WOENSDAG 24 MEI 1933
TWEEDE BLAD PAG. P
ningmeester, den hoer A. J. den Hollander,
wegens verhindering van dezen uitgebracht
door den secretaris - verminderde in het
afgeloopen jaar heit ledental met 27 ein wel
van 207 tot 180, terwijl 10 nieuwe leden toe
traden; het aantal leden voor het leven en
donateurs bleef gehandhaafd. De rekening
en verantwoording van den heer Den Hol
lander sloot met een nadeelig saldo van
f 1S13.67 en een totaal van f 13.576.85. Het
nadeelig saldo woivt gedekt door de op
brengst van de rijwielloodsen. Ondervond 't
ledental den invloed der s'eohte tijden, in
nog heviger mate was dit het geval met de
rijwielloodsen. Werden ia 1932 nog 110.210
rijwielen gestald, in het afgeloopen jaar
liep dit aantal terug tot 104.232. In weerwil
van alles gaat het bestuur met goeden moed
de toekomst tegemoet; -:t binnenkort te
openen nieuwe informatiebureau en de ver
grooting der rijwielloodsen zijn hiervan de
meest sprekende bewijzen. Het jaarverslag
van den secretaris wees eveneens op den
nadeelingen invloed der i ^omstandighe
den en memoreerde tevens de parate hou
ding van het bestuur. Hulde bracht de heer
Wichers Rollandet aan mej. Schuyt Best,
die ook thans weer in het informatiebureau
de vereeniging groote diensten bewees.
De aftredende bestuursleden, de heeren
A. J, den Hollander, A. W. Frentzen en C.
J. van Spall werden bij acclamatie herko
zen. Waar van de rondvraag door niemand
gebruik werd gemaakt, sloot de voorzitter
vorvolgens de vergadering.
Radio Nieuws.
GEM. RADIO-DISTRIBUTIE
DONDERDAG 25 MEI
Programma 1. van 824 uur Hilversum
Programma 3: 8—"ll.OcTLangenbeig; 11.50—
13.50 Könlgswusterhausen; 13.6014.20 Davon-
try; 14.20—17.20 Kalundborg; 17.20—19.20 War
schau; 19.20afloop Luxemburg
VRIJDAG 26 MEI
Programma 3: 812.20 Langenberg: 12.20
17.35 North Reg; 17.35—19.35 Brussel VI.; 19.35
afloop: Luxemburg
Wijzigngen voorbehouden
noemde behendigheids wedstrijd binnenkort
evenwel te doen plaats vinden en dan nog
op grooter schaal, waarvoor tevens de me
dewerking van enkele andere sportvereeni-
gingen zal worden ingeroepen. Bovendien
zullen dan de wedstrijden worden gehou
den op Zaterdagmiddag.
KINDEREN VOORZICHTIG
Dezer dagen liep een dochtertje van de
farn. van N. op bloote voeten buiten, met
het gevolg, dat ze in een glasscherf trapte.
De verwonding bleek van dien aard, dat
het meisje naar 't Acad. Ziekenhuis té Lei
den moest worden gebracht.
STADSNIEUWS
GEMEENTEZAKEN
II.
DE SCHOOLARTSENDIENST
In de raadsvergadering van 25 Januari
1932 werd de verdere behandeling van het
voorstel, om niet aan te nemen het voorstel-
Koole, inzake het aanstellen van een vol-
amb.enaar-schoolarts naast dc vier in func
tie zijnde schoolartsen, doch wel verschil
lende verbeteringen aan te brengen in het
geneeskundig schooltoezicht aangehouden
tot een volgende vergadering.
Deze aanhouding bood de gelegenheid om
overeenkomstig het door den heer Van Es
geopperde denkbeeld alsnog de Commissie
voor den Geneeskundigen- en Gezondheids
dienst uit te noodigen haar meening te doen
kennen ten aanzien van de tijdens de be
raadslagingen ingediende amendementen-
Donders. Volledigheidshalve stelden B. en
W. ook het tijdens die beraadslagingen in
gediende voorstel-Vos, om het geneeskun
dig schooltoezicht op te dragen aan een vol-
ambtenaar schoolartsen, ter fine van ad
vies in handen van cLie commissie.
De commissie heeft nu haar meening om
trent het ingediende voorstel en de amen
dementen neergelegd in een tweetal rap
porten.
In haar rapport van 7 Maart 1932 advi
seert zij tot niet-aanneming van het voor-
etel-Vos.
Het komt ook B. en W. voor, dat het vrij
wel overbodig is de argumenten die voor de
aanstelling van een vol-ambtenaar-school-
arts zijn te berde gebracht, thans opnieuw
te gaan bestrijden.
IDe amendementen van den heer Donders
wrerpen kort samengevat de volgende vra
gen op:
Zal het geneeskundig onderzoek zijn gron
dig of niet grondig?
Zal het onderzoek zoo intensief moeten
zijn, dat 'het kind zich moet ontkleeden, oi
eal het zich uitstrekken tot de niet-bedekte
lichaamsdeelen
Men zou ook kunnen zeggen:
Moet het onderzoek van het eene kind
zooveel doenlijk een waarborg zijn voor de
gezondheid van de andere kinderen, ot
moet het bovendien zijn een onderzoeken,
een opsporen van kwalen en gebreken, in
het belang van het kind zelf.
De Commissie voor den Geneeskundigen-
en Gezondheddsdienst heeft deze vragen over
wogen en zij heeft ze niet definitief willen
beantwoorden alvorens bekend te zijn èn
met de financieele gevolgen die aan liei
grondig onderzoek verbonden zullen zijn
èn met 'het oordeel van hen die in deze tot
oordeelen bevoegd zdjn, nl. van heil wier
advies is ingewonnen omtrent het bovenver
melde voorstel van den Directeur tot reorga-
mistatie van het geneeskundig schooltoezicht
Omtrent de kosten aan 't meerdere werk
Verbonden, kunnen B. en W. kort zijn.
De schoolartsen verwachten een verhoo
ging van bezoldiging van f 1000 per jaar, de
desbetreffende begroo tings post zou derhal v«
met f 6000 worden verhoogd.
Of men hiermede zal kunnen volstaan
meenen B. en W. te moeten betwijfelen.
Immers de vier schoolartsen wenschen het
bedoelde grondig onderzoek te doen geschic
den op Woensdag en Zaterdag beide dagen
des namiddags. Het komt oils voor dat de
hulp van 2 schoolverpleegsters bij het werk
yan 4 geneesheeren onvoldoende zal zijn.
Ten slotte zal vrij zeker een uitbreiding
moeten plaats hebben van de thans aan
wezige hulpmiddelen.
Dit voor zooveel de financieele zijde van
de amendementen betreft.
Ten opzichte van de vraag of een grondig
onderzoek zal behooren plaats te hebben
van alle nieuw ter school komende leerlin
gen, van alle leerlingen van het vierde leer
jaar en van alle leerlingen vam het laatste
leerjaar het volgende:
Uit het ongesteld onderzoek blijkt, dat de
besturen van alle bijzondere scholen, op een
enkele uitzondering na, tegen dit onderzoeic
Zijn; evenzoo de Inspecteur van het Lager
Onderwijs en de Gezondheidscommissie. Oox
de Commissie voor het Onderwijs verklaart
zich in haar meerderheid er tegen, doch
geeft tevens in overweging, om mocht men
den weg van de amendementen-Donders in
slaan, de verordening aldus te redigeeron,
dat de besturen van de 'bijzondere scholen
het recht verkrijgen een keus (te doen uit
het onderzoek zooals het nu plaats heeft,
en dat door den heer Donders bedoeld.
En ten slotte kan de Plaatselijke School
commissie zich slechts dan met het amen
dement-Donders vereenigen, indien aan de
ouders de vrijheid wordt gelaten, hun kin
deren door hun eigen geneesheer te doen
onderzoeken.
Is het getal voorstanders van het bedoeld
onderzoek hier miet groot, hij de hoofden
van scholen en het onderwijzend personeel
is dat getal niet veel grooter.
Van de hoofden en het personeel is dat
getal niet veel grooter.
Van de 'hoofden en het personeel van 24
openbare scholen ontvingen B. en VV. toch
slechts 4 antwoorden ten gunste van het
bedoeld onderzoek, 4 anderen verklaarden
zich er slechts onder zekere voorwaarden
voor, terwijl de overige er afwijzend tegen-
ove bleken te staan.
Immers de voorstanders, behoorende tot
het personeel van 10 scholen, wenschen het
onderzoek buiten de school en buiten de
schooluren. Zij wenschen dus niet het on
derzoek in de school, zooals de bedoeling is,
ook zelfs van den heer Donders, die het
onderzoek slechts bij uitzondering op een
andere plaats wil doen geschieden, zij wen
schen het schoolspreekuur waartegen
zeer nadrukkelijk werd gewaarschuwd
in het voorstel van 3 December 1931.
Na bestudeering van deze antwoorden
adviseert de Commissie voor den Genees
kundigen- en Gezondheidsdienst om de
amendementen-Donders niet aan te nemen
en B. en W. kunnen zich met haar advies
geheel vereenigen.
Afwijzend staan B. en W. ook ten opzich
te van het voorstel van den heer Knuttei
(comm.), waarbij B. en W. worden opge
dragen een regeling te ontwerpen voor een
tandheelkundigen dienst ten behoeve der
leerlingen van de lagere scholen. Hoezeer
men van inzicht kan verschillen omtrent de
voorgestelde intensiviteit van het toeziohi
op de scholen, algemeen is men toch van
meening, dat het toezicht moet blijven, ter
wijl het voorstel van den heer Knuttel be
oogt het instellen van een tandheelkundi
gen dienst ten behoeve van de schoolkinde
ren en daanmede dus komt op het terrein
van de behandeling. Tot het doen van de
zen stap is het college niet te bewegen. Ver
der zijn er ook financieele bezwaren.
B. en W. stellen ten slotte voor het voor
stel van den heer Knuttel niet aan te ne
men.
Het oorspronkelijke voorstel van B. en W.
tot wijziging van de verordening regelende
het geneeskundig toezicht op de openbare
en bijzondere lagere scholen, bewaarscholen
en dergelijke inrichtingen komt' in de ver
gadering van a.s. Maandag opnieuw in be
handeling.
VAN HET STADHUIS
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
de beslissing op het verzoek van: a. D. Poe-
1 gj, om icrgunning tot het oprichten van
een smederij in het perceel Pieterskerkhof
No 16. Sectie G No. 1182; b. C. Hoogeveeu,
om vergunning tot het oprichten van een
brood-, koek- en banketbakkerij in het per
ceel Groenesteeg No. 40, Sectie I No. 2605;
c. de firma Johan Parmentier, om vergun
ning tot het oprichten van een saiet- en
kousenfaibriek in het perceel Schelpenkade
No. 6, kadastraal bekend Gemeente Leiden,
Sectie M Nis 4395, 4369, 3S60 en 4111; d. P.
Corba. om vergunning tot het oprichten van
een banketbakkerij in liet perceel Mare Nis
9fi-9fia. Se.ctie H No. 1085, is verdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester
VAN STRYEN. Secretaris
Leiden, 2. Mei 1933.
PAARDENMARKT.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat met ingang van dit jaar de paarden
markt in deze gemeente zal worden gehou
den op den eersten Woensdag van de
maanden Juni en September en dat voor
ieder ter markt aangevoerd paard of hit
f 0 50 en Toor ieder veulen, muilezel of eze'
f 0.30 aan marktgeld verschuldigd is.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN.
Burgemeester
VAN STRYEN, Secretaris
Ledden-, 24 Mei 1933.
OPHALEN VAN HUISVUIL.
De Directeur van den Gemeentereinigings-
en Ontsmettingsdienst brengt ter algemeene
kennis, dat, in verband met den Hemel
vaartsdag het ophalen van huisvuil uit die
perceelen, welke gewoonlijk op Donderdag
worden bediend, nu zal plaats vinden op
Zaterdag d.a.v.
Bewoners van- die perceelen worden der
halve verzocht Vrijdag geen emmers aan
de straat te doen plaatsen.
De Directeur,
J. H. DE JONG.
Leiden, 24 Mei 1933.
KASGELDLEENING
13 Februari j.l. werden B. en W. gemach
tigd, om gedurende het tweede kwartaal
1933, met inbegrip van het in rekening-cou
rant bij de N.V. Bank voor Nederlandsche
Gemeenten op te nemen bedrag, kasgela-
leeningen aan te gaan tot een maximum
van f 1.000.000,—.
Hoewel tot dusver geen kasgeldleening
behoefde te worden aangegaan en ook geen
gelden in rekening-courant zijn opgenomen,
komt het B. en W., in verbind met de gt-
derende het derde kwartaal te doene beta
lingen voor rente en aflossingen van geld-
leeningen, ondersteuning van werkloozen.
enz., gewenscht voor, in dat tijdvak tot ver
sterking van de kasmiddelen voor den ge
wonen dienst te kunnen overgaan.
Evenals over het 2e kwartaal kan ook
o\^r het 3e kwartaal het maximaal bedrag
der kasgeldleeningen op f 1.000.000 worden
vastgesteld.
VEREEN. VAN CHR. TECHNICI
JAARVERGADERING.
De afd. Leidem van de Ned. Vereen, van
Chr. Technici kwam in jaarvergadering bij
een dm geibouw Patrimonium.
De voorzitter, de heer D. Hendriks,
sprak een openingswoord, waarin hij er op
wees, dat alhoewel de laatste 'paar weken
enkele leden afgevoerd moesten worden,
het werk tot nog toe langzaam excelsior was
gegaan en hoe er door intensieven arbeid
der leden nog uitbreiding aan te geven was.
De notulen alsmede de verslagen van
secretaris en penningmeester werden onjver-
anderd goedgekeurd.
Door een sober beheer der financiën ble
ven de uitgaven ver beneden het geraamde
Besloten werd in de begrooting dezelfde
cijfers te handhaven als voor 1932 waren
vastgesteld.
In ziin jaarverslag legde de secretaris, de
heer Hooidonk, sterk den nadruk op da
resultaten welke er bij enkele acties voor
de leden bereikt waren. Nadat de beschrij
vingsbrief voor de alg. vergadering was
behancteld en als afgevaardigden waren aan
gewezen de heeren Hendriks en Koekkoek,
kwam de bestuursverkiezing aan de orde.
De voorz. werd bij acclamatie herkozen,
de heer v. d. Reyden bij schriftelijke stem
ming. In de plaats van den aftredenden
penningmeester, de heer Wiggeliinikhuizen,
werd gekozen de heer Koekkoek.
Nadat een konje koffie gepresenteerd was,
kreeg de heer Bakkers gelegenheid omzijn
inleiding over „Kerkbouw" te houden.
Na een kort historisch overzicht gegeven
te hebben, ging spreker d'eper in on de
vormgeving van onze huidige Protestant-
sche keiken. Hoewel men oudtijds tegen
over deze kwestie vrijwel onverschillig stond
blijkt er den laatsten tijd een kentering in
te treden. Zeer uibvoerig behandelt spreker
de eischen welke z.i aan een kerkgebouw
met het oog op de functie ervan te stellen
zija
Het zeer interessante betoog lokte nog
een uitvoerige discussie uit, waarna de ver
gadering met dankgebed door den beer v.
Hooidonk werd gesloten.
VOETBALVELDEN
In het voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor het inrichten van eenige per
ceelen welland in -den Stadspolder tot voet
balvelden, merkten B. en W. nog op, dat
de uitgifte van de terreinen aanhangig zou
worden gemaakti
IDe voelbalvereeniginig „Fides Pacta" is
gegadigde voor de huur van de twee voet
balvelden, gelegen langs de spoorlijn Lei
den'Hoofddorp en de Zijl, groot 1.76.00 H.A.
en de speeltuinvereeniging „Oosterkwar
tier" voor de 'huur van het derde langs die
spoorlijn gelegen terrein, groot 1.00.40 H.A.
Beide vereenigingen willen de velden huren
voor den tijd van drie jaren, tegen een
huurprijs van f 150.per H.A. en per jaar.
Het vierde voetbalveld ware met een
daarop van gemeentewege te plaatsen kleed
huisje kosteloos ingebruik te geven aam het
Leidsch Crisis-Comité (Subcommissie Ont
wikkeling en Ontspanning) voor bespeling
door werkloozen;
LUCHTPOST VOOR NED. INDIfi
De directeur van het Postkantoor alhier
maakt bekend, dat in afwijking van de
einidB kort bestaande regeling dat voor ver
zending per luchtpost naar Ned Ooet-Indië
lot 2.40 uur in den nacht van Woensdag op
Condieidag aan het hoofdkantoor en tot 22
uur Woensdags in de bij bussen gelegenheid
bestaat etiuikken ter poet te bezorgen, daip
tijdstippen gewijaigd worden ahecn vcor
c-n a.s. vliegtocht op 25 dezer.
Op 24 dezer ml. wordt voor de hidht.poet
aan het hoofdkantoor te 22 uur, en de bij
bussen te 18 uur voor het la atet gelicht
CHR. HIST. JONGERENGROEP
REDE Dr. VAN RHIJN.
Gisteravond heeft mr. dr. A. A. van Rhijn
voor de Chr. Hist Jongerengroep in Ge
bouw Prediker een lezing gehouden over:
„Gezag en Vrijheid".
Na een kort inleidend woord van den
voorzitter, den heer D. Hendriks, was het
woord aan dr. Van Rhijn.
Rede dr. Van Rhijn.
Op bijna ieder terrein in staat en maat
schappij is thans een crisis waar te nemen.
Wij moeten ons opnieuw oriënteeren. Dat
geldt ook voor het vraagstuk van Gezag en
Vrijheid.
Er zijn meerdere verschijnselen, die erop
wijzen, dat nog steeds gezagsaanranding
plaats vindt Men denke aan de nog steeds
niet bedwongen huurstakingen en aan de
terreur, waarmede de leden der christelijke
visscherijorganisatie te IJmuiden worden
bedreigd. Reeds de Spreukendichter erkent
do noodzakelijkheid van gezag als hij zegt:
waar geen bestuurder is, gaat een volk te
gronde. Naar de meeninig van den Christen,
die overtuigd is van de groote macht van
het kwaad in de wereld, zal het gezag de
zonde moeten beteugelen. Laat de Overheid
dit na, dan grijpt een der onderdanen naar
het bewind. Mussolini zou zeker niet zoo
gemakkelijk een dictatuur hebben geves
tigd, indien Italië bij zijn optreden niet don
chaos nabij was geweest,
In een tijd als wij thans beleven is hei
gewenscht zich opnieuw te bezinnen op den
grond van het Overheidsgezag. Vooropmoet
worden gesteld dat het bestaan der Over
heid aan menschelijke willekeur is onttrok
ken. De Overheid is geen menschelijke,
maar een goddelijke instelling. Zij ontleent
niet haar gezag aan het volk, maar aan
God. De Overheid is dus niet lasthebber
van het volk, uitvoerder van den volkswil.
Zij heeft een eigen recht, een eigen taak en
een eigen verantwoordelijkheid.
Wat de vrijheid betreft, moet worden op
gemerkt, dat gezag en vrijheid geen tegen
stellingen zijn. Het gaat niet om zoo weinig
mogelijk gezag en zoo veel mogelijk vrij
heid, gelijk de heer C. A. Elout in „Onze
Staatkundige Partijen" schreef. Gezag en
vrijheid zijn geen tegenstellingen. Zij vullen
veeleer elkaar aan, vormen een twee-een
heid.
Uit de geschiedenis blijkt dat de vrijheid
met moeite werd veroverd. In Griekenland
is de staat alles, de burger niets. De Romei
nen eischten van hun burgers zelfs, dat den
keizer goddelijke eer werd bewezen. Het
Christendom daarentegen heeft de gedachte
verdedigd, dat er moet zijn een vrije sfeer
tusschen God en mensch. Deze vrijheid
leidt evenwel niet tot bandeloosheid. Want
de Christen gaat niet uit gelijk huma
nisme en liberalisme doen van den
mensch zonder meer, maar van den mensch,
gebonden aan God. Dit maakt don Christen
tot solidarist, tot gemeenschapsmensch. Hij
weet, dat God alle menschen als kinderen
van één Vader heeft geschapen.
Wie aldus èn gezag èn vrijheid zijn plaats
ge<"A moet de dictatuur verwerpen. De dic
tatuur verdedigt verkeerde zedelijke waar
den: macht en geweld in plaats van gerech
tigheid en liefde. In Duitschland willen
nationaal-socialisten het Evangelie van de
gedachten van liefde en barmhartigheid
„zuiveren". Bovendien vernietigt de dicta
tuur de zelfstandige staatkundige belang-
stellino van het volk, die juist moet worden
opgewekt. Bij een dictatuur mogen de on
derdanen nog slechts de papagaai van den
dictator zijn. Voorts vergroot de dictatuur
de kans op revolutie omdat er geen volks
vertegenwoordiging is, waar de spanningen
onder het volk op critieke oogenblikken
kunnen worden afgereageerd. Tenslotte be
denke men hoe gevaarlijk het is het wel en
wee van een geheel volk toe te vertrouwen
aan één mensch, „geneigd tot alle kwaad",
zonder dat er een volksvertegenwoordiging
is, die als controleerend orgaan, uitingen
van machtswellust, heerschzucht enz. van
den dictator kan tegen gaan.
Uit het bovenstaande volgen enkele con
clusies voor de practische politiek van he
den. Het accent moet thans meer vallen op
het gezag dan op de vrijheid. Als het schip
in nood is, kan de kapitein den opvarenden
niet die vrijheid gunnen, welke hij hun an
ders kan toestaan; alleen een sterk gezag
kan dan het schip in behouden haven bren
gen. Dat geldt thans ook voor het in nood
verkeerende Nederlandsche schip van staat
Tal van bepalingen in de wetgeving, die
teri doel hebben handhaving der openbare
orde, die waken tegen opruiing en beleedi-
ging van het gezag enz., moeten daarom
thans ruimer worden geïnterpreteerd dan
in normale tijden. Vooral van de organen
der Overheid mag bijzondere medewerking
worden verlangd, omdat thans niets be
denkelijker is dan een gezag, dat in zich
zelf verdeeld is. Zij, die zich vrijwillig in
overheidsdienst hebben begeven, moeten be
grijpen, dat een anti-nationale actie thans
zelfmoord der natie beteekent Wie dit als
overheidsambtenaar niet vermag in te zien,
zal niet langer in dien dienst kunnen wor
den gehandhaafd.
Een uitvoerige discussie volgde op dit
referaat.
SERIEWEDSTRIJDEN C. G. W.
Gisteravond werd op bet L.B.C.terrein de
eenste wedstrijd gespeeld van de serie-wed
strijden van die CGW (Christelijk geongand-
6eerde vvenkHoozen) t/uesdben CKVA en Cro-
nesteyn I. Deze wedstrijd wend door die
militairen met 61 gewonnen.
Hedienavonid te 7 uur speelt CGW I tegen
BNL op bet Cre-niesteyn-terreim.
Vrijdagavond wordt de derde gelbouden
te 7.30 uur op het Sportunan-tenrenm tus-
eohen NRM en ESDO to Den Haag. De wed
strijden wonden geleiden door den heer J.
HiiMebramid.
HET ZENDINGSFEEST OP
OUD-POELGEEST
Men verzoekt ons mede te doelen, dat
zoowel zendeling Van Hasselt als Ds Bouw
man door ongesteldheid verhinderd zijn te
spreken op bet Zendiingsfeest, dat Donder
dag op Oud-Poelgeest zal worden gehouden.
In bun plaats zuillen optreden Zendeling
Grondel, van Ndeuw-Guinea, en Ds Broek
stra, Geref predikant te Rijneburg.
WATERTEMPERATUREN
Zweminrichting „De Zijl" 9 uur 17y2 gr. C.
Zweminrichting H. Rijndijk 9 u. 19 gT. C.
BURGERLIJKE STAND
BEVALLEN: A v Vonderen—van Haasterer. a
J den HartogFönenbuik d.
OVERLEDEN: F G Mourits ra 44 j; J v Mill
jm 47 J.; A Moelikor m 63 j.
KINDERKOOR „EX ANIMO"
VIJFDE UTVOERING IN DE STADS
GEHOORZAAL
De heer H. W. de Wolff, directeur van
„E.x Animo", werkt systematisch. Reeds van
af het tijdstip af dat „Ex Animo" een kin
derkoor aan zich verbond, hebben we dit
streven geprezen en meerdere malen laten
uitkomen welk een geluk voor Leiden we
het achten, dat een drie a vierhonderd tal
kinderen buiten de scholen om, waar het
zangor^'erwijs vaak zeer gebrekkig is, regel
matig goed zangonderwijs krijgen. Daarover
willen we het nu verder niet hebben. Doch
de heer De Wolff heeft met zijn arbeid an
dere bedoelingen. Er is in de eerste plaats
een kleuterkoortje, er is een groot koor
van grootere kinderen, en we hoorden gis
teravond ook een flink koor van nog weer
grootere meisjes, we zouden populair kun
nen zeggen: van d-ie halfwasjes, die geen
kind meer zijn, doch evenmin volwassen
zijn, zoo tusschen servet en tafellaken in.
Nog een paar jaren, en deze worden opge
nomen in het Gemengd Koor van „Ex
Animo".
Zoodra deze meisjes tusschen de sopranen
en alten van het Gemengd Koor worden op
genomen, bezitten ze reeds een belangrijke
scholing, hebben ze een muzikaal begrip,
dat veelal bij mieuwejeden van een koor
anclers langzaam moet groeien. Zoo wordt
dus voor het Gemengd Koor een stevige ba
sis gevormd, en zal „Ex Animo" op den duur
naar het peil der beste groote vereenigin
gen worden opgestuwd. En daaraan wordt
zeer hard gewerkt, waarvan de voortreffe
lijke uitvoering van het Oratorium „Neder
land en Oranje" in de Hooglandsche kerk,
die nog versch in 't geheugen ligt, het over
tuigend bewijs heeft geleverd.
Wij volgen dien opgang van „Ex Animo"
met warme belangstelling en groote waar
deering.
Wat in de uitvoering van het kinderkoor,
dat het podium geheel vulde en zelfs heel
dicht bezette, zoodat er weinigen hadden bij
gekund, het eerst weer t-rof, was de prach
tige discipline. Groote menschen, die aan
koorzang medewerken hebben reeds uit
zich zelf begrip van discipline. Zij weten,
kunnen althans weten, die samenwerken tot
één doel, van dezelfde gedachte behooren te
zijn vervuld. Kinderen moet dit begrip
worden bijgebracht en de energieke wil van
den dirigent moet zorgen, „dat ze niets te
vertellen hebben" als hij er voor staat. In
dat opzicht hebben we allen eerbied voor
d-en 'heer De Wolff. Dat is ook de oorzaak
van de krachtig gemasqueerde rhythm-iek,
het onvoorwaardelijk allen tegelijk aanpak
ken. Daardoor krijgt tevens het zuiver en
flink uitspreken der woorden zijn beteeke-
nis. De heer De Wolff heeft alles s'.evig In
de hand; daardoor krijgen rhythmische en
dynamische accenten hun volle beteekenis.
De heer De Wolff had voor dezen avond
weer oen rijk en afwisselend programma
samengesteld, dat niet te lang was.
We zullen niet alle aardige zangnum
mers opnoemen, doch alleen enkele indruk
ken geven.
1-Iet kleuterkoortje trad drie maal op met
eenige aardige kinderlijke, meest geestige
liedjes, ten deele door dien heer De Wolf!
getoonzet; die weer blijk gaven van mooie
rhythmische en melodische vondsten. Wat
in het kleuterkoortje steeds weer treft Is
het eenigszins onzekere, het eenigszins wei
felende van de stemmetjes nog, wat juist
aan dezen zang zoo'n eigenaardige bekoring
geeft.
Van dit gemis aan stabiliteit der stem,
dat men nu eenmaal bij alle kleine kinae
ren aantreft, al zingen ze nog zoo zuiver,
weet de heer De Wolff als componist aar
dig partij te trekken.
De grootere kinderen, het groote koor
vormend, zijn natuurlijk veel vaster. Het
klinkt hier alles even gedecideerd en gerou
tineerd, de tweede stem met iets van me
taal, de eerste stem iets weeker, maar toch
absoluut overtuigend. Leidsche kinderen
lijzen en galmen van nature, als men niet
strak de teugels houdt Welnu, hier is van
lijzen en galmen geen sprake. Er zit gloed
en pit in dezen kinderzang.
Dan hoorden we, zooais we reeds opmerk
ten, het meisjeskoor, meisjes in de over
gangsjaren. De stommen zijn geen kinder
stemmen meer, het timbre is voller gewor
den, doch het is nog niet de volle warme
gloed van vrouwenstemmen. Er kan meer
werk worden gemaakt van nuance en voor
dracht, zooals we konden opmerken aan
het zeer mooi gecomponeerd lied „Avona-
klanken" van den heer De Wolff. Meit een
groot kinderkoor is de stemming van zoo*n
compositie eigenlijk niet te bereiken, met
deze meisjes kan men er iets moois van
maken, wat dan ook gebeurde. De gevaren
aan het zingen vaqjneisjes van dezen leer
tijd verbonden, heeu de heer De Wolff han
dig vermeden. Want zooals men weet, is
juist deze leeftijd erg geschikt om de stem
men voor later te verknoeien. Met jongens
van een jaar of 16 is er nauwelijks begin
nen aan, die zijn nog minder stabiel dan
kleuters wat de stem betreft. Toch kan hei
met jongens ook, zooals de heer Smink ons
eenige jaren geleden overtuigend heeft la-
'en hooren met de leerlingen van de Chris
telijke Kweekschool. Doch het is veel moei
lijker en eisebt nog meer voorzichtigheid.
Het programma was in 't algemeen, deels
van ernstigen, deels van luimigen aard, zoo
dat do aanwezigen, die de Gehoorzaal ge
heel vulden, allerlei afwisseling genoten.
Het hartelijk applaus na de nummers be
wees wel, hoe dankbaar men was.
De avond werd geopend met het zingen
van Psalm 150 vers 1 door alle aanwezigen.
Na do pauze, toen het kleuterkoor een
drietal aardige liedjes van den heer De
Wolff had gezongen, nam namens het be
stuur dr. Riemens het woord, om in een
geestige toespraak den dirigenit-componist
van. het Oratorium „Nederland en Oranje"
een huldeblijk aan te bieden, een mooie
presse-papi^r met de beeltenis van Willem
van Oranje, tot blijvend aandenken, hopend,
dat de heer De Wolff, de gaven door Goo
hem gegeven, steeds verder mocht ontwik
kelen tot heil der vaderlandsche muziek en
van „Ex Animo" in 't bijzonder.
Hierna werd door alle aanwezigen staan
de een krachtig ,,Wilhemus" gezongen.
Nog deed dr. Riemens voorlezing van een
ondertrouw-bericht van mej. M. Schroot, die
ook dezen avond als vroeger, op den vleu
gel op voortreffelijke wijze den zang had
begeleid. Een algemeene hulde en een
bloemstuk van het koor, vielen de bruid
ten deel.
Na het beëindigen van het programma
ging dr. Riemens voor in dankgebed.
(Ongecorrigeerd)
VEREENIGING TOT BEVORDERING
VAN VREEMDELINGENVERKEER
DE JAARVERGADERING.
Onder leiding van den heer N. C. F. van
Ginlkel is gisteravond in het café-restau
rant „In den Vergulden Turk" de algemeene
ledenvergadering gehouden van de afdee-
ling Leiden van de Vereen, tot- Bevordering
van Vreemdelingenverkeer. Na het ope
ningswoord van lein voorzitter werden de
notulen van de vorige vergadering, voorge
lezen door den secretaris, Jen heer E. W.
Wichers Rollandet, onverouderd goedge
keurd. Blijkens het verslag van den pen
Uit den Omtrek
ALPHEN AAN DEN RIJN
HERDENKINGS- EN FEESTDAG
MARTH A-STICHTIN G
Op eenvoudige en hartelijke wijze werd
Dinsdag herdacht hoe voor vijftig jaar de
Martlia-Stichting is ontstaan. Een goede
gedachte van het bestuur deze vestiging
voor vijftig jaar te herdenken in den vorm
van een herdenkings- en feestdag, en
daartoe uit te noodigen velen uit onze ge
meente en daarbuiten.
Niet weinig heeft het schoone zomerweer
bijgedragen tot het welslagen van dezen
dag. Te wandelen in de tuin van Rijn
stroom was gisteravond een genot, waarbij
de Chr. muziekvereeniging „Arti et Reli-
gioni" onder leiding van haar directeur de
heer Smolders zorgde voor muziek.
De dag wed aangevangen met een ope-
nings-samonkomst.
Onder de aanwezigen zagen we o.a. ds.
J. L. de Heer, van Rotterdam, voorzitter
van het bestuur; de heer W. H. van Eeghen
van Amsterdam, penningmeester; jhr. mr.
D. J. P. Hoeufft, van Den Haag; mr. W. L.
F. baron Prisse, van Ginneken; de heer
Van Staveren, oud-bestuurslid: de architec
ten van de gebouwen der Stichting, Gebr.
Van Niekerken; ds. Tromp, van Zandvoort
en anderen.
Na de opening door den voorzititer van
het bestuur, ds. De Heer, werd de feestrede
uitgesproken door ds. Tromp, van Zand
voort, die een historisch overzicht gaf en
bij alles tot hoofdinhoud had: „De Heer zal
voorzien".
Onder leiding va^ den heer J. Tuinman,
zongen bijzonder schoon de kinderen van
de hoogste klassen der «chool twee keer en
kele liederen. Niet minder schoon gaven de
fluitisten onder leiding van den heer W.
M. Offringa enkele nummers ten beste.
Het slotwoord van deze bijeenkomst werd
gesproken door ds. A. W. Voors, die met
dank gewaagde van het verleden en ook
opwekte tot het koopen van de artikelen
die op den bazaar verkrijgbaar waren.
Terstond heerschte een gezellige drukte
bij de verschillende stands va<n den ba
zaar. Wat hebben personeel en verpleegden
veel, zeer veel gemaakt voor dit doel, ge
maakt maar ook gekweekt, daar de afdee-
lingen planten niet de minste was. Druk
gebruik werd gemaakt van de sjoelbak en
ook de thee- en koffieverzorgsters hadden
druk werk. De heer Den Hertog zorgde
voor muziek en een strijkje. Het geheel was
zeer gezellig, terwijl er goede zaken ge
daan zijn. Nu moet U niet denken, dat al
les duur was. Duur zeker niet, de prijzen
waren onder ieders bereik en dat werd ge
waardeerd. Voor hen die lust hadden kon
den een vroolijk uurtje hebben in de tee
kenzaal, waar gastheer was humorist Nol-
Deze eenvoudige herdenkingsdag is voor
de bewoners ook geweest een feestdag, als
we alleen maar vermelden, dat in de mid
daguren de kinderen onder leiding vam het
personeel echt feest hebben gevierd.
Een dag waarop het bestuur en directie
als goed geslaagd kan terugzien en die niet
weinig ook de band van Stichting en plaats
genooten heeft versterkt.
RIJNKADE
Van gemeentewege werd heden aange
vangen met het amoveeren van de kleine
huisjes aan de Rijnkade, wat zeker een
verbetering genoemd kan worden.
MOTORSPORT
Hoewel reeds bereids de toestemming van
B. en W. was bekomen, kan wegens ter
rein-moeilijkheden de tegen heden (Woens
dagavond) aangekondigde behendigheids
wedstrijden ten bate van het plaatselijk
Crisis-Comité, niet doorgaan. Wel zal heden
avond een propagandatocht door onze ge
meente worden gehouden. Startplaats 7.15
uur Kerkplein Julianastraat. Het ligt thans
in de bedoeling van het bestuur om ge-
IN DE SLOOT
In een weiland achter de spoorlijn speel
de de elfjarige v. H. uit de Visscherstraat.
Het baasje maakte blijkbaar wat al te dolle
sprongen want gillende verdween hij op z«-
ker moment in een sloot, waaruit de in de
nabijheid zijnde V. hem gelukkig spoedig
redden mocht.
AANRIJDING
Door het te klein nemen der bocht Julia
nastraat—Bruggestraat botste een landbou
wer met paard en kar tegen een luxe auto
die uit de richting Utrecht kwam. Een zij
ruit werd van de auto vernield, waardoor
't paard eenige verwondingen bekwam. De
schade zal waarschijnlijk onderling worden
geregeld.
HILLEGOM
SCHOOLARTSENDIENST IN DE BLOEM.
BOLLENSTREEK
In het jaarverslag over 1932 van den Dis-
trictsschoolartsendienst „Hillegom en Omstre-
ken" wordt door den schoolarts C. R. Zyer-
veld een uitgebreid overzicht gegeven van de
ontwikkeling van het geneeskundig schooltoe
zicht in dat jaar. Over deze ontwikkeling, die
zeer geleidelijk gaat, betuigt de schoolarts
zyne tevredenheid. De nadruk wordt gelegd op
de goede samenwerking met de hoofden van
scholen, de behandelende artsen, en niet het
minst met de ouders. Uit het verslag blijkt,
dat aan den oproep om by het ondfzoek aan
wezig te zijn. gemiddeld 93 pet. der ouders
(moeders) voldoen. Op de Bewaarscholen is
dat cijfer zelfs 98 pet. Hieraan hecht de
schoolarts groote waarde, omdat dan het on
derzoek het beste tot zijn recht komt. Het
cijfer dergenen, die werkelijk principieel be
zwaar tegen het onderzoek hebben, bereikt
nog niet de 1 pet.
Daar het toezicht zich uitstrekt over 49
scholen, met een bevolking van 8700 kinde
ren, bly'kt het onmogelijk om deze eerste
jaren ook de middelste klassen der 'L. S. sy
stematisch te onderzoeken. Het werk wordt
van onderen af opgebouwd, en zoo worden in
hoofdzaak telken jare geheel onderzocht een
groep bewaarscholen-kinderen en de eerste
klasse der lagere school, opdat deze later
regelmatig vervolgd zullen kunnen worden.
Daarnaast zyn ook onderzocht de kinderen
der 7e klasse en twee klassen der M.U.L.O.-
scholen, hetgeen opgevat moet worden als een
eind-onderzoek. Uit de daartusschen gelegen
klassen worden ook eenige honderden kinde
ren geheel onderzocht, en andere (cir^a 1000)
nagezien op bepaalde afwijkingen. Van al deze
kinderen werden er 511 naar den huisarts
verwezen.
Aan het verslag zyn toegevoegd eenige
tabellen, waarin de talrijke afwijkingen, die
gevonden werden, zijn genoteerd. Zoo blijken
o.a. van de jongere kinderen 10 pet. en van
de oudere 17 pet. afwijkingen aan de gezichts
scherpte te hebben. Het aantal kinderen, dat
ingeënt op school komt, neemt snel af. Op de
le klasse L. S. was dit getal 44 pet., op de
Bewaarschool 25 pet. (In 1931 waren deze
cijfers resp. 64pet. en 28 pet.).
Het aantal achterlijke kinderen is vrij
groot. Uit Sassenheim en Hillegom bezoeken
eenige de dagschool voor Buitengewoon L. O.
te Leiden en te Haarlem. De kwestie van het
vervoer van deze kinderen van en naar de
stad is de moeilijkste en is in Sassenheim door
het Groene Kruis zeer goed opgelost. Over
favus, dat nog al eens voor blijkt te komen,
alsmede over de bestrijding van andere be
smettelijke ziekten wordt uitvoerig bericht.
Een ontwerp voor een nieuwe verordening op
de besmettelijke ziekten, uniform voor liet
geheele district, is door den schoolarts aan
de commissie van beheer aangeboden, en is in
studie.
Op den hygiënischen toestand der school
gebouwen, welke alle met name worden ge
noemd, blijkt wel het een en ander op te
merken.
Aan het einde van het verslag wordt ge
constateerd, dat de bevolking alreeds ver
trouwd begint te geraken met het genees
kundig schooltoezicht.
Zend mij gratis tot 1 Juni
en noteer mij als abonné
Aan de
Administratie Nieuwe Leidsche
Courant, Breestraat 1 23, Leiden
U leunt als abonné op ons blad Inschrijven de volgende persoon(onen)
voor minstens één jaar. Zij ontvangen dus ons blad tot 1 Juni gratis.
1. Naam
kwartaal
week
Adres -
2. Naam
kwartaal
Adres
Doorhalen wat niet verlangd wordt.
A^nbrenger(ster)
Naam
