ECONOMISCHE OPBOUW VAN
NEDERLAND
DONDERDAG 18 MEI 1933
TWEEDE BLAD PAG. 5
yfofr&jafli'
x&itétusHuéS
-
Te Engeland wordt een historische film vervaardigd „De vierde vrouw van Hen
drik VIII". Men ziet hier dr vier vrouwen op één foto.
de deflatie
De traditie heeft uitgewezen, dat de man
nen van karakter en ervaring, dus de
ouderen van dagen, aan het hoofd van de
Regeering moeten staan. Dit was in de
grijze oudheid het geval en dit hebben wij
ook in het heden. De jongere generatie mist
gewoonlijk de ernst en de practijk van het
leven om zich aan de spits te stellen en
daarbij do verantwoordelijkheid op zich te
nemen voor het we] en wee van den Staat.
In sommige gevallen echter gaat deze stel
ling niet op, zooals er steeds uitzonderingen
zijn op den regel. Ervaring, practijk van
het leven duiden op continuiteit van het
bestaande, duiden op zeer geleidelijke evo
lutie; zooveel mogelijk worden de beproefde
instellingen van het verleden in eere ge
houden.
Wanneer een te snelle ontwikkeling zich
zou voordoen, zorgen de Regeerders voor
de h.i. noodzakelijk geachte remmen; wan
neer de jeugd zich laat verleiden om in haar
enthousiasme té ver te willen springen,
zijn het de behoudende elementen, die voor
matiging zorg dragen. Elke nieuwe gedach
te werd bij de jeugd geboren en werd door
de ouderen vervormd en aangepast aan het
bestaande. Niet altijd gelukte deze aanpas
sing; de talrijke revoluties in de geschie
denis wijzen daarop. Wanneer de grondves
ten van de maatschappijen door ouderdom
vermolmd waren, konden de oudere genera
ties het nieuwe niet meer tegenhouden; het
gebouw stortte in elkander en daarmede
konden de nieuwe denkbeelden zich vrije
lijk in practijk laten brengen.
Een revolutle-achtlge evolutie.
Wij leven op het oogenblik in zulk een
toiet tegen te houden revolutieachtige evo
lutie. De oudere generatie wil van geen
wijken weten; zet zich schrap tegen de in
kreaht toenemende elementen en door
tegenstand verergert zij de verhoudingen.
Deze tegenstand ten opzichte van de nieu
we denkbeelden heeft de schrikkelijke de
flatie in de hand gewerkt. Deflatie wil zeg
gen: „stijging van de waarde van het geld",
hetgeen hetzelfde Is als daling van de goe-
derenprijzen. Hoe deze deflatie plotseling
ta de wereld gekomen is, kan nog niet
worden nagespeurd, al bestaan daaromtrent
Verschillende theoriën, die elk ongetwijfeld
teen kern van waarheid inhouden. Vermoe
delijk ligt aan die deflatie een geheele reeks
van factoren ten grondslag, niet het minst
de reeds in onze artikelen genoemde krach
tige stijging van de productie-potentialiteit,
en de invloed van den onlogischen, schrof-
fen en foutieven vrede van Versailles.
De herstelschulden en de financieele rege
lingen tusschen de vroegere geallieerden
leidden tot een goud-oorlog; het gele metaal
werd sohaarsch en centraliseerde zich in
Slechts enkelo landen, hoofdzakelijk Frank,
njk en Amerika,
Waar destijds de meeste muntstelsels ge
baseerd waren op het goud, beteekende
waard ©-stijging van het goud daling van de
goederen-prijzen. Zorgde in normale tijden
de gouden standaard voor evenwicht, zoo-
dra dit verbroken was, nu was dit niet
meer mogelijk. Het goederen-aanbod uit de
financieel zwak staande landen in de Sta
ten, die over een behoorlijken goudvoorraad
beschikten, was grootendeels een gevolg van
dien strijd om het gele metaal. Men moest
zich hiervan meester maken, het kostte wat
het kost, al zou men zelfs tegen een prijs
verkoopen, welke beduidend lager lag dan
de kostprijs. Deze drang, gepaard aan de
sterk verhoogde industrieele- en agrarische
productie, leidde tot een staag toenemende
deflatie welke het bedrijfsapparaat in de
financieel krachtige landen geheel en al
desorganiseerde. Reusachtige kapitaalsverlie-
zen werden geleden en de winstmogelijk
heid in de meeste bedrijven daalde bene
den nul. Hiervan was het gevolg, sterk stij
gende werkloosheid, uit het evenwicht slaan
van de staatsbegrootingen, voortspruitende
uit sterk dalende inkomsten, en stijgende
uitgaven, terwijl ook de landbouw ernstig
in het gedrang kwam. De koopkrachtige
vraag nam door een en ander zeer sterk
af, zoodat elke verwordende factor weer aan
leiding werd tot nieuwe evenwichtsversto-
ringen.
Do instabiliteit van het goud vormde een
der hoofdoorzaken van de deflatie. De cir
culatiebanken hebben niet veel moeite ge
daan om daaraan een krachtig einde te ma
ken, terwijl noch de Volkenbond, noch de
Bank voor Internationale betalingen iets in
tegengestelde richting hebben kunnen doen.
Rust noodzakelijk.
Toch moet de deflatie worden bestreden;
anders zal er ook geen politieke rust in
Europa gaan heerschen, een rust, die wij
juist zoo dringend noodig hebben, nu het
Oosten zijn veldtocht tegen het Westen heeft
ingeluid. Men weet den juisten weg nog
niet; Engeland werd noodgedwongen van
het goud geslagen en daardoor heeft het zijn
handelsbeweging niet zoo sterk zien dalen
als bij de goudlanden het geval was en zijn
werkloosheid niet zoo krachtig zien stijgen.
Amerika volgt dit voorbeeld; of Roosevelt
zal slagen in zijn pogingen, kan op het
moment nog niet worden gezegd, maar het
pogen om uit den deflatie-cirkel te komen
is al loflijk.
Wij zullen In ons volgend artikel de ver
woesting van de waarde-stijging van het
geld aantoonen döor het geven van enkele
cijfers; wanneer men die cijfers aandachtig
bestudeert, moet men wel tot de gevolg
trekking komen, dat men niet lijdelijk meer
kan en mag blijven toezien.
Hier doet zich echter voor, hetgeen wij
aan het begin van dit artikel hebben ge
zegd. De oude generatie voelt er niets voor
om af te wijken van een politiek, die haar
met den paplepel is ingegoten; een politiek,
waardoor zij Nederland groot hebben zien
worden en in welvaart hebben zien toene
men. Zij kunnen zich niet indenken, dat de
tijden zoodanig veranderd zijn, dat het roer
moet worden omgegooid.
De jongere generatie ziet daar echter niet
tegen op. Zij staat immers aan het begin
van den maatschappelijken loopbaan en zij
ziet de maatschappij voor haar gesloten. Be
zit heeft zij gewoonlijk nog niet, zoodat zij
een experiment, dat in zekeren zin onteige
ning zou kunnen beteekenen van de bezit
ters van vaste rente gevende roerende en
onroerende zaken, tenminste, wanneer de
beweging te ver zou gaan, niet aan den
lijve voelt Zij stellen arbeid hooger dan be
zit; juist die arbeid wordt haar door de
omstandigheden onthouden.
Het is niet zoo eenvoudig.
Wanneer wij de kwestie theoretisch be
zien, dan zou het probleem van den gou
den standaard niets anders zijn dan een
tegenstelling tusschen hen, die arbeid wen-
schen en een andere groep, welke hoofd
zakelijk van inkomsten, uit kapitaal ver
kregen, leeft Tusschen beiden in staan de
melischen met vaste, gegarandeerde inkom
sten, zooals pensioenen en loonen in beschut
te bedrijven.
In de practijk is de aangelegenheid zoo een
voudig niet. Want het nationale Inkomen
wordt grootendeels verkregen uit arbeid ten
behoeve van de natie gedaan. Wanneer die
natie verarmt, wanneer het nationale inko
men door allerlei omstandigheden daalt
dan zullen eerst z ij het slachtoffer worden,
die directe inkomsten uit het bedrijfsleven
trekken. Vreet de evenwichtsverstoring ver
der in dan komen op een gegeven moment
ook de andere belanghebbenden in het ge
drang. Wanneer de gemeente-inkomsten da
len en de uitgaven stijgen, dan zou het
kunnen gebeuren, dat de gemeenten hun
betalingen zouden moeten uitstellen, wat
zich herhaaldelijk in Amerika heeft voor
gedaan. Hetzelfde zou op een gegeven mo
ment ook bij den Staat kunnen geschieden.
Men kan niet doorgaan met het opzuigen
van het geld van de eigen landgenooten,
wanneer de tekorten blijven stijgen. Heeft
Frankrijk niet onlangs voor belangrijke be
dragen in Engeland moeten leenen omdat
de eigen landgenooten al zoo zwaar bij de
Fransche staatsschuld betrokken zijn, dat
een verder beroep der Regeering niet meer
mogelijk was?
Pompen of verdrinken.
Men kan een evenwichtsverstoring zijn
gang laten gaan, wanneer men hoopt, dat
een spoedig herstel mogelijk is. Blijft dit
echter uit, dan zal men maatregelen moeten
nemen om niet voor een totale ontwrichting
te staan. Wij meenen, dat Nederland gelei
delijk het punt bereikt heeft, waarop men
zal moeten ingrijpen. Misschien dat de ko
mende wereldconferentie de atmosfeer zal
zuiveren; mocht dit echter niet het geval
zijn, dan zal onze nieuwe Regeering ge
noodzaakt zijn op de een of andere wijze
het mes in het zieke economische lichaam
te zetten in de hoop, dat operatief ingrij
pen genezing zal kunnen brengen. Zooals
de heer Zuyderhof de siuatie destijds in
zijn bekende brochure genoemd heeft „Wij
zullen moeten pompen of verdrinken". Dit
oogenblik nadert met rassche schreden!
BINNENLAND.
EEN GEWEIGERDE SPELDJESDAG
DOOR B. EN W. VAN HAARLEM EN
DE KROON
Het bestuur van de vereeniging „Het
Hoogeland", gevestigd te Arnhem, vroeg in
1932 aan B. en W. van Haarlem om toe
stemming ingevolge art. 15 der Armenwet
tot het houden van een inzameling van
gelden in de gemeente Haarlem door mid
del van den verkoop van speldjes op den
openbaren weg op 9 Juli 1932 ten bate van
genoemde vereeniging.
Het Haarlemsche gemeentebestuur wei
gerde echter de gevraagde toestemming te
verleenen, o.m. uit overweging, dat het in
het belang van de instellingen van welda
digheid zelve is, zoo het beroep op den wel
dadigheidszin der ingezetenen populair
wordt gehouden, hetgeen geschieden kan
door, nevens vrijgevigheid in het verleenen
van toestemmingen voor inzameling van
gelden aan de huizen der Ingezetenen, ka
riger te zijn met het toestaan van collecten
bij wijze van verkoop van bloempjes, speld
jes enz. op den openbaren weg.
Verder overwoog het gemeentebestuur, dat
door het verleenen van toestemming voor de
gevraagde collecte op den openbaren weg,
nu in de ongunstige oeconomische tijdom
standigheden in de gemeente Haarlem veel-
zijdiger en meer dan tot dusver op de in
woners beroep wordt gedaan tot leniging
van geldelijke nooden, schade wordt toege
bracht aan de algemeene weldadigheid in
de gemeente Haarlem en aan Haarlemsche
instellingen in het bijzonder.
Het bestuur van „Het Hoogeland" ging
van deze besljssing in beroep bij de Kroon.
Thans is bij Kon. besluit dit beroep onge
grond verklaard, ó.m. uit overweging, dat,
wijl in het algemeen een ruime toelating
van het aantal bloempjes- en speldjesdagen
bedenkelijke gevolgen kan hebben voor het
belang der armenzorg, aan dergelijke ver-
eenigingen met beperkte taak en van be
trekkelijk bescheiden opzet, welke niet een
eenigszins ruim veld van werkzaamheid
bestrijken, de toestemming tot het houden
van collecten door middel van aanbieding
van bloempjes of speldjes behoort te wor
den geweigerd.
Hoewel het ons spijt voor „Het Hooge
land", dat zij in het verzamelen van gelden
voor haar prachtig werk hier eenige be
lemmering ondervond verheugen we er
ons tegelijkertijd in, dat aan de bloempjes-
en speldjesdagen paal en perk wordt gesteld.
Op sommige plaatsen waren er soms drie
i één week.
't Werd werkelijk te bar!
bond van chr. geref. j.v.
AANSTAANDE VERGADERINGEN
De Bond van Chr. Geref. Jongelingsver-
eenigingen hoopt Woensdag 16 Augustus a.s.
te Zwolle in bondsvergadering bijeen te
komen. De avond te voren zal een huishou
delijke vergadering gehouden worden.
Voorts zal op dezen bondsdag een onder
werp behandeld worden betreffende het ge-
zagsvraagstuk in dezen tijd. In de avond
vergadering zal Da W. Kremer, van
Leeuwarden, een opwekkende rede houden.
Op Hemelvaartsdag, 25 Mei, komt de N-
Hollandsche afdeeling van genoemden Bond
te Bussum in vergadering bijeen in de Chr.
Geref. Kerk aan de Iepenlaan. Als sprekers
zullen hier optreden Ds W. B ij 1 e v e ld, van
Haarlem, onderwerp: „De Kerk in de cri
sis", Ds. W. M e ij n h o u t, van Amsterdam,
(Noord), onderwerp: „Do Jeugd in de
crisis"; Ds. M. Holtrop, van Hilversum,
onderwerp: „Het eeloof in de crisis"; ter
ijl Ds. J. L. de Vries, van Bussum, het
slotwoord zal spreken.
De Oostelijke afdeeling vergadert even
eens op Hemelvaartsdag. Hier wordt in de
middagvergadering behandeld: „Het social is
me". Inleiders zijn de heeren B. J. Schut
ten, van Almelo, over: „Oorsprong en we
zen van het socialisme" en W. van M u 1-
ligen, uit Steenwijk, over: „Socialisme en
Christendom". Ds. A. H. H i 1 b e r s, van
Groningen, houdt des avonds een rede. De
vergadering wordt gehouden in de Chr.
Geref. Kerk te Zwolle, onder leiding van
den afd.-voorzitter, de heer M. E van den
Burg, uit Arnhem.
De afdeeling Utrecht hoopt op den Twee
den Pinksterdag een landdag te organisee-
ren te Zeist
De afdeeling Zuid-Holland vergadert He
melvaartsdag a.s. te Dordrecht, onder lei
ding van haar voorzitter, de heer A. Al
fa 1 a s, uit Dordrecht. Hier zal de heer J. J.
Herst Jr., uit den Haag, tot voor kort
lid van het Bondsbestuur. refereeren over
het onderwerp: .„Het verroeste wapen op-
de ..oranjetrein"
De eerste Nederlandsche Tentoonstellings
trein belooft, naar wij vernemen, tengevolge
van de inschrijvingen van tal van bedrijven,
een volkomen succes te worden.
In verband met de voorbereiding, nood
zakelijk voor enkele zeer bijzondere inzen
dingen, is de vertrekdatum van deze rijden
de tentoonstelling thans officieel vastgesteld
op 12 Juni.
Do eerste trein zal in Oranjekleur ge
schilderd worden door een der meest be
kende Nederlandsche Verffabrieken en ge
doopt worden de „Oranjetrein",
haven- en spoorwegaanleg
te enschede
De gemeenteraad van Enschedé heeft be
sloten een crediet van f55.000 te verleenen
voor het uitvoeren van grondwerk in werk
verschaffing van het zich in gemeente
eigendom bevindende erve Schreurs.
Uitvoeringe besprekingen werden gevoerd
over een voorstel van B. en W. inzake den
aankoop van grond door de gemeente voor
het spoorwegemplacement bij de toekom
stige haven. Bij het plan voor den haven-
aanleg is rekening gehouden met een ruim
te voor een goederenemplacement en ran
geerterrein ten behoeve der Spoorwegen. De
grootte van dit terrein werd vastgesteld op
39 hectaren. Bij later met de Spoorwegen
gevoerde onderhandelingen bleek, dat de
directie niet genegen was grond voor ont
worpen spoorwegplannen aan te koopen. B.
en W. achtten het echter gewenscht om het
ROFFELRIJMEN,
Afschuiven maar
Wie Juicht? Wie Juicht natuurltfkl
De pers van den „9terken man"..j
Die dit wanbeheer zelve bevorderd
„VOORWAARTS",
Ouwe politieke rotten
Onder mijn gerijm-gehoor!
'k Heb een allerleukste mop hier;
Luistert goed, bereidt je voor!
't Gaat, het spijt me, over 't roode
Goed bemeesterde Zaandam
Over de bekrimping, die het
Onder druk van boven nam.
Zoo je weet: vacantietoeslag,
Toezicht op het school-huiswerk
Kunst- en andere subsidies
Drukten de begrooting sterk,
En van sluiten ivas geen sprake
Dit had men er op bedacht:
Het tekort kwam als een leening
Op de rug van 't nageslacht!
Dat is roode huishoudkunde:
Leen maarleen maarleen maar bijl
Vraag je dan: en dan je zoontje?
Dan is 't: o, die leent na mij!
Dat geen huisvrouw zoo zou morgen"
Snapt de oliedomste wel,
Maar dat mag geen factor wezen
In het roode goochelspel
En de roode kranten schrijven
Stierlijk nijdig op het Rijk:
Rechts en de Regeering rijden
Onze wagen in het slijk!
't Ging zoo mooi en 't ging zoo prachtig
In het stadje van Ter Laan!
Denk je soms dat wij de rommel
Der Regeering ruimen gaan
Maar het moppigste van 't mopje
Komt nog: t roode wanbeheer
Legt men opColijn-de-Sterke
En... op onze bladen neer!!
Is die goed of is die kwaad, zeg!
Hoor je niet hoe Hendrik juicht
Dat Ter Laan z'n roode knieën
In het slijk der aarde buigt?.
(Nadruk verboden.X LEO LENS,
terrein gereserveerd voor het emplacement,
voor gemeenterekening aan te koopen, daan
het zeer ongewenscht is, dat het terrein
in particulier bezit blijft. B. en W. advi
seerden den Raad dan ook tot overneming
van het geheele terrein voor den havenaan-
leg, groot 180 hectare, waarbij de grond voor
het emplacement, te besluiten. Daarbij wordt
de grond voor het spoorwegemplacement in.
beginsel voor dat doel gereserveerd, docht
met voorbehoud van vrijheid van handelen.
Een tweetal foto's van de ruïne, door de ontploffing in de
chemicaliënfabriek te Rotterdam aangericht. De ont
takelde ramen van het Maashotel, dat naast de fabriek
gelegen is
Matsoeoka, Japans gedelegeerde
bij den Volkenbond, „badend in
tranen" na zijn bezoek aan den
Mikado.
De heer A. Kui-
zinga, hoofd
der Calvijn-
school te Gouda
herdenkt zijn
25-jarig onder-
wijzers-
jubileum-
De Vereeniging vooi
Vreemdelingenver
keer heeft aan dei
Stationsweg te Lei
den een inlichtingen-
huisje gebouwd ten
behoeve van de
vreemdelingen.
De Japansche keizer verlaat, gevolgd door de prinsessen de Yasukuni-kdpel te Tokio, gebouwd ter nagedachtenis aan
ds Japaneche soldaten, die in den strüd in Mandejoerije voor hot vaderland gevallen zijn.
De kelder in het pand aan de Boompjes te Rotterdam, waar Dinsdag de ontploffing nceft
plaats gehad. De luchtdruk heeft de steunbalken van den vloer, tot een gewelf verbogen.
