Nederlandsch Werkliedenverbond
„Patrimonium"
ONTPLOFFING EN BRAND
TE ROTTERDAM
het Kaaa-
WOENSDAG 17 MEI 1933
TWEEDE BLAD PAG.
de 49ste algemeene jaar
vergadering
Gistermorgen 10 uur werd de vergade
ring heropend met het zingen van Psalm
11S 7 en gebed.
Een woord van welkom wordt toegeroe
pen aan den heer C. V. Doorschodt, ver
tegenwoordiger van het Ned. Jongelingsver
bond en Dr. K. D ij k, van 's-Gravenhage.
Voortgegaan wordt met de behandeling
der drie resteerende artikelen van het Con
cept-Sociaal Program.
Artikel 16, handelend over de zorg voor
het platteland en het landbouwonderwijs,
was geamendeerd door de afd. Z1
broek, Zuidlaren ta.v. de pas
over coöperatieve samenwerking, en door
Murmerwoude. Aan de discussie na
men deel Zuidbroek, Zuidlaren en
Assen.
De voorzitter beantwoordde de gemaakte
opmerkingen en stelde voor in het amen
dement Zuidbroek in te lasschen de woor
den „ten bate van het bedrijfsleven". Aldus
besloten.
Een uitgebreide discussie ontwikkelde
zich daarna over hetzelfde artikel in ver
band met dat gedeelte, hetwelk betrekking
heeft op het bodemvraagstuk en den grond
eigendom.
De afgevaardigden van 't G e w. Fries-
land en van de afd. Kollum vroegen uit
stel van de behandeling van het artikel tot
het najaar en o.m. handhaving van
oude redactie.
De Voorzitter betoogde uitvoerig dat het
oude artikel niet meer past in de verhou
dingen van dezen tijd. De nieuwe redadii
is juist zoo gesteld, dat altijd aansluiting
bii veranderde omstandigheden mogelijk
blijft
De afd. Kollum bleef echter bezwaar
maken tegen handhaving van de nieuwe
redactie.
De Voorzitter stelde daarom voor het
artikel voor 't oogenblik te aanvaarden als
in het concept aangegeven. Spr. zal in nador
over treden met Friesland en mocht dit
nader contact uitwijzen, dat wijziging nood
zakelijk is, dan is er geen bezwaar om als
nog op de vergadering in 1934 een wijziging
in het artikel aan te brengen. Conform be
sloten.
Zonder eenige discussie werden daarna de
artt 17 en 18, sprekend over bescherming
van het gezinsleven en het waken voor de
sociale belangen des volks, aangenomen.
De Voorzitter stelde daarna het con
cept-program van actie in zijn geheel aan
de orde, hetwelk zonder eenige nadere dis
cussie werd aangenomen.
Toespraak dr. K. Dijk
Dr. K. D ij k, van 's-Gravenhage, een enkel
woord sprekend, verheugt rcich over de aan
neming van dit nieuwe Sociaal Program.
Patrimonium heeft geen onzeker geluid laten
hooren. Het verstaat de teekenen en de roe
ping van dezen tijd. Moge Patrimonium
langs de uitgestippelde richtlijnen vrucht
baar blijven arbeiden onder de goede gunst
Gods.
Hartelijke groeten bracht 6pr. daarna over
aan de vergadering van den eere-voorzitter
van het Verbond, den heer P. van Vliet,
te Delft
De Voorzitter dankte dr. Dijk voor zijn
goede wenschen en verzocht hem den heer
Van Vliet den dank van „Patrimonium" over
te brengen met de bede, dat God hem nabij
moge blijven ook nu de levensavond daelt
De heer J. Schouten, lid der Tweede
Kamer der Staten-Generaal, wenscht het
Verbond geluk met de aanneming van het
nieuw SooieaJ Program en met die groote
principieele eensgezindheid, waarin dit werd
behamideü Dat is een vrudht van Gods zegen
en genade. In de komende jaren zal blijken
van welk een beteekens dit nieuwe pro
gram voor die Chr. sociale actie iin *t alge
meen zal zijn. In 't bijzonder brengt spr.
een woord van lof aan den Voorzitter, die
in de voorbereiding van het nieuwe program
zulk een belangrijk aandeel had. (Applaus).
Spr. verbindt hieraan de wensch, dat hij zijn
arbeid en toelichting in het orgaan op het
program onder Gods zegen moge blijven
voortzetten en vraagt middelen te be>naimen,
dat deze prachtige art kielen in boekvorm
kunnen ven&chijnen nog voor den a.e winter
De Voorzit te r bracht den heer Schou
ten dank voor zijn waardeerende woorden,
al kan hij niet beloven, dat deze het boek
reeds in bet najaar iin zijn tasoh zal kun
nen meedragen.
Vervolgens sprak de heer C. V. Door
schodt, van Rotterdam, namens het Ned.
Jongelingsverbond woorden van geluk-
Wensch.
De Voorzitter constateerde met groote
vreugde en dankbaarheid, dat op deze ver
gadering diverse jeugdorganisaties zijn ver
tegenwoordigd en uit voor hun toekomst de
beste wenschen.
Telegram H. KL de Koningin
Een telegram werd ontvangen van den
Secretaris van H.M. de Koningin©, van den
[volgenden inhoud:
H. M. de Koningin draagt mij op aan
Ned. Werkl. Verbond Patrimonium Haar
oprechten dank over brengen voor tele
gram H. M. toegezonden ter gelegenheid
jaarvergadering Rotterdam. Zeer gevoelig
is de Koningin voor de daarin uitgespro
ken woorden van verknochtheid,
VAN GEEN,
Secretaris der Koningin
De wijziging dei statuten
Hierna kwam aan de orde het rapport van
'de Commissie tot wijziging vein art. 1 en 2
•der Statuten van het Ned. Werkliedenver
bond „Patrimonium" en de aansluiting der
afdeelingen bij de Chr. Besturenbonden, wel
ke commissie op de vorige verbondsverga
dering op voorstel van de afd. Rotterdam
en D e 1 f z ij I werd benoemd. Het rapport
was tevoren in druk verschenen. De heer J.
Hollander gaf een overzicht van den
stand van zaken en deelde mede, dat het
Verbondsbestuur voorstelde de tweede zaak
nog te laten rusten en over te laten aan de
prudentie van het Verbondsbestuur.
Aan de discussie werd deelgenomen door
de afdeelingen Rotterdam, Vlaardin-
gen, Hengelo, Enschedé, Haarlem,
Noord-Holland en Zwolle.
Rotterdam maakte bezwaar tegen het
rapport. Het maakt den indruk wat gecocht
ie zijn. Bovendien is er ook nog een juridisch
rapport, waaruit blijkt, dat wijziging wel
mogelijk is. Het gaat met Patrimonium niet
goed. Met name in de groote steden is de
positie niet sterk. Het ledental loopt terug.
Laat het Verbond zijn taak en roeping aan
passen aan de veranderde omstandigheden
|en zoo verjongd den nieuwen tijd tegemoet
gaan. De afgevaardigde geeft het Verbonds
bestuur in ernstige overweging deze zaak
alsnog te overwegen.
Vlaardingen zag gaarne, dat het Ver
bondsbestuur de zaak alsnog opnieuw over
woog. Het stelt teleur, dat het bestuur zioh
van advies heeft onthouden en het rapport
zonder meer heeft doorgegeven aan de afdee
lingen. F.en nieuwe studiecommissie ware
gewenscht,
Hengelo sloot zich bij de gemaakte op
merkingen aan. Enschedé acht naams
verandering gewenscht en vindt Alg. Chr.
Bond Patrimonium beter. Haarlem gaat
accoord met de conclusie van het rapport
Het gaat niet aan van Ptrimonium te spre
ken als van een afgehouwen tronk, waaraan
een nieuwe loot moet ontspruiten. Het nou
verloochening zijn van de historie. Wijziging
van de statuten als voorgesteld, zou kona/k-
er en wezen van het Verbond doen veran
deren. Noor d-H 0 11 a n d acht het struis
vogelpolitiek de statuten niet te wijzigen en
wel ruimte voor naamsverandeng open te
laten. Zwolle en Assen conformeerden
zien met dè conclusies van het rapport.
Ds M. Vreugdenhil van Meliekerke
brengt namens den heer A. Jan6e, van Big-
gekerke, het verzoek over den naam van het
Verbond te veranderen. Ter .vilte van den
grooten socialen nood verzoekt spr. den
naam „werklieden" te laten vervallen, opdat
Patrimonium worde de band tusschen alle
gelederen van het Christelijk volksdeel in
ons land.
De vergadering wordt hierna geschorst tot
half twee.
De middagvergadering werd geopend met
het zingen van Ps.. 6816.
Namens de Commissie werd het Rapport
verdedigd door de heeren R. Hagoort en J.
Hollander.
De heer Hagoort meent, dat de zaak
thans voldoende bezien is en voldoende moet
worden geacht voor beslissing.
De Commissie vraagt voor de aansluiting
bij den Besturenbond het aangeven van richt
lijnen door het Verbondsbestuur.
Inzake het rapport had het Rotterdam-
sohe lid tijdig nog eens schriftelijk zijn be
zwaren kunnen brengen. Nu kon de com
missie de juridische kwestie niet meer over
wegen en ondervangen.
De juridische bezwaren hebben steeds be
staan.
Het aantal van 61 afdeelingen is niet vol
doende om zich daarop te beroepen om tot
wijziging te komen.
Het was niet enkel Rotterdam, die voor
verandering pleitte. Alleen Rotterdam gaat
verder dan de meeste andere voorstanders.
Het toelaten van afdeelingen, die een an
deren naam dragen, is geen bezwaar. Dit is
altijd geschied ,ook in het verleden. De af
deelingen kunnen him naam wijzigen en
dan zien of ze meer groeien dan thans. Zij
die bezwaar hebben tegen meewerken met
hen, die werklieden zijn, hebben we niet
noodig. Die zijn niet sociaal.
De heer Hollander komt er tegen op,
dat Patrimonium een .afgehouwen tronk"
wordt genoemd. De vaststelling van het so
ciaal program wijst er op dat het Verbond
geen levend lijk is.
Rotterdam wil meer dan de naam vera
deren. Zij wil ook den grondslag wijzigen.
Ik zeg, daar blijf je af. (Applaus). D
TaJma was gewoon lid en wilde niet anders
zijn. Spr. begrijpt niet de oppositie. Het Rap
port bevat de gedachten die in de afdeelingen
leven. Het verbondsbestuur heeft het voor
zijn rekening genomen.
De mogelijkheid van wijziging is er niet.
De teruggang van het ledental behoeft niet
te verontrusten. Het is sleohts een prikkel
om te werken. Het is de vraag of we bij
wijziging de thans nog tellende werklieden
behielden?
Spr. meent, dat het Ned. Werkliedenver
bond, ook in de toekomst voor het forum
van het Nederl. volk kan komen. Spr. hoopt,
dat het Verbond dit rapport zal aanvaarden.
Na bestrijding van de afgevaardigde van
Rotterdam en verdediging van den heer Hol
lander wees de voorzitter er op, dat wijzi
ging niet mogelijk is. Die reden is voldoende.
Met 5 stemmen tegen (Rotterdam, Vlaar
dingen, Serooskerken, Kralingen en Hengelo)
wordt het rapport aangenomen.
Na een toelichting van den voorzitter
eenige bespreking werd de volgende resolutie
met algemeene stemmen aangenomen.
Het Nederlandsch Werkliedenverbond
Patrimonium in jaarvergadering te Rot
terdam bijeen, erkennende de Souvereini-
teit Gods over alle dingen,
dankbaar waardeerend den zegen, dien
het Nederlandsche Volk geniet in een con
stitutioneel staatsleven, onder de hoede
van Oranje, waardoor gezag en vrijheid
worden gewaarborgd,
van oordeel, dat dit kostellijk nationaal
bezit in dezen tijd wordt bedreigd, zoowel
door de revolutionaire, voor geweld-me
thoden zelfs niet terug deinzende propa
ganda van socialisme en communisme,
als door de, eveneens revolutionaire, actie
van de z.g.n. fascistische groepen.
protesteert tegen het terrorisme, dat her
haaldelijk van sociaal-democratische en
communistische zijde wordt uitgeoefend
bij arbeidsconflicten, bij huurstalkingen
e. d., en verwacht van de Overheid dat zij
met kracht tegen dit terrorisme zal op
treden,
waarschuwt tegen den voortgang der
revolutionaire beginselen ook in den
Christelijken kring door het optreden van
verschillende organisaties, die, met ver
breking van de in dezen tijd zoo hoog
noodige eenheid, propaganda maken voor
ideeën, die op principieele gronden be-
hooren te worden tegengestaan,
roept allen, die van Christelijke belijde
nis zijn, op, om onverzwakt vast te hou
den aan de goede beginselen inzake over
heidsgezag en burgervrijheid, den klassen
strijd te verwerpen en met ernst te stre
ven door aaneensluiting in Christelijke
vakorganisatie voor patroons en arbei
ders naar samenwerking van de verschil
lende sociale groepen, opdat wij, met Gods
hulp, de moeilijkheden van dezen tijd mo
gen overwinnen.
De heer A. Borst Pzn., sprak namens
het Bestuur van de Chr. Werkgeversvereni
ging Nederland. Spr, wees op de overeen
komst in grondslag tusschen de beide ver-
eenigingen. Tal van werkgevers zijn lid van
Patrimonium.
Spr. hoopt dat de organisaties zullen plan
ten het Evangelie des Kruises op het terrein
van het sociale leven. (Applaus.)
De Voorzitter dankte den heer Borst
voor zijn woorden.
De Secretaris deelde mede, dat verte
genwoordigd waren 8 gewestelijke organi
saties, 4 ringen en 93 afdeelingen.
Bij de rondvraag voerden de afgevaardig
den van Noord-Holland, Haarlem, Amster
dam, Zwolle, Barendrecht en Hengelo het
woord.
De heer Beeremans dankte den voor
zitter voor zijn leiding.
De Voorzitter beantwoordde de ge
maakte opmerkingen en verzocht aan den
heer Beeremans de hartelijke groeten over
te brengen aan zijn vader.
Het verbondsbestuur zal de afdeelingen
van advies dienen inzake het oorlogs- en
vredesvraagstuk.
In zijn slotwoord dankte de voorzit
ter de vergadering voor de medewerking
tot afhandeling van de agenda. Er is geen
tijd die zoo vraagt om eenheid van alle
Christenen als de onze. De omstandigheden
zijn nog ernstiger voor ons land dan in 1914.
Spr. wijst op de verschijnselen op econo
misch en politiek terrein. Er dreigen ge
varen, die niet aden beseffen. Juist daarin
schuilt de moeilijkheid. De realiteit is zeer
ernstig als men slechts let op de bemoeiin
gen van de Ned. Bank. Spr. wil allen, die in
on' land Christus belijden, oproepen om de
kracht te ontwikkelen tot redding van de in
stellingen, die ons zooveel gegeven hebben
voor de geestelijke en burgerlijke vrijheden.
Spi. hoopt dat het nieuwe program bij de
leden de geestdrift zal verwekken om te
werken voor het behoud van ons volksleven.
In vele landen mist men de kracht van de
Calvinistische reformatie en hetgeen wij in
de 19de eeuw ontvingen in de herleving daar
van. Waar God ons dat gaf laat dan ons volk
beseffen, welk een zegen het ontving. Als het
ideaal behouden blijft in gehoorzaamheid
aan Christus, zal ook in de toekomst de
overwinningspsalm worden gehoord.
De tweede voorzitter, de heer J. Hollander
richtte een woord van dank tot den heer
Smeenk voor diens leiding en arbeid.
Spr. wensohte hem Gods zegen toe op al
zijn arbeid.
De leden zongen den voorzitter Ps. 134 3
toe.
De Voorzitter dankte nog de regelings
commissie voor haar arbeid waarop de heer
Bossenbroek voorging in dankzegging.
Pharmaceufische fabriek verwoesf
Drie zwaar gewonden
en vele lichter ge
trollenen
„Maashotel' kreeg
aanzienlijke schade
Gistermorgen te twee minuten over
elf is, zooals we gister nog in het kort
konden meedeelen, een zeer ernstige
ontploffing gebeurd in het magazijn
van de Kon. Pharmaceutische Fabrie
ken v.h. Brocades, Stheeman en Phar
macia aan de Boompjes 17.
Direct daarop brak een zware brand
uit, die het geheele gebouw heeft ver
woest.
Tengevolge van ontploffing en brand
z^jn 16 personen gewond, waarvan drie
zwaar. Een jeugdige bediende werd
vanmiddag nog vermist.
De ontsteltenis over het tragische ongeval
in de Koningshaven had zich nog niet ge
legd, toen de stad gistermorgen ten tweede
male werd opgeschrikt door het bericht:
ontploffing en brand bij Pluygers.
Pluygers is de naam van de vroeger zelf
standige pharmaceutische fabriek door den
firmant van dien naam gedreven, een naam
die nu nog naleeft in de stad als gevolg
van de reusachtige brand, die ruim 20 jaar
geleden in hetzelfde pand heeft gewoed.
Later had de combinatie plaats met andere
pharmaceutische fabrieken, maar in den
volksmond blijft men spreken van Pluy
gers.
Ver in de binnenstad was reeds te mer
ken, dat een zeer zware brand was uitge
broken. Een roetzwarte rookwolk golfde
driftig de lucht in en de stank verspreidde
zich tot ver in het Oosten.
Bij het brandterrein aangekomen bleek
ons, dat de zaak nog ernstiger was dan
ons reeds telefonisch was bericht: een ge
weldige ontploffing had alle ramen en bin
ten van pand 17 weggeslagen en ook in het
aangrenzende Maashotel was groote schade
aangericht.
Wat er precies gebeurd is staat op dit
oogenblik nog niet vast, men heeft verno
men, dat er beneden in den kelder ether
verwerkt werd en mogelijk is deze gevaar
lijke en licht ontplofbare vloeistof de oor-
zaak geworden van de ramp.
Zekerheid heeft men daar echter terwijl
wij dit schrijven nog niet over.
Over de uitwerking van de ontploffing
hebben wij echter een ooggetuige gehoord.
Een ooggetuige aan het woord.
De heer W. Mout was per tram van den
Linker Maasoever gekomen en stapte onge
veer voor het pand van de Pharmaceuti
sche fabrieken uit
Nauwelijks stond hij op straat of er volg
de een geweldige slag, glassplinters spatten
in het rond en kwamen tot ver over den
oprit heen op straat terecht Onder hen, die
juist voorbij kwamen ontstond feen paniek,
men rende in alle richtingen weg om zich
te bergen, maar keerde, nadat de eerste
schrik voorbij was terug.
De heer Mout, die was blijven staan, zag
direct na de ontploffing een groote steek
vlam uit het binnenste van het gebouw
naar buiten schieten die tot aan de eerste
etage lekte. Direct daarop kwamen enkele
werklieden uit de breede deuren van het
magazijn naar buiten wankelen. De eerste
was gekleed in een bruine overall. Hij stond
van onder tot boven in vlammen en zijn
haar zag er uit als van een kroeskop-neger.
Direct schoten omstanders toe om met jas
sen en lappen het vuur te dooven. Nogvooi
men daarin was geslaagd zakte de man
echter in elkaar.
Direct daarop kwam een man in blauw
werkpak de straat op waggelen. Hij scheen
ernstig aan het hoofd gewond, probeerde
zich tegen een muur overeind te houden,
maar zakte ook ineen.
Daarna volgden nog enkele andere men-
schen.
Dit alles speelde zich natuurlijk in een
oogenblik af. Direct daarop zag de heer
Mout hoe het kantoorpersoneel, dat boven
is gehuisvest, de trappen af kwam rennen.
Bij de deur raakte men klem en in een
paniek, een worsteling om uit hot gevaar
lijke gebouw te komen, sloegen en stomp
ten allen om zich heen.
Dames en heeren rolden als een bal door
elkaar, één kluwen van annen en beenen
en hoofden
Eenst op straat kwam men eenigszins tot
zich zelf, maar velen waren totaail van
streek en maakten zich ij'liings uit de voeten.
Op de opirit dromden intusechen de men-
echen samen. Ik voorzag, aldus de heer
Mout, dat er nog een ontploffing zou voi
gen en 6emen met den verkeersagent, dio
vaai zijn standplaats bij de brug was tóege-
Ijfld, zette ik een groote mond op om het
publiek terug te drijven.
Kort daarna veoscheen al de eerste auto
van d>m Geneeskundigen Dienst, gevolgd
door twee andere, terwijl ook in een partl
culiere wagen nog gewonden werden vre-
voerd.
De gewonden
De zorg voor de gewonden vroeg het eerst
alter aandacht-
In totaail bleken 16 personen meer of min
der verwond te zijn, meest leden van het
uit 70 a 80 man bestaande personeel
Pheirmaceutieche Fabriek. Leden van de
E.H.b.0. assisteerden het personeel van den
Geneeskundigen Dienst bij het leggen van
het eerste verband.
Nadat allen voor wie dat noodiig was naar
het ziekenhuis aan den Coolsingel wairen
vervoerd, bleek dat er dirie ernstig gewon
den waren, n.l.:
M. A. WiiLlemse, 59 jaar, Boezemsingel 10
P. Zvvank, 25 jaar, Koninginneweg 41,
IJssolmonde.
J. L. Woensdregt, RhijnviB FedUhstraaL
Deze allen hadden brandwonden tweede
en derde graad; hun toestand is zorgelijk.
Minder ernstig gewond waren
P. Kegels. 22 jaar, Pimpern eist raat 15, die
branwonden aan gelaat en handen had en
wiens haren zijn afgeschroeid.
C. Bekkers, Burgem. Hoffmanstraat
wonden aan linker arm en handen.
S. v d Griend, 28 jaar, Sionstraat 2, vrij
ernstige verwondingen aan rechter arm.
rechter been en gelaat.
Verder werden gewond:
E. Schmidt, 59 jaar, Polderstraat 106;
E. W. Ch. Bor, Polderstraat 106;
G. C. J. Snoep, 20 jaar, Banierstraat 112,
brandwonden aan handen en gelaat;
J. L de Jonge, 23 jaar, Oostzeedijk 91;
P. D. L Romijn, 40 jaar, Aert v. Nesstr 32.
In het ziekenhuis aan den Coolsingel wer
den verbonden:
Mej. A. C. Schermes, Bouwermanstr, 27,
den Haag, 23 jaar, hoofdwonden en wond
aan rechterbeen;
W. J. F. Harte, Goede Hoopstr. 29a, 22 jaar,
hoofdwond;
U. Londema, Meyendaal 114, 27 Jaar;
G. J. Geurink, Tollenstraat 64, 34 jaar;
L Elshout, Oranjeboomstraat 124, 25 jaar;
Mej. M. v. Krevelen, Cl. de Vrieselaan 4,
41 jaar;
M. v. Dipsen, Stampioenstraat 8, 28 jaar;
Mej. J. Hartman, Polderlaan 57, 26 jaar;
W. Th. L. v. Doorn, G. Scholtenstraat
23 jaar;
Mej. C. P. K Ph. Nigelie, Hooidrift 46,
23 jaar;
C. v. Merkom, Coolsingel 50, 17 jaar;
Mej. H. Margus, Israëlstraat 78, Schiedam,
25 jaar.
Doze werden alle in het ziekenhuis aan
den Coolsingel verbonden en hadden alle
min of meer ernstige brand- of snijwonden
opgei oopen.
Vele andere personen, waarvan de moes
ten t?r plaatse verbanden zijn, werden door
glasscherven of wegspringende stukken
hou tminder ernstig gewond
De brand
Prijzenswaardig enefl was die G.G.D. ter
plaatse geweest, maar ook de brandweer
liet zioh niet wachten en een leger van
slangen wagens, benevens veel groot mate
riaal rukte op het groot alarm uit.
De brand was zeer zwaar en het vuur
kreeg door de weggeslagen vensters zooveel
zuurstof toegevoerd, dat het zich naar alle
kanten kon uitbreiden.
En dat deed het met verbijsterende snel
heid.
Onder in het gebouw begonnen vond het
vuur daar in de groote hoeveelheden ver
pakkingsmateriaal gretig prooi, tweede en
derde etage waren spoedig eveneens aange
tast en het duurde niet lang of heel het ge
bouw was een vuurklomp waarboven gril
lig gekleurde rookwolken opstegen.
De wind speelde van de rivierzijde af op
het gebouw en daardoor trokken de vlam
men spoedig naar achter, waar de brand nu
het felst ging woeden.
Niet alleen door de overhaaste vlucht
over de hoofdtrap bleek zich het personeel
te hebben gered, velen waren ook aan de
achterzijde van het gebouw ontkomen via
een schuurtje dat toegang verleende tot het
pand van de electriciteitsfirma J. H. Door
man, grenzend aan dat van de Pharmaceu
tische. Het was een ontsnapping op het
laatste oogenblik, want even later braakto
het vuur aan de achterzijde naar alle kan
ten uit
De brandweer ln actie.
De brandweer was nu in volle actie. Drij
vende stoombrandspuiten waren ontboden,
doch hierop moest natuurlijk even gewacht
Aan de Boompjes stond echter binnen
weinige oogenblikken een heel brandweer-
leger in slagorde geschaard.
De politie had onder leiding van commis
saris Hanewinckel en hoofdinspecteur Kok
voor een perfecte afzetting zorg gedragen.
Heel het verkeer over de Westelijke oprit
werd stopgezet en het publiek werd op ver
ren afstand door middel van touwen van
het brandterrein verwijderd gehouden.
Ook bij de brug was er een afzetting met
touwen.
Rustig kon dus de brandweer zich bewe
gen.
Had aanvankelijk brandmeester Van
Zweth de leiding gehad, hoofdman Bakker
nam deze over, spoedig geassisteerd door
zijn collega's Van Gunsteren, Ten Broek,
Kruis, Poortman en Keeman.
Met drie stralen werd de brand aan de
voorzijde bestreden, silo van bet j-oote
materiaal, terwijl slangen op de waterlei
ding bij afwisseling assisteerden. Niet min
der dan acht slangen werden door dc hall
van het Maashotel gelegd om de brand
de Westelijke zijkant te bestrijden, terwijl
twee slangen door het kantoor van de Phar
maceutische naar boven werden gevoerd en
twee door het pand van de fa. Doorman
Twee slangen werden langs den gevel der
belendende perceelen naar boven getrokken
om bij uitbreiding direct dienst te kunnen
doen.
Intusschen waren in de Scheepmakers-
haven, waaraan het brandende perceel aai
de achterzijde grenst, de Havendienst II,
Maaswerken en Havendienst III gearri
veerd, die elk met hun z.g. „waterkanon"
het vuur gingen aantasten. Het was nu
mogelijk een overzicht te krijgen van het
uitgerukte materiaal. Van de slangenwa
gens waren ter plaatse 9, 23, 22, 37, 21, 26,
24, 25 en 19. Hiervan werkten 9, 22, 37, 24
en 19 elk met een en 23 met twee stralen
terwijl het personeel van de andere slan
genwagens de straalpijpen van het groote
materiaal voerden.
De motorspuiten IV, II, III en VII waren
kort na elkander op de Boompjes aange
komen, terwijl precies een kwartier na de
ontploffing ook de autoladder stond opge
steld.
De motorspuiten IV en VII werden ge
posteerd bij de rivier, terwijl III onder de
oprit een plaats kreeg, de II stond bij de
huizen en verkreeg water uit de waterlei
ding. Motorspuit IV heeft gewerkt met vier
stralen, de andere drie motorspuiten elk
niet drie. Rekenende met enkele slangen op
de huisleiding van het Maashotel komt men
dus tot een totaal van ongeveer 25 stralen
waarmee het vuur is bestreden.
In het Maashotel.
Vergezeld van een der brandweerchefs
hebben wij van het Maashotel uit de brand
in oogenschouw genomen.
In het hotel heerschte een geweldige ra
vage. Het was niet de wirwar van slangen
die dit hotel in een zoo deplorabelen toe
stand had gebracht, de ontploffing had hier
juist de grootste schade aangericht. Dicht
bij de trap op de eerste etage een logeer
kamerde breede raamspanten liggen
schots en scheef over de bedden heen,
rietpluimen weggevaagd door de kracht
van de ontploffing. Van de ruiten is natuur
lijk niets dan gruis over, meubilair is
woest, een badinstallatie ordeloos op
kant gegooid.
Te midden van deze verwoesting siepeli
het water en een brandweerman voert door
de plaats waar eens een raam was een
slang aan.
Op een Meter of twee afstand, een be-
smookt plaatsje scheidt ons. loeit het vuui
als in een krater.
De zijmuur is tengevolge van de kracht
der ontploffing gescheurd en door de scheu
ren heen schimmert het witte vuur. Ver
pestend is de rookwalm, die telkens weer
naar onzen kant komt opdringen.
We gaan verder. In de hall van deze eta
ge staan op een hoop gegooid enkele an
tieke fauteuils op een omgeslagen tapijt
De gang die naar achter leidt is bezaaid
met glas en stukken houtde resten van
de bovenlichten en paneelen, die tot ver
schillende logeerkamers behoorden. In deze
kamers zelf is het één ravage.
In een der achterste logeerkamers zien
we de brand aan de achterzijdedeur
dicht want vonken vliegen door den trek
op het beddegoed en dit zou uitbreiding
van de brand kunnen beteekenen.
Ook hier, waar de luchtdruk toch niet
rechtstreeks maar zijdelings is geweest zijn
ramen en plinten weggeslagen.
Bij de groote conversatiezaal treffen we
den directeur, de heer Robert Keppler te
midden van een groep verschrikte kamer
meisjes. Bevend nog van opwinding loopt
de directeursvrouw rond, een hond in de
armen geklemd.
„Ziet u eens hier, mijnheer," zegt ons de
heer Keppler. Alles vernield. Hier aan de
achterkant: een groot glas in loodraam
totaal verdwenen, kronen kapot. Inder
daad: zelfs hier heerscht een groote ver
woesting. De statige eetzaal is overhoop ge
haald, vergruizelde vaasjes met irissen
liggen tusschen de keurig gerangschikte
boterballetjes van het ontbijt
De heer Keppler vertelt ons, dat hij om
11 uur in de hall met den portier stond te
praten. Plotseling een geweldige klap.
„Beng", heel het hotel scheen te schudden
op z'n grondvesten en de beide mannen
hielden de handen op de hoofden geklemd
niet anders verwachtende of het hotel zou
instorten. „Ik ben vier jaar in den oorlog
geweest, aldus de heer Keppler, maar zulk
een ontploffingWij zijn de straat opge-
loopen, gevolgd door al de meisjes en het
verdere personeel omdat een tweede ontplol
fing kon volgen. Gelukkig zijn geen van de
20 gasten gewond; ze waren allen uit. Maar
wat moet ik doen: het hotel is verloren
want al zou het op te knappen zijn, nie
mand wil hier meer logeeren nu men weet,
dat er zulk een gevaarlijk magazijn naast
is gevestigd. Het is onverantwoordelijk dat
naast een hotel te handhaven. Onverant
woordelijk
De brand bestreden en overwonnen
We worden weer weggeroepen: de zijmuur
dreigt nu inderdaad in te storten. Nieuw
materiaal wordt bijgesleept, als dat gebeurt
gaat ook het Maashotel. Gelukkig is de wind
den anderen kant op.
Aan de voorzijde staat de groote autolad
der in zijn hoogste stand opgetrokken en
martiaal is de brandweerman, die vandaar
zijn beweegbare straalpijp op het vuur richt
Maar hier begint het vuur al te minderen.
Aan de achterzijde braakt het nog in volle
kracht uit
Telkens hoort men in het midden van het
gebouw ontploffingen en het gerucht gaat,
dat eir op de bovenste verdieping, die nog
het meest gespaard is, nog materiaal ligt
voor nieuwe uitbarstingen.
Een bronsgroene waterval golft uit de
pakhuisdeuren naar buiten.
Tegen half twee begint de brandweer er
„schot" in te zien.
Een vermiste
Het gerucht, dat de jongste bediende Henk
Jansen nog vermist wordt, doet allen op
schrikken. Is de jongen onder de puinhoo-
pen gebleven? Zijn zuster komt naar hem
vragen, dus thuis schijnt ljij niet te zijn.
Gelukkig komt dan later bericht, dat hij
toch thuis is
De belangstelling
Aan de zijde van de Boompjes is van de
brand weinig te zien. Het publiek wordt op
zoo grooten afstand gehouden, dat het wei
nig gezicht heeft op hetgeen er gebeurt. Hier
zijn echter tal van autoriteiten. Wij merken
op den burgemeester, den directeur van de
gemeentewerken, de heer L. W. H. van Dijk
;\n. hoofdcommissaris van politie de
lieer C. v. d. Poll, tal van raadsleden, de
heer Veder, oud-president hoofdman van de
[brandweer, die, hael merkwaardig, 26 jaar
geleden, bij brand in hetzelfde pand, de lei
ding had, de directeur der. Geneeskundigen
Dienst, dr Feisser, met dr Rijken en de
hoofdverpleger Beetstra van dien dienst, dr
ir de Bruine en ir. Köliler, directeur en adj.-
directeur van den motordienst, de substituut
officer van justitie mr Reumer en mr
Meischke en tal van anderen.
Op de Scheepmakershaven staat het zwart
van belangstellenden. Hier is de brand op
het mooist te zien: een inderdaad imposant
schouwspel.
Telkens weer nemen de rookwolken in
kracht toe en niemand weet hoe lang het
vuur nog zal woeden
De brand onder de knie
Even half twee werden de slangen uit het
Maashotel teruggetrokken en ging men er
toe over de vuurhaard meer en meer van de
achter- en voorzijde in te sluiten. Eigenlijk
had men toen de brand vrijwel onder de
knie. Het bleek echter nog heel moeilijk om
de kern van de brand zelve te bereiken,
wegens de wankele positie vsd sommige
muren. Om 12 minuten over twee weerklon
ken opnieuw 2 hevige knallen. Aan de ach
terzijde vlogen de scherven in het rond. Een
platje, waarop twee brandweerlieden ston
den. moest in allerijl worden ontruimd. Al
en toe schijnt de brand te verminderen, doch
telkens opnieuw stegen zware rookwolken
od en een giftige stank verspreidde zich in
de omgeving
Om drie uur werken nog twee motorspui
ten met acht stralen en een aantal hand
slangen, benevens drie vaste straalpijpen
vanuit de booten aan de achterzijde. Het zal
nog heel lang duren, voor de brand defini
tief is gebluscht. Het gelukt om even drie
uur twee stralen aan de voorzijde naar de
2e en 3e verdieping op te trekken. Eerst nu
waagt men het 't gevaarlijke pand binnen te
dringen. Voorloopig blijft echter nog alle
waakzaamheid geboden.
Nog meer mlddelalarm.
Tijdens de brand aan de Boompjes werd
middelalarm gemaakt voor een brand aan
do Kipstraat, welke ernstige ongerustheid
veroorzaakte, daar het gerucht liep, dat
Martens in brand stond. Het gerucht bleek
gelukkig niet waar. Er was een klein
brandje uitgebroken in een goudsmidswin
kel, dat met 1 straal op de waterleiding
kon worden gebluscht.
Land- en Tuinbouw.
SANEERING IN HET BLOEMBOLLEN'
BEDRIJF
Teeltbewijzen alleen tegen bloembollen-
inlevering
De commissie van advies inzake saneering
in het bloembollen bedrijf zal, naar we verne
men, aan de minister voorstellen om het ver
strekken van teeltbewijzen aan erkende bloem
bollen kweekers afhankelijk te stellen van de
inlevering van in Nederland geteelde bloem
bollen (zoowel leverbaar als plantgoed in
nader vast te stellen verhouding) in de na
volgende percentages van het than3 beplante
oppervlak: hyacinthen 35 tulpen 20
darwin- en andere late tulpen 35 nar
cissen 50
Het definitieve percentage zal worden vast
gesteld als de uitkomsten van den oogst en den
handel bekend zijn.
Door deze bepalingen worden dus de teelt-
bewijzen uitsluitend verkregen door inlevering
van bloembollen.
Ter verkrijging van zoo juist mogelüka
gegevens zal men met de uitkomsten der
registratie by de bepaling van de percentages
rekening houden.
DE ZIEKTE VAN AUJESKT
Waar de landbouwers op moeteen letten
d landbouw en veeteelt Is te
terlnalren Dienst door Dr Laureris. Dr Vink «m
Z1JD over dS
Sl^heree^tJ^dy4rretk%^nh^eV°^i^
Dr Laurens gaf een uitvoerige uJteenzettln*
van het vermoedelijk ontstaan der ziekte, het
ZÏÏXZJZ d* bestrijd^ en
Geblekt
varkens en IUUu>eo in ac_
SïïÜP J"10;. "o™"1»- Door TMUUMM
iu dit verband
""I' ®r op aan steeds waakzaam te blij-
weI misschien ook door den weide
Hoewel omtrent de oorzfaak dier ziekte hier ta
lande nog niets vaststaat, meende apr toch re-
i*K£J!ï£i<.d°°r °M
Tenslotte werd door Dr Hooft nor eenn A
de
Mn en d# ïoïp»mf T »™"oers ingeroe-
SéK'ïïySKS"'a" tor
™"*1 bu
tongeval Jen*1 kinnlafevlnS verdaóh-
vnn veearts, vooral bij ziekte
van varkens. De veearts verleent tn een derere.
Jk geval kosteloos zijn medewerking.
Se Bestrijding van vliegen, muggen en an
dere Insecten. %b Q
4e. Verdelging van ratten en muizen.
5e. Grondige schoonmaak en daarna ontsmet
ting van de stallen, waarvoor de Ingrediënten
door het rijk beschikbaar worden gesteld.
Ons werden toegezonden de verslagen van
het Botercontrolestatlon Z.H., het Kaascontrole-
Z.-Holl.-Brabant. Tusscher
•elijke kosten wordt door elk
en In verhouding van h».
1 In het afgeloopen
lang, dat elk bui
de gemeenschappelijke^ exploltatiehad.' Zoo
'olgt: Kaascontr.
Z.H.-B.
verhouding in 1933 als
mede: Een geschikt 1
- gevonden. Er werden uitgegeven
rljkamerken (2.571.280 ln 1931 *n
- <45.460 ln 1930). De begrooting Kaascontrole-
ladeellg saldo van
voorgaande
sluit
zoodat het overschot
nlr.derde tot f 8.810.92.
it Botercontrolestation werden ultge-
totaal o.604.796 rljksmerken. Door hei:
n in 1932 voor de gezamenlijke leden
•IJksimerk bedrukt
trolestation Z.H.-B.
TOESLAG AAN VEEHOUDERS
Moet op de meikbriefjes vermeld worden
Daar het gebleken Is. dat door ondenscheddene
coöperatieve en particuliere zuivel- en melk-
productenbedrijven en anderen, die melk ter
industrieele verwerking aankoopen. ondanks da
terzake reeds gegeven voorschriften, de aan d»
veehouders door te betalen, uit het Crlsls-
iuivelfonds verstrekte toeslag, niet afzomdnvr-
Ijk op de zgn. melkbriefjes of afrekenlngs-
staatjes e.d. vermeld wordt, vestigt de C.Z.C.
.net den meesten nadruk er de aandacht op. dat
hiertegen met ingang van 1 Juni a.s. bij ge-
-.ateerde overtredingen met gestrengheid
■orden opgetreden.
