegd door de vertegenwoordigers van
Polen en Turkije.
Henderson maakte op tamelijk opgewon
den toon die gedelegeerden van sovjet-Rus
land. Polen, en Turkije erop opmerkzaam,
dat hij, zoowel als Sir John Simon, een uit
voerig rapport over deze besprekingen bij het
presidium der ontwapeningsconferentie heb
ben ingediend en stelde vervolgens vast, dat
de hoofdcommissie met het verzenden van
het telegram aan- baron von Neurath ac-
coord gaat.
Deze aankondiging werd door een deel der
aanwezigen met instemming begroet.
Voortgaande merkte Henderson op, d
besluit \an Duitschland, om de on.
m-ngsconferentie te verlaten op een oogen
blik, dat men de hoop had, spoedig tot een
resul'aat te komen, de moeilijkheden, welke
men heeft ondervonden, slechts kan ver-
grooten. Hij is ten diepste ervan
overtnigd, dat de conferentie haar werk
met de groots'e vastberadenheid voort
zetten en een conventie tot stand
brengen zaL
In vanband met den nieuwen toestand is
hst noodzakelijk een beslissing over het ver
der verloop van het werk der conferentie
te nemen.
Dit besluit, veroischt zwaarwichtige poli
tieke overwegingen, zoodat. men den gedele
geerden, door een verdaging der hoofdcom
missie, tij-d moet laten zich met hun regee
ringen in verbinding te stelden.
Henderson stelde daarom voor dat de
hoofdcommissie eerst od
Donderdag 26 October des middags
weder zal bijeenkomen
en dat den dag daarvoor een zitting van het
bureau zal plaats vinden.
Dit voorstel werd met algemeene stemmen
aangenomen en Henderson sloot de zitting
met de woorden: „Ik hoop, dat u allen met
instructies van uw regeöringen voor het slui
ten van een conventie zult
BEMIDDELING VAN ITALIË
To Genève wordt het mogelijk geacht, dat
de hoofdcommissie op 26 October zal beslui
ten zich voor oruhe naald em tijd te verdagen,
im de Oioop, dat het door het bemiddelend
optreden van Italië clan gemakkelijker zal
wordicm, de Duitisnhers weder binnen de ont
wapeningsconferentie en den Volkenbond
terug te -brengen.
De Italianen hribben alle hoop hiervoor op
het vier mogendhedenpact gevestigd. Het
ongeluk is echter, dat. Duitschland door hot
besluit om ook uit den Volkenbond uit te
treden, het daardoor den Fransohen gemak
kelijk maakt, bezwaren tegen een toepassing
van 't vieir mogenidhedenverclrag op te wer
pen, daar dit verdrag vooral beoogt een sa
menwerking tusschen de Europeesche mo
gendheden met een vasten zetel in den Vol
ken,bondsraad te vergemakkelijken.
De Italianen schijnen daarom alle moeite
te doen om de Duitsche regeering te bewe
gen, het 'bij een uittreden uit de ontwape
ningsconferentie te laten en den Volkenbond
zelf niet te verlaten. In gesprekken met Duit
sche journalisten te Genève krijgt men den
indruk, dat de Italiaansahe bemiddelingspo
gingen tot oplossi-ng van het geschil, waar
door Duitschland weder aan de Geneefsche
werkzaamheden zou kunnen deelnemen, niet
a priori als hopeloos kunnen beschouwd wor
den,
VON NEURATH OVER DE MOTIEVEN
De Duitsche rijksminister van buitcm>]and-
sdhe zaken Von Neurath heeft Maandag
avond voor de -buitenlandsche pers een uit
eenzetting gegeven oveir de motieven van
zijn regeering voor haar besluit van Zater
dag jl.
Hij herhaalde daarin het kernpunt van
Hitlers radiorede, dat het voor Duitschland
ondragelijk is voor altijd gedregadeerd te
blijven en dat geen vrede de vereeuwiging
van den oorlog kan zijn.
Zal men, vroeg Von Neurath, de verdee
ling der wereld in ovetrwnnaars en over
wonnenen vereeuwigen of eindelijk het prin
cipe erkennen, dat alle staten gelijkberech
tigde leden der volkiengemeenschap zijn?
Welnu, Zaterdag is te Genève
duidelijk gebleken, dat men het
Duitsche volk in een van zijn be-
langrij leste bestaanskwesties, in
de kwestie van zijn nationale
e d 1 i g h e i,d r e c h t sg e 1 ij k h e i-d ont
zegt. Hiermede hebben de mogendheden
het fundament vernietigd, waarop alleen een
eerlijke en vruchtbare samenwerking der
volken denkbaar is. Zij h-ebben Duitschland
de mogelijkheid ontnomen, binnen het kader
het Geneefsche instituut, deel te nemen
de beraadslagingen over de actueele in
ternationale problemen. Met dien duidelijken
wil tot de principieele discriminatie van
Duitschland hebben zij de grondge
dachten van den Volkenbond ge
schonden, hebben zij zelf te ken
en gegeven, dat zij op een op-
echte en reëele samenwerking
met Duitschland geen prijs stel
len.
Het Duitsche volk zou zich zelf diffamee-
ren en zou niet eerlijk handelen, wanneer
het, ondanks dezen stand van zaken, zijner
zijds nog den schijn van een dergelijke sa-
enwerking zou willen handhaven.
Von Neurath herinnerde er aan, dat
Duitschland zijn edsoh tot rechtsgelijkheid
van zijn intfede in den Volkenbond af heeft
doen gel-dien en herhaaldelijk is aan Duitsch
land die rechtsgelijkheid met woorden ver
zekerd, terwijl duidelijk was, dat zonder een
-echtvaardige oplossing van dit probleem
van een werkelijke rechtsgelijkheid van het
eenzijdig ontwapende Duitschland geen
sprake kan zijn.
Steeds duidelijker werd van Duitsche
zijde de waarschuwing uitgesproken, dat
het lot van den Volkenbond bezegeld zou
zijm, wanneer hij bij zijn taak, de algemee
ne ontwapening en daarmede het herstel der
rechtsgelijkheid ten uitvoer te leggen, zou
falen.
Het kan zijn, dat men deze steeds weer
herhaalde waarschuwingen niet ernstig ge
noeg heeft opgevat, maar dat zou dan niet
de schuld van Duitschland zijn. Niemand
kon evenwel meer twijfelen aan dien ernst,
toen Duitschland zich in den zomer van liet
vorige jaar van de ontwapeningsconferentie
terugtrok, wegens de toen reeds duidelijk
•ordende weigering, om rechtsgelijkheid
toe te staan. Natuurlijk was het toentertijd,
enimin evenmin als thans, het doel der
Duitsche politiek, eenvoudig het falen der
ontwapeningsconferentie te constateeren.
De Duitsche regeering heeft derhalve in
dertijd direct getracht, door diplomatieke
onderhandelingen te geraken uit de situatie,
welke was ontstaan. De onderhandelingen
leiden tot de bekende verklaring der vijf
mogendheden van 11 December, welke de
Duitsche rechtsgelijkheid erkende en de ver
wezenlijking der ontwapeningsconferentie
beloofde.
Von Neuirath herinnerde dan aan hrt plan-
Mac Donald op 10 Ma-art, dat tael algemeene
stemmen werd aangenomen als basis der te
sluiten conventie.
Nadat de conferentie het ontwerp Mac
Donald in eerste lezing had besproken en
op 9 October de tweede lezing zou beginnen,
trad een keer in, welke leidde tot de ver
klaring van den Britschcn minis ".er van
buitenlandsche zaken op Zaterdag jl.
De basis voor deze frontverandering is
geschapen bij de Parijssche besprekingen
tusschen de Franschc, Engelsche en
Amerikaansche regesring.
Toen wij, na deze onderhandelingen,
weer werden betrokken bij de diplomatieke
besprekingen, moesten wij tot onze teleur
stelling en bevreemding constateeren, dat
de voormalige basis der ccnferentie-on-
dorhandelingcn niet meer bestond.
Het bleek dat het Engelsche plan
door zijn opstellers zelf niet meer werd
erkend en dat men bet grondig wilde
wijzigen.
Tegenover dit besluit, om de met zoovei
moeite opgezette basis voor een bevredigend
ontwapeningsverdrag eenzijdig ten nadeele
van Duitschland weer op te heffen en daar
mede de Deccimber-o vereen komst te niet te
doen, bestond voor ons nog slechts een ant
woord: de conferentie te verlaten.
Von Neurath zeide, dat wanneer de bui
tenwereld door het antwoord verrast is, de
staatslieden en diplomaten er geenszins door
verrast zijn. Wij hebben, zeide hij, bij de
laatste besprekingen te Genève met alle dui
delijkheid gewezen op de consequenties, wel
ke wij moesten trekken, indien men ons de
rechtsgelijkheid zou ontzeggen op de thans,
voorgenomen wijze.
Met voldoening stel ik vast, dat bet bij de
laatste onderhandelingen \an de zijde der
vertegenwoordigers der Vereenigde Staten e
van Italië niet heeft ontbreken aan een eri
stig stroven naar bemiddelen.
Al deze bemoeiingen mislukten even
wel door het streven van andere mo
gendheden, om een gemeenschappelijk
fxont tegen Duitschland te vormen.
Hiertegenover zou, naar men hoopte,
Duitschland niet anders overblijven, dan toe
te eeven en af te zien van zijn eischen. Dit
gemeenschappelijke front is niet tot stand
gekomen, maar liet is ook niet gelukt, de
onderhandelingen terug te leiden tot de vroe
ger overeengekomen basis.
In het vervolg van zijn rede gewaagde Von
Neurath van de onverdraaglijke onveilig
heid van Duitschland in vergelijking met
de veiligheid der andere staten, van Duitsc'h
1-anids ontwapening tot het uiterste in verge
lijking met de geweldige bewapening der
omringende landen.
Hij zei te vervolgens uiteen, dat
het door Simon Zaterdag te Genève
voorgestelde nieuwe plan
bcteekent: De ontwapening der krachtigst
bewapende staten zal nog vier jaren wor
den uitgesteld, doch zal ook voor de latere
periode geenszins bindend zijn, aangezien zij
afhankelijk wordt gesteld van het welslagen
van het controlesysteem. Het standpunt der
mogendheden komt derhalve hierop neer,
aldus von Neurath, dat zij hun eigen ont
wapening aldoor maar verdagen, doch
Duitschland het bewapeningsevenwicht ont
zeggen.
Wanneer de ook volgens het nieuwe plan
direct ter hand te nemen wijziging van de
rijksweer in een militie met korten dienst
tijd plaats vindt, dan is dat niet een con
cessie aan Duitschland, maar een concessit
ran Duitschland aan de andere mogendhé-
den. De 100.000 man rijksweer, welke zou
worden vervangen door het dubbele aantal
manschappen met korten diensttijd, is toch
een verdere verzwakking van onze minima
le legeiknachten, daar de ons thans toege
stane wapens van Versailles slechts voor de
telkens in dienst zijnde 200.000 man doch
niet door de uit dienst komende manschap
pen zouden worden goedgekeurd. Duitsch
land zou dus 200.000 geweren in handen heb
ben tegenover de Franschen ongeveer 8 mil-
lioen geweren.
Zou een der betrokken regeeringen
ernstig gelooven, dat Duitschland op
een zoodanig plan zou ingaan?
Heeft men het werkelijk voor mogelijk ge
houden dat de Duitsche regeering genoegen
zou kunnen nemen met de gedachte aan een
proeftijd, een gedachte welke op zich zelf
reeds een niet te aanvaorden d.ffamatie be
teekent en waarvan de moti veering niet
slechts een beleedigende belastering der
Duitsalie regee-ring en een volkomen onge
motiveerde verdachtmaking van haar poli
tieke bedoelingen zou beteeikenen?
En wat voert men ter motiveering van
deze onmogelijke plannen aan? Het is het
z.g. in gevaar brengen van den vrede van
Europa door het nieuwe Duitsohlan-d.
Het wordt werkelijk moeilijk thans nog in
te gaan op dit ongehoorde verwijt. Welke
houding der Duitsche regeering doet zoo iets
onderstellen? Wie kan zich verstouten, de
herhaalde door zeer grooten ernst en zeer
diep verantwoordelijkheidsgevoel gedragen
vredesmanifestaties van onzen kanselier
Adolf Hitler in twijfel te trekken?
Alle pogingen het gebrek aan eigen wil
om te ont*. apenen i^et verwijten tegen
Duitschland te maskoeren zijn vergeefsch
Vijf j are in hebben we geprobeerd wegen aan
te geven, welke zouden kunnen leiden tot
de ontwapening.'
Het antwoord op de vraag wat moet nu
gebeuren is niet aan Duitschland doch aan
de andere mogendheden Deze hebben thans
het woord.
De anderen hebben het toekomstige lot
van den Volkenbond in handen. De
hoogstbewapende staten hebben een
hunner elementaire bondsverplichtingen
geschonden. Duitschland zal natuurlijk
op ieder oogenblik ernstige ontwape
ningsvoorstellen bestudeeren en ook ver
der bereid blijven op de basis van rechts
gelijkheid te onderhandelen over zijn
toekomstige wapeningsregiem.
DE STEMMING OP 12 NOVEMBER
Waarover en hoe?
De staatscourant bevatte gister een veror
dening over de volksstemming, welke op
12 November a.s. zal warden gehouden
over het uittreden van Duitschland uit den
Volkenbond.
Hieruit blijkt, dat op het stembiljet het
volgende gedrukt zal staan:
Keurt, 't Duitsche volk de in den omroep
van de rijksregeering van 14 October uit
eengezette politiek goed en is het volk be
reid, dit als een uiting van zijn eigen wil
en opvatting te verklaren?
Hieronder staat in twee vierkanten „Ja"
en „Neen". De stemgerechtigde" moet een
kruis zetten onder het woord „ja" als hij
liet met de regeering eens is en in het te
genovergestelde geval onder het woord
„neen".
HET RIJKSDAGBRANDPROCES
Van der Lubbe was niet voor het eerst
in het Rijksdaggebouw
DE BRANDSTICHTING EN DE
ONDEEAAEDSCHE GANG
Beklaagde Dimitrof was gisteren weer
de zitting van het Rijksgerecht te Berlijn
present
Onder do voorlezing van het protocol
der drie zittingsdagen maakte hij voortdu
rend aanteekeningen.
Van der Lubbe zit in zijn gewone apa-
tische houding, het hoofd laag gezonken.
Verschillende getuigen werden ge
hoord, die bijzonderheden mededeelen welke
uitwijzen, dat er geen S.A. of S.S.-lieden in
of bij het gebouw waren toen de brand uit
brak.
Verder blijkt, op vragen van Dr. Sack, dat
Torgler en anderen dikwijls laat in het Rijks
daggebouw werkten, heel vaak tot na tie
nen. ja zelfs wel tot vroeg in den ochtend;
voorts, dat het geen bijzonders was. dat
Torgler door het voormalig Rijksdaglid Koe
nen werd bezocht. Zulke personen konden
het gebouw ongemoeid binnengaan.
Vervolgens wordt nagegaan onder welke
omstandigheden Van der Lubbe zich toe
gang verschaft moet hebben tot kasten met
servetten en tafellakens en tot gordijnen,
die hem als brandstoffen hebben gediend.
Zekere getuige Schmal zegt Van der
Lubbe den dag van den brand al om 2 uur
bij het Rijksdaggebouw te hebben gezien
Hij maakte een ongunstigen indruk en get.
herkende hem later onmiddellijk van de ge
publiceerde portretten. Get herkende hem
ook nu, als Van der Lubbe ertoe gebracht
is op te staan.
De president spreekt Van dor Lubbe op
nieuw toe: .„Antwoord tocli eens. Ben je
buiten bij den Rijksdag geweest?"
De tolk vertaalt de vraag, doch Van der
Lubbe blijft zwijgen.
President: „Van der Lubbe, was je om 2
uur al bij den Rijksdag?"
Er komt eenvoudig geen geluid over de
lippen van Van der Lubbe.
President: „In Leipzig heeft hij tweemaal
na elkaar nadrukkelijk zelf gezegd, dat hij
op den middag van den brand bij het
Rijksdaggebouw is geweest."
Aanvankelijk heeft Van der Lubbe ont
kend eerder bij den Rijksdag te zijn geweest
Dr. Parisius noemt dit een belangrijk
feit.
Volgens de verklaring van de volgende
getuige Wenig had Van der Lubbe eeni-
gen tijd voor den brand aan een bezichti
ging van den Rijksdag deelgenomen. Dit
moet geweest zij in de week van 19 tot 2i
Februari. Van der Lubbe behoorde tot een
groep Wanderburschendie tegen 2 uur
op het bureau van de hoofdbode kwamen,
om vrijkaarten voor de rondgang te krij
gen. Deze groep viel getuige bijzonder op
en Van der Lubbe, die in het midden van de
groep stond, wordt door getuige dan ook
met stelligheid herkend.
Geconstateerd wordt, dat verwarring van
Van der Lubbe met den student Perl niet
goed mogelijk is.
Ook Rijksdagemployé Franz Holdack had
Van der Lubbe als een der „Wanderbur-
schen" herkend. Ook zijn beide collega'
hadden onmiddellijk verklaard dat zij de
zen man bij een rondgang al eerdür gezien
hadden. Zij hadden toen nog gezegd: „Die
kerel heeft een gezicht als een misdadiger".
De overtuiging van getuige, dat. hij met
Van der Lubbe te doen had, Was, zooals uit
het dossier bleek, door confontratie nog
bevestigd.
Op verzoek van Dr. Sack worden de drie
laatste getuigen Schmal, Wenig en Holdack
nog eens samen gehoord. Dr. Sack wenscht
dat ook dezen getuigen de vraag wordt
voorgelegd of op den dag van den brand
of kort tevoren, Rijksdagpersoneel met ver
lof was gezonden. Alle drie getuigen ver
klaren, dat hun van zoodanige verloven
niets bekend is.
Enployé Otto Gericke bevestigt de ge
tuigenissen van zijn collega's.
Dr. Werner vraagt of de kelder, waar de
g. onderaardsche gang in uitmondt was
gesloten.
Getuige Gericke antwoordt bevestigend.
Dimitroff: Is het mogelijk, dat de brand
stichters door de onderaardsche gang in
het Rijksdaggebouw zijn gekomen?
Vooriztter: Deze aangelegenheid is nog
met aan de orde. De vraag is in dezen vorm
ook onmogelijk, aangezien het een oordeel
van den getuige eischt, dat hij niet kan
hebben.
Dr. Sack: Ik wraak de vraag van Dimi
troff. Het staat nog niet vast of er een
brandstichter of meer zijn geweest.
Dimitroff: Ik zou willen weten van welke
partij de geatuige lid is.
Getuige: Ik ben nog nooit lid van een par
tij geweest.
Dimitroff: Hoe is Uw politieke overtui
ging?
Voorzitter: Aangezien het stemrecht in
Duitschland geheim is, kan ik een derge
lijke vraag niet toelaten.
ochtend.11'118 wordt verdaaPd tot Dinsdag-
HET V. B.-SECRETARIAAT
EEN NEDERLANDER DIRECTEUR VAN
DE INFORMATIEAFDEELING
In de vertrouwelijke bijeenkomst van den
Volkenbondsraad gisteravond heeft de secre
tarisgeneraal Avenol medegedeeld, dat het
zijn bedoeling is, onzen landgenoot, den heer
A. Pelt te benoemen tot directeur van de
informatie-afdeeling van het volkenbonds
secretariaat.
Ln de kringen van Volkenbondsjournalis
ten zonder onderscheid van nationaliteit
heeft men dit bericht met groote voldoening
ontvangen.
5000 JAPANSCHE SOLDATEN
VERDRONKEN?
Volgens een bericht uit Shanghai zijn 5000
soldaten bij het overtrekken van een rivier
verdronken. Zij wilden tijdens een gevecht
met vijandelijke Chineesche troepen met
eigen Sebou\vde booten de rivier oversteken
De booten werden evenwel door den stroom
medegesleurd en vernield.
GASONTPLOFFING TE PARIJS
PARIJS, 17 October. Gister heeft in den
kelder van een woonhuis in het centrum
van Parijs een hevige gasontplofifng plaats
gehad, waarbij 25 personen werden gewond.
Rechts en links van de toegangsdeur toi
de bovenverdiepingen bevonden zich twee
winkels van levensmiddelen, die op het
oogenblik van de ontploffing vol met klan
ten stonden, en door de explosie geheel ver
nield werden. De vloer sloeg uit elkaar en
de meeste klanten vielen in den onder de
winkels liggende kelders.
GRATI
VAM
S PROEF-AANBOD
KRUSCHEN
Indien U Kruschen nog steeds niet gepro
beerd hebt probeer het dan nu eens op
kosten van de fabrikanten. Zij hebben thans
voor een beperkten tijd een aantal speciale
„reuzen" pakken verkrijgbaar gesteld, waar
door het U gemakkelijk wordt gemaakt de
werking van Kruschen zelf eens te onder
vinden.
Vraag dus uw apotheker of drogist naar
het „reuzen" pale a 1.60, voordat deze alle
zijn uitverkocht.
uit pak bevat namelijk den gewonen flncon
Kruschen h f 1.60 en nog een aparten proef-
flacon. Welke voldoende is voor ongeveer
een week. Ope-n eerst den proefflaeon. probeer
schonden Breng dezen terug. Uw apotheker of
drogist is gemachtigd U uw heele uitgave (i
1.60 onmiddellijk en zonder omwegen terug te
lakkeiijker
Handels-Maatschappij Amsterdai
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: Te Kornhom, J. Tamminga
te Harderwijk,
Bedankt: Voor Steenwijk, P. W. Dam te
Onstvvedde.
NED. HERV. KERK.
Aangenomen: Naar 's-Grevelduin-
Capelle, J. R. Cupenis te Mastenbroek.
Bedankt: Voor Den Bommel (Flakkee),
J. R. Cuperus te Mastenbroek. Voor Oud-
dorp (Z.-H.), E. Schimmel te Ameide.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen: Naar Tienhoven (U.),
cand. H. J. Westerink te Nunspeet.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men schrijft ons:
Ds. K. Fernhout nam wegens ingang
van emeritaat na 50-jarige ambtsbediening
afscheid van de Geref. Kerk te Vreeland met
2 Cor. 13:13, sprekende over: „de afscheids
groet van Paulus aan de Kerk van Corinthe"
on wel: 1. zijn inhoud, 2. zijn veronderstel
ling, en 3. zijn strekking. Aanwezig waren de
consulent Ds. H. M. Mattex, van Baambrus-
ge; Burgemeester en een Wethouder namens
het Gemeentebestuur, en afgevaardigden van
Baambrugge, Loenen en Nigtevecht. Ouderl.
C. Kok sprak namens Kerkeraad en Gemeente
«n liet toezingen Psalm 121 4, en Ds. Matter
namens da Classis Breukelen.
Cand. E. L. W. M. H o e u f f t v a n
V e 1 s e n, tc Scheveningen, hoopt Zondag
12 November a.s. intrede le doen als predi
kant der Ned. Hervormde Gemeente van
Langer- en Korter Aar, na bevestigd te zijn
door Prof. Dr. H. Visscher, te Huis ter
Heide.
Dr. G. Sevenster, benoemd kerkelijk
hoogleeraar te Leiden, preekte Zondag jl.
voor de Ned. Herv. Gemeente van Boxum af
scheid met 2 Cor. 3 11b. Na toespraken
volgde het toezingen van Gezang 2241
Ds. TH. KUIPERS
Ds. Th. Kuipers, pred. der Geref. Kerk te
Djokja, met verlof in ons land, keert 24 N'
a.s. van Genua met de ,Marnix" naar Indië
terug.
PREDIKANTSPLAATSEN.
Te Bargeroosterveen (Dr.)waar de
heer W. Dijksma, voorganger der Ned. Herv.
Evangelisatie 1 Jan. 1934 eervol ontslag ver
krijgt, wordt ovenvogen een predikant te
benoemen.
Te Hoofddorp (Haarl emmermeer)
wordt, mee door sterke uitbreiding van de
Badhoevebuurt, sterk aangedrongen op de
stichting van een tweede predikantsplaats
in de Ned. Hervormde Gemeente.
KERKGEBOUWEN.
Te Hilversum zal om de tijdsomstan
digheden van den bouw der derde kerk der
Geref. Kerk, benoorden den spoorweg, be
groot op f 100.000, voorloopig niets komen.
Er staat aan de Joh. Geradtsweg reeds een
hulpkerk.
Te N a a 1 d w ij k heeft de Ned. Herv. Ge
meente Zondag j.l. voorloopig voor het laatst
in de oude kerk, die geheel gerestaureerd za!
worden, dienst gehouden. Er wordt nu tijdelijk
in „Hulp en Voorzorg" vergaderd.
Te Onnen (Gr.), waar denkelijk spoe
dig de zelfstandige Geref. Kerk geïnstitueerd
zal worden, schonk een zuster bouwterrein,
teekenden de Gereformeerden tot een voldoend
bedrag voor een schuldvry kerkgebouw
heeft 20 October a.s. de aanbesteding plaats.
Weerbericht.
BAROMETERSTAND
Hoogste stand t« La Coruna 766.0.
Laagste stand te Vestmanör 744.6.
Stand vanmorgen halftvvaalf 75S.6.
WEERVERWACHTING
(Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te ~>e Bilt)
Afnemende N.W. tot Z.W. wind, aanvan
kelijk nog zwaar bewolkt, met regenbuien,
later opklarend en iets zachter.
THERMOMET^RSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 10.6 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
18 OCTOBER.
Van 's avonds 5.29 uur tot 's morgens 6.03 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Wnrtzbnrg 0.0» O.no Canb 1.69 i 53
Straatchuru 0.0n -0.ro Ein.s 105 1.02
Brela i h 1.31 i.«8 Cohlenz 1.65 1.50
KhelnPi lden 01' 0-0.00 Trier -0.07-0.05
IG'hl 2.61 2.66 Keulen 1.10 0.93
Mnxau 4.01 4.< 7 Kuhrort -0.52 -0.56
Dledeahelm 0.37 0.46 W»sel -0 90 -0 93
Mannheim 2.6? 2.71 Emmerik 0^31 (*30
0.99 0.98 Dusaeldorl 0.40 <.'33
z 0.45 - 0.40 Maastricht 40.56 40.62
en 1-55 1.46 Venlo 10.75 10.70
HOOGWATER NED ZEEHAVENS
DelTztJl 10.27 23.01 Hellevoetsl. 2.07 14.26
rerachelllng 7.45 20.13 Willemstad 3.u3 15.16
jlarlingen 8.35 21.00 Krouwersh. 1.19 13.33
Den Helder 6.15 is.55 Zierikzet 1.58 14.06
JJinuluen 2.1a 4.27 Weineldlngt 2.16 14.30
H v. Holland i.z4 13.48 Vlissiugen 1.3-4 n.39
beven inj;en 1.34 i3.58 Terneuzen 1.03 lïi3
itt rilam 3.34 15.31 Hanswert 1.46 13.51
ACADEMISCHE EXAMENS
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Geel.: Rechtswetenschap: doet. ex., de heer b.
ndy
.n.d.ex., de heer
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
'-appen; doet.ex., de heer
and.ex., de heer J. van
S. Goedkoop
Schoolnieuws.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT
Prof. T. T. H. Ferguson aanvaardde
gisteren zijn ambt als bijzonder hoogleeraar ii
de Chineesche Taal en Letterkunde met een
rede over: „De ontwikkeling en studie van
Kuo-Yii, de moderne taal van China".
LANDBOUWHOOUESCHOOL
TE WAGENINGEN.
Hoogleeraarsbenoeming. By Kon.
Besluit is tot hoogleeraar benoemd Dr. Ir. C.
H. Edelman te Amsterdam, voor Minera
logie, Petrologie, Geologie en Agrogeologie.
De benoemde werd 29 Jan. 1903 te Rotterdam
geboren, studeerde te Delft, promoveerde 27
Sept. 1933 te Amsterdam, was assistent-mi
ralogie te Delft, conservator Geologie
thans privaatdocent-Mineralogie te Amster
dam. Hij deed uitgebreide onderzoekingen
voor de „Bataafsche" en schreef vele vak
artikelen.
R.-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN.
Het tweede lustrum is gisteren gevierd met
een academische Christusherdenking, ter eere
van het Heilig Jaar, en redevoeringen van:
Prof. Dr. G. Kreling: „Christus, God en
Mensch"; Prof. Mr. W. Duynstee: „De recht
vaardigheid Gods in het werk der verlossing";
Prof. Dr. Jac. van Ginneken: „Christus on3
leven". Een zangkoor wisselde de redevoe
ringen af.
HERV. LYCEUM TE AMSTERDAM.
Zaterdag j.l. is op een terrein aan de Schu
bert-, Brahms- en Ghopinstraat voor een
iv gebouw ten behoeve van het Herv.
um te Amsterdam de eerste steen gelegd
door Ds. L. C. W. Ekering, Voorzitter van
het Bestuur en initiatiefnemer van de stich
ting. Beneve is dezen spraken nog architect
J. Petri en rector Dr. J. Smit. Dankgebed van
Ds. A. G. H. van Hoogenhuyze volgde. Met
het „Wilhelmus" werd besloten.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Hoornsterzwaag (hoofd J. Faber),
van der Veen te Wouterswoude. Voor tijd.
Schelle (gem. Zwollerkerspel; Herv.
School, hoofd J. W. Veurtjes), P. D. van der
Eaide te Bojven-Smilde.
Geel.: Handelt
J. H. Th. Schippei
">r Kolk.
Apothekersassistent, de da;
te Baarn en E. Sluis te Hllvi
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT Geeft:
Indologie: taolk. ca-nd.ex., do heer F. M. J. de
Wis-
doet. ex., de heer A. J. M. Beui
ex.. de heer J. C. Zwagremakers; ld. G: cand.ex.
de heer B. J. Blomberg; id. F; oauctex., de heef
A. H. van Rij.
Tandheelkunde: 1ste theor, ex.. de heer H.
W. Hannivoort.
Apothekersassisent. de dames A F. A. M. van
Oor^ohot te Helmond. S. C. H. M. van Harder
wijk te Tilburg en de heer M. H. Stam te
Utrecht.
R.-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN. Gaat:
Rechtswetenschap: cand.ex., de heer F. J. F. M.
Duynstee te Den Haag.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN,
x., de heer E. van
Gesl.: Genees-kurnde: do<
der Voort Maarschalk.
THEOL SCHOOL TE KAMPEN. Gert.: God
geleerdheid: cand.ex., de heer H. de Valk te
Rotterdam; prop, ex., de heer J. Potjer te Win*
EXAMENS-LICHAAMSOEFENING
Blömer te Bussum.
Land- en Tuinbouw.
ZITTINGSDAGEN VAN DE CRISIS
RUNDVEE-CENTRALE
De Minister van Economische Zaken
maakt bekend, dat de Crisis-Rundyee-Cen-
trale gelegenheid zal bieden aan haar te
leveren:
Drachtig rundvee in alle soorten en kwa
liteiten (uitgezonderd kunnen worden bij
de afneming zeer hoogdrachtige dieren) op
een daartoe bijzonder aangewezen plaats op
of bij de veemarkten in onderstaande ge
meenten en op de volgende tijdstippen:
Lochem 18 Oct. 1933 van 810 u.
's-Hertogenbosch 18 811
Zutphen 19 810
Hoogeveen 19 811
Leeuwarden20 811
Zwolle 20 8—11
Utrecht 21 £—10
Het ligt in de bedoeling van die C. R. U
wekelijks mede te deelen op welke plaatsen
vee zal worden afgenomen. Uit den aard
der zaak is het niet mogelijk reeds thaua
op o.lle plaatsen, welke daarvoor in aan
merking komen, vee af te nemen.
De algemeene werkwijze bij de over»
neming zal in het kort zijn als volgt:
De aangeboden dieren zullen volgens da
gebruikswaarde wonden ingedeeld in de
volgende klassen:
Klasse ADieren met volüie gebraikswaöTda
B: Dieren welke niet geheel voh
waardig zijn.
C: Dieren welke meer afwijken -U
gebruikswaarde
Overigens zal zoo noodig gebruik worden
gemaakt van klasse A plus: voor dieren mot
hooge gebruikswaarde doch gering gewicht;
klasse C min: voor minderwaardige dieren.
In het bijzonder wordt nog gemeld, dat
ongeveer iy2"jarige, ip den winter afkalven
de pinken ook kunnen worden geleverd en
het niet de bedoeling is dieren, welke voor
afmesten geschikt zijn en door uiergebreken
daarvoor in aanmerking komen, over te
nemen.
De som van overname zal worden be
paald naar het levend gewicht in dien zin,
dat wordt betaald:
Voor dieren in klasse A plus 34 cent p. kg.
Voor dieren in klasse A plus 30 cent p. kg.
Voor dieren in klasse B plus 25 cent p. kg.
Voor dieren in klasse C plus 20 cent p. kg.
Bovenstaande prijzen zullen vóór 1 Ja
nuari 1934 niet lager worden gesteld dan
ten hoogste 4 cent onder de bovengenoemde.
Wanneer na slachting blijkt dat dieren
niet drachtig zijn, zullen de prijzen met
20 pCt. worden verminderd.
Van dieren in klasse C min worden de
prijzen per stuk bepaald.
BPtaling zal zoo spoedig mogelijk plaats
hebben door de C. R. C., terwijl elke leve
rancier dadelijk na de levering een bon voor
zijn levering ontvangt.
MINDER BOTER DOOR DE MARGARINE?
Engeland zou veel boter vragen.
De „Utrechlcsche Crt." deelt mede verno
men te hebben, dat de kans op een kleiner
mengpercentage van boven door margarine
groot is omdat de Nederlandsche handel be
richten Uit Engeland ontving, dat men er daar
prijs op zou bellen, dat ook gedurende den
winter met dë levering van groote hoeveel
heden natuurboter wordt voortgegaan.
