JUeunir iTriïisdtf (ïmirmit
Calvinistische
Sfudenfen-Beweging
kost maar (2.35 per kwartaal of 18 ct. per week
goedkoopbest verzorgde Christ, dagblacc in Nederland
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1933
DERDE BLAD PAG/ 9
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Aagtekerke (toez.), cand,
J. G. Panhuise, hulppred. te Sloten (N.-H.).
Te Stedum, J. Hengeveld te Oosthem (Fr.).
Te Leermens (Gr.), II. Marra te Huizinge
(Gr.). Te Nieuweschans, J. A. Swart te
Kimswerd (Fr.).
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Groningen (vac.-G. H. A.
van der Vegte), J. H. A. Bosch te Alphen aan
den Rijn en D. Scheele te Middelburg.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
Cand. M. W. N i e u w enh uy z e, t
Vlissingen, hoopt Zondag 12 November a.i
intrede te doen als predikant der Chr. Geref.
Kerk te Franeker. Als bevestiger hoopt op te
treden Prof. J. J. van der Schuit, van Apel
doorn.
Cand. H. van der Veen, te Leens,
hoopt Zondag 17 September a.s. intrede te
doen als predikant der Geref. Kerk te Oppen
huizen, na bevestiging door Ds. H. Veldkamp,
van Sneek.
Cand. Th. G. Vollebregt, van
Delft, hoopt bij de Ned. Herv. Gemeente van
Hoornaar intrede te doen op Zondag 10 Sept.
a.s., na bevestiging door Prof. Dr. H. Vis»
scher, van Huis ter Heide (U.).
REOHTS EN LINKS
Te Rotterdam draagt het verzoek aan
den Kerkeraad der Ned. Hervormde Gémeen-
te aldaar om in de vacature van Dr. S. F. H.
J. Berkelbach van der Sprenkel een vrijzinnig
predikant (beoogd wordt Ds. G. Westmij ze,
voorganger der Vrijzinnig-Hervormden ter
plaatse) te beroepen, niet minder dan 3100
handteekeningen. Daaronder zijn, naar het
„Hbl." weet mee te deelen, acht van de 12
leden (allen rechtzinnig) van het College
Gecommitteerden tot de Zaken der Ned. Herv.
Gemeente (Kerkvoogden) te Rotterdam.
Ds. N. BIJDEMAST
Naar wij vernemen, zal Ds. N. Bijdemast,
predikant der Chr. Geref. Kerk te Boskoop,
die wegens een verwonding aan een zijner
beenen geruimen tijd zijn dienstwerk moest
onderbreken, thans met toestemming van zijn
huisdokter voorloopig in de morgengodsdienst
oefeningen weer voor zijn Gemeente optreden.
Ds. J. JERONIMUS
Het Bestuur der Baptisten-Gemeente te
Den Haag deelt ons mede, dat de voorgan-
f;er dezer Gemeente, Ds. J. Jeronimus, van
angdurige ziekte thans hersteld, Zondag
10 September a.s. zijn ambtswerk hoopt te
hervatten.
Dr. K. SCHILDER
Naar wy vernemen heeft de Classis Rotter
dam der Geref. Kerken in haar hedenmorgen
gehouden vergadering aan Dr. K. Schilder,
predikant der Geref. Kerk van Rotterdam-
Delf shaven, in verband met de door hem aan
genomen benoeming tot hoogleeraar aan de
Theologische School te Kampen, naar Art.
13 K.O. eervol emeritaat verleend met ingang
van 1 October a.s.
KERKGEBOUWEN
Naar wij vernemen, hebben voor den koop
van het kortgeleden gesloken kerkgebouw in
de Hoveniersstraat te Rotterdam, behoo-
rende aan de Geref. Kerk aldaar, gegadigden
zich aangemeld. De Kerkeraad der Vrije-
Evangelische Gemeente te dier stede heeft,
gehoord de leden harer Gemeertie, besloten
den Kerkeraad der Geref. Kerk een bepaalde
koopsom aan te bieden.
RESERVE-VELDPREDIKERS.
In verband met de deze maand te hou
den herhalingsoefeningen van het leger,
zullen de navolgende reserve-veldpredikers
dienst doen: Ds. A. C. G. den Hertog, Ned.
Herv. predikant te Rotterdam, in het gar
nizoen Amersfoort; Ds. W. J. van Lokhorst,
idem te Hilversum, in het garnizoen Le
gerplaats bij Laren; Ds. H. Steenhuis, Ge
ref. predikant te Sneek, in het garnizoen
Assen; Ds. W. J. Smidt, idem te Waddinx-
veen, in de garnizoenen Breda en Bergen
op Zoom; en Ds. G. H. Kersten, predikant
bij de Geref. Gemeente te Rotterdam, in het
garnizoen Ede.
Daarenboven zullen op uitnoodiging van
'deputaten voor de geestelijke verzorging
van de militairen vanwege de Generale Sy
node der Geref. Kerken, de predikanten Ds.
W. E. Gerritsma te Aalten en Ds. T. J. Ha
gen te Delft, resp. dienst doen in de garni
zoenen Venlo en Ede. Dit laatste ingevolge
het overleg van Deputaten met den Raad
van Leger- en Vlootpredikanten.
CONFERENTIES VOOR GEESTELIJK
LEVEN
Te Vlaardingen zullen op 19, 20 en 21
December a.s. conferenties worden gehouden
tot opwekking van het geestelijk leven.
Sprekers van verschillende Kerkformaties
en Stichtingen zullen op deze conferenties
actueele onderwerpen behandelen. Het geheel
z^l staan onder leiding van Ds. C. J. Hoeken
dijk.
KERKORGELS
Te O d ij k (U.) is Zondagmorgen in de
Ned. Herv. Kerk tijdens de godsdienst
oefening een nieuw orgel in gebruik ge
nomen. In den dienst ging voor Ds. W. W.
ten Haaften, aldaar. Na gesproken te heb
ben over Psalm 103 :2, richtte Spr. zich tot
de vele personen die zich voor 't verkrijgen
van een nieuw kerkorgel bijzonder hadden
geïnteresseerd- Hun bracht Spr. veel dank
en niet het minst aan den „Orgelbouw C.
.Verweys" te Amsterdam, de firma die het
orgel geleverd heeft.
Het orgel werd bij deze gelegenheid be
speeld door den heer S. Kamerling, orgelist
der Ned. Herv. Kerk te Geldermalsen, die
onder dezen gewonen dienst niet al te veel
gelegenheid had de vele solostemmen,
door combinaties verkrijgbare solostemmen
te doen hooren.
Het orgel is electrisch, heeft 2 manualen,
een vrij pedaal, en in totaal 30 registers.
HET POTJE
De stadspredikant die oordeelt onmoge
lijk zijn ambtelijk werk goed te kunnen
verrichten zonder bijdragen te vragen voor
het bekende potje „ter vrije beschikking",
wordt er in, „Diakonia", het maandblad
der Federatie van Diaconieën in de Ned.
Hervormde Kerk, aan herinnerd wat Prof.
Slotemaker de Bruine, toen deze nog pre
dikant te Utrecht was, eens schreef: „Wij
hebben dan ook van de vele honderden
guldens, die wij ontvingen, geen kwartje
besteed zonder overleg met- en goedkeu
ring van de diakenen onzer wijk".
WAARSCHUWING
D s. J. A. T a z e 1 a a r, te Rotterdam,
zoekt ons de volgende waarschuwing op te
nemen.
Colporteurs van de Zevende-dag-adventisten
trachten in verschillende steden en dorpen,
thans in het Noorden dee lands, geschriften
te verkoopen; zij zeggen te werken v
„Bijbelverspreiding", „Inwendige Zending"
„Gereformeerde Zending", daarbij mijn na
gebruikende als aanbeveling.
Ik waarschuw dringend tegen deze bedrie-
gelyke voorlichting. Het adres,' dat op het
verkochte drukwerk wordt aangetroffen, luidt:
Internationaal Zendingsgenootschap, Zevende
dag-adventisten, Nederlandsche Unie, Kauw-
laan 17, Den Haag.
ZENDING
Vereen iging. Het Rijnsche Zendings
genootschap en de Bethelsche Oost-Afrika-
Missie (Bethel bij Bielefeld, gestichten van
Dr. Von Bodelschwingh) hebben zich tot
een arbeidsgemeenschap vereenigd. Het
Rijnsche Zendingsgenootschap werkt ook
in onze Indien, o.a. onder de Bataks.
Schoolnieuws.
Binnen eenige weken zal weer een breede
groep van jonge menschen voor het eerst de
poorten der Universiteiten en Hooge Scholen
binnengaan. De zorgelooze vacantierust be
gint ibij hen reeds te wij-ken voor het nieuwe
goeddeels onbekende, dat komen gaat
Speelt de lust om in zelf gekozen studie
richting aan den arbeid te gaan daarbij een
rol, zeker niet minder streelt velen de ge
dachte, dat het tijdstip waarop zij zich „stu
dent" mogen noemen nadert Want al lebben
tal van omstandigheden aan het studenten
leven veel van zijn ouden „luister" ontnomen
toch ondergaat de moderne jongen en het
moderne meisje nog wel de romantiek van
de intrede in de studentenmaatschappij,
want nog altijd draagt deze kleine wereld
haar eigen karakter, handhaaft zij eigen tra
ditie, behoudt zij haar eigen en eigensoorti
ge genoegens.
Voor het meerendeel der tegenwoordige
studenten zijn noodzakelijker wijze „zuinig
leven"; „hard vossen"; „vlug examen doen";
„zoo gauw mogelijk een baan zoeken"; de
belangrijkste richtlijnen van hun studietijd.
Toch dient ook in een studentenwereld die
den druk der maatschappelijke omstandig
heden ernstig gevoelt, levendig te blijven
het besef, dat uitsluitend concentratie op de
eigenlijke vakstudie geen voldoende, zeker
geen ideale voorbereiding biedt voor de taak,
die den student straks in het maatschappe
lijk leven past. Het studentenleven biedt bij
uitstek de gelegenheid tot vorming der per
soonlijkheid, ook huiten de collegezalen en
laboratoria. Het samenleven van studenten
van verschillende faculteiten in de studenten
organisaties biedt een zeer gewenschte com
pensatie voor de vérgaande specialiseering
der vakstudies. De vriendschappelijke om
gang van zeer uiteenloopende karakters, de
uitwisseling van gedachten over de meest
verschillende onderwerpen, de eerlijke en
ongezouten onderlinge critiek, het samen
doorleven van de specifieke vreugden van
het student-zijn, dit alles draagt tot de aca
demische vorming evenzeer bij als het vol
gen der colleges en het bestudeeren der hand
'boeken.
Het zijn vooral de studentencorpora, waar
in dit eigenlijke, typische studentenleven
zich afspeelt En daarom rijst voor eiken
student die voor het eerst in het album
disdpulorum van zijn Alma Mater wordt
ingeschreven, de vraag bij welk corps of bij
welke vereeniging hij zich zal aansluiten.
Voor den student aan de Theologische
School of aan de Vrije Universiteit bestaat
deze vraag in dien vorm niet Daar bleef
immers nog gehandhaafd het ideaal dat één
Corps alle studenten aan School of Univer
siteit omvat. Maar aan de openbare Univer
siteiten behoort de verwerkelijking van dit
ideaal reeds lang tot de onmogelijkheden.
Veel jonge menschen van Gereformeerden
huize zullen zich ook dit jaar weer aan de
openbare Universiteiten en Hooge Scholen
laten inschrijven.
Aanstaande artsen, biologen, geologen,
apothekers, ingenieurs, landbouwkundigen,
indologen zij kunnen niet anders dan
daar hun studie voltooien. Toch behoeven
ook zij niet verlegen te staan bij de keuze
eener studentenorganisatie, want aan elke
Universiteit of Hooge School vinden zij een
afdeeling der Societas Studiosorum Refor-
matorum, de Unie van Gereformeerde Stu
denten aan de Openbare Universiteiten en
Hooge Scholen. Grondslag en doel dezer Unie
evenzeer als haar bijna vijftigjarige historie
wettigen de uitspraak, dat ieder student, die
de gereformeerde belijdenis is toegedaan,
zich slechts door zeer bijzondere redenen
mag laten weerhouden zich bij deze Unie
S. S. R. aan te sluiten. Want deze Societas
biedt hem bij uitstek de gelegenheid om in
onderlinge vriendschap steun te zoeken in
den vaak moeilijken strijd om het behoud
zijner overtuiging om samen te overwinnen
de werkelijke of vermeende conflicten van
gelooven en weten. Hij zal er kunnen vin
den de onbezorgde studentenvreugde, de ty
pische amicitia, die het privilege der stu
dentenwereld is, maar evenzeer liet ernstig
streven om het echte student-zijn met het
waarlijk gereformeerd-zijn harmonisch te
verbinden.
Om de mogelijkheid, door dit alles zijn
studentenleven te verrijken, niet te ontgaan,
zal hij goed doen zich bij de S. S. R. aan
te sluiten.
Toch mag winst voor eigen studentenleven
niet het eenig motief voor aansluiting zijn.
Het mede in stand houden eener organisatie,
die reeds jaren lang voor de velen harer le
den tot zegen en behoud was, die temidden
eener versnipperde en geestelijk verdeelde
studentenwereld de vaan van het positieve
Christendom heft, dient ieder gereformeerd
student zich als plicht te rekenen. Wie zon
der dien plicht te erkennen, zich voegt bij
de S.S.R., loopt gevaar om zich, als werke
lijkheid en ideaal niet altijd kloppen, terug
te trekken in vruchtelooze kritiek. Maar hij
die iets voelt voor de gedachte, dat de ge
reformeerde levensovertuiging in staat moet
zijn om ook aan het studentenleven eigtji
stijl, eigen inhoud, eigen waardij, te geven,
en die bereid is om aan de verwerkelijking
van het ideaal dat in deze gedachten beslo
ten ligt, zijn krachten te geven, die zal in
het lidmaatschap der S. S. R. een rijke vol
doening vinden.
Onderstaande dames en hoeren zijn bereid
alle, gewenschte inlichtingen te geven
trent studie, huisvesting en aanmelding voor
het lidmaatschap:
Amsterdam: Mcj. T. BERGMANS, Zoomstr.
56 II, Zuid.
P. C. SANDERS, Koninginneweg 194 B,
Zuid.
Leiden: J. P. v. d. KAM, Sweelinckplein 1,
Den Haag.
Utrecht: Mej. A. v. BAREN, A. R. Falckstr.
3, Utrecht.
H. TH. MIJNHARDT, Tolsteegsingel
40 bis, Utrecht.
Groningen: T. J. POPPEMA, Zwanestraat
12, Groningen.
Delft: S. K. v.d. KOOI, Vlamingstraat 24 b.
Delft.
Rotterdam: G. C. VINK, W. Buytewechstr.
83 b, Rotterdam; Thorbeckeplein 8,
Amersfoort.
Wagen ingen, P. J. FEY, Englaan 4, Wage-
ningen.
„HET WAARHEIDSPROBLEEM-
REFERAAT VAN
Prof. Dr. D. H. Th. VOLLENHOVEN
Dr. J. A. Nederbragt spreekt over:
„Autarchie, politiek, economisch"
Lunteren, 5 Sept. 1933.
Het eerste object van waarn^rjiing
vanmorgen het weer. Hoe kan het ook
ders, waar we immers in een kamp van
niets zoo afhankelijk zijn. als juist daarvan?
Als we dus zeggen, dat de zon weer vroo-
lijk over de hei en de barakken scheen, dan
behoeven we slechts te zeggen dat de stem
ming allerwege daarmee evenredig was.
De heer C J. W o u d s t r a, uit Leiden,
opende de dag met ons door een gedeelte
uit de Bijbel te lezen en voor te gaan in
gebed.
De congresvoorzitter, de heer J s. van
der Linden, riep daarna onder de aange
komen gasten o.m. welkom toe aan den heer
Botma, vertegenwoordiger van de Geref.
Studentenbeweging te Stellenbosch (Zuid-
Afrika) en rev. Innes, afgev. van de Inter-
varsity Fellowship of Evangelical Unions,
Londen.
Daarna was het woord aan Prof. Dr. D.
H. Th. Vollen hoven, van Amsterdam,
voor z'n referaat over
„Het Waarheidsprobleem"
wil niet zeggen, dat
z. L de waarheid
problematisch is,
maar slechts dat te
genwoordig de waar
heid voor velen pro
blematisch is ge
worden. Ten onrech
te, want de Heilige
Schrift leert ons iets
anders; maar te ver
staan, want de gang
bare wijsbegeerte is
niet schriftuurlijk.
Spr. wil daarom
(I) nagaan de gege
vens van de H. Schrift omtrent „waarheid",
(II) die der geschiedenis van kentheorie en
logica, om dan (III) de conclusie te trek-
De gegevens der Heilige Schrift
Op grond van een uitvoerige analyse van
het woordgebruik in de Bijbel constateerde
spr. dat volgens de H. Schrift „waarheid"
beteekent: vastheid, bestendigheid, trouw,
allereerst bij God t. a. v. de menschen, en
■oorts ook, correlaat daarmede, bij die men
schen, die door de wedergeboorte den Chris
tus toebehooren, en in Hem door God als
door de vaste grond van hun leven, wor
den gedragen. Dit gedragen worden is niet
afhankelijk van hun kennen: het be-
heerscht, juist omgekeerd, èn het leeren
kennen van de wet voor ons geloofsleven,
dit is van het Woord Gods dat ze alleen
door de wedergeboorte „voor waar" houden
èn het leeren kennen van het overige in
de kosmos, zoowel op niet-, als op wel-
wetanschappelijke wijze. Daarom is waaf-
heid in de H. Schrift niet theoretisch, doch
wordt het werken aan de theorie bij den
Christen door de werking van den God der
waarheid, d. i. der trouw, beheerscht.
De gegevens van de geschiede-
is der wijsbegeerte.
De lijn der histox-ie volgend staat spr. in
den breede stil bij de nieuwere richtingen
in de kentheorie en de logica van het no
minalisme: de transcendentaal-philosophie,
de levensphilosophie (fascisme, pragma
tisme, nationaal-socialisme) en het relati-
e van Heidegger. Zoowel de onderlinge
strijd dezer richtingen en hun kamp tegen
het realisme, als de worsteling tusschen no
minalisme en realisme illustreeren het at
wijzend oordeel van de H. Schrift over al
deze pogingen, de voor-theoretische vast
heid in de kosmos te fundeeren.
Conclusie.
Verwerpend alle theïsme en kosmisme, eri
dus ook de verbinding van beide, die de
wijsbegeerte tot aanvaarding van antino
mieën leiden, zet spr. nu achtereenvolgens
uiteen, hoe men, bij afwijzing van alle syn-
thesephilosopliie, kan komen tot een
schriftuurlijke theorie omtrent subject (on
derdaan) en wel op het gebied van ken
theorie en logica.
Ook bij ons pogen, God en Zijn werk te
leeren kennen, overtreden we telkens Gods
wetten daarvoor geldend. Doch ook voor
deze zonden is vergeving. Onvergeeflijk zou
't echter zijn, indien kinderen des verbonds
in deze tijd van hevige worsteling der gees
ten vergaten het woord van Jesaja (7 9):
„Indien ge u niet aan Mij houdt, dan houdt
ge 't niet!"
Bespreking referaat.
Op dit referaat volgde een uitvoerige be
spreking, die in de middag werd voortgezet
Ds. B. W. Ganzevoort, uit Gent, zeide
dat het hem getroffen had, dat bijna uit
sluitend woorden en uitdrukkingen uit het
Oude Testament door den referent gebruikt
waren. WYordt zoo aan het Nieuwe Testa
ment niet tekort gedaan?
In het evangelie van Johannes wordt on
derscheiden tusschen de wet, door Mozes ge
geven, en genade, door Christus geworden.
De volle openbaring is tóch eerst gekomen
door het werk van Jezus Christus.
Jezus zegt, dat de waarheid ons vrij zal
maken. Hiervan nu wordt in het Oude Tes
tament lang zoo veel niet gesproken. Hier
is de geloovige een kind, staande onder de
ret Gods, in het Nieuwe Testament echter
een volwassene, die inzicht heeft in de
waarheid en zich daardoor mag laten lei-
In God is denken en leven één. Als Hij
werkt, is dat werken in overeenstemming
met Zijn denken, d.. i. trouw. Het Nieuwb
Testament gaat verder dan het Oude, en
brengt ons dichter bij het één-zijn van den-
De heer J. H. D i e m e r, uit Leiden, vroeg
hoe, in verband met het feit dat de Chris
ten wetten en normen erkent en die niet
met object vereenzelvigt, de uitspraak van
Paulus te verklaren is, dat in Christus de
volheid Gods lichamelijk is geopenbaard.
Spr. vraagt verder hoe het staat met de
natuurwetenschappen, speciaal de biologie
van Aristoteles. Kunnen we die heelemaal
niet gebruiken?
Beantwoording der vragen.
In antwoord op de vragen van den heer
Diemer zegt Prof. Vollenhoven, dat de the
orie moet gefundeerd door iets, dat vóór de
theorie ligt. Allereerst moeten we waar zijn
in het hart. Ook studie is een kwestie van
het hart.
We moeten verder gaan dan tot de wijs
begeerte en bovenstaand ook toepassen op
vakwetenschappen.
Tot ds. Ganzevoort zegt .ef., dat het Oude
Testament duidelijk wordt in het Nieuwe
Met het Oude moet steeds begonnen en al
tijd moet het doorklinken in het Nieuwe.
Volgens oude opvattingen was Johannes
een matador in de Grieksche philosophie.
De Schrift laat echter zijn persoonlijkheid
zien: een visscher, zijn Grieksch is linguïs
tisch slecht, een Jood, die in het Oude Tes
tament thuis is. Waartoe zouden we hern
dan tot een logosspeculant maken?
Het „geworden" van de waarheid wnrdi
niet gevonden in de Griekschj speculatie.
Het Oude Testament is vol van de waar
heid Gods. Vrijmaken is allereerst vrijmu
ken van de zonde en dan pas van de wet.
Voor de geloovige Jood is nooit sprake ge
weest van „gebod op gebod en regel op re
gel". Het wandelen in God was echter voor
den vroom en Jood rust.
Het is verkeerd te meenen, dat bij Jezus
Christus waarheid en werkelijkheid onder
elkaar staan als hooger en lager.
Daarna bestond gelegenheid om verder op
de kwesties in te gaan.
Om de sport en gezelligheid te organisee-
ren is heden een sport- en gezelligheids-
commissie samengesteld.
Van drs. v. d. Velden, uit Rotterdam,
kwam een telegram van verhindering in.
Als we 's avonds rusten gaan, nadat de
heer J. C. S t re e f k e r k, uit Delft, de dag
met ons gesloten heeft, zijn we begeerig te
weten, hoe de nieuwe dag worden zal.
Lunteren, 6 Sept. 1933.
„Autarchie, politiek, economisch."
Dr. Nederbragt, geroepen over autarchie
te sproken, verwerpt op taalkundige gron
den het verschil,
dat men maakt
tusschen autar
chie en autarkie
Autarchie is het
Grieksche autar-
keia, met verzach
ting van de k tot
ch. Spr. zal het
dus hebben over
autarchie zelf
genoegzaamheid,
zelfstandigheid,
onafhankelijk
heid. In détailvra
gen zal hij daar
bij niet treden, i)r. j. a. xcicrbragi.
met name niet
handelen over wat de Nederlandsche Re
geering heden ten dage doet of doen moet,
maar de zaak als principieel vraagstuk be
spreken. Spr. zal zich in de eerste plaats Ia-
ten leiden door gedachten, aan den Bijhei
ontleend, maar op het voetspoor van Groen
van Prinsterer zal hij vooral óók letten op
wat is geschied, op de ontwikkeling in de
historie, maar bovendien op hetgeen is. d.'
op de onveranderlijke basis, waarop elke
nationale economie is opgebouwd.
In het eerste iteel van zijn rede betoogt
Spr., dat in het eerste hoofdstuk van Gene
sis gelegen is wat hij noemt het groote ge
bod voor het economische leven, èn de wet
der productie, èn de wet van het wereldver
keer, én de w«t der volmaaktheid. Hij werkt
deze gedachte, voor wat de productie betreft,
eerst uit voor den landbouw, de cultuur van
den bodem, betoogende dat de landbouwer
van Godswege geroepen is, zijn product tot
een zoo hoog mogelijke qualiteit op te voe
ren en al wat de productie en het product
bedreigt (vee- en plantenziekten e.d.) te be
strijden. In de geschiedenis van den bouw
van tabernakel en tempel, met name in de
geschiedenis van Bezaleël, ziet Spr. het
charter van de nijverheid, die naar vol
maaktheid en schoonheid van product moet
streven. Eenerzijds is hij van oordeel, dat.
als in Genesis I den mensch de heerschappij
over aarde, zee en lucht gegeven wordt, dat
den plicht, naar uitvindingen te streven, in
sluit. Anderzijds wijst zijns inziens de ge
schiedenis van Bezaleël en diens goed be
raamd werk in de richting van rationalisa
tie, in den zin van ordelijken, wel overleg
den en wel geleiden arbeid.
In aansluiting aan dit laatste zet Spr. in
het tweede deel van zijn betoog uiteen, dat
laats, waar God Nederland gelegd heeft,
voor ons volk handel en scheepvaart tot roe
ping stempelt Daarbij komt dat de geeste
lijke grondslagen van ons volksleven zich
ontwikkeld hebben onder sterken invloed
van het Calvinisme, de godsdienstige opvat
ting, waarin de leer van het goddelijk be
roep een groote rol speelt; ook aan een eco
nomische roeping mag men zich niet ont
trekken. Principieel rust onze nationale eco
nomie, zoo betoogt Spr., op drie trilogieën:
1. probleem van de ziel probleem van
den geest probleem van de materie; 2.
individueels werkzaamheid coöperatie
(groepsgewijze activiteit) grootbedrijf; 3.
vrij bedrijfs-steun van de overheid eigen
initiatief van de overheid; waarbij telkens
het eerste lid eener trilogie de basis vormt
In het derde deel zijner rede betoogt Spr.
allereerst, dat de begeerte naar winst van
het kapitaal, dat nimmer tevreden is, vaak
drijft in de richting van het geheel of ten
deele sluiten van de nationale markt voor
buitenlandsche concurrentie. Evenzeer kan
daartoe leiden de protectie, welke gevraagd
wordt door hen, die in een land een wille
keurige productie willen aanvangen of hand
haven, waarvoor de noodzakelijke levens
voorwaarden niet of niet meer aanwezig
zijn. Daarbij komt, dat er relatieve armoede
in de wereld is, althans een gevoel van ma
laise, dat er al evenzeer toe drijft de natio
nale markt voor zich zelf op te eischen.
Bovendien is er in politicis onrust in de
wereld, kan men de gedachte maar niet van
zich afzetten, dat er den een of anderen keer
toch weer oorlog uitbreekt, met het oog
waarop men het veiliger acht, economisch
kt te wezen, ongeveer alles zelf te kun
nen produceeren. Spr. meent evenwel, dat
deze vier oorzaken kapitalisme, protectie,
malaise, militaire voorzorg geen aanlei
ding zouden geven tot een zoo sterk autar-
chistisch streven, als in onze dagen kan
worden waargenomen, indien zij geen voe
dingsbodem hadden gevonden in een geestes
gesteldheid, die van huis uit autarehistisch
aard is, namelijk het nationalisme, dat
economisch verkeer met andero volken eigen
lijk slechts als noodzakelijk kwaad aan
vaardt, geen wederkeerige aanvulling
wenscht, maar het liefst geheel zonder an
deren zou stellen.
Komende tot zijn slotbeschouwingen, for
muleert Spr. deze in een vijftal stellingen:
In elk land hebben volk en overheb]
de heilige roeping, het nationale leven, ook
op economisch gebied, tot een harmonisch
geheel te ontwikkelen.
Het groote gebod eischt, dat het onder
ling verkeer der volken tot vollo ontplooi
ing worde gebracht, dat met name handel
en scheepvaart zoodanig worden verzorgd
bevorderd, dat de volken alle tezamen
een grooter harmonisch geheel gaan vor
men, hetwelk het aardrijk omspant.
c Autarchie bij anderen mag door Ne
derland nimmer met autarcï.-ia beantwoord
worden; zij mag slechts aanleiding geven
tot maatregelen van beveiliging en verweer,
die zoodra mogelijk weer prijs gegeven be-
Radio Nieuws.
OOVUERDAG 7 SEPTEMBER.
Huizen (296 M.) N.C.R.V 10.00 Zang 10.
Morgendienst door Ds. C. J. Hoekendijk.
Zang 2.00 Frai
C.N.V. 6.45
ippen en stofversieren T.15 Ned. Chr.
sbur. 7.30 Weekoverzicht 8.00 Con-
l 9.00 Spr. Dr. J. A. Nederbragt. plm
10 Vaz Dias 10.30 Gramoroon
3.30 Concert 12.15 Orkest 2.15
Concert 2.45 Voordracht 3.15 Concert
4.00 Voor zieken en ouden van aagen 4.30
Gramofoon - 5.00 Voor grootere kinderen
5.40 Orgel 7.00 Orgel 8.01 Orkest
11.00 Vaz Dias 11.10 Gramofoon
(Fransch) (509.3 M.)
laven try (1554.4 M.) 12.20 Orkest 1.35
Gramofoon 2.35 Orkest 3.20 Vesper
5.05 Orkest 6 50 Orkest 7.50 Concert
8 20 Conceit 10.40 Gramofoon 11.25 Piano.
Jeutschlandsender (1634.9 M.) 8.20
C a I u n d h org (1153 8 M.) 12 20 Concert
3.25 Viool 4.05 Concert 8.20 Orkest
10 20 Saxofoon 10.50 Concert
-angenberg (472.4 Al 6.20 Concert
7.20 Concert 10.50 Mensch und Welt
12.IS Concert 1.10 Concert 4.25 Piano
5.20 Gramofoon 6.00 Gramotoon 6.20 Or
leest 8 20 Concert 9.50 Orkest
London Reg. (355.9 M.) 12 20 Orgel 1.0S
Concert 4.05 Concert 8.20 Orkest 9.40
Gramofoon
Midland Reg. (398. 9 M.) 12.20 Orgel
1.05 Orkest 2.20 Orkest 9.40 Concert
Pa rüs (Radio Paris) (1724 M 8.05 Gramo
foon 12.20 Protestantsche causerie 12.60
7.30 Gramofoon 9.05 Zang
9.50 Gramofoon
hooren te worden; voor Nederland kan het
gioote gebod, dat tot internationaal verkeer
roept, nimmer op zijde gesteld worden.
d. Tegen internationale conferenties is in
hei algemeen geenerlei bezwaar, maar van
de wereldconferenties, die wij van den laat-
sten tijd kennen, moet voor het vraagstuk
der autarchie niets venvacht worden.
e. (Jok in dagen van autarchie om on3
heen, moeten we: 1. aan het groote gebod
vasthouden; 2. onze nationale economie har
monisch ontwikkelen; 3. ons door goede be
ginselen laten leiden; 4. geloovig wachten
totdat God het getij doet keeren.
SCHOOLGELDEN RIJKS H.B.SCHOLEN
Nieuwe regeling.
In het „Handelsblad" schrijft een belasting
medewerker het volgende:
Ingaande met het schooljaar 1933/"34 is een
nieuwe regeling getroffen ten aanzien van de
schoolgeldheffing aan de Rijks H.B.S.
De voornaamste punten, waarop deze rege
ling verschilt van de voorafgaande, zijn de
volgende:
De heffing begon vroeger by een inkomen
van f1000. Het tarief was toen: f1000 tot
f1600 f 12; f1600 tot f2000 f18; f2000 tot
f 2400 f 24 enz. Het tarief is nu: f 800 tot f 850
f6; f850 tot f900 f6.80 enz.; f1550 tot f1600
f20 enz.; f1900 tot f2000 f28 enz.; f2300 tot
f2400 f36 enz.
Het tarief klimt dus nu bij kleinere trappen
van het inkomen: tevens is het hooger. By
f 3000 was het vroeger f 36 nu f 50by f 5000
f66, nu f90; by f 9000 f168, nu f212, enz.
nieuwe rigeiing bevat voorts een tarief
gebaseerd op het bedrag van het zuiver ver
mogen. Dit tarief vindt toepassing voor elk
geval, dat het een hoogere uitkomst geeft dan
het tarief naar het inkomen. Door deze bepa
ling is er dus een einde gekomen aan het vrij
stellen van schoolgeldbetaling by het ontbre
ken van een belastbaar inkomen» terwijl er
nochtans een meer of minder belangrijk ver
mogen is.
Het tarief naar het vermogen begint by
f16.000 en is dan f6. Per f 1000 klimt het
met f 0.80. Bij f 21.000 is het f 10. Dan klimt
het per f 1000 met f 1. By f 31.000 is het f 20.
Dan klimt het per f 2000 met f 2. By f 140.000
wordt de klimming f 4 per f2000.
Een andere nieuwe bepaling is deze: Als een
leerling, na reeds eenmaal niet tot een hoo
gere klasse te zijn bevorderd, andermaal niet
tot een hoogere klasse wordt bevorderd, of
de tweede maal de vijfde klasse moet
doormaken, dan wordt het dubbele bedrag aan
schoolgeld gevorderd.
Evenals vroeger het geval was, is het
schoolgeld iets lager naar gelang er meer
minderjarige kinderen in het gezin zyn. En
ook is het lager, als er meer kindeen uit een
gezin op de H.B.S. gaan. Voor het eerste kind
betaalt men het volle tarief, voor het tweede
n voor het derde (in de regeling staat
hier weer tweede, maar dit zal wel derwe moe
ten zyn) en ieder volgend kind
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Rotterdam (Prins Willemschool voer
C.V.O., Charl. Kerksingel 79, hoofd J. M. C.
Juursema), K. Stadhouders te Rotterdam.
Voor tijdelijk.
>nsel (Veluwe), mej. G.. Hommes te
Errnelo. Voor nutt. handw.
Appingedam Geref. School)mej. A.
Dijksterhuis te Oterdum.
OPHEFFING.
Om bezuiniging zullen twee teekenscholen
..in de Vereeniging tot bevordering van het
vakonderwijs in West-Friesland, die te W e r-
vershoof en Grootebroek, worden
opgeheven.
teekent nu inalle nrs tot 1 October gratis
