DUITSCHLAND VERLAAT GENÈVE
Uif den Volkenbond en de
Ontwapeningsconferentie
MAANDAG 16 OCTOBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
Wil onlwapenen maar nief
als minderwaardig behandeld
Rijksdag ontbonden Nieuwe verkiezingen
en referendum over de regeeringspolitiek
Met ontsteltenis is overal in het buiten
land en ook blijkens beschouwingen in
Nederlandsche bladen in ons land ken
nis genomen van het besluit van de Duit
sche regeering om zich van de Ontwape
ningsconferentie terug te trek kern en uit den
Volkenbond te treden en tevens door ver
kiezing en referendum naar buiten te de-
monstreeren, dat het Duitsche volk het vol
komen eens is met deze politiek van zijn
regeering.
Wij doen niet mee aan het gejammer ovei
dozen stap van de Duitsche regeering, maar
aarzelen niet hem volkomen logisch en be
grijpelijk te noemen en twijfel uit te spre
ken ten aanzien van de rampzalige uitwer
king, die door sommigen ervan wordt ver
wacht?
Veeleer zien wij in het besluit der Duit
sche regeering het begin ran een welkome
'zuivering van de internationale verhou
dingen.
Er is, naar onze mecning, geen reden
om achter het besluit om te breken met de
bekende politiek van na den oorlog, welke
door het rampen-zwangere dictaat van Ver
sailles beheerscht werd, andere overwegin
gen te zoeken dan die welke van Duitschr
zijde zonder ophouden naar voren zijn ge
bracht, nl. deze, dat men gelijk recht wil
hebben en wat de ontwapening betrelt
eischt, dat de andere naties zich houden
aan de belofte die zij te Versailles hebben
afgelegd.
Van de zijde van Frankrijk wordt met
de grootste hardnekkigheid deze eisch al
dus vertaald, dat Duitschland zich weer
Wil bewapenen. Deze uitleg bevestigt slechts
wat wij al zoo lang weten, dat Frankrijk ei
eenvoudig niet aan denkt te ontwapenen en
de eisch van gelijkberechtiging voorDuitsch
land niet anders kan ziem dan als verlan
gen naar herbewapening. Men zou het dus
2ÓÓ kunnen zeggen, dat Frankrijk Duitscli-
Jand naar de herbewapening dringt en niet
temin den wil tot herbewapening aan d«
Duitschers toeschrijft, hoewel deze elke:,
dag verzekeren, dat ze zelfs van elk wapen
zouden willen afzien als de andere mogend
heden dat ook maar doen.
Wij kunnen, helaas, niet zeggen, da.
Dujtschlands uittreden uit de internationale
conferenties ons nader tot de algemeen*
ontwapening brengt.
Maar aan den anderen kant kunnen wij ook
niet aannemen, dat een nieuwe knieval van
'de Duitschers voor de Fransche uitstelpol:-
tiek en de kool-en-geit-tactiek van de An
gelsaksische regeeringen, de wereld zou
hebben geleid op wegen welke voeren naar
het dorado van den duurzamen vrede
door-ontwapening.
In de daad van de regeering van Hitlei
zien wij vooral een poging om de publieke
meening in de wereld te doen opschrikken
voor de werkelijke situatie, welke hierop
neerkomt, dat het niet langer aangaat een
cultuurvolk van de beteekenis van het Duit
sche als een mogendheid van den lageren
rang te behandelen. Het zelfrespect, dat de
Duitschers door de nationale revolutie her
kregen hebben, laat niet toe, dat een Duit
sche regeering zich nog verder in de pos»-
tie schikt welke de vroegere vijanden, met
Frankrijk voorop, het Duitsche volk, naar
het schijnt, voorgoed hebben toegedacht.
iWie het anders had verwacht, toont niets
te begrijpen van de veranderingen, die er
Lij onze Oosterburen hebben plaats gegre
pen. Men kan daar met meer of minder
sympathie tegenover staan, het diepingrij
pende van die veranderingen is een objec
tief feit, dat men eenvoudig heeft tc aan
vaarden.
Het is wat naïef om thans voor de inter
nationale verhoudingen iets ernstigs, b.v.
oorlog te verwachten.
Men is waarlijk niet aan Genève gebon
den wanneer de diplomaten zich met elkan
der willen onderhouden over de een of an
dere kwestie. En bovendien, gesteld het
theoretische geval, dat de andere mogend
heden hun leven willen verbeteren, dan is
de stap terug naar Genève gemakkelijk te
doen. Men lierinnere zich, dat een besluit
om uit den Volkenbond te treden eerst twee
jaren daarna rechtskracht verkrijgt In
twee jaren kan heel wat gebeuren.
Het besluit om de Ontwapeningsconferen
tie voorloopig voor een week te verdagen
wijst gelukkig al op een bezonnen en beza
digd optreden in de nieuwe situatie.
Aan Mussolini wordt bovendien het vooi-
nemen toegeschreven om in het Viermo
gendhedenpact de betrokken Europeesche
staten bij elkander te houden.
Wij kunnen natuurlijk niet tegenspreken,
dat het Berlijnsche besluit het prestige van
den Volkenbond een geduchte slag heeft
toegebracht. Maar we stellen hierneven:
dadelijk de vraag of dat prestige gebaat
zou zijn geweest, met een nieuwe vernede-
In een groot deel onzer editie van Zater
dag hebben wij nog melding kunnen maken
van het onverwachte en schokkende besluit
dor Duitsche regeering om zich aan de Ont
wapeningsconferentie te onttrekken en uit
d-n Volkenbond te treden.
De bekendmaking van dit besluit ging ge
paard met een proclamatie aan het Duit
sche volk waarin de gewichtige stap der re
geering wordt toegelicht en tevens wordt
medegedeeld, dat de Rijksdag wordt ontbon
den en op 12 November nieuwe verkieziugen
zullen worden gehouden, d e het karakter
zullen dragen van een volksstemming over
de politiek der regeering.
De ou-de Rijksdag zal eerst nog bijeenko
men om aan deze geweldige demonstratie der
Duitsche regeering tegenover de geheele we
reld zijn sanctie te geven.
De rede welke rijkskanselier Adolf Hitler
Zaterdagavond voor de radio over de maat
regelen der rijksregeering heeft gehouden
luidt als volgt:
Toen in November 1918 het Duitsche volk
in vertrouwvol geloof aan de in de veertien
punten van president Wilson vastgelegde
beloften de wapenen neerlegde, werd een
einde gemaakt aan een rampzaligen strijd,
waarvoor wel enkele staatslieden, maar ze
ker niet de volkeren verantwoordelijk kun
nen worden gesteld. Het Duitsche volk heeft
alleen daarom zoo heldhaftig gestreden, wijl
het heilig ervan overtuigd is, ten onrechte te
zijn aangevallen en daarom met recht ten
strijde te trekken.
Van de grootte der offers, die het toen
maals moest brengen, hadden de andere na
ties nauwelijks eenigerlei voorstelling. Had
in die maanden de wereld op faire wijze
aan den neergeworstelden tegenstander de
hand gegeven, dan zou veel leed aan de
menschheid gespaard zijn gebleven.
aan de genezing der wonden van zijn tegen
standers mee te werken, als het Duitscche
volk in de lange jaren der vervulling van de
aan hetzelve opgelegde offers. Wanneer deze
offers tot geen werkelijke pacificatie dei-
volken konden leiden, dan lag het slechts
aan het wezen van een verdrag, dat de be
grippen overwinnaar en overwonnene moest
vereeuwigen.
De volken hadden met reicht mogen ver
wachten, dat uit dezen grootsten oorlog der
wereldgeschiedenis de noodige leering zou
getrokken worden. Toen daarom aan het
Duitsche volk de vernieling zijner wapenen
werd opgelegd, geloofden ontelbaren, dat
daarin alleen de oplossing te zoeken was.
Het Doitsche volk heeft zijn wapens ver
nietigd. Vertrouwend op de verdragstrouvv
zijner vroegere oorlogstegenstanders,
Te water, te land en in de lucht werd
een onmetelijke hoeveelheid oorlogsmateri
aal buiten gebruik gesteld, vernield en tot
puin geslagen.
In plaats van het vroegere millioenenleger
kwam volgens den wensch der dictaatsono-
gendheden een klein beroepsleger met een
militair volstrekt onbelangrijke uitrusting.
Dé politieke leiding der natie lag in dien
tijd echter in handen van mannen, d'ie in
geestelijk opzicht slechts in de wereld der
o v erwin na a rsstat en tlnu isbeihoorden.
Met recht kon het Duitsche volk verwach
ten, dat reeds om die reden de overige we
reld haar belofte zou nakomen, gelijk het
Duitsche volk in het zweet van zijn arbeid
in duizendvoudigen nood en in onnoeme
lijke ontberingen aan de vervulling zijner
eigen verdragsverplichtingen werkte.
Geen oorlog kan een blijvende toestand
van de menschheid worden. Geen vrede kan
de vereeuwiging zijn van den oorlog. Een
maal moeten overwinnaars en overwonne
nen den weg in de gemeenschap van weder-
zijdsch begrijpen en vertrouwen weervinden
Anderhalf decennium lang heeft
het Dnitsche volk gehoopt en ge
wacht,
dat het einde van den oorlog eindelijk ook
het einde van den haat en de vijandschap
zou worden.
De gevolgen van het vredesverdrag van
Versailles konden niet uitblijven. Wanneer
het recht tenslotte voor het geweld wijkt,
zal een blijvende onzekerheid het normale
volkerenleven verstoren. Men heeft bij het
sluiten van dit verdrag vex-geten, dat de we
deropbouw der wereld niet door den slaven
arbeid eener overweldigde natie gewaar
borgd kan worden, maar dat de overwin
ning van de oorlogspsychose de allereerste
voorwaarde is.
Het is geen toeval, dat na een zoo lange
ziekte der menschheid zekere gevolgen zich
moesten doen gelden.
Een verschrikkelijk verval
van het economisch leven volgde, een niet
minder dreigende algemeene politieke toe
stand bovendien.
Wat had de wereldoorlog echter, In het
ring van een zijner in zielental sterkste
leden en een nieuwe bestendiging van de on.
gelijkheid, die door het Verdrag van Ver
sailles opzettelijk is in het leven geroepen.
De voosheid van de internationale samen
werking, die in werkelijkheid reeds lang
bestond, is door het Duitsche uittrortingf
besluit slechts voor ieder zichtbaar ge
worden.
Wie voor schijnvertooning gevoelt, zal dit
misschien betreuren.
algemeen gesproken voor beteekenis, als de
gevolgen niet alleen voor de overwonnenen,
maar ook voor de overwinnaars geen an
dere waren dan een eindelooze reeks van
economische catastrofen? De welvaart der
volkeren is niet grooter en hun politiek ge
luk en hun menschelijke tevredenheid zijn
werkelijk niet inniger en dieper geworden.
Werkloozenlegers ontwikkelden zich tot een
stand der maatschappij. En, evenais de eco
nomische bouw der natie in zijn voegen ge
schokt is, begint ook haar maatschappelijk
raderwerk langzaam aan af te takelen.
en van de daardoor veroorzaakte algemeene
onzekerheid had Duitschland het meest te
lijden. Het aantal werkloozen steeg tot een
derde van de normaal in het industrieele
leven der natie staande menschen. Dit be-
teekent echter, dat in Duitschland, met in
begrip van de gezinsleden, rond twintig
millioen van de vijf en zestig millioen geen
bestaan hebben en een onzekere toekomst
tegemoet gaan.
Het was slechts een kwestie van tijd, als
dit leger van economisch onterfden tot een
heir vam politiek en sociaal van de wereld
vervreemde fanatici worden moest. Een der
oudste cultuurlanden der tegenwoordige be
schaafde menschheid stond met ruim zes
millioen communisten aan den rand van
den afgrond, hetgeen alleen geblaseerd on
verstand over het hoofd kan zien.
Ware eerst de roode opstand als
een brand over Duitschland los
gebroken,
dan zou men ook in de westelijke cultuur
landen van Europa wel hebben leeren in
zien, dat het niet onverschillig is, of aan
den Rijn en aan de Noordzee de voorposten
van een Duitsch-revolutionair en expansief
Aziatisch wereldrijk gereed staan, of dat
vreedzame Duitsche boeren en arbeiders in
oprechte verbondenheid met de overige vol
ken van onze Europeesche cultuur door re
delijken arbeid hun brood willen verdienen.
Doordat de nationaal-socialistische bewe
ging Duitscland voor deze dreigende cata
strofe heeft behoed, heeft zij niet alleen het
Duitsche volk gered, maar verwierf zij zich
ook een historische verdienste jegens hef
overige Europa.
Deze nationaal-socialistische revolutie
streefde slechts één doel na:
Herstel van de orde in ons eigen volk,
werk- en broodverschaffing, voor onze hon
gerende massa's, en herstel van de begrip
pen van eer, trouw en zedelijkheid, welke
den anderen volken geen schade kan toe
brengen. Alles wat zich in ons volk heeft
opgestapeld aan oneerlijkheid, bedrog en
corruptie sinds het rampzalige verdrag van
Versailles, werd door ons bestreden. Sinds
acht maanden voeren wij
van ons volk. Aan het bederf van onze cul
tuur, de verwording van onze kunst en de
vergiftiging van onze openbare moraal, de
verloochening van God, de beschimping van
den godsdienst hebben wij een einde ge
maakt.
Hitier behandelde daarna den laster te
gen Duitschland. Tienduizenden Amerika
nen, Engelschen en Franschen zijn in deze
maand in Duitschland geweest en konden
met eigen oogen vaststellen, dat er in geen
land ter wereld meer rust en meer orde
heerscht dan in het tegenwoordige Duitsch
land, dat in geen land persoon en eigendom
meer worden gerespecteerd en dat misschien
in geen land ter wereld scherper wordt
opgetreden tegen misdadige elementen.
Wat zou de wereld echter over Duitsch
land zeggen, wanneer wij
ten gunste van een Individu dat
het Britsche parlement in brand
had pogen te steken,
een onderzoekingscommissie lieten optre
den, waarvan de eenige beteekenis slechts
zou kunnen zijn, de Britsche justitie en haar
rechters beneden een schooier te stellen?
Als Duitscher en nationaal-socialist zou
ik er geen belang bij hebben, in Duitsch
land voor een buitenlander op te komen,
die in Engeland den staat en de wetten
poogt te ondermijnen of zelfs de steenen
representatie der Engelsche grondwet met
vuur aantast En zelfs wanneer dit indivi
du dan welke schande ons God besparen
moge een Duitschpr zou zijn, dan zouden
wij het niet in bescherming nemen, maar
slechts ten diepste betreuren, dat zulk een
ongeluk ons moest treffen, en slechts den
wensch koesferen, dat de Britsche justitie
de menschheid onbarmhartig van zulk een
schadelijk individu zou verlossen.
Wij hebben echter omgekeerd eergevoel
genoeg, dat wij onbewogen zijn over het
schouwspel dat door obscure elementen in
scène gezet, tot beschaming en te schande-
stelling van het Duitsche gerechtshof moet
dienen.
Daarna besprak Hitier
de rede van Daladler, waarvoor,
naar hij zeide, miUioenen Duit
schers hem innerlijk dankbaar zijn
Duitschland heeft geen anderen wensch,
dan dat de wedloop der Europeesche vol
ken zich op ander gebied dan dat der be
wapening doe gelden.
Wij nemen met hoopvolle bewogenheid
kennis van de verzekering, dat de Fransche
regeering onder haar tegenwoordigen chef
niet van plan is het Duitsche volk te kren
ken of te vernederen.
Ik spreek namens het gansche Duitsche
volk, wanneer ik verzeker, dat wij allen
door den oprechten wensch bezield zijn een
vijandschap uit te delgen, die door haar
offers in geen verhouding staat tot een mo
gelijk gewin.
Het Duitsche volk is ervan overtuigd.dat
zijn wapeneer in duizend veldslagen zuiver
en smetteloos gebleven is, evenals wij
~ok in de Fransche soldaten slechts
aze oude maar roemrijke tegen
standers zien.
Als national-socialist wijs ik het, met al
mijn aanhangers af, overeenkomstig onze
nationale beginselen, menschen van een
vreemd land, die ons toch niet zullen lief
hebben, met het bloed en het leven van
diegenen te winnen, die ons lief en dier
baar zijn.
Het zou een geweldige gebeurtenis zijn,
wanneer de beide volken voor altijd het
eeweld uit hun gemeenschappelijk leven
zouden kunnen verbannen. Het Duitsche
volk is daartoe bereid,
Terwijl ik vrijmoedig de rechten laat gel
den, die wij krachtens de verdragen zelf
bezitten, wil ik echter even vrijmoedig ver
klaren, dat daarboven uit geen territoriale
conflicten voor Duitschland meer bestaan.
Na den terugkeer van het Saargebied bij
het Rijk zou nog slechts een waanzinnige
aan de mogelijkheid ran een oorlog tus
schen beide staten kunnen denken.
Wanneer de Fransche minister-president
ons vraagt, waarom de Duitsche jeugd in
rij en gelid marcheert, dan zeg ik. dat het
niet is om tegen Frankrijk te demonstree-
ren, maar om die politieke wilsvorming te
ontwikkelen, die ter neerwerping van het
communisme noodig was en tot het neer-
houden van het communisme noodzakelijk
zal zijn. Er is in Duitschland slechts één
wapendragende macht en dat is het leger.
Wanneer echter de Fransche minister
president Daladier de vraag stelt, waarom
Duitschland wapens eischt, die toch nader
hand weer vernietigd moéten worden, dan
is hier een vergissing in het spel.
Het Duitsche volk en de Duitsche
regeering hebben ln bet geheel
geen wapens, maar slechts gelijk
berechtiging geëischt
Wanneer de wereld besluit, dat alle wa
pens tot het laatste machinegeweer toe ver
nietigd worden, dan zijn wij bereid onmid
dellijk tot zulk een conventie toe te treden.
Wanneer de wereld besluit bepaalde wa
pens te vernietigen, zijn wij bij voorbaat
bereid ze te vernietigen.
Wanneer de wereld echter bepaalde wa
pens aan elk volk toekent, dan zijn wij niet
bereid ons principieel als minderberechtigd
volk ons daarvan te laten uitsluiten.
De vroegere Duitsche regeering is in vol
vertrouwen tot den Volkenbond toegetreden,
in de hoop, in den bond een forum te vin
den voor een rechtvaardig afwegen van de
belangen der volken en voor een oprechte
verzoening, in het bijzonder tusschen de
vroegere tegenstanders. Dit veronderstelt
.echter de definitieve erkenning van gelijke
rechten voor het Duitsche voik. Onder de
zelfde voorwaarden hebben wij ook aan de
Ontwapeningsconferentie deelgenomen.
Een degradatie tot lid zonder ge
lijke rechten van een dergelijk in
stituut of een dergelijke confe
rentie
is voor een eerlievende natie van 65 mil
lioen menschen en voor een niet minder
eerlievende regeering een niet te verdragen
verdeemoediging.
Veiligheid is voor Duitschland geen min
der recht dan de veiligheid voor andere na
ties. Zoo de Engelsche minister Baldwin
het als natuurlijk voorstelt, dat Engeland
onder ontwapening slechts de ontwapening
van de sterker bewapende naties tot het
niveau der Engelsche bewapening of tot
c^n zeker gemeenschappelijk niveau kan
verstaan, dan is het unfair Duitschland
met verwijten te overladen, dat het per
saldo als lid met gelijke rechten op de
conferentie dezelfde opvatting ook voor zich
zelf verdedigt.
In dezen eisch van Duitschland kan ech
ter in het geheel geen bedreiging voor de
overige mogendheden liggen, want de ver
dedigingswerken van de andere volken
zijn berekend op de zwaarste aanvals
wapenen,
terwijl Duitschland geen aanvals
wapenen eischt, doch slechts die
verdedigingswapenen, die ook in
de toekomst niet verboden, doch
aan alle naties toegestaan zijn.
Doch ook hier is Duitschland bij voor
baat bereid, zich met een in cijfers uitge
drukt minimum tevreden te stellen, dat in
geen verhouding staat tot de reusachtige
bewapening met aanval- en verdedigings
wapenen van onze vroegere tegenstanders.
De bewuste degradatie van ons volk.
welke daarin gelegen is, dat aan ieder volk
ter wereld een natuurlijk recht wordt toe
gestaan, doch slechts aan Duitschland al
leen wordt onthouden, gevoelen wij als een
vereeuwiging van de discriminatie, welke
voor ons onverdraaglijk is.
Ik heb reeds in mijn rede van Mei ver
klaard, dat wij onder zulke voorwaarden
tot onze spijt ook niet in staat zullen zijn
om'tot den Volkenbond te behooren of aan
internationale conferenties deel te nemen.
Het fs voor ons als vertegenwoor
digers van een eerlijk volk en
voor ons eerlijke eigen „ik" on
mogelijk deel uit te maken van
Instellingen onder voorwaarden,
die slechts voor oneerlijken te
verdragen zijn.
Voor ons part kunnen er lieden zijn, die
onder een dergelijke belasting zouden m^e-
nen deel te kunnen nemen aan internatio
nale conventies. De vraag is hier niet van
belang of dergelijke personen zelf wel de
beste personen van ons volk zijn, doch het
is zeker, dat achter hen niet het beste deel
van ons volk zou staan.
Het kan voor de wereld niet onverschil
lig zijn of er onderhandeld wordt met man
nen van eer of mannen van twijfelachtig
gehalte, of er met mannen van eer of met
anderen verdragen gesloten worden, want
de geest van dergelijke conferenties kan
slechts de geest van oprechte verzoening
zijn, anders is het succes van al dez? po
gingen bij voorbaat tot mislukking ge
doemd.
Nu wij uit de verklaringen van de offi-
cieele vertegenwoordigers van verschillende
mogendheden hebben gezien, dat
van hun kant op het oogenblik
niet gedacht wordt aan werkelijk
gelijke rechten voor Dnitschland,
is het voor het tegenwoordige Duitschland
op het oogenblik ook niet mogelijA, zich
verder in een zoo onwaardige positie aan
andere volken oji te dringen. Bedreigingen
met geweld kunnen, zoo zij werkelijkheid
worden, slechts inbreuken op het recht zijn.
De Duitsche regeering is diep vervuld
van de overtuiging, dat haar beroep op de
heele Duitsche natie de wereld zal bewij
zen, dat de liefde tot den vrede van de re
geering, evenals haar opvatting van eer
volkomen in overeenstemming zijn met den
wensch naar vrede en het eerberoep van
het geheele volk.
Moge de wereld aan dit besef de overtui
ging ontleenen, dat. 't Duitsche volk zich in
dezen strijd om gelijke rechten en gelijke
eer zonder onderscheid identiek ver
klaart met zijn regeering.
De Rijkskanselier eindigde zijn rede met
te verklaren, dat het Duitsche volk geen
anderen wensch heeft dan om met andere
volken samen te werken om een einde te
maken aan het tijdperk van vijandschap en
haat, dat achter ons ligt
Volksstemming en Rijksdagver
kiezing gecombineerd. De volks
vertegenwoordigingen der landen
ontbonden.
Van welingelichte zijde te Berlijn wordt
vernomen, dat de volksstemming over de po
litiek der Rijksregeering en de Rijksdagver
kiezing op 12 Nov. a.s. in combinatie met el
kaar zullen plaats vinden. Voor de Rijksdag
verkiezing zal slechts één candidatenlijst
worden ingediend.
Ook de volksvertegenwoordigingen der
Duitsche landen zijn ontbonden. Van nieuwe
verkiezingen wordt echter voorloopig afge
zien, overeenkomstig par. 1 al. 2 van de
Rijksstadhouderswet.
Naar van welingelichte zijde wordt verno
men, is de Rijksstadhouderswet tegelijkertijd
in den zin van de door dr. Frick gegeven
instructie gewijzigd.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE
WORDT VERDAAGD
Zaterdagavond tegen 9 uur heeft het pre
sidium der Ontwapeningsconferentie^ na een
bespreking d'ie vier uur duurde, besloten de
hoofdcommissie heden voor te stellen, de
conferetntie gedurende een korte periode, on
geveer een week, te verdagen.
Naar verluidt zou dit besluit vooral zijn
genomen op aandringen van Italië en Ame
rika, die een gematigde houding zouden
wenschen aan te nemen. Men motiveert heit
besluit met de mededeeling, dat men de af
zonderlijke delegaties tijd wil geven om zich
met hun regeciring dn verbinding te stellen
en hun houding ten aanzien van de nieuw
ontstane situatie te bepalen. Of, wanneer
zulks noodig zal zijn, de hoofdcommissie
ook na afloop van deze week nog langer
erdaagd zal worden, staat nog niet vast.
In de bureauzitting van Zaterdagmiddag
is voorts de tekst vastgesteld van de ant-
oordnota aan Duitschland. Naar van wel
ingelichte zijde wordt vernomen, is de nota
in zeer hoffelijken en zakelijken toon ge
houden. De tekst, die nog door ee<n kleine
redactie-commissie, waarin de vier groote
mogendheden Engeland, Frankrijk, de Ver-
Staten en Italië vertegenwoordigd zijn, zou
worden herzien, zou hedenmiddag ter goed
keuring aan de hoofdcommissie worden voor
gelegd en door Henderson, den voorzitter der
Ontwapeningsconferentie, telegrafisch naar
Berlijn worden gezonden.
In sommige kringen hecht men groote po
litieke beteekenis aan het besluit tot verda
ging, aangezien men van Engelsche en
Fransche zijde aanvankelijk terstond in de
hoofdcomimeissie de beraadslagingen over
den toestand wilde openen. Inmiddels zullen
ook de diverse regeeringen gelegenheid heb
ben zich over het besluit uit te spreken,
zoodat een definitief besluit tot verdaging
der geheele Ontwapeningsconferentie niet te
Genève zal worden genomen, maar door de
regeeringen der groote mogendheden.
In het Reichsgesetzblatt ds verschenen de
verordening inzake de ten uitvoer legging
der volksstemming over de proclamatie der
rijksregeering. Op het stembiljet staat het
volgende gedrukt:
„Keurt het Duitsche volk de hem in den
oproep der rijksregeering van 14 Oct. 1933
voorgelegde politiek der Rijksregeering goed
en is het bereid, deze als de uitdrukking van
zijn eigra opvatting en van zijn eigen wil te
verklaren, deze plechtig te erkennen?
Deze vraag moet met „Ja" of „Neen" wor
den beantwoord."
Uit Genève: De Duitsche delegatie is Za
terdag uit Genève vertrokken.
Ook de permanente Duitsche vertegen
woordiging bij den Volkenbond keert in ge
zelschap van gezant Von Keiler naar Ber
lijn terug.
Een beslissing over het blijven van Duit
sche ambtenaren in het secretariaat is nog
niet genomen.
De radiorede van Hitler is dn den nacht
van Zaterdag op Zondag te één uur opnieuw
uitgezonden over kortegolf-zenders, vertaald
in het Engelsch, Spaansch en Portugeesch.
DE DUITSCHE MEDEDEELING
AAN HENDERSON
De Duitsche Rijksminister van Buitenland
sche Zaken Von Neurath heeft namens de
Rijksregeering het volgende telegram ge
zonden aan don voorzitter der Ontwapenings
conferentie Henderson:
„Mijnheer de Voorzitter. Namens de Duit
sche regeering heb ik de eer, U het volgende
mede te deelen:
Na het verloop dat de laatste beraadsla
gingen der deelnemende mogendheden over
de ontwapeningskwestie hebben genomen,
staat thans definitief vast, dat
de Ontwapeningsconferentie
haar eenige taak bewerking van
algemeene ontwapening, niet zal
vervullen. Tegelijkertijd staat vast, dat
dit mislukken der Ontwapeningsconferentie
alleen terug te voeren is od het gebrek
aan goeden wö 1 bij de zwaarbewa
pende staten om hun verdrags
plicht inzake de ontwapening na
te komen. Daardoor is ook de verwerke
lijking van het erkende recht van Duitsch
land op gelijkgerechtigdheid onmogelijk ge
maakt en zijn de voorwaarden vervallen,
onder welke de Duitsche regeering zich in
het begin van dit jaar bereid verklaard had,
weder aan de conferentie deel te nemen.
De Duitsche regeering ziet zich derhalve
gedwongen, de Ontwapeningsconferentie te
verlaWi.
Aanvaard, mijnheer de president, de ver
zekering van mijn hoogachting."
- 7/on N^irathl
Weerbericht.
Het dunne pelltje geeft den vorlgen stand aaa
Hoogste stand te La Coruna 767.4.
Laagste stand te Thorshavn 740.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 755.6.
WEERVERWACHTING
(Medegedeeld door bet Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te ~>e Bilt)
Matige tot krachtige Z.W. tot N.W. wind,
zwaar bewolkt met tijdelijke opklaring, aan
vankelijk nog regen- en hagelbuien en koude.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te De Bilt)
De hooge druk in onze omgeving is ver
drongen door een nieuwe depressie, die diep
is en ten Z. van IJsland naar Schotland
trok en door een zeer koude luchtstroom
uit het N. wordt gevolgd. De temperatuur
daalde op geheel IJsland onder het vriespunt
In het O. en Z. van Duitschland, Zwitserland
en Oostenrijk is de ochtendtemperatuur weer
laag geweest In W.-Frankrijk, ons land en
Zweden is de temperatuur bij Z.W. wind ge
stegen, maar is opnieuw afkoeling met buiig
weer bij Zuidwesten wind te wachten. Krach
tige tot stormachtige winden waaien over
de Noordzee, de Britsche eilanden en Oost-
IJsland, krachtige Z. winden over liet Ska-
gerak. In heel West-Europa vallen regen
buien.
STORMWAAR9CHUWINGSDIENST
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 12.4.
17 OCTOBER.
Zonsopgang 6.29 uur, zonsondergang 5.01 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
17 OCTOBER.
Van 's avonds 5.31 uur tot 's morgens 6.01 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Wnrtzburg 0.00 0.00 Caub 1.53 1.34
Straatsburg 0.00 -0.00 Erna 1.02 1.09
Brelsn» h 1.38 l.fiS Coblenz 1.50 1.40
Rheinfelden 0.( 0 -0.00 Trier -0.05 -0.14
Kehl 2.66 2.71 Keulen 0.93 0.91
Maxan 4.07 3>3 Rührort -0.66 -0.57
DifdeBheim 0.46 0.30 Weael -0.93 -Ö.93
Mannheim 2.74 2.28 Emmerik 0.30 0.31
Lohr 0.98 0.99 Dusseldorf 0.30 0.31
Mainz 0.10 -0.15 Maastricht 40.62 40.69
Hingen 1.46 1.26 Venlo 10.70.10.75
HOOGWATER NED ZEEHAVENS
16 October
Delfzfjl 9.46 22.26 HellevoetsL 1.29 13.53
Terschelling 7.06 19.37 Willemstad 2.28 14.43
Harlingen 7.55 20.ï0 Brouwersh. 0.41 13.05
Den Helder 6.30 18.20 Zierikzee 1.10 13.28
IJ muioen 1.39 13.68 Wemeldlngt 1.37 13.55
H v. Holland 0.60 13.18 Vlissingen 12.07
Scheveningen 1.00 13.23 Terneuzen 0.26 12.41
botterdam 2.68 14.58 Hansweert 1.07 13.14
DE INDRUK IN HET BUITENLAND
Te Genève
Te Genève was men over het bericht van
den Duitschen 6tap zóó verrast, dat het aan
vankelijk nergens werd geloofd. De Duitsche
vertegenwoordigers werden met vragen be
stormd.
De eerste groote opwinding maakte in den
loop van den miiddag plaats voor een rus
tiger beoordeeling van den toestand. De toe
stand wordt echter algemeen als buitenge
woon ernstig beschouwd. Vooral wordt
thans gesproken over de vraag, welke mo
gelijkheden er nu zijn voor het verder voe
ren der zakelijke onderhandelingen.
Op den voorgrond staat daarbij de ge
dachte, dat thans het pact van vier in een
of anderen vonn in werking zou kunnen
treden. Aan Fransche zijde is men van mee-
niing, dat het pact heeft opgehouden te be
staan, daar het was gegroeid in het kader
van het Volkenbondspact en de vier mo
gendheden het pact als zelfstandige Raads
leden hadden geteekend.
Daartegenover schijnt men in Engelsche
en speciaal in Amerikaansche kringen het
pact van vier thans als geschikten uitweg
te beschouwen. Van Amerikaansche zijde
wordt zelfs verklaard, dat de regeering der
Vereenigde Staten zich thans niet zou ont
trekken aan een uitnoodigng der vier mo
gendheden tot deelneming aan de onderhan
delingen.
Een goede imdiruk is gemaakt door het be
sluit der Duitsche regeering tot het sluiten
van non-agressieverdragen. Men neigt tot de
meening, dat Frankrijk en Engeland voor
loopig geen bijzondere stappen zullen doen,
maar de verdere ontwikkeling zullen af
wacht- a.
In Volkenbondskringen is de stemming
buitengewoon gedrukt, daar het uittreden
van Duitschland wordt beschouwd als een
zware slag.
In Frankrijk
Ter bevoegder plaatse te Parijs bewaarde
men Zaterdag een gereserveerdheid in de
beoordeeling van den toestand. Het besluit
der Duitsche regeering wordt beschouwd als
een zeer belangrijk en onverwacht feit.
De semi-officieele Temps verklaart, dat do
Duitsche stap er op berekend is, indruk te
maken in Duitschland en geheel Europa. Na
dat de Duitsche pogingen om de eenheid
tusschen Frankrijk, Engeland en Amerika te
verbreken zijn mislukt, heeft de Duitsche
regeering thans alles op een kaart gezet. De
stap is van groote beteekenis, maar men
moet hem kalm bekijken, Duitschland heeft
den Volkenbond een ontzettenden slag toe
gebracht, den Volkenbond, die het in zijn
midden had opgenomen en het een perma
nenten Raadszetel had verzekerd, ofschoon
het niet alle internationale verplichtingen
was nagekomen.
Par Soir schrijft, dat ook Japan wel uil
