TE'
CELEN
SITTARD
LIMBURG 2e NUMMER IS FEBRUARI 1393
N.V.
BOUWGROND MIJ.
„T IJ
D 1 G"
H E E
RLE N
B O U
W- EN
1 N DU
STRIE-
TER
R E 1 N
IN DE GEHEELE
MIJNSTREE
K
COOP.
ROERMONDSCHE
El ER M IJ N
ROERMOND
TEL. 167 TEL. 625
Grootste Export van
Nederlandsche
Eieren
Jaar-omzet 250.000.000
(twee honderd vijftig miilioen) stuksI
Carisborg
Bruinkool
briketten
Ook speciaal geschikt
voor bakkers-ovens
Het belangrijkste industrie
centrum van Noord-Limburg.
met goede spoor- en water
verbindingen, biedt gunstige
voorwaarden voor vestiging
van nieuwe industrieën
10
Sittard
Ingangspoort van Neerlands Mijn-
gebied in het schoone Limburg
door
M. W. J. Coenders
Burgemeester van Sittard
Vereercnd mag zeker d« uitnoodiging heeten om
mede te werken aan dit Limburg-nummer, dat dit
gewest nader brengen wil tot hen, die het nog niet
of althans nog niet genoegzaam kennen.
Dit vooral, wanneer men mede de gelegenheid
krijgt iets te zeggen over de plaats, welke Sittard
inneemt in de rij der Limburgsche gemeenten.
Waarlijk rijk is het verleden dezer stad, die in
1243 van de machtige Limburgsche hertogen als
een der eerste, haar stedelijke rechten kreeg. Uit
menig gebouw en stadsgezicht spreekt nog haar
lezenswaardige historie, waaruit ik U hier niet
verhalen zal, maar welke voor hen die daarin be
lang stellen, te vinden is in den zoo verzorgden
Gids voor Sittard en omstreken, die deze ge
meente bij U aandient als „de ingangspoort van
Neerlands mijngebied in het schoone Limburg".
Gelegen in het Geleendal, aan den voet van den
meest noordelijken uitlooper van den Eifel is Sit
tard niet enkel de entrée tot het aan natuurschoon
zoo rijke Zuiden, maar ook het begin van het
nijver Limburgs kolenrevier,
Is deze gemeente van oudsher gebleven bij uitstek
de winkel- en marktplaats eener wijde omgeving;
niemand zal het betwijfelen dat de nieuwe tijd
nog andere eischcn stelde en mogelijkheden bood,
waar men zich had aan te passen om tijdig gereed
te zijn. Niet enkel om de nabijheid der mijnen,
doch vooral ook die van het in wording zijnde
Julianakanaal, dient de gomeente op alle gebeur
lijkheden te zijn voorbereid.
Vooral immers wanneer „noordelijk" Nederland de
nationale, echt Nederlandsche beteekenis van de
vestiging van nationale nevenindustrieön in ons
Zuiden nog meer dan heden ral verstaan, opent
het kanaal wijdsche perspectieven.
Haar gunstige ligging wijst dan ook voor deze
gemeente naar een hoopvolle toekomst heen.
Haar ligging heeft de gemeente steeds aangewe
zen centrum te zijn. Zij is een knooppunt van
verkeerswegen en heeft haar gunstige verbindin
gen niet enkel met Maastricht en Valkenburg of
met het hart van de Mijnstreek, doch ook met het
Noorden des lands en met het buitenland.
Den vreemdeling en den toerist lacht heel het
land van Sittard, dooi hetgeen het alleen reeda
vanwege den rijkdom van zijn natuur en wat
deze op faunistisch of floristisch gebied, evenals
om zijn oude en nieuwe kunstschatten te aan
schouwen en te genieten heeft, het welkom toe.
Vooral ook hen die hier hun huizing willen op
slaan.
Naast de oude stad met zijn schilderachtige hoek
jes en zijn romantiek is het nieuwe Sittard ver
rezen met zijn park en plantsoenen, zijn riant
gelegen woningen, welke de moderne architectuur
in zijn beste uitingen te bewonderen geeft en
waarbij meteen zorg gedragen werd voor het
behoud van de schoonheid van stad en land in
verband met karakter en aard der streek.
Sittard is als pleisterplaats en woonstede mede
aantrekkelijk om zijn prettige winkelstraten en
vooral gedurende de laatste jaren zoo uitstekend
ontwikkeld hotel- en restaurantwezen, dat een
roemrijke traditie hoog houdt.
De aantrekkelijkheid als woongemeente wordt
echter in niet geringe mate verhoogd door aan
wezigheid van zoovele en zoo hoogstaande instel
lingen van sociale voorzorg en van onderwijs.
Met zijn H.B.S., Gymnasium, Handelsschool en
Ambachtsschool en zijn school voor Maatschap
pelijk werk dit opleidingsinstituut voor vrou
we lij k-soci ale beroepen niet het minst neemt de
gemeente een markante plaats in als geestelijk
centrum.
Het komt mij voor, dat de waarde hiervan niet
hoog genoeg kan worden aangeslagen ook bij
al het kachtig streven om zich de stoffelijke, de
economische, de industrieele ontwikkelingsmoge
lijkheden zooveel doenlijk ten profijte te maken.
N.V. Bouwgrondmaatsch'1.
„Tijdig" Heerlen
In deze nummers is veel geschreven over Limburg
als vestigingsstreek voor industrie en Limburg als
woonplaats. Zij die in deze streken bekend zijn
zullen bij het vinden van goede terreinen weinig
of geen moeilijkheden hebben. Anderr is het met
hen, die „van buiten" komen. Zij behoeven de
voorlichting van een „insider" en zullen zich met
betrekking 'ot aan- en verkoop van terreinen in
de Mijnstreek, in het bijzonder terreinen voor
volkshuisvesting, bij voorkeur wenden tot de
N.V. Bouwgrondmaatschappij „T ij dig"
te Heerlen. Deze Maatschappij werd opgericht in
1913, werkt met een kapitaal van 1.000.000.en
geniet terecht in deze streken algemeen ver
trouwen. Enorm is de arbeid van deze N.V. geweest
voor de Volkshuisvesting in de Mijnstreek. Hot
algemeen belang te dienen was steeds haar uit
gangspunt De aandeelhouders van deze onderne
ming ontvangen slechts h% als maximum.
Gaarne verschaft de Directie alle verdere inlich
tingen.
BEZOEKT
Gunstig gelegen Woon- en Industriestad
Schitterende omgeving
Goedkoope Bouw- en Industrie-terreinen
Uitstekende Onderwijs-inrichtingen
LIMBURG 2e NUMMER 15 FEBRUARI 1933
Venlo
Centrum van Noord-Limburg
door
Mr. B. Berger
Burgemeester van Venlo
Nu ik schrijven ga over mijne geboortestad met
de wetenschap, dat hetgeen ik te zeggen heb, zal
gelezen worden het gansche vaderland door, ver
vult mij een gevoel van dankbaarheid niet slechts
jegens de redactie vai. het blad, dat gelegenheid
biedt tot spreken aan stemmen uit Limburg, maar
Vooral een gevoel van dankbaarheid jegens God,
die de Nederlanden heeft doen groeien en bloeien,
nadat Hij Jen Prins van Oranje de grondslagen
had doen leggen voor dat gelukkige gebied, waar
toe Limburg alp jongste Provincie mag behooren.
Met gevoelens van diepe erkentelijkheid gaan wij
in den loop van dit jaar het vruchtbare werk van
den Vader des Vaderlands herdenken en met de
klokkenspelen, die over Hollands tuin hun dank
liederen zullen uitzenden, stemt Limburg en
Venlo mede in:
Ter eeren ons Hoeren wilt U alle dagen
Dit wonder bijzonder gedenken toch.
De traditie van het huis van Oranje is heerlijk
.voortgezet tot op den dag van heden toe en het
Voorrecht der vrijheid, waarvan Oranje de trouwe
hoeder was, waardeert ook de jongste Provincie
bovenmate; n;.ast de liefde tot het Vorstenhuis,
was het juist hot dankbare bewustzijn van dat
groote voorrecht, dat ons in bange tijden de kreet
op de lippen legde: „Limburg bij Nederland".
Langer dan het overgroote deel der Provincie is
Venlo aan de Nederlanden gebonden geweest;
daarom ook zal Venlo in edelen wedijver er naar
streven om in trouw en aanhankelijkheid aan
Vorst en Vaderland voor geene gemgente in de
Provincie onder te doen.
Wanneer ik nu iets mag gaan vertellen over
Noord-Limburg met Venlo als centrum, dan wil
ik den lezer voeren naar de Groote Heide. Hoog
gelegen op den heuvelrug langs onze Oostgrens
strekt zich deze heide als een prachtig exercitie
veld voor cavalerie tot aan de grenzen van
Duitschland uit Daar beginnen dennenbossohen,
waartu&schcn meertjes te droomen liggen, het
terrein wordt heuvelachtig en als een sprookje
ontwaart men vanaf de hoogte hot Kasteel Krie
kenbeek. De cavalerie is uit Venlo heengegaan en
vervangen door twee regimenten Infanterie. De
oude vestingstad verheugt zich nog in het bezit
V&n een garnizoen als van ouds, de kazernes zijn
Verplaatst naar den westelijken oever der Maas,
waar eertijds het fo. St. Michiel lag als een voor
uitgeschoven post d>r sterke vesting. Op de Groote
Heide houdt het garnizoen nog geregeld zijn
schietoefeningen, terwijl militaire vliegtuigen als
bijen op een bloementuin gaarne neerstrijken op
dit door de natuur geschapen vliegterrein, dat bij
het steeds voortgang makend vlicgwczcn de prach
tigste mogelijkheden bied*
Vanaf den westelijken heiderand ziet men neer
over de vruchtbare Maasvallei. De stad zelve ligt
daar omgeven door een breoden rand van lachen
de tuinderijen; in den loop van een tiental jaren
sijn de nijvere tuinders al meer ixitunsei hun laud
gaan bewerken, tallooze kassen verrezen, een gla
zen stad begint geleidelijk aan de huizenmassa
van Venlo te omsluiten. Zoo lang de zon aan den
hemel staat, ziet men de tuinders hun akkers met
te ede re zorg bewerken, in geweldige massa's wor
den de tuinbouwvruchten vooral augurken, sla en
tomaten naar het groote modern ingerichte vei
lingsgebouw gevoerd, dat in het seizoen een beeld
biedt van de grootste bedrijvigheid. In een tweede
gebouw, dat voor het eerste niét behoeft onder te
doen, worden de producten geveild, die vanuit de
dorpen rondom Venlo worden aangevoerd. Fruit
en groenten uit de bloeiende Maasdorpen worden
hier aan den man gebracht, terwijl tevens een
geweldige hoeveelheid eieren wordt aangeboden,
een hoeveelheid, die in 1931 gestegen was tot
97.000.000 stuks.
Naast dezen belangrijken tuinbouw is het vooral
de handel, die vertic. en welvaart brengt en
Venlo's uitgebreide Middenstand doet bloeien
Belangrijke transport- en expeditiebedrijven wer
ken er t- amen met den handel in granen- en
kunstmeststoffen om den handel in landbouw
producten en fourage-artikelen niet te vergeten.
Uitstekende tram- en spoorwegverbindingen zijn
dienstbaar gemaakt aan groote en kleine handela
ren en nijveren, terwijl de Maas, die reeds in het
verleden tot Venlo meestal bevaarbaar w^as, sinds
de kanalisatie nieuwe mogelijkheden voor ver
voer biedt en een beeld geeft van ongekende
levendigheid.
In 1930 opende Zijne Koninklijke Hoogheid de
Prins der Nederlanden een nieuwe haven, die
met de bestaande los- en laadgelegcruheid voorzag
in de steeds stijgende behoeften, die het verkeer
te water stelde. De verwachting, dat deze haven
met spoorwegaansluiting in een afzienbare toe
komst mogelijkheden biedt aan belangrijke* Duit-
sche industriecentra om hunne goederen over
Rotterdam te water af en aan te voeren zal, naar
ik vertrouw verwezenlijkt worden, zoodra de tijds
omstandigheden beter worden. Onnoodig te zeg
gen, dat tuin- en landbouw en levendige handel
een goed bestaan verschaffen aan een uitgebrei-
den winkelstand en dat ook onze Oosterburen weer
als van ouds in de goed gesorteerde winkels van
Venlo hunne inkoopeii zullen doen, zoodra de
muren, die do oorlog met zijn nasleep van oor
logsweeën tusschen nabuurlanden heeft opgetrok
ken, weer zullen verdwijnen.
Wend ik mijn blik van den heiderand naar het
Zuiden, dan rijzen daar tusschen torens en ker
ken en kloosters de fabrieksschoorsteenen van
Tegelen, een belangrijk centrum van klei en
Industrie.
Van ouds heeft de Togelsohe landbouwer zich de
uitmuntende kleisoort, die gewonnen werd in het
hoogplateau, dat Tegelen Oostelijk begrenst, ten
nutte gemaakt; in de wintermaanden hield hij
zich onledig met het vormen van z.g. handpannen.
Hieruit ontstonden de groote fabrieken, die thans
hare waren verzenden over de wereld.
Ik moet hier naast de uitgebreide klei-industrie
Stadhuis te' Venlo
tevens vermelden de ijzer- en metaalgieterijen, als
mede de sigarenfabrieken en tabaksbedrijven. In
Venlo zelve is de industrie van veel minder be
teekenis dan in de zustergemeente Tegelen, toch
mag ik nog aanstippen de enveloppen-fabrieken, de
gloeilampen-industrie, houtzagerijen alsmede te
fabrieken der Nederlandsche Instrumenten Com
pagnie alwaar optische instrumenten in hoofd
zaak voor export bestemd vervaardigd worden.
In het Westen beginnen de uitgestrekte Peelveldcu.
Kolenlagen wachten hier betere tijden ter ont
ginning. .y
Ik mag me na het voorgaande wellicht vleien,
dat de geduldige lezer den indruk heeft gekregen
van welvaart en bloei op stoffelijk gebied in
Venlo en omstreken en van schoone verwachtin
gen voor de tookomst; ik moge er nog aan toe
voegen, dat de vroolijke Limburger in het mooie
land langs de Maas tusschen het werken voor zijn
dagelijksch brood de schoone kunsten niet ver
smaadt; het degelijke onderwijs, dat hij in zijn
Jeugd in zijn dorp kan genieten, dat hij alsdan in
Venlo op gymnasium of H.B.S., op ambachts
school of huishoudschool, op tuinbouw- of han-
delscursiis kan voortzetten, biedt hem een grond
slag voor den uitbouw van zijn geestelijk leven:
tusschen de oude kasteelen en ruïnes leeft herin
nering aan voorbijgegane tijden, tèrwljl een rijke
folklore een stempel van oude cultuur drukt op
de geheele streek. Onnoodig te zeggen, dat het
zangerig volk van Noord-Limourg met ijver de
muziek beoefent, geen gemeente zonder fanfare
of harmonie, terwijl Venlo met uitstekende mu
ziekgezelschappen concerten biedt, die van heinde
en ver worden bezocht De bekende openlucht
spelen in Tegelen door dilettanten uitgevoerd lok
ten niet alleen tallooze bezoekers, maar mochten
zich verheugen in een zeer goede pers.
Oude kerken onder welker gewelven kunstschat
ten uit het heden en verleden met eerbied worden
bewaard, kostelijke >ude gevels door het heden-
daogsch geslacht zorgvuldig behoed, die Je
smalle straten der orde veste sieren, daarnaast
moderne gebouwen, die getuigen dat de kunstzin
van hot voorgeslacht vaardig is gebleven over het
thans levende, zijn evenzoovele bewijzen, dat onder
materiale welvaart de smaak voor het schoone
en edele niet is te loor gegaan.
Een schaduw valt over het beeld, dat ik nu van
Venlo on omstreken heb mogen geven: immers
ook hier wordt de crisis op dit oogenblik zwaar
gevoeld, de nabije grens, die steeds meer en meer
wordt gesloten, tast diep de welvaart aan on
brengt een stemming van onzekerheid, die fnui
kend is voor ondernemingslust en toch wanneer
ik den lezer weer mag geleiden naar den heide
rand en hem nogmaals het wijde land mag laten
overschouwcn, nu niet meer om hem den nijveren
tuinder op zijn akker te wijzen of de tallooze
schoorsteenen der fabrieken of de Maas met zijn
lange slierten schepen, maar nu om hem te wijzen
op de kerktorens, die alom omhoog wijzen, dan
kan hij wel begrijpen hoe diep in de ziel van
Noord-Limburg leeft het vertrouwen op den Hoer,
Die wel is wanr Zijne Vaderhand zwaar laat
wogen ook op dit schoone land, maar Dien we
zullen blijven dienen in nederige onderwerping
maar ook in kinderlijk vertrouwen.
En zoo wil ik tot slot do woordan van den Vader
3
