DONDERDAG 23 FEBRUARI 1933
De Rijksbegrooting in de
Eerste Kamer
Vier fractieleiders aan het woord
Radio Nieuws.
TWEEDE KAMER
Kunst en Letteren»
Gezag en Financiën Economisch en
sociaal leven Parlementair bewind
Het geweld van het fascisme
veroordeeld
OVER7ICHT
We kunnen niet dan slechts een korte
beschouwing wijden aan de redevoeringen
van den tweeden liegrootingsdag. Daarbij
laten we die van de soc.-dem. Hermans en
Oudegeest als weinig ter zake zijnde rus
ten Aan het befaamde financieele plan van
don voorzitter der S.D A.P is bovendien elk
woord verspild. We beperken ons dus tot ie
vier fractieleiders: de hceren de Savornin
Lehman, v. Lanschot. Anema cn Fock.
Het drietal van rechts sprak elk in eigen
stijl, maar geest en hoofdzaak hunner re
devoeringen waren in de hoofdzaken op el
kaar afgestemd. Dat gold zoowel de hand
having van het gezag door een krachtic be
wind, de zorg voor een sluitend budget en
voor de bescherming van ons economisch
leven, de noodzaak van krachtige bestrij
ding der werkloosheid als de Kamerontbin
ding.
De christ.-hlst woordvoerder weck met
ziin fractie op dat laatste punt ton eenen-
rnale af van de opvatting der chr-hist" in
de Tweede Kamer. Niet onduidelijk gaf de
lieer Lobman te kennen, dat hij hun hou-
dinc polit'ek font oordeelde
Zuiver formeel eezien z.ag hij. evenals de
heoren van T^insrhot en Anema. aan de ont
binding wel vlekjes, maar men behoort in
casu vooral de politieke feiten en de oni-
stand'gheden juist te waardeeren. Dan moet
men tot de ronrlusie komen aldus prof.
Anomn dat aan de Regeering geen an
dere houding overbleef, nok in het belane
van de autoriteit van het gezag. Zij kon
riet aamanrden. dat het algemeen lands
belang hii biizondere belangen werd ten
achter gesteld.
Schern keerde de nmti-rev. hooelcernar
zich ook te^en het fasci<sme met zijn abso-
lut'st'sche staatsleer, waarin dwang cn ge
weld de middelen ziin °m bet «taitsabsolir
ti^me door te voeren De politieke vriihoid
d'ont gehnndhnnfd Wordt zij misbruikt, gc-
iiik sommigen hez^g zijn te doen. dan zal
de overhe'd gedwongen worden om rle gron
7cn te trekken voor een hetameliike pnü
tioke vrijheid. He» is echter te bonen, dat
d'e stap omlaag niet behoeft te worden ge
daan
Tn de gezagskwestie stond de heer Fock
vo'komen aan de rechterz'!de der rechtsche
groenen, mnar ten aanzien van de Kamer-
on^indlng zocht hij het ontreden van den
Vrïiheidsbond te verdedigen tegen het
scheme requisitoir van de nrofessorpn
lachman en Aoema. Sterk kon die verdedi
ging niet zijn Zwak was ook het stnndnunt
ten aanzien van toekomstige kabinetsfor
metie.
We willen eerst een nrogram zien. ver
klaarde de heer Fock. Weer viol on de on-
genei'edheld om z'ch int te spreken voor
een krachtig crisisbeieid
Het komt ons voor. dat bier meer de
vrees snreekt voor daden, waartoe de llhe-
ralpn gernenen zouden kunnen worden en
waarin ze tot nog toe in ernstige mate heb
ben gefaald dan de anest voor woorden
Aan groote woorden hehhen ze hPt nimmer
doen nrthreken. Mnar d-mrrnep komen we
in een honest ernstige tijd als we beleven
de financieele nood ervan werd door den
heer v T nnscbot schern In het Hebt gesteld
niet verder. Noodig ziin nartipn en man
nen. die de berpidhe'd en den moed hPbhen
om de verantwoordelijkheid te aanvaarden
voor daden die niet in staat ziin om nonu-
lair te maken, maar wel onvermijdellik
nondig ziin om ons nationale leven vonr
ondergang te behoeden Tn dit onzicht zijn
onzp verwachtingen van de lihernlen helaas
niet groot Het is te betreuren, omdat de
füd wei epns heel nnhij kon ziin. dat hpt
voer om van de rceerine on een zoo hreed
mogelijke politieke basis zich nis in hoogr
mate wpn.crhptiik en noodzakelijk aan ons
Itr-mf ondringen.
We zulten het. met 't oog op onze ruimtp
ook. hierbij laten en verwijzen verder naar
ons
Om daartoe to komen was alleen Kameront
binding mog-elUk. Vergeleken met andero ont
bindingen heeft dia van nn Iets abnormaals
"inn r do Grondwet verzet zich niet tegen wnl
nu In een zeer bUzonder geval la gedaan. Hier
i >_en i'iilmum remedinm toegepast. Men ver-
gete ook niet. dat na 1894 de Evenredige Ver-
Prof.
UK SA «'It.MM LU1IMAN
tepcnwoordlglng gekomen la. waardoor btJ
conflicten het veel moeilijker la om In den
lande beslissing to verkrijgen als ook In par
tijen over het punt In kwestie verschil van ge
voelen bestaat.
De nieuwe Kamer
zal een andere Kamer zUn, ook al zal de sa-
menstc'llng niet veel gewijzigd zUn. Immers
vlor maanden vror de verkiezingen Is leta an
dera dan vier Jaar voor do verkiezingen.
Ontbinding en sluiting op termön la geen
fraaie figuur. Maar ze wan In dit geval onver
mijdelijk, wilde men de gehecln Staatshuishou
ding niet In elkaar laten ioopen.
Het paardemlddel van ontbinding la niet
mooi. maar misschien In het wel goed. dat nu
gezien Is. Jat het ontbindingswapen nog niet
Is verroest iu dn schede.
Niet In aile opzichten was echter de heer
Lohman over het beleid van het Kabinet In ■>■-
nomen. Maar hU zou daarop thans niet diep In
gaan. Ste«;ds Ij men van rechts loyaal achtei
hel crisisbeieid van hel Kabinet gaan staan
Ook bU liet nieuwe Kabinet zal dat geschieden
Aan
fttn parlementair kabinet
zou de voorkeur worden gegeven Het vlndn
zUn kracht In homogeniteit In beginsel niet
een Kamermeerderheid en niet in van te vote::
gemaakte mortel bindende afspraken.
Ter rechterzijde zUn ongetwijfeld verschillen,
maar In da zaak van het gezag ztJn sU vol
komen één.
Gesproken wedt ook over een Kabinet op
breeder basis en In dit verband trekt de aan
dacht het
VERSLAG
De Kamer heeft de behandeling der Rijksbe
grooting voor 1931 voortgezet.
REDE PROF. LOHMAN
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (c.h.) had
niet do Illusie veel nieuws to kunnen zeggen
ovei
de ontbindingskwestie
Betreurd werd de aanneming der motie-
Boon met behulp der chr.-hlst Kamerfractie.
Prof. Slotemaker. die op 14 Dec. 1932 mei nog
ten lid stemde voor het In behandeling nemen
der rechterlijke onderwerpen, waa daarbij af
wezig
Dechr.-hlat. fractie In de Eerste Kamer
deelt niet het standpunt der Tweede Kamer
fractie. Tegen elko bezuiniging aldus de heer
Lohman zUn bezwaren aan to btengen. Maar
als die steeds den doorslag moeten geven,
komen we nooit uit de misère. Het ware Juist
geweest in dit geval over de bezwaren heen te
etappen.
Het symptomatisch karakter van het verzet
tegen de bezuiniging stond ook voor den heer
Lohman vast Do Tweede Kamer heeft meer
malen van verzet tegen de bezuiniging doen
b](1ken. O a. bU do herziening der L.O.-wet,
waarvan de behandeling telkens Is vernchovn
an ten slotte van de agenda afgevoerd. Toen
werd gewezen op de kwestie der Vroedvrou
wenschool. de steunultkeerlngen-herztenlng
hier en daar. de Invloed der regeering op de
loonen van gemeentepersoneel. do Bossche
kweekschool en het niet stopzetten van <le
drooglegging der Zuiderzee. Slot was de motie
Boon. Ook wat met de opcenten op de Invoer
rechten Is gebeurd, kostte der Regeering geld
eveneens het overleg over de salariskwestie
Do Regeering heeft In al die dingen cou
lance getoond: men kan niet volhouden, dat zll
tiranniek Is opgetreden De heeren v Embden
en Mendel* zetten de zaken op hun kop. als zU
zulki beweren
Te laat heeft de Regeering haar
been strak gehouden
ZH had veel eer krachtig moeien optreden on
de confllctsposltlo stellen.
Do motie-Boon was geen demonstratie van
bezulnlglngsgezindheld Er voot «temden ook
soc.-dem en communisten, die van bezuiniging
ten eenenmalc niets weten willen. Het was
een leego dop. Terecht heeft de minister
Justitie die afgewezen en Is het Kabinet
ter hem gaan staan, om daarna do natie op to
schrikken door een eclatante daad Toen hei
onthlndlnirsheslult bekend werd liepen lneen<
allo paitlien over van bezulnlglngsgezindheld.
Het Kabinet had de keu» tusschen:
aftreden of ontbinding
Bukken voor de Kamer ware de slechtste
oplossing geweest. Alleen een nieuw Kabinet
was mogellik. echter niet Uit meerderheid of
minderheid bil de motie-Boon. Voer da hand
lag het vervroegen van do mogelllkheld voor
de vorming van een parlementair Kabinet, dat
algemeen gewenscht wordt.
discours ministro van den
hoor Marchant
ln Groningen. Zelfs ten aanzien van de ont-
wnpening werd genoegen genomen met ..«tu
ren In de richting van". Gaat dit door dan zal
de heer v. Embden nog leeren voor een be
groeting van Defensie te stemmen, hoewel hU
gisteren ztln ontwapenlngspropaganda als ge
wetenszaak voorstelde
Onaannemelijk Is echter, dat eenlge groep
van rechts bereid la haar steun te geven aan
wat de vrUz.-dem. zou bevredigen
De ultnoodlglng van den heer Aalberse aan
den Vrijheidsbond voor vorming van een par
lementair Kabinet, Is zoo weinig hartelijk ge
weest. dat deze partU wel niet In aanmerking
»n| komen.
Lukt Iritusschen vorming van een parlemen
tair Kabinet niet. dan zullen we bet „voorals
nog" met extrn-parlementaire Kabinetten moe
ten hlII ven doen
I"' tie soc.-dem. Is het zoo ver. dat de afge-
va> llgden moeten gehoorzamen aan nlet-ver-
antwoordelllke partijorganisatie». Daarmee
holt 't parlementair stelsel achteruit
en brengt men koren op den molen der antl-
parlementarlërs.
Ons volk verlangt naar een krachtige, liefst
psrlementalre regeering. Op haar program en
regeerkracht komt het voor alle» aan.
Voorop staan daarbij de vraagstukken van
de financiën en van het gezag.
Onze financiën staan er slecht voor. Met
nieuwe belastingen en bezuiniging half
half kunnen we niet blUven voortgaan. Met
belastingen zullen we niet veel verder kunnen
gaan. De groote gaten zullen meer en meer
gestopt moeten worden door andere mlddelon
Het schip van staat is in nood
zoodat we niet alleen bAllast. maar ook we:
waardevolle lading over boord zullen moeten
worpen. En nu zUn we nog zoo gelukkig, dat
van de moties en voorstellen der S.D A.P.
de laatste 10 Jaar niets Is uitgevoerd. Dan
waren we helemaal naar de maan geweest en
zou de arbeidersklasse ln de diepste armoede
verkeereo.
De gezagskwestie
besprekend verklaarde de heer Lohman zich
tegen eiken vorm van fascisme. Noodlg la op
krachtige wöze het gozag te handhaven. wlr
rnen niet allerlei extreme richtingen verster
ken. We zön veel te slap: alles kon maar ge
beuren. Dat hIHkt ook bU de multertJ; de er
gerlUkste grofheden worden over het gezag or
de Kroon gedebiteerd en we laten dat maai
begaan. Tegen de Regcerlntr mag gedemon-
ï'i-eerd. maar loyale eerbetuiging aan de K
nlngln wordt verboden.
Voor wat de „Zoven Provinciën" betreft
werd de Regeering hulde gebracht voor haai
krachtig optreden In deze ellendige zaak.
We worden zoo langzamerhand een aanfl
tlng voor de naties en de heer v. Embden mis
bruikte het gebeurdo om de waardeloosheid
der vloot te demonslreeren. De minister
niet op die beschouwingen In.
Ook ons gaat hel door de ziel, dat er bloed
Is gevloeid, maar dat bloed komt voor reke
ning van de muiters en van degenen, die de
krijgstucht hebben ondermijnd. Ook de SDAI
gaat niet vrijuit; zll heeft nagelaten tlldlg te
noen weten, dat zU niet achter de muiterij
stond
ZU spreekt verkleinend nog steeds van
een demonstratie en gaat In een strooibiljet op
zeer perfide wöze zoo ver. dat de Regeering
alles de schuld krögt. De muiters waren
vredelievend! Vergeten wordt, dat multerB
en regeering geen gelöke partUen zUn.
Had men nog een uurtje moeten wachten.
En dan? Een zeeslag? Is dat een minder bloe
dig middel dan een bom?
De Regeering heeft haar plicht gedaan en
dient „schoon schip" te maken bö de Marine
Schuld voor het gebeurde zal wel te vindon
lln èn bö de muiters èn bö de hoogere marine
leiding. Aan de ondegrrondsche actie moet een
eind gemaakt. Wat z(ln dat voor menschen, die
geld ontvangen van den staat en de kröga-
tucht ondermijnen en muiten! Dat li
Hü begon met de opmerking, dat de daad
van den heer Vliegen een vergissing Is. Die
hom in Indlë was Iets anders dan een bom ln
den oorlog.
Hulde werd gebracht aan de houding van
den Volksraad, die böna eenstemmig achter de
Regeering zich stelde en haar optreden goed
k euriie.
De Inlandsche bevolking wenscht
een streng gezag.
Dat vergat de heer Mendels, toan hö sprak
van hm reglem-Fock
Over de multerö wilde de heer Fock het on
derzoek afvai iten. Gehoopt werd. dat zö. die
tekort zön grs -hoten, hun straf niet zullen
ontgaan. Lat beidt voor manschappen on offi
cieren
Betoogd word vooits. dat voor
de Kamerontbinding
geen reden aanwezig was. Er was geen con
flict over eon groot boglnsel, zoodat een te
lichtvaardig gebruik Is gemaakt van het ont-
bindlngsrecht. De heer Lohman heeft trouwens
cikend. dal zön etaatsrechtelök geweten niet
geheel gerust was. Er zön wel ernstiger aan
leidingen geweest In het laatste jaar dan het
conflict over de rechtbanken. Men kan niet
volhouden, dat de Kamer niet voor bezuiniging
te vinden was; wel ontbrak bö de Regeeilng
een steleelmatlge bezuiniging. Wat nu gebeurt
komt er od neer. dat alleen de verkiezingen
••en puar maanden worden vervroegd.
On luist was het voorts om na 't ontblndlngs
besluit niet dadelijk het parlementaire werk
stop te zetten. Het geheel Is een gevaarlijk
antecedent: het blövu een unicum.
Voor algemeeno beschouwingen bestaat
nig aanleiding.
Wat zal de toekomst brengen? Het moet
in geen geval een extra-parle
mentair Kabinet
7Hn als dit, gevormd uit bepaalde partöen.
ar waai voor niemand d« verantwoordelök-
.d wil dragen.
Een parlementair ministerie dient te komen,
dal steunt op een meerderheid In h<^ pai le-
ment. De heer Fock verklaarde, dat ziin parlö
zich thans niet wil uitlaten over haar deel-
ame aan de voimlng van een ministerie. Eerst
moet er een program zön. Aan een ministerie
ei soc.-dem. zal zö In geen geval meedoen.
Uit de weermacht moeten onbetrouwbar»
leiuenten verwijderd woiden.
Noodlg Is een sluitende begroollng; krach
tig optirden voor het doen verdwünen van
tarlof-muren; landbouw, scheepvaart en Indus
trie moeten door de moeilijkheden heen gehol
pen worden en ook de beströdlng der werk
loosheid moet krachtig worden aangevat.
BU benoemingen moet niet met partöbelac-
gen worden gerekend
De Regeering moet In het oog nouden. dat
het geheele rjjk onder haar gebied staat.
REDE Mr v. LANSCHOT
De heer v. LANSCHOT (r.k.) merkte op. dat
de debatten In het leeken staun van de poli
tieke. de economische en de moreele crisis vai
het gezag.
Voor alles hebben we noodlg een
sluitend budget
met vermödlng van Inflatie. We slaan met den
rug tegen den muur. Dut dienen we aan ue
menschen te zeggen; velen leven nog In eer
ools puiadlse". een parad08 der dwazen,
ln onze financiën ztJn de crisis-tekorten het
meest verontrustend. Over 1932 Is het 56%
lllloen, voor 1933 Is het niet bekend: het zal
misschien wol 80 millloen zön. Maar al Is hel
:ager, waaruit zal het dan woiden gedekt? In
het Leenlngfunda Is er niet alleen geen geld
voor, maar we kunnen daaruit niet eens rente
en aflossing betalen. Waarom negeeren ds
een grof schandaal
Gelukkig hebben In Indlë de Inheemsche le
den van den Volksraad aangevoeld, dat het ge
zag ln gevaar was. Daar kan de SDAP een
voorbeeld aan nemen.
De heer Mendels bracht het niet verder dan
te spreken van een „roekeloos avontuur van
Jonge Jongens". Ook hö blufte, dat zön parti
en de bonden de marlne-menschen In '1 goed'
spoor houdentotdat zö de revolutionaire
situatie röp achten.
Aan dat regeeren der bonden moet een eind
komen. Een roode vloot Is een onding; In Ne
derland Is nog wel een betrouwbare vloot
mogelijk.
Da
soc.-dcm, waren even revolu
tionair als srteeds.
Dat Is weer gebleken. De SDAP Is en blöf'
onbetrouwbaar en het Is te betreuren, dat z{J
deze houding heeft aangenomen.
De heer Lohman besloot met de verzekerlnR
dat hö en de zönen overtuigd zön. dat de Re
geering In dezen tlld. meer dan ooit nu
helnngen van het heele Konlnkrök In gev
komen recht heeft op den loyalen steun der
Sinten-Generaal.
De heer HERMANS (s.d.) hield vervolgen:
heschouwlngen over de z.l. bedreigde gemeen
te>öka autonomie
Mr Fock aan het woord
Prof. A. ANEMA
Itl'k geslaagd. De beschuldiging van
aanslagen op de welvaart der
volksklasse
Is als onwaar en onwaardig ter zl1do te stellen
Natuurlijk was er wel eens aanleiding tot crl
tiek, muur alles böcen sluit de bal met eer
behoorlük batig saldo al laat liet Kabinet alt
geheel niet den Indiuk achter van een lichaam
van ongemcene kracht. Speciaal aan mlnlste:
de Geer werd dank gebracht.
Het gebeurde In Indlë ls nog niet voor vol
ledige beoordeeling vatbaar. Wel staat de mul
terö vast als een daad van
daadwerkelijke aantasting van
het gezag.
Daartegen paste geen marchandeeren. n
was aanwending van machtsmiddelen onmls-
huar In het belang van de Internationale
houdingen en van de Inlandsche bevolking. Er
kon geen anaichle worden geduld.
Misschien heeft ook 't gezag fouten gemaakt
maar dun zön ze het tegendeel van fascistische
machtsmiddelen, die de muiters tol het ulter-
ate zouden hebben gebracht. Men Is mlschlen
zoo slap geweest, dat de muiters slecht» hoon
en spot hadden, toen de overheid het schlo
weer opelschta
In deze zaak heeft de soc.-democratle een
halven slag om den arm gehouden. Zö steunt
daarmee anarchistische en fascistische stroo
mingen en schaadt de ware democratie.
De economische crisis Is van dien aard. dat
moet worden aangepast aan een nieuwe struc
tuur van het economisch leven. Dat zal uiterst
moeilijk zön. GemakkelÖkheld en genotzucht
zullen moeten worden opgegeven. Ook de werk
loosheid zal veel zorg geven om haar te over
winnen. De meerderheid voor dit groote werk
zal alleen kunnen worden geput uit de rell-
gleuse en moreele factoren, die alleen een volk
sterk kunnen maken
Den polltieken toestand besprekend, wees de
heer Anema er op. dat de verdediging van het
rechtbanken-ontwerp zoo sterk was. dat er
na de tegemoetkoming alle reden was om
er zich b(j neer te leggen.
De motie-Boon was volkomen
negatiet
De a.s. verkiezingen zullen er toe hebben ge
leld om algemeene belangen achter te stellen
bö belangen van büzonderen aard.
De oplossing van het ontstane conflict doo
Kamerontbinding Is gegrond op de eenlg Juiste
beschouwing der feiten.
De Kamer maakt-» de politieke fout om al
gtmeene belangen op te offeren aan bözon-
dere belangen. Der Regeering bleef geen an
dere houding over. wilde zö geen verderfelök^
slapheid hebben betoond. De Kamer weigerde
voldoenden steun aan een krachtige bezulnl-
glngspnlltlek Dat Is het algemeene karakter
van het conflict, dat dus niet op zich zelf
stond.
Voor gezonde financiën en een krachtig
gezag gaan de antl-rev. den ströd In, In de
overtuiging, dat de komende Jaren crisisjaren
bö uitstek zullen zön.
Van fascisme willen we niets weten
De antl-rev. verwerpen de absolute staats
macht van het fascisme, waardoor alle per
soonljjke vröheld wordt vernietigd. In dwang
en geweld ligt geen heil. Een krachtig gezag
Is dRarbulten volkomen mogelök: gewaakt
moet echter tegen misbruik van politieke vrö
held. Crltlek op het gezag mag nooit destruc
tief worden. Worden de grenzen niet geëerbie
digd dan zal de overheid zelf die grenzer
moeten gaan trekken. Het 18 te hopen, dat het
zoover niet behoeft te komen, omdat het eer
stap omlaag zou zön. Gezag, recht en orde
moeten gehandhaafd als grondslagen voor ons
staatsleven. Alleen de chrlstelüke grondslagen
kunnen dat volksleven duurzaam In stand hou
den. Ons volk toone de waarschuwingen uit
den lantsten tlld te hebben verstaan!
De heer OUDEGEEST (s.d.) herhaalde nog
eens de bekende bezwaren der soc.-dem. tegen
het financieel beleid der Regeering. zong den
duodenzang over het kapitalisme en een lof
zang op z'n eigen „financieele" uitvindingen.
Heden voortzetting.
Sir. W. I, LAASLUU'l'
soc.-dem. deze ontstellende ctlfero? Alles bp
Is het tekort wel op 154 millloen te
stellen, nog 56 millloen meer dan de opbreng;!
;r heffing In een» van de soc.-dem.
We hebben ook nog het spoorwegtekort. Hoi
staat het daarmee? Zal het tekort nog niet
grooter worden dan de geraamde 22 mlllloer..
nu op het oude materiaal sterk zal moetei.
worden afgeschreven, dooidat allerlei nieuw
materiaal zal worden aangeschaft?
Het gewone tekort voor 1933 becüferde d
heer v. Lanschot op 33 mlllloon. Over 1931-1932
was het tekort op 2 millloen geraamd; ln wei-
kelökheld was het 49 millloen. Hoe lanR zullen
we op die manier voort kunnen gaan? En dan
durft de SDAP nog dure voorstellen In te die
nen'
Verontrustend la de toeatand. maar toch niet
hopelooa
Op 1 Jan. 1934 zullen we een
vlottende schuld van 700 millioen
hebben. We zullen moeten gaan leenen. Maar
een deel van de tegenwoordige crisisuitgaven
zullen we als gewone uitgaven moeten
beschouwen, omdat ze blQvend zullen btöken
te zön.
Ware er 'n soc.-dem. minister van Financiën,
dan zouden we waren hun wenschen ultge
rd voor 1933 een tekort van 100 millloen
hebben. En dan zouden lang nog
alle soc.-dem .beloften uitgevoerd zön.
De politieke crisis
besprekend kwam de heer v. Lanschot tol di
conclusie, dat de daad der Regeering verdedig
baar Is; uit twee kwaden moest het ininst»
worden gekozen, al Is de termön-ontblnding
niet fraai, die was noodlg om geen chaos te
krügen.
Op de politieke programma's zal de a.a vet -
klezlng kunnen worden ultgevochton. Maai
dnarbö zal de kwestie van het gezag al hei
andere ovorheerschen. Dat gezag Is JarenlaiE
telselmatig ondergraven. Het zal gaan voor of
tegen het gezag.
Daarover zal het Nederlandsche volk
deelea
Over de „Zeven Provinciën" behield de heer
Lanschot zich zön eindoordeel voor. Maai
met diep leedwezen en verklaarbare ergernh
heeft hü met zön fractie van de multerö ken
nl» genomen Zö was het een» met de Rege
ringsverklaring en met het gevolg daaraan ge
geven door het Marlneorgnan. Verzocht werd
het onderzoek zooveel mogelök te bespoedigen.
Van dictatuur, noch van den enkeling, noch
in de menigte, willen de Katholieken niets
weten
Welke Regeering wacht ons
na de verkiezingen? De heer Aalberse heefi
daaromtrent der Katholieken meening gezegd
Voor alles Is noodlg een krachtige zoo moge
lök ook parlementaire regeering. De soc.-dem
spelen een gemakkelöke. maar niet fraaie rol
altöd crltlek en zich onttrekken aan verant
woordelijkheid voor harde maatregelen, die on-
-ermödelök sullen zön. Zö brengen daarmei
:en slac toe aan het parlementaire stelsel. d»t
ze zeggen te verdedleen. Hun past alleen de
rol der bescheidenheid.
Kan er geen parlementair kabinet komen
dan komt de mogelökheld van een kabinet or
hreede basis. Maar waarom verzuimen dan nu
liberalen en vrtJz.-dem. zoo herhaaldelök hun
bereidheid tot samenwerken met het tegen
woordlge crlalskahinet te toonen?
In dezen crlslstöd Is het mlnl.stersamht li
hoogo mate ondankbaar. Wanrdeerlng werd ge-
hraeht Inzonderheid aan de ministers de Gee-
en Verschuur, die hun böna bovenmenschelliki
taak hebben vervuld op uiterst natiwgezelK
wöze en met groote persoonlöke opofferingen
en zonder hun goed humeur te verliezen.
Er I»
een crisis üi zedelijk opzicht:
gezag, gezin en huwelük en sociale gerechtig
held vragen om de zorg der overheid.
In vast vertrouwen op de goddelöke Voorzli
filgheld. die het maakt nanr hnnr welbehagen
worde het Nederlandsche volk gevoerd door di
duisternis van dezen tüd naar het morgen
ren van een nieuwen dag.
ProL ANEMA SPREEKT
Prof. ANEMA (a.rachtte de crltl»k. dii
de ministers Is geoefend, onblllök. Zö moester,
overal te hulp snollen en ztJn daarin behoor -
Ir Ch. U.Cruiner
»llk-
INDISCHE BEGROOTING
Vorgad-eriing ven 22 Februari 1933
Aan de orde la de Indische begrooting voor
1933.
De lieer CRAMER (S.D.) ls de eerste spreker.
HIJ brengt den minister, dien hij ondemocia-
tlsch achi hulde voor zijn veelomvattende kon.
nis en zijn toewijding.
De gouverneut-géneraal schijnt de Indische
toe»tmden niet te begrijpen cn niet te willen
begrijpen; de gevolgen daar
van hebbi-n we reeds onder
vonden. HIJ weel niets van
hetgeen er leeft In het In
dische volk en legt beslui
ten van den Volksraad
naast zich neer; ln lndië
heerscht een fascistische
geest. Er ls drastisch be
zuinigd. behalve op gezngs-
middelen. en de gevange
nissen zitten vol. Het leger
moet paraat zijn dat
schijnt In Indlë de hoogste
wijsheid.
Op de genoimlddeJen
te weinig bezuinigd;
langs nog ls gebleken, hoe
weinig beteekenla onze
vloot heeft; en de Indische
bevolking. d.le van 24 cent
dag moet leven. kan geen derden
kruiser betalen Doch ln de eerste plaats
op de salarissen hertl -1e regeenng boa
behoor,Ijk overleg Is en wis geen n
ndlsche ambtenaren hebben a'-e- to
ken; anders staan Ju»title en gezag k.t
dreigt ontslag. Een bezwaar is bevenUen. dit
bij de aaiarlskorling geen prog-ctsie or oe-
„..-ssie Is toegepast. Op onderwijs mug i'et
worden bezuinigd: hel inderwijs moet inte
gendeel op peil worden gehouden.
Bij de wel vaartspoll t lek moet de nands<-til
zijn gevestigd op productleverhooging door do
idlsche bevolking. De regeering riclit te veel
inr de belangen van den Europeeschon export:
de welvaart der Inlandsche bevolking dient >Mr
gaan. Edu, alle, Irrigatie en cmK'rntH iu
onderwerpen, welke de volle aandacht bchoo >.n
o blijven hebben. De toestand vsu dv bevol
king I» zeer ernstig; de regeering »chl|nt daar
in niet te zijn doordrongen.
Werkloosheid moet worden tegengegaan; »Lp
gezette werken moeten worden voortgezet, de
1 dastlngeu verminderd.
De regeering is er In geslaagd, alom onrust
te verwekken niet alleen onder de bevolking.
:.ok onder de militairen. Zij brengt de bevolking
lol razernij, tot wanhoop. Waar wil men heen?
Men bedenke dm de rljheidsbeweglngen In
Brltsch-Indië en elders niet aan de Indische be
volking voorbij zijn gegaan. Er zijn er velen
rtie het slechtste Oosteisehe gezag beter vinden
dan het beate Westersche. Onze leuze zij: Indo
nesië voor de Indonesiërs.
Tenslotte diende de heer Cramer een
motie
ln. waarin wordt aangedrongen op onmlddel-
IJke afschaffing van de Interneerlngskampen
tn van de exorbitante rechten.
De heer WIJNKOOP (Comm.); Dat Is het
zelfde als wij reed» drie Jaren lang hebben voor
gesteld; toen wilden Jelui het niet.
De heer DE VISSER (Comm.): Het lukt wel.
het lukt wel!
De heer VAN BOETZEIAER VAN DUBBEL
DAM (C.H.) wees er op. dat In dezen crisistijd
volledige samenwerking noodlg Is, zal de Re
ken van de zwartete reactie, sooala meermalen
geschiedt: en ln geenen deele Is de heer Cra
mer ln zijn crltlek te volgen. Het l« onwaar,
dat we ten koste van alles lndië en zijn bevol
king er onder willen houden. Krachtige hand
having van het gezag is de eenlge weg om
Indlë op den duur tot grootere zelfstandigheid
te brengen; revolutionaire bewegingen vermo
gen over Ind-lë slechts de grootste ellende te
veroorzaken. Wat Indlë geworden ls, heeft het
aan Nederland te danken. Dat dit ln breeden
kring begrepen wordt Is bewezen na de Jong
ste gebeurtenissen in Indlë
De houding van het tweetal gearresteerde
onderwijzers besprekend, werd opgemerkt, dat
er geen groep ln Ind-lë ls, zoo weinig Ln aanzien
als de openbare onderwijzer», wat grootendeals
aan henzelven ligt (Interruptie* van den heer
Wijnkoop; de Voorzitter hamert). Het zijn dik
wijl» openbare onderwijzers, die het gezag op
alle mogelijke manieren naar beneden trachten
te sleuren. Dergelijke personen behooren uit
's lands dienst te worden verwijderd.
De potitie grijpt te weinig In, wanneer In
openbare vergaderingen opruiende taal wordt
gebezigd. Slechts ais de mast al te zeer Is over
schreden. wordt er opgetreden. Met verstandig
bewind zijn de verontruste gemoederen dikwijls
weer tot rede terug te brengen en te houden.
Voor de bestendiging der orde zijn de exorbi
tante rechten nog niet te mlasen.
De zorgen op allerlei gebied zijn talrijk. Nie
mand knn Iets zeggen over tijd en aard van
een kentering. Het ls moeilijk, den moed niet
ie verliezen. Het èlnde der orla!» te verhaasten,
staat sléchts voor een klein gedeelte In de macht
van de regeering. ZIJ beseffe haar verantwoor
delijkheid voor haur moeilijke taak.
De ho»r EERDMANS (Lib.) bestrijdt degenen
die bij allerlei gelegenheden het woord lm
riallsme misbruiken. HIJ wees er op. dat
poenale sanctie niet ander» la dan een middel
om coritrnclueeie verplichtingen te doen
men. Toch wordt er maar al te dikwijls en in
allerlei kringen over resproken als over e«n
soort slavernij.
Men vorme zich een beeld van ons land zon
der lndië en dal men levens bedenke, wat Ne
derland voor Indlë heeft gedaan Gewezen werd
op de belangen van onzen handel en onze In
dustrie ln Indlë Amsterdam Is nog steeds het
rum van den wereldtabakshandel en gewe-
mag o.m. worden op den theehandel. Moch
ten de revolutionaire democratlërs hun leuzen
rkelljkheld zion morden, dan zou Neder-
VRIJDAG 24 FRBRl'ARL
Hulzen (296.1 M.) K.R.O. 8.00 Morgenconoert.
10.00 Grumofoon. 12.15 Lunchconcert. 2.00
Plano-recital 2.30 Middagconcert. *.U0
Concert op twee vleugels. 5.30 SolUtenccn-
cert. 6.45 Orkest. 7.45 Solistenconcet t.
9.00 Het led zonder titel. 9.20 De Kl-tO-
bovs. 9.40 Blijspel. 10.10 De KRO-boys.
10.30 Graruofoon. 10.50 De KRO-boya.
11.00 Vaz Dlaa.
Hilversum <1875 M.) V.A.R.A. 8.01 Gramo-
foon. 10.15 Tsjechische muziek. 11.10 On
ze keuken. 11.40 Adolf Bouwmeester draagt
voor. 4.01 Klein orkest. 5.30 Klein or
kest. 6.15 Gramofoon. 6.30 Orgelspel.
7.15 De Flierefluiters.
V.P.R.O. 10.00 Morgenwüdlng. 8.01 De Jougd
ln het heden. 8.30 Concert- 9.00 De functie
van het beroep ln volk en cultuur. 9.30
Concert. 10.15 Serie Fragmenten en ver
halen. 10.45 Gi amofoon.
2.00 Gramo-
V.A.R.A. 11.00 Giamofoonmuziek
rusael (Vlaamsch) (337.8 M.) 12.20 Gramo
foon 1 20 Concert 5.20 Omroeporkest
8.20 Omroeporkest 9.20 Concert
(Franach) (509.8 M.) 12 20 Engelsche muziek
1.30 Gi amofoon 6.20 Gramofoon G.35
Gi amofoon 6.60 Belgische muziek 9.30
Radlo-Synu-honie-orkest.
Daventry (1504.4 M.) 12.20 Orgelconcert
1.05 Orkest 3 20 Gramotoon 4.10 Oi keet
4.50 Snnl-klaaslek-Concert 6.50 De
gtondslagen der muziek 7.50 ..Workers of
Europe" 8.20 BBC-orkest
Kalundborg (U&3.8 M) 11.21 Concert
2.20 Omroeporkest 9.30 Deensche compo
sities
K nl gswusterhau8en (1634.9 M L20
Gramofoon 3-50 Coucert 5.20 Koormu
ziek 6 65 Concert 8.30 Trio
Langenberg (472.4 M.) 9-2" „Mensch und
Welt" 11.20 Concert 12.2U Concert
4.20 Concert 7.20 Concert 7.60 Zangspel
9.60 Llederenvoordracht
London Reg. (355.9 M.) 12.20 Concert-
1.20 Orgel. 2.05 Concert. 4.10 Orkest.
4.50 Concert. 6.50 Concert. 9.20 Flult-
kwartet. 9.35 Orkest. 10.60 Gramofoou.
I d I a n d Reg. (398.9 M.) 12.20 Concert.
1.20 Orgel. 2.05 Concert 6.50 Orkest
7.60 Plano-recital 9.20 Blaasconcert
ParOt (Radio Purls) (1724.1 M.) 12.50 Con
cert 6 60 Concert 7.40 Concert 9.05
Kamermuziek.
Warschau (1411.8 M.) 7.36 Orkest
Indlë de Regeering verstaan.
iad. die
vrucht-
geerlng lndië
Ook de Volks
getoond heeft
en opbouwend werK
;unnen doen. moet
beter leeren verdragen,
de Regeering van
adviezen afwijkt;
dit behoeft niet tot con
fllcten te lelden. De Re
geeilng blijft tenslotte
rH nt woordelijk.
De welvaart van Indlë
geheel afhankelijk
m onze positie op de
wereldmarkt. Aan de
gro te bedrijven dankt
lndië zijn voorspoed. We
moeten in lndië dan ook
komen tot een economl-
he her-oriënteering.
Zoo moet bevordering
•r rljstcul.fuur voor
eigen gebruik geacht
worden te zijn een stap
de goede richting.
Men zal goed doen. In Indlë ook zich toe te
leggen op het kweeken van reserves. Voorts
worde algemeen gestreefd naar een lager le-
ipell. Echter moet daarbij worden bedacht.
de Indische bevolking weinig weeraland
biedt: het geld speelt er minder een rol. fatalis
me Is een overwegende factor. De verarming der
bevolking vooral op Java. heeft Intusschen w~
denkelijke afmetingen aangenomen, ook al
gen de voedselvoorraden voldoende zijn. We
mogen ten deze geen Westersche maatstaf aan
leggen: anders zou men Indlë wel altijd epn
volk van paupers moeten noemen. Zonder de
Nederlandsche Inmenging zou de toestand der
Inlandsche bevolking heel wat crltteker zijn:
worde d-lt nu na en door de crisis maar voldoen
de begrepen! ls echter de voedselvoorraad vol
doende, de voedselvoorziening worde verbeterd.
Het Is toe te Juichen dal de regeering zoo
krachtig streeft naar herstel van het evenlwcht.
Mochten er een» weer vette Jaren komen, dan
zal het ziiak zijn, voor krachtige reserves te
gnnn zorgen. Voor 't oogenbllk ls er weinig
reden voor optimisme. Het anders voor te stel
len. lijkt veel op politieke kwakzalverij
De VOORZITTER hamert
De heer VAN BOETZELAER VAN DUBBEL
DAM zou gaarne meer vernemen over verschil
lende financieele maatregelen, o.m. betreffende
de salarissen. Er kome nu eens rust en vastheid
In de solarisregellng. Tevens worde behoo-IIJk
rekening gehouden met de belangen van groote
gezinnen. Voorts worde bedacht dat de behoef
ten van Europeesche gezinnen heel anders zlj„
dan die var Inlandsche: dit geldt uit den aard
der zaak ook voor de snlarlskortlngen.
De decentrnllsntle van het bestuur 7.al op den
duur tot versobering en vereenvoudiging lelden.
Alleen uit cijfers kan het wezen van lndië
niet worden geleerd. Wie Indlë wil verstaan,
moet dagelijks oplettend, maar crltlsch luiste
ren en het Is moeilijk, te bcgrijnen. wol er diep
In de ziel der lnlnnds~he bevolking leeft. Maar
bet Is geenszins Juist, te dezen opzichte te spre-
■che bevolking. Onweerstaanbaar zal de draag
daartoe ateeda weer naar voren komen
lndië ls door crls«s ontzettend zwaar ge
troffen. Moge dit een kracht voor weerstand
wakker roepen, als steeds ln ons volk heeft
bestaan. Het ls de taak der bouwers voor do
toekomst ln Indlë. Ln de mlllloenenmaasa'a vitn
Indlë dien geost te verwekken welke wij bezit
ten en ontleenden aan vroegere rassen en vol
keren. wij als dragers van de tegenwoordige
VVestersohe beschaving, welke de heer Feber
tegenover den heer Eerdmana wil hooghouden.
De heer DE VISSER (Comm.) vroeg verlof,
den minister te Intorpelleeren over de houding
der Regeering Jegens politieke Kumer-candida-
ten, geïnterneerd in Boven-DIgcel.
Hierover zal heden worden beslist.
De vergadering werd to 6.30 verlaagd tot
heden 1 uur.
WILLEM DE ZWIJGER-
De Bond van Christelijke Zang- en Orato-
riumvereenigingen in Nederland geeft ter ge
legenheid van de 400-jarige geboorteherden-
king van Prins Willem van Oranje een bun
deltje van „Zes koralen en Liederen" uit de
zestiende eeuw uit, bewerkt door Leo Mens
en H. A. Wegerif, nl. Psalm 105 naar de be
rijming van Petrus Dathenus, Psalm 113
idem, Vrolijck en Blij (souterliedeke van 1540)
God ie ons toevlucht (idem), Verlangen (uit
een devoot en profitelijck boeexken geeste-
lijck liedboek van 1539) en Gheen meerder
genuechte (idem.)
In het orgaan van den Bond „De Lofstem"
WÊt/ÊÊ geeft .,e 2e voorzitter de heer W J. Jalinek
terugvallen tot een landje van kaas en inte-essante toelichtingen bij dit bundeltje on
v w., mil. „Un ronder Neder- «tel,.-Het RCestelijU lied ln den tijd
land? Gewezen werd op de verhouding tusschen van Prins Willem I Hij vertelt hoe de SOU-
de Inlandsche en de Europeesche bevolking; ter-lied ekens (psailtier psalmboek, psaal-
van hotr?rdeen*andereb|netel,Inge"'en' "t" Ier pnalm).in he, be*in der 16, eeuw, nnf
men uitsluitend toegankelijk zijn voor blanken.
Intusschen niet alle Westersche rechtsbegrip
pen deugen voor Oostelijk» milieux. Men denke
niet. dat alle Westersche weten en alle Wester
sche begrippen zooveel beter zijn en geschikt
im te worden overgepiao' In de Oostelijke
feer en samenleving. Zijn wij zoo braaf en zoo
ein dat het in alle opzichten goed ls, onze be
schaving over te plnnten nuar het Oosten?
De Oosterlingen hebben hun tradities en eeren
die: wij hebben niet het -echt ons boven hen
te stellen: zij hebben beschaafde omgangsvor
men en maken mooie dingen. Onze hygiënische
wetenschap en onze technische vindingen moe-
i echter hun ten dienste stellen; maar
ons onderwijs In Westersche sfeer moeten we
niet opdringen. Speciaal de onderwijzers
toonen niets te besefLn van wat er In de In
landsche bevolking leeft. Gewaarschuwd werd
tegen het drijven van Westersche demagogen,
die het Oosten willen maken tot een cople van
onze eigen toch niet zoo voortreffelijke samen
leving. BIJ de verheffing van het Oostersche
volk hoede men zich voor Weatersohe overschat,
ling: men make die bevolking niet los van haar
geestelijken en stoffelljken voedingsbodem.
De heer FEKRR (U.K.) betoogde, dat er geen
ontwikkeling der Oos
tersche bevolking mo
gelijk Is zonder een
dolleden economlschen
onderbouw. Men be
denke voorts, dut er
geen plotselinge stij
ging van de conjunc
tuur der wereldmurkt
te verwachten ls.
De soc.-dem. ver
geten dat. en zouden
Indlë willen wagen
nan nun gevaarlijke
financieele, economi
sche en leenlngpoli.
tlek. Ware naar hen
geluisterd. Indlë zou
thana een ondragelij-
ken schuldenlast te
torsen hebben Er ls
bezuiniging op de uit
gaven nle<t allen
doch ook aanboring van nieuwe middelen-bron
nen noodzakelijk Deze regeering Is tijdens haar
bewind niet stil blijven Uien. ZIJ blljve voorts
paraat en zij gereed als er eens weer meer nor
male tijden mochten zijn aangebroken.
De ontstemming over de salarisregeling zou
minder groot zijn geweest als er meer overleg
was gepleegd. I)e Invoering van den kindertoe
slag werd toegejuicht.
De heor Feber lr am er tegen op als aan
deze regeering bezuinigingen uit een oogpunt
van reactie wotden verweten. Het Is meer der
ooit hnnr taak. de Inlandsche bevolking te be
veiligen tegen destructieve elementen. Men be
denke ook. dat de Inlandsche bevolking doo»
het grootbedrijf werd betrokken In een crisis,
waarom zij niet gevraagd heeft. De Regeering
helpe In de eerste plaats Ate Inheemsche bevol
kingsgroepen. welke bij het Europeesche be
drijfsleven zijn betrokken. En vooral ook de
Europeesche employé'», waarvan velen ander
zijn hehandeld dan gewenarht en mogelijk wart
geweest.
Noodlg Is her-orlënteerlng van den Inland
schen landbouw, nu de roe» uit den tijd der
hoogi-uncjuncfuur voorbij Is. De schuldenlast
van Tndië van 14 milliard moet In de eerstko
mende Jaren zooveel mogelijk naar beneden
worden gebracht. Een scherpe scheldli
wo-den gemaakt en gehandhaafd tusschen ge
wone en buitengewone u"g»ven Eenmaal xai
er een <>tl|g1ng van 's land» gewone middelen
Intreden: don mng dit nle top den voet worden
gevolgd door uitbreiding van het bestuurs-appa-
raat: ook dan houde men de teugels strak ter
bevordering van r -n heilzame welvnnrtspolltlek.
Aangedrongen werd verder on bovorderinc
van een eigen 'nheemsche. goed geoutilleerde
klein-nijverheid. Hoe "tent Het met het onder
zoek- d'er-innc-frnnde?
De Industrialisatie van f-.tdië v or Inheemsche
producten ls noodlg ten bc>boeve van de lnheem
Ir L J. M. Feber
vóór de kerkhervorming in jns land in den
6maak kwamen voor huiselijk gebruik en
later zoowel door roomschen als door protes
tanten gezonjzen we. den doch na de opkomst
dor „nieuwe leer" door de geestelijkheid wer
den teruggewerkL Toen de kerkhervorming
meer in ons land doordrong, voelde men zich
krachtiger aangetrokken door de door Da
theen uit het Franach vertaalde en uit Zwit
serland afkomstige psalmen, welke daar
door Clément Marot en Theodore Beza (de
Bèze) waren gedicht en door I-ouis Bour-
gooia van melodieën voorzien, grootendeels
wijzen van volksliederen, ook wel uit ^e
roomsche liturgie afkomstig. Eerst in 1773
zijn de psalmen van Datheen door de ons
bekende berijming vervangen. Betere berij
mingen, die van Marnix van St. Aldegondo
en die van Jacob Re 'ius (in 1640 uitgegeven)
zijn nimmer ingevoerd. Schrijver geeft er een
voorbeeld van at Jacob Revius de vers
maat veel b ter aanvoelde dan Datheen.
Behalve de souterliedekens en de psalmen
van Datheen zongen onze voorouders in den
tijd dat Willem de Zwijger leefde ok nog
verschillende liederen, die verzameld zijn in
het „Devot onde Profitelijck Boeexken",
een geestelijk liedboek uitgegeven in 1539.
HET GERESTAUREERDE CARILLON
TE NIJKERK.
Woensdagmiddag om vijf uur vond in de
raadszaal van de gemeente Nijkerk de op
levering plaats van het bekende, thans ge
restaureerde carillon. Aanwezig waren o. a.
burgemeester en wethouders, voorzitter en
leden van de adviescommissie van de Ned.
Klokkespelvereeniging, de voorzitter van do
Nijkerkschn Klokkespelvereeniging en de
Nijkerksche beiaardier de lieer Meijl.
De burgemeester, de heer Te Kluyve, gaf
een kort overzicht van de geschiedenis van
het carillon, waarna het woord werd ge
voerd door Dr. Caspari, voorzitter der ad
viescommissie. Speciaal werd hulde gebracht
aan den heer Meijl. die in September van
het vorige jaar zijn 25-jfirig beiaardiers-
jubileum gevierd heeft
Des avonds van 8—9 uur had een caril
lon-concert plaats, dat via den zender van
de N. C R. V. werd uitgezonden.
DE KWESTIE PROF. COLENBRANDER.
Naar aanleiding van de gerezen beschul
digingen ten aanzien van een artikel van
prof. dr. H. T. Colonhrander te Leiden, ver
schenen In de Gids van Januari 1033. over
Willem van Oranje, hehhen een taclitigial
studenten in de Geschiedenis en Ne.leiland-
sche Letteren aan de Rijks Universiteit te
Leiden een schrijven aan prof. Colenhrnn-
der gericht, waarin zij er prij3 op stollen te
verklaren, dat hun vertrouwen zoowel in
zijn persoon als In zijn wetenschappelijk
werk. bij hen ongeschokt is gebleven. In het
schrijven geven zij tevens uitdrukkelijk'
uiting aan hun meening. dat van bewusts
misleiding gc-v.u sprake kan zijn.
