Nieuwe noodverordening
in Duifschland
Het Eenzaamste Huls van Berlijn
DONDERDAG 2 MAART 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
Voorfgezeffe maat
regelen tegen de
communisten
Rede van Goebbels over
de „pogingen fot
burgeroorlog"
NOODVERORDENING TEGEN
VERRAAD
Gister Ls te Berlijn de noodverordening van
don Rijkspresident tegen verraad aan het
Duitsche volk en hoogverraderlijke actie ge
publiceerd.
Paragraaf 1 verscherpt de bepalingen te
gen landverraad en verraad van militaire
geheimen, zoodat voortaan vernaad van
litaire geheimen met den dood; landverraad
\olgens 92 al. 1 van het strafwetboek met
den dood of met tuchthuis; het publiek ma
ken van militaire geheimen met den dood
of levenslange tuchthuisstraf kan worden
gestraft
Volgens 2 wordt 't vervatechen van plan
nen. weiker geheimhouding voor het wel
zijn van het "rijk noodzakelijk is, wanneer
zij bestemd is voor een buitenJandsche mo
gendheid. met 10 jaar tuchthuisstraf ge
straft, evenals het doen van velsche mede-
deolkigen over dergelijke plannen.
3 bepaalt dat met gevangenisstraf wordt
gestraft degene, die valsche of juiste be
richten, welker geheimhouding voor het
welzijn van het rijk noodzakelijk zou zijn,
ban het buitenland mededeelt vóór dat het
buitenland er langs oifficieelen weg van op
de hoogte is gesteld.
In het tweede gedeelte der noodverorde
ning worden de strafbepalingen tegen hocg-
erraad verscherpt Die met hoogverrader
lij be bedoelingen lid wordt van de rljksweer
of de politie, wordt gestraft met tuchthuis
Voor het vervaardigen, verspreiden of in
voorraad hebben van geschriften met hoog-
venra derlij ken inhoud of waarin wordt op
gewekt tot staking in vitale bedrijven, aJge-
ïneene staking of massastaking, kan men
worden gestraft met 3 jaar gevangenis.
Het laatste gedeelte van oe noodverorde
ning regelt de nieuwe bevoegdheden der
rechtbanken.
I)e verordening treedt heden fn werking.
RADIOREDE VAN GOERING
Rijksminister Goering heeft gisteravond
als commissaris van Pruisen een rede door
de radio gehouden, om de nieuwe verorde
ring van den rijkspresident betreffende
hoogverraad cn 'het verraad van militaire
geheimen nader toe te lichten.
De geheele rede was een scherpe aanval
op het marxisme. Goering verklaarde o.a.,
dat de K.PD. bezig was met de vorming
van terroristische groepen ter sterkte van
200' man. Deze groepen, aldus Goering,
hadden tot taak de SA-uniform aan te trek
ken en dan op auto's, warenhuizen, winkels
c d. overvallen te ondernemen. Ook op ver
honden organisaties, zooals Stahlhelm en
nationale partijen, zouden overvallen wor
den gepleegd. Men zou op deze wijze de
eenheid der nationale beweging willen ver
storen. Aan de andere zijde zouden terreur
groepen iu den Stahlhelmuniïorm derge
lijke daden bedrijven. Bij de arrestatie zou
den valsche papieren worden getoond.
Voorts zijn tal van vervalschte bevelen van
SA- en Stahlhelmleiders gevonden, waarin
de SA op geheimzinnige wijze werd opge
wekt zich voor den nacht op 6 Maart ge
reed te houden om Berlijn te bezetten en
vel onder gebruik van wapenen, vernie
ling van voorwerpen ed, Deze vervalschte
kwelen werden dan verspreid bij autoritei
ten en burgers, ten einde het schrikbeeld
op te werpen van een nationaal-socialisti-
schen staatsgreep en de arbeidersklasse in
de noodzakelijke verwarring te brengen.
0»k politiebevelen zijn vervalseht, o.m.
voor de levering van pantserwagens. In een
op 18 Februari gehouden zitting der K P.D.
was nadrukkelijk sprake van ®en aanvals-
■t tie der vereenigdo proletariërs tegen de
bourgeoisie en den fascistischen staat. Op
denzelfden dag werd iemand gearresteerd
die aan het hoofd stond van een colonne
welke opdracht heeft bruggen te laten in de
lucht vliegen. Deze man had groote hoeveel
heden ontplofbare stoffen gestolen. Spoedig
daarna werd een organisatie der K.P.D. ont
dekt, welke met vergif zou werken. Dooi
de ontdekking van een gif-diefstal te Keu-
P-u bleek, dat het vergift zou worden ge
bruikt om in gemeenschappelijke maaltij
den van SA e-n Stahlhelm te worden ge-
niengd. Voorts zouden vrouwen en kinderen
van vooraanstaande personen gegijzeld wor
den, om don voor demonstratieve optochten
t<> worden geplaatst als een soort levende
beschermingsmuur. Op 23 Februari werd
door het' Centrale Comité het parool uitge-
pe/ven de arbeidersklasse te bewapenen.
Voor den terreur moest van ieder werktuig
cn ieder wapen gebruik worden gemaakt.
F,r wérd opgewekt tot massastakingen, so-
lidariteitstakingen zouden worden voorbe
reid. De minister besprak vervolgens de
brandstichting in den Riiksdag, waaraan 6
;i S personen moeten hebben deelgenomen.
Indien niet direct met alle kracht zou zijn
opgetreden, zou vandaag misschien nog
menige andere brand en menige andere
aanslag zijn te vermelden. Niettemin is het
gevaar nog geenszins overwonnen. Thans
wil men buiten Berlijn op illegale wijze la
ten dpikken. Een organisatieplan „De kunst
van don gewapenden opstand" was opge
steld. Hierin stond vermeld, dat zulk een
opstand de eerste phase is van den burger
oorlog.
Er waren instructies gegeven kleinere
terroristische groepen te vormen, die op dui
zenden plaatsen branden zouden moeten
stichten. Doel dezer acties was politie en
■weermacht naar het platte land te lokken
cn dan oproei' te maken in de steden. De
staat heeft de plicht, aldus Goering, derge
lijke plannen in den kiem te smoren. Wat
zou geschieden, indien deze communisti
sche pest ook maar slechts 24 uren tijd zou
hebben om ons arm Duitschland te teiste
ren. De noodverordening wil met draconi
sche straffen het plegen van dergelijke da
den voorkomen.
Goering besloot met te zeggen, dat hij
zich krachtig genoeg gevoelt om het mis
dadig optreden der communisten tegen te
gaan.
Ter krachtige bestrijding van het commu
nistisch gevaar en de ten uitvoer legging van
beschikkingen der Rijksregeering te garan
deeren, is de politiepresidcnt van Leipzig,
Flcissuer, tot nader order met verlof gezon
den. Bovendien zijn de plaatsvervangende
leiders te Littau. Meissen en Chemnitz belast
met de zelfstandige afwikkeling der politie
zaken.
De Beiersche regeering heeft den politie
ambtenaren opdracht gegeven op scherpe
wijze alle ter bestrijding van het commu
nistisch gevaar tot nu toe reeds uitgevaar
digde decreten ten uitvoer te leggen. In het
bijzonder wordt in dit radiobericht gewezen
op: bescherming der openbare gebouwen en
vitale bedrijven, versterking van de pa-
trouillediensten en dergelijke algemeens vei
ligheidsmaatregelen.
In Saksen, Baden, Oldenburg en Bruns-
wijk zijn eveneens scherpe maatregelen te
gen de communisten genomen.
De Rijksminister van Binnenlandsche Za
ken heeft tot alle landsrogeeringen het ver
zoek gericht alle communistische periodie
ken tot nader order te verbieden, evenals
alle vergaderingen en optochten der K.P.D.,
ook vergaderingen in besloten ruimten. Hij
heeft voorts de landsregeeringen verzocht
alle communistische drukwerken, met inbe
grip van vlugschriften en plakkaten direct
in beslag te nemen.
Den rijksdagbrand te Berlijn besprekende,
houdt de Russische „Isvestia" staande, dat
hier van een nationaal-fascistische provoca
tie moet worden gesproken, welke op touw
gezet is, om een beslissenden slag toe te
brengen aan de Duitsche arbeidersklasse.
Deze provocatie is, volgens het blad, zoo
doorzichtig, dat ze niemand kan ontgaan.
Het is onbegrijpelijk, vervolgt het blad,
waarom de Duitsche communisten van Hol
land uit een man zouden importeeren, die
twee jaar geleden uit de partij gezet is.
De provocatie werd ondernomen met een
tweeledig doel, n.l. de communistische par
tij te verpletteren en de sociaal-democratie
te teiToriseeren op den vooravond van de
verkiezingen.
Aan het slot van haar betoog verklaart de
„Isvestia" dat de buitenlandsche waarne
mers zichzelf moeten aivragen, waartoe zulk
een partij nog meer in staat is, die het par
lementsgebouw van haar eigen hoofdstad in
brand steekt, een partij van zes millioen van
verraad beschuldigt en dan den staat van
beleg afkondigt op de basis van zulk een
provocatie.
DE BRAND IN HET RIJKSDAGGEBOUW
De brandweer ingerukt
De brandweer is Woensdagavond tegen
zeven uur uit het Rijksdaggebouw terugge
nomen. Het terrein van den brand staat
thans nog slechts onder politiebewaking. Par
ticuliere ondernemers zullen dezer dagen de
eigenlijke bergingswerkzaamheden aanvan
gen.
HITLER TE BRESLAU
Woensdagavond heeft de Rijkskanselier
In da „Jakïhunderthalle" het woord ge
voerd. SA-inansien uit Sdilezie marcheerden
in mafisa op, voorafgegaan door muziek. De
manschappon waren in veLdtenue en droe
gen voor de eerste maal stalen helmen. WeJ
100 Hakenkrcuz-vlaggen werden miedege-
DE COMMUNISTISCHE RIJKSDAGLEDEN
HEBBEN GEEN SCHADELOOSSTELLING
ONTVANGEN
De schadeloosstellingen voor de commm-
nistósahje Rijksdagafgevaardigden, welke
Woensdag hadden moeten worden uitbe
taald, zijn ingehouden.
DE EXECUTIEVE DER K.PJ).
NAAR HAMBURG?
Te Berlijn dóen hardnekkige geruchten
de ronde, dat de communistische partij-
oemtrale naar Hamburg is overgebracht. Van
officieele zijde is nog geen bevestiging decer
mededeeling ontvangen. Wat de Executieve
Commissie der K.P.D. betreft, in de beide
laatste dagen zijn alle leden dezer commis
sie gearresteerd. In welingelichte kringen
wordt evenwel aangenomen, dat zioh wei
een nieuwe executieve commissie zal heb
ben gevormd. De namen der leden ven de
oude oommissie zouden de autoriteiten be
kend zijn geworden door de vondsten in het
Liebknechthaus.
De Berlijrasche politiepresident heeft tot
nader order alle vergaderingen der K.P.D.
en haar nevenorganisaties verboden.
DRIEHONDERD PARTIJLOKALEN DER
K.P.D. TE BERLIJN GESLOTEN
Ais gevolg van de buitengewone politie
maatregelen zijn te Berlijn in den afgel o-
pen naóht in totaal 300 partijlokalen der
K.P-D. door de politie gesloten.
COMMUNISTISCHE AANSLAG
Gisteravond tegen 10 uiur zijn eenige nat
sec. te Beriijn op den hoek van de Sohoene-
beig- en Torgauerstrasse door twee com
munisten beschoten. Een 23-jarige het.-soc.
kreeg een 6chot in de buik en verkeert in
zoigelijken toestand. De daders ontkwamen.
HET HAKENKRUIS
OP HET LIEBKNECETHUIS
In verband met het hijechen van de haken
kruis-vlag op het Karl Liebknechthuis te
Berlijn, kwam het gistermorgen op den
Bülowpletz herhaaldelijk tot communisti
sche demon6tratie-pogingcn, die echter door
de politie verijdeld warden.
SOC.-DEM. WEIGEREN SAMENWERKING
Twee voor de commissie van onderzoek
naar die Osthilfe aangewezen sociaal-demo
cratische Rijksdagleden hebben aan minis
ter Hugenberg geschreven: Zoolong de 60-
oiae.l-democratische partij op grond van ver
klaringen van een brandstichter wordt aan
gevallen en haar de mogelijkheid om den
verkiezingsstrijd te voeren, wordt ontno
men, zijn wij niet in staat aan een door de
R Ijker egeeniug geleid onderzoek deel te
nemon.
SCHUPO-WACHTMEESTER GEDOOD
Te Hamburg heeft gisternacht een tiental
communisten een poging gedaan om een
nat-soc. partijlokaal in do Woltmanstrasse
te bestormen. Een politie wachtmeester, die
voor liet huis op post etond en zach te weer
stelde, werd door eenige kogels getroffen.
Zwaar gewond werd hij naar een ziekenhuis
overgebracht, waar hij aan de gevolgen is
overleden.
OOSTENRIJK TOEVLUCHTSOORD?
To Liinz aan de Donau zijn door de Ooe-
tcnirijksche politie twee Ruasen aangehou
den, die uit Duitschland kwamen. Daar zij
tijdens den brand in het Rijksdaggebouw
vermoedelijk in Berlijn waren, worden zij
thans grondig verhoord, teneinde rast te
stellen of zij iets te maken hebben met do
bnandsti dbtiing.
Uit Weenen wordt gemold:
De politie heeft groote hoeveelheden pro
pagandamateriaal. dat door de Duitsche
communisten over de grens in Oostenrijk
in veiligheid zou worden gebracht, in be
slag genomen. De grenscontrole is ver
scherpt.
Eeimge leden van het bestuur van de Na
tionale Raadsfractie der Groot-Duitsche
Volkspartij hebben heden een bezoek ge
bracht aan den bondskanselier, teneinde
zijn aandacht te vestigen op het toeetroomen
van „anti-economische" elementen.
Bondskanselier ^oïilfuss verklaarde, dat
de bonclsregeering haar volle aandacht zal
wijden aan deze kwestie met principieelx in
standhouding van het asylireóbt.
Naar verluidt gaat het hier om lieden,
die zich in den laatsten tijd in Duitschland
niet. veilig voelen en daarom pogen hun do
micilie naar Oostenrijk te verplaatsen.
HET FINANCIEELE PLAN DOOR
HET FRANSCHE PARLEMENT
AFGEHANDELD
Léon Blom neemt ontslag als fractieleider
De Fransche Kamer en Senaat hebben de
begroo'ing voor Maart aangenomen na tot
overeenstemming te zijn gekomen over de
salariskorting der ambtenaren en de verhoo
ging der inkomstenbelasting.
De belasting zal niet 20 maar 10 pc-t. ver
hoogd worden en alleen de ambtenaren die
uit de rijkskas worden betaald zullen pro
gressief worden gekort van 2 tot 10 pet.
De socialisten, die elke korting hebben be
streden, hebben dus de nederlaag geleden, en
zijn nu ernstig verdeeld. Een deei der so
cialisten nl. heeft zich niet bij het besluit
willen neerleggen om de getroffen salaris-
korting te aanvaarden, ook niet nu de over-
groote meerderheid der kleine ambtenaren
er buiten valt. Een twintigtal heeft gewei
gerd mee te stemmen en daarmee de regee
ring voor een val te bewaren. Gevolg is ge
weest., dat de leider der fractie Léon Blum
zijn functie heeft neergelegd. Hij wil een uit
spraak uitlokken van het nationale congres,
dat. vermoedelijk reeds met Paschen bijeen
zal komen, hoewel Pinksteren de gewone ver
gadertijd is.
HET LETICIA-GESCHIL.
De Volkenbondsraad heeft aan Peru en
Columbia onderhandelingen over het geschil
betreffende de Amazone-ha\ enstad Leticia
voorgesteld. Het vooratel wordt door de Ver.
Staten gesteund. Columbia heeft reeds aan
genomen. Peru zal waarschijnlijk aanvaar
den. In dat geval zullen alle Peruaansche
troepen het gebied von Columbia moeten
ontruimen. Het gebied van Leticia, waar
over de strijd' loopt, zal dan onder het toe
zicht van de volkenbondscommissie van drie
leden worden geplaatst, die er de orde zal
handhaven met behulp van troepen, die de
regeering van Columbia ter beschikking zal
stellen en die gedurende den tijd der onder
handelingen geïnternationaliseerd zullen
worden.
De onderhandelingen zullen Ioopen over
alle punten van geschil, die tusschen beide
landen bestaan, opdat een toestanu van wa
ren duurzamen vrede tusschen Columbia en
Peru zal kunnen worden geschajen.
DE IERSCHE EED VAN TROUW.
Het wetsontwerp betreffende de afschaf
fing van den eed van trouw a n den En-
gelschen koning is door de Iersche Dail
aangenomen met 75 tegen 43 stemmen
Het wetsontwerp zal nu opnieuw naar
den senaat worden gezonden en binnen zes
tig dagen kracht van wet krijgen, ondanks
het mogelijk verzet van den senaat
DE STRIJD IN JEHOL
Het Japansche hoofdkwartier deelt mede,
dat het offensief der Japansche troepen in
Jehol een gunstig verloop heeft. De troepen
rukken op naar Tsjen Ping.
Volgens een te Peking ontvangen telegra
fische mededeeling van het hoofdkwartier
van Tsjang Hsoo Liang hebben de Chineezen
den bergketen hij Ping Tsjoean nog steeds in
bezit. Do Japansche troepen zijn evenwel
opgetrokken naar de bergpassen, maar zij
werden teruggeslagen.
Uit Shanghai wordt gemeld, dat weldra over
het lot van de stad Jehol beslist zal wor-
Te Toeng Llao wordt uit Japansche bron
vernomen, dat generaal Mogi de stad Tsji
Feng zonder moeite met zijn cavalerie heelt
ingenomen.
De Chineesche commandant Hsi Wen Hau
zou de Japansche cavalerie tegemoet gegaan
zijn, om haar persoonlijk te verwelkomen.
JAPAN DOET VERDER MEE
De Japansche regeering heeft den presi
dent der Ontwapeningsconferentie, Hender
son, door bemiddeling van haar gezant te
Bern, Yada, doen medêdeelen, dat Japan ver
der nog zal deelnemen aan de werkzaam
heden der ontwapeningsconferentie.
VERBOD VAN BEROEPSLEGERS
De hoofdcommissie heeft besloten, dat be
roepslegers of troepencontingenten, die lan
ger dienst dofcn dan is vastgesteld, worden
verboden.
Als uitzonderingen voor een langeren
diensttijd worden slechts die troepen toege
laten, die volgens het Fransche plan binnen
het kader der verschillende nationale legers
ter beschikking zullen staan voor het inter
nationale gemeenschappelijke optreden van
den Volkenhond. De kwestie of dus in de toe
komst de Rijksweer naast een algemeen mi
litiesysteem wordt toegestaan, is dus afwij
zend beslist De hoofdcommissie heeft voorts
besloten de bepalingen betreffende de te ver
minderen en niet te verminderen deelen der
troepen over te laten de beoordeeling der
commissie voor de effectieven.
DE TOESTAND VAN CERMAK
Gistermiddag deelden de behandelende ge-
neesheeren mede, dat onvoorziene omstandig
heden uitgezonderd, Cermak zal genezen
van de bij den aanslag op Roosevelt beko
men verwondingen.
CHINA EN HET EMBARGO OP WAPENS
De verklaring betreffende het leggen van
een embargo op wapenexporten naar het
Verre Oosten door Engeland wordt in Chlnec
sche kringen beschouwd als een maatregel,
die de aanvaflende positie van Japan nog
Wèer versterkt, aangezien Japan verzekerd
is van een groote hoeveelheid wapenen, die
het zelf fabriceert, terwijl China voor zijn
verdediging geheel is aangewezen op den
invoer van wapentuig.
„DEM DEUTSCHE VOLKE"
GEWIJD
Sedert 1932 gedegradeerd tot een
bezienswaardigheid
Waar zal de nieuwe Duitsche Volks
vertegenwoordiging vergaderen?
(Van onzen Duitschen correspondent)
Het eenzaamste huis van Berlijn was ,Dem
Deutschen Volke" gewijd. Met zijn driehon
derd grootere en kleinere ruimten bood het
plaats voor duizenden, maar de ruim zes
honderd afgevaardigden voor wie het oor
spronkelijk bestemd was, schitterden den
laa'sten tijd door afwezigheid. De vast aan
gestelde ambtenaren en het ondergeschikte
personeel voelden zich aan hun lot overge
laten. Leidde mijn weg langs het pompeuse
Walk)thuis, over den Platz .der Republik
dan dacht ik onwillekeurig aan een roman
van von Marlitt: „Het verlaten huis".
Een bezienswaardigheid
Sedert 1932 was do rijksdag gedegradeerd
tot een bezienswaardigheid, tot een museum.
Des middags om twee uur werd aan een
paar honderd vreemdelingen voornamelijk
vrouwen, de gelegenheid lot een rondwande
ling geboden, tegen een bescheiden vergoe
ding van vijftig penning. Als troostprijs ont
ving men hiervoor het geleide van een be
trouwbaren gids, want zonder hem bestond
het gevaar, dat men verdwaalde en aan zijn
lot overgelaten zou blijven.
Vanuit de sombere vestibule kleuterde men
de breed®, met dikke loopers belegde trap
naar boven, naar de lees- en schrijfzaal dei-
afwezige afgevaardigden. Hier kon het den
scherp toezienden bezoeker opvallen, dat elke
kalender nauwkeurig den datum van
dag aangaf waaruit voor hem viel af te
leiden, dat men principieel met een herope
ning bleef rekenen Men bladerde nieuwsgie
rig in de loeren mappen, getooid met de na
men der verschillende Duitsche staten, in
de stille verwachting, een vergeten docu
ment van polititieke beteekenis te ontdek
ken. Aan de kille vergaderzaal van den rijks
raad wandelde men stilzwijgend voorbij cn
het leege buffet in het langvormige restau
rant wekte een gevoel van medelijden met
den waard, die het pachtte, om weken, maan
den achtereen vergeefs op zijn gasten te
wachten.
De groote attractie
Dh groote attractie bleef voor den bezoe
ker de enorme vergaderzaal, waar zittingen
gehouden werden, welke de gansc'ne wereld
versteld deden staan: hier troonde jarenlang
Löbe als president van den rijksdag totdat
hij door Goring verdrongen werd, hier volg
den twaalf kanseliers elkander op, totdat
Adolf Hitler als dertiende aan de volksver
tegenwoordiging niet meer de gelegenheid
overliet, hem haar vertrouwen te schenken
of te onthouden. Beangstigend werkte de
stilte op den vreemdeling cn niemand waag
de het., zijn gevoel van teleurstelling luid
weer té geven. De gids kende die verlegen
heid, en om de situatie te redden, bood hij
den belangstellende de gelegenheid, heel
éven plaats te nomen in een zetel, waar nog
kort geleden een vooraanstaande figuur van
links of van rechts de belangen een er be
paalde partij verdedigde.
„Waar heeft von Papen gestaan, toen hij
bet decreet der opheffing wilde voorlezen en
Göring hem hiertoe de gelegenheid niet
wilde geven?"
„Weet u ook precies de plaats, waar Gre-
gor Strasser gezeten heeft?"
„Waar zaten de sociaal-democraten en
waar de communisten?"
„Waar is de loge, waar Hindenburg plaats
neemt op den „Verfassungstag?"
Deze en soortgelijk vragen worden door
den goed georiënteerden gids glad en voor
komend beantwoord. Mcnigen rijksdag zag
hij komen en gaan, menigen kanselier of
minister doodsbleek worden bij du felle vaak
onverdiende aanvallen zijner politieke tegen
standers, meerdere malen de politie binnen
rukken om de verstoorde orde te herstellen
en de weerspannlgen te verwijderen. Hij laat
u de zware stoelen en de groote inktpotten
zien, waarmede ter afwisseling de commu
nisten en nationaal socialisten elkander zijn
te lijf gegaan eri hij slaakt een zucht van
verlichting, wanneer na een rondwandeling
van ruim drie kwartier de weetgierigheid der
bezoekers genoegzaam bevredigd is, neemt
met een weemoedigen glimlach de weinige
en kleine fooien in ontvangst, die hem
hoogstens door den niet georiënteerden bui
teulander nog gegund worden en als de
zware deuren eindelijk zijn toegevallen,
spoedt hij zich naar zijn dienstruimte om de
thermosflesch met koffie voor den dag te
halen
Het onheil aangericht
Door de laaghartigheid van een fanatieken
of krankzinnigen Nederlander werd het ge
bouw, dat van 1SS4 tot 1894 aan den toen-
maligen Königsplatz is neergezet, voor een
belangrijk deel door het vuur verwoest. Eer
tijds stond op deze plaats hot paleis der
gravén Raczynski, Poolsche aristocraten, die
in de provincie Posen hun goederen en in
de stad van denzelfden naam ook een paleis
bezaten.
Duitschlands eerste keizer, Wilhelm I, was
het, die den 9en Juni 1884 den eersten steen
voor dezen rijksdag legde in tegenwoordig
heid van Bismarck, het kroonprinselijke
echtpaar en verschillende Duitsche en bui
tenlandsche vorsten. De toenmalige presi
dent van den rijksdag droeg den naam van
den tegenwoordigen president der Berlijn-
sche politie: von Levetzow. Ruim tien jaar
later werd de eerste zitting door 's keizers
kleinzoon. Wilhelm II, plechtig geopend cn
voerde de toenmalige kanselier, Fürst Hohen
lohe, het woord
Het onheil, dat de spartakist van de Lubbe
in Berlijn aanrichlte, beperkt zich niet tot
de millioen en, welke het herstel van den
rijksdag zal kosten: het moreele effe.rj van
zijn laaghartige daad drukt plotseling als
een nieuwe last op heel Duitschland. Dc ont
stel ten is is algemeen en duizenden spoeden
zich door het Brandenburger Tor oi de Do-
rotheenstrasse, om een persoonlijken indruk
van het onheil op te doen. Strenge controle
der politie maakt het alleen hun, die hier
toe een speciale vergunning hebben, moge
lijk, tot dicht bij den nog steeds smeulonden
rijksdag te komen.
Men vertelt elkander van een mislukte
ooging tot brandstichting, welke reeds Zuter
dagavond door denzelfden misdadiger aan
het Berlijnsche Slot is ondernomen. Hier is
in den zuidelijken vleugel het Instituut voor
Volkenrecht ondergebracht onder leiding van
professor Bruhns. Daar des Zaterdags geen
lezingen g.'iouden worden, waren de ruim
ten onbewoond, maar een voorg««cnreven
nauwkeurige controle maakte hec mogelijk;
dat de brandhaard omstreeks tien uur werd
ontdekt. Hierdoor is een groot onheil nog bij
tijds verhinderd. De dader was langs een
bomvstellage naar boven geklauterd en had
den brand zorgvuldig voorbereid. Bij een
langdurig verhoor moest van den Lubbe toe
geven. dat hij ook hier zijn hand aan het
werk heeft gehad!
Een politiek karakter
Hierdoor komt vast te staan, dat deze mis
lukte en geslaagde pogingen tot brands'ich-
ting een politiek karakter dragen, dat Van
der Lubbe, van wien verteld wordt, dat hij
sedert twee jaar niet meer in Nederland ver
blijf hield, in overleg en samenwerking met
andere communisten gehandeld heeft. De
rijksregeering schijnt overtuigd te zijn, dat
men hier met het begin eoner communisti
sche revolutie te maken heeft en het is be
grijpelijk, dat zij door ingrijpende maatrege
len verder onheil wil voorkomen.
Nadat het Karl Liebknechthuis aan den
Bülowplatz reeds begin dezer week door de
politie werd bezet, moest ook het redac'.ie-
gebouvv van den „Vorwürts" in de Linden-
strasse een streng onderzoek toestaan en
werden over geheel Duitschland een
groot aantal communistische en socialisti
sche organen verboden. Ruim 130 bolsjewis
ten en anarchisten werden gearresteerd en
naar den Allexanderplatz overgebracht. Vol
gens een nieuwe noodverordening heeft de
politie het recht, verdachten voor den tijd
van drie maanden in arrest te houden.
Daar men angst had voor nieuwe euvel
daden, werden alle officieele regeeringsge-
bouwen, waaronder in de eerste plaats de
ruisische landdag in de Prinz Albrecht-
strasse, onder strenge controle geplaatst. Het
rijkskabinet vergaderde onder leiding van
Hitier en zal nieuwe strenge bepalingen uit
vaardigen om de publieke orde te handhaven
en de algeraeene verkiezingen tot eiken prijs
aanstaanden Zondag door te zetten.
Ik sloeg het gade, hoe alle communistische
en socialistische propaganda prenten en pla
ten op de reclamezuilen door de politie be
plakt of verwijderd werden. Men kan hier
uit afleiden, dat de socialisten onder deze
omstandigheden met hun naaste geestver
wanten over een kam geschoren worden.
Een actueele vraag
De vraag is actueel, waar de nieuwe volks
vertegenwoordiging moet vergaderen, zoo
lang de enorme schade in den rijksdag nog
niet is hersteld? Reeds hoort men het sta
tige gebouw van het voeger „Herrenhaus" in
de Leipzigerstrasse noemen, het eenigste
huis in deze drukke winkelstraat dat een
tuintje aan den voorkant heeft behouden.
Hier vergaderden tot het uitbreken der
volutie de Duitsche lordt, de aristocraten uit
alle deelen van Duitschland, vooral die uit
Pruisen en Pommeren. Juist in deze voor
name ruimten kwamen November 1918 de
„Arbeiter- und Soldatenrate' bijeen, ik ver
moed, uit intuïtie en haat tegen hen, die
tot dusver de macht in handen hadden. Wat
zullen de voorname lakeien gezegd en ge
zucht hebben, toen zij de verhongerde en
verwaarloosde soldaten hier zagen rondwan
delen! Later, toen de „Vollzugsrat" zijn werk
had verricht, hield het nieuwe ministerie
voor volkswelvaart hier zijn intocht cn ook
do Staatsraad legde beslag op een aantal
vertrekken. Tegenwoordig z"n er nog hoog
stens vier of vijf menschen woonachtig of
werkzaam: het laatste overschot van de re
geering Braun-Severing zocht er een toe
vlucht, maar hoe lang zal dat nog geduld
worden? Hier werken vooralsnog de Ministe-
rial-directoren Brecht en Badt aan een
nieuwe aanklacht tegen de rijksregeering,
welke bij het staatsgerechtshof te Leipzig
wordt ingediend.
Ik vermoed dat ook deze aanklacht weinig
doel meer zal hebben, dat zij voor goed plaats
moeten maken voor een bewind, dat het volle
vertrouwen van de overgroote meerderheid
der bevolking geniet.
Berlijn, 1 Maart 1933.
Uit Oost-lndie
DE MUITERIJ OP DE ZEVEN
PROVINCIËN
BATAVIA, 2 Maart (Aneta). Het onder
zoek naar de muiterij aan boord van de
„Zeven Provinciën" brengt het feit naur
voren, dat de muitende bemanning onder
den indruk is geweest van de gevaren van
haar stap, waarop door de officieren, die
zich op het achterschip hadden verzameld,
meermalen werd gewezen. Hoewel het meo-
rendeel der Europeesche muiters vóór op
houden was, bleek onder de inheemsche
muitere en de anderen de animo om naar
Soerabaya te varen en de arrestanten te
bevrijden, te groot
De korporaal-machinist Boshart is nog
niet door de commissie gehoord
MILTVUUR OP LOMBOK
BUITENZORG, 1 Maart (Aneta). De ge
vreesde miltvuur-ziekte kan geacht worden
tot staan te zijn gebracht.
In totaal zijn als gevolg van de miltvuur
explosie 1400 buffels gesuccombeord.
Bij de bestrijding is wederom gebleken,
dat het door het Veeartsenij kundig Insti
tuut bereide serum en vaccine zeer goed
hebben voldaan.
BATAVIA, 1 Maart (Aneta). De heeren
Reens en Vrijburg zullen, onafhankelijk
van den afloop van de tegen hen ingestelde
vervolging wegens een spreekdelict, uit
's lands dienst worden ontslagen op grond
van bijblad 10703 inzake deelneming van
onderwijzers in gouvernementsdienst aan
politieke propaganda.
HERZIENING TOP-ORGANISATIES
BATAVIA, 1 Maart (Aneta) De „Java-
Bode" verneemt, dat (n verband met de in
den laatsten tijd gebleken wenschelijkheid
van herziening der top-organisatie van de
Indische regeering, n.l. de Raad van Ned..-
Indië, de Raad van Directeuren van Depar-
-tementen, de Volksraad en do Volksraads
secretarie, de regeering deze aangelegen
heid in vollen omvang in studie zal nemen
teneinde tz.t het Opperbestuur voorstellen
voor te leggen.
DE TOESTAND VAN WEST-JAVA
BATAVIA, 1 Maart (Aneta). Een bespre
king van den oeconomischen en voedseltoe
stand van West-Java door den gouverneur
met de residenten heeft tot de conclusie ge
leid. dat do perspectieven voor 1933 veel
ongunstiger zijn dan voor 1932. Relief works
worden overwogen voor Tangerang en West
Indramajoe. Van den aanslag der landrente
ad f 10 millioen kan geen hoogere opbrengst
dan f7.500,000 worden verwacht Voor Ban
tam hangt veel ai van het verloop van de
moesson.
Weerbericht.
Hoogste stand te Dantzig 771.0.
Laagste stand te Valentia 743.8.
Stand vanmorgen halftwaalf 756.1.
WEER VERWACHTING
(Medegedeeld door het Ron, Ned. MeteoroL
Instituut te De Bilt)
Matige tot krachtige Z.O. tot Z.W. wind,
zwaar'bewolkt of betrokken, met regen en
tijdelijke opklaring, iets zachter.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorol,
Instituut te De Bilt)
De hooge druk op Groenland neemt steeds
sneller af. Ook in Scandinavië daalt de ba
rometer en de hooge druk in het O. trekt
verder weg. Op de oceaan werd dc depressie
10 mM. minder en in Spanje stijgt de baro
meter, zoodat alles on ruimen en toenemen
van de wind wijst, waarbij de temperatuur
verder zal stijgen. In de aijftrelckendo rug
van hooge drukking in Scandinavië bleef de
vorst nog streng. Ook in O.-Duitschland
kwam plaatselijk nog meer dan 10 gr, C.
vorst voor. Maar de vorst verdween uit ons
land en het Westelijkste deel van Duitsch
land en in Frankrijk steeg de temperatuur
verder boven normaal. Een secundaire de
pressie over de Golf van Biscaye brengt daar
stormachtige wind. Bij IJsland waait een
Oosterstorm. Alleen in Finland cn Oosten
rijk is de lucht plaatselijk onbeijwolkt Iim
W. Europa valt op vele plaatsen regen.
TOERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 8.6 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN:
3 MAART
Van 's avonds 6.10 u. tot 's morgens 6.12 u.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Walshnt 1.75» 1.71 Canp 1.23 i.96
Basel -0.'J3 -0.34 Ems 1.<« 1.18
Breisnch ".GR 0.72 Coblenz 1.45 l 40
Eeihnweiler -0.00 -0.6!) Trier 0.00 0.00
Kehl 1.78 1.82 Keulen 1.Q7 UI
Ma san 3.37 3.36 Hührort 0.30 1.21
Diedeshefm 0.77 ".76 Wesèl 0.53 0.53
Mannheim 1.96 1.98 Emmerik 0.76 i .81
Lohr 1.H7 1.39 Dusseldorf 0.54 0.?8
Mainz 0.0" .01 Maastricht '2.02.031
Bin gen 1.17 1.19 Venlo II.il) 11.03
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
3 Maart
Delfzijl 2.58 15.18 Helievoetslms 7.0" 19.23
Terscn -Hing 0.12 12AO Wi le i stad 7.57 i0.ï3
Harlinuen 0.55 l3.i0 Brouwersh. 6.12 ibAö
Den Helder 1U50 23.0" Zierikzee 6.36 19. 1
iJminden 7.i3 )9.'J3 Wemeidinge 7.03 ih.29
H.v. Hulland 6.it> i8.39 Vlissingen 5.16 17.^3
ngen 1
ONTROUW AMBTENAAR!
SOERABAJA, 1 Maart (Aneta) De dader
van den grootén postdiefstal, waarbij een
bedrag van f 500,000 is gestolen, is gear
resteerd. Het is de chef van het postkan
toor te Kediri J. V. B.
Gemengd Nieuws
OPSPORING VERZOCHT
Namens de Commissaris van Politie afd.
B te Den Haag wordt opsporing en aanhou
ding verzocht van den 26 jarigen banklooper
Chr. M. van de firma De Bas en Co., welko
MD. nsidag in den loop van den middag plm.
f 7S00 in opdracht van genoemde firma had
geïnd bij de Ned. Bank, mot welk bedrag hij
niet was teruggekeerd. M. is reeds gedurende
ruim 10 jaar bij de firma werkzaam en
stond als betrouwbaar bekend. Het bankiers
huis is tegen alle schade verzekerd.
AUTO. EN MOTOR-ONGELUKKEN
Te De Krim (Ov.) werd l.et acht-jarig
zoontje van Kollen door een auto gegrepen
en overreden. Het ventje bekwam ernstige
verwondingen aan hoofd en lichaam. Zijn
toestand is zorgwekkend. De auto is na het
gebeurde doorgereden. Een onderzoek wordt
ingesteld.
Te Lis6e wilde de wielrijder Spie
ring de Vreewijkstraat inrijden, doch ver
zuimde bij liet overateken van den druk
ken Hecreweg zijn hand uit te steken.
Een motorrijder, die vlak achter hem
reed, moest uit alle macht remmen doch kon
een botsing niet voorkomen. De wielrijder
werd aan het hoofd verwond, terwijl de
motorrijder een ernstige kneuzing opliep.
De motorrijder zekere v. D. uit Wassenaar,
werd per ziekenauto naar Leiden vervoerd.
S. werd verbonden en thuis gebracht
Uit de Antirev. Partij.
Dr H. CO LIJN NAAR TWENTE
Z. Ex. Dr H. Colijn hoopt 13 April te
Rijssen een rede te houden en op een nader
te bepalen datum in nog eenige plaatsen
in Twente.
Dr COLIJN TE HAARLEM
Behalve Dr Colijn, zal a.s. Woensdag 15
Maart te Haarlem ook sproken Prof. Ds J.
W Geels, hoogleeraar aan de Thel. School
der Chr. Geref. Kerk te Apeldoorn.
Leger en Vloot.
DE JACOB VAN HEEMSKERK
Hr. Ms. Jacob van Heemskerk, onder bevel
van den kapitein ter zee C. ter Poorten, is
27 Februari van Santa Cruz te Teneriffe ver
trokken.
