Kerknieuws.
DE STRIJD OM DE KERK
Schoolnieuws»
ZATERDAG 13 MEI 1933
DERDE BLAD PAG. 1C
BEROEPINGSWERK
Te St. Johannesga (Fr.) zal ir
Ned. Hervormde Gemeente het beroepings-
werk voorloopig niet ter hand genomen
den. Ds. J. van den 13ergf die naar Bussen
vertrok, heeft nog een aanzienlijke vordering
wegens achterstallig tractement op de Ge
meente. Pogingen om deze uit bijdragen van
Gemeenteleden te betalen, hadden weinig of
geen succes. Zoo kan voorloopig niet aai
beroepingiswerk in de bestaande vacature ge
dacht worden.
Ds G. W. ALBERTS
Ds G. W. Alberts, te Vlaardingen, en-
predikant der Ghr. Geref. Keric te Zutphen
is uit het ziekenhuis teruggekeerd en hoopt
morgen weer te preeken.
Ds. J. E. STAP..
Naar men aan de „Ned." mededeelt is aan
Ds. J. E. Stap, laatstelijk predikant-voorzitter
der Commissie van Hulppredikers, tevens be
last met de opleiding van kweekelingen voor
Inlandsche leeraars te Amboina, thans met
verlof hier te lande, een verlenging van verlof
Verleend, voor den tijd van drie maanden.
Ds Th. J. H. STEENBEEK
Naar wij vernemen, is Ds Th. J. H. Steen
beek, predikant bij de Prot. Kerk te Sala-
tiga (Ned. Oost-Indië), laatstelijk (1920'20)
hier te lande bij de Ned. Herv. Gemeente te
Leidschendam weer gerepatrieerd.
JUBILEA.
D r. J. C. S. L o c h e r, predikant bij de
Ned. Hervormde Gemeente te Leiden, viert
a.s. Zondag zijn 40-jarig ambtsjubileum.
Johannes Caspar Stephanus Ixicher werd 6
November 1807 te Uitïko bij Zürich (Zwit
serland) geboren. Zijn vader, grootvader, over-
on betovergrootvader waren eveneens predi
kant geweest.
Di. Locher studeerde te Weenen aan de
Evang. Theol. Faculteit voornamelijk onder
Prof. Dr. Eduard P.öhl, daarna te Leiden en
werd in 1892 candidaat in Arnhem. Zijn eerste
Gemeente was Birdaard c.a. (Fr.). Aldaar
deed hij intrede 14 Mei 1893. Zijn bevestiger
was zyn oom, Ds. G. W. Locher te Elspeet. In
1809 vertrok hij naar Waspik en deed 9 Janu
ari 1916 intrede te Leider., met als tekst
I's. -51 17.
De jubilaris is permanent scriba van den
Kerkeraad; quaestor van don Ring Leiden en
vice-president van het Prov. Kerkbestuur van
Zuid-Holland.
Dr. Locher promoveerde 3 Nov. 1893 te
Leiden op een dissertatie: „De leer van Luther
over Gods Woord". Verschillende publicaties
verschenen verder van zijn hand.
Dr. Locher hoopt a.s. Zondag in den avond
dienst om zes uur in de Pieterskerk een
gedachtenisrede te hcuden, terwijl er 15 Mei
gelegenheid is hem te bezoeken.
D r s. J. W i 11 e m z e, Ned. Hervormd
predikant te Groningen, herdenkt 31 Mei a.s.
zijn 25-jarig ambtsjubileum als predikant
aldaar. Hy deed 21 Nov. 1897 intrede te
Sloten (Fr.), sprekende over Joh. 1 29. Hier
arbeidde hij bijna 11 jaar en verbond zich 31
(Mei 1908 aan de Ned. Herv. Gem. te Groningen
De a.s. jubilaris is leeraar godsdienstonder
wijs aan het Willem Lodewijk Gymnasium,
bestuurslid van de Vereen, tot bevordering
van Chr. L. O. en M. U. L. O te Groningen,
voorzitter van de afd Groningen van „Zonne-
gloren" en medewerker in de serie „Tekst en
Uitleg" van Prof. Bohl en Prof. van Veld
huizen. Ds. Wille-mze is praetor van den ring
Groningen.
PREDIKANTSVROUWEN.
Gelokt door de goede resultaten van ver
leden jaar, belegt de Federatie van Chr. Ver-
eenigingen van en voor vrouwen en meisjes
(bureau Heerenstraat 40, Utrecht) tegelijk
met de Practische Theologenconferentie, van
11—14 September a.s. op „Woudschoten" te
Zeist, weer een (even practische) Confe
rentie voor predikantsvrouwen en aanstaande
predikantsvrouwen. De dames nemen aan de
Practische Theologenconferentie deel en heb
ben voorts nog apartjes met als spreekster
mevr. M. Slotemaker de Bruïne-Van J^eeuwen
ever de lezing van haar echtgenoot (^Welke
leiding geven de Chr. Kerken in zake de sexu-
tele moraal?"), direct na afloop van deze,
en mevr. Stelma-Loosjes over: „Wat kunnen
wy in de practijk doen voor de verhouding
van jongens en meisjes?"
ALGEM. SYNODALE COMMISSIE
DER NED. HERV. KERK
Vierde zitting. Alvorens verder ge
gaan wordt met de behandeling van de aan
gelegenheden van de Generale Kas, heeft de
gewone periodieke uitloting plaats van 20
obligaties ten laste van het Fonds van het
Gebouw voor de Algemeene Synode. De num
mers van de uitgelooten obligaties zijn de
volgende: 707, 914, 1688, 1529, 1842, 470, 64,
1310, 1265, 672, 5, 925, 195, 1194, 311, 1011,
1169, 989, 497 en 1805.
Voor uitkeeringen uit de Generale Kas is een
bedrag van ruim f 70.000 beschikbaar. De by-
dragen waren f 1400 minder dan het vorig
Ten opzichte van die gemeenten, welke ge
woon zyn jaarlyks dezelfde aanvrage, om een
toelage, tot de Synode te richten, wordt voor
gesteld, de ontvangen toelage geleidelijk te
verminderen, om daardoor ook by die ge
meenten t streven aan te moedigen, om zich,
ten opzichte van de voorziening in de geeste
lijke behoeften der gemeente (zooals gods
dienstonderwijs en predikdienst) zooveel mo
gelijk financieel onafhankelijk te maken, d.w.z.
daarin zelf te voorzien. Dit betreft niet alleen
gemeenten in de provincie Gelderland, maar
ook andere gemeenten zullen onder dit systeem
Van afvloeiing of geleidelijke vermindering
der toelage moeten doorgaan. En, worden dus
de toelagen uit het Fonds voor geestelijke be
hoeften, geleidelijk verminderd, dan moet dit
ook invloed oefenen op de toelagen, welke sub
sidiair uit de Generale Kas worden aange
vraagd en die doorgaans voor éénmaal wor
den verleend.
De behandeling van de aanvragen om toe
lagen uit de Generale Kas. vordert veel tyd,
aangezien niet minder dan 169 aanvragen zffn
ingekomen, waarby elke aanvraag aan een
serieus onderzoek wordt onderworpen, terwijl
de doeleinden, waarvoor gevraagd wordt zeer
verschillend zyn, a's by*, voor godsdienston
derwijs op openbare lagere scholen in de groo
te steden, voor evangelisatie in uitgestrekte
en zich uitbreidende gemeenten, voor instand
houding van nieuw gestichte gemeenten, voor
onderhoud van kerken en pastorieën, voor
schulddelging bij kerkelijke administration
enz. De beraadslagingen zullen vermoedelijk
in de zitting van Zaterdag ten einde kunnen
Worden gebracht.
SYNODALE VERGADERINGEN
De Part. Svnoden van het Midden en het
Zuiden der Chr. Geref. Kerk zullen resp.
Woensdag 11 Juni te Amsterdam en
Donderdag 22 Juni te den Haag gehouden
Worden.
NEDERL. JOURNALISTEN TE BOEDAPEST
De heer L. van den Broelce legt in tegewwoo rdiqheid vi
teqenwoordigers en onzen gezant, den heer v. Hoorn,
Onbekenden Soldaat.
DE GROOTE KERKVERGADERING
y TE BATAVIA
De Groote Kerkvergadering vereenigde zich
geheel met het standpunt van het Kerkbe
stuur, welke de administratieve scheiding var
Kerk en Staat slechts aanvaardbaar acht mits
door deze niet wordt vooruitgeloopen op
latere financieele scheiding.
Hierbij wordt erkend, dat, tijdelijke maat
regelen noodig zijn om de Kerk haar recht
matig aandeel te doen dragen in de versobe
ring der Landsuitgaven.
Het eerste lid van het eerste artikel van
het ontwerp algemeen reglement werd aldus
vastgesteld: „De Protestantische Kerk in Ned.
Indië is een zelfstandige Christelijke kerk. Zij
bestaat uit al haar gemeenten in deze gewes
ten. Zij staat open voor alle Protestanten in
Ned.-Indië".
De Kerkvergadering sloot zich In hoofd
zaak aan bij de haar voorgelegde voorstel-
Het nieuwe Kerkbestuur zal voortaan be
staan uit negen instede van twaalf leden,
taarvan minstens drie en hoogstens vier
oorgangers moeten zijn. Zes leden moeten
te Bata\ia, Meester Cornelis of Buitenzorg
wonen. rRi)
Bijna unaniem werd besloten tot opname
an een artikel in het Algemeen Reglement
luidende: „binnen het verband van de Pro-
testantsche Kerk in Ned.-Indië kunnen met
instemming van de Algemeene Synode zelf
standige Kerken worden gevormd of opge
nomen". In verband hiermede vermeldt het
tweede lid de Minahassa, de Molukken en
die Timor-archipel.
De vergadering besloot unaniem uitdruk
kelijk het enkelvoud te handhaven en de
Kerk te noemen „P rotes tan tsche Kerk in
Ned.-Indië".
GEREF. KERK IN ZUID-AFRIKA
Vervol gverslagen van de Generale Synode
der Geref. Kerk in Zuid-Afrika, thans per
mail ontvangen, melden nog, dat deze Kerk
in 1934 haar 75-jarig bestaan herdenkt.
De Synode beveelt aan in deze zware tijden
jen groote feestelijkheden te beginnen, doch
als dankoffer alom te pogen de op de Kerken
rustende schulden, zooveel mogelyk af te
Voorts veroordeelde (o.a. op grond van het
tweede gebod en Zondag 35 Heid. Catechis-
de Synode de vertooning van Bybelsche
films en ontried de bywoning ervan.
RECHTS EN LINKS
Te Den Haag heeft de Kerkeraad der
Ned. Herv. Gemeente op een verzoek van de
afdeeling der Vrijzinnig-Hervormden, om vooi
jvestiging van een eigen vrijzinnig predi
kant een der kerkgebouwen te mogen gebrui
ken, >afwy zend beschikt.
ETHISCHE VEREENIGING
Onder voorzitterschap van Dr. J. F. Beerene,
Ned. Herv. predikant te Utrecht, komt van
Maandag 17 tot Vrijdag 21 Juli in het confe
rentieoord van den Zendingsstudieraad te
teren de Zomerconferentie der Ethi
sche Vereeniging byeen. Sprekers zijn: Ds. D.
Kuilman, te Leiden, over: „Wat kan ik niet
ontberen wanneer Uw hand mij leidt"; Dr.
W. A. Visser t Hooft te Genève, over: „De
kans van het Protestantisme in Europa"; Dr.
P. Minderaa te Zeist, over: „Proletarische
dichtkunst"; Mr. Dr. P. H. W. G. van den
Helm te Zeist, over: „Geestelyke waarden van
ommunitsme"; Prof. Dr. M. van Rhyn, te
Utrecht, over: „De beteekends van het werx
van Buchman"; en Ds. S. H. J. James, te
Delfshaven over: „Levensvreugde".
Inlichtingen verstrekt de secretaresse der
conferentiecommissie mevr. C. Gunningde
Wijs, Oorsprongpark 3 te Utrecht.
VRIJZINNIGE PREDIKING
Te Sliedrecht, waar in de Ned. Herv.
kerk geen vrijzinnige prediking meer plaats
vindt, heeft de afd. Sliedrecht van de Vereen,
van Vrijz.-Hervormden besloten een kerkzaal
te doen bouwen voor de vrijzinnige prediking.
KERKELIJKE WISPELTURIGHEID
Gemis aan Kerkbesef.
D s. P. van D y k, van Zaandam, schryft
in „Noord-Hollandsch Kerkblad" aldus:
In eigen kerk is elke 'byvoeging van den
dienst een oefening van het ambt aller ge-
loovigen.
In eigen kerk wordt de dienaar des Woords
door de Gemente naar den kansel geleid.
Maar in de vreemde kerk staat, althans met
betrekking tot „de overloopers" de dominéé
met eigen autoriteit op den kansel, en heeft die
toehoorder niets, absoluut niets te zeggen.
ak van de onderlinge overloopery een
gewoonte, en èlle kerken in een stad zyn ge
worden tot vergaderplaatsen waar een orde-
looze en tuchtlooze groep geloovige menschen
's Zondags hopen te snoepen van hun lie
velingsgerecht; maar waarover door opzie
ners en predikanten geen toezicht meer kan
worden geoefend.
Welke droeve gevolgen die kerkelijke wis
pelturigheid voor het huisgezin heeft, laat
zich denken.
Waar ben jy geweest, jongen? Naar de
Jeugddienst, Vader. Schitterend. Over drie
weken is er weer een. Jammer, dat u er niet
by mag wezen.
Jij ook Marie? Neen, *k ben met myn ver
loofde naar de Broeden? gegaan.
Was 't mooi? Nou, echte mensehen, hoor.
Bent u met moeder naar de Catechismus
ezen luisteren, Vader?
Je moeder wel, je weet, die kun je niet
van haar oude plaats af krijgenmaar
de catechismus kan ik wel droomen. Ik heb
een prachtige preek van dominéé X uit Am
sterdam gehoord; je weet wel, die al eens
meer in „de Evangelisatie" opgetreden is.
Hoe heb jy 't gehad, (Moeder?
Moeder zucht't Is gelukkig, dat h3ar
kinderen nog naar de waarheid vragen, r/r^ar
't was vroeger in haar ouderlyk huis toch
anders. Ze vindt dat pok de kerkdienst gele
den heeft door den geest van den tijd: Wat
mooi is vindt ook daar bij sommigen meei
trek dan wat degelyk is.
Dit geldt nu nog gezinnen, waarin men, al
is het helaas niet meer met eigen kerk,
toch met Godsdienst en Kerk nog meeleeft.
Het verbaast u heelemaal niet, wanne
slapipe menschen, die in een geschil met hun
broeders van den Kerkeraad geen gelijk kun
nen krygen, soms binnen den korist mogelij
ken tijd hun ontslag nemen. De uitdrukking
^schrap me dan maar", is het lang niet zeld
zame antwoord dat ge krygt op uw ve:
nend: „Maar broeder of zuster, hoor nu
Ten slotte ligt echter dit „schrap me dan
maar", geheel op de lijn van den overlooper,
die er weinig been in ziet 's Zondags
snoepbeurt te maken.
Beiden beseffen niet, wat men onder K
verstaan moet.
„EEN HUIS VAN KOOPHANDEL"
Hoe Vrijzinnigen
lidmaten „aannemen"
In het Hervormd-confessioneel weekblad
„De Geref. Kerk" wordt het volgende mee
gedeeld:
„Een bedenkelijk staal hoe Vrijzinnigen (in
de Ned. Hervormde Kerk) lidmaten aannemen,
geeft de historie in Bourtange (Gron.)
te aanschouwen. Van meer dan één zijde ver
namen wij, dat in genoemd dorpje onlangs 25
vrijzinnige nieuwe leden waren „bevestigd",
waarby overwegend (stoffelyk) invloed is uit
geoefend door de Diaconie. In breeden kring
heeft dit gerucht zich in Oostelijk Groningen
verbreid. De meeste geworvenen hebben, vol
gens mededeelingen uit Bourtange, eerst gif
ten in natura (kleeren en schoenen) ontvan
gen. Van een is o.m. bekend (ik zal kiesch-
heidshalve hier geen namen noemen), dat hy
reeds een en ander ontvangen had, doch meer
wenschte, en, boos geworden, zich voor goed
terugtrok, terwijl een ander aan zyn kame
raden heeft toegegeven dat hy het ergens om
deed. Letterlyk heeft hy gezegd: „voor wat,
hoort wat".
„Wij vragen ons af of deze dingen onge
hinderd mogen geschieden en of er geen on
derzoek ingesteld kan worden, buiten de vry-
zinnige Besturen om. De Heiland heeft het
maken van zijn Kerk tot een huis van koop
handel uitdrukkelijk veroordeeld".
PIONIEREN
Te La u s a n n e is onder den naam „De
Pionieren" een gemeenschap opgericht, die
voor de vriendschap tusschen de Kerken
bidt Wie lid wil worden moet de volgende
verklaringen afleggen:
1. Ik verplicht mij voor God en overeen
komstig Zijn heiligen wil innig om de toe
nadering der kerken te bidden en met allen
een geestelijk gemeenschap te vormen, die
hierop hun geloof en hun leven opbouwen.
2. Ik verplicht mij verder om mijne broe
ders tot welke kerk of belijdenis zij ook mo
gen behooren, met vrijmoedigheid en in vol
ledige broederschap te behandelen en hen
zoodanig te achten als ik zelf geacht zou
wenschen te worden.
ZONDAGSZIEKTE
Sondagsziekte is 'n krankheid wat net
voorkom by kerklede.
1. Die verskynsele verskil, maar die ziek
te belemmer nie die eetlus nie.
2. Dit hou nooit langer aan as 24 uur
3. 'n Dokter word nooit geroep nie.
4. Dit kom verbasend baie voor en eis elk
jaar duisende slagtoffers.
Die aanval kom skielik elke Sondag; geen
verskynsel word Saterdag-aand openbaar
nie; die pasjent slaap goed en voel gesond
as hij wakker word; hy eet 'n sty we brek-
fis (ontbijt), maar omtrent kerktijd kom
die aanval en duur voort totdat die morren
diens verbij is.
Dan voel die pasjent beter en eet 'n sty we
dinner. In die namiddag voel die pasjent
bai beter en hij is in staat om 'n wandeling
te maak en die „Sunday Times" te lees; hij
eet 'n stywe aandmaal, maar omtrent kerk-
tyd krij hy weer een aanval en blij thuis.
Hij word Maandagmorre verfris wakker
«n is in staat om werktoe te gaan en hij
bespeur geen teekens van die siekte voor
die volgende Sondag nie".
Het Herv.ormd-confessioneel weekblad „De
Geref. Kerk" voegt er het volgende aan toe:
Deze Zuid-Afrikaansche broeder verstaat de
kunst om de diagnose te stellenin Pre
toria. Woonde hy in Amsterdam, dan zou hij
tot de ontstellende ontdekking komen, dat de
„pasjent" in onze AmsterdaniBche Gemeente
die ziekteaanvallen onder den morgen- en
avonddienst heelemaal niet meer voelt; en dat
hy zijn Zondagsziekte als iets heel normaals
heeft leeren beschouwen. Een graad erger
dus. ëtl CPVanrliikf»!- Hon Hi. "7„;A A r-: 1
ZENDING.
Mevr. M. L.. van B a 1 e n-M i ch e a u. t
Te Utrecht is, ruim 81 jaar oud, overleden
mevrouw M. L. van Balen-Micheau. echtge-
noote van den oud-Zendeling van Nieuw-
IN DUITSCHLAND IS HU IN
VOLLE GANG
Een onderhoud met super-intendent
Dr. Dibelius
(Van onzen Duitschen correspondent)
De strijd om de kerk is in vollen gang.
De oude Duitsche Evangelische Kerk laat
haar belangen behartigen door den president
van den Kerkelijken Bond D. Kapler, den
landelijken bisschop D. Marahrens en den
gereformeerden predikant D. Hesse. Als ge
volmachtigde van den rijkskanselier neemt
aan deze besprekingen de van Koningsber
gen naar Berlijn ontboden districtgeestelijke
ds Mpller deel. Deze staat in voortdurend
contact met ds Hossenfelder, die als refe
rent in kerkelijke aangelegenheden in het
rijksministerie voor den eeredienst werk
zaam is.
De kerkelijke overheid is uiterst spaar
zaam met haar berichten over het verloop
der besprekingen, welke in het gebouw van
den Kerkelijken Bond in de stille straat
achter den Bahnhof Zoo plaatsvinden.
Voor mij was deze terughoudendheid een
reden, om eens met den General-superinten
dent der Koermark Brandenburg, D. dr Otto
Dibelius, van gedachten te wisselen over de
toekomst der Evangelische Kerk in 't Derde
Rijk. Dibelius geniet allerminst de waardee
ring der nationaal-socialisten. In regeerings
kringen werd mij nog dezer dagen verze
kerd, dat Dibelius voor de rijksregeering „er-
ledigt" is. Hiertegenover moet vastgesteld
worden, dat Dibelius het volle vertrouwen
der Kerkelijke Overheid geniet en ook door
de Berlijnsche gemeenten nog steeds als een
betrouwbare bron voor alle kerkelijke en
religieuse vraagstukken wordt erkend. Mede
onder zijn invloed heeft de Kerkelijke senaat
der Oud-Pruisische Unie zich bereid ver
klaard, ook eenige vertegenwoordigers der
„Duitsche Christenen" tot haar crenium toe
te laten. Dat de rol, welke de „Duitsche
Christenen zich zelf graag toekennen, nog
niet zoo ingrijpend is, als zij wenschen,
bleek pas dezer dagen in het land van
Prins Hendrik.
In den „Niederdeutschen Beobaehter" ver
scheen een artikel onder het opschrift „Boe
ren, verovert de Kerken!", geschreven door
Walter zur Ungnad, alias Walter Bohm.
Kort daarop werd deze door den Minister
president van Mecklenburg-Schwerin, Gran-
zow, tot kerkelijken staatscommissaris be
noemd.
Natuurlijk protesteerde de Mecklenburg-
sche „Oberkirchenrat" tegen zulke plotse
linge maatregelen van ingrijpenden aard en
mede onder invloed van de kerkelijke over
heid van Berlijn, waar de Luthersche bis
schop van Mecklenburg-Schwerin, dr Rend-
torff aan de kerkelijke besprekingen deel
neemt, werd deze benoeming ingetrokken!
Hieruit mag niet de onjuiste conclusie ge
trokken worden, dat de rijksregeering min
der sympathie is gaan koesteren voor de
„Duitsche Christenen", want juist uit de be
noeming van ds Hossenfelder als referent,
blijkt duidelijk, dat Hitier deze beweging
wil ondersteunen. Ook Göring aanvaardde
indertijd de benoeming tot lid eener eere
commissie van d)e geloofsbeweging der
'„Duitsche Christenen".
Onder het opschrift „De Rijkskerk vam de
Duitsche Christenen" publiceert de nationaal
socialistische predikant D. Fredtag, die mede
zitting heeft in het rijksbestuur der „Duit
sche Christenen" in het tijdschrift „Het
Evangelie in het Derde Rijk" een uitvoerige
beschouwing over de wenschen zijner geest
verwanten: „In plaats van besprekingen
of zelfs voorloopige onderhandelingen wen
schen wij zoo spoedig mogelijk nieuwe ker
kelijke verkiezingen, welke tot een grond-
ettelijk geregelde kerkelijk* samenkomst
kunnen leiden. Deze zal zich in overeenstem
rning met de eensgezindheid van het Duit
sche volk onder Adolf Hitler uitspreken
voor een eenvormige Duitsch-Evangelische
rijkskerk. Het gaat hierbij niet zoozeer om
de vraagstukken over organisatie, theologie
belijdenis Luthersch of Gereformeerd
dan wel om het levend geloof van onzen tijd
den wil van God bij die wedergeboorte
van het Duitsche volk.
,De grondwet voor deze nieuwe rijkskerk
is door ons reeds vastgelegd".
Hiermede doelt D. Freitag hoogstwaar
schijnlijk op de
tien punten
■elke door ds Hossentelder reeds aan de
Duitsche pers werden doorgegeven, voordat
ze door hem aan D. KapltV officieel werden
overhandigd. Het gunstig verloop der be
sprekingen tusschen D. Kapler en Hitiers
gevolmachtigde, ds Muller, heeft inmiddels
aan deze tien punten reeds veel van hun be-
teekenis ontnomen. Wanneer Hossenfelder
bij voorbeeld dn punt 3 zegt, dat de dioor hem
gedachte rijkskerk slechts Christenen van
zuiver arischen bloede mag omvatten dan
kan ik verzekerén, dat de kerkelijke over
heid er niet aan denkt, Christenen van Jood-
sohe afkomst uit te schakelen, of hun het
genot der H. Sacramenten te ontnemen.
Guinea, den heer J. A. van Balen. Deze is in
18S2 uitgegaan naar het e:land Hoon, waar hij
Zendeling Bink ter zijde stor.d, maar reeds in
zyn vrouw ten grave moest dragen. In
1889 stichtte hij den nieuwen Zendingspoet te
Windessi aan de Wandammenbaai, waar hij
het volgende jaar den arbeid korten tijd on
derbrak om te Ternate in het huwelijk te tre
den met mej. M. L. Micheau, die haar werk
als bewaarschoolonderwijzeres te Zetten had
opgegeven, om haar leven aan dat van den
heer Van Balen te gaan verbinden. Haar naam
zal onverbreekbaar aan het Zendingswerk te
Windessi verbonden blyven.
Toen zy er kwam, was het nog de dag der
kleine dingen. Het aantal Christenen was nog
>r gering. (Maar mevrouw Van Balen zette
haar werk voort en trok zich het lot van
de kinderen aan. Haar school bloeide door haar
trouwen arbeid en het getal leerlingen klom
1894 zelfs tot 64. Zoo is de nu ontslapene
haar man steeds tot grooten steun in den ar
beid gebleven.
In 1913 keerden zendeling en mevr. Van
Balgn voor goed naar het vaderland terug.
Pensioenverzekering. Woensdag
j.l. hoeft te Amsterdam een vergadering
plaats gehad van de verschillende Geref.
Zendingen in Nederland.
Daar zijn o.a. besproken en in ontwerp
vastgesteld de statuten voor een stichting,
welke tot taak heeft de pensioenverzeke
ring van het niet-Europeesch personeel op
de verschillende zendingsterremon.
Ook het niet-Europeesch personeel van de
Keucheniusschool zal in deze verzekering
kunnen worden opgenomen.
Het ontwerp zal nu aan de orde moeten
worden gesteld in de Raden der verschillen
de Zendende Kerken.
Zelfs de verdienstelijke Tübinger theoloog,
prof. dr. Fezzer, die eveneens de belangen der
Duitsche Christenen behartigt, acht zulke
eischen voor onuitvoerbaar. Door hem werd
de nadruk gelegd op de beide inleidende
punten:
1. Wij willen een Evangelische Rijkskerk
in Lutherschen geest, met inschakeling van
de Gereformeerde gemeenten, wier eigen ka
rakter gehandhaafd blijft
2. Wij willen geen staatskerk, ook geen
kerk, die een staa* in den staat vormt, maar
een Evangelische Rijkskerk, die de autori
teit van den nat.-soc. staat uit geloofsover
tuiging erkent en het evangelie in het Derde
Rijk verkondigt.
Deze twee thesen leggen
tusschen de kerkelijke autoriteiten en de
Duitsche Christenen.
Ook Generalsuperintendent D. Dibelius
begroette het gunstig verloop der besprekin
gen en gaf zijn meeninig hierover ongeveer
als volgt te kennen: „Men moet besprekin
gen, welke een gunstig verloop nemen, niet
storeij. De onderhandelingen over een nau
were samenwerking der Evangelische kt*-
ken in Duitschland hebben inderdaad een
gunstig verloop!
Een der grootste moeilijkheden blijft het
vraagstuk der belijdenis. Aan den eenen
kant hoort men zeggen: laat ons met de be
lijdenis in rust. Dat is een vraagstuk uit de
16e eeuw. waar tegenwoordig niemand meer
belangstelling voor heeft. Aan den anderen
kant wordt zeer positief gezegd: een kerk
kan zonder geloofsbelijdenis niet bestaan.
Wie een nieuwe kerkelijke grondwet eischt
die moet de vraag der geloofsbelijdenis eerst
duidelijk beantwoorden. Anders heeft het
nieuwe geen blijvende waarde.
Ongetwijfeld hebben deze laatsten gelijk
het komt er voor ons nu op aan, wat de be
lijdenis eener kerk eigenlijk is. De Evange
lische kerk is gebaseerd op de H. Schrift.
En daarop alleen. Maar de Bijbel is niet een
leerboek voor theologische vraagstukken
hij is een verzameling van veelvuldige ge
tuigenissen, door welke God tot ons spreekt.
Paulus is anders dan Petrus. Johannes an
ders dan Lukas. Hierdoor wordt het Nieuwe
Testament ook onder oprecht geloovigen ver
schillend uitgelegd. Anders zouden wij im
mers niet zooveel verschillende kerken en
secten hebben, methodisten en baptisten, oud
Lutheranen en Gereformeerden, Broederge
meenten en Christengemeenten zij willen
alle uit het Nieuwe Testament kracht schep
pen. Daarom bestaan er slechts twee moge
lijkheden: de kerk blijft een spreekzaal voor
honderd uiteenloopende meeningen, of de
kerk spreekt zich uit voor een bepaalde wijze
waarop het evangelie verkondigd moet wor
den. Men behoeft er onder de gegeven om
standigheden niet lang over te discussieeren
dat slechts nog de tweede mogelijkheid be
staat De kerk is nog iets anders dan de
School der Wijsheid van graaf Keyserling,
waar ieder zijn overtuiging kan weergeven.'
De kerk moet in opdracht van haar Heiland
een scherp omlijnd getuigenis afleggen. Zij
heeft dit gedaan toen zij zich achter Maar
ten Luther plaatste. Een minderheid schaar-
de zich om Zwingli en Calvijn.
Het gaat hierbij
Het gaat er om, dat volgens Luther en
zijn leer de mensch in den ban der zonde
leeft, dus niet door eigen inspanning vrij ge
maakt kan worden. Hij is op Gods genade
aangewezen. Pas wanneer hij gelooft, wordt
•hij vergiffenis deelachtig. Hij vindt geloof
en.verTiffenis in de gemeenschap zijner kerk
Hij blijft een zondaar, maar mag zich vrij
voortbewegen, daar hij onder de genade
leeft. Innerlijk en uiterlijk blijft hij onder de
leiding van een barmhartigen God.
Luthers Kleine Kathechismus werd ln heel
Duitschland als basis aangenomen bij het
evangelisch onderwijs. Met taai uithoudings
vermogen hebben wij er aan vastgehouden,
toen vele godsdienstonderwijzers verklaar
den, dat zij met dit product uit de 16e eeuw
niets meer konden beginnen. Wij wisten
waarom wij dit 'dieden.
De Gereformeerde volksaard Is eenigszins
andere. In den Heidelbergschen Katechis-
mus wordt meer de nadruk gelegd op het
moreel e effect in Christus en de taak van
den Christen. Ook van gemeente en kerk is
hier nadrukkelijk sprake. Uit dezen wortel
der belijdenis gaat dan het karakteristieke
element voort van het gansche kerkelijke
Daarom moet de belijdenis blijven, wil de
kerk voortbestaan. Het is niet voldoende,
wanneer men met een breede geste ver
klaart: De belijdenis blijft onaangetast! De
grondwettelijke bouw eener kerk moet uit
den geest van haar belijdenis opgroeien. Op
deze basis zullen de evangelische keiken
vaster gegroepeerd worden dian tot dusver.
Vooral de Luthersche kerken zullen een vas
ter geheel gaan vormen. Gereformeerde ge
meenten zijn er slechts weinige. Zij zullen
haar karakter op andere wijze handhaven
dan de Luthersche. De meerderheid van de
Duitsche Christenen leeft in de Unie. De ge
dachte, deze „unierte" Kerken te ontbinden
is niet nieuw, zakelijk is zij juist, maar zoo
iets gaat niet van vandaag op morgen. Het
zal voorloopig wel blijven lfij een groot blok
bij een unie, welke de protestanten van ver
schillende belijdenis omvat.
Het gaat er voor ons niet in de eerste
plaats om, in hoeverre de Evangelische Ker
ken m Duitschland het met elkander eens
wedden, maar om de beslissende vraag, of
in deze Kerken de kracht van het geloof tot
geestelijke herleving zal leiden.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT
Naar de „Tel." verneemt is de benoeming
te verwachten van prof. dr A. ten Bokkel
Huinink tot hoogleeraar in de Kruidgenees-
kunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht,
als opvolger van prof. Haverschmidt. In Oc
tober a.s. zal prof. Ten Bokkel Huinink,
thans nog leeraar aan de Medische Hooge-
school to Batavia, repatrieeren.
STUDENTENKORPS F.Q.I. TE KAMPEN
Donderdag trad voor bovengenoemd corps
op dr W. H. Gispen, predikant te Delft,
met het onderwerp: Hedendaagsche be
schouwingen over Mozes.
Na de opening verkreeg dr Gispen gele
genheid om zijn rede te houden. Spr. ver
staat onder zijn onderwerp: de vakweten
schap over Mozes in de laatste dertig jaren.
Spr. wil Mozes zien als persoon, als natio
nale held, als profeet, als wetgever, als
schrijver en als middelaar.
Dat Mozes als persoon geleefd heeft, wordt
vooral ontkend door Mayer en Hölscher,
die Mozes beschouwen als een legendari
sche figuur, die den priesterdienst te Kades
zou gesticht hebben. Als men echter de hisr
toriciteit van Mozes loochent, komt men
voor vele vragen en moeilijkheden te staan.
Bovendien het O.T. wederspreekt de mee
ningen van Mayer, en Hölscher geheel. En
ook in dezen tijd nemen zeer veel Oud-Tes-
tamentici de historiciteit van Mozes aan,
echter ieder met eigen argumenten, wat spr
nader aantoont,
Mozes als nationale held wordt door de
verschillende Oud-Testamentici zeer eenzij
dig belicht, omdat ze niet teruggaan tot 't
traditioneele Mozes-becld uit de H. Schrift
Spr. geeft verschillende meeningen over
Mozes als nationale held uit de laatste ja
ren weer.
Spr. staat bij zijn behandeling over Mozes
als profeet langdurig stil bij de opvatting
van Selling, die meent uit Hosea op te mo
gen maken, dat Mozes gewelddadig ver
moord is.
Deze opvatting van Selling heeft dit goede,
dat wij Mozes meer gaan zien als den lij
denden profeet, wat men volgens spr. te
weinig gedaan heeft.
Vervolgens behandelt spr. Mozes als wet
gever en gaat na de kentering, welke er
dienaangaande is ontstaan na het Well-
hausenianisme. Spr. toont aan, dat het wet
boek van Hammurabi ver beneden den De
caloog staat.
Mozes is als schrijver door vele Oud-Tes
tamentici verschillend beoordeeld. Ook van
Geref. zijde wordt Mozes niet als de auteur
van den volledigen Pentateuch beschouwd.
Mozes als middelaar heeft profetische,
priesterlijke en koninklijks trekken. Bij de
hedendaagsche beschouwingen over Mozes
ziet men Mozes revolution-etisch en te zelf
standig. Daardoor ontbreekt het aan het
wijzen op Mozes als type van den Christus.
De Geref. Theologie zal echter de elementen
van waarheid in de hedendaagsche beschou
wingen over Mozes moeten aanvaarden.
Na zijn rede heeft dr Gispen nog enkele
vragen beantwoord, waarna prof. dr T.
Hoekstra de vergadering met dankgebed
sluit
OPHEFFING
Te Wervershoof (by Hoorn) is de
Openbare School, een éénmanB-school, reeds
sedert 1 April jl. gesloten. Dit is, aldus meldt
de „Tel.", een gevolg van het feit, dat de
eenige leerkracht aan deze onderwijsinrichting
met ingang van dien datum naar elders is
vertrokken en zijn opvolger nog steeds niet is
aangewezen. Deze eigenaardige gang van
zaken houdt verband met het feit, dat men
in deze vacature alleen een wachtgelder
wenscht te benoemen. Blijkbaar heeft het
lesgeven aan zeven leerjaren tegelyk voor da
wachtgelders weinig bekoring.
De reeds door den Raad benoemde wacht
gelder legde een certificaat over dat inhield,
dat zijn kinderen moeten wonen in een bosch-
rijke streek. Daar Wervershoof juist heel
waterrijk is, kon de benoeming niet door gaan.
Wat een bof voor de leerlingen was. De in
specteur van het lager onderwijs adviseerde
vervolgens tot aanschrijving van alle wacht
gelders, acht en veertig in totaal. Enkele da
gen daarna kwam er van allen bericht binnen.
Ze bedankten in" massa. De inspecteur advi
seerde toen tot het maken van een voordracht
van twee candidaten. De een was echter ka
tholiek, terwijl de andere niet enduidelyk to
kennen gaf, de betrekking niet te kunnen aan
vaarden, in verband met de gezondheid van
zijn kinderen. Er is geschreven en getelegra
feerd aan den Minister, doch tot dusver zon
der resultaat. En de leerplichtige leerlingen
loopen maar dag aan dag bij den weg
De school blijft zoodoende voortdurend ge
sloten.
u men zulk een dwergschooltje maar niet
opheffen?
De propagandisten van het Openbaar Onder
wys gaan tegen zulke miniatuur-inrichtingen
altijd geweldig te keer. Welnu, hier is werk
voor hen.
RADIO-SCHOOLUITZENDINGEN
Maandag 15 Mei zal over den Huizer zender
de laatste radio-schoolnitzending voor dit sei
zoen plaats hebben.
Ongetwijfeld hebben dezen winter weer tal-
ryke onderwijzers met hun klassen 's Maan
dags naar de radio geluisterd. Over het ge-
hoorde zal de één tevreden zyn en de ander
cntiek hebben. De Commissie voor de School-
uitzendingen zal gaarne zoowel de lof als de
cntiek over het gehoorde vernemen, om daar
mede winst te kunnen doen by de plannen
voor het volgende jaar.
Ds Commissie ontvangt daarom dercr dagen
gaarne rapporten van alle hoofden van scho-
die bereid zijn, iets van hun ervaring
mede te deelen. Het adres van toezending is;
Commissie voor Schooluitzendingen, p.a. N.C
K-V., Postbus 5, Hilversum.
UIT DE ANTI-REV. PARTIJ
A. R. J. A.
Dezer dagen werd te Hummelo en Keppel
een vexgadering gehouden ten einde pogin
gen in het werk te stellen te kunnen komen
tot oprichting eener A.R.J.A.-club. Do vei^
padermg stond onder leiding van den voor
zitter der kiesvereeniging, den heer Tjoo-
t£?;- SPrekers waren <lo heeren H. Kruk. te
Doetinchem, over Groen van Prinsterer en
i' C; to Zelhem, bestuurslid van
\VVa "Doel en Streven" van de
m'S; lVtfonze,!° cn krachtig aandrong
medo gelet op de tijdsomstandigheden en
den verkiezingsuitslag, speciaal in don Ach
terhoek, tot bestudeering onzer aloude be
ginselen over te gaan.
Resultaat van den avond -was, dat alge
meen het groote nut eener studieclub inge
zien werd, zoodat in principe besloten werd
tot oprichting eener club over te gaan. In
-.petember as. zal tot nadere constitionee-
®vt'PPpaan" Het voorloopig
HiïSne™ b 'S U Migchels' S,okhor^
