Jliruuir ^riitódjr tlotiranl
Dagelijks verschijnt nd Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
Wat
brengt
3 Oct. a.s?
LBONNCUCNTi
?er kwnrtanl Id Leiden en In plaat-
*2n wanr "n agentschap gevestigd Is f 2.35
Franco per post 2.35 portokosten.
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijk-
iche sending m 4-50
Bü dagelijksche zending „5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Ys cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 4080 WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1933
ADVERTENT1EN
Van 1 tot 8 regels
"üke regel meer
"nget Mededeellngen
van 1—5 regels
Elke regel meer
Bil contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend f fj.lfl
14e Jaargann
liit nummer bestaat uit DRIE bladen
BEHENDIGHEIDS- OF KANS
SPELEN
In het Septembernummer van „Anti-rev.
Staatkunde" schreef D r. J. W. N o t e b o o ni
een leerzaam artikel over de z.g. straperlo,
romadjo en dergelijke spelen.
Een korte paraphrase van dit artikel moge
hier volgen. Het gaat voornamelijk over de
yraag, waarom de Overheid een afwachtende
en de justitie een aarzelende houding aan-
Het antwoord op deze vraag ligt in de be
kende Zedelij kheidswet-Regout van 1911.
Daarin werden de bestaande bepalingen
tegen het hazardspel verscherpt. De kans
spelen waren vroeger wel verboden, doch
slechts, wanneer de uitkomst u i ts tui
tend van het toeval afhankelijk was.
Het is duidelijk, dat de bepaling weinig
baat bracht, want behendigheid speelt bij
elk spel wel eenige rol.
Minister Nelissen, de ambtsvoorganger van
minister Regout ontwierp daarom een radi
cale bepaling. In zijn wetsontwerp heette
het: „Onder hazardspel wordt verstaan zoo
danig spel om geld of goed op den uitslag
waarvan behendigheid en berekening,
hetzij in t algemeen, hetzij van hem, aan i
wien de gelegenheid tot deelneming wordt
geboden, van geen of slechts van onderge
schikte invloed zijn".
Ware dit ontwerp wet geworden, dan zou
het straperlo er gewis onder gevallen zijn.
Want al moet men toegeven, dat daarbij een
behendig speler na langdurige'oefening zijn
kans op winst vergroot; voor de massa is
het een geluksspel. en het wordt als zoodanig
beoefend; niet het minst ook door de inge
wikkeldheid van de techniek.
De definitie van Mr. Nelissen is echter
door Mr. Regout gewijzigd. Deze bracht het
algemeen karakter van het spel in 't geding;
met de wijze, waarop de individueele speler
reageert, hield hij geen rekening. Dientenge
volge heet het thans in de wet:
„Onder hazardspel wordt verstaan elk spel,
waarbij in het algemeen de kans op winst
van het toeval afhangt, ook wanneer die
7ca7is toeneemt met de meerdere geoefend
heid of grooter behendigheid van den speler."
Het subjectieve oordeel, dat Mr. Nelissen
in rekening wilde brengen, is hier geheel
uitgeschakeld. Alleen de yraag blijft, of het
spel naar zijn aard een kansspel dan wel
een behendigheidsspel is.
Het domino-spel b.v. is een berekenings-
spel: hoe beter men het kent, hoe grooter
do kans op winst wordt. De wet verbiedt het
derhalve niet.
Staat het met het Straperlo-spel ook zoo?
Wat is daarvan het essentieels kenmerk:
het toeval of de behendigheid?
„In 't algemeen", in de zin van hoofd
zakelijk, schijnt het meer toeval dan be
hendigheid te zijn.
In 't algemeen, d.w.z. naar de algemeene
opvatting van het publiek, is het vooral de
gokzucht, welke de menschen lokt.
Echter, hierover zal de rechter moeten
oordeelen, omdat de wet ten deze onzeker
heid laat. Dr. Noteboom is o.i. terecht van
oordeel, dat het Straperlo-spel onder de
.verbodsbepaling valt; mocht de rechter
evenwel ander beslissen, dan zijn wij met
hem van meening, dat wetswijziging noodig
is, zoodat elke twijfel uitgesloten wordt
MOEILIJKE MATERIE
Op gezag en voor rekening van de „Pro-
testantsche Noordbrander" wijzen we hier
op gevallen, waarin b.v. een burgemeester of
gemeentesecretaris of ambtenaren in andere
publieke diensten, van hun vrijen tijd ge
bruik maken door als verzekeringsagent hun
inkomsten te vermeerderen ten koste van
hen die daarin hun enkelvoudige bestaans-
bron hebben.
In 't bizonder denkt het blad hier aan een
vrij groote gemeente in het Zuiden des lands
wier burgemeester zoo goed als nooit op het
gemeentehuis te treffen is, omdat hij heel
den dag als verzekeringsagent op stap is om
provisie te maken.
Nogmaals, wij weten niet of speciaal het
laatste, vrij duidelijk aangewezen geval,
juist is; in 't algemeen is, wat het weekblad
opmerkt, ongetwijfeld overeenkomstig de
waarheid. Menigmaal krijgen personen, die
nog al over vrijen tijd beschikken of met
veel menschen in aanraking komen (onder
wijzers b.v-.), een rechtstreeksche uitnoodi-
ging om als agent van een verzekerings
maatschappij op te treden.
Doch het „kwaad" beperkt zich niet tot
deze branche. Het komt op elk gebied voor.
In den Haag b.v. oefenen honderden leden
van het trampersoneel een bijbaantje uit:
schoenmaker, agent, commissionair, winke-
Deze dagen werd, naar wij vernamen, hij
dienstorder meegedeeld, dat zulks met in
gang van 1 October verboden is. Wat ant
woordde het personeel daar echter op? Wij
vinden de maatregel opperbest, maar de
laatste tariefsverhooging is indirect te on
zen koste gegaan en ons salaris is nog
steeds lager dan van het gemeentepersoncel
waarom maakt men dat niet eerst in
orde?
We halen dit voorbeeld aan om te laten
zien, hoe moeilijk deze materie te regelen
valt. Het is gemakkelijk om te zeggen: de
Regeering moet maar krasse maatregelen
nemen om deze cumulatie te verbieden;
maar zoo eenvoudig is het niet
Men denke ook eens aan de journalistiek.
Op dat terrein wordt zeer veel gegrasduind;
niet in de laatste plaats door de ambtena
ren, die het weekblad op het oog heeft.
Zou er een verbod moeten komen om dat
te beletten? Wij zouden het niet gaarne be
pleiten, omdat op deze wijze vaak deskun
dige voorlichting gegeven wordt, welke an
ders achterwege blijft.
Wat zeker ontoetlaatbaar is, moet natuur
lijk geweerd worden. We denken b.v. aan
het geval, dat een hoofdambtenaar aan een
departement belangrijke gegevens eerst als
primeur en tegen goede betaling voor een
dagblad verwerkt en dan de volgende dag
overeenkomstig zijn instructie ze ter
algemeene kennis brengt. (Wij meenen te
weten, dat hieraan een eind gemaakt is;
doch geven het als voorbeeld.)
Echter, zulke gevallen, waarvan men het
onrechtmatige duidelijk kan aantoonen, ko
men sporadisch voor. In 't algemeen is t
een zeer moeilijke materie. Een burgemees
ter b.v. heeft groote vrijheid van optreden.
Sommigen zullen daarvan ongetwijfeld mis
bruik maken. Maar kan men daarom alge
meen regelen stellen? In een geval als het
weekblad noemt zou men beslist de hoogere
autoriteiten op het plichtsverzuim opmerk
zaam moeten maken en een Minister heeft
wel middelen om een burgemeester aan 't
verstand te brengen, dat hij zich in acht
behoort te nemen.
In wat de „Prot. Noordbrabander" schreef
zit zeker een kern van waarheid en er open
baart zich in de laatste tijden gelukkig een
toenemend verzet tegen allerlei cumulatie
van inkomens; doch wie daarover schrijft
en maatregelen van de Overheid verwacht,
dient groote voorzichtigheid in acht te ne
men; want „krasse maatregelen" konden
wel eens „onmogelijke middelen" zijn.
DE KANSEN VAN OUCHY
In de Nederlandsche Mercuur schrijft Dr.
J. A. Nederbragt over het verdrag van
Ouchy.
Na op de verwarringgewezen te hebben
tusschen dit laatste verdrag, dat van Oslo
en dat tusschen Nederland en de Belgiscli-
Luxemburgsche Economische Unie, betoogt
de schrijver:
Met het verdrag van Ouchy is het niet zoo
vlot gegaan als men in de drie betrokken
landen gaarne gezien had. Zeer veel sym
pathy heeft het mogen ondervinden. Zelfs
geloof ik wel te mogen spreken van een
groeiende sympathie. De conferentie van
Londen heeft deze niet verzwakt, maar eer
versterkt. Het besef is levendig, dat dit de
eenige positieve daad was, strekkende om
uit de greep van de handelsbelemmeringen,
te geraken, het besef ook, dat men op deze
of analoge wijze alleen eruit kan komen.
Maar toetredingen zijn er niet en verklarin
gen, dat men aan de in werking treding tus
schen de verdragsluitende partijen niets in
den weg zal leggen, weinige. Sommige s ta
ten maakten bezwaar en vele wilden blijk
baar, om het zoo uit te drukken, de zaak
eens aanzien, met name de conferentie van
Londen afwachten.
En, veel verder is men n';t gekomen.
Is dus de zaak van Ouchy geheel in statu
quo ante in den toestand waarin zij te
voren verk.eerde wel rijst de vraag, wat
thans, onder eenigszins gewijzigde omstan
digheden, de vooruitzichten van Ouchy zijn.
Het gewijzigde van de omstandigheden is,
dat de conferentie van Londen volkomen is
mislukt. Te Londen hebben de vertegenwoor
digers van de Nederlandsche regéering ten
gunste van Ouchy gedaan wat zij konden
doen, maar véél konden ze niet doen, omdat
het verloop der zaken hun de gelegenheid
er niet toe bood. Het debat over Ouchv,
waarop men van Nederlandsche en Belgi
sche zijde had gehoopt, heeft niet plaats ge
had. Wel bleek eenerzijds ondershands van
veel sympathie voor Ouchy en zeide menig
een, dat alleen de Ouchy-gedachte uitkomst
geven kon, maar anderzijds bleek eveneens,
ook ondershands, van handhaving van het
Britsche standpunt.
Ook in de vooruitzichten van Ouchy is,
ondanks de verandering van omstandighe
den, dus geen wijziging gekomen. Het ligt
niet op mijn weg hier der regeering advie
zen te geven, noch op de plannen van de
regeering vooruit te loopen, maar ik meen
mijn bevoegdheid niet te overschrijden, wan
neer ik als volgt mijn persoonlijk gevoelen
ter zake samenvat.
De auteurs van Ouchy hebben door een
daad een uitweg uit de bestaande moeilijk
heden willen wijzen. Zij hebben nimmer ge
meend, zonder slag of stoot Europa voor
hun, door die daad aan de orde gesteld plan
te zullen winnen. Zij hadden ook nimmer
„amour propre d'auteur" en hebben steeds ge
rekend met de mogelijkheid, dat Ouchy on
der omstandigheden nog eens op de helling
zou moeten. Zij hebban zich dus steeds gun
nen vinden in elk van deze drie mogelijk
heden: Ouchy „tel quel" een geamendeerd
Ouchy een ietwat ander Ouchy.
Het ging en gaat nog om de Ouchy-gedacn-
te. om het Ouchy-systeem. Overleg tusschen
de drie retreeringen zal moeten leeren,, hoe
men thans moet trachten die gedachte, dat
systeem te verwezenlijken. Ook in dit op-
Izich is dus alles in status quo ante.
HOFBERICHTEN
De Koningin-Moeder zal vanmiddag te 3.16
van het Centraal Station te Utrecht naar
Zwitserland vertrekken.
BOSKOOPSCHE PLANTEN NAAR
LENINGRAD
Naar wij vernemen heeft een groep Bos-
koopsche kweekers aan de verfraaiingscom
missie van Leningrad aangeboden, daar hun
producten, wegens de bijna geheel vernie
tigde export totaal waardeloos zijn gewor
den, zoodat ze verbrand moeten worden,
deze bloemen en planten gratis aan de com
missie te Leningrad af te staan. Alleen
vracht en verpakking zullen vergoed moe
ten worden en in totaal zijn 8000 kisten dis
ponibel.
Door de voorzitter der commissie, Kograw,
is dit geschenk aanvaard en de planten
zullen binnenkort verscheept worden.
HEERLENS BEGROOTING
SLUIT ZONDER BELASTINGVERHOOGING
Naar het „Limb. Dagbl." verneemt, wijst
de gemeenterekening van Heerlen, dienst
1932, een batig saldo aan van ruim f 20.000.
Hierbij dient men.echter rekening te hou
den met het feit. dat men geen gebruik
heeft behoeven te maken van het geraamde
bedrag ad f 100.000 uit het Reservefonds
ten bate van dezen dienst, zoodat het batig
saldo praetisch f 120.000 bedraagt.
Voorts is het gelukt de begrooting 1934
sluitend te maken zonder belastingverhoo
ging, door uit het reservefonds f 152.000 te
nemen. Ten aanzien van de sluitendmaking
der begrooting op deze wijze is het college
eensgezind.
CRISIS-ZUIVELA ANGELEGEN-
HEDEN
De Minister van Economische Zaken heeft
aan de commissie van advies in zake vetten
en oliën toegevoegd als lid: A. J. Avis. te
Amsterdam, en als plaatsvervanger: P.
Mooy D.z., te Zaandam, op voordracht van
de vereeniging van groothandelaren in uüe.
WORDT DE WERKLOOZENSTEUN
VERLAAGD?
WAT DE REGEERING ZOU WILLEN.
Het Volk meldt, dat het in staat is bizon-
derheden mede te deelen omtrent de voor
nemens der Regeering tot verlaging van den
werkloozensteun.
Zijn wij wel ingelicht, aldus dit blad, dar.
herleven de plannen, destijds door het kabi
net Ruvs gesmeed, om den werkloozensteun
te ontdoen van wat men welfranje" pleegt
te noemen.
De plannen van de Regeering Colijn om
vatten in hoofdzaak drie maatregelen:
1. wil men bij de bepaling van het steun
bedrag voortaan wèl voor tweederden in re
kening brengen de eerste vijf gulden gezins
inkomsten van de werkende vrouw met kin
deren;
2. zal worden ingetrokken de toeslag voor
werkende kinderen van f 1 voor het eerste
kind en f 0.50 voor elk volgende kind;
3. zal in de gemeenten, waarin zulks nog
niet het geval is, het stelsel van dubbel-
uitgetrokkenen worden ingevoerd.
De Regeering behoeft niet een wetsont
werp om aan de subsidieering van de ge
meentebesturen de voorwaarde te verbin
den, dat deze zich aan de door haar ge
stelde regels houden.
Wij meenen voorts met zekerheid te we
ten, dat de Regeering voornemens is bij
het bepalen van de percentages, die het
Rijk bijdraagt in de kosten van de werk-
loozenzorg van de gemeenten, verlagingen
toe te passen, waar dit naar het oordeel
van de Regeering maar eenigszins mogelijk
is. Deze percentages zullen binnenkort
worden vastgesteld en men zal dienaan
gaande dus spoedig zekerheid hebben.
Men vestigde er onze aandacht op, dat de
Regeering de kosten van de werkloozenzorg
in de Millioenennota weliswaar f 22.000,000
lager heeft geraamd, maar dat niet het ge-
heele bedrag uit de hierboven vermelde be-
zuiningen behoeft te worden verkregen. De
Regeering rekent met een, zij het geringe,
vermindering van de werkloosheid in liet
komende jiaar, o.a. ten gevolge van de werk
verruiming, die zij zich voorstelt te gaan
toepassen.
Evenals vorig jaar het geval was, is ook
thans over de regeeringsvoornemens ten
aanzien van de werkloozenondersteuning
een conferentie gehouden tusschen verte
genwoordigers van de Regeering en van de
besturen van de vier grootste gemeenten,
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en
Utrecht. Welke houding de gemeentebestu
ren in deze aangelegenheid hebben aange
nomen, is tot dusver niet bekend geworden.
HET WATERSCHAP DE REGGE
HET AFW ATERIN GS VRAAGSTUK
In de te Almelo gehouden vergadering
van het hoofdlbestuur van het Waterschap
„De Regge" werd aangenomen een voorstel
van het Dagelijksch Bestuur tot wijziging
van de afwatering ten Zuiden van het
TwenteRijnkanaal, zulks in verband met
het feit, dat de Rijkswaterstaat niet bereid
gevonden is, de Oelerbeek in genoemd ka
naal op te nemen.
De kosten van dit werk zijn geraamd op
f 70.000.
Afwijzend werd beschikt op een drietal
adressen van eigenaren van gronden, gele
gen in het Reggegebicd, houdende verzoek
tot algeheele vergoeding van schade, gele
den ten gevolge van den hoogen waterstand
in de maanden Juni en Juli j.l.
AARDAPPELMISERE
OVERTREDENDE LANDBOUWERS
- MOPPERENDE HUISMOEDERS
Men schrijft ons:
Het schijnt dat vele landbouwers van de
„Aardappelenwet", die n.b. in hun eigen
belang is uitgevaardigd, niets willen weten
en flink meehelpen om die te doen over
treden. Uit tal van berichten in de pers
leest men weer van aardappelen smokke-
1 e n, evenals in de oorlogsjaren, maar nu
om den toeslag of belasting te ontduiken.
Dat daardoor de controle waardeloos duur
wordt gemaakt, doordat een leger van con
troleurs noodig wordt, schijnen de belang
hebbenden niet te kunnen of willen begrij-
De plaatselijke afdeeling van de Holl.
Maatschappij van Landbouw te Waddinx-
veen heeft daarin aanleiding gevonden een
dringend beroep te doen op de landbouwers
om aan een goede uitvoering mede te wer
ken. ,De gelden zegt zij die anden
voor een uitgebreide controle noodig zou
den zijn, kunnen dan de steun voor de
aardappelen verhoogen".
Het is toch een eigenaardige toestand met
die „Aardappelenwet"! De consumenten, die
door deze wet op dit volksvoedsel bij uitne
mendheid een verhoogden prijs van twee
cent per kilo betalen, mopperen er gewel
dig tegen. In dezen tijd is voor menige huis
moeder iedere cent er één. Dat mopperen is
dus verklaarbaar.
Maar de producenten, dat zijn de aard
appelverbouwers, in wier belang de wet ge
maakt is, klagen en mopperen nog welzoo
hard. Dit bleek ook op de jaarvergadering
van de Holl. Maatschappij van Landbouw,
verleden week in Alkmaar gehouden.
Zou het dan maar niet het heste zijn dat
deze wet zoo spoedig mogelijk verdween?
Dan hebben de ,e°-te boeren hun zin en
de consumenten niet minder. Die zien de
Wet naturlijk liever vandaag dan morgen
verdwijnen. Hier kan de Regeering dus bei
de partijen bevredigen endat overkomt
haar niet iederen dag!!
Alleen de vele controleurs zouden het ze
ker jammer vinden!
WINTERDIENST BIJ DE SPOOR
WEGEN
BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN.
De nieuwe spoorboekjes, zoowel de groote
als de kleine uitgave, voor de winterdienst-
Tegeling, welke 8 October ingaat, zullen van
30 September af aan de stations en van
Maandag 2 October af bij den boekhandel
verkrijgbaar zijn.
Behalve de wijzigingen in den Internatio
nalen treinenloop en de daardoor noodige
veranderingen in de nationale verbindingen,
welke een gevolg zijn van den terugkeer
van den zomertijd naar den Amsterdam-
schen tijd, zijn nog enkele wijzigingen aan
gebracht, waarvan, zoo lezen we in „Spoor-
ne Tramwegen" de volgende de belangrijk
ste zijn:
De dagboottreinverbinding Amsterdam—
Wissingen wordt gevormd door de treinen
1035/435/77.
In den electrischen trein 1035 (Amster
dam Cs. V. 915) wordt een doorgaand rij
tuig le en 2e klasse Amsterdam—Vlissingen
geplaatst, welk rijtuig te Rotterdam D.P.
overgaat op trein 435 en te Roosendaal op
trein 77 (Vlissingen A. 12.43). Bovendien zal
een Pullmanrijtuig le klasse Amsterdam—
Vlissingen loopen in trein P. 56 (Amster
dam Cs. V. 9.36), welk rijtuig te Roosendaal
eveneens overgaat op trein 77. De dagboot
treinverbinding Vlissingen—Amst—. In m
blijft gehandhaafd met de treinen 137/436
(Vlissingen V. 17.37; Roosendaal V. 1S.49;
Amsterdam Cs. A. 21.09). Het Pullmanrij
tuig le klasse wordt vervoerd met de trei
nen 137/P 57 (Vlissingen V. 17.37; Roosen
daal V. 18.43; Amsterdam Cs. A. 20.49).
Op het baanvak Roosendaal—Vlissingen
hebben reizigers 2e klasse toegang tot dit
Pullmanrijtuig le klasse indien zij in dit
rijtuig een maaltijd gebruiken en den daar
voor verschuldigden Pullman-toestag beta
len.
Trein 348 MaastrichtNijmegen—Amster
dam Cs. en trein 190 Heerlen—Eindhoven—
Rotterdam D.P. worden ongeveer 20 mi nu
ten later gesteld. De vertrektijd van Maas
tricht wordt 16.30 en van Heerlen 10 37 i"
aankomst van trein 190 te Rotterdam D.P
wordt 20.18. Deze trein krijgt een stopping
te Rotterdam Beurs. De aansluitende trein
1260 VenloEindhrven wordt eveneens o'>
geveer 20 minuten later gesteld. Venlo V
17.00, Eindhoven A. 18.09. De aankomsttijd
te Amsterdam Cs. (20.35) van trein 348
blijft ongewijzigd.
Trein 3383 Leiden (V. 7.33)—Utrecht
wordt versneld en komt ten 8.45 te Utrecht
Cs. aan. Hierdoor komt te Utrecht Cs. de
aansluiting tot stand aan trein 303 Utrecht
Cs. (V. 8.51)'s-HertogenboschRoosendaal.
Dientengevolge komen de stoppingen te
Waarde en Harmeien te vervallen.
In verband met de opheffing van het
station Vlake als station voor reizigersver-
voer zijn de stoppingen der treinen van Vla
ke overgebracht, naar Kruiningen—Ierseke.
Op het baanvak TzummarumFraneker
(halte) vervallen alle treinen. Dit baanvak
wordt voor het reizigersvervoer gesloten.
VOOR EEN KWARTJE
EEN HEELEN DAG TRAMMEN
EEN ARNHEMSCHE PROEFNEMING
Met ingang van 1 October a.s. zal de Arn-
hemsche Gemeentetram persoonlijke dag
kaarten beschikbaar stellen, die geldig zijn
voor een onbepaald aantal ritten. Teneinde
een goede controle mogelijk te maken wni'-
den gratis z.g. dagkaartenboekjes bes .ik
baar gesteld. De houder van zulk een dag
kaartenboekje kan tegen betaling van 25
cents een dagzegel bij den wagenbestuurder
bekomen, welke dagzegels in het boekje ge
plakt worden. Door het systeem met dag
kaarten boekjes ontstaat een zekeren band
et de tram. De houder van zulk een boekje
1 er spoediger toe komen een zegel te koo-
pen wanneer hij den geheelen dag zooveel
kan trammen als hij wenscht
MINISTER DECKERS OP DE
..GELDERLAND"
VLOOT-OEFENINGEN.
De Minister van Defensie heeft zich gis
teravond, vergezeld van zijn adjudant, naar
Nieuwediep begeven, ten einde zich daarin
in te schepen op de „Gelderland" en dan
gedurende één dag de tactische leningen,
die deze week in Nieuwediep worden ge
houden, mede te maken.
AMSTERDAMSCHE
WETHOUDERSCRISIS
De S.D.A.P. belegde gisteravond een ver
gadering in Iet gebouw voor de Diamant
beurs te Amsterdam, waar achtereenvol
gens de heeren C. W o u d e n b e r g, E.
Boekman, E d. Polak en S. R. de Mi
randa het woord voerden.
Te Amsterdam stond men, aldus de eerste
spreker, voor de keuze het sociale werk te
zamen met de burgerlijken te helpen afbre
ken of op eigen gelegenheid te vechten. De
burgerlijke democraten deden bun keuze, zij
kozen den weg om met de regeering de
beiders terug te dringen naar het lage le
vensniveau van vóór veertig a vijftig jaren
Ook de sociaal-democratie deed haar keus.
Wij hebben ons ten doel gesteld, de arbei
dersklasse zoo goed mogelijk door de crisis
te helpen en daarnaast poogden wij het
zicht te doen winnen dat alleen het socialis
me uitkomst in de crisis kan brengen.
De volgende spreker, de heer E. Boekman,
wijdt in zijn rede uit over het wezen van het
fascisme als internationaal verschijnsel en
merkt daarbij op, dat er ondanks alles geen
reden bestaat om aan te nemen, dat het
thans met de sociaal-democratie gedaan
„zelfs", merkt spreker spottend op, „al heeft
zijn partij in de Amsterdamsche en Haag-
6che colleges geen zitting meer". Alleen zij,
die niet op de hoogte zijn van de meest pri
maire economische wetten, zullen veronder
stellen, dat de S.D.A.P. tegen alle bezuiniging
is. Wij zijn geen iimpossibilisten, wij zijn
realpolitiker. Ondanks het feit, dat de
S.D.A.P. geen wethouders in het college
heeft, blijft zij toch in zekere mate de ver
antwoordelijkheid dragen, want alle maat
regelen der nieuw e wethouders zullen ieder
op hun eigen waarde worden getoetst. Wij
voeren geen politiek van posities veroveren
tegen wal en dank, maar ook niet van oppo
sitie ondanks alles. Het is een politiek tegen
het extremisme van links en rechts.
De derde spreker, de heer Ed. Polak,
vraagt zich af, hoe het komt, dat in het al
gemeen een toon wordt aangeslagen alsof de
sociaal-democratie eigenlijk buiten het po
litieke leven staat. Wat heeft de sociaal-de
mocratie in de 30 jaar van actieve gemeente
politiek in Amsterdam gedaan? Niets anders
dan de stad cultureel en materieel vooruit
brengen. Wij hadden geen ander doel dan
de groote volksmassa een beter, gelukkiger
en menschwaardiger bestaan te geven. Uit
bescheidenheid wil spr. niet zeggen wat
daarvan in die jaren heeft verwezenlijkt
„maar kijk om U heen", roept hij bewogen
uit
De vierde en laatste spreker, de heer S. R.
de Miranda, begon er mede dat hij de crisis
lang vooruit zag komen. Men wil de arbei
dersklasse het kleine beetje welvaart dat zij
heeft, ontfutselen. En omdat de sociaal
democraten in verschillende steden voor dit
doel niet willig genoeg werden bevonden,
was een langdurig politiek spel noodig om
de sociaal-democratie in dien hoek te drij
ven, dat zij in het belang van de arbeiders
klasse afstand moest doen van haar machts
posities. Spr. wijst op de mogelijkheid van
'n tusschentijdsche ontbindine van den Am-
sterdamschen gemeenteraad. Men praat van
de onbestuurbaarheid der stad. Hartstochte
lijk riep spr. uit: „Wij zullen onzen eigen
weg kiezen en ons niet labe^ intimideeren.
Er zal in Amsterdam veel gestreden moeten
worden. Wij zijn er en zullen er blijven".
Tenslotte wees spr. er op, dat dit de vierde
wethouderscrisis was die hij meemaakte, hij
hoopt een volgende nog te beleven.
WETHOUDERSPENSIOENEN
Hoe zwaar de wethouderspensioenenlast
op de duur voor de groote steden wordt,
blijkt uit de begrooting der gemeente Am
sterdam.
Totaal betaalt de hoofdstad aan wethou
derspensioenen per jaar 33-486.11.
De thans aftredende S.D.A.P. wethouders,
hebben met hun drieën recht op 9.333 en
de A. R. Wethouder op 2.600.
Deze pensioenen, waarvan ex-wethouders
an allerlei richting profiteeren, varieeren
van één tot vier duizend gulden per jaar,
KATH. DEMOCRATISCHE PARTIJ
De Katholiek-democratische Partij, tot
stand gekomen door fusie van den Kath.
democratischen Bond en de R.K. Volkspartij
Nederland, heeft Zaterdag en Zondag haar
oprichtingscongres gehouden in de Groote
zaal van den Haagschen Dierentuin. De bij
eenkomst van Zaterdag was van huishoude-
lijken aard, die van Zondagmiddag openbaar.
Ongeveer duizend leden waren aanwezig.
De leiding berustte by den nieuwen voor
zitter, Prof. Dr. J. A. Veraart, die een rede
hield, nadat de heer C. D. Wesseling, oud
voorzitter van de R.K. Volkspartij en secre
taris van de nieuwe formatie, een historische
inleiding had gegeven.
Wy ontleenen daaraan, dat de nieuwe
artij reeds 3000 betalende leden telt en dat
'ederland ook zyn kleinen Dollfuss heeft...
rof. Veraart!
Omtrent de huishoudelijke zitting kan nog
worden medegedeeld, dat daarin onder lei
ding van den partij voorzitter, prof. dr. J. A.
Veraart, de statuten en het sociaal-oecono-
mifich program werden behandeld en vastge
steld. Zaterdagavond werd voor partijbestuur
en afdeelingsdeputaties een gezellige bijeen
komst gehouden, waarin voordracht en mu
ziek elkaar afwisselden.
Voornaamste Nieuws*
(bit 1)
Belangrijke wijzigingen in de winterdienst
der spoorwegen.
Het aantal werkloozen blijkt weer te zijn
vermeerderd.
(blz. 2)
Heden begint een nieuwe methode bij het
verhoor van Van der Lubbe. Vier brandstich
tingen vastgesteld. Gruwelverhalen tegenge
sproken.
De wervelstormramp in Mexico.
De aardbeving in de Abruzzen.
Het politiek debat in de Volkenbondsver
gadering uitgesteld tot vandaag.
Dr. Bracht overleden.
(blz. 5)
Op 10 Januari a.s. zal een buitengewone
Deputatenvergadering gehouden worden.
De Minister heeft geantwoord op de vra
gen van de heer Van Dis inzake de Urke'r
visschers.
(blz. 8)
De goudvoorraad der Ned. Bank is weer
toegenomen. Binnenkort groote Staatsleening
verwacht.
Roosevelt wil reusachtige staalorders bij
de industrie plaatsen met behulp van de
Refico.
De Dur'tsche fondsen. Een aanvang ge
maakt met overmaking van gelden en afgifte
van scrips.
(blz. 10)
Het honderdjarig bestaan van de Zee
vaartschool te Rotterdam.
Zesde Christelijk-Sociale Cursus te Lun-
teren.
STIJGEND WERKLOOSHEID
CIJFER
De directeur van den Rijksdienst der
werkloosheidsverzekering en arbeidsbemid
deling deelt mede, dat de werkloosheid on
der de 603.600 leden van ingevolge het Werk
loosheidsbesluit 1917 gesubsidieerde vereen!
gingen in de week van 4 t/m 9 September
heeft bedragen 24.5 pet., terwijl zij in de
vorige verslagweek (21 t/m 26 Augustus)
23.6 pet. bedroeg.
De stijging, die het werkloosheidscijfer
doet zien, moet worden toegeschreven aan
de toeneming van de werkloosheid in den
mijnbouw, waarin vooral het aantal geval
len, waarin een of meer dagen per week
niet wordt gewerkt (z.g. verzuimdiensten),
sterk is gestegen. Indien men het mijnbe
drijf buiten beschouwing laat, is de omvang
der werkloosheid gelijk gebleven.
In de overeenkomstige week van het jaar
1932 bedroeg de werkloosheid 26.7 pet.
Bij 1053 organen der openbare arbeidsbe
middeling stonden op 9 September in totaal
305.106 werkzoekenden ingeschreven, onder
wie 289.753 mannen. In totaal waren werk
loos 278.780 personen, onder wie 268.843
mannen.
Op 26 Augustus bedroeg het totaal aantal
ingeschrevenen bij een ongeveer gelijk aan
tal organen der openbare arbeidsbemidde
ling 306.507. Hiervan waren werkloos 279.909
personen, onder wie 270.528 mannen.
Het totale aantal werkzoekenden is der
halve sedert 26 Augustus verminderd met
1129, het aantal werkloozen met 871.
DE O.S.P. EN DE RADIO
De O.S.P., die al een heelen tijd bezig is
ook een eigen radio-uitzendingsorganisatie
op te richten, heeft thans, naar De Fakkel
meldt, bericht ontvangen, dat de minister
van binnenlandsche zaken aan dezen om
roep het uitzendingsrecht geweigerd heeft,
omdat de organisatie geen rechlspersoon-
lijkheid bezit, wijl dc minister van Justitie
goedkeuring van de statuten geweigeri
heeft.
GEEN GOEDE POLITIEK
ZONDER RELIGIEUSE BASIS
Ter gelegenheid van een nationale reünie
•an de Vod. Club te Batavia, werd ook het
voord geveerd door den heer H. C. Zent-
graaff, hoofdredacteur van de „Javabode",
diie vroeger Lid was geweest van bedoelde
Club. Aan het verslag van zijn rede, opge
nomen in „Ned.-Indlië", ontleenen we de
volgende merkwaardige passage:
„Het is echter noodig, meent spr., te wij-
n op een nog al te veel door ons gemaakte
fout. Wij brengen weliswaar onze opvattin
gen van recht en van moraal, wij brengen
onze kennis en onze energie, doch wij geven
~70 weinig van ons hart.
Spr. denkt hierbij aan de woorxk-n van
izen grooten journalist.ieeken voorginger,
Karei Wybrands, die zei, dat de Bijbel^
niemand op tafel mocht ontbreken. Het is
den eersten brief aan de Corinthiëre,
Hoofdstuk 13, zoo mooi gezegl: „En el ware
het, dat ik de talen der Engelen en van de
menschen epmk en ik had de liefde niet,
war ik e»n -k-end metaal, een lui
dende sche' '.'arv>l Wvbrands wist,
dat de rel' *V:rr bindmiddel is
'oor poitv' da nolitieke par
tijen we" 'izp basis hebben,
moeten wel 'en voor het hoog
hudon van en. Uit kan niet zont
der de liefde VOOl dit land en dit volk. Al
leen deze stelt ons in staat te arbeiden meit
groote toewijding, met warme belangstel-