DINSDAG 7 MAART 1933
EERSTE BLAD PAG. 3
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Gouda (vac.-Joh. E. Bijl,
tocz.), J. C. W. Kruishoop te Bodegraven.
Te Usselo, B. ter Haar Romeny H.Jzn. te
Kxuiningen.
GEREF. KERKEN,
ogenomen: Naar Dieren, cand. G.
BEROEPINGSWERK
Te Gouda is in de vacature van ds.
Joh. E. Bijl bij de Ned. Hervormde Gem.
thans een beroep uitgebracht op een predi
kant van den Gercf. Bond, n.I. Ds. J. C. W
Kruishoop te Bodegraven
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men schrijft ons:
Ds. J. G. A b b r i n g h, van Wilsum (bij
Kampen), hoopt Zondag 7 Mei a.s. bij de
Ned. Herv. Gemeente van Papendrecht in
a-ede te doen, na bevestiging door Ds. M.
[Jttevanger, van Ridderkerk, vroeger te Pa-
ïendrecht
Cand L. Blok, van Noorden (Z.-H.)- werd
Zondag j.l. bij de Ned. Hervormde Gemeen
te te Brandwijk in het ambt bevestigd door
(Ds G. J Woni.lcink, van Vreeswijk, die
tot tekst had l Cor. 1231: „Doch ijvert
naar de beste gaven; en ik wijs u eenen
weg, die nog uitnemender is". Spr ging hier
bij na: den arbeid, Uu doel en den weg.
Aan de bandoplegging namen deel Ds C.
Heemskerk* van Dordrecht en Ps J. J. Pol
dervaart, van Nigtevecht. Des middags had
In een stampvolle kerk de intrede plaats.
Ds Blok hacl daartoe als tekst Rom. 323
Bn 24 waarin, aldus Spr ,zijn beknopt pro
gram voor zijn aan te vangen arbeid lig,
pe duisternis op geestelijk terrein is groot
loc1' wij dmnkea dat bc. mogenstond, ia
telfs dag is. Noodzakelijk is de prediking
lat wij om niet gerechtvaardigd worden.
Hierna volgden verichillende toespraken,
ps C. Heemskerk sprak als consulent;
F. Anker van Goudriaan, als praetor
len Ring Sliedrecht; de heer Schoonebeek
lamons ,-Voetius"; en Ds Poldervaart als
rrierid en collega. Hierna werd Ds Blok
loor de Gemeente nog toegezongen Ps 121.
Ds. H. B o g e r s preekte Zondag j.l.
•oor de Ned. Herv. Gemeente van Reitsum
ifscheid met 2 Thess. 3 16b. De naar Ach-
üm vertrekkende leeraar werd hartelijk
oegesproken door oud. M. Leyenaar en door
)s. B. Scholtens, van Foudgum, namens den
ling Holwerd. Ten slotte werd Ps. 121 4
oegezongen.
Ds. M. H o 11 r o p, van Franeker geko-
oen, werd Zondag j.l. bij de Chr. Geref.
Lerk van Hilversum bevestigd door zijn
•oorganger, Prof. J. W. Geels, van Apel-
loorn, met Mark. 16 20, waarbij hij spraK
iver „de medewerking des Heeren in de
Irediking des Evangelies", en wel bepaal-
lelijk over: 1. de bezielende toebedeeling,
de verborgen kracht, en 3. den overvloe-
ligen zegen. Ds. Holtrop heeft een intree-
iredikatie gehouden over Joh. 3 29 en 30,
laarbij sprekende over: 1. de taak, 2. de
lijdschap, en 3. den wensch van den vriend
,es bruidegoms. A. i het einde werd Ds.
[oltrop toegesproken door ouderling P. Dek-
er en Prof. Geels. De Gemeente zong haar
icuwen leeraar Ps. 121 4 toe.
Ds. B. de Jong, overgekomen van El-
jcom, heeft Zondagmiddag zijn intreerede
ehouden bij de Ned. Herv. Gemeente van
ledemblik. Hij had tot tekst Richteren 77.
ie bevestiging had des voormiddags plaats
oor Ds. J. A. Kwint, van Opperdoes.
Ds. P. de Looza? overgekomen uit
l'addinxveen, werd Zondagmorgen beves-
jgd bij de Ned. Herv. Gemeente te IJssel-
luiden door zijn zoon, Ds. E. E. de Loóze,
an Renswoude, die als tekst gekozen had
C.or. 3 9. Na de beantwoording der vra-
en werd den bevestigde toegezongen Ps.
1. Des middags deed de nieuwe leeraar
ijn intrede, sprekende over Hand. 4 12a.
la den dienst werd het woord gevoerd door
en consulent, Ds. J. G. Abbringh, van Wil-
jm, die de Gemeente verzocht den nieuwen
ieraar toe te zingen Ps. 134 3; en door
s. H. Bout, van Genemuiden, als praetor
an don Ring, die liet 'zingen Ps. 72 11.
let was voor de Gemeente een blijde dag,
aar zij na 'n vacature van slechts ruim een
lar reeds een nieuwen herder ontvangen
locht De belangstelling was bijzonder
toot. Des morgens was de kerk overvol,
bch des middags zóó vol, dat vele tiental-
in menschen zich met een staanplaats
loesten tevreden stellen. Onder de aanwe-
Igen bevonden zich ook de Burgemeester,
fel en uit omliggende Gemeenten en eenige
rienden uit Gouda.
Ds. J. J. KNAP.
De bekende auteur, de Ned. Herv. predi-
ant Ds. J. J. Knap te Groningen, hoopt 16
pril a.s. zijn 40-jarig ambtsjubileum te vie-
in. Er heeft zich, blijkens een mededeeling
i „Oude Paden", een comité gevormd, dat
it jubileum op bijzondere wijze wil vieren
4 met name ook een huldeblijk wenscht
an te bieden. Adres van dit comité is: de
feer J. Zuithoff, Nassaulaan 28a, Groningen.
BEGRAFENIS Ds. J. VONK.
Hedenmiddag te half drie werd te Maas-
uis ter aarde besteld hot stoffelijk over-
jhot van Ds. Joh. Vonk, ridder in de Orde
in Oranje-Nassau, en em.-predikant der
eref. Kerk aldaar, welke Kerk hij 36 jaar
louw had gediend.
Alvorens de overledene grafwaarts werd
sdragen leidde Ds. G. W. Akkerhuis,
eref. predikant aldaar, een rouwdienst,
laarbij hij een toespraak hield naar aan-
liding van Rom. 8 18einde. Leden van
pn Kerkeraad droegen daarna de lijkkist
In grave.
Bij liet graf werd het woord gevoerd door
J. H. R i e tb e r g, als Maart-praeses van
fen Raad der Geref. Kerk te Maassluis;
fiorts door Ds. A. J. Bosman, N'ed. Herv.
redikant te Maassluis, namens het Tehuis
Dor Zeelieden; door Ds. W. F. H. Brame
iimcns het Locaal Comité der Vrije Univer-
|eit; door Ds. L. H. van der Meiden,
nr. Geref. predikant te Den Haag, namens
et Chr. Doofstommeninstituut „Effatha" te
oorburg; en door anderen.
De eenige zoon van Ds. Vonk, de heer J.
o n k, dankte namens de familie voor da
atste eer. aan zijn vader bewezen. Tal van
>putaties woonden de plechtigheid bij.
LEEGE PASTORIEËN
Op het platteland in Duitschland staan de
istorieën herhaaldelijk leeg. Kleine Gemeen-
n, aldus meldt het „Handelsblad" kunnen
)or den nood der tijden het tractement voor
:n eigen predikant niet opbrengen. Men
;eft wel het denkbeeld geopperd, jonge theo-
jgen naar het land te zenden, ze desnoods
Dor een 100 mark per maand een vacante
gemeente te laten dienen, waarbij ze een deel
van hun tijd voor arbeid op het veld kunnen
geven en bij toer-beurt aan de tafel hunner
gemeenteleden mede aanzitten. Dr. Otto Di-
belius, superintendant van Berlijn, meent,
dat pas over drie jaar de toestand zal intre
den, dat het aantal candidaten dat van de be
schikbare plaatsen belangrijk zal overschrij
den. „Reeds nu verlangt de Kerk van de jonge
geestelijken meer zelfopofferingen
meestal vermoedt wordt", zoo heeft Dr. D.
laatst in een van zijn geschriften betoogd. „In.
de Oud-Pruisische Kerk eerst een jaar hulp
dienst, waarbij hij voor 100 Mk. per maand ii
een lecge pastorie gezet wordt en maar zier
moet, hoe hij aan een paar meubels en aar
voeding komt. En na een jaar als hulppredi
ker is hij er weinig beter aan toe".
Oip-het-veld-arbeiden, aldus Dr. Dibelius, is
ook zoo gemakkelijk niet als de stedelingen
misschien zouden denken. En toch hebben vele
jonge candidaten het denkbeeld gaarne
vaard. Dr. Dibelius vertelt, dat reeds in vele
van deze leegstaande pastorieën een groep
van den vrij willigen arbeidsdienst onderge
bracht is. „Wanneer aan de spits van zulk eer
groep een jonge theoloog staat die des Zon
dags den kansel mag beklimmen dan kan
dat voor de Gemeente ten zegen zijn. Men
zal nog wel andere vormen vinden ook als
maar de rechte menschen er zijn".
„HET GEREFORMEERDE VAANDEL."
Ter verdediging van de rechtzinnige leer
(o. m., tegenover Prof. Dr. J. du Plessis,
wiens zaak de geesten in Afrika reeds een
paar jaren beroert), hebben drie professoren
van Stellenbosch in Zuid-Afrïka, de profes
soren Malan, Lategan en Van Rooijen, een
nieuw kerkelijk weekblad opgericht: „Het
Gereformeerde Vaandel". Een belangstellend
lid der Gemeente te Stellenbosch schonk
voor de oprichting een grondkapitaal van
100.000 gulden.
DE „BEDEELDEN".
De „Ned." schrijft: Er is een tijd geweest,
dat diakenen niet veel anders waren dan
armmeesters, die den bedeelden wekelijks
een bedrag aan geld uitkeerden. Soms ge
schiedde het na den kerkdienst gedurende
welken de bedeelden op een bepaalde plaats
moesten zitten. „Daar zitten de bedeelden".
Die tijd is gelukkig voorbij. Ondersteuning
van de Kerkelijke Gemeente wordt anders
gezien; de diakenen zien hun taak ook an
ders. Gelukkig. Daarom trof ons diep een
bericht in een Kerkelijk blad uit een Ge
meente, waarvan we den naam verzwijgen
en dat aldus luidt:
„De wekelijksche ondersteuning zal
voortaan door betrokkenen zelf moeten
worden gehaald en zal deze niet meer
hun worden gebracht. Ze kunnen zich
daartoe vervoegen ten huize van den
boekhouder-diaken op een bepaald tijd
stip.
Het kan een maatregel van orde wezen
maar dan toch een, die ïndruiseht tegen wat
nieuwer inzicht leerde omtrent het persoon
lijk contact van de diakenen met de aan
hun zorg toevertrouwde gezinnen en per
sonen.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te Franeker werden door wijlen den
heer J. F. Jongsma de volgende legaten be
sproken: f 1000 aan de Ned. Hervormde Ge
meente te Herbayum (Fr.); f 1000 aan de
Diaconie aldaar; en f 500 aan het Diaconie
.Oudemannen- en -Vrouwengasthuis der Ned.
Herv. Gemeente te Franeker.
Te Rjjsoord is door de Kerkvoogdij
van de Ned. Herv. Gemeente van een lid dier
Gemeente, dat onbekend, wenscht te blijven,
jiffc van f 1500 ontvangen voor de in aan
bouw zijnde pastorie.
Schoolnieuws.
Prof. Dr. A. E. H. SWAEN
Prof. Dr. A. E. H. S w a e n heeft eervol
ontslag verzocht uit zijn betrekking van
gewoon hoogleeraar aan de Gemeente-Uni
versiteit te Amsterdam.
1. en W. stellen den Raad voor het ge-
agde eervol ontslag te verleenen met in
gang van 18 September 1933.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Beeltenissen van Barlaeus en Vossius
Het door den Rotterdamschen beeldhouwer
Bolle vervaardigde gedenkteeken, voor
stellend de beeltenissen van de eerste twee
Amsterdamsche hoogleeraren Barlaeus en
Vossiuis, is gisterenmiddag onthuld op de bin
nenplaats der Gem—mtelijke Universiteit te
Amsterdam, aan welke instelling dit kunst
werk door de Regeering bij de viering van
het derde eeuwfeest der Universiteit is aan
geboden.
In verband met het ongunstige weer vol
trok zich dat gedeelte der plechtigheid, waarbij
het gesproken woord niet gemist kon worden,
in de Senaatskamer.
Tot de aanwezigen behoorden o.m. Jhr. Mr.
Dr. A. Röell, Commissaris der Koningin in
Noord-Holland; de heer P. Viseer, administra
teur, chef der afdeeling K. en W. van het De
partement van Onderwijs; leden van de Rijks
adviescommissie voor het geven van opdrach-
w kunstenaars, vele hoogleeraren en oud-
hoogleeraren, alsmede eenige studenten.
of. R. N. Roland Holst bood het
geschenk namens de Regeering aan; daarbij
als voorzitter van genoemde adviescommissie
dank brengend aan den beeldhouwer voor de
toewijding en ihspireerende kracht, welke deze
bij het maken van kunstwerk betoond heeft en
den stadsarchitect Ir. A. R. Hulshof f, die
met groote toewijding het fundament van hat
gedenkteeken heeft verzorgd. Namens den
Minister van Onderwijs droeg Spr. het monu
ment over, als een blijk van de volle erken
ning onzer Regeering van de groote beteeké-
nis, welke de Universiteit van Amsterdam
bezit voor het cultuurleven van Nederland.
(Applaus).
De Rector-magnificus, Prof. Mr. I. H.
H ij m a n s, zag in meer dan één beteekenis
in het beeld een symbool van eenheid; in één
blok zijn hier vereenigd de beeltenissen onzer
voorgangers, symboliseerend tezamen wat de
Universiteit is: de eenheid van wetenschap en
practyk.
En als straks het beeld „Bezinning", dat
van studentenzijde is aangeboden, tegenover
dat van Barlaeus en Vossius zal staan, zullen
zij tezamen symboliseeren de eenheid van
hoogleeraren on studenten. Want dit is de
Universiteit en zij zal het, naar Spr. hoopt,
nog eeuwen blijven. Verder ziet Spr. in hot
monument een eenheid van verleden en lieden;
vormen met elkander de hooge eenheid
van de werkelijkheid.
En als laatste symbool ziet Spr. in het ge
schenk de eenheid van stad en land, die el
kander noodig hebben. In dien zin aanvaardt
Spr. zeer gaarne het geschenk der landsregee-
ring. (Applaus).
Op verzoek van Prof. Hijmans begaf het ge
zelschap zich vervolgens naar de binnenplaats,
waar de pedel, de heer Van Pommeren, het
monument in den staag neervallenden regen
onthulde.
Op den voet van het in steen opgetrokken
kunstwerk staat vermeld: Vossius en
laeus. Aan de Gemeentelijke Univensiteit.
Amsterdam bij haar 300-jarig bestaan aange
boden door de Landsregeering.
R.-K. universiteit te nijmegen
Door het bestuur van de St. Radboudstich-
ting is benoemd als opvolger van ^vijlen Prof.
Mr. Dr. J. van d«r Grinten tot gewoon hoog
leeraar in de Faculteit, der Rechtsgeleerdheid
Mr. P. W. Kamphuyzen te Velp, on
onderwijs te geven in het Staatsrecht, Admi
nistratief Recht en Volksrecht. Deze benoe
ming is reeds enkele dagen geleden in ons
blad aangekondigd geworden.
universiteit en folklore
Te Utrecht vond Zaterdag de tweede
Folkloredag plaats, georganiseerd door het
Ned. Nationaal Bureau voor Anthropologic.
De eerste Folkloredag had! te Leiden plaats
gevonden.
De rector magnificus der Utrechtsche Uni
versiteit, Prof. Dr. C. G. N. de Vooys, heeft
in het Geografisch Instituut den Folkloredag
geopend, nadat Prof. L. van Vuuren een woord
van welkom had gesproken, waarin hij erop
wees, dat ons. land in de negentiende
ver achterstond op folkloristisch gebied. Thans
is deze achterstand echter ingehaald. Spr.
uitte den wensch, dat deze dag ertoe zou bij
dragen, dat de belangstelling voor de folklore
in ruimer kring zou toenemen.
Deze rede werd aangehoord o.m. door den
Burgemeester Dr. J. P. Fockema Andreae, ver
schillende hoogleeraren, senaten van studen-
tenvereenigingen e.a.
De heer D J. van der Ven hield een rede
over de Samenstelling van den Atlas van de
Ned. Volkskunde, toegelicht met lichtbeelden,
verder werden lezingen gehouden over: „De
Nederlandsche Adat" door Dr. H. Th. Fischer
en over „Kerk en Volksleven" door Dr. P. W.
J. van den Berg.
De bedoeling is om ook in Amsterdam en
Groningen dergelijke dagen te houden, om na
deze voorbereidende folkloredagen te komen
tot de stichting van een landelijk comité, waar
alle Ned. Universiteiten vertegenwoordigd
zullen worden en dat tot nationale taak zal
hebben om na te gaan op welke wijze voor
Nederland het doeltreffendst de arbeid voor
den Ned. Volkskunde-atlas verricht zal kunnen
worden.
hoofdbenoemingen
Aalst, W. Verhagen, ond. te Dinteloord.
onderwij zersbenoemingen
Oosterzee (hoofd d. Zuïderveld), S. de
Vries te Sneek, thans tijdelijk te Lemmer.
Voor tijdelijk.
s s e School der Geref. Gemeente, hoofd
W. P. de Jonge), A. van Loon te Rotterdam;
en aan de Bewaarschool, mej. M. de Jonge te
Goes.
N i e u w-B e ij e r 1 a n d (hoofd P. J. Lamo-
ré), J. A. van der Griend te Zuid-Beijerland.
Voor tijdelijk.
M e p p e 1 (Wilhelminaschool, hoofd C. L.
in Dingstee), G. Tankink te Overdinkel
(gem. Losser) en voor tijdelijk M. F. Ange-
lino te Ochten (gem. Echteld).
R ij s s e n Julianaschool, hoofd T. Spanjer)
mej. A. C. M. Hoogenkamp te Harderwijk.
Voor tijdelijk Aang. Mede op tweetal stond
mej. E. Bakker te Zelhem.
geen sollicitanten
Te Maasdam heeft voor de vacante be
trekking van hoofd eener Openbare School
geen enkele sollicitant zich aangemeld.
a. de oude
De heer A. de Oude, die 1 Maart j.l. van de
Chr. School aan de IJsselmondschelaan te Ca-
pelle a. d. IJssel (Rralingsche Veer) afscheid
wegens ingang van den pensioengerech
tigden leeftijd, hoopt binnenkort zich metter
woon te Voorburg te vestigen.
„BARTIMEUS" TE ZEIST
Door den penningmeester A Oosterwijk,
Oleanderlaan 105 te Den Haag (gironum
mer 31454), is ontvangen voor den Uitbouw
van de Geref. Kerk te W. 5; te Ee 2,50;
te Z. 10; te M. 2; te S. 2,50; to L. 5;
te K. B. 2,50; te K 2,50; te H. 2; te Z.
17,90; te O. 1; te Z. 1; te W. T. 2; te
A. O. 2,50; te ƒ.1; voor de Ned. Herv.
Kerk te B. 2,50; te B. 5; te Y G 2,50; te
G 5. Aan giften: J. Ph. de N. te Den H.
5; Leerl D. C Sch R 7,50; te E 3,75; te
R. 25; Dr. B, te L 1; Dr. j R C to R 1
HET BESTE BEWIJS!
Meester: „Ik heb jelui de vorige maal ver
klaard* dat de aarde rond is. Wie kan mij
nu een bewijs daarvoor noemen?"
„Ik, meester, de rondreisbiljetten".
EXAMENS
PROMOTIES
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gepro-
rtoveerd is tot Doator In de Wis- en Na-
uurkunde op proefschrift: „Reoherohes »ur
les polls urticants des chenilles", mej. P. R.
Tonkes, geboren te Appingedam.
ACADEMISCHE EXAMENS
s- en Natuurkunde, hoofdv. Scheikunde:
doet. ex., de heer F. B. Gribnau; id., hoofdv.
Dierkunde: doet. ex., do heer F. H. Hornikx:
K.: cand. ex.. de heer E. van Olden.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
slaafd: Geneeskunde: dock ex., de heer J, H.
Steenborg.
Wetenschap.
DE DIEPTE VAN DEN ATLANTISCHEN
OCEAAN.
141/2 Kilometer.
Uit San Juan (Portorico) wordt gemeld:
Een wetenschappelijke expeditie onder
leiding van dr. Paul Bartsch heeft een nieu
we diepte vastgesteld van den Atlantische»
Oceaan.
Do expeditie heeft op 75 mijl ten Noorden
an Portorico bevonden, dat de Oceaan daar
9 mijl bijna 14i/s K.M.) diep is. Dit is de
grootste diepte welke ooit is ontdekt, voor
oen wereldzee.
De diepste plaats, totdusver bekend, was
astigestcld door den Duitschen kruiser
Emden" in den Stillen Oceaan tusschen
Nederl. Oost-Indië en Japan. De opgaaf was,
dat de Oceaan daar 10 K.M. diep is.
JOZO EN GEZONDHEID
Do N.V. Koninklijke Nederlandsche Zout-
lndustrio te Boekelo, schrijft ons:
In uw blad van 24 Februari komt onder
hot opschrift: „De gevaren van jodiumhou-
dend keukenzout" een bericht voor* omtrent
do in de vergadering van do Amsterdam
sche Gezondheidscommissie geuit bezwaren
tegen het gebruik van Jozo-Jodiumhoudend
keukenzout en de hiervoor gemaakte re
clame. Bedoelde bezwaren, welke zijn ont
leend aan een door Dr. H. Pinkhof tegen
het gebruik van Jozo gevoerde actie, zul
len ongetwijfeld van medische zijde afdoen
de worden weerlegd
.Ter geruststelling van de Jozo-verhruikers
ECONOMIE EN FIN ANCIEN
De bankcrisis in de Ver. Staten
GOUDEN STANDAARD TOT
DONDERDAG A.S. LOSGELATEN
BLIJVENDE BESLISSING NOG NIET
GENOMEN
Positie van den Gulden krachtig
Mr. Trip verklaart, dat Nederland
onder geen beding den gouden
standaard zal loslaten
In een groot deel van onze vorige editie
konden wij gieter nog melden, dat door
President Roosevelt) een» proclamatie is uit
gevaardigd,. waarbij, een. embargo op don
goud- en zilver-export wordt afgekondigd en
earmarking van goud door buitemlandeohe
staten wordt verboden. Deze verordening is
Zondagnacht 1 uur in werking: getreden. In
ver-band met allerlei wilde geruchten, die
gister de ronde deden, kan worden gemeld,
dat deze proclamatie met i-nihoudt, dat de
gooiden standaard in de V. S. definitief zal
worden prijsgegeven. Tot a.s. Donderdag
zal men waarschijnlijk in het onzekere
keeren of de V. S. den gouden standaard
zuilen handhaven of niet
De uitgifte van het noodgeld
Inmiddels worden alle mogelijke maat
regelen getroffen om de bankcrisis te over
winnen. Nu de machtelooze Hoover van het
tooneel verdwenen is, wordt onmiddellijk
merkbaar, dat er thans weer een krachtige
hand aan het staatsbestuur staat. De ont
wikkeling van de crisis in de V. S. laat zich.
dan ook thans wel wat gunstiger aanzien.
De speaker van het Huis ran Afgevaardig
den, Rainey, heeft verklaard, dat het nieu
we Congres Roosevelt alls verlangde vol
machten zal geven.
Rainey zeide verder, dat inflatie in een
of anderen vorm onvermijdelijk i6.
Er komt dus in de V. S. een soort van fi-
nancieele dictatuur, die, naar men hoopt,
heilzaam zal werken.
De New York Clearing House Association
heeft medegedeeld, dat zij de noodige maat
regelen heeft genomen voor de uitgifte van
noodgeld.
Reeds is met het drukken ven biljetten,
diie in de plaats moeten komen van de bank
biljetten, begonnen. Deze nood-biljetten zul
len worden uitgegeven ter waarde van 1. 5,
10 en 20 dollar.
Men verwaoht, dat binnenkort 250 millioen
dollar van deze biljetten op de markt zullen
worden gebracht.
De liitihografen en drukkers hebben den
geheelen nacht van Zaterdag op Zondag
doorgowerkt om voor het tijdig gereed' ko
men van dit noodgeld te zorgen.
De bankiers eusahen, dat een algemeens
overeenkomst zal tot stand komen over de
wijze van uitgifte van deze nood-biljetten
in de verschillende financieels centra er
dit slechts zal gesohieaen in overeenstem
ming met de Federal Reservebanken, aan
welk verlangen reeds is voldaan.
Zware straffen op iedere verboden
verzending van goud
Alle beurzen der girokantoren in de Ver-
eenigde Staten blijven gedurende de beurs-
vacantie gesloten.
Bij beschikking van Rooseveilt wordt
iedere verzending van goud, zilver en bank
papier naar het buiten bestraft met boete
van 10.000 dollar en gevangenis voor den
duur van tien jaren.
De bevolking heeft met het oog op de
crisis betrekkelijk verstandig gereagr
hoewel zich in het dagelijksdhe leven tal
van moeilijkheden voordoen. Trams, hotels
en winkelzaken zijn voor een goed deel er
toe overgegaan tegen legitimatie cheques in
betaling te nemen. Zelfs doen zich moeilijk
heden voor, wanneer men biljetten van tien
dollar wil wisselen.
Het Clearinghouse maakt intussdhen
cliché's Maar voor het drukken van nood-
ïld.
Ook worden bijzondere loketten in gebruik
genomon voor de uitgifte van geld. Nood
geld zal verkrijgbaar zijn ten bedrage van
1 tot 20 dollar, teneinde tegemoet te komen
aan het tekort aan baar geld. De drukpers
der Amerikaansche circulatiebank werkt
dag en nacht
Er i6 een voorstel ingeuiend om het goud-
gehaltie van de dollar terug te brengen van
22 tot 16 grein.
De uitbetaling der loonen
De Amerïkaansohe regeering heeft bij
monde van Staatssecretaris Huil verklaard,
dat voorloopig de internationale problemen
terzijde zullen worden gesteld teneinde alle
krachten in te spannen voor de verbetering
van den finencieelon toestand. In de aller
eerste plaats i6 alles in het werk gestold
om de vandaag vervallende loonbetalingen
mogelijk te maken. Tot dit doel liggen in
New-York de 250 millioen dollar clearing-
housc-oertificaten gereed. Er is een oonie-
rentie gehouden van de gouverneurs der
Bondsstaten, waarin volledig vortrouwen
wordt uitgesproken in de federale regeering
en waarin volledige ondersteuning dei' af
zonderlijke staten wordt toegezegd.
Ven infllatloiwetieche zijde wordt, naar de
B.B.C. meldt, onvermiii-derd getracht op
President Roosevelt druk uit te oefenen om
deze tot opheffing van den gouden etan-
vestigen wij er inmiddels de aandacht op,
dat in het voor eenige maanden versche-.
non rapport van den Voorzitter van den Ge
zondheidsraad „Het Kropvraagstuk in Ne
derland" voor de bestrijding van krop de
invoering wordt aanbevolen van keuken
zout., waaraan 10 milligram kaliumjodide
per kilogram zout is toegevoegd. Met dit
zout wordt een kunstmatige toediening van
80 millioonste gram jodium per dag verkre
gen. Omtrent deze dosis vermeldt hot be
doelde rapport op blz. 259:
„Deze toevoeging (80 roijlioenste gram per
dag) kan als voor ieder volkomen onscha
delijk worden aangemerkt- daar in een
plaats als Barendrecht de geheele bevol
king al jaron lang meer dan de dubbele hoo-
veolheicl met haar drinkwater toegediend
krijgt, zonder dat ooit iets van sohadelijke
gevolgen is gebleken. Hoe gering deze toe
voer is, moge hieruit ^blijken, dat een hoe
veelheid van 80 millioenste gram jodium per
dag overeenkomt met 30 milligram jodium
per jaar, welke laatste hoeveelheid even
groot ig als die van 9 druppels jodiumtinc-
tuur".
daard te bewegen. Toch; gelooft men in New-
York aan een handhaving van den gouden,
standaard. Wel' wordt naar genoemd blad,
meldt, rekening, gehouden met de mogelijk
heid, dat de dollar internationaal; tijdelijk
10 k 15 beneden pari zal dalen, dooh men
heeft de overtuiging dat dit voor de specu
latie faliekant zal uitloopcn.
Gebrek aan baar geld
Het gebrek aan Laargeld doet zich ge
ducht voelen. Amerikanen, die i» het bui
tenland reizen, ondervinden de grootste
moeilijkheden. In het geheim werden gister
buitenlondsohe valuta's verhandeld met een
disagio van 25 t 0. v. den dollar. De
Canadeeschs dollar daalde in vergelijking
inet het Engelsche pond 17% punt. Ondanks
de groote spanning is de bevolking rustig;
desniettemin hebben de autoriteiten niet
opvallende veiligheidsmaatregelen genomen
De Staatssecretaris van Financiën Woo din
heeft gl6ter verklaard, dat hij niet gelooft,
dat Amerika gedwongen zal zijn opnieuw
het bankmoratorium te verlengen, tenzij er
natuurlijk buitengewone onvoorziene om
standigheden optreden: Men is thans met
behulp van het noodgeldplan (zie boven)
gereed om te voorzien in alle noodzakelijke
behoeften. Aan de reorganisatie van het
bankwezen wordt met vliegende vaart ge
werkt. Reeds a.s. Donderdagmiddag zal aan
een buitengewone vergadering van het Con
gres een program worden voorgelegd, in
houdende wetgevende maatregelen voor oen
permanente reorganisatie van het bankwe
zen. De leidens van het Congres hebben de
volgende algemeene lijnen aangegeven ter
bestrijding van de bankcrisis: het onttrek
ken van deposito's aan de banken moet
worden tegengegaan, aan de controle op.
het muntwezen wordt machtiging verleend
om alle hanken te dwingen haar gezond
waardepapier te gebruiken als onderpand
voor clearinghouse-certificatcn of voor
Roosevelt beloofde dat deze voorgestelde
scrips niet aan disconto onderhevig zullen
zijn en hij voegde hieraan toe dat de regee-
ring moreel, indien niet wettelijk gebonden
zal zijn dat papier in te lossen.
Het Congres zal in de voormelde specia
le zitting o.a. ook besluiten moeten nemen
in verband met' de herfinancieeruig van de
half Maart vervallende Amerikeansche lee-
ningen ten bedrage vaa 1 milliard.
De positie van den gulden
Het ,Amet. Eff. blad" heeft gister nog
een kort onderhoud gehad met den presi
dent van de Nederl. Bank, Mr L. J. A.
Trip. Op de vraag, welke de gevolgen kon
den zijn van een dapreciatie van den dol
lar, kreeg het blad dit karakteristieke ant
woord: „Wij gaan door. De gouden
standaard zullen wij onder géén
voorwaarde, wat .er ook gebeurt,
loslate n."
De Argentijnsche valuta
dal het eerste gevolg van de tijdelijke op
schorting van den gouden standaard door
het embargo op goudexporten en de beper-»
king van internationale in wiss el ba arbeid
in goud zou zijn een daling van 5 a 10 pet.
in de waarde van den Amenkaanschen dol-»
lar op de buitenlandsche wisselmarkt (het
geen in den nïet-offïcieelen handel gister
inderdaad tot uitdrukking is gekomen).
De Bank of England zou steun aangebo
den hebben., in het bijzonder met het oog op
het demoraliseerend effect op. den wereld-
hand el, wanneer ook Amerika zich zou
scharen in de internationale concurrentie
voor depreciatie der valuta.
(Wij vestigen er echter de aandacht op,
dat van de zijde der Ned, Bank is medege
deeld, dat haar van een toezegging van
erediet niets bekend is. De Bank of England
heeft zich te dezen opzichte noch positief,
noch negatief willen uitlaten. De verklarin
gen. van het genoemde blad koinen daardoor
in een bedenkelijk daglicht te staan. Red.),
Is de gouden standaard verlaten
of niet? Mac Fadden meent van
weL
Heeft Amerika den gouden standaard nu,
definitief verlaten of niet? Dit is de ajge-
meenè vraag, de men telkens weer hoorb
1 stellen. Deze vraag is in een telefonisch
onderhoud met de Evening Standard, aldus
de Tel., ook voorgelegd aan Mac Fadden,
dë voorzitter van de Bank commissie van
het I-luis van Afgevaardugden in de V.S.
Mac Fadden antwoordde:
„Ik heb de proclamatie van
pre<ident Rrosevelt gelezen en
ik zou zeggen, dat wij den gou
den standaard verlaten hebben"
Op een vraag of het bankmoratorium nog
na Donderdag zal voortbestaan, luidde het
antwoord: „Ik denk, dat het moge
lijk is. Het Congres komt niet voor Don
derdag bijeen en ik denk niet, dat de wet
gevende maatregelen, die voorgesteld zul
len worden om in den toestand te voorzien,
binnen minder dan twee of drie dagen, ia
werking gesteld kunnen worden. De alge
meene opinie is, dat het mora
torium minstens een week zal
duren, indien niet langer". Op een
vraag of het waarschijnlijk is, dat Roose
velt ajlie bevoegdheden zal uitoefenen, dia
hem worden toegekend, indien de situatie
niet verbetert en of hij inderdaad als dic
tator zal optreden, antwoordde MaeFadiden:
„Dat zal. geheel afhangen ran \Vat er ge
daan kan worden. De dingen bevinden zich
nog in zwevenden toestand. Het is moeilijk
meer dan enkele uren vooruit te zien".
„Zal het Congres hem dezi bevoegdheden
toestaan?" werd verder gevraagd.
MacFadden'6 antwoord luidde: „Ik denk
bet wel".
Verder meende hij, dat buitenlandsdha
onttrekkingen van Amerikaansohe banken
na Donderdag niet toegestaan zullen wor
den en dat er niets zal' gesohieden voor do
aangelegenheid geheel is geregeld.
Op de vraag of spoedige stappen te ver
wachten zijn om de pon d -dolla r-not eering
va6t te leggen, antwoordde MacFadden,
zulks niet aan te nemen, in ieder geval niet
voor den vijftienden. Ten slotte zeide hij
verzekerd te zijn, dat het land de crisis zal
overwinnen.
DE BANKEN OP DE FILIPPIJNEN
In uitstekende conditie
MANILLA, 7 Maart. De gouverneur van
de Philippijnen Theodoor Roosevelt, heeft
telegrafisch ter kennis van de bevoegde
autoriteiten te Washington gebracht, dat do
Uit Buenos Ayres wordt gemeld, dat de banken op de Philippijnen in uitstekende
gouverneur van Portorico bankvacantieda- |-c°nditie verkeeren, en dat sluiting om geen
gen gegeven heeft tot en met Woensdag.
De autoriteiten hebben de uitgifte v£
noodgeld in voorbereiding.
De autoriteéten op de Philippijnen hopen
dat niet zal behoeven worden overgegaan
tot het nemen van noodmaatregelen.
De Argentijnsohe Regoering heeft in ver
band met de Amerikaansohe bankcrisis be
sloten de Angentijiisohe valuta te plaatsen
op de basis van den Franscthen frank.
De vooruitzichten
Uit den stroom van berichten valt ten
slotte slechts dit op te maken, dat er voor
de naaste toekomst niets dan onzekerheid
bestaat. Vast staat wel, dat de V.S. tot Don
derdag a.s den gouden standaard hebben
losgelaten. Wat er daarna zal gesohieden,
is niet bekend en valt ook uit de berichten
zelve niet op te maken.
Zelfs de proclamatie van Roosevelt
spreekt niet van een voorgoed Loslaten van
den gouden otandaard. Over het algemeen
meent men wel aan dat de Amerikaansohe
Regeering in staat zal zijn een depreciatie
van den dolla, te voorkomen, zij het dan
met behulp van een tijdelijke beperking
van het betali» csverkeer met het buiten
land en een verbod tot afgifte van goud ir
de V.S. zelve. Of echter hiertoe zal wor
den overgegaan, is nu juist de vraag. Er
zit dus niets andere op dan af te wachten
wat de eerstvolgende dagen zal geschieden.
De meening der Engelsche bladen
De Engelsche bladen hebben lange be
schouwingen gewijd aan de Amerikaansohe
bank-crisis. Men uit de hoop dat het mora
torium niet als overgangsmaatregel tot los
lating van den gouden standaard zal zijn
bedoeld maar als middel om den gouden
6tandaard te redden.
Fin Nowe schrijft dat het verlaten van
den gouden standaard door de V.S, een
groot onheil zou beteekenen voor Engeland
en de rest van de wereld. Het blad hoopt,
dat de 4 dogen zullen worden benut om op
adem te komen en tot samenwerking te
geraken tusschen New York, Parijs, en Lon
den, tot steun van den dollar.
Het zou Engeland's belang zijn deel te
nemen aan een dergelijke samenwerking
indoen daaraan tenminste niet te groote
risico's verbonden zijn. Er is geen sprake
van, dat de Londensohe controle-autoritei
ten (het Exchange Equalisation Fund) haar
annkoopen van dollore kunnen hervatten.
Aan den anderen kant zoo vervolgt Fin
News, is er geen reden waarom de Engel
sche autoriteiten aan de Federal Reserve
Banks niet een sterling erediet zouden toe
staan op dezelfde voorwaarden als de dol-
larorodieten van J931 aan Engeland waren
verleend.
Zijn er reeds credleten toegezegd?
Ujlt New-York wordt gemeld, dat het Jour
nal of Commerce als de opinie der bank-
kringon aangeeft, dat de V.S. don gouden
standaard zullen kunnen handhaven, in
dien zij krachtiger maatregelen nemen om
dit te hereiken. Het blad meent, dat de
restrictie op den goudexport slechts ran
tijdelijken aard zal zij:i en voegt or aan
toe dat do centrale banken van Frankrijk,
Nederland, België en Zwitserland bereid
zouden zijn credieten te verstrekken aan de
Fédera! Reserve BanLen overeenkomstig
met de goudaanwinst door haar gemaakt
ter. koste van Amerika, zoodat de goudre
serve van de Federal Reserve Bank niet
verstoord behoeft te worden door buiten-
landsche onttrekkingen of door de vlucht
van kapitaal.
De Journal of Commerce verklaart voorts
BINNENLAND
KON. NED. ZOUTINDUSTRIE
Dividend 11 (onv.). Winst
ƒ445,633 (v. j. 314,624)
In 1932 Is hat aan de Ko-n. Ned. Zoutinttustra
gel-uilct ond ank. 3 scherpe concurrentie de omzet,
te vergrooten en op te voeren tot 60.7ri.651 kg".
De afzet der cli-emisoh-e produefcen waa slechts
mogelijk tegen ongekend lage prijzen. Het
chemische bedrijf werkt het geheele jaar op
volle capaciteit. De zoutproductie en de pekel-
voorzlenïng waren ged,urende het geheelo jaar
meer dan toereikend. In verband met mogelijkq
•erdere elschen tot uitbreiding werd noodig ge
oordeeld f 100.000
nleuwingsfonds
11
1 (onv.). Het
irdt
ealdo bedraagt f445.633 (v. j. f 314.624).
FRIESCH-GRONINGSCHE HYP. BANK
Netto winstsaldo 516.182,
Dividend ƒ40 (v. j. ƒ50).
Reserves gebracht op
4,810,214,02 i
Aan 't jaarverslag c
Gronlngsohe HypottiJ-ekbank I
Na
5
volge:
ma 4ï pandbrieven te
:i*d de uitgifte, wegena
op 21 Nov. gestaakt.,
f 5.058.600 vorig jaar
718.600 vori^
hebben uitgegei
Verkocht UL
f 8.279.900), ingekocht voi
f 2.205.900) en uitgeloot
f 5.454.500), zoodat de vooruitgang bedraagt:
f2.349.200 (v. j. f 619.600) en op 31 Dec. jl. aan.
pandbrieven uitstond f 65.774700.
In he tafgeioopen jaar werden 259 (v. j. 493):
bedrj
f 10.C83.830.50). De
j. f 12-479.720). terwijl aan aflos-
*1.227.43 (vorig jaar
Op 31 Dec. was aan rente achterstallig een
bedrag van f29.312 69, waarvan f 2841 als on
inbaar Is afgeboekt, terwijl nu nog achterstallig
is -f 14.S81.17.
In het afgeloopen jaar moest 39 maai (v. 1.
15) van hc-t recht van executie gebruik worden
gemaakt. In één geval werd eenig renteverlies
geleden, terwijl bij 4 executies een verlies In
hcofdsom \ve>vi geleden va/o totaal f R060.
De op de effecten van de reserve gekweekte
rente werd direct bij de reserves geboekt, zoo
mede de koerswinst op ons effectenbezit g«®
akt nd f 335,430.93 en de winst; door uitloting
Het^nadeal i
inkot
dl*>
•n pandbrieven «A
aas gewoonlijk op de reserv»
illen afgeboekt.
van f 10.000 op het kantoor
bouw te Groningen en het te boek stellen der
igekochte onderpanden op f7. waarvoor een
ie. bedraagt de netto
.284.28
afschrijving
onderpiu
1 f 93.121 1
winst f 516.182.96.
dividendUitgekeerdl terwijl nog
1 bij
de reserves
f575.540.58 en worden gebracht
KOLONIËN
GROOTE NIVAS-AFDOENINGEN
Meer dan 70.000 tons. Da prijzen verhoogd
SOERABAJA, 6 Mrt, (Aneta). De NIVAS,
verkocht ongeveer 50,000 tone sup. tagen
f5.75. De NIVAS verhoogde daarna de pi-ij
zen met f 0.12% voor export, plus extra
f 0.12% voor hoofdplaats. De NIVAS ver-
hoogde voor consumptie den prijs tot fü
v-001- Semarang, Soerahaja, Tjllatjap en
Che-ribon. De prijs voor hoofdsuiker cn me-
lasses werd eveneens met fO.12% ver
hoogd.
Aneta seint verder:
In de tweedehand werd afgedaan 50 tons
sup. tegen f 5.90 en 50 'ons hoofdsulker te
gen den prijs van f5,50.
SOERABAJA. G Maart (Aneta). Da NIVAS
verkooht lO.uOO ton sup. bestemd voor ex
port tegen f5,75 en 12,000 ton bruine sui
kers tegen onbekende prijzen. 1 1 j
I
