Feest in Tropisch Nederland
MARIENBURG
MAANDAG 25 SEPTEMBER 1933
DE VIERING VAN HET REGEERINGS-
JUBILEUM TE BATAVIA
Een drukke, heete, maar vroolijke en
gezellige boel
(Van onzen Indischen correspondent)
Per luchtpost d.d. 12 Sept.
Hoewel er in den algemeenen toestand
nog steeds geen verbetering is ingetreden,
heeft Indië toch ter gelgeenheid van Ko
ningin Wilhelmina's regeeringsjubileurn
voor een dag de zorgen aan den kant ge
zet en zich met het moederland vereenigd «n
een opgewekte viering van dit feit. Materieel
kwam die vereeniging zelfs op den vierings-
dag tot stand en velen hebben hier de groot-
sche huldiging in het stadion bijgewoond, in
den geest en met het oor, hetgeen wat de
rede van de Koningin aangaat helaas niet
óók is kunnen zijn met hoofd en hart. Want
■waren de redevoeringen van de heeren Ds.
van Hoogenhuyze en die van Dr. van Aalst
en Dr. Philips uit de studio vrij goed te
volgen, niet zoodra kwam de Koningin aan
het woord, of, evenals met Kerstmis 1931,
werd het. geluid geruisch, gefluit en gebrom
zonder zin, waarbij nu en dan een enkel
woord viel te onderkennen, doch waarin het
verband zelfs voor de meest gespannen
Oranjeklanten niet werd begrepen. Van het
mooie timibre van de stem harer Majesteit
was op deze 12.000 K.M. afstand niets over
gebleven, en dat, waar de heer W. Hoge-
woning. de feestredenaar op den avond der
Christelijke Oranjevereeniging te Batavia,
juist even tevoren daarvoor in het bijzonder
de aandacht had gevraagd. Maar, Ds. Ubels,
de leider van deze feestviering in de ruime
zalen van de sociëteit Concordia aan het
Waterlooplein, verklaarde ,dat een Oranje
klant nooit wanhoopt en vertelde tot troost,
dat het niet aan de installatie van de fir
ma Sneep had gelegen, die daaraan alle
zorg had besteed, want dat over geheel Ba
tavia en later bleek over geheel Indië
de stem van de Koningin niet goed was
gehoord.
Opgewekt heeft men daar in Concordia
verder feest gevierd. Er was zang van de
Bataviasche oratoriumvereeniging, en natuur
lijk ook van het vele publiek zelf, er werd
een geestig stuk opgevoerd, geschreven
door den heer W. van den Boogaard, „De
klokken luiden", in vier tafereelen met pro
logen, waarin het Holland van de jaren 1911
—1918 voor ons herleefde: mobilisatie .grens
wacht. inkwartiering, distributie, demobili
satie, alles zeer natuurgetrouw voorgesteld,
met boeren, burgers en soldaten, met in
spectie en redevoeringen van luitenant Breu
kelaar, die voor deze gelegenheid zijn ad
junct-secretarispakje van de gemeente Mr.
Cornelia weer had verwisseld voor de Indi
sche veldofficierstenue het gróóte tenue
scheen door de kakkerlakken opgevreten!
er werd zeifis een lied van Leo Lens ge-
Bongen, nJ. „Hier heb je de Oranjegarde",
onder leiding van den heer A. van As, die
als Oranjegarde een groep jongens en meis
jes, klein en groot had uitgekozen met wit
te jurken en kielen en oranjesjerpen en
-vlaggen. Dat was één der aardigste num
mers!
En niet alleen de dichter van óns
dagblad kwam ten tooneele, de krant
zélf was er. Daaruit toch las in 'het laatste
tafereel een der medespelers (P. Gilde) aan
anderen het bericht van den vrede en de
demobilisatie voorl
Feestviering der Vaderlandsche Club
Ook de Vaderlandsche Club zorgde voor
Mn gelegenheid tot feestviering. In den
grooten tuin van het Hotel des Indes aan
Molenvliet was het Amsterdamsche Damplein
verrezen; Natuurgetrouw met de Nieuwe
Kerk en Peek en Cloppenburg .zoodat wij
dien avond het wonder konden beleven, dat
de reglmentsmuziek van Batavia voor het
paleis op den Dam speelde! Voorts was er
een poppenkast met een onvervalschten Am
sterdammer erin, die tusschenbeiden zijn
hoofd zelf maar eens door het raampje stak,
omdat het publiek telkens riep „Jen, komp'
uwes er nou sellef es uit", een draaiorgel
met een kerel, die «zóó achter een Hollandse!)
Ïiierement kon weggeloopen zijn, en verschil-
ande boerinnetjes die bloemen en loten voor
een tombola te koop aanboden ten bate der
werkloozen, voor wie ook de opbrengst
van den avond der Christelijke Oranjever-
eepiging was. Heel den dag had het gegoten,
maar des avonds was Pluvius uitgeraasd en
alleen had hij nog schuld aan modderschoe-
nen van de velen, die toen de muziek den
taptoe-rondgang hield er gearmd achteraan
stapten en sprongen den tuin rond. Dat was
toen plotseling een verbroedering en een
vroolijkiheid, men gaf een arm aan wie er
net in de buurt was, anderen haakten in
en zelden zal men het zoo warm hebben ge
had als bij die hospartij! Er waren heel wat
palmbeachpakruggen en japonnetjes „door-
gezweten". En als echte Hollanders zongen
wij dè bekende volksliederen, die onze natio
nale trots uitmaken: van den kleinen garde
officier en van je hela hola houd er den
moed maar in. Maar tevoren, op het Dam
plein hebben wij toch heel plechtig met z'n
allen het Wilhelmus gezongen. De draai
orgelman had het geschoten: hoewel hij
zijn lokken borg onder een origineele jockey
pet en een 900rt roode das om zijn hals had,
kon hij zich wat zijn werk aangaat kalm
houden, want zijn orgel draaide electrisch!
Het was een drukke, heete, maar vroo
lijke en gezellige boel daar in des Indes en
er kon een groot bedrag aan de werkloozen
worden gegeven.
Op den dag 'der herdenking zelf heeft de
Voorzitter van den Volksraad een korte rede
gehouden, vóór men met de werkzaamheden
aanving, en ook achtte hij de afgeloopen
week een geschikte gelegenheid, om een re
ceptie te geven, nog ter gelegenheid van zijn
üenoemlng in Mei J.l. De Pasar Gamibit, die
vrij druk bezocht is geweest en wel niet
een erg groot verlies zal opleveren,
den avond tevoren met een prachtig
werk besloten.de heer Spit kon dus reke
nen op een groot bezoek. En het was er dan
ook heel druk, de menschen stonden zelfs
In de rij, toen het een halfuur na zevenen
was, maar om acht uur was het grootste
deel weer vertrokken. Gister heeft de sultan
van Pontianak, die hierheen was gekomen,
om zijn zoon weg te brengen, die te Breda
voor officier gaat studeeren, nog een re
ceptie gegeven, en ook was er verleden
week nog een thee hij den Fransohen con
sul, maar overigens is ook wat dit aangaat
de invloed der malaise sterk. Wat zal men
ook nog feestelijkheden houden, waar Indië
too aan den grond zit.
De Gouverneur-Generaal evenals de
litter van den Volksraad gewaagden
op het openbaar gehoor op den morgen van
Koninginneverjaardag, dat in de groote pa
leiszaal te Batavia werd gehouden, en be
kocht was door vele autoriteiten, amibteaa-
Een droeve noot
Het vliegongeluk bij Padalarang, dat al
spoedig te Batavia bekend werd, waarbij
twee officieren omkwamen, die met de an
dere 20 vliegtuigen aan de parade op het Wa
terlooplein te Batavia hadden deelgenomen,
'ersomberde de stemming die door de tijds
omstandigheden al niet zoo fleurig was, nog
meer.
Over de studentenconferentie op het land-
:oed Tjiteureup, waar Chineezen, Japanners,
Britsch-Indiërs ea. verleden week bijeen
zijn gekomen ter bespreking der Oost-Azia
tische problemen ,en over de lezing, door
den secretaris der wereldfederatie, Dr. Da
Visser 't Hooft verleden week Zondag ge
houden, zou nog veel te zeggen zijn. De
Banier is verleden week gedeeltelijk in het
Engelsch uitgekomen, een bewijs van de
activiteit van ons Christelijk weekblad! Ook
de voorzitter, Dr. Francis Miller, is op de
conferentie aanwezig.
Echter heeft men deze studentenbijeen
komsten zooveel mogelijk tot studenten wil-
!én beperken,' omdat naar Dr. van Doorn,
de leider van het jeugdwerk in Indië mij
zeide, de Europeanen zoo gauw het over
wicht krijgen als er teveel komen. Wellicht
kan er later, na afloop van dezè oost-Azia
tische conferentie, nog een overzicht aan ge
wijd worden, want zij behoort wel tot een
der belangrijkste gebeurtenissen van den
laatsten tijd in Indië.
Bezoek van Prof. Wisse
Morgen vertrekt prof. dr. G. Wisse, die
hier voor bezoek aan zijn zoon is geweest,
wegr naar Nederland. Vanavond heeft hij
nog een lezing gehouden in de Gereformeerde
Kerk op Kwitang voor de Evangelisatie
commissie over De weergekeerde dagen van
Noach, die groote belangstelling trok. Hij
tijdelijk inwonend lid der Gereformeerde
Kerken hier geweest en heeft als zoodanig
ook een keer den Dienst des Woords in Soe-
rabaja geleid.
BINNENLAND.
WERKTIJD AMBTENAREN
EENIGE VERLENGING NIET
ONGEWENSCHT.
Met hel oog op geleidelijke inkrimping
van het Ambtenarencorps merkt De G e 1-
erlande r (r.k.) op:
„Toch rijst hier de vraag, of het in dezen
crisistijd niet gewenscht zou zijn, den ar
beidstijd van de departementale ambtena
ren. welke feitelijk niet meer dan ?y2 uur
bedraagt, eenigermate te verlengen, opdat bij
afvloeiing, overlijden enz. met een beperk
ter aantal kan worden volstaan. En daar
naast lijken ons maatregelen noodzakelijk
ten opzichte van cumulatie van pensioenen
en salarissen. Op dit punt ia nog lang niet
bereikt, wat bereikt zou kunnen worden.
Beide soorten maatregelen zouden onge
twijfeld tot een aanzienlijke besparing kun
Oen leiden".
Ambtenaherr deeleil metandeben, als do-
mine's, pastoors, schoolmeesters, schoon
moeders etc. het lot, dat zij onderwerp van
veel glossen en grappen zijn.
Zoo maakte iemand een opschrift voor
m departementsgebouw met deze inhoud:
hier rusten vijf ambtenaren 1
Een ander, een buitenman, vroeg aan zijn
gids. toen hij het departement van Arbeid
passeerde: Hoeveel ambtenaren werken
hier? En kreeg ten antwoord: ongeveer de
helft.
Dat zijn natuurlijk ongepaste aardighe
den. Wij weten, dat er ambtenaren zijn, die
langer werken dan 7% uur per dag; er zijn
ook Rijksdiensten, waar zelfs de vrije Za
terdagmiddag onthouden wordt; maar
niettemin verdienen de opmerkingen van
,de Gelderlander" overweging.
DE BEVISSCHING VAN HET
IJSELMEER
HOE MEN OP URK ER OVER
DENKT
Hoor en wederhoor
Men schrijft ons:
Tot goed begrip van niet-deskundigen zien
we ons genoodzaakt, enkele dingen in de
uiteenzetting van den Spakenburger visscher
recht te zetten; voor de ter zake kundigen
achten we ddt niet noodig, aangezien deze
weten, le dat de voorstelling van zaken niet
juist is, en 2e dat do Spakenburger vissoher
zic.li zelf tegenspreekt, ja wat erger is, won
derlijk met tweeërlei maatstaf meet, zoodat
de bekeurde Urkers geen en de bekeurde
Spakenburger wel onrecht geschiedt.
Het niet in bezit zijn der aote heeft echter
voor dezen Spakenlbuiger visscher een heel
andere oorzaak dan voor de Urkers. Zelf
zegt hij uit protest geen acte gekocht te
hebben en nu dus opzettelijk aan over
treding te doen. De Urkers evenwel, die nu
in overtreding zijn, hebben het vorige jaair
geen acte gekocht, omdat toen niet offici
eel bekend was, dat bij rui et koop en in 1932
alle rechten voor de toekomst vervallen
waren. Hier is dus geen opzettelijke wets
overtreding, maar een dwalen uit onwetend
heid; ook nu nog wil elke Urker graag, de
kostprijs voor acte en vergunning betalen.
Wat het verzet bij het in beslag nemen der
kuil betreft, dat valt wel wat mee. In ieder,
geval is dat niet zoo erg, als het verzet dat
door vier Spakenburger visschers gepleegd
werd, toen ze voor pl. m. 2 maanden al be
keurd werden, wegens het visschen met de
z.g. wondepkudl, een net, dat, reeds wettelijk
In 1931 was verboden.
Een nie«t goed te keuoen, doch wel te be
grijpen verzet is op 30 en 31 Aug. gepleegd
door twee Urker schippers. Het een» geval
was aan boord van een der kleinste en oud
ste scheepjes, waar de (Vi-jarige schipper
juist dien dag! nriet aan boord was en zijn
zoon, die gevoelde, diat imet dit e e n i g e net
voor dnüe gezinnen in 't onderhoud moest
worden voorzien, was de verantwoordelijke
schipper. Dat deze menschen zonder acte
vischten was niet eens bun schuld, doch
was te wijten aan de administratie van den
Rijksdienst, die tot nog toe op onbegrijpe
lijke wijze weigert, bedoelde schipper als be-
langheibbendie te erkennen.
Het tweede geval van verzet, deed zich
voor bij een jonge schipper, die door het
scheuren van eigen net, dien dag met een
geleend net vischte en daarom bezwaar
maakte het af te geven.
Ook zou men uit het relaas van dien col
lega visscher uit Spakenburg kunnen con-
cludeeren, d'at bijna alle Urkers een botter
of motor met regeeringscrediet was verstrekt
en dat bedoelde beweWadigden nu de toen
maals begeerde Noordzee gingen verlaten
om het IJselnieer leeg te visschen.
Niets is minder waar dan dat.
De zaak is als volgt:
Van de 135 Urker Motorbotters hebben er
plm. 23 geheel of gedeeltelijk creduet gehad,
waarvan 7 voor de bouw van een nieuw
vaartuig ere diet ontvingen. Bij deze laatste
waren er nog, die een even groot bedrag be
zaten als het verstrekte credi/et. Een paar
van -deze botters liggen reeds stil, omdat
rente en ailossing niet te betalen zijn. De
overige 1-4 ontvingen orediet, voor osnlbouity!
van eigen vaartuig of voor het koopeoi van
een tweeidehandsoh. Van deze laatste visch-
üpn eir diezen zomer 10 op het IJselmeer, waar
vam juist de helft zonder vergunning.
Uit het bovenstaande blijkt wel; dat onze
Spakenburger visscher de zaak niet juist en
volledig toelicht.
Ied'erb Urfkier is bovendien voor een korter
of langer tijd in het jaar beroeps visscher op
de Zuiderzee geweest Waarom is men toch
zoo bang voor niet beroeps visschers?
Weet ge, waarom door onze visschers-orga-
nisatie zoo'n krachtige actie gevoerd wordt
om zoo mogelijk, wijziging van de bestaan
de vc rschriften te krijgen? Hierom, omdat
die harde consekwentie nu pas als realiteit
op de Urkers afkomt, dat ze voor goed van
het IJselmeer verdreven worden.
Of je dan op Urk woont, zonder eenige in
dustrie en zondier achterland, zonder eendg
anidier middel van bestaan dus dat doet er
n/iiet toe.
Of ie dan midden in die heerlijke Zuider
zee woont, waar flink brood te verdienen
Ls, zouidt ge daarom gelijke rechten hebben
als nandbowomers? Of ge 40 jaren en meer
op zee hebt gedobberd en je leeftijd niet meer
toelaat, dat. bij uitstek zware Motor- en kust
,vis9cherd>edirijJ uit te oefenen, dat geeft niet
mot je wrakke lichaam toch naar de Noord
zee, in het IJselmeer is goen plaats voor je.
Of andere bedrijven voor inzinken wor
den behoed in deze wereldcrisis, dat hindert
niet, gij o Urkers, moet naar de Noordzee,
waar bijna'mets te verdienen valt, en waar
ge uw bedrijf onder een zware schuldenlast
zknderoogen ziet ineenschrompelen.
Groot zijn in deze die onbillijkheden. De
Spakenburger verdient een mooi stukje
brood rnet palingvissc-hen en ontvangt daar
bij Zuiderzee-steun en deze laatste steun
wordt bij het beëindigen dor palingvissche-
rii weer tot de wettelijke norm verhoogd.
De gedupeerde Urkers echter ontvangen
nu geen cent steun; omdat hij de Rijks
dienst te Amsterdam eenvoudig wordt aan
genomen, dat (zooals de vakterm luidt) ze
door aanwending van eigen arluciidskraclit in
Juin onderhoud kunnen voorzien. Dat althans
do toestand waarin b-t.ro k ken en nu verkee-
ï"ën, geen verband houdt met die afsluiting
van de Zudidieraee.
NASCHRIFT DER REDACTIE
De geachte inzender stelde liet zeer op
prijs zijn schrijven onverkort te plaatsen.
Daarom zijn we genoodzaakt er een enkele
opmerking aan toe te voegen.
Het komt ons. nl. voor, dat de schrijver
in het artikeltje- van den Spakenburger
Visscher soms iets anders en. soms wat
meer gelezen heeft, dan er in stond of al
thans de bedoeling was. Wellicht daardoor
is het bovenstaande soms meer dramatisch
(om het met eenige overdrijving te zeg
gen) dan zakelijk.
Het kan zijn, dat een deel der pers ter
wille van de sensatie het verzet der Urkers
overdrijft in de verhalen van „wilde jacht
op de U.K. 168" etc., maar we moeten toch
opmerken, dat ook ons van bevriende Ur
kers berichten gewerden over ernstig ver
zet; al heeft men het zoo niet in ons
blad kunnen lezen.
Toen onlangs de steunuitkeering onmoge
lijk werd gemaakt, hebben we niet nage
laten daarover onze afkeuring uit te spre
ken; thans echter zijn ons de dingen niet
volkomen helder. Ook de schrijver heeft
o.L niet tot volle klaarheid gebracht of het
wezenlijk onrecht is, dat niet ieder Urker
visscher een vischakte kan krijgen voor het
IJselmeer.
Daarover, meenden wij, mocht hoor en
yvederhoor toegepast worden. Als het nu
maar niet leidt tot al te breedvoerige dis
cussie; want dan moeten wij rantsoeneeren.
De regeering weet hot niet
Het bovenstaande was reeds ter zetterij,
toen we nog een artikel ontvingen van
den heer A. Hoekman J zn. te Urk. Het
sluit zich voor een groot deel bij de gege
ven beichouwing aan en daarom lijkt ons
plaatsing overbodig.
Nieuw in dit stuk is echter de opmerking,
dat de regeering niet van het strenge poli
tieoptreden af wist: het is •geen wettelijke
regeling, doch de ambtenaren schuiven tel-
;kens iets tusschen de wet in.
- Voorts heeft de Regeering nooit bekend
gemaakt: als wij de dijk leggen, nemen wij
de macht over het vischwater en dan is het
'met de vrijheid van visschen gedaan.
V Dè schrijver meent Vóórts, dat wij onvol-
lecjig geweest zijn .over de proteshvergade-
ring' te Urk; wij moeten daarop antwoorden,
dat wij er zooveel van hebben meegedeeld,
als ons bekend was.
ERKENNING VAN DE SOVJET?
Kan Nederland bij zijn afwijzende
houding volharden
HET LOODSWEZEN TE
HELLEVOETSSLUIS
OPHEFFING VAN HET COMMISSARIAAT
Bij het departement van Defensie wordt
overwogen de betrekking van commissaris,
tevens ontvanger der loodsgelden te Helle-
voetsluis op te heffen en in de plaats daar
van een adjunct commissaris ter standplaats
Maassluis in dienst te stellen. Het ligt in
het voornemen om in 1934 slechts één opne-
mingsvaartuig i$ dienst te stellen.
DE TROTS EN ROEM VAN
OOST-PRUISEN
HET VERSCHIL MET DE WESTE
LIJKE BURCHTEN
(Van onzen Duitschen correspondent)
Aan Heinrich von Klelet, den dichter van
het meest Duitsche drama „De Prins van
Homburg", werd eens door een hoogen amb
tenaar gevraagd, vanwaar hij geboortig was,
uit Saksen of uit Brandenburg? De dichter
gaf ten antwoord: „Excellentie, ik ben een
Duitscher!" Honderdvijfentvrintig jaar gele
den, toen het Heilige Roomsche Rijk zijn on-
ang beleefde, was er moed toe noodig,
zulk een veelzeggend antwoord te geven.
Maar nog heel kort geleden was het ook
niet gebruikelijk, op ambtelijke papieren zijn
Duitsche afkomst aan te geven, men moest
ze immers preciseeren naar den staat, waar
men toevallig geboren was, Wurtenberg, Hes
sen, Beieren, Pruisen. De doortastendheid
van den tegenwoordigen volkskanselier Hit-
Ier was ertoe noodig, om met een enkelen
greep een eind te maken aan een strijdvraag,
welke eeuwen achtereen de volkseenheid on
denkbaar maakte.
Onder volle •waardeering van het
heeft Hitier er door de benoeming van
stadhouders zorg voor gedragen, dat ook
hier het principe der gelijkschakeling werd
doorgevoerd. Wat dit beteekent wordt men
pas gewaar, wanneer men per auto in ste
den komt, die men tevoren nauwelijks
hoorde noemen: overal is de bevolking,
oud en jong, dankbaar voor de herleving
van het nationaal bewustzijn, wordt dc
sterke hand gewaardeerd, die noodig was,
om bij ieder het plichtbewustzijn wakker
te schudden, is men gaan gelooven, dat nu
eindelijk het ergste achter den rug ligt
Ik kan mij heel goed voorstellen, dat
menschen, die veraf wonen, hoofdschud
dend vragen: wat moet dat eigenlijk be-
teekenen, al dit voordrachten, redevoerin
gen en conferenties? Zij lezen uit de dag
bladen en zien in de geïllustreerde week
bladen, dat Hitler, Göring en Goebbels van
stad tot stad en van land tot land vliegen,
om de volksmassa te winnen voor nun
nationaal-soeialistische gedachten, zelfs de
hoogbejaarde rijkspresident Hindenburg
wordt ertoe overgehaald in Tannenberg te
spreken en het einde van deze oratorische
practijk is niet te voorzien.
Men moet zulk een politieken veldtocht
meemaken, om er de beteekenis Van te ue-
grijpen.
Het contact tusschen volk en
regeering
ls hersteld. Het staatsbeheer heeft een
vorm aangenomen, die voor de groote
massa begrijpelijk is. De mare van een na
tionale revolutie is uitgegaan van Berlijn
en München. Daar mocht het echter niet
hij blijven. De rijksregeering wil de bevol
king van het gansche rijk hiervan een dui
delijk beeld geven. En "daarom worden de
meest moderne verkeersmiddelen benut, om
deze herleving van het nationale bewust
zijn op waardige wijze te vieren.
Voor ons, neutrale toeschouwers, was het
weieens vermoeiend, in Koningsbergen en
Danzig naar ongeveer dezelfde redevoering
van Goebbels te moeten luisteren, in stad
jes als Osterode, Allenstein, Wartenburg en
Rastenburg de huldigingen te volgen, welke
de brave bevolking Goering had toegedacht.
Maar met dit kleine euvel verzoende ons
de schoonheid der Mazurische bosschen en
meren, de veelheid der welverzorgde ste
den en de schat van historische bouw
werken.
Men vergist zich deerlijk, wanneer men
gelooft, dat achter Küstrin en Schneide-
mühl de charme van het landschap op
houdt. Overal komen nieuwe verrassingen
opduiken en wie zin heeft voor de historie,
die kan in Oost-Pruisen volop genieten. Ik
behoef slechts namen als Danzig, Marien-
burg, Elbing, Braunsberg, Frauenburg, Ko
ningsbergen te noemen, om aan te geven,
wat hiermee bedoeld wordt. Wij bevinden
ons hier
in het land der IJzeren Ridders,
die in een witten mantel met zwart kruis
zeven eeuwen geleden hier heerschten, om
uit bosschen en moerassen een nieuw ge
bied te veroveren.
Wij rijden door Dirschau over de brug
van de Nogat en feeds zien wij de daken
en torens van de machtige Maria-burcht,
de „Marienburg", de trots en de roem van
Oost-Pruisen, het meest volmaakte beeld
van Duitsche macht en aanzien uit vroeger
tijden. Sedert Max von Schenkendorff en
Joseph von Eichendorff zich tegen het toe
nemend verval van dezen burcht der Duit
sche ridders hebben gekeerd, is men voor
den wederopbouw van het voornaamste ge
deelte zorg gaan dragon thans kan men dit
imposant geheel als een pendant van den
Keulschen dom bewonderen.
het geweldigste profane bouwwerk
uit de middeleeuwen en het is geen toeval,
wanneer wij deze burcht in eenen adem
met de Alhambra noemen. Op de binnen
plaatsen, in de zalen en gangen, overal
voelen wij het verschil met de westelijke
burchten. Over alles zweeft de geest uit
het morgenland. Gewelven en kruisgangen
doen aan de Kaisorpfalz bij Goslar denken.
Alles schijnt onder orientalischen invloed
gestaan te hebben, wat hier, in het nuch
tere Oost-Pruisen, eigenaardig verrast. Nu
valt mij te binnen, dat de staten, welkje
eenmaal onder het beheer der kruisridders
stonden, ook met het oriënt kennis gemaakt
hebben. De ridderorden ontstonden immers
tijdens ,de kruistochten naar het Heilige
Land. Hier kwam men in aanraking met de
cultuur der Sarazenen, leerde men de me
thode der kolonisatie kennen, het streng
gecentraliseerde beheer, ontdekte men het
muntsysteem en het opleggen van belas
tingen. De kolonisatie van Pruisen was de
noorsche voortzetting der mislukte kruis
tochten.
Deze historische basis is ook nu nog aan
de Marienburg te zien, verleent aan het
geheel zijn eigenaardig karaktér,
een combinatie van militaire tucht
en vurig gloeiend christendom.
Vanaf de spoorwegbrug over de Nogat
kan men een blik op het geheel werpen,
maar nog sterker is de indruk, wanneer
men langs de oude Elbinger Heerstrasse
over den Mühlenbach naar de burcht toe-
wandelt, waar de reusachtige gedaante der
Madonna vanuit het koor der slotkapel vol
erbarmen op u neerblikt. Door zware poor
ten, over breede ophaalbruggen komt men
eindelijk op de binnenplaats van het mid
delste slotgedeelte en opnieuw moet men
over bruggen, voordat men het hoofdportaal
heeft bereikt. Hier is de geest der midden
eeuwen blijven hangen. Men ziet de gees
telijke ridders in gedachten rondwandelen,
neemt plaats aan de zware tafels der lands
knechten, ontbloot het hoofd in de statige
kapittelzaal, streelt met zijn hand de waar
devolle kasten en kisten, het heerlijke tin
en koper, leest met toenemenden eerbied de
namen der ridders, die hier sedert eeuwen
begraven liggen en begrijpt dan ook het
verlangen naar het heroisme, het heldhaf
tige, dat in dit germaansche volk opnieuw
tot uiting komt. De Marienkirche in het
Hochschloss doet aan architectonischen
rijkdom voor den Keulschen Dom in geen
enkel opzicht onder en wie een reis naar
Oost-Pruisen op zijn program plaatst, die
mag een bezoek aan Marienburg niet ver
geten. Hier heeft de tijd het merkteeken
van het Duitsche oosten voor latere ge
slachten vastgelegd.
Men schrijft ons volgend artikel, hetwelk
wij willen opnemen, zonder daardoor uit te
spreken, dat dit artikèl onze meening wccr-
Gelijk men weet, denkt Amerika (U.S.A.)
ernstig over, nu het Kransche en Engel-
sche voorbeeld te volgen en de Sovjet-Unie
te erkennen, d.w.z. officieele diplomatieke en
economische betrekkingen er mede aan te
knoopen.
Nederland behoort met Zwitserland tot de
landen, die tot een erkenning van de „heil
staat" nog niet wilden overgaan.
De vraag dient gesteld: Moet hierin ver
andering gebracht worden? Js het gewenscht
onze houding te wijzigen?
Een zèèr groot deel onzer lezers zal onge
twijfeld deze vraag zonder bedenken ont
kennend beantwoorden.
Met Rusland, dat gQddelooze Rusland, dat
de kerken verbrand en de geloovigen gedood
heeft, dat moderne Sodom en Gomorra geen
gemeenschap.
Bovendien, erkenning van de Sovjet zou
een versterking beteekenen van de commu
nistische agitatie allervvege en de kans op
s in het geniep gepropageerde en voorbe
dde wereldrevolutie doen stijgen.
Hiertegenover moet opgemerkt worden,
dat erkenning van een staat in geen geval
beteekent erkenning van de politieke ge
dachte, welke aan het staatsleven van dat
land ten grondslag ligt.
Wanneer Nederland diplomatieke betrek
kingen onderhoudt met landen, geregeerd
door overwegend socialistische regeeringen,
dan houdt dit niet in de erkenning van het
goed recht van het socialisme als zoodanig.
Men kan het vergelijken met dit geval:
Iemand wil met zijn buurman niets te
maken hebben, hij groet hem niet, hij spreekt
niet tegen hem, hij bezoekt hem niet, hij
doet geen zaken met hem, kortom: hij be
staat niet voor hem.
Zoo bestaat Rusland voor ons niet.
Zou Nederland betrekkingen met Sovjet
aanknoopen, dan is dit land weer opgeno
men in het dagelijksch verkeer: men groet
het, men spreekt er mee, men drijft er han
del mee, men pleegt over gemeenschappelijke
belangen overleg. Echter verder dan tot be
paalde en beperkte terreinen strekt zich de
communicatie niet uit.
1 Zou erkenning van Sovjet-Rusland inhou
den erkenning van het goed recht van het
communisme, of ook steun beteekenen aan
het bolsjewisme als stelsel hier of in Rus
land zelf, dan zou zonder eenig bedenken
met alle macht er tegen geprotesteerd moe
ten worden.
Het is fcchter de vraag of juist het uit
schakelen van Rusland uit het wereldleven
niet aan het communisme is ten goede ge
komen.
Allereerst had Rusland daarmee geheel
de handen vrij, om in het eigen land de
communistische gedachten toe te passen. De
Russische Christenen waren daarmee prac-
tisch aan zich zelf overgelaten en afgesne
den van de verdere wereld.
Doordat niemand zich met Rusland bemoei
de. stond het vijandig tegenover de rest van
de wereld en kon het vrij als vijand niet-
erkenning staat daarmee immers gelijk!
stoken en intrïgeerèn.
IA een Mod, wala'rmee het vriendsohappe-
lijk'e betrekkingen onderhoudt, kan het deze
revolutionaire actie niet of althans niet-offi-
cieel gesanctioneerd, voeren.
Of deze actie voortgang zal hebben of
niet, hangt van heel andere factoren af: de
houding van elke betrokken staat zelf.
Positief: wordt al het mogelijke gedaan
het economische probleem op te lossen
de sociale nood te lenigen?
Negatief: wordt elke revolutionaire agitatie
met de meeste beslistheid van meet af tegen
gegaan en onmogeliik gemaakt?
Én dan zien wij dit eigenaardige, dat
Moskou geen vinger uitsteekt en geen spier
van Stalins gezicht vertrekt, als de heele
communistische bende in Duitschland tegen
de grond geslagen wordtt
Het komt ons voor, dat de kwestie een
eenigzins ander beeld vertoont dan bijv. tien
jaar geleden.
Hopeloos verward, egoïstisch en inconse-
kwent is de houding der niet-communistische
wereld geweest tegenover de Sovjet.
Juist ware het geweest, indien de heele
niet-communif tische wereld één front had
gevormd en desnoods met geweld de roode
terreur bij haar eerste optreden te keer was
gegaan.
Wij eeren een Willem III en noemen hem
een werktuig in Gods hand, om aan de over
macht van het katholicisme perk te stellen
en het Europeesch evenwicht te bewaren;
zou liet dan tegen ons beginsel zijn geweest,
indien de heele wereld als één man recht
had gestaan om aan de gruwelen der satans
benden in Rusland door interventie een eind
te maken?
Maar dat is niet gebeurd.
Natuurlijk niet. Wat gaan de Amerikaan-
sche petroleummagnaten en de Fransche
kanonnenkoningen de vervolgde geloovigen
van de Wol ga aan?
Hebben zij ook niet de Armenische Christe
nen als honden laten slachten, omdat hun
eigenbelang interventie onwenschelijk
maakte?
Neen, van een éénheidsfront was geen
sprake; één voor één zijn ze bijgedraaid en
hebben de betrekkingen met Rusland her
steld.
Als Amerika nog volgt, blijven alleen een
paar kleine landjes in hun houding var
verzoenlijkheid over.
Blijvend?
Wij kunnen ons indenken, dat men op het
standpunt staat: met de vervolgers van onze
geloofsgenooten, met de beulen van de Solo-
vetski wenschen wij niets te maken te heb
ben en behoort Nederland geen gemeenschap
te hebben.
Een d.ergelijke principieele houding, welke
een zeker recht van bestaan heeft, is respec
tabel. Al brengt ze konsekwenties mee ten
opzichte van menschen, die niet zoo ver af
wonen
Er is echter ook een ander antwoord mo
gelijk.
En dat is dit:
Sovjet heeft zich langzamerhand gecon
solideerd, het is te midden van andere sta
ten een gevestigde staat geworden. Van een
vijandige houding tegenover het buitenland
kan het niet worden beschuldigd. Zelfs waar
reden was voor verzet als bij het in Duitsch
land gebeurde, volstaat het met een zwak
protest.
Nagenoeg alle landen hebben de betrek
kingen hersteld en hun handel enz. vaart
daarbij wel. Blijft Nederland afzijdig, dan
heeft dit vrijwel alleen demonstratieve be
teekenis. Het berooft zichzelf daardoor van
voprdeelen, welke het speciaal in deze tijd
maar noode kan missen, maar bereikt er in
de strijd tegen het communisme niets mede.
Een land van honderdmillioen zielen per
manent uit de volkerengemeenschap uit tP
sluiten is onmogelijk gebleken. Waarom zal
een klein landje als Nederland dan trachten
naar dat onmogelijke, waarmee het tenslotte
niemand schaadt dah alleen zichzelf?
Radio Nieuws.
Gramofoon 8.00 Orkest 8.30 Vaz Dias -
8.35 Voordracht 9 00 Orkest 9.20 Hoo;
spel 10.00 Orkest 10.15 Voordracht -
lij.25 Vaz Dias 10.40 Orkest 11.00 Gn
mofoon 11.15 KRO boys.
foon 10.01 Morgenwijding. 10.15 Gramo
foon io.30 Zang 11.00 Voor de keuker
11.30 Plano 12 01 Orkest 2 30 Concert -
4.00 Zang 4.30 Kindei'
R.V.U. 6 30 Spr. H. Ch. G. J. v d. Mandei
ruaitl (Vlaai
(Pransch) lbU9 3 M) 12 20 Gramofoon
12.10 Piano 1.20 Orkest 5.20 Orkest
6.35 Gramofoon 8.20 Orkest 9.20 Orkest
10.05 Zang.
a ven try (1664.4 M.) 12 20 Orgel - 105
Orkest 1.60 Orkest 4.60 Concert 6.50
Concert 7.60 Gramofoon 8.20 Orkest
(1634.9 M.) 8.20
>n 2.05 Gramofoon
angenberg (472.4 M.) 6.20 Grumofoon
7.20 Gramofoon 10.30 Mensch und Welt
12.18 Orkest 1 50 Concert 4.10 Gramo-
foon 4.40 Gramofoon 6.20 Koor 5.50
e g (355.9 M 12 20 C
Midland Reg. (398.9 M.) 12.20 Orkest 1 20
a r s (Radio Pi
foon 12.20 Gramofoon
Warschau (1411.8 M.)
Orkest 8.20 Orkest
6.50 Orkest 7.50
(1724.1 M.) 8 05
CURACAO GAAT JUBILEEREN
IN 1934 IS HET 300 JAAR NEDERLANDSCH
Op 29 Juli 1634 namen Johannes van Wal-
beeck en Pierre le Grand het eiland Curasao
voor de West-Indische Compagnie in bezit,
spoedig daarop volgden die beide andere te
genwoordige Nederlandsche Benedenwind-
sche Eilanden, Bonaire en Aruba.
Het jaar Van Van WaLbeeck's expeditie
mag worden beschouwd als met meest be
langrijke in de geschiedenis der Nederland
sche vestiging op de eilanden der Caraïbi-
sche Zee en het is op Curacao, dat het ini
tiatief is genomen door de groep Ned.
Antillen van het Alg. Ned. Verbond en de
Curacaosche afdeeling van „Oost en West"
om 1934 te maken tot een herdenkings
jaar.
Ook hier te lande is thans een herden-
kingsconimissie gevormd, waarschijnlijk zal
in het begin van Mei 193-i te Den Haag een
plechtige herdenking plaats hebben.
ALG. MILITAIREN PENSI0ENB0ND
EEN MOTIE TEGEN DE VOORGENOMEN
PENSIOENKORTING
De openbare vergadering, uitgeschreven
door de afdeeling Amsterdam van de Alg.
Militairen Pensioenbond heden in het Ge
bouw „De Harmonie" te Amsterdam ge
houden, heeft een motie aangenomen, waar
in o.a. gezegd wordt, dat de Indische Mili
taire Pensioenen en gagementen door de
Wetgevende Macht zijn vastgesteld en de
Reglementen op de toekenning daarvan zijn
afgekondigd bij Kon. Besluiten, steunende
op deze Wetgevende Macht; dat een pen
sioen is uitgesteld loon van den Militair en
bij vonnis d.d. 11 November 1927 van het
Hoogste Rechterlijk College van den Staai
de beslissing is gevallen, dat daarop noch
direct, noch zijdelings mag worden gekort;
en dat, door een korting op de reeds ver
leende pensioenen en gagementen der In
dische Militairen toe te passen, de oud-ge-
pensionneerden van het Oost-Indische leger
daardoor niet getroffen mogen worden m
hun schamele pensioen of gagement, doch
volgens recht en billijkheid aanspraak mo
gen maken op een verhooging daarvan.
ANNIE BESANT
OVER GANDHI EN NED. INDIE
De dezer dagen overledeai leidster der
Theosofische beweging Annie Besant is m
1921 zij was toen 74 jaar oud in ons
land geweest en heeft toen een en ander
gezegd over Gandhi, dat op beiden een
merkwaardig licht werpt
Annie Besant noemde den Britsch-Indi
schen «volksmenner haar grootsten tegen
stander. „Hij is wel een Indiër van ge
boorte, doch niet naar den geest. Hij is
Tolstoyaan en feitelijk een Russische boer.
Is tegen alles, tegen hospitalen, tegen
spoorwegen, tegen de beschaving feitelijk.
Hij heeft een afkeer van mooie dingen.
Ruwe grove stoffen moeten de menschen
maar dragen, onsierlijke, zéér leelijke ge
waden. Het garen zóó weinig getwijnd, dat
het met de hand kan gebeuren en dus
vooral geen machines noodig zijn. In een
woord: alle schoonheid in het dagelij ksch
leven moet worden geweerd, de verkeerde
zelfontzegging van het ascetisme gepredikt"
Deze schets kreeg een opvallende om
lijsting, doordat Annie Besant toen juist
gekleed was in een eenvoudig, los, bleek
paars gewaad, met opmerkelijk veel ju-
weelen. „Zij houdt van mooie kleedij", tee-
kende de persman aan, dien zij te woord
stond. Het kleed, dat zij droeg, was van
een bepaald soort fijn weefsel, en toen zij
eens aan Gandhi, bij een bezoek aan
Britsch-Indië, zei, dat dit weefsel in zijn
samenleving wel niet meer gemaakt zou
mogen worden, had hij met afschuw ge
antwoord: „U hebt een allerslechtste
smaak".
Ook over onzen Archipel, in vergelijking
met Britsch-Indië, heeft Annie Besant ge
sproken tijdens haar bezoek aan ons land.
Zij heeft toen reeds in 1921 gewaar
schuwd tegen de in onze bezittingen voel
baar wordende beweging onder de inboor
lingen. „U zult moeten doen wat wij doen,
anders zult U Java verliezen. En doe het
tijdig", voegde zij er met opgeheven vinger
aan toe.
Twaalf jaren later lezen we in de Troon
rede: „De - ikkeling der politieke A-er-
houdingen Ned.-ïndië vereischt voortdu
rende aandacht en Avaakzaamheid. Maatre
gelen zijn genomen ter beteugeling var. het
misbruik, dat door sommige voll:£l»,iders
wor .1 gemaakt van de vrijheid van ver
eeniging en vergadering".
