MAANDAG 16 OCTOBER 1933"
BINNENLAND
NED. JOURNALISTEN KRING
HERDENKING GOUDEN JUBILEUM
RECEPTIE EN FEESTMAALTIJD.
Do Kederlandsche Journalisten Kring,
die dit jaar zijn gouden jubileum viert, heeft
Zaterdagmiddag in hotel Paulez te Den
Ilaag een receptie gehouden, waarbij zeer
vele autoriteiten, vereenigingen en corpora
ties hun belangstelling hebben getoond.
Het voltallig bestuur, met den voorzitter,
deu heer D. Hans, aan het hoofd, nam de
gelukwenschen in ontvangst, te midden
van een lusthof van bloemstukken.
Wij merkten bij de aanwezigen op de
ministers van Bïnnenlandsehe Zaken, Mr.
J. A. de W ilde, van Economische Zaken,
Mr. T. J. Verschuur, van Sociale Zaken,
Prof. J. R. Slotemaker de Bruine, van Fi
nancien, Mr. P. J. Oud en van Defensie,
Mr. Dr. L. N. Deckers, voorts do oud-mi
nisters Jhr. Mr. D. J. de Geer, Mr. J. Schok
king, Mr. S. de Vries, J. J. C. van Dijk,
Mr. J. Terpstra, den vice-president van den
Raad van State, Jhr. Mr. F. Beelaerts van
Blokland, Mr. B. C. J. Loder, oud-president
van het Perm. Hof van Int. Justitie en
voorzitter van het eere-gcrechtshof van
journalisten, generaal Jhr. W. Roell, com
mandant veldleger en gouverneur der re
sidentie die in een hartelijke toesprhak
zijn waardeering uitte voor de prettige sa
menwerking tusschen leger-autoriteiten en
de pers de heeren J. W. Henny, A. W'.
Sythoff en Rob. Peereboom, namens de
N'ed. Dagbladpers (directeurenvereeniging),
Jhr. Mr. Ch. Feith, president van, en Mr. A.
Tak, procureur-generaal bij den Hoogen
Raad, het voltallig bestuur van de buiten-
landsche persvereeniging, de heeren H. L.
van Manen en van Dijk, directeuren van
de Ned. Spoorwegen, vertegenwoordigers
van verschillende fracties in de Tweede
Kamer en tal van andere autpriteiten.
Voorts waren zeer vele telegrammen ge
zonden, terwijl, zooals gezegd, een over
groot aantal bloemstukken de zaal wel
haast tot een lusthof maakte.
De feestmaaltijd
had des avonds plaats in hotel „De Witte
Brug'' en werd o.m. bijgewoond door Prins
Hendrik, Dr. H. Colijn, minister-president;
Mr. J. A. de Wilde, Minister van Bïnnen
landsehe Zaken; Mr. H. P. Marchant, Mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen; Prof. Mr. J. R. Slotemaker de
Bruine, Minister van Sociale Zaken; Jhr.
Mr. D. J. de Geer, Minister van Staat; Jhr.
Mr. F. Beelaerts van Blokland, vice-voor-
zitter van den Raad van State; Mr. W. L.
baron de Vos van Steenwijk, voorzitter der
Eerste Kamer; Jhr. Mr. Ch. Ruys de Bec-
renbrouck, Minister \an Staat," voorzitter
der Tweede Kamer; F. M. L. baron van
Geen, particulier secretaris van H. M. de
Koningin; Air. J. C. baron Baud, kamer
heer van Prinses Juliana; Dr. B. C. J. Lo
der, voorzitter van het eere-gerechtshof voor
de journalistiek; Jhr. Mr. Dr. II. A. van
Karnebeek, minister van Staat, Commissa
ris der Koningin in Zuid-Holland; verschil
lende burgemeesters; Dr. C. J. K. van Aalst,
president der Nederlandsche HaiJlei-Maat
schappij; ii'. M. H. Damme, directeur-gene
raal der P.T.T.; S. F. van Oss, Den Haag;
J. W. Henny en Mr. W. G. J. Veenhoven,
voorzitter en secretaris van „De Nederiand-
,sche dagbladpers"; J. B. Vesters, voorzitter
van de R.-K. Journalisten-Vereeniging;
Henri Asselin, voorzitter buitenlandsche
persvereeniging; J. H. Rogge, voorzitter
Van het Persmuseum»
De heer D. Hans bracht als Kringvoor-
zitter en tafelpresident allereerst een dronk
uit op de Koningin, en hield vervolgens
een toespraak,, waarin hij aan Prins Hen-
drik, de Ministers en de andere genoodig-
den dank bracht voor hun tegenwoordig
heid.
Spr. herdacht vervolgens de heeren Mr.
L. J. Plemp van Duiveland, eere-voorzitter,
en C. K. Elout, die wegens verblijf in het
buitenland niet aanwezig konden zijn,.en
huldigde vervolgens een drietal veteranen:
de heeren P. A. Haaxman. D. A. van Waal
wijk en Maurits Wagenvoort. F.n tenslotte
richtte hij zich tot de Kring-lecj.cn zelf. Wij
moeten ons riep Spr. uit bewust zijn
van het onschatbare voorrecht, dat wij,
Nederlandsche journalisten, ln ons geze
gend Nederland nog in het volle bezit zijn
vun de persvrijheid. Deze is ons dagelijksch
brood. Met die vrijheid staan en vallen
wii. Maar de persvrijheid is niet slechts
een pers-belang, het is een algemeen volks
belang. Voorbeelden in andere landen b<*
wijzen, wat er van den journalist wordt,
wanneer die vrijheid hem ontvalt. Tot alle
werkelijke Nederlandsche journalisten roep
ik zei spr. bij ons gouden feest uit:
de persvrijheid is een parel van groote
waarde, maar alleen als gij hem als zoo
danig behandelt, is hij veilig.
Spr. besloot zijn rede met het uitbrèngen
van eon dronk op 's Ivriinigs gasten en nn het
hijzonder op Prins Hendrik, wiens actieve
voortdurende belangstelling voor alles wat
volk en volksleven betreft, hem recht ge
ven op onze eerbiedige waardeering..
Rede Dr. H. Colijn
Minister-president Dr. H. Colijn zeide
in zijn rede o.m., dat de pers voor de re-
gecring een bijzondere beteekonis hoeft. Het
liefst ziet zij de journalisten als vrinden
en er ib zelden een betere galeaen/heiil tot
het sluiten van vriendschap te vinden dan
aan een gemeenschappelijken maaltijd-
Het is volkomen juist, dat zij de schatbe-
waardens zijn van de vrijheid van het
woord. Alleen wanneer de pers haar roe
ping verstaat, kan men zeggen, datj (Je vrij
heid van de pers, met de vrijheid van het
woord een waarborg vormen voor een goede
staatkunde.
Geffluikkig avchtte spr. aiidh, naimene de re-
georing te kunnen zeggen, dat, over het al
gemjeenj. de regeerin,g door de Nedenlaind-
sche pers wordt gesteund.
Er zijn aldus spr. veel verdienste
lijke jou malisten, maar wij kunnen' toch
niet alle verdienstelijke journalisten onder
scheiden. Toch hebben wij er een uitgeko
zen. De minister-president deelde hierop de
lieer G. Polak Daniels (secretaris van den
Kring) mede, dat deze op voordracht van
den minister van Bïnnenlandsehe Zaken
door Hare Majesteit de Koningin was bg-
noemd tot Officier in de orde van de Oranje
Nassau. (Langdurig applaus).
Vervolgens bood spr. den gedecoreerde
een persoonlijk blijk van waardeering aan
in den vorm van de versierselen belmoren
de bij de hem zooeven medegedeelde onder
scheiding.
Ilierna klonk wederom hot Wilhelmus.
De heer Polak Daniëls dankte voor deze
onderscheiding in het besef, dat zij niet-als
een persoonlijk eeretoeken, do-.h voor degc-
heelo. pers is bedoeld.
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Den'Haag-West (5de
pred.-pl.). J. L. van der Wolf te Bussum.
HERST. EVAXG. LUTH. KERK
Bedankt: Voor Gorinchem, W. F. ten
Rouwelaar te Zwolle.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Den Haag-West (2de
maal), J. W. van Ree te Barendrecht.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Ossendrecht, O. J. Staal
te Abbenbroek.
Bedankt: Voor Elburg, N. van der
Snoek te Veenendaal.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
Ds. J. H a r t k a m p, van Oudega (Small.),
werd Zondag bij de Geref. Kerk van Ouds
hoorn (gem. Alphen a. d. Rijn) bevestigd
door Ds. K. van Anken, van Delft, met Deut.
32 31 en deed des avonds intrede met 1 Cor.
1 17enl8, sprekende over 1. het wezen van
de taak van den dienaar des Woords, 2. dc
wijze waarop deze taak vervuld moet worden,
en 3. haar heerlijk doel. Toespraken hielden
oud. J. G. Baart, namens Kei'keraad en Ge
meente; Ds. D. Nauta, van Woubrug'ge
namens de Classis Woerden, al consulent en
als col'ega; en Ds. K. van Anken, als beves-
tigej. We Wethouders G. iM. Herngreen en
W, J. Spreij woonden den dienst bij.
Dr. J. D. DE LIND VAN WIJNGAARDEN.
De Herv. Geref. Mannenvereeniging in de
buurtschap Keeten onder Capelle o. IJsse!
ontving op haar klacht bericht, dat het
Hoofdbestuur van den Geref. Zendingsbond
met groote stemmenmeerderheid en met diepe
droefheid besloot Dr. J. D. de Lind van
Wijngaarden, in verband met de algeheele
wijziging van zijn inzichten, tè ontheffen van
zijn functie als eere-voorzitter van den Bond.
De kalender van den G. Z. B. wordt, voor het
deel van Dr. de Lind van Wijngaarden, voort
aan door Ds. W. Bieshaar verzorgd.
„KERKOPBOUW"
Te Utrecht wordt Dinsdag 14 Novem
ber a.s. de algem. ledenvergadering gehouden.
Di>. O. Noordmans zal spreken over: „De be
ginselen van het Reorganisatie-rapport", er
Prof. Dr. G C. Wagenaar, over: „De uitwer
king der beginselen in de verschillende Regle
menten".
Schoolnieuws.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Prof. Mr. V. H. Rutgers, rector-magni-
ficus, houdt Vrijdagmiddag 20 October a.s. te
half 4 een rede ter herdenking van de Stich
tingsdag.
Aan den vooravond heeft in de Keizers-
grachtkerk onder leiding van Dr. G. C. Ber-
kouwer, van Amsterdam-Oost (Watergraafs
meer), een bidstond plaats en daarna in hit
Gebouw der AJM.J.V. een beerroetinessamen-
komst, waarin Prof. Dr. V. H. Rutgers en Ds.
T. Ferwerda zullen spreken.
MEDlSCHp HOOGESOHOOL TE BATAVIA
Voor tijdelijk is tot buitengewoon hoog
leeraar in de Plantkunde benoemd Dr. K. B.
Boedijn, plantkundige aan Herbariüm en Mu-
t<eum voor Systematisch Botanie'te Buiten
zorg.
ONDER'WIJZER SBENOEMINGEV
Vlaardingen (Van Kampenschool,
hoofd C. C, Fröger), W. D. Hulsbergen, ond.
Wilh. School, aldaar. Als ond. met hoofdakte.
Giessendam (Kon. Wilhelminaschool.
hoofd G. de Zeeuw Mz.), P. Busink te Dor
drecht.
Oldehove, mej. J. F. Ellen te Gronin
gen. Voer tijdelijk.,
Amsterdam Chr. Meisjesschool, Ron-
decoeterstraat 6, hoofd mej. G. H. E. Koojj-
ker), als vakonderwijzeres: mej. Dra. A.
Dijksterhuis voor Duitsch; mevr. M. C. Mul
derVan Doorn voor Gymnastiek; mej. H.
Pos voor Fransch; mevr. P. W. A. van Schra
vendijkDe Jong voor Engelsch; mej. A. M.
Sillevis Smitt voor Nederlandschen mevr. G.
de BeursKroon voor Boekhouden.
CHR. KWEEKSCHOOL TE GORINOHEM
Aan het examen in de Bijbelsche Geschie
denis en dc methodiek daarvan namen deel 9
mann. en 11 vrouw, cand., waarvan 2 mann.
en 3 vrouw. cand. geen leerling van genoemde
Kweekschool waren. Geslaagd 9 m. en 9 vr.
cand., en wel de dames: G E de Groot, J de
Groot en E Hangya te Gorcum; B Hakman en
te Werkendam, j G Swets te Hardinxveld, H
G W G Koopmans te Almkerk, C C C Jonker
J Bouwman en H R van Muiswinkel; en de
heeren: X Breedveld en T van der Leerden te
Leerdam, S Ermstrang te Brakel, P J van
Helden te Nieuwendijk, B Koekkoek te Alm
kerk, H Kraaijeveld te Sliedrecht, G C Schalk
Zuilichem, A J Knobbout en W den Dunnen.
ONDERWIJZERSVERGADERINGEN
De afd. Rotterdam der Vereen, van
Chr. Onderwijzere vergadert Zaterdagavond
21 October a.s. in het Gebouw van den Rott.
Kring. De heer A. H. v. d. Hoven van Gende-
ren leidt in: „Wat te denken over de nieuwe
salariskortingen?" De heer J. J. v. d. Meulen
zal inleiden een voorstel tot uitgave van een
Px'opagandablad voor onze Scholen.
SCHOOLGEBOUWEN
Te Schagen neemt de Chr. Nat. School-
vereeniging Donderdagavond 19 October a.s.
de nieuwe school aan de Lauriestraat (Heeren
bosch) in gebruik.
ART. 57 L.O. WET
De heeren Bot, Lobstein en -Schreuder zijn
voor de onderscheiden organisaties voor M.U.
L.O.-Scholen bij, den Minister van Onderwijs
ter audiëntie geweest en hebben zijn aandacht
gevestigd op een ongelijkheid- in' zijn onb-
wero-regeling van da vervroegde inwerking
stelling der Wet-Terpstra. Terwijl immers
volgens het wetsontwerp „Marchant" het ge
wijzigde art. 28 eerst aan het eind van den
loopenden cursus in-werking zal treden, zullen
eer verscherpte bepalingen van art. 57, die
ninima bepalen van het aantal leerlingen
der u.l.o.-scholen in het geheel en van de op
eigende leerjaren, reeds met 1 Januari
kracht worden. Dit zal ten gevolge heb
ben, dat met ingang van dezen datum, dus op
zeer korten termijn en midden in den cursus,
sommige van deze scholen moeten worden op
geheven, een maatregel, die dus nog scherper
treft dan de invoering der nieuwe leerlingen-
schaal. De Minister zegde ernstige overwegin
gen toe en hoopt in de Memorie van Ant
woord op het voorloopig verslag der Tweede
Kamer deze kwestie nader onder het oog te
OPHEFFING VAN OPENB. SCHOLEN
Te Bur urn en te Westergeest staan
le Openbare Scholen op de nominatie opge
heven te worden. B. en W. van Kollumerland
doen daartoe den Raad voorstellen.
Te Slykplaat gemeente Hoofd
plaat) is de Openbare School opgeheven en is
in hetzelfde gebouw een R.K. School geopend.
Het pensoneel is bij het overgaan dier inrich
ting gebleven.
In Weststellingwerf heeft de
Raad met 121 stemmen (links tegen rechts)
besloten de Openb. Scholen te Lanzelille (39
leerlingen). Nyetryne (50), Nylamer (44)
Slijkenburg (39) niet op te heffen.
Te B o v e n-K a 1 k w ij k zal de Openb.
School denkelijk 1 December a.s. opgehevi
worden. B. en W. van Hoogezand doen den
Raad een daartoe strekkend voorstel.
ACHTERLIJKE KINDEREN
Te Er mei o wordt Donderdag 26 October
a.s. de «lgem. vergadering gehouden van
Vereen, tot opvoeding en verpleging van
ten en achterlijke kinderen. En zijn enkel
huishoudelijke zaken aan de orde,
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.
Godige 1 eer diheJdprop.cx., de heer IC. H. Siccarru
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Geel.Rechtswetenschapdoot. ex.. de hceicj
B E Wielenga en SJ. Gerbrandy, belden n
Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl-
Indisch Recht: oand.ex., de heeren J. P. vat
der Steur en M. Levert.
EXAMENS-WISKUNDE
DEN HAAG.
Akte IC5. Hoogerc
Wiskunde. Geëx. 2. gesl. beide camd., nl. de
heeren B. de Boer te Heerenveen en B. Groe-
L.O. Geëx. 3 cand., gesl. geen.
EXAMENS-NIJVERHEIDSONDERWIJS
Totaal-uitslag: Voor N5-aant. waren géer
can di daten.
Voor N4 waren 160. gesl. 29 cand Voor Nl-
de».e Pilfers 1 en 0. voor ^eï
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. 14 Oot. Gesl. voor 3de
lan gr. stoomv., de heeren M. Engels en C. Z.
Ie Haseth.
EXAMENS-SCHOOLRAAD
UTRECHT, 14 Oot. Gesl. de heeren H Wilts
n H. Wierdinga, beiden te Apeldoorn; P. Kijk-
i,t, Zwijndreohit
Colijn. Don Ha:
n T. M. Gilhuis
Booi, Dordireoht: C. L.
Land- en Tuinbouw.
HOLLANDSCHE MIJ. VAN LANDBOUW
Aardappelsteunregeling. Nog, deze
maand uitkeering van f 5.per
koe.
Op de laatst gehouden Hoofdbestuursver
gadering van de Holl. Mij. van Landb. is
o.m. gesproken over de aardappelsteunwet.
Uit de bespreking bleek, dat het heffing-
vrije vervoer van 10 K.G. aardappelen in
onze provincies met groote bevolkingscentra
een onoverkomelijk bezwaar voor een goede
controle vormt, terwijl de ontduiking van de
heffing met alle daaraan voor de telers
verbonden gevaren voor het niet kunnnen
uitbetalen der volle minimumprijzen voor
het overschot consumptie-aardappelen, ter
zeerste in de hand werkt:
Besloten werd, naar aanleiding hiervan
rechtstreeks een schrijven tot den Minister
van Economische Zaken te wenden'en erop
aan te dringen, ten spoedigste maatregelen
te willen treffen, die dat vervoer beteugelen.
Tevens iverd besloten, een aantal voorstel
len, door de Gewestelijke Aardappelorgani
saties voor Noord- en Zuid-Holland uitge
werkt ,tot uitbreiding der bevoegdheden, ter
kennis te brengen van het K.N.L.C.
Bij de bespreking van de naar voren
komen punten ter Algemeene Vergadering
betreffende het Zuïvel-vraagstuk, w erd door
den Vire-Voorzitter medegedeeld, dat de
uitkeering van f 5.— per koe uit het fonds
van 8 millioen nog deze maand haar beslag
zal krijgen.
Overeenkomstig het daartoe door de af-
deeling gedane verzoek, zal aan den Veeart-
senijkundigen Dienst verzocht worden, dus
danige maatregelen to treffen, opdat de
verlichting gesteld worde, dat vrachtauto's,
welke vee tor markt aanvoeren, voor elke
rit gereinigd worden, ter voorkoming van
besmettingsgevaar.
DE STEUN AAN DE (KLEINE) EIEREN
Namens den "Tinieter van Economische
Zaken, maakt de regeerings-commissaris voor
de uitvoering van de garantieregeling 1933
ten behoeve van de kippen en eendenhouderij
bekend, dat de uitkeering volgens de garantie
regeling voor de week van 16 t.m. 21 October
ie vastgesteld op 25 cent per 100 stuks uit te
voeren versche kippeneieren, tot een gewicht
van maximum 50 K.G. per 1000 stuks en op
40 ets. per 100 stuks uit te voeren versche
eendeneieren.
Druk bezoek en flinke afname
De 'attractie van het druiven eten op den
tuin, heeft in den afgeloopen zomer weer dui
zenden stedelingen een reisje naar het West-
land doen ondernemen. Het lijkt wel, dat de
diverse officieel erkende restauraties al
in het voor-seizoen door minder gunstig
het bezoek niet zoo druk talrijke
druiven-eters hebben ontvangen.
In totaal zijn n.l. in de zomermaanden
1.516 personen op de Westlandsche kweeke-
rijen gekomen, en hebben er 20.580 K.G. drui
ven „verwerkt".
Op zichzelf lijkt dit wel een respectabele
hoeveelheid, doch wanneer men in aanmer
king neemt, dat het Westland het vorig jaar
ruim 12 millioen K.G. druiven leverde, welke
hoeveelheid dit jaar nog wel belangrijk groo-
ter zal zijn, dan is hetgeen de tienduizenden
bezoekers aan het Westland ontlaetten, niet
in heel gTooten invloed.
Overigens is dit ook niet de bedoeling,
hoofdzaak is het maken van reclame voor het
Westlandsche product, en dit is door de er
kende restaurateurs wel gedaan.
Het grootste bezoek was in Augustus, met
>.8é5 personen, die 17.931 K.G. druiven con
sumeerden, en in September met 13.458 bezoe
kers, die 15.835 K.G. druiven afnamen.
DRUIVEN NAAR INDIE
Geregelde verzending.
Het blijkt, dat ook dit jaar de druivenzen-
ardlge hi
Hel blijkt echt.
e.zen export zich doi
de Over-
'dat de minder gunstige
idigheden ln Indlö ook op
Westlandsche druiven
tand zeer goed mogeitfk
i goede staat ln Indië
elke Prof. Sprenger
KOUDBLOEDPAARDEN
Uitvoer certificaten.
De Minister van Economische Zaken heeft
tr "certificaten voor den uitvoer naar Duitsch-
.niU van koud bloed paarden, den heer S. van
Kunst en Letteren.
DE WERELDBIBLIOTHEEK
brengt een nieuwe roman van C. en M.
Schaiten-Antink: Carnaval, een vertaling
van Ilja. Ehrenburg; Uns datjelijksch brood,
een roman van een jong auteur Willem
EgesSkusks en de her-uitgave van De Pes
tilentie te Katwijk met een inleiding van
Prof. Dr. Albert Ver we y en aanteekeningen
van Prof. do Vooys.
EEN EEUW OUD
Het Haagsche letterkundig Genootschap
„Oefening kweekt kennis" zal 2S Februari
'34 honderd jaar bestaan.
JOHAN VAN HEEMSKERCK
is de schrijver van de Batavische Arcadia,
welke verscheen in het jaar 1637. Deze be
kende pastorale bedoelde in een Arcadisch
hulsel „in te vlijen een verhaal van onzer
voorvaderen oorlogh teigens de Romeinen en
van den onsen tegens de Spanjaerden".
Over dit ou-nederlandsch 17e eeuwsch pro
zawerk heeft Dr D. H. Smit bij De Spieyhel
te Amsterdam een uitvoerige studie doen
verschijnen .waarin hij het boek van Van
Heemskerck vooral plaatst tegen de achter
grond van de buitenlandsche pastorale stroo
mingen van die tijd.
NIEUWS OP ORGELBOUWGEBIED
Nu de sprekende film de taak van
bioscoop-orgel gewijzigd heeft, blijkt er be
hoefte, meer dan vroeger, to komen aan
kunstspel. De firma Standaart te Schiedam,
die op het gebied van cinemaorgels groote
ervaring heeft, groote bioscopen in het bui
tenland van een instrument voorzag en
thans een zeer eervolle opdracht van de
A.V.R.O. aan het uitvoeren is, heeft thans
ook de opdracht gekregen een concert-c
te maken voor een groote bioscoop te Schie
dam. H«t bijzondere van dat orgel is niet ge
legen in de drie klavieren en het pedaal,
maar in de mechaniek, waardoor het moge
lijk wordt, dat de orgelist van te voren de
registerseries, die hij gebruiken wil, bij het
spelen van een werk, kan instellen. Door de
druk op één enkelen knop vallen b.v. 6,
registers uit en wordt een nieuwe combinatie
van 7, 8, 10 registers ingeschakeld. De com
binatie kan vóór de voordracht begint, wil
lekeurig worden samengestelu.
De speeltafel telt niet minder dan 146 re
gisters en knopjes.
De grootste bijzonderheid is de harp, welke
in 't orgel zal worden ingebouwd. Het instru
ment heeft 49 tonen en geeft het geluid van
een echte, sterke harp. Een prachtig instru
ment, zoowel voor solo-spel als in combina
tie met de vele andere mogelijkheden, die
een modern bioscoop-orgel biedt.
De bekende Engelsche radio-orgelist, Regi
nald Foort, heeft met betrekking tot den
bouw van dit orgel aanwijzigingen gegeven
en komt het waarschijnlijk zelf bij de in ge
bruikneming bespelen.
Henri van Booven
KORTE LEVENSBERICHTEN
(Henri van Booven)
De heer Van Booven werd 17 Juli 1877 ge
boren te Haarlem. Hij gevoelde veel
den Marinedienst,-werd later journalist,
trok October 1S9S naar Congo voor een Ne
derlandsche handelsvennootschap, ook niet
het doel om van uit Afrika's tropisch bin
nenland brieven voor Nederlandsche bladen
te schrijven.
Na een reis in de binnenlanden van Congo
werd hij ziek (Malaria apoplexica) en moest
in verlamden toe
stand naar de
kust terug ver
voerd worden
(voorjaar 1S99).
Jarenlang was
hij geestelijk en
lichamelijk uitge
put, tot werkloos
heid gedwongen.
In 1901 begon
hij den roman
„Tropenwee'
Deze verscheen in
1904. Het is
uitvoerige aantee-
kening van zijn
ondervindingen
in Tropisch Afri
ka, die steeds
nieuiw blijft, om
dat de levensomstandigheden in Congo in
de laatste 35 jaren zoo goed als niets ver
anderd zijn. Daarom wordt het boek nog al
tijd veel verkocht. Onlangs verscheen de
5de druk.
Van Booven heeft echter ook een romanti
sche kant. Hij schreef o.a. Spoken, een bun
del fantastisch^ vertellingen, een boekje Kin
derleven, de als auto-biografie te beschouwen
romans: Bij Vreemde Menschen en Naar de
Diepte.
Als correspondent van de Nieuwe Rotter-
damsche Courant was hij in staat om in
oorlogstijd België in te trekken, waarna hij
zijn oorlogsroman De Scheiding schreef. Hij
reisde voor de N. R. C. ook in Spanje en
Frankrijk en schreef een roman Een liefde
in Spanje Hij vertaalde Gallands Mille et
unc Nuits en J. P. Jacobsens Niels Lyhne,
schreef vele essays w.o. over Cervantes,
Goys, Jacobsen, Poe, Duhamel, Louis Cou
perus (in Onze Eeuw Nov. 1923.)
Over eenige weken (October 1933) zal zijn
geillustreerde Leven en werken van Louis
Couperus verschijnen bij J. Schuyt Jr. te Vel-
sen. Hij werkt aan een roman Twee Vrouwen
(plaats van handeling Noord-Frankrijk en
Congo) en is oprichter en voorzitter van het
Genootschap Louis Couperus.
Van Booven is in zijn hart een vurig natio
nalist (was o.a. gedurende de mobilisatie 5
jaar vrijwilliger in 't leger.)
In 1910 stond Van Booven een interview
toe aan Van Greshoff, afgedrukt in de Den
Gulden Winckel, Jaarg. IX no. 5, waarin hij
zich o.m. zeer sterk uitliet tegen „alle socia
lisme in de literatuur" en heel weinig waar
deering uitte voor Van Eeden, in wiens kolo
nie hij na zijn Congotijd had vertoefd.
Verdere bijzonderheden: sport-propagan-
dist. Vele jaren tot op heden bestuurslid van
den Ned. Cricket Bond. Voorzitter van de
Propaganda-Commissie N. C. B. Voorzitter
van den Ned. Rugby Bond Schrijver over
Hockey, Cricket, Rugby enz
AMSTERDAM
GEMEENTEBEGROOTING 1934
AFDEELINGSVERSLAG
'rijdagavond is verschenen het Alg. Ver
slag van het onderzoek der gemeentebegroo-
ting voor 1931 in de afdeelingen van den
gemeenteraad.
In de algemeene beschouwingen wordt
hoofdzakelijk gesproken over de samenstel
ling van het College van B. en W. Ook hier
lezen wij dat de wethoudemensis in de raads
zitting van 6 Juli opzettelijk in het leven is
geroepen. Blijkbaar wilden de partijen, thans
aan het bewind ,den weg vrij maken.
Onderscheiden leden spraken met betrek
king tot de positie van liet nieuwe College
de hoop uit, dat dit College zich bewust zal
zijn \an zijn politieke positie, met name
de positie van een minderheidscollege, dat
zich bereid heeft getoond, de teugels in han
den te nemen op een oogenblik, dat Amster
dam onbestuurbaar dreigde te worden door
dat de grootste groep in den Raad zich aan
de verantwoordelijkheid onttrok.
Deze politieke positie brengt met zich mee,
dat liet College niet uit den weg behoort te
gaan voor een raadsmeerderheid, die niet tot
overneming van het dagelijksch bestuur
staat is. Naar de meening van deze leden
moet in uiterste instantie verkozen worden
het bestuurbaar blijven van Amsterdam, met
behulp van hooger hand, boven het onbe
stuurbaar worden van Amsterdam zonder die
hulp.
Eenige leden merken voorts op, dat welis
waar de sociaaldemocraten en in het bijzon
der de heer Wibaut in het verleden verant
woordelijkheid niet hebben geschuwd, maar
dat het thans blijkbaar wel het geval is. Deze
tijd is moeilijk en nu moeten de soc.-demo-
craten den moed hebben, dit den arbeiders
duidelijk te maken. Het grootste euvel
dat een partij-instantie buiten de fractie
zich aanmatigt, de politiek der fractie te be
palen. In dezen tijd zijn leiders noodig, die
den aubeiders durven zeggen, dat wij naar
een lager niveau moeten. Onder dergelijke
omstandigheden is geen samenwerking
gelijk. De botsing die er toe leidde, ciat de
soc.-dem. wethouders heengingen, komt ook
hieruit voort: de vakbonden hadden ee
grooten invloed, de soc.-dem. fractie durfde
niet verder te gaan, dan de vak vereen igin-
gen van ht gpmeentepersoneel wenschten.
Daarom hebben de sociaal-democraten de
crisis uitgelokt.
Enkele leden vragen wat de middenstand
van dit College te. verwachten heeft. Zij
ren van oordeel, dat de vertegenwoordigers
van den middenstand er gaarne aan zouden
hebben medegewerkt, in hot College te komen
tot bezuiniging op elk hoofdstuk der begroo
ting. De wijze, waarop dit College gevormd
is, heeft het vertrouwen van deze leden niet.
Men had een meerderheid van 24 raadsleden
kunnen hebben, maar men heeft de voorkeur
gegeven aan een minderheid van 20.
Vele leden verklaarden, dat het vermoeden,
als zouden sociaal-democraten stille mede
werking aan het College hebben toegezegd,
geheel als fantasie moet worden beschouwd.
Eenige leden gaven als hun meening te
kennen, dat dc behandeling van de begroo
ting niet kan staan in het teeken van een
keuze tusschen dc meerderheid en de min
derheid van het vorige College van B. en W.
Immers vooreerst is onbekend, wat het oor
deel van het nieuw opgetreden College is
aangaande de ingediende begrooting.
Voorts worden in de algemeene beschou
wingen nog opmerkingen gemaakt over de
subsidies, over de arbeidsvoorwaarden en
over den toestand van den middenstand.
CHRISTELIJKE BAKKERSGEZELLEN
De afd. Amsterdam van den Ned. Gentr.
Bond van Chr. arbeiders in de voeding;
genotmiddelenbedrij ven, vakgroep bakkers
gezellen, kwam in 32ste jaarvergadering
bijeen.
De voorzitter, de heer G. Broker, opende
op gebruikelijke wijze. Jaarverslagen werden
uitgebracht door den afdeelingssecretaris den
heer G. A. van Batenburg en den afdeelings-
penningmecster P. R. Riemer. Herkozen wer
den de aftredende bestuursleden P. N. Bon,
P. R. Riemer en J. v. Thiel. Mededeeling
werd gedaan over de in de a.s. wintermaan
den te houden vakcursus, aanvangende 18
October, welke gehouden wordt in de bak
kerij der finna de Heus, Westerstraat.
Op 26 October wordt in gebouw C.W.B.,
Kerkstraat 248, de eerste vergadering gehou
den onder leiding van den heer A. C. Ben
een, die als jeugdleider is aangewezen.
De bondssecretaris, de heer J. Z. Kanne-
gieter, gaf o.a. een breedvoerige uiteenzet
ting over den stand van onderhandelingen
inzake de pogingen om een collectieve
beidsovereenikomst voor het bakkersbedrijf
af te sluiten.
EEN SPOORWEGAANSLAG?
Naar thans hekend is geworden, zijn ln
den nacht van Donderdag op Vrijdag de wie
len van een locomotief, welke op het hoofd
spoor van en naar Utrecht reed, achter de
Gysbrecht van Aemstelstraat in botsing
gekomen met een staaf ijzer, welke ver
moedelijk dwars over de rails heeft ge
legen.
Toen de machinist een onderzoek instelde,
bleek, dat de machine de staaf, welke 1 M.
75 lang, 5 cM. breed en 1 a 2 cM. dik was,
door de locomotief tusschen de rails
geschoven.
De machinist en de stoker brachten hun
superieuren van hun ondervinding op de
hoogte, met het gevolg, dat spoorwegauto
riteiten en de politie van het bureau Lin-
naeusstraat een onderzoek hebben inge
steld.
Een verdachte omstandigheid was, dat de
ijzeren staaf niet thuis te brengen was, als
behoorende tot spoorwegmaterieel, zoodat
in dit verband met de mogelijkheid van
kwaadwilligheid ernstig rekening wordt
gehouden.
Zoo is bij het onderzoek ook gebruik go-
maakt van politiehonden, zonder clat echter
eenig spoor van den dader of de daders is
gevonden.
Volgens het oordeel der spoorwegautori
teiten zou het onmogelijk zijn dat op deze
wijze een trein was ontspoord.
BRAND IN DE KLEERSLOOT
Zondagmiddag is in een armoedig straatje
in het centrum der stad, „de Kleersloot", on
de tweede étage van perceel 17, een één
kamerwoning, brand uitgebroken.
Dit deel van het huis wordt bewoond
door een gepensionneerde van de marine cn
een 78-jarigen kindschen vader. Toen de
brand uitbrak, was alleen de oude man
thuis; gelukkig waren er spoedig buren ter
plaatse, die hem, voor er ernstige dingen
gebeuren konden, naar buiten hielpen. Toen
de inmiddels gewaarschuwde brandweer ar-
eerde, had het vuur zich binnendoor,
langs het trappenhuis, reeds medegedeeld
lan de vierde verdieping, waar de buren
.ran 3-hoog eenig waschgoed te drogen had
den gehangen. De brandweer heeft het vuur,
onder leiding van hoofdbrandweormeester
Hartdorff, met twee stralen spoedig bed won
de kamer was echter geheel uitge
brand, terwijl op de vierde verdieping het
houtwerk aangetast en ook het waschgoed
geheel vernield was- Voor de bewoners der
derde étage is dit een groote schadepost,
ingezien zij niet verzekerd zijn, hetgeen
nl het geval is met de bewoners der twee-
do étage. De derde verdieping kreeg wa
terschade. De mogelijkheid bestaat, da de
kindsche grijsaard, door het achteloos vveg-
rpen van een brandende lucifer, de brand
heeft vcroorzaak.t
INGEZONDEN STUKKEN
Iten verantwoordelijkheid van de Redactie»
HET DURE LEGER
„De huwelijksluxe is dwaasheid"
looüig
i hop.
digheid
inveiantwoordel'uke witzc, schrUft de
Ie", heeft men tot onder de soldaten
aanpemoedigd door
re dit een militair
3, veto financieels
'elük, als wa;
De duu
„Een E
minimale
kan het als soldaat le klasse brengen tot
maximum van f 48 per maand. Een Eui
btigadler heeft minimaal f 39, en maxim
f 'j7. Daarbjj komt voor deze groepen een v
dingsgeld van gemiddeld f lö per maand
een kjeedinggeld van f 3.30.
ZÜ" deze militairen gehuwd om het e
of zti dit doen met een Europecsche of
Inlanasche vrouw en hebben z
kinderen, dai
maand, f 20
en licht f
en hebber.
len hun inkomsten verhoogd
kindertoelage tot f 46 per
huisvesting, en voor watel-
.dat er ln totaal f 73.50 bij
rhouding wordt nog dwazer ora-
i voelde kortingen alleen gelden
en niet voor al deze kostelijks
jrdt vervolgens op het feit. dat
wldaten bü plotseling alarm uit
n kameraadschap en tucht, dat zjj
Een huwelilksverbod,
litzonderingen worden t
mogen kosten, ware
Een hard oordeel
WjJ dienen, als leek op dit gebied, ons oor-
het juist is, dat de tegenwoordig»
aansporing ziin voor
;oo spoedig i
deel
Indi.
huwelijks! o<
Jeugdig*
lakke-
HJk bestaan te verkrijgen, dan
twjjfeld een kwade kant.
eens: Maatregelen van
geen uitnoodiging aan
'rouw maar raak. jonge
irheid
lensche:
de Staal
jonge
de Staat
de 1.
geert, moet ook
huwelijksformulier
waarheid, waarmee het
i vangt, ondervinden,
t de Overheid het kw^M
bestrijdend, te ver ge-
De schrijver in de „Javabode" erkent, dat het
concubinaat onhoudbaar was. maar hij stelt er
niets beters tegenover en ontkent volledig de
roeping der Overheid om rekening te houden,
met de scheppingsordinantie van Genesis 1 27*
28: Man ën vrouw schiep Hij ze.
Wij kunnen niet beoordeelen of de huwe-
ltikstoelagen zóó groot ?(jn. dat zü meer dan
wenschelük ia het trouwen bevorderen.
Op deze tendens moet zeker gelet worden
srkgever is zoo dwaas, zün gehuwde werk
mers twee k driemaal zooveel te betalen als I
ongehuwden: doch w(| voegen er aan toe:
gelijke prestatie. Want
"Srect of
Ook al, omdat niet velen de stelling zullen i
onderschrijven, dat de gehuwde man ook
de gcljuwde soldaat mindor .geschikt en ge
disponeerd voor zijn werk Is, 'dan de onge- 1
huwde. Niet zelden mag het omgekeerde ge
constateerd worden.
Stellig zullen er ook weinigen zUn, die toe
geven, dat het moreel van den soldaat in de
dt dan ln het
iale) gezin.
bevorderd
willen zeggen: In
Zoodal
„Javabode"
gedachte: maar de ongebreidelde critlek kan
zeker door ons niet worden aanvaard. W(|
achten het een zegen, wanneer ook do militair
op behoorlijke leeftijd in het huwelijk kan
PREDIKANTEN MET BIJBETREKKINGEN
>lS lk gedurende eenige
Als meelevend k<
't algemeen ie1- -
villen wijzen, d
willen
predl^
toch feitelijk
latig uit spreken te
of lessen te geven
wil mii echter bepalen tot één bijbetrek'
waarover ik wèl kan oordeelei
rbu Ik geen financieel belaug heb
zou u n.l. een beh—
ltggen van Ned. He
inees. die een aardige bijverdienste maken
agent van leventvcritkerlncMiiaatschap.
.„-j». Van het standpunt der laatsten gezien,
lukt het me lang niet dwaas; want een predi
kant. die een gemoedelijk praatje houdt, heeft
meer kans van slagen, dan een „vervelende"
beroepsagent, dio het immers om den broÖdo
Naar mijn meening. en dat wou lk maar
zeggen, strookt dit bijbaantje nog veel min
der dan eenig ander, met de waardifr',o,J
het ambt: afgezien van het feit. dal
meente-lcden, die er van leven moei
hoorluke concurrentie aan doet.
Wil men Id kunstmest, ln assur
koolteer of auto's gaan doen, laat
het predikambt loslaten. Dp conjbina't..
de getrouwe en zegenrijke uitoefen
doch
i ge-
houder en óók nog domtné zijn.
ichaadt
tan of garage-
AAN DEN JONGEN ONDERWIJZER
Geachte Redactie,
oncfei^ d"t onder3taande n°E aa" de „Jonge
plaats^dar °en nr"T,"r,"'n T"
zonden ar
ïcluslc I
-ekken.
send
metje
'ro tèa%erkiez°naerWl,Zer °f umbte'
"eider. Derhalve ga ik^ehec^^icc'
daarmee kunnen beëindigpn. wa
do „jonge onderwijzer" zich nc
loppeerd» om mij als arbeider j
tellen, dat Ik
In dien geest stride lk mjj altijd voor. het
eeld van dien ouden rechtgeaarden school-
ïeester, die ook nog catechetisch onderwijs
an de kinderen kan geven, n.l. over de vra-
en 27 en 28 van den lOen Zondag.
Als arbeider op het platteland meen ik hler-
I! de tolk te zjjn van meer dan 65 pet. doe
Jezersbevolklng.
Met verschuldigd® hoogachting, j
Ouddorp, 10 Oct. 1933. Uw dw. j
ABR. PADMOS, J
