DINSDAG 9 MEI 1933
TWEEDE BLAD PAG. 5
ECONOMISCHE PROBLEMEN
ECONOMISCHE OPBOUW VAN
NEDERLAND
EEN TERUGBLIK OP DE CRISIS
Wanneer men een beschouwing wil geven
over de wijze, waarop Nederland aan den
economischen opbouw zal kunnen werken,
teneinde het grootst mogelijk nuttig effect
voor de geheele bevolking te verkrijgen, is
het noodzakelijk een korten terugblik te wer
pen op de crisis. Wij willen ^-en verklaring
geven van de evéhwichtsveystoring, noch zul
len wij trachten een nieuwe crisis-theorie te
formuleeren. Onze bespeling is niets anders
dan om enkele factoren nog eens de revue
te laten passeer^ welke uit de 1000 en één
oorzaken der depressie het meest naar vo
ren komen^
Natuurlijk is een der hoofdoomaken het
verstoorde evenwicht tusschen productie en.
consumptie. Eenerzijds zorgde de voortschrij-
étende techniek voor een grootere productie
per eenheid en dat nog met minder arbeids
kracht en anderszijds schrompelde de con
sumptie in o.a. door de. verhoudingen in
Rusland en door de toenemende verarming
an China als gevolg van den sterk gedaalden
zilyerprijs. Men trachtte het verbruik te
prikkelen door het invoeren van nieuwe me
thoden, zooals o.a. het afbetalingssysteem,
wat tenslotte niets anders bleek te zijn dan
éen verplaatsing der consumptie ten opzichte
van den tijd, waarop het verbruik plaats
vond. Het afbetalingssysteem nam een on
gekende vlucht; aan den eenen kant was het
stelsel het gevolg van de overproductie, aan
de andere zijde prikkelde het de onderne
mers opnieuw om de voortbrenging nog ver
der uit te breiden. De staag stijgende indus-
trieele expansie veroorzaakte een toename
van de speculatie en toen de hoera-stemming
onder invloed van Amerika oversloeg in
het voorspellen van een ongekende welvaarts
periode, kwam er'geen houden aan het en
thousiasme. I-Iet was de tijd, dat aandeelen
Philips tot bij de 1000 pet. stegen en de Eind-
hovensche fabrieken elke week hun arbei
dersaantal zagen stijgen- Het was de tijd, dat
niet meer op rendement gelet werd; er ging
een golf van wilde speculatie over de ge
heele wereld, die alles infecteerde.
Hoe de terugslag kwam.
Natuurlijk moest hierop een terugslag vol
gen. Doch een terugslag.op een economische
hoog-conjunctuur is een te gewoon verschijn
sel, om zich daarover bezorgd te maken.
Tijden van welvaart en vooruitgang wisse
len met tijden van depressie en hoe onaan
genaam deze laatste ook mogen zijn voor
vele groepen van belanghebbenden, het nam
niet weg, dat zulke perioden van aanpassing
niet te vermijden waren. Men moest ze nu
eenmaal aanvaarden als gevolgen van onvol
doende economische kennis; het behoort in
het geheel niet tot de onmogelijkheden dat
komende generaties met hun economische
wetenschap zullen lachen om de stuntelige
manier waarop hun voorouders - dat zijn
wij met dit soort problemen omsprongen.
Doch de depressie, waarin wij op het oogen
blik zitten is niet alleen een gevolg van
de gewone economische evenwichtsversto-
ring. Wij leven in een overgangstoestand
naar een nieuwe maatschappij, die welis
waar op de oude denkbeelden van den eigen
dom zal zijn gevestigd, doch die in haar
uitingen ecri andere richting Bal gaan in
slaan. Een wereld, waar de solidariteits-
idee de plaats zal gaan innemen van het
individualisme; een wereld, waarin de geest
boven het materieele zal uitgaan en waarin
niet meer het „geldverdienen" de eereplaats
zal innemen. De dans om het gouden kalf
zal hoogstwaarschijnlijk eindigen en er zal
gestreefd worden naar een voor ieder zoo
billijk mogelijk geregeld aardsch bestaan.
Wij zullen meer en meer de beheerders wor
den van het aan ons toevertrouwde kapi
taal, opdat de komende generaties in hun
geheel van dat goede beheer zullen profi-
teeren, teneinde dit op hun beurt weer aan
volgende generaties over te geven.
In plaats van ongebreidelde vrijheid, waar
bij niet gelet wordt op het belang van den
naaste, zal een gebondenheid komen, welke
zich natuurlijk ook op economisch gebied
zal uiten, en misschien juist daar het
meest naar voren zal treden.
Tijden van overgang.
In dit verband willen wij slechts trachten
na te gaan, waarom nu juist dene wijziging
zich voltrekt Waarom) leven wij nu in den
grooten overgang, want de denkbeelden, wel
ke in meer concreten vorm worden gegoten,
zijn in gecnen deele nieuw. Al lange jaren
leefde in velen het bewustzijn, dat de maat
schappij, zooals wij die hadden opgebouwd,
niet billijk was. niet meer voldeed aan de
eischen die Jiet moderne leven aan ons
stelde. Wij, menschen, zijn steeds zoekers
naar het nieuwe en het leven is juist geba
seerd op het trachten te benaderen van de
waarheid. Elke actie wordt gevolgd door de
reactie; alles wat leeft, heeft de kiem van
den dood in zich en onze economische instel
lingen maken op die natuurwet geen uitzon
dering.
De liberale economie heeft in de periode,
welke achter ons ligt, haar nut gedaan. Haar
grondbeginselen waren in de tijden van de
bloeiperiode in overeenstemming met de
toen bestaande wereldverhoudingen, maar
zij konden niet verhinderen, dat zij tevens
de krachten opriepen, welke nu vcrantwoor-
lijk cijn voor haar ondergang. Hierin zil
niets vreemds, niet tragisch; het kon niet
anders. De wereldoorlog was dan ook een
uitvloeisel van de op de spits gevoerde vrij
heidsgedachte. De groote naties ontmoetten
elkander in hun expansiedrang op terrei
nen, waar zij de ander niet duldden en
daar men niet van wijken wist, moesten de j
geschillen helaas met het zwaard worden
beslist. De concurrentiestrijd tusschen de in
dividuen, die geen mededoogen in hun stre
ven naar zelfbehoud kennen, wordt door de
rechtsgemeenschap, belichaamd in den Staat
binnen perken gehouden; de naties, die er
geen onderlinge rechtsorganisatie op na hou
den, welke in gevallen van groote belangen
tegenstellingen geëerbiedigd wordt, vinden
geen ander middel om hun wenschen inger
willigd te zien 'dat het recht vaa den
sterkste.
Is het dan niet te begrijpen dat de oor
logsmoede mensch zoekt naar een middel
om de telkens naar voren komende geschil
len op andere wijze op te lossen dan door het
verspillen van kostbaar menschenbloed? De
Volkenbond zou daarvoor moeten dienen,
maar heeft tot heden gefaald. Het is niet
mogelijk om in een kort tijdsbestek wat
beduiden enkele jaren bij zulke groote pro
blemen een instelling te stichten, welke
door de groote naties wordt geëerbiedigd,
wanneer het gaat om hun levensbelangen.
De tegenstellingen zijn nimmer aoo scherp
geweest als nu. Hiervoor zijn verschillen
de oorzaken, maar om niet te diep op deze
oorzaken in te gaan, willen wij slechts wij
zen op één, zij het ook uiterst belangrijke
bron van oneenigheid, „de vrede van Ver
sailles".
De „Vrede van Versailles".
Deze vrede was de kristallisatie van de
oorlogsverdwazing. De overwinnaars uitten
daarin al hora opgekropten haat tegen den
Duitscher en het was hoofdzakelijk Frank
rijk, dat daarin de leiding had. Frankrijk
bloedde uit talrijke wonden en men hul
digde nu eenmaal de leune, dat de Duitsche
machtswellust de grootste aanleiding tot den
oorlog had gevormd. Maar het is nu eenmaal
een onvergeeflijke domheid van leidende
staatslieden, die toch door hun intellect en in
zicht beter hadden moeten weten, om de ver
houdingen in de wereld te regelen op de
basis van dien haat. Men rukte gebiedsdee-
len, die bij elkaar behoorden, uit elkander
zonder er op te letten, of die dèelen, elk op
zich zelf, levensvatbaar waren. Men voegde
rijken bij elkaar, welke niet bij elkander
hoorden; men ontnam aan Duitschland de
meest waardevolle streken en men legde dit
land bovendien een oorlogsschatting op, die
met geen mogelijkheid kon worden betaald.
Hieruit vloeiden problemen voort, welke
niet konden worden opgelost, wanneer de
reden tot het ontstaan van die tegenstellin
gen niet werd weggenomen. Men had allang
den vrede van Versailles moeten herzien; de
wereld zou dan niet in zulk een verwording
zijn gekomen als wij nu moeten meemaken.
In den beginne waren alle overwinnaars
gelijk van zin. Men aanvaardde de Fransche
gedachtengang als jets dat vannelf sprak.. De
overwonnene met een zoo vol beschreven
zonden-register kon niet met toegevendheid
worden behandeld.
Geleidelijk bemerkten echter de nuchter-
denkenden, dat men op den.verkeerden weg
was. Men wilde gaarne terug, maar daarin
werd men door het drijven van Frankrijk
belet Frankrijk paarde baat tégen de Duit
sche geest aan zucht tot heerschen. Het land
werd rcich bewust van de krachtige interna
tionale positie, welke het zonder het des
tijds te besteffen, innam en toen dit een
maal tot den Franschman sprak en toen men
op dit aambeeld doorhamerde ten einde het
Fransche volk voor den wagen te spannen
van de eerzuchtige leiders, konden de vroe
gere medestrijders niets anders doen dan,
zij het ook lijdelijk, toegeven aan Frankrijks
wenschen.
Hierdoor werd .een toestand geschapen,
die op een gegeven moment tot uiterst groo
te verwikkelingen moest leiden, en die zijn
stempel drukte op de richting, welke de
wereld werd ingedreven. Het werden niet
alleen tegenstellingen tusschen Frankrijk
en Duitschland; de verstarrende invloed van
de economische crisis, verergerd door den
haat en het wantrouwen, die algemeen
beerschten, brachten de vroegere bondgenoo-
ten geleidelijk van elkander en een wig werd
tusschen hen gedreven, die door Duitsch
land handig was aangebracht.
De wereld werd in verschillende kampen
verdeeld en de economische oorlog werd ont
ketend. Het is deze oorlog, welke vérstrek
kender gevolgen heeft dan de normale even-
wichtsverstoringen, die nu eenmaal regel
matig terugkeeren.
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN
Benoemd tot ridder in de orde van Oranje
Nassau B. van Haag-en, lid van het hoofdbe
stuur van de K.K. Reclasseeringsvereeniglng te
Bilthoven.
NOTARIAAT
Benoemd tot notaris te 's-Gravenhage in va-
cature-Vollgraff W. H. van de Giessen en in
vacature-Loder A. J. da Cösta. beiden candldaat
RIJKSWERVEN
Aan de baas der bankwerkers bü de Rijks
werf te Willemsoord J. J. Machielse is met in
gang van 1 Mei 1933 wegens verandering in de
inrichting van zijn dienstvak eervol ontslag uit
Benoemd tot reserve-officier van gezondheid
2e kl. bij de landmacht de arts P. J. Nljsten.
Op zijn verzoek eervol ontslag verleend uit
den mil dienst aan den res.-kaplteln ir. J. Heü-
le"lult.aj. W. XL'Hagen6 van Phet eie reg. veldart!
Aan den res le luit. J. G Menken van het
17e reg. int. is op zijn verzoek eervol ontslag
verleend uit den mil. dienst en is hij benoemd
tot ^ros. officier van gezondheid 2e kl. bij de
DIRECTE BELASTINGEN
De inspecteur der directe belastingen P. C.
Takken hoofd van de inspectie der dir. bel. enz
te Old'ehzaa! is verplaatst naar Zaandam en aan
gewezen als hoofd van de inspectie der dir. bel-
CHR. BOEREN- EN TUINDERS-
BOND
JAARVERGADERING TE GRONINGEN
De jaarvergadering van de Chr. Boeren-
en Tuindersbond in Nederland zal gehouden
worden te Groningen op 30 Mei a.s. in de
„Harmonie". De volgende dag zal een ex
cursie worden gehouden.
HET CONFLICT BIJ DE K.L.M.
EEN UITEENZETTING DER DIRECTIE
In een uitvoerig bericht heeft de directie
der K.L.M. geantwoord op den brief van de
Ned. Vereen, van Verkeersvliegers betreffen
de het collectief ontslag der piloten waarin
allereerst uiteengezet wordt dat de Vereeni-
ging van Vliegtuigbestuurders niet den re-
glementairen weg bewandeld heeft, voorge
schreven in het reglement betreffende de
dienstvoorwaarden. Wat de eischen der pilo
ten betreft, merkt de Directie op:
De bestuurders zijn van oordeel dat het
eendge juiste betalingssysteem is een vast
salaris zonder vliegpremie. De Directie gaf
te kennen dat men uiteindelijk tot een vast
salaris zal komen doch dat zij den tijd nog
niet rijp acht. Zij heeft de Vereeniging reeds
eerder verzocht een voorstel te ontwerpen,
dat dan door de Directie bestudeerd zal
worden. Hoewel de vereeniging destijds toe
zegde aan dit verzoek gevolg t*> geven, is
zulks tot heden nog niet geschied.
De daggelden voor verblijf te Bandoeng
wenschte men voorts op f 15 instede van op
f 12 te zien vastgesteld. De vermindering
van daggelden te Bandoeng is destijds voor
advies bij de Commissie van Advies geweest,
die f 12 noodig en billijk vond. Daarbij werd
tevens in aanmerking genomen, dat de
hoogste rege e rings am b ten a re n in Ned.-Indié
een daggeld van f 12 genieten.
In 1932 zijn nieuwe vliegtu/igbestuurders
in dienst genomen op lagere voorwaarden
dan het reglement-vliegtuigbestuurder aan
geeft. Zij waren daarmee volkomen tevre
den, terwijl die voorwaarden vanzelfspre
kend die der reeds in dienst zijnde bestuur
ders niiet raakten.
Men wenscht ook de verplichte deelne
ming in het Spaarfonds te doen vervallen,
wijl men dit voor allen zeer ongewenscht
Hiertegenover merkt de Directie op, dat
verplicht moet gespaard worden de helft
van de vliegpremie waarop de K.L.M. een
behoorlijke rente vergoedt Deze verplich
ting bedoelt natuurlijk de piloten zelf te
beschermen. Afschaffing ervan acht de Di
rectie niet in hun belang vooral niet voor
de jongere piloten. Men verlangt 100 pet
meer vlieggeld voor nachtvluchten. Het re
glement voorziet in een verhooging van de
vliegpremie voor nachtvluchten van 331/3
pet. waairmee de piloten zich blijkens de
door hun geteekende overeenkomst des
tijds. vereenigd hebben.
De Directie acht het percentage en de
wijze van berekening der werkelijk 's nachts
gevlogen uren ook thans nog billijk. De
eischen der Vereemiging, die bovendien wei- j
gerde den reglementairen weg te volgen, om
de wenschen der piloten aan het oordeel der 1
commissie van advies te onderwerpen en de
houding van den raad van bestuur en
K L.M.-directie daartegenover blijken vol
doende reden te zijn voor de bestuurders
om de verantwoordelijkheid op ziich te
nemen voor de gevolgen van een collectief
ontslag.
KOFFELRIJMEH
De val van Urk
Vorig jaar is Urk veroverd
Door den rijken Meester Duys;
In dat „bolwerk der re-actie"
Gaf hij Rechts z'n trekken thuis;
Daar, waar kerkelijke dompers
Doofden levensvreugd en licht,
Heeft, met vijf en twintig koppen.
Rood een vuurhaard ingericht
Toen ik dat zoo in de krant las
Dacht ik: die S. D. A. P.
Loopt het overal en altijd
Waar hij zich vertoont, toch meer
En ik peinsde: o, die Urkers,
Met hun opgeblazen broek,
Happen ze nou ook al in die
Vooze roode kermisboek??...
En de roode kranten knalden
Vroolijk de champagne-kurk:
Sic transit gloria mundi!
't ls een feit, de val van Urk!!..,
'k Heb b esc heidenlij k gezwegen
Want ik voelde al te goed
Dat dat protestantse he eiland,
Midden in de zilte vloed,
Ook wel dwaallichten zou bergen,
Snakkers naar de dageraad
Van de onbestemde morgen
Van het proletariaat
En daar komt me de verkiezing
Gulzig graai ik naar de krant:
Hoe is Urk er af gekomen?
Houdt ons laatste fort nog stand?
Hoeveel stemmen heeft lijst 11 er??
Eén, twee, drie en één is: vier!!
Allerooiebaaienbroeken
Wat een tegenvaller hier!
Wat een akelig ontwaken
Na dat snoevende gesnurk!
Zoo vergaat de roode glorie
Van de schoone val van Urk!!
(Nadruk verboden.) LEO LENS,.
CALVINISTISCHE JURISTEN-
VEREENIGING
DE DATUM VAN DE JAARVERGADERING
De algemeene vergadering van de Calvi-
nistisohe Juristen Vereeniging zal op Woens
dag 24 Mei a.s. te Amersfoort gehouden wor
den. Het openingswoord zal gesproken wor
den door den voorzitter. Prof. Dr. A.
Anema, terwijl Dr. J. A. de Wilde van
Den Haag zal refereeren over „Annexatie
van gemeenten".
Op 16 April j.l. was het tien jaar geleden
dat de vereeniging werd opgericht
studenten tijdens hun actie tegen den onduitschen geest"; ostentatief sluiten zij hei
iJnstitut für Sexualwissenschaft" en halen met een vrachtauto de gevaarlijke boeken der biblio
theek weg.
De Rotterdamsche schooljeugd werd in de gelegenheid gesteld, om de Primavera op het Nenijto-terrein te bezoeken. Onder,
leiding van de onderwijzers kreeg de jeugd meteen een lesje in natuurkunde.
Het traditioneele kameelrennen, dat ieder jaar bij de eeuwenoude pyra-
miden van Gizeh duizenden belangstellenden trekt, was ook vorige iveek
weer het hoogtepunt van het Egyptische seizoen.
Het dochtertje van dokter Keyzer te Goirle legt den eersten steen voor het
nieuwe kleuterhuis dat in die gemeente zal worden gebouwd.
1. Loeper, een der pas-
aangestelde stadhou
ders van den Duitschen
Rijkskanselier, deze
voor Brunswijk en
Anhalt.
Maurice Palmade is
aangezocht om Frank
rijk te vertegenwoordi
gen op de ontwape
ningsconferentie te
Genève.
De slechte weg NijmegenGroesbeek wordt ter hoogte van den berg Nebo
grondig gerestaureerd.
Dr. Mengelberg wordt bij zijn aankomst te Parijs begroet
door den Nederlandschen gezant aldaar, jhr. Loudon.
