ENCI-CEMENT
MEUBELEN
DINSDAG 14 MAART 1933
EERSTE BLAD PAG. 3
WAAR DE NIEUWE RIJKSDAG
SAMENKOMT
EEN PLAATS MET HISTORISCHE
HERINNERINGEN
BERLIJN EN POTSDAM REIKEN
ELKAAR WEER DE HAND
(Van onzen Duitsóhen correspondent)
Frankfort, Weimar, Potsdam, dat wil zeg
gen: van de Paulskirche over het National-
Theater naar de Garnisonkirche.
De kerk als parlement, als vergaderzaal
der volksvertegenwoordiging: dat heelt men
reeds eenmaal in Duitschland beleold en ik
vermoed, dat de mannen van het kabinet
Hitier-Papen aan het historiocJie voorbeeld
van Frankfort gedacht hebben, toen zij de
eerste zitting van den nieuwen rijksdag van
Berlijn naar Potsdam ,de voormalige residen
tie der Hoherizollern, verlegd hebben.
Met de Frankforter Paulskirche bedoelt
men nog heden ten dage het revolutionaire
parlement van 1848: den 18 Mei 1848 werd de
Nationale Vergadering hier geopend, werd
Heinrich von Gagern tot president gekozen.
Men kan gerust zeggen, dat sedertdien geen
parlement in Duitschland zooveel beroemde
mannen en voortreffelijke redenaars heeft
bezeten. Spottend noemden de toenmalige
politieke tegenstanders deze volksvertegen
woordiging het „professorenpanenient",
maar zij moesten toegeven, dat d-*ze 5(18 af
gevaardigden in de Frankforter Paui-Miichc
hun zending vervuld hebben: het ontwerp
van een grondwet met hooge moreele auto
riteit
Het beeluit der rijksregeering, de opening
van den dt-K'oos gewor-nu rijksdag in <lc
Potsdamer Garnisonkirche plechtig te vip-
ren ,is een daad van historische betcekenis.
Vroeger dan andere jaren is Potsdam uit zijn
winterslaap ontwaakt Met zijn vele verla
ten paleizen was het sedert de omwenteling
van 1918 een „ville morte" geworden, bleef
het aangewezen op de banale nieuswgicrig-
heid der vreemdelingen, die Sanssouci en het
Neue Palais aan hun Baedeker wiiden con
troleeren Veertien jaar lang lagen Berlijn
en Potsdam als twee vreemde werelden vlak
naast elkaar. Bij iederen bedevaart naar
deze geboortestad der Hohenzollern viel bel
mij op ,hoe men hier met heel zijn hart aan
de traditie van een grootsch verleden was
blijven hangen, hoe men in den grond van
zijn hart de republiek met haar zwart-rood
gouden vlag haatte, hoe men hunkerde naar
een spoedig herstel der monarchie. En nu,
geheel onverwacht, reiken Berlijn en Pots
dam elkander de hand, herleeft het geloof
aan een betere toekomst, maakt men zich
gereed, rijksregeering en rijksdag officieel
te ontvangen.
Zoo zal dan Potsdam de eer toevallen welke
vijfentachtig Jaar geleden aan de Pauls
kirche te Frankfort werd toegekend. Zij
werd tijdens de regeering van Friedrich
Wilhelm I van 1731 tot 1734 in strengen
barokstijl voltooid en sedertdien was deze
stijl voor vele Proteetantsohe kerken in Prui
sen toonaangevend. De architectuur zijner
Nederlandsche tijdgenoooten oefende bij den
boirw ongetwijfeld invloed uit op den archi
tect Philipp Gerlach. Onder den kansel lig
gen Frederik Wilhelm I, diens onvergetelijke
zoon, Frederik de Groote en Gerlach begra
ven Den spits toeloopenden toie» noemen
de bewoners van Potsdam schertsend den
„grenadier", daar hij zoo stram van gestalte
is. Door het lieflijke carillon is de Garni
sonkirche ver buiten Duitschland beroemd
geworden en geregeld kan men de melodie
van oude koralen per radio volgen. Dit
klokkenspel is onafscheidelijk met de stad
der Pruisische koningen verknocht.
In deze kerk sloten 1805 des nachts koning
Friedrich Wilhelm III en Czaar Alexander
I van Rusland 1805 hun bondgenootschap
van onverbrekelijke trouw. In deze gewijde
ruimte moet Napoleon 1807 tot zijn gevolg
gezegd hebben: „Mijne heeren, wanneer Fre
derik de Groote nog leefde, dan zouden wij
hier niet gestaan hebben!"
Slechts weinigen weten, dat deze Pruisen
koning zichzelf een laatste rustplaats in het
park van zijn geliefd Sanssouci, onder het
marmeren standbeeld der rustende Flora
had toegedacht.
Meerdere vertegenwoordigers der rijksre
geering hebben zich naar Potsdam begeven,
om met den Oibernbürgermeister Rauscher,
Garnisonpfarrer Koblank en Ds. Grundwald,
den voorzitter van den kerkeraad vast te stel
len, of het interieur voor een rijksdagzit
ting de vereischte mogelijkheden biedL Heel
wat bezwaren van kerkelijke zijde moesten
overwonnen worden, voordat men tot
een vergelijke kwam. Tijdens de republiek
luidde immers de leuze der sociaal-demo
craten: Religion ist Privatsaohe! De nieuwe
regeering denkt er anders over, wil in nauw
contact met de kerk naar voren treden en
brengt hierdoor den „Deutsch-Evangelischen
Kirchenausschuss" voor allerlei moeilijk
heden.
Men kan begrijpen, dat de kerkelijke over
heid er bezwaar tegen heeft, dat de kerk
in dienst gesteld moet worden van de poli
tiek. Men begrijpt haar bezorgdheid voor on
verkwikkelijke gebeurtenissen, zooals die
in het Wallothuis tot de orde van den dag
behoorden.
Met haar ruim duizend zitplaatsen en een
voortreffelijke accustiek Vfiedt de Garnison
kirche in haar langen vorm een techinsch
geschikte ruimte voor den rijksdag De gale
rijen kunnen in zulk een geval voor het
corps diplomatique, hooge gasten en de pers
benut worden. Rijkspresident en rijksregee
ring zouden een plaats rondom het altaar
kunnen vinden.
Gemengd Nieuws.
DOODELIJK TRAMONGELUK
In die De Clercqstraat bij de Bilderdijk-
straat te Amsterdam is een vrouw van
middelbaren leeftijd tusschen de wagens
van een passeerenden tramtrein der Haar
lemsche Tramwegmaatschappij terechtge
komen. Het slachtoffer werd daarbij gedood
Het lijk is naar het Wilhelmina Gasthuis
overgebracht.
Te Steenwijk kreeg de wed. Dijkstra, wonen
de aan den Hooidijk, een klap van een der wie
ken van een achter haar huis staanden molen.
De ongelukkige, die vijf kinderen achter laat,
overleed aan de gevolgen.
VERDRONKEN
EEN 103-JARIGE OVERLEDEN
Zondag is in den ouderdom van 103 jaar over
leden mej. Jeltje Boonstra, geboren Staphor-
sius, de oudste inwoonster van Leeuwarden.
Geeft vooral
tijdig teekens
DOODELIJKE AUTO-ONGELUKKEN
Het 7-jarig zoontje van den heer A. Jansen
te Sam beek (N.-Br.) is onder een auto ge
raakt. Het kind is aan de bekomen wonden
overleden.
Het 9-jarig meisje Fober uit de Hertogen
straat te Heerlen is Zondag door den taxi-
cauffeur L. J. uit Hoensbroek overreden
gedood.
Toen de 74-jarige H. Jansen, uit 011
s u m-N oorbeek, Zondagavond te Gennep
op de tram van den Maasbuurtspoorweg Venlo
Nijmegen wilde stappen, werd hij plotseling
door een auto, bestuurd door Nefkens, uit
Venlo, aangereden. De man was op slag dood.
De marechaussee uit Gennep heeft de zaak in
onderzoek.
Zondagavond is de 20-jarige dienstplich
tige J. uit Hilversum, die naar Amersfoort
fietste, te Soestdijk aangereden door een auto.
naar het militair hospitaal te Amersfoort
vervoerd, waar hij zonder tot bewustzijn te
zijn gekomen gister is overleden.
AUTO- EN MOTORONGELUKKEN
Te Amsterdam nam de chauffeur van
van Slolcrdijk komende auto, die aan de
oneven s.jde van den Admiraal de Ruyter-
weg reed, toen hij bij de Veltmanstraat den
overweg wilde oversteken, den bocht te
groot, met het gevolg, dat hij zijn stuur
kwijt raakte en de auto met de voorwielen
het trottoir opreed. Daar liep een gezin.be
staande uit man, vrouw en twee kinderen.
De man en een zes-jarig zoontje werden
door de auto geraakL Beiden zijn naar het
Tesselschadeziekenhuis \>ervoerd, van waar
zij, na verbonden te zijn, zioh naar huis
konden begeven.
Het zoontje had een wonde aan het hoofd,
de vader had schaafwonden aan beide han
den.
Te Spijkenisse sprong van de motor
fiets, waarop de caféhouder P. Kramer, uit
Rockanje met zijn echtgenoote reed, de ach
terband. De vrouw werd van de duo geslin
gerd en liep ernstige verwondingen aan 't
hoofd en een arm op. Zij werd per auto
naar een der ziekenhuizen te Rotterdam
vervoerd. De man bleef ongedeerd.
De 35-jarige fabrikant H. B., uit Leur
(N.-Br.) die met zijn motor onder Prinsen-
hage tegen een boom botste, is aan de ge
volgen daarvan overleden. Hij laat
vrouw met vier jonge kinderen achter.
LUCHTBALLON GEDAALD
Zondagmorgen vroeg is op het Broekterrein
te Arnhem een Duitsche luchtballon, bemand
met drie personen, gedaald. Zaterdagavcm
was de ballon te Bannen (D.) opgestegen vooi
een wetenschappelijke tocht. Bij het landen
kwam de ballon in aanraking met de electri-
sche hoogspanningsleiding waardoor deze licht
beschadigd werd. De telefoonleiding werd over
een lengte van twee kilometer vernield. De
reizigers zyn per trein teruggekeerd.
HUURSTAKING OPGEHEVEN
De huurstaking in de Marco Polostraat,
het Magelhaenplein en omgeving te Am
sterdam, is geëindigd. Er is met de huis
eigenaren een overeenkomst getroffen, waar
bij de huren geëgaliseerd zullen worden,
terwijl van sommige huizen de huren zul
len worden verlaagd. De uitgebrachte ex-
ploiten zullen worden ingetrokken, terwijl
de gerechtskosten door de huiseigenaren
zullen worden gedragen.
HEIDEBRAND
Zaterdagmiddag brak op de Groote Heide
te Venlo brand uit De brandweer uit Venlo
de gemeentepolitie en de militairen uit hel
Venlosohe garnizoen waren spoedig ter
plaatse. Mede dank zij de hulp van parti
culieren wist men door het graven van
greppels te voorkomen, dat het vuur nog
grooteren omvang kreeg. Ongeveer 30 H.A.
heide en bosch verbrandden. Men vermoedt
dat de brand is ontstaan, doordat wande
laars, onvoorzichtig met vuur omgingen,
DE SPAANSCHE SCHATGRAVER
Vele inwoners van Breda ontvingen de
laatste dagen brieven uit Barcelona, in de
Fransche of Duitsche taal geschreven. De
inhoud komt hierop neer, dat de schrijver
180.000 francs in een koffer heeft zitten,
maar, dat hij momenteel in de gevangenis
verblijft en alleen tegen borgstelling daar
uit verlost kan worden. Voor de verande
ring stelt hij ook voor om voor gezamen
lijke rekening, iuweelen van groote waarde
vrij te maken, waarvan hij alleen de vind
plaats weet
KRANIG OPTREDEN
VAN EEN OVERWEGWACHTER
Toen de afsluitboomen van den overweg
Breda—Roosendaal, weg Etten naar Hoeven
gesloten waren, zag de overwegwachter De
Vlaming in snelle vaart een vrachtauto aan
komen uit de richting Etten. Hij kon niet
meer voorkomen, dat de auto door do af
sluitboomen reed en de spoorlijn versperde
Juist was de sneltrein van Breda op komst
De V. is toen onmiddellijk dezen trein met
zijn signaal tegemoet geloopen, om hem nog
tijdig te doen stoppen. Inmiddels had de
chauffeur uit alle macht getracht zijn auto
terug te zetten. Hierdoor drong de verbogen
afsluitbóom in de carosserie van den wagen
zoodat deze muurvast kwam te staan op de
andere lijn. Daar nagenoeg op hetzelfde tijd
stip de boottrein uit Vlissingen den over
weg passeert, heeft de VI. onmiddellijk via
het station Etten, het station Hoeven opge
beld, zoodat nog tijdig de boottrein, voor
dat deze den overweg passeerde, kon wor
den gewaarschuwd.
Deze trein ondervond een twintig-tal mi
nuten vertraging, daar inmiddels de ijzeren
afsluitboom, welke in de auto vast zat door
gezaagd moest worden, voordat de spoorlijn
vrij kon worden gemaakt
Door het actief optreden van den over-
wegwachter de VI. werden persoonlijke on
gevallen voorkomen.
BRANDSTICHTING
Te Haarlem is gepoogd brand te stichten in
de R.K. school aan de Leidschevaart. Een
ruitje werd ingedrukt en door het gat heeft
men eenige brandende lucifers naar binnen
geworpen, waardoor eenige gordijnen zijn
brand. De brandweer, die gewaarschuwd
behoefde niet op te treden. De recherche stelt
een onderzoek in.
DE BOER VAN WOLLINGHUIZEN
Een nabij de grens wonende boer te Wol
linghuizen (Gr.) had aan een Duilscher
een paar zakken tarwemeel verkocht onder
voorwaarde, dat de Duitscher zelf maar
moest zorgen, dat hij het zijn land binnen
kreeg. Do afspraak was, dat het meel op
een stuk land, dat in eigendom aan den
boer behoorde, zou worden neergelegd De
Duitscher zou daar komen om te betalen en
moest dan maar probeeren het meel over
de grens te brengen. Het was des avonds in
de schemering, dat de boer op zijn land met
de zakken meel stond, dus op Nederlandsch
grondgebied. Hij zag van over de grens een
dronken wielrijder aankomen, die langs een
paadje, dat ons land inloopt, verdweyn De
boer ging een paar meters verder naar
grens om te kijken of de kooper al kwam
toen achter hem ineens de dronken wiel
rijder, die een Duitsche douane bleek te
zijn, te voorschijn kwam, iets tegen hem
schreeuwde en zonder eenige waarschuwing
een \?;ftal schoten uit een revolver op hem
loste, zoodat de kogels hem rakelings langs
de ooren floten. De boer vluchtte zoo gauw
hij kon in de richting van zijn huis, achter
na gezet door den Duitschen douanebeamb
te. Toen deze den boer ver genoeg had terug
gejaagd, hem steeds dreigende met zijn
revolver, nam de Duitscher de twee zakken
meel en legde die op zijn eigen rijwiel,
waarmede hij de grens passeerde en op
Duitsoh grondgebied verdween.
Een uitgebreid onderzoek werd ingesteld
door de Nederlandsche justitie en de Duit
sche politie. Het slot was, dat de boer zijn
eigendom weer terug kreeg.
BRANDEN
Te Dodewaard is door tot nu toe onbeken
de oorzaak brand ontstaan in de landbou
werswoning van A. v D. aan de Groene
straat. Het huis brandde tot den grond toe
af De schade bedraagt ongeveer 10.090 gld
wordt door verzekering gedekt. De brand
werd ontdekt door een der zoons, die op
zolderkamer sliep en wakker werd door
het geraas, dat vallende dakpannen maak
ten. Slechts een gedeelte van het huisraad
kon worden gered. De brandweer was uit
gerukt met een spuit, welke door aankop
peling aan een vrachtauto werd vervoerd
Ten gevolge van de groote snelheid, waar
mede werd gereden, raakte de spirtt los en
reed tegen een telefoonpaal, die afknapte.
GASONTPLOFFFING
Te Amsterdam heeft een gerrontploffing
plaats gehad bij de N.V. Het Staalmeubel, Kat
tenburgerkade 26. In deze fabriek staat een
moffeloven. Deze moffeloven wordt Maandag
morgen weer in werk gesteld en verwarmd
door gas. By het ontsteken van gas behoort
te worden opgelet dat de vlam blijft branden,
omdat het kan gebeuren, dat er lucht in
buis zit.
Maandagmorgen is ook het gas ontstoken,
maar is niet gecontroleerd of het gas bleef
branden. De vlam is uitgegaan en daardoor
verwarmde zich het uitstroomend gas in
oven. Toen men daarna zag, dat de vlam niet
brandde heeft men er een lucifer by gehouden
en vreeselijken slag eloeg de oven uil
elkaar. Een der werklieden werd daarbij ge
wond aan de handen. Hij is in het gasthuis
verbonden,
OPZETTELIJKE VERKEERSSTREMMING
Te Amsterdam hebben Zaterdagavond
chauffeurs van het stationneerend bedrijf
van hun ontstemming jegens de politie, die
naar hun oordeel in de omgeving van hot
R.A.I.-gebouw te weinig toezicht uitoefent
op snorders, doen blijken, door naar het
voorbeeld van de Weensche taxistaking
hun wagens vóór en bij genoemd gebouw
schots en scheef over den weg te plaatsen.
Het verkeer is door deze actie geruimen
tijd gestremd geweest en eerst een krachtig
ingrijpen der politie van het bureau Pieter
Aertsstraat jheeft daaraan een einde ge
maakt
SOCIALISTISCHE RUSTVERSTOORDERS
Toen te Amsterdam een troep roomsch-
katholieken ter gelegenheid van de Stille
Omgang 's nachts de Elandsgracht passeer
de, stonden op den hoek van de Oude
Looiersgracht een 25 tal personen, die be
gonnen lastig te vallen en te schelden Een
zekere R was hiervan de aanstichter. Men
begon gezamenlijk de „Internationale" te
zingen.
Een paar agenten verzochten de man
nen hiermede op te houden, doch inplaats
van hiermede op te houden, begaven zij
zich tusschen de „omgangers". De agenten
maakten korte metten, trokken de sabel en
joegen de lastige elementen uiteen.
Rechtzaken.
EEN DRANKWETKWESTIE
De Hooge Raad heeft arrest gewezen in de
zaak van A. P. A. van Q., die een slljtve>rgTin-
ulng te faohledam heeft en geverbaJlseerd
omdat hij een fleach Jenever had goleven
den inspecteur der volkagezondhedd De Brey te
Den Haag.
De Haageohe rechtbank veroordeelde h
t f 1 boete en overwoog, dat de verkoop
'^nky volgens de drankwet wat anders ls dan
st Burgerlijk Wetboeken "dat^R
Den Haag aan Van geen vergunning hebben
aflevering te Den Haag aooda-t
la gepleegd.
- - vaa echter van meening. dat
aar hiw verkocht werd In de slijterij van
^r^ljl alleen de aflevering plaats heeft
f f je Haag. de beslissing van de reoht-
fijfi -.ij-_u- jLgeoefend
erleend
strafbaar L___
Da Hooge Raad was
zijn bedrijf heeli
'ijzing der zaak r
'ege vernietigd met ver
het Hof te Den Haag.
SMAADSCHRIFT
DE VLEESCHKEURINGSWET
>e Hoogo Raad deed uitspraak In de
i J. Z., berecht door het Haag»che
arnaar de Hooge Raad de zaak had ve
1. HIJ was veroordeeld tot f 10 boete c
ren hechtenis, omdat hij te DeJft In een koel-
vleesch had gehad, we! voorzien van Haav-
e en Rotterdamsche merken maar niet van
DtilfLscho merk De Hooge' Raad heeft dit
t strafbaar verklaard, het vonnis vernietigd
Z. van rechtsvervolging ontslagen,
DE ANONIEME BRIEFSCHRIJVERIJ
Het Amsterdamache Gerechtshof heeft de
behandeling voortgezet van de strafzaak
tegen Ds. R. te Winterswijk, die verdacht
wordt van het sohrijven van anonieme brie
ven met beleedigende Inhoud o.a. aan Jhr.
W. A. Ortt, te Amersfoort.
Nadat de deskundigen gehard waren
eischte de procureur-generaal opnieuw een
maand gevangenisstraf.
HANDELSMAATSCHAPPIJ
J. DE WIT ZONEN N.V.
BETON-Boorpalen voor fundeeringen,
enz. waar bet toepassen van heipalen
bezwaar oplevert of practlsch onmoge-
lük ls. Systeem J. DE WIT. Ned. Octrooi
No. 57263 en 58179.
Betonoplangers fabrikaat WERXIKK'i
BETOXMAATSCHAPP1J, LEIDEN
Schiedamscheweg 117 - ROTTERDAM
TELEFOON 34771
AANBESTEDINGEN
het afbreken
gen; bestek en teek. zijn vanaf 1 Maart ad f 3
plein 49, Den Haag.
RDNKTJM. 11 sm. De arch. G. van Hoogevest,
Ti sae.lschadelaaji 6. Amersfoort, namens het be
stuur van de Ned. Herv. school te Reukum m
het gebouw „Ons Huie" te Renkum: het ver
bouwen van do Ned. He-rv. aohool te Renku-m;
TILBURG, 15 uur. H<it arch.bur. Jos. Donders,
Lang est r. 9, Tilburg, namens het bestuur der
stlchblng ..Kleuterhell" te Tilburg: het bouwen
van een Kleu-te-rsdagverblljf aan de Rijksweg
Goirle-Tllburg onder de gem. Golrle.
DONDERDAG 16 MAART
OLDEBROEK, 2 nam. De bouwk. J. v. Wer
en. E 158 te Óldebróek, In het café Van Reg
eren aan de Koe.lu.oht: het afbreken van de
oud« sohool en wederopbouw der nieuwe school
den Hoogeweg, gem. Kamperveen, in 2
bestek en Leek. verkrljgb. ad f 2.50, rest.
1 bij voorn, bouwlc
DINSDAG 21 MAART
bij Utrecht: het
Klerks tr*nL
Dlein. Zuilen: bestek
krljgb. bij den arch, ad f 2u. fr. p.
rest. flO: Inl. ten kantore van den
Wijmstra, Julianaweg 1, Maarssen.
ZWOLLE.
N.V.het bot
filtergebouw en reinwaterkelder t
.Diepe
verk..
Veerailee A 21 te Zwolle.
- Mldd. Nljverhedds-
VRTJDAG 24 MAART
3-GRAVENHAOE.
JAARBEURS UTRECHT Op stand 238 kunt U zien, wat met
DECORATIE
MATERIAAL
te bereiken is.
Importeurs: M. A. M. VAN DER KLOET - DORDRECHT
Houtkooperij „DE ORANJEBOOM11 Opgericht I860
TEL.17 WADDlNXVEfcN
VOOR O t
TEGENWOORDIGE WON INb
L t V e R I N G OOOR OEN
HANDEL. - TOONKAMERS
CRABETHSTRAAT57
GOUDA I.O.HET STATION
I MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
voor R'OAM en OMSTREKEN
m i Co's
BOUWMATEfflALENHANDEL
AEL3RECH rSKADE 147b
IELEF00N 30404-30233
Houth. v/h N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co. Hoofdkantoor: Oost-Admiraliteitskade 47 Rotterdam
m Opslagplaatsen, Zagerij en Schaverij:
AIVlMO 1853 ai n
NassauhavenBoerengat
Kunst en Letteren.
MEVR. SCHREVE-IJZERMAN f
Te Amsterdam is overleden de bekende
beeldhouwster, mevr. Schrevel—IJzerman.
Mevr. SchreveIJzerman werd geboren
op 21 October 1867 te Numansdorp. Zij was
leerlinge van prof. Bart van Hove en ver
kreeg o.a. de kon. gouden medaille. In het
stedelijk museum bevinden zich verschil
lende beeldhouwwerken van mevr. Schreve.
JAARBEURS-AFFICHE
Agnes Cauta ontwierp dit Jaar het
Utrechtsdhe Jaarbeurs-afiche. Tegen een
goudgeel fond staat in staalblauw het for-
sche Jaarbeurs-embleem U, gekroond met
Mercuriushoed. Daaronder bollen een paar
Hollandsche stapelwolken, in welker zwart
en wit de tekst van de plaat staat
Een affiche met uitnemende kwaliteiten.
Boeken en Geschriften.
Be Hoofdacte onder redactie van
M. J. Leenertse, 2e jaarg. no. 8. J.
Muusses, Purmerend.
Als steeds bevat ook deze aflevering een
reeks artikelen, voo hoofdacte-candidaten
van het grootste belang. Joh. Janssen schetst
hoe Rousseau staaat tegenover „het gezag"
en bespreekt de eidetische verschijnselen in
de zielkunde. B. van Noort handelt over
Heiman Dullaart, in aansluiting bij welk
artikel Dr. Gielen een tweetal verzen van
dezen dichter grondig toelicht, zóó dat de
lezer ze met een gerust hart op zijn lijst
kan plaatsen.
Dr. Ronhaar vangt een uitgebreide studie
aan over: „De invloed van de bodem op het
economisch leven" en T. P. de Jongh over:
„De cultuur der oudheid".
Juist door bijdragen als deze, die zich
richten op het werkelijke leven van thans
én op de cultuur der ouden, die nog thans
groote beteekenls heeft, wordt de hoofdakte
studie mooier en waardevoller gemaakt
Waar alle examinatoren maandelijks ont
vangen het deel van „De Hoofdakte", dat
betrekking heeft op het vak, dat zij exami-
neeren, is de kans groot, dat ook het examen
zich langzamerhand ln deze richting zal
gaan bewegen.
Van de verdere bijdragen mogen met
name genoemd worden het uitgewerkt exa
men kennis der natuur, de artikelen over het
vliegwezen in Indië en de Vereen. Staten
van Noord-Amerika,
J. H. de Bussy, Pretoria 1933.
Natal ligt tamelijk geïsoleerd en heeft
niet bepaald krachtig cultuurcontact met de
rest van Zuid-Afrika. Het lag het meest
bloot langzaam geheel en al te verengelschen
Daar zijn „natuurlijke grenzen", die een
scheiding vormen. Natal drijft veel handel
met Engeland. De bevolking is grootendeels
Engelsch of Engelsch-gemengd.
„Om die rede kan Nalal met reg genoem
word 'n distrik van Engeland, geografies
van hom geskei".
In de gewezen Boerenrepublieken be
schouwt men Natal dan ook als „een stout
kind van die Unie", als een slapende voet!
Toch is het ontwaken in Dietsch-nationale
geest reeds jaren aan de gang.
G S. Nienaber verhaalt daarvan uitvoerig
in zijn „Honderd Jaar Hollands in Natal".
In velerlei opzicht is dit baanbrekend werk
vrucht van veel archiefstudie, een aanvul
ling op het bekende werk van Prof. Pienaar
over Taal en Literatuur van Zuid-Afrika.
Het boek loopt over het tijdperk van 1838
tot 1928 en behandelt: de strijd voor het
Hollandsch in de volksvertegenwoordiging,
school, kerk en het maatschappelijk Jeven.
Het schetst het voortdringen door middel
van kongressen, examens, vereenigingen,
tijdschriften en bladen enz. Zwaar is de
strijd, groot zijn de moeilijkheden voor onze
stambewuste broeders in dat afgezonderd
hoekje Nederland, om hun taal en bescha
ving te handhaven. Maar zoolang er in
Natal voorvechters zijn als Prof. Besselaar
en de schrijver van dit boek, behoeft er niet
gewanhoopt te worden.
SCHAAKRUBRIEK
Redactenr: W. J. H. CARON, Haarl emmer m e e r straat 168, Amsterdam-W.
Men wordt verzocht correspondentie over deze rubriek aan bovenstaand adres te richten,
Probleem no. 347
Van: Dr. G. CRISTOFFANIMI, Genua
2e pr. Bristol Times and Mirror 1932, I
Wit begint en geeft in twee zetten mat
Wit (9): Kal, Db7, TaS, Tfl, Lc2, Pe5, Pf8,
pi.f4, g5
Zwart (5): Kf5, Pd3, Pg6, pLc4, g3
EINDSPELSTUDIE VAN H. RINCK
Wit begint en wint
Oplossing van probleem no. 346
Van: C. MANSFIELD
Wit (10): Kgl, Dg2, Tdl, Th5, Fb8, Pf3, Ld8,
pi.b4, c5, f5
Zwart (6): Kd5, Ta6, Le4, Pd8, pi.bö, c7
Mat in twee zetten
Sleutelzet: 1. Pb8c6!
Oplossing eindspel V. DE BARBIERI
Wit (4)Kf2, Tb4, Pe6, Pf5
Zwart (2): Kh2, Dh8
Wit begint en wint
I. Pe6g5!
Niet goed is 1. Th4f, DXh4 2. PXh4,
dat de witte K. geholpen door de twee paar-
Jin nimmer mat kan forceeren.
1._ Dh8h5
Het eenige: de dame mag de h-baan niet
verlaten wegens Th4.
2. Pg5—f3f
Een vlekje ui dit eindspel is, dat wit ook
met 2. Tb4—bS wint. De zw. dam kan nergens
een goede plaats vinden, terwijl op Kdl een
voudig Pg3 en Pxh5 volgt.
2Kh2h3
Op Khl volgt Tblt
8. Tb4b4
Diwigt Thl mat
t uu' DhS—e8 (of g6)
K'4W?Th4t8 6 4' ™t
3Kfr4 leidt spoedig tot mat:
4. PeT.f, gevolgd door Tb4J of Thlt
4. Tbl—hit Kh8—g4
5. Pf5e3f
Niet 5. TXhö KXh5 met remise
6Kg4—f4
6. Thl—h4J
Goede oplossingen ontvangen van: Adr.
Bal jeu (346) Delft; H. T. Nieuwhuis (346)
Amersfoort; H. Knipecheer (346), K. van der
Stege (346, eindspel) Rotterdam; H. C. J,
Spier (346) Den Haag; L. van der Steen (346,
eindsp. ged.) Pernis; Bram Wagner (346)
Stad aan het Haringvliet; A. van Wijngaarden
Jr. (346, eindsp, ged.), Giessendam.
CORRESPONDENTIE
CARO—KANN
Gespeeld te Moskou, November 1932
Noten van Rabinowltsch, Wiener Schachztg.
.Wit: RJUMIN Zwart: KANN
1. e2e4 c7—
2. d2d4 d7—d5
3. ©4Xd5 c6Xd5
4 c2c4
Dit systeem bedoelt óf met dXc LXc4 den
looper met tempowinst te ontwikkelen, óf
eventueel met de voortzetting c4—co een
strijd van drie pionnen tegen twee op den
damevleugel te ondernemen
4Pg8-f6
5. Pblc3 PbSc6
0. Pglf3 g7-gti
Op_6Lf5 of 6. Le6 volgt 7.
7. Lel—g5 Pf4e4
In aanmerking kwam 7. dXc4 8.
LXc4 Lg7 en indien 9. d5 dan 9. Pa5 bijv.
10. Lb5t Ld7 11. LXd7f Pxd7!
K c4Xd5 Pe4Xc3
9. b2Xc3 Dd8Xd5
10. Ddlb3
Het zou voor zwart onvoordeelig zijn, door
dameruil de witte pionnen te verbinden en
de a-baan te openen voor den witten toren.
10Dd5—f5
Indien 10De4f dan 11. Le3 met de
dreiging 12. DXf7f! en Pgöf
11. dtd5 Pc6—e5
12. Lflb5+ Lc8d7
Hied kan zw. misschien 12KdS ris-
keeren: 13. PXeö DXe5t 14. Le3 LliG 15. l>-0
Le3 16. fXe3 a6! 17. Le2 DXe3t enz.
13. Lb5Xd7f Pe5Xd7
14 0-0 h7—h6
15. Lgöh4 Lf8—g7
16. Pf3d4 Df5h5
Deze zet geeft wit gelegenheid een schit
terende, ver berekende combinatie uit te
voeren.
17. Lh4Xe7ü Lg7-e5
O' LXdt 18. Ta el Le5 10. tt
KXe7 20. fXe met de dreiging d5—d6f. Op
volgt Db4f en eventueel
18. Pd4f3 Ke8Xe7
19. Pf3Xe5 Pd7Xe5
20. Db3—bit
Om den terugtocht van den zw. Koning te
verhinderen.
20- Ke7d8
21. Db4Xb7 Ta8-c8
22. Db7Xa7 Pe5-d7
23. Tfl—el Dh5Xd5
24. Taldl Tc8a8
Er is geen verdediging. Indien 24
Dc6 dan 25. TXd7f! DXd7 26. Db6f en 27.
Df6f
25. Da7e3
26. De3-e5!
27. Tdl—d6
28. Tel—dl
29. Deoe4
30. De4cif
31. Td6Xd7
32. Dc4Xf7
S3 Df7-f4f
84 Td7Xc7
Dd5—c6
Th8—gS
DcO—c7
KdS-cS
Dc7-b7
KcS—b8
Db7-b6
Tg8—c8
TcS—c7
Opgegeve®
