MEUBELEN
„Grand Prix"
Joego
St. Jacob Gasthuis te
Schiedam Vliegramp in
Slavië Om den
DONDERDAG 21 SEPTEMBER 1933 TWEEDE BLAD PAG. «5
De grondwet van de Duitsche Evangelische
Kerk en de Duitsche Gereformeerden
Gevaren van de nieuwe grondwet voor
de Duitsche Gereformeerden
IIL (Slot)
De nieuwe grondwet wil eindelijk ook
eenheid van leiding brengen, en wel,
in de handen van een rijksbisschop van
luthersche belijdenis.
Het is op dit punt, dat wij groote ge
varen duchten voor de gereformeerde
belijdenis. Wel is waar mag de Luthersche
bisschop in kerken van geref. belijdenis
geen ambtelijke handeling verrichten, maar
moet (hij dan door het geref. lid van het
Geestelijk Ministerie (den zg. geref. minis
ter) vervangen worden; en ook mogen de
richtlijnen, welke de rijkskerk aan een
landskerk voor haar inrichting geven mag,
met de belijdenis dier landskerk niet in
strijd zijn, maarde Gleichschaltung, de
gelijkschakeling is tot dusver op ander ter
rein zoo sterk gebleken, dat we hier ook
haar invloed vreezen.
De Führergedanke, de leidersidee, welke
ïn de nieuwe kerkwet overheerschende is,
is echter diametraal tegengesteld aan het
gereformeerd beginsel van kerkregeering.
Volgiens gereformeerd begrip
berust de kerkelijke macht bij het presby
terium van de plaatselijke kerk (gemeente)
en voor zaken, welke het algemeen belang
der kerken raken of door een mindere ver
gadering niet kunnen worden afgedaan,
bij de synode, welke uit afgevaardigden,
predikanten en ouderlingen, is samenge
steld. Naar gereformeerd gevoelen rust de
kerkelijke macht, welke de Koning der
Kerk binnen Zijn gemeente uitoefent, op
de schouders van het presbyterium, dat be
staat uit een dienaar des Woords en ouder
lingen,. die met de diakenen een ambt be-
kleeden, dat van Christuswege in de kerk
is ingezet.
Het bisschoppelijk systeem van
de roomsche- en thans (al is het in mindere
mate) ook van de Duitsche evang Kerk,
laat de kerkelijke macht concentreeren in
den persoon van den bisschop.
De Führergedanke van den staat heeft
ook haar intocht in de kerk gedaan en daar
haar triomfen behaald. Kerkeraad en sy
node zijn in de oogen van veel Duitsche
lutheranen een vorm van parlementarisme
geworden. Synode en Rijksdag zijn beide
uitvloeisel van de groote Fransche Revolu
tie, van het westersche systeem, en met
beide moet worden afgerekend: landdag en
rijksdag, vormen van het staatkundig par
lementarisme, zijn reeds opgeruimd; kerke
raad en synode, vormen van het kerkelijk
parlementarisme, zullen er ook aan moeten
gelooven!
En waar het presbyteriaal-synodale sy
steem vooral bij de gereformeerden in aan
zien is, staan deze belijders bij veel Duit
sche lutheranen in een niet al te besten
reuk. Was Calvijn ook geen Franschman?
En is heel het reformiertentum eigenlijk
geen westersche invloed op Duitsch terri
toir?
Wilhelm Stapel en anderen, die de ge
reformeerden met scheeve oogen aanzien,
dienen te weten, dat de gereformeerden hun
kerkeraden en synodes niet eerst gekregen
hebben door de revolutie van 1918, die in
Duitschland veel democratische, kerke
lijke vertegenwoordigers in het kussen heeft
gebracht, maar dat sinds de dagen van
Calvijn de presbyteriaal-synodale vorm van
kerkregeering bij hen in eere is. En de her
vormer van Genève bedoelde daarmee ook
niet iets nieuws te brengen, maar naar den
woorde Gods te reformeeren, te herstellen
wat in de oud-christelijke kerk reeds aan
wezig was. In het boek der Handelingen
komen naast de herders of leeraars reeds
ouderlingen en diakenen voor. Van Chris
tuswege zijn deze ambten door de aposte
len in de kerk van Christus ingesteld. Niet
democratisch, maar christocratisch willen
zij zijn!
Hoezeer de Führer-gedachte ln de kerke
lijke lucht zit, blijkt o.a. uit no. 16 van het
blad, de „Christliche Welt", waarin wordt
betoogd, dat de luthersche rijksbisschop ook
het recht moet bezitten om in gereformeer
de gemeenten geestelijke ambtshandelingen
te verrichten. De uitlegging van art. 6, 3,
waarin over de vervanging van deze bis
schop door den gereformeerden minister
wordt gesproken, schijnt dus voor allen niet
dezelfde te zijn.
Artikel 6 eindigt met de woorden: Das
Nahere bestimmt im Gesetz. (De nadere
uitwerking wordt geregeld door een wet).
Bij deze nadere uitwerking behooren onze
geref. broeders ter dege op hun hoede te
zijn, opdat zij niet komen onder de geeste
lijke zeggenschap van een kerkvorst, die
niet alleen van andere confessie is, maar bij
hun kerkinrichting in het geheel niet be-
Wanneer bij de gereformeerden de kerke
raden worden aangetast, tast men hun
ruggegraat aan!
Het wil ons echter voorkomen, dat de
geest van de nieuwe grondwet het recht der
gereformeerden erkent: zij spreekt van ge
lijkgerechtigd naast elkander staande be
lijdenissen (Aanhef); zij spreekt van den
belijdenisstand, die gehandhaafd moet
worden (bij art. 2); zij kent een kerkenorde,
die door de belijdenis gebonden is. (art. 31.
En de kerkenorde, bij onze geref. Duit
sche broeders, is daarin door hun geref.
belijdenis gebonden, dat zij de regeering
der kerk in handen geeft van presbyterium
en synode. Wanneer de komende Nationale
Synode met het „gelijkgerechtigd" in den
Aanhef ernst wil maken, dan dient zij de
Geref. Kerk volkomen vrij te laten om zich
prcsbyteriaal-synodaal te blijven inrichten;
dan wordt haar Bekenntnisgeprhgewaar
van art. 7 spreekt, berücksichtigt; dat is:
haar belijdenis-beeld ontzien.
Eischen
organieke wet nader bepaalt, dat de
Rijksbisschop tot gereformeerd mi
nister zal moeten aanwijzen den modera
tor of voorzitter van de synode der Geref.
Kerk. Als plaatsvervanger van den bis
schop zou hij binnen de Geref. Kerk dan
optreden krachtens de bevoegdheid, door de
eigen Geref. Synode hem verleend.
Het gereformeerd Bekenntnisgeprage, dat
ook in de kerkinrichting tot uitdrukking
wil kranen, zou dan zoo veel mogelijk
ontzien zijn geworden. Enkrachtens
het „gelijkberechtigd" in den Aanhef is de
Synode daartoe verplicht
Mocht men van bisschoppelijk-luthersche
zijde hiertegen opmerken, dat aan de Geref.
landskerk (want we veronderstellen, dat
alle Geref. gemeenten en groepen zich bij
één bestaande landskerk zullen aansluiten)
alsdan een meerder recht was gegeven bo
ven de Luthersche landskerken, die voor
de benoeming van hun geestelijke(n) mi
nister^) slechts een voordracht, dus geen
stringente aanwijzing, mogen indienen bi]
den rijksbisschop, zoo antwoorden wij hier
op, dat dit meerder recht zijn grond vindt
in het verschil van confessie. De Geref. be
lijdenis in Duitschland eischt de presbyte
riaal-synodale kerkinrichting. Die belijde
nis moet ontzien en daarom is het meerder
recht eigenlijk een gelijk recht, nl. voor de
confessies. Enkrachtens den Aanhef
moeten deze immers als gelijkgerechtigd
naast elkander staan!
Van ernst maken met dit gelijkgerech
tigd-staan, kan de komende synode ook
dan blijk geven, wanneer het gaat over de
opleiding der predikanten voor
de verschillende belijdenis-groepen.
In de Grondwet vinden we daarover
niets. Wel vinden we in art 4 par. 2 uitge
sproken, dat de Duitsche Evang. Kerk haar
bijzondere zorg wijdt aan het Duitsche
volksdom, vnl. bij de jeugd, maar hieronder
zal de theologische opleiding der a.s. pre
dikanten toch wel niet vallen. Die zal on
dergebracht moeten worden bij 1 van art
zes, waar we lezen, dat „de Duitsche
Evang. Kerk de binnen haar vereenigde
Christenheid wil uitrusten voor de vervul
ling van haar goddelijke opdracht". Tot
deze uitrusting behoort ongetwijfeld ook de
theologische vorming van de toekomstige
dienaren des Woords. Voor een rechte vor
ming van Geref. dienaren is natuurlijk op
leiding noodig aan een Geref. Theologische
Hoogeschool of Universiteit.
Vroeger is dat in Duitschland ook zoo ge
weest, zooals wij het in Nederland met de
Geref. Hoogeschool in Kampen en met de
Geref. Universiteit in Amsterdam nog heb
ben. Toen had men in Duitschland de
Geref. Hoogeschool van Duisburg, van Mar
burg, van Herborn en de Geref. Universiteit
van Heidelberg. Deze zijn helaas alle ver
dwenen. In een tijd, toen men het Bekennt
nisgeprage onvoldoende ontvag! Daarmee
zal het echter thans, volgens de nieuwe
Grondwet, uit zijn! De Gereformeerde belij
denis zal als gelijkgerechtigde naast de Lu
thersche staan!
En c'aarom verwachten we van de ko
mende Nationale Synode, dat zij aan de Ge
formeerde belijdenis-groep een of meer ge
legenheden (hoogescholen of faculteiten óf
Lehrkörpersohaften) zal geven, waar haar
toekomstige dienaren in overeenstemming
mot haar belijdenis kunnen worden opge-
N.V. FABRIEKEN WADDINXVEEN
VH. A. KEMPKES Co.
TEL. 17 - WADDINXVEEN
TOONKAMERS:
CRABETHSTRAAT 57 - GOUDA
TEGENOVER HET STATION
Resumeerend kunnen we den inhoud der
beide laatste artikelen in de volgende pun
ten samenvatten.
A. Voordeelen: 1. de schriftuurlijke grond
slag kan ook bij de gereformeerden schrif
tuurlijke eenheid in de prediking brengen.
2. De rijksgedachte in de organisatie staat
toe, dat een Geref. enclave zich voegt bij
een Geref. landskerk.
3. De Geref. minister versterkt de gemeen
schap onder de Geref. belijders in kerken
en groepen.
B. Gevaren: 1. De Führer-gedachte zal de
presb.-synodale kerkinrichting in gevaar
kunnen brengen.
2. Met de kerkinrichting loopt dan ook de
belijdenis gevaar.
C. Eischen: 1. De moderator der Geref.
synode worde de Geref. minister.
2. Ten overstaan van de Geref. Kerk ont-
leene hij zijn bevoegdheid aan het modera
torschap, niet aan de bisschoppelijke plaats
vervanging.
3. De Geref. Kerk krijge eigen inrichtin
gen voor de vorming harer aanstaande die
naren des Woords.
Wij willen besluiten met de komende Na
tionale Synode wijsheid van boven toe te
bidden, opdat zij mag arbeiden tot waar-
achtigen opbouw van de Duitsche Evange
lische Kerk, en daardoor tot heil van het
Duitsche volk.
BINNENLAND,
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN
Ba Kon. besluit Is toegekend de aan de Orde
au Oranje-Nassau verbonden eere-medallle ln
rons aan A Amersfoort, kraanmachinist en J.
'laisler. kllnknagelmaker bü de N.V. Fabriek
an Klinknagels en Schroefbouten v.h. Joh.
mit te Slikkerveer gem. Ridderkerk.
De aankomst van Von Papen te
Boedapest, waar hij als gast van
min.-president Gömbös verblijft.
Eenige Nederland-sche dames maken
een zwemtoer door Engeland. Een
Londensch-e politieagent verstrekt ze
eenige inlichtingen.
Rechts: De heer G. Baas Kzn. (a.r.)
een der nieuwe Wethouders van
Amsterdam.
Op de Masaryk-baan te Praag werden auto-wedstrijden gehouden om den „Grand Prix". Links: de start van de auto's onder de
ccm-categorie. Rechts: een ongeluk tij dens de race: een wagen van de baan.
Het wrak van een vliegtuig der Joego-Slavische Lucht
vaartmaatschappij, dat tijdens de mist bij Ljubljana
neerstortte; acht personen werden gedood.
EERSTE KAMER
Commissies
Gistermiddag kwam de Eerste Kamer in
een korte vergadering bijeen.
Aan de orde was de benoeming van leden
der Huishoudelijke Commissie.
Vacature-Van Lanschot. Herkozen werd
de heer v. Landschot (r.k.) met 35 stemmen
(3 blanco). De heer v. Lanschot nam deze
benoeming aan.
Vacature-Polak. Herkozen werd de heer
Polak (s.d.) met 35 stemmen (2 blanco).
Ook de heer Polak nam de benoeming aan.
Tot leden der Gemengde Commissie voor
de Stenografie werden herkozen de aftreden
de leden Slingenberg (v.d.) en v. Cit-
ters (ar.).
Adres van Antwoord
De Kamer ging vervolgens in de afdee-
lingen voor behandeling van het ontwerp
Adres van Antwoord op de Troonrede.
De vergadering werd te 2 uur 35 verdaagd
tot hedenochtend elf uur.
NED. CHR. FILMGENOOTSCHAP
ONTMOET VEEL BELANGSTELLING
Naar mep ons meedeelt, hebben de earete
mededeelingen over het Ned. Chr. Filmge-
nootscha.p zeer veel bewijzen von belangstel
ling bij het bestuur doen toekomen. Zelfs
kwam zooveel correspondentie binnen, dat
sommigen wel even zuil* moeten wachten
voor zij antwoord kunnen krijgen.
Het arogrtrnma von het wintereeizoen
Burgemeester Stulemeyer van Schiedam legde gisteren den eersten
steen van het St. Jacob-Gasthuis. De burgemeester zet de wordings
geschiedenis van 't nieuwe bouwwerk uiteen. Inzet: de steen-legging
Links: De Werkinrichting voor hulpbehoevende blinden te Rotter
dam bestaat vandaag 75 jaar. Een foto van 't gebouw dezer inrich
ting aan de v. d. Duynstraat.
ROFFELRIJMEN
„Dr. H. Colijn
door Br J. C. Rullmann*
Schoon 't hier allerminst de plaats is
Voor een boekbeoordeeling
Prijs ik hier een boek aan, dat ik
Van den uitgever ontving;
't Is het boek van onzen Leider
En Minister-President,
Die wel over heel de wereld
Als een kopstuk wordt erkend.
O, ik tv eet het: zeek're broeders
Zullen klaaglijk zeggen: Wat?
Heeft je politieke afgod
Nog geen geur genoeg gehad...
Daar zal ik het zwijgen toe doen:
Als 't om menschvergoding gaat
Is er buiten ons een clubje
Dat dat vak perfect verstaat.
Rullmann, de historie schrijvert
Biedt ook hier ans geen roman,
Maar een boek dat zelfs de toetsing
Van den vijand velen kan;
't Is een boek vol simple feiten
Zorgzaam, liefdevod vergaard;
Veel, dat voor ons in de mist lag
Wordt ons in dit werk ver-klaard;
Bovenal: we zien dit leven
Voortgekomen uit Gods hand
Tot een zegen voor ons volk èn
Voor veel meer dan Nederland;
Niets er in van 't wierookzwaaien,
Dat zoo gretig wordt verwacht;
Wel verdieping van ons inzicht
In Gods onweerstaanbre kracht.
Jong en oud! je móét het lezen!
Onze Leider wordt gesmaad
Enkel om hem prijs te geven
Aan de harden van de haat;
Zorgt ervoor, dat je den vijand
Goed gewapend kunt weerstaan
En terstond, met bloote feiten,
Om de roode ooren slaan!
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
1933-1934 is aan vereenigingen en hoofden
van scholen verzonden. In voorbei eriding
is een supplement waarin films worden op-
genomen welke nog gekeurd moesten wor
den. Dit supplement zal binnen niet te lan.
gen tijd worden toegezonden.
Overigens svordt er nog eens op gewezen,
dat het Genootschap diensten wil bewijzen
als adresbureau ook voor vooretellingen
vaji vereenigingen en corporaties, öl heeft
het N.C.F.G. er verder geen bemoeienis mee
inzake inhoud en kwaliteit van films enz.
Het adres van het secretariaat van het Te-
nootschap is Kromme Nieuwe Gracht 18.
Utrecht,
