Jlieuuie (üimrcuü
UITSLAG VAN DE VERKIEZINGEN
VOOR DE TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Rechtsche dissidenten:
Rechts 52
Links 42
EERSTE BLAD
DE UITSLAG
Berekening zetelverdeeling
ABONNEMENT:
Per kwartaal In Lelden en !n plaat
sen waar 'n agentschap geves'iRd Is f2.35
Franco per post 2.35 portokosten.
Per week f 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijk
se he sending 4-50
Bij dagenjkscho zending „5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad lYi cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestr-iat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
N°. 3951 DONDERDAG 27 APRIL 1933
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 5 reeelsf t.lt?
Elke regel meer0.22*/
Ir.gez. Mededeelingen
Van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Bil contract helangriikp korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend f n i(J
14e Jaargang
DE OUDE KAMER WAS SAMENGESTELD UIT:
3 Staatk. Geref. Partij.
1 Herv. Geref. Staatspartij.
2 Communisten.
1 Plattelander.
1 Middenpartij.
12 Anti-Revolutionairen
11 Christelijk-Historischen.
30 R.-K. Staatspartij.
24 S. D. A.P.
8 Vrijheidsbond.
7 Vr.,zinnig-Democraten.
DE NIEUWE KAMER ZAL BESTAAN UIT:
14 Anti-Revolutionairen.
10 Christelijk-Historischen.
28 R.-K. Staatspartij
22 S. D. A. P
7 Vrijheidsbond.
6 Vrijzinnig-Democraten.
WINST- EN VERLIESREKENING
3 Staatk- Geref. Partij.
1 Herv- Geref. Staatspartij.
1 Chr. Dem Unie.
1 R.-K. Volkspartij.
1 Plattelandersbond.
1 Nat. Herstel.
4 Comm. Partij Holland.
1 Rev. Soc- Partij
WINST:
A R.
C D.U.
R K.V.P.
Nat. Herstel
Comm.
Rev. Soc. P.
VERLIES:
C.H.
RK.
SD.A.P.
VB
V.D.
Middenp 1
Uitgebracht zijn bij deze verkiezing in totaal 3.720.758 geldige stemmen; de kiesdeeler is dus 37.208.
D.w.zS.G.P. 3, H G.S. 1, C.D.U. 1, R.K.VP. 1.
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
Geen reden voor nationale verheuging
De uitslag der verkiezing voor leden
der Tweede Kamer werd in de voorbij-
gegane nacht door ons met ongewone
belangstelling verbëid èn vnorzoover er
cijfers beschikbaar kwamen, berekend.
Reeds kort na middernacht kwam er
eenige teekening in de toestand, vooral
ten aanzien van de groote partijen,
Toen de stemmenaanwinst van negen
der achttien kieskringen voor de anti-
rev. partij ongeveer 55000 bedroeg,
stond zoo ongeveer vast, dat Dr. Colijn
een vederbos op zijn hoed zou krijgen
en niet elf, maar dertien man zou aan
voeren. De einduitslag beantwoordde
daaraan, want om half zes bleek, dat
deze partij een kleine 110.000 stemmen
opgehaald had en dus met 14 man naar
de Kamer zal gaan.
Ter toelichting voegen we hier on
middellijk aan toe, dat er bij deze ver
kiezing 3720758 stemmen werden uit
gebracht tegen 3379503 bij de vorige
verkiezing; de kiesdeeler werd daar
door 3413 hooger en om op 12 man te
blijven, moest de a.r. partij er dus reeds
40956 stemmen bij winnen, zoodat zij
voor rond 67000 stemmen er nu twee
zetels bij krijgt.
We mogen er even aan toevoegen,
dat wjj eenige weken geleden bij wijze
van voorbeeld de anti-rev. 14 zetels toe
gedacht hebbenhoopvolle profetie,
welke toen sterk becritiseerd is, doch
die nu bewaarheid werd.
Ook de andere voorspellingen zijn
vrij goed uitgekomen en dat betreu
ren we voor een groot deel. Doch daar
op komen we straks terug.
De verdere becijferingen wettigden
al spoedig de conclusie, dat de S.D.A.P.
in- de verdrukking zou komen, en het
eindresultaat was niet anders. De
schreeuwerigste der partijen, die elke
dag hoog op gaf van de geweldige voor
uitgang in ledental, moest bij de eind
streep twee zetels verliezen en keert
met 22 in plaats van 24 man terug in
de Kamer.
Dit is dus verheugend in de einduit
slag, dat Dr. Colijn, een vederbos op
het hoofd kreeg, zooals de Nat. Unie
hoopte en dat.de S.D.A.P. een ernstige
berisping van het kiezersvolk ontving
wegens haar dubbelhartige houding;
doch daarmee is de vreugde, welke
overigens niet onvermengd is, dan ook
royaal op.
Daar is in de eerste plaats dit, dat
"we in de schemering nog een kleine
hoop voedden op een afnemende ver
splintering der partijen, doch dat we
deze hoop bij het aanlichten van de dag
moesten laten varen.
Immers, de oude Kamer telde vijf
splinterpartijen met totaal acht leden;
de nieuwe zal acht kleine fracties tel
len met in totaal .3 leden.
Dat is op zich zelf reeds een teleur
stelling; deze priemt te erger, nu te
genover dé winst van twee zetels door
de a.r. partij, een verlies van één zetel
staat bij de Chr. Hist. Unie en van
twee zetels bij de R.K.
Daardoor komt de rechtsche meerder
heid in de Tweede Kamer van 53 op 52.
Dat is dus wezenlijk verlies. Waarbij
men voorts niet uit het oog moet ver
liezen, dat wat de a.r. partij thans won,
door de bizondere trekkracht van Dr.
Colijn, haar bij een volgende gelegen
heid met groote bitterheid zal bestre
den worden. Over de thans behaald'
winst kan men zich slechts met beving
verheugen.
En dit alles klemt nog zooveel te
meer, wanneer men bedenkt, dat er
over 't algemeen een scherpe opschui
ving naar links, naar uiterst links te
constateeren valt.
In zeker opzicht kan men misschien
zeggen, dat de liberalen een zetel aan
Nat. Herstel verloren en dat zou een
rechtsch accent zijn; doch daar staat
tegenover dat er twee zetels naar de
communisten en één naar de rev. soc.
partij gingeneen zeer bedenkelijk ver
schijnsel. Het kan ons volk de oogen
openen voor het revolutionair gevaar,
maar het is een gevaarlijke situatie.
Aanvankelijk vreesden we nog erger
dingen, want de man der O.S.P. kwam
met zijn ruim 27000 stemmen zeer
dicht bij de drie kwart van de kies
deeler, en stond haast met de hakken
over de sloot. Het scheelde nauwlijks
400 stemmen en ruim één procent van
de kiesdeeler.
Doch bovendien is de opschuiving
naar links ook bij de rechtsche partijen
zeer duidelijk waarneembaar. De r.k.
volkspartij gaat met ruim 40.000 stem
men royaal over de kiesdeeler heend.
C. D. U. was met rond 37.000 stemmen
van een zetel verzekerd.
De opschuiving naar links, de ont
bindende factoren in ons staatsleven
zijn dus niet te ontkennen; noch bij
rechts, noch bij links en de reactie
daarop zal niet uitblijven.
Zeker, Colijn met de vederbos, straks
wellicht in de regeering de eerste man,
't is niet zonder bekoringmaar het zou
voor ons veel mooier geweest zijn, in
dien hij kon steunen op een sterke
rechterzijde.
Hoe zwaar moet dit worden voor een
regeering, die mogelijk kan steunen op
52 man, doch die tegenover zich vindt
een linkerzijde zonder homogeniteit en
een tweedracht zoekende splinter-com
binatie, een verzameling van belangen
groep jes, die meer op eigen behoud dan
op redding van het gemeene vaderland
bedacht zijn?
We hopen van ganscher harte, dat
drie ernstige groepen ter rechterzijde
elkaar in volle harmonie zullen vinden,
want dat is de eenige manier om van
het parlementaire staatsbestuur en van
democratie nog te redden, wat
er te redden valt.
Kunnen de vroegere coalitiegroepen
niet tot die hoogte van samenwerking
komen, dan ligt het gevaar voor de
deur, waarop Dr. Colijn zoo vaak gewe
zen heeft en waarom men hem ten
onrechte fascist gescholden heeft.
Indien de S.D.A.P. zich tegenover de
revolutionairen niet handhaven kan
haar verliezen in percentage èn in
stemmental zelf zijn in Groningen, Rot
terdam, Leeuwarden, Amsterdam en
Zwolle cijfers om van te rillen dan
kan de reactie hierop niet anders zijn
dan een versterking van de fascistische
elementen.
Ongetwijfeld sloeg Nat. Herstel met
zijn dwaze voorspelling, dat men on
middellijk een invloedrijke partij in de
Kamer zou worden, een dwaas figuur;
maar dit neemt niet weg, dat ondanks
de walgelijke verkiezingscampagne van
deze groep er toch één candidaat geko
zen moest worden verklaard; al zal dat
niet generaal Snijders zijn, die een ver
klaring teekende, dat hij de eerste
plaats op de lijst accepteerde en tege
lijkertijd de verklaring aflegde, dat hij
de onderste plaats of heelemaal geen
plaats wenscht.
De opkomst van de revolutionaire
groepen bevordert automatisch de groei
der fascistische stroomingen. De fascist
Baars bleef nu nog wel 10.000 stem
men beneden drie kwart van de kies
deeler, niet het minst omdat het hoofd
zakelijk een „jongenspartij" met weinig
kiezers is; doch ook deze groepen
groeien tengevolge van de leer der te
genstellingen tusschen communist en
fascist.
De verworden politieke toestand ziet
er dus verre van rooskleurig uit. De
versplintering wordt erger en de af
braakpartijen groeien. Zij betalen over
't algemeen hun zetels veel duurder dan
bij een vorige gelegenheid.
Men lette b.v. op de Plattelanders,
die haast 50.000 stemmen haalden; al
doet zich daarbij het eigenaardige ver
schijnsel voor. dat wellicht Braat niet
zal terugkeeren. doch één zijner „vrien
den", de heer Vervoorn.
Curieus is ook de klim der S. G. P.
Opvallend is. dat deze anti-papistische
groep in het r.k. Tilburg van 700 op
3000 kwam en in het nog roomscher
Maastricht van 200 op 900. Dit is alleen
te verklaren uit het toevallige feit, dat
op de stembiljetten daar de S. G. P.
volgde op de partij, welke zij het felste
aanvalt, de R.K. Staatspartij. Daar
door moeten, evenals voor vier jaai.
zich honderden eenvoudige roomsche
kiezers schromelijk vergist hebben,
doch de heer Kersten vr.art er wel bil.
Echter, dit zijn slechts toevallige
bijzonderheden: de groote feiten blij
ven: opschuiving naar de uitersten,
vooral naar uiterst links, het commu
nisme. doch ten principale en aanvan
kelijk ook naar uiterst rechts, het fas
cisme, en toenemende verbrokkeling,
waardoor parlementair regeeren steeds
moeilijker wordt. S.D.A.P. en V.B. kre
gen hun verdiende loon, doch dat brengt
ons niet verder.
De verschuiving ter rechterzijde naar
C.D.U. en S.G.P. is in wezen lang zoo
erg niet als de opschuiving links naar
de revolutionairen. De eerste komt na
betere en minder demagogische voor
lichting tot staan; de laatste is een
definitieve verwording. Er zit histori
sche gang in: liberalen, sociaal-demo
craten, revolutionairen in optima for
ma; zoo is de consekwente lijn der ge
schiedenis.
De versterkte anti-rev. partij be
denke, dat adeldom verplicht en de Chr.
Hist, en R.K. fracties, al zjjn ze nu iet
wat beschadigd, mogen nooit vergeten,
dat zij een hooge roeping te vervullen
hebben: samenwerking van de groepen,
die opkomen voor de Christelijke be
ginselen in ons volksleven, en aldus
streven naar behoud van onze groote
nationale goederen, gezag en vrijheid
naar de ordeningen van Gods Woord.
De'kiesdeeler is 3720S. Die partijen, welke minder dan 75% van de kiesdeeler (dus
minder dan 27906 stemmen) behaald hebben, vallen al direct af. Er blijven dan over de
op onderstaand staatje vermelde partijen.
Bij de eerste verdeeLir.vr worden 90 zetels toegewezen. De overige zetels komen aan de
partijen met de grootste overschotten. Daarbij moet er echter op gelet worden, dat na
toewijzing van een overschot-zetel het gemiddelde der toegewezen zetels niet minder
mag bedragen dan 75 van den kiesdeeler.
Uit de tweede verdeeling blijkt b.v. dat de R.S.P. een overschot heeft van 11.173 stem
men. Wanneer aan deze partij een overschot zetel werd toegewezen, zouden twee zetels
verkregen zijn voor 48381 stemmen, of per zetel 24191 stemmen. Aangezien dit niet mag,
•-'oröt deze oversrhotzetei niet toegewezen. Hetzelfde is het gev.J met de Nat Boeren-
a Tuindersbond, en de R.K. Volkspartij. Daardoor krijgen de C.H. een overschotzetel
op 4879 stemmen en de V.D. op slechts 2030 stemmen.
DE ANTI-REVOLUTIONAIRE
PARTIJ
wordt het beste gesteund door uitbrei
ding van de A.-R. Pers.
Geef ons daartoe heden nog een nieuwe
abonné op, waartoe U in dit nummer
een inteekenbiljet kunt vinden
Kiesdeeler 37.20
Ie
verdeeling
overschot
-e verdeeling
Totaal
A.-R.
499.888
13
16.184
1
14
C.-H.
339.751
9
4.879
1
10
S.G.P.
93.222
2
18.806
1
3
H.G.S.
33.813
0
33813
1
1
C.D.U.
37.793
1
585
1
R.K. Staatsp. 1.037.325
27
32709
1
28
R.K. Volkspartij 40.792
1
3584
1
Nat. Herstel
30.329
0
30329
1
1
S D A P
798.669
21
17301
1
22
Communisten
118.222
3
6598
1
4
Rev. Soc. P.
48.381
1
11.173
1
V. B.
258.798
6
35.550
1
7
V. D.
188.870
5
2030
1
6
Nat. B. en T.
b. 47.659
1
10.415
1
90
10
100
HET PERSONEEL DER KAMER
ZIJ. DIE KOMEN. BLIJVEN
EN GAAN
Er komt in het personeel der Kamer een
merkbare verandering.
Hieronder volgen de namen der candida-
ten die vermoedelijk gekozen zijn.
Anti-Revolutionaire Partij
H. COLIJN
CHR. VAN DEN HEUVEL
J. SCHOUTEN
L. F. DUYMAER VAN TWIST
J. J. C. VAN DIJK
A. ZIJLSTRA
A. DE WILDE
VISSCHER
G. SMEENK
C. S. VAr DOBBEN DE BRUYN
J. TERPSTRA
AMELINK
VAN DER ZAAL
P. WIELINGA
Christelijk-Historische Unie
JJir Mr D. J. DE GEER
Dr J. R. SLOTEMAKER DE BRUïNE
Ja BAKKER
R. SNOECK HENKEMANS
Dr H. J. LOVINK
H. W. TILANUS
Jhr Mr F. BEELAERTS VAN ELOK-
LAND, zal geen zitting nemen, in
zijn plaats komt: J. M. KRIJ
GER Jr.
J. WEITKAMP
Dr C. W. TH. Baron v. BOETZELAER
VAN DUBBELDAM
Mej. Mr. C. FRIDA KATZ
R.-K. Staatspartij
Mr Dr i. U. DECKERS
A. N. FLESKENS
Mr F. G. C. J. M. TEULINGS
M. J. M. VAN POLL
K. L. H. t. d. PUTT
C J. KUIPER
Dr L. G. KORTENHORST
Dr H. W. E. MOLLER
J. R. H. VAN SCHAIK
L. F. J. M. Baron v. VOORST TOT
VOORST
J. J. W. IJSSELMUIDEN
Mr O. M. J. F. GOSELIN'
Ir. L. J. M. FEBER
W. STEINMETZ
J. M. J. A. MEYER
A. J. LOERAKKER
G. W. KAMPSOHöER
Mr T. J. VERSCHUUR
Ch. L. VAN DE BILT
Mr J. A. G. M. VAN HELLENBERG
HUB AR
J. GROEN Azn.
J. G. SURING
Mr P. J. M. AALBERSE
A. H. 3 ENGELS
H. G. M. HERMANS
Ir Dr W. 3. DROESEN
Jhr Mr Oh. J. M. RUYS DE BEEREN.
BROUCK
Ir. M. C. E. BONGAERTS
Staatk. Geref. Partij
Ds. G. H. KERSTEN
Ds. P. ZANDT
G. N. VAN DIS
Herv. Geref. Staatspartij
Ds. C. A. LINGBEEK
Chr. Democratische Unie
VAN HOUTEN
R.K. Volkspartij
Mr. P. M. ARTS
Lib. Staatspartij de Vrijheidsbond
Dr S. E. B. BIEREMA
Di I. H. J VOS
O. J. VAN KEMPEN
Prof Dr B D EERDMANS
Mr A. G. A. RIDDER VAN RAPPARD
H. D. LOUWES
Mr H. J. KNOTTENBELT
Vrijz. Dem. Bond
Mr H. P. MARCHANT
Mr P. J. OUD
F. E. H. EBELS
Mevr. Mr B. BAKKERNORT
TH. M. KETELAAR
Mr A. M. JOEKES
Nationale Boeren-, Tuinders- en
Middenstandspartij
Mr C. VERVOORN (misschien in zijn
plaats A. BRAAT)
Verbond voor Nationaal Herstel
Generaal C. J. SNIJDERS, die vermoe
delijk geen zitting zal nemen, in
diens plaats komt Mr Dr W. M.
WESTERMAN
S.D.A.P.
W. H. VLIEGEN
W. DROP
H. J. VAN BRAAMBEEK
J. L. FABER
J. TER LAAN
SUZE GROENE WEG
J. H. F. VAN ZADELHOFF
JOH. BRAUTIGAM
W. DREES
A. W. IJZERMAN
K. TER LAAN
J. W. ALBARDA
J. v. d. TEMPEL
E. KUPERS
Mr. J. E. W. DUYS
CH. G. CRAMER
TH. THIJSSEN
TH. v. d. WAERDEN
P. HIEMSTRA
W. v. d. SLUIS
J. H. SCHAPER
A. v. d. HEIDE
Revol. Socialistische Partij
SNEEVLIET
Communistische Partij Holland
L. L. H. DE VISSER
ALIMIN PRAWIRADIRDJA
D. WIJNKOOP
SARDJONO
Hieruit volgt, dat van do thans rittende
Kamerleden niet terugkeeren voor de Anti-
rev. partij, de heeren Lr. E. J Reumer en
Mr H A Dambrink, en dat als nieuwe leden
optreden de heeren: Nn C S van Dobhen de
Bruyn, Mr J. Terpstra, P. Wielinga en Ds C.
v d Zaal;
voor de Chr. Hist Unie keeren niet terug
Ds. J Langman, Jhr ur J W H Rutgers van
Rozenburg;
nieuwe leden zijn de heeren Jhr Mr D J de
Geer en Jhr Mr F Beelaerti van Blokland,
die echter geen -zitting zal nemen.
Van de R.K. ledei. keeren niet terug de hee
ren Y Keestra, E Th Lockefeer, J H Manen. A
v d Meys, Mr C P M Romrne, Th F M Schaep
