DONDERDAG 9 MAART 1933
DERDE BLAD PAG. 10
BINNENLAND.
NEDERLANDSCH-BELGISCHE
ONDERHANDELINGEN
STAND DER OFFICIEUSE ONDERHAN
DELINGEN
Omtrent de korte bespreking, betreffende
de Nederlandsch-Belgische besprekingen, inde
Belgische Kamercommissie voor buitenlandsche
laken gehouden, hebben de leden het strengste
stilzwijgen bewaard, aldus de Brusselsche cor
respondent der N. R. Ct.
van goed ingelichte zijde is ons evenwel ver-
■ekerd, aat minister Hymans in zijn uiteenzet
tingen gezinspeeld heeft op de Belgisch-Ne-
derlandsche officieuze onderhandelingen, die
naar hij mededeelde, op den goeden weg zou
den zy'n. Hij zeide verder dat hij, met het oog
op de Kamerverkiezingen in Nederland, ten
einde alle commentaar te voorkomen, voorloo-
pig geen andere inlichtingen omtrent dit punt
van bespreking kon verstrekken.
DE KAMERVERKIEZINGEN
NAT. BOEREN, TUINDERS EN MIDDEN
STANDERS.
De Nationale Boeren-, Tuinders- en Mid
denstandspartij heeft in Zuid-Holland de
volgende candidaten gesteld voor de Twee
de Kamer:
In de kieskring Den Haag: 1 J J L van
Zuylen; 2 A Braat; 3 N C Kwint; 4 B Boers;
5 W Olieman; 6 L Verburg; 7 Joh Michielen;
S Mr C Vervoorn; 9 J van Hoven; 10 P.
In de kieskring Leiden: 1 A Braat; 2 L
Verburg; 3 P Neef; 4 P J Rosenboom; 5
Spruyt; 6 Joh Michielen; 7 G den Hertog;
8 J van den Berg; 9 J van Hoven; 10 A
In de kieskring Rotterdam: 1 A Braat;
2 J J L van Zuylen; 3 Joh Michielen; 4 L
Verbuig; 5 B Boers; 6 N C Kwint; 7 \V
Olieman; 8 J van Hoven; 9 J van den Berg;
10 A Fikse.
In de kieskring Dordrecht: 1 A Braat;
2 J v d Berg; 3 A Fikse; 4 J Barendregt;
5 H van Dijk; 6 J van Hoven; 7 P J Rosen
boom; 8 N C Kwint; 9 B Spruyt; 10 P Neel.
HET IJMUIDER CONFLICT
CRITIEK OP DE HOUDING DER
FEDERATIE.
De heer R. G. Rijkens, voorzitter van de
'door de regeering benoemde commissie in
zake het treilvisscherijbedrijf te IJmuiden
cn oud-burgemeester vrn Velsen, heeft aan
de IJmuidor Federatie van arbeiders in het
visscherij- en transportbedrijf een brief ge
zonden, waaraan wij 't volgende ontleenen:
Het, zooals gij liet noemt „stellen van de
volle verantwoordelijkheid voor het voortzet
ten van den strijd" op rekening van éénder
partijen is altijd gemakkelijk, maar zulks
kan toch eigenlijk alleen worden beoordeeld
door een buiten de partijen staand iemand,
die in staat is onbevooroordeeld uit te maken
of misschien niet het loslaten van één voor
waarde door één der partijen, meer schade
en opoffering kan kosten, dan het prijsgeven
van negen voorwaarden aan de andere
partij kan berokkenen.
- Vooral nu ge zelf schrijft, dat de Federa
tie voor minstens acht-tiende deel tegemoet
kwam aan de bezwaren der reeders. Waren
de overblijvende twee-tienden dan voldoen
de om de staking te proclameeren en te
handhaven?
De heer Rijkens raadt daarom de partijen
aan zich nogmaals om bemiddeling tot den
Burgemeester te wenden.
We steunen gaarne dit advies. Men weet
in IJmuiden niet, waarvoor men staakt. En
het afschuiven van de verantwoordelijkheid
doet ons denken aan een oordeel, dat zijn
vrienden indertijd over den heer Brandste-
der, de leider der Federatie uitspraken.
In het officieele, doch min of meer ver
trouwelijke verslag van de buitengewone
algemeene vergadering van de Bond van
Minder Marinepersoneel, gehouden 29 Dec.
1920 in den Helder kan men op bid. 23.
waar het gaat over burgerbestuurders bij de
Marine lezen: „Hoe minder burgers in het
bestuur hoe beter. Ook geen burgerlijk
ambtenaar met adviseerende stem. Dan
draagt hij geen verantwoordelijkheid en het
hoofdbestuur wel. „Zooiets is in ïndië
ook wel eens gepasseerd. Daar
was het Brandstede r, die het
hoogste woord voerde, die de
lakens uitdeelde, doch als het
er op aan kwam, schoof hij de
verantwoordelijkheid van zich
af op het hoofdbestuur!"
Waarschijnlijk denkt het hoofdbestuur
yan de Centrale Bond er thans ook zoo over.
De Federatie heeft op haar beurt weereen
schrijven gericht tot den heer Rijkens, waar
in gezegd wordt, dat de inhoud van diens
brief den indruk rechtvaardigt, dat hij zich
aan de zijde der reeders stelt en zijn optre
den allerongelukkigst gekozen is. Verder
zegt dit schrijven: „Als dan van arbeiders
zijde de mogelijkheid van niet onbeduiden
de concessies hunnerzijds in het uitzient
wordt gesteld, zonder dat van reederszijde
DE NIEUWE GOEDEREN
TARIEVEN DER SPOORWEGEN
HOE ZE PER 1 MEI WORDEN
Cederlandscht
Spoorw&gren zijn thans door den Minister van
Waterstaat e-oedgekeurd. Als datum van in
voering is 1 Hei a-s. vastgesteld.
In deze nieuwe tarieven worden talrijke, min
of meer Ingrijpende veranderingen in de vracht
'berekening
ïrlaging der vrachtprUze
alle hier t
slechts de be-
Voortaan zullen er nog slechts 3 categorieën
Vrachtgoed (het oude vrachtgoed; ver-
oer met gewone goederentreinen);
S n e 1 g o e d (een samensmelting van het
ude ijl goed en bestelgoed. gewoon vervoer:
ervoei met versnelde goederentreinen en met
Vracht voor 30 K.G. en minder
Voorzoover de vracht wordt berekend voor
een gewicht van ten hoogste SO kg- geschiedt
dit ongeacht
Voor vrachtgoed:
1 t/m
L kg.
Voor snelgoed:
0.30
0.40
0.50
3 l/m 5 kg
5 t/m 7 kg
7 t/m 9 kgv
9 t/m 30 kg0.80
Voor expresgoed:
tot en met 1 kg. S 0.45
van meer dan 1 t/m 3 kg0.6U
3 t/m 5 kgO.i6
5 t/m 7 kg0.90
7 t/m 9 kg. 1.05
9 t/m 30 kg1.20
Vracht voor grootere stukgoed-
zendingen
De vracht voor zendingen van meer dan
31' kg. geschiedt, evenals vroeger èn volgens
den afstand tusschen het station van vertrek
en aankomst, èn volgens het gewicht der zen
dingen. Ook de vracht voor deze soort zendin
gen heeft in vele gevallen een verlaging van
beteekenls ondergaan.
De vracht bedraagt voortaan b.v.:
voor verzendingen met
een gewicht van:
Op een afstand van:
20 K.M. 50 kg. 100 kg. 300 kg.
voor vrachtgoed 0.50 0.50 0.85
voor snelgoed 0.80 0.80 1.70
voor expresgoed 1.20 1.40 4.20
50 K.M.
voor vrachtgoed 0.50 0.55 1.60
voor snelgoed 0.80 1.05 3.15
voor expresgoed 1.30 2.60 7.80
100 K.M.
voor vrachtgoed 0.50 0.85 2.45
voor sneLgoed 0.85 1.65 4.90
voor expresgoed 2.05 4.05 12.15
In de plaatsen, waar door of van wege den
poorweg een besteldienst is ingericht, worden
ukgoedzendingen vracht- en snelgoed met
spoedbesteldiei
,-enladingen hebben
vooral de duurste
wagenladingen, die van wa-
zön aanzienlijk gedaald
de vrachtprijzen der tegen-
zijn overgenomen. Verder is
-orden toegepast vi
gewicht van minder dan 5000 kg. Echter mag
de aldus tegen het werkelijk gewicht bereken
de vracht nooit minder ztjn dan die. welke
voor 2000 kg. volgens de betr. «tukgoedprtJzen
verschuldigd zou zijn. Hierdoor wordt in som
mige gevallen een bijzonder sterke vrachtver
laging verkregen, zooals uit een enkel voor
beeld moge blijken.
Op een afstand van 100 K.M. bedroeg de
vracht b.v. voor 3500 kg. goederen gerang
schikt in:
ook maar een enkele stap in hun richting
wordt gedaan, dan wil het ons voorkomen,
dat er voor u meer aanleiding was geweest
zich tot de reeders te wenden en hun te
wijzen op de verantwoordelijkheden in deze.
Van ons althans kan met redelijkheid gee
nerlei stap meer worden verwacht".
Gisteren zijn de reeders van een zevental
in de Visschershaven te IJmuiden liggende
stoomtrawlers aangevangen om deze sche
pen van de noodige bunkerkolen te voor
zien. Dit werk zal geheel met eigen krach
ten worden uitgevoerd. Zoodra de schepen
beladen zijn zullen de reederijen van deze
schepen trachten werkwillige zeelieden te
zoeken, teneinde hun vaartuigen, in weer
wil van de staking, tooh naai- zee te kun
nen krijgen.
INVOER MANUFACTUREN
20 TOEWIJZING
De minister van economische zaken en
arbeid heeft het bedrag, waarvoor alsnog toe
wijzing zal worden verstrekt voor den invoer
van bedrukte, geverfde en bontgeweven ka
toenen manufacturen, bepaald op 20 van
het bedrag, waaroo de aanvrager overeen
komstig de gestelde regelen, ten hoogste
aanspraak kan maken.
AANBESTEDING
Vanwege het Ministerie van Waterstaat
is aanbesteed de uitvoering van baggerwerk
in de haven voor Rijksvaartuigen te Hoek
van Holland en in het Scheur vóór den ha
venmond te Maassluis, behoorende tot de
werken van den Rotterdamsehen waterweg
gedurende 1933. Laagste inschrijver was A
Volker Lzn. te Sliedrecht voor 29,8 cent
per M3.
OCTROOIKWESTIE-PHILIPS
PHILIPS
NIET-ONTVANKELIJK VERKLAARD
De Octrooiraad te Den Haag heeft gister
bij eindbeschikking uitspraak gedaan in de
octrooi-kwestie tusschen do NV. Philips
Gloeilampen Fabrieken te Eindhoven en
den heer J. M. F. A. van Dijk, te Amers
foort, waarhij de oppositie van Philips on
gegrond werd verklaard en het octrooi ver
leend werd. Dit octrooi betreft een toestel
geschikt voor de ontvangst van alle golf
lengten, met inbegrip van ultra korte gol
ven. De oppositie van Philips werd niel-
ontvankelijk verklaard cn besloten werd het
octrooi onder no. 36753 te verleenen.
DE SALZBURGSCHE EMIGRANTEN
Onze tijd, die zoo vol is van groote bewe
gingen, zoowel op economisch en politiek
gebied als op dat van den godsdienst, heeft
ons dingen doen aanschouwen, welke ons
altijd ver-af en zuiver historisch hadden
geleken, evenzeer vervreemd van het karak
ter dezer eeuw (naar wij dachten), als de
legendarische trekschuit. Wie had zich
kunnen voorstellen, een paar decenniën
geleden, dat in het Europa der twintigste
eeuw heele bevolkingen zouden moeten
vluchten, zooals dat in het begin van den
grooten oorlog plaats greep, of dat, zooals
thans nog in Rusland, het schrikbeeld der
geloofsvervolging zoo ontzettend zou wor
den belichaamd? Onze dagen, waarin ge
schiedenis wordt gemaakt, in den grooten
zin van het woord, binden ons juist daar
door weder hechter aan het verleden.
Heden is het precies twee eeuwen geleden,
dat Zeeuwsch-Vlaanderen gastvrij de Salz-
burgsche Emigranten ontving, onder leiding
van den Sluisschen burgemeester Boogaart,
en van de heeren Pompe van Meerdervoort,
Volmer, Caen en Iman de jonge.
In de Oostenrijksche landen woonden
toentertijd groote groepen van protestanten,
hetgeen den Jezuiten een doorn in het oog
was. Ook Keizer Ferdinand III droeg hun
geen goed hart toe. Hij had het openlijk
uitgesproken, dat hijzich, voor wat zijn
erflanden betrof, niet gebonden achtte door
de bepalingen van den Westfaalschen vrede
In Silezië, dat bijna geheel protestant was,
werden aan de Evangelischen een 1300 ker
ken ontnomen. Maar geen maatregelen van
geweld, door de overheid genomen, konden
tegengaan, dat in de meer afgelegen oorden
de eenvoudigen zich vasthielden aan het
Evangelisch geloof.
In de dalen van Tyrol en in de Salzburger
landen was door de Saksische mijnwerkers
het Evangelie bekend gemaakt. Hun g.lden
waren de haardsteden van het protestantsch
geloof. Onder de gematigde bisschoppen
Johan Ernst en Frans Anton werden zij nog
tamelijk ongemoeid gelaten. Toen ech'er in
1727 Graaf Leopold von Firmian den aarts
bisschop pelij ken stoel beklom, werd het
daar anders. Deze kerkvorst wilde blijkbaar
het lichtzinnige leven, dat hij vóór zijn ver
heffing had geleid, door een soort van
[anatischen godsdienstijver uitwisschen.
Toen zijn pogingen om de Regensburgers
tot de Moederkerk terug te brengen schip
breuk leden, vaardigde hij scherpe plakka
ten uit Wie zich niet onder zijn gezag
buigen wilde, stond het vrij te vertrekken,
en wel binnen drie maanden. Dit noemde
men de „Genade der Emigratie"!
Duizenden bij duizenden verlieten toen
Salzburg, om als ballingen een tweede
vaderland te zoeken. En velen richtten den
blik naar het gastvrije Holland, waar de
Staten-Generaal de grenzen voor hen hadden
opengesteld.
Het beroep op de Christelijke broederliefde,
door burgemeester Boogaart en de overige
hierboven genoemde heeren in de bekende
herberg van het land van Cadzand, „De
drey Koningen" op de bevolking gedaan.
vond geopende ooren en harten. De meesten
teekenden voor het onderdak brengen van
een geheel huisgezin, anderen voor eenige
personen. Rijk noch arm onttrok zich. Met
groot verlangen zag men naar de komst van
de ballingen uit. Met geen mogelijkheid viel
te berekenen, wanneer de emigranten in het
land zouden komen. Ieder oogenblik meende
men hen te kunnen wachten. Het was in
den winter, dus huizen voor hen bouwen,
dat ging bezwaarlijk, men zou de vreemde
broeders voorloopig onder het eigen dak
moeten herbergen. Aan de predikanten werd
verzocht in de kerken te bidden voor een
voorspoedige overkomst der Salzburgsche
geloofsgenoot en.
De verwachtingen waren in Zeeuwsch
Vlaanderen hoog gespannon. De heeren van
het Vrije van Sluis hadden bijna geen ge
duld, om zoo lang nog te moeten wachten.
7'j loofden een belooning van een pistool
uit (d.i. ongeveer twaalf gulden), voor wie
het eerst de aankomst der ballingenschepen
berichtte aan de Zeeuwsch-Vlaamsche kust.
Deze pistool werd verdiend door zekeren
Gilles Rolijn, die „tyen daegen van 's mor
gens vroegh tot 's aevonds laet aan de veere
te Breskens had geseten, onder reverentie
van vyftyen stuyvers daegs". Den 9en Maart,
dus heden precies twee eeuwen geleden,
kreeg deze Gilles de schepen in het gezicht,
en begeerig naar de uitgeloofde pistool,
haastte hij zich van Breskens naar Sluis,
om te boodschappen, dat hij op de Schelde
„acht tyen schepen sag, allemael opgepropt
met mensen".
De ballingen waren in aantocht! Welk een
vreugde! 't Gerucht ging van mond tot mond
en had zich in een oogenblik verspreid!
Verblijd stroomde de menigte naar Breskens
om de gasten op den Zeeuwsch-Vlaamschen
bodem te verwelkomen. In den middag
kwamen de achttien schepen er voor anker;
701 gehuwden en 83 ongehuwden zetten er
voet aan wal, alsof zij in het beloofde land
kwamen. Wat een toekomstverwachtingen
koesterden zij!
Hun komst bracht den Zeeuwsch-Vlamin
gen eenige teleurstelling. Zij hadden gedacht
tallooze goede werkkrachten te krijgen,
maar onder de aangekomenen waren veel
ouden van dagen en kinderen. De heeren
van het Vrije van Sluis droegen dadelijk
zorg voor kleeding en overige verzorging.
Vleesch, eieren, geld enz. werden mild weg
geschonken.
Ook voor de bergbewoners liep het op een
ontgoocheling uit De aanblik van het land
viel hun niet mee; het was laag en moeras
sig en slecht begaanbaar met zijn kleiwegen.
Men had hun woningen, vrije godsdienst
oefening en onderwijs voor de kinderen
beloofd. De werkelijkheid bleef beneden de
verwachtingen. Nauwelijks ook kwam de
zomer in het land of de beruchte Zeeuwsch?
koorts begon onder hen te woeden. Als
bewoners van hooggelegen oorden konden
zij daaraan geen weer- tand bieden. Zij
smeekten om schepen, teneinde zich uit dit
voor hen zoo ongelegen gebied te kunnen
redden. Hetg:en geschiedde. Maar 344
dooden bleven achter in den vreemden grond
Gedenkmunt ter herinn-ering aan de opname van de Salzburger Protestanten.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Waddinxveen, D. J. van
de Graaf te Ede (G.). Te Leerbroek, J. E.
Uitman te Moercapelle. Te Blankenham,
D. E. W. van Weel te Ried (Fr.). Te
Stedum en Midwolda (Old.), G. J. Sanders te
Ee (bij Dokkum). Te Nieuw-Weerdinge, A.
Touw te Kage
Aangenomen: Naar Hees-Neerbosch
.a. (vac.-G A. Barger), C. D. Buenk te
Angerlo (G.).
Bedankt: Voor 's-Grevelduin-Caipelle, S.
Goverts Jr. te Gameren. Voor Lage Vuur-
sche, B. Batelaan te Barneveld.
GEREF. KERKEN
Bedankt: Voor Middelburg (vac.-D. Ring-
nalda Jr.), J. C. Houtzagers te Voorschoten.
GEREF. GEMEENTEN
eet al: ie Goes, J. D. Barth te
M. Heikoop te Utrecht.
VRIJ-EVANG. GEMEENTEN
Beroepen: Te Den Haag, J. J. Vasseur
te lerseke.
KERKORGELFABRIEK M, SPIERING
DORDRECHT
NIEUWBOUW - RESTAUREEREN
WINDMACHINES ONDERHOUD
BEROEPINGSWEUK
Te Amsterdam is door de Commissie
tot voorbereiding van het beroepingswerk by
de Ned. Herv. Gemeente by den Kerkeraad
voor de vac.-A. H. de HartoL' het volgend ad
vies ingediend: Dr. S. F. H. J. Berkelbach van
der Sprenkel te Rotterdam, D. A. van den
Bosch te Den Haag en M. G. Gerritsen te
Amersfoort.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
■Men schrijft ons:
Ds. J. de Waard heeft gisterenavond in
een stampvolle kerk van de Geref. Kerk te
Rijnsburg, afscheid gepreekt met 2 Tim. 2 9b.
4an het einde hield hij toespraken tot den
Kerkeraad, inzonderheid tot zijn col'ega Ds. E.
H. Broekstra, wien hy dank bracht voor de
buitengewoon hartelijke, niet alleen colle-iale,
maar ook vriendschappelijke samenwerking,
tot den C'assis-afgevaardigde, het Gemeente
bestuur en de Gemeente. De scheidende leeraar
wees er op, dat het ongebonden Woord Gods
blijft by de Gemeente en gaat met den die
naar. Aan het einde werd de naar Kampen
vertrekkende leeraar toegesproken door Ds.
Broekstra als vriend en als voorzitter van den
Kerkeraad; door Ds W. H. Bouwman, van
Leiden, namens de Classis. Toegezon- en wer
den Ps. 134 3 en Ps. 121 4. Na afloop heb
ben velen van de ge'egenheid om den vertrek-
kenden leeraar en diens echtgenoote de hand
ten afscheid te drukken, gebruik gemaakt.
De
Ds. JAC. BARBAS J.Azn.
i-jarige Ds. Jac. Barbas J.Azn., i
predikant der Ned. Hervormde Kerk sinds 1
Ju'i 1931, laatstelijk gestaan hebbende te
Schaarsbergen, herdenkt heden het feit, dat hij
60 jaar geleden het predikambt aanvaard heeft
te Gerkesklooster. Later stond hij te Buren, te
Bemmel en 42 jaren te Schaarsbergen.
Ds. K. K. TROOST
Ds. K. K. Troost, predikant der Geref. Kerk
te Naaldwijk, die 22 October a.s. zijn 40-jarig
ambtsjubileum hoopt te herdenken, is voorne
mens in dit jaar zijn emeritaat aan te vragen.
De nu bijna 65-jarige aanvaardde het amut
te Ambt-Vollenhove en staat nu rdnds 1 Nov.
1896 te Loosduinen. Te dier plaatse en in heel
het Westland is Ds. Troost op de terreinen
van Kerk en Schoo' een persoon van veel be-
teekenis en invloed, wiens arbeid rijk geze
gend is.
PREDIKANTENCONFERENTIES
Te Groningen wordt Woensdag 17 Mei
a.s. een Geref. Predikantenconferentie voor de
gelijknamige provincie gehouden, waar Ds. M.
Meyering, van De'fzijl, refereeren zal over:
„Het Christo-centrische in de prediking" en
Ds. H. Wiersema, van Oldehove, over; „Het
vraagstuk van de ongedoopte kinderen".
KERKGEBOUWEN
Te Amsterdam besloot de Kerkeraad
der Geref. Kerk terug te komen op een vroe
ger genomen besluit en het gebruik van kerk
gebouwen niet toe te staan, wanneer toegangs
prijzen gevraagd worden.
ZIEK EN GEZOND
Ds. J. L. Schouten, pred. der Geref.
Kerk te Amsterdam, ontving voor het finan
cieel tekort voor den Zendingsarbeid dier Kerk
giften van drie zieken en slechts van cén ge
zonde. Hy schrijft:
„De zieken hebben tijd om na te denken. De
gezonden zijn soms te druk met andere din- en.
Hieruit verk'aar ik het verschijnsel, dat deze
week drie zieken en slechts één gezonde my
iets gaven voor het zendingstekort.
„De zieken zijn gezond!
„De gezonden zijn toch niet ziek?"
CHR. GEMtiENSCHAPSBOND
Ter viering van het 10-jarig bestaan van
den Chr. Gemccnschapsbond in Nederland,
verschijnt begin April bij den uitgexer J.
Ploegsma, te Zeist, ccn gedenkboek onder
den titel: ,,'k Heb geloofd en daarom zing
ik", bundel „beoordeelingcn en getuigenis
sen omtrent den Chr. Gcmeenschapshond",
bijeengebracht door Ds. J. C. Aalders, Geref
predikant (H.V.) te Enschedé; Dr. W. ten
Boom, miss. predikant onder Israël te Hil
versum; Ds. H J. Couvée, em. Ned. Herv.
predikant te Zeist; Ds. Th. Scharten, enu
Luth. predikant te Zeist; en Dr. J. D.
Schmidt, Ned. Herv. predikant te Kapel Ie
(bij Goes); en met bijdragen van tal van
hooglceraren, predikanten en andere Li'ken-
de figuren in ons land.
CHR. KERKEN IN CHINA
De bij den Nationalen Christelyken Raad
van Kerken in China aangesloten Kerken tel
len thans 306.000 leden De onderscheidene
Kerken zy'n, naar getalsterkte gerangschikt,
de volgende: De Kerk van Christus 106.000
leden, de Britsch en Amerikaansch Methodis
tische Kerk 101 000 leden, de Anglicaansche
Kerk 32.281, de Bant'ot'sche 28.000, de Con-
gregationalistische 14.000, enz. Voorts tellen
de Bazeler missie 7000, de China-Inland-Mis
sion 74.000 en de I uthersche Zending 27.000
leden. Het totaal getal leden van Christelyke
Kerken in China is dus volgens deze becijfe
ring ongeveer 400.000 leden.
GIFTEN EN LFGATEN
Te Amsterdam ontving de Kerkeraad
der Geref. Kerk uit de nalatenschap van een.
broeder een bedrag van f 800.
Schoolnieuws.
HOOFDBENOEMINGEN
Scheemda-Eexta (te openen Chr. Be
waarschool), mej. H. Haan te Scheemda.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Nijkerk (L. en U. L. O.-School, hoofd C.
Booster), mej. A. J. Straus te Utrecht.
Gorreriijk (Geref. School, hoofd A. van
der Wey), mej. M. van Dijk te Meppel.
Katwijk aan Zee (Geref. Schoo', School
straat), A. van Loon te Rotterdam-Zuid.
N ij v e r d a 1 (Geref. U. L. O.-School, hoofd
B. Westera), W. Maassen van den Brink te
Emmen.
Heerjansdam, L. N. Vernie, thans kw.
met akte aldaar. Voor tijdelijk.
Dr. G. N1JHOFF
Dr. G. Nyhoff, hoofdinspecteur van het
L.O. te Groningen, is dezer dagen uit het zie
kenhuis te Alkmaar, waar hy werd verpleegd,
naar zijn woning te Groningen overgebracht.
Zijn toestand is nog onveranderd ernstig. Geen
enkel bezoek mag worden ontvangen.
EXAMENS
ACAD. EXAMENS
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
slaagd: Geneeskunde: artsexde heeren Th P
J Botman te Bovenkarspel, D C Canne te Am
sterdam. A G Boon te Deventer en M Sepera te
Haarlemmermeer: seml-artsex.. de dames P.
7ieren te Aerdenhout en M C Apon te Poer-
bolinggo en de heer H P Kramer te Baarn.
Wis- en Natuurkunde: cand. ex.. de heeren
der Hoeven: ld.
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. 8 Maart. Gesl. voor Isten stuur-
nan gr. stoomvaart, de heer P. Fritz.
EXAMENS MACHINIST
DEN HAAG. 8 Maart. Gesl. voor diploma A.
Ie heeren C. A. Daane, Vlisslngen; G. J. van
M. Roller. Dordrecht:
Helder.
EIND-EXAMENS H. B. SCHOLEN
Het schriftelijk gedeelte dezer examens zal
worden afgenomen te Don Haag in nader aan
de candidaten op te geven gebouwen. Aangifte
moet geschieden vóór 1 April a.s. bti Dr. E.
Jensema, Insp. M. O., te Groningen.
rk ter griffie of ten parkette
18 April a.s. aan. Voorzitter der examen-
is- Mr. A. S. Rueb te Den Haag;
i Mr. H. A. J. Gijst
Uit het Sociale Leven.
DREIGEND CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE
Zooals reeds was gemeld had de directie der
stoomspinnerij „Twente" te Almelo besloten
tot een loonsverlaging van 12 pet.
Deze verlaging is echter teruggenomen en
daarvoor is toen aangekondigd een verlaging
van 10 pet. met uitzondering van enkele groe
pen ofwel een verlaging van 7% pet. over de
geheele linie. De hoofdbesturen van De Een
dracht, St. Lambertus, Unitas en de Pol. On
afhankelijke Organisatie hebben ook dit voor
stel afgewezen, omdat bij genoemde verlaging
geen voldoend loon meer genoten zou worden.
De ledenvergadering van de Eendracht heeft
zich met het standpunt van de hoofdbesturen
vereenigd, welk voorbeeld de andere afdeelin-
gen wel zullen volgen.r
FEUILLETON
Toen 't Oorlog was...
Een herinnering- aan de bange dagen
van 1914
Door H. A. VAN DER MAST
(2
Vreeselijk was soms de weci-wraak der
Duitschers en gelijk het in den oorlog zoo
dikwijls gaat van beide zijden werden gru
welen bedreven, waar in dagen van vrede
vriend en vijand van huiveren.
Ach, ook in het vreedzame stadje, waar
Neeltje met haar dochtertjes in stille wee
moed leefden, steeds denkende aan den
man en vader, die thans midden in de ver
schrikkingen des oorlogs verkeerde; God
biddende, of Hij den beminden afwezende
met Zijn v'leugelen wilde dekken, ook
hier zou de oorlog een bloedige herinnering
achterlaten.
Tot grooten schrik der bewoners van het
stadje naderden de Duitschers. De schrik
ging hun voor en bloed en vuur en tranen
teokenden maar al te dikwijls hun spoor.
Dat dit laatste hoofdzakelijk aan de bewo
ners zelf te wijten was, werd maar al te veel
vergeten. Ook bij de Duitschc cfficieren
waren wraakzuchtige mannen, maar ook
edele menschen, die wel de schuldigen
straften, doch niet gedoogden, dat hun sol
daten de vreedzame burgers ecnig overlast
aandeden.
.eenige dagen tevoren had de ver
standige burgemeester de bewoners van de
stad ernstig vermaand zich rustig te houden
als de vijand kwam en toch vooral geen
vijandige houding aan te nemen.
't Baatte niet Een paar onverstandige
heethoofden hadden ook hier de dwaasheid
op de doortrekkende Duitsche troepen te
vuren en hun schoten troffen maar al te
goed: menig vijandelijk krijger viel doodelijk
getroffen neer, vóór was uit te maken, waar
de schoten vandaan kwamen. Onmiddellijk
werd de vrij groote straat afgezet en ge
ducht was de wraak van den getergden
vijand.
Helaas, in deze straat stond ook de vreed
zame woning van Neeltje. Ook hier drongen
de vijanden binnen en terwijl een der sol
daten de bevende vrouw stevig bij den arm
hield, onderzochten anderen het huis van
onderen tot boven, alles overhoop halend,
of ze ook wapens konden vinden. Onderwijl
knalden overal geweerschoten en het gekerm
der gewonden vermengde zich met het ge
schreeuw der verbolgen soldaten en het
geknetter der vlammen van eenige in brand
gestoken woningen.
Neeltje werd losgelaten, daar er niets ver
dachts in haai' huis gevonden was, mam
hoe zag haar nette woning en have er uit!
Tenvijl de moeder haar sidderende doch
tertjes zocht te troosten, klonk eensklaps hel
geroep: „Brand! Redde zich wie kan!"
Waarheen echter? Op straat knalden aan
houdend geweerschoten; de laaie gloed dei-
brandende huizen verlichtte akelig de alge
meene verwarring die buiten heerschte; de
gegrendelde deuren werden met geweerkol
ven opengebeukt Neeltje ijlde met haar
kinderen naar het achterhuis, dat in een
steeg uitkwam en hoopte zóó te ontkomen,
want de voordeur uit te gaan stond gelijk
met den dood in de kaken te loopen. Hoe
groot was haar ontsteltenis, toen ze zag,
dat het achterhuis reeds brandde en de
uitweg door de vlammen versperd werd.
Een vreeselijke angst overmande haar.
Zij greep het touw, waarmee de geit vast
gebonden was, die angstig blaatte, nam de
bevende en schreiende kinderen bij de hand
en spoedde zich naar de voordeur. Met razen
de snelheid grepen de vlammen om zich
heen. Nog eenige oogenblilcken en het ge-
heele huis aou in lichte laaie staan. De
voordeur uit, zoo spoedig mogelijk! Zij nam
nog in de haast een kistje uit de kast, mee-
nende haar geldkistje te hebbenlater
bleek haar, dat ze een oud tabakskistje van
haar man <zoo zo.gvuldig uit het vuur ge
red had.
Nu de straat opeen ware hel! Over
lijken en stervenden ging de weg. Het ge
drang was vreeselijk, het rumoer oorverdoo-
vend. Aanhoudend klepte de brandklok; bij
tussohenpoozen knalden geweerschoten
overal vertoonden zich de helmen der ge
tergde en nu met recht gevreesde Duitschers
In het gedrang verloor Neeltje haar .reit,
erger nog, haar kinderen. Zij ijlde terug,
zocht, wiildc haar brandende woning weer
binnen, doch werd ruw teruggedrongen. n
nameloozen angst snelde zij voort, steed.s
roepende om haar kinderen, doch niemand
sloeg acht op haar: ieder had te veel met
zichzelf te doen om op zijn naaste te lette»'..
Het tabakskistje tegen haar bors» gedrukt
als had ze een kostbare schat te bewaren,
ijlde zij voort, half waanzinnig van angst en
smart, steeds roepende om haar kindereu,
die weg waren, verloren in het vreeselijk
gedrang.
Werktuigelijk volgde zij den stroom der
rloichtelingen om het lieve, oude vaderland
dat thans een oord der verschrikking was,
te ontvlieden en een toevlucht te zoeken In
het gastvrije Nederland, dat zoo dikwijls
arme verdrevenen, verbannenen en vluchte
lingen met open armen ontvangen had.
Na elndelooze vermoeienissen, ontberingen
en gevaren, kwam de treurige stoet vluch
telingen uit alle oorden van het geteisterde
België de Nederlandsche grens over, bij
honderden vaak te gelijk, den eenen dag
na den anderen. Zeker, ook over de grens
was het lijden nog niet geëindigd, maar hel
gevaar was men te beven en er kwam wel
dra geregelde, georganiseerde hulp. De arme
vluchtelingen, vaak van alles hproofd. wer-
ocn naar verschillende plaatsen gebracht,
waar medelijdende harten en hulpvaardig?
handen gereed waren hen te he'i-en en van
het noodigste te voorzien.
Ziet ge daar aan het station te Roozendaal
die jonge, door lijden en smart gebogen
vrouw? Nog altijd jammert ze over haar
kinderen, die ze nog niet terug heeft ge
vonden.
Zie, daar komt weer een schare vluchte
lingen aan. maar de westen drr aanwez-
gen nemen heel weinig notitie van de aan
komenden Immers, ze hadden to veel met
zichzelf te doen. Slechts zij. die hun hetre\
kir.gen hadden verloren, zagen verlangend
den stoet naderen om te zien, of de hunn< 1
er ook bij waren. Maar Neeltje had dit reeds
zóó vaak gedaan, dat zij den moed geheel
had opgegeven en mistroostig blikte zij naai
den grond. Alles liad zij "erlo-en. haai- man
haar kinderen, haar huis, haar geld en haar
goed, alles, behalve (iat onnoozele tabaks
kistje van haar Frédéric.
Daar klonk het opeens in haar ooren:
„Moeder!"
Verward, verschrikt zag ze op en in ho*
volgend ocgehhlik voe!de ze zich omstren
geld door twee paar kinderarmen. Tw?e
kleine meisjes bedekten haar gelaat nut
kussen en fluisterden haar de zoetste naine-i
toe.
Wie zal de moederweelde trachten te
schetsen van de overgelukkige Neeltje?
„Verloren en weergevonden!" jubelde het
in haar hart. Wat bcteekende het verlies
van geld en goed bij den thans terug gevon
den schat? Terwijl haar lippen zachtkens
de woorden lispelden: „O God, ik dank U!"
drukte zij haar lievelingen aan het hart
De zomerzon brak in dit onzegbaar g -
lukkig oogenblik juist door het wolkenfloers
t Werd licht om hen. Maar ook ''cht in hei
hart van Neeltje, die zooveel in cicu laatsten
tijd had doorgemaakt.
II.
Dapper ha.i Frédéric meegestreden in de
rijen zijner landgenooten, uuren de vreenr'o
indringers. Aan menig gevecht had hij reeds
deelgenomen voor de vrijhei \.m den Her
baren geboortegrond, 't Was heet toege
gaan in den strijd. Hoe menig wapenbroeder
hoe »^?nig bekende had hij aan zijn zijde
zien vallen en dan dan had hij, de anders
zoo vreed?ame arbeider en huisvader, zijn
geweer gericht od zijn tegenstander? en een
gevoel van vol -nine had hij gesmaakt
a' .ju weigemik.» k< ,el een vijand
trof. In den bitteren krijg kende hij geen
meclcloogen en er blonk dan iets woests
uit zijn anders vriendelijke oogen, O, de
oorlog is een schrikkelijke openbaring der
ongerechtigheid. Hij ontketent de harts
tochten, dooft maar al te vaak het nien-
sc he lijk gevoel uit en doet den monsch
soms in zijn handelingen een wi:d dier ge
lijken.
Maar was de roes van het gevecht voorbij
hield liet gedonder van liet geschut op -a
had het gewoel en rumoer van den slag
plaats gemaakt voor een vredige stilte dun
keerde het medelijden terug in het hart van
menig soldaat. Dan werd ook Frédéric met
afgrijnzen vervuld, als hij de vreeselijke
uitwerking van den striid aanschouwde in
den vorm van verwoeste dorpen; branden
de hur/en; platgetrapte volden; verminkte
lijken van menschen en paarden, vaak als
een verward kluwen dooreen gestrengeld;
gebroken wagens en kanonnen; kermende
gewonden en daar tusschen in de mannen
en vrouwen van het Roode Kruis, hulp bie
dende, waar zij konden.
In zulke «ogenblikken verfoeide Frédéric
zichzelf, dat ook hij deel had aan de ver
schrikkingen van deze plaats: dat een deel
van het hier stroomende bloed ook door
zijn hand vergoten was; dat een deel
de'er dooden ook door z ij n hand geveld
was; dat con deel dezer kermende gewonden
wier klacht opklom tot God, ook door hem
verminkt was en dat een deel dezer ver
woesting ook z ijn werk was. En dan knaag
de de bittere wroeging aan zijn hart
Wordt vervolgd
