iaigiis I 11 s u I iI iiI"§1 11 IaJ11!111g1.1118IIIF fcB illltt.<sI komstlg uit Soerakarta. Oppervlakkig beschouwd, schijnen zij tot den gegoe den stand te behooren, waaruit even wel niet mag worden afgeleid, dat minder met aardsche goederen geze gende families hun huwende kinderen ook minder deftig zouden uiidosschen. En nu over de manier, waarop de jongelui tot elkander worden ge bracht! In den regel geschiedt alles wat op het sluiten van een huwelijk betrekking heeft, zelfs het „vragen", door de ouders. Licht mogelijk dan ook dat de jongeman en het meisje vóór het tijdstip, waarop zij prachtig ge kleed in het publiek verschijnen, el kander nog slechts eenmaal in hun leven hebben gezien. Dat was dan op den dag van het zoogenaamde „non- tonnen", toen de vader van den brui degom dezen met zich mede nam om de voor hem bestemde bruid in haar woning te gaan bezien, (nonton). In geen geval bekreunen de Javanen zich bij deze gewichtige gelegenheid om de wenschen en begeerten van het jonge meisje, wier tegenwoordigheid later, bij het huwelijksinzegenen door den priester, zelfs niet eens vereischt wordt De verklaring van den „wali" (vader of voogdis voldoende, om haar voor altijd aan den haar gegeven man te binden. Deze heeft aan haar vader den tocmbasan, den koopprijs betaald, cn de adat eischt van haar, dat zij hem zonder aarzelen als haar heer en meester zal erkennen. UI alle Javaansche vrouwen dan zulke gehoorzame echtgenootcn zijn? In sommige streken van Java bestaat hei gebruik, dat bruid en bruidegom elkander bij de eerste ontmoeting met een gereedgemaakte sirih-pruim- naar het hoofd werpen. Uit de kracht en vaardigheid, waarmee zij zich van deze symbolische handeling kwijten, zou dan blijken, wie van beiden in het te sluiten huwelijk den boventoon zal voeren. Een feit is het, dat in me nige Javaansche huishouding de vrouw, als is zij honderdmaal de „ge kochte" van den man, behoorlijk het heft in handen heeft! Een vrouwelijke balomo Chineesche Rechtspraak Voor een mandarijn in China versche nen twee vrouwen. Ze brachten een nog jong kind met zich, en allebei hielden zij vol, op heftigen toon, dat dit kind het hare was. De mandarijn zat verlegen met zijn uitspraak. Maar hij was getrouwd, dus ging hij raad vragen bij zijn vrouw! Deze vrouw was een wijs en verstan dig nienschcnkind, zoodat haar inzicht en raad in de buurt steeds op prijs werden gesteld. Zij vroeg vijf minuten, om over de zaak na te denken. Toen beval zij: Laat de dienaren uitgaair om in de rivier een grooten visch to vangen. Alzoo geschiedde. „Breng mij nu het kind doch laat do vrouwen hier niet binnenkomen". Du gebeurde eveneens.' Toen deed de vrouw van den manda rijn het kindje uitkleeden, en den Visch die kleertjes omdoen. „Neem nu dit dier weer, en werp het in de rivier, zóó dat de vrouwen het De dienaar gehoorzaamde en wierp den visch in het water, waar deze hef tig begon te spartelen, in zijn bewe gingen gehinderd door de kinderklcer- tjes. Op het zien daarvan stiet een van de beide vrouwen een schellen kreet uit. Zonder een oogenblik te aarzelen wierp zij zich in de rivier om het kind te redden. „Zie, dat is de ware moeder", zei do wijze vrouw van den rechter. En zo gat bevel, de vrouw uit het water to halen, en het kind aan haar te geven. Do mandarijn knikte goedkeurend. Hij was ervan overtuigd, dat zijn vrouw stellig do verstandigste vrouw was van het geheelo rijk. De mode van den dag Kinderkleeren veranderen De kleeding van de kinderen is voor de huismoeder eigenlijk een voortdu rende zorg. Kinderkleertjes zijn niet alleen aan groote slijtage onderhevig, omdat de woelwaters met alles in aanraking komen, als ze ravotten, maar ook groeien ze er zoo spoedig uit. Een overigens nog keurig jurkie is na eenigen tijd al weer te kort en met een zucht allicht vraagt moeder zich dan af, hoe die kleertjes te ver lengen zouden zijn. Daarom willen wo hier eens eenige manieren aan de hand doen, hoe men te klein geworden klecding weer bruikbaar en aardig kan maken. Het veranderen en modemiseeren is niet zoo moeilijk als het wel lijkt, en de huisvrouw die met naald en draad weet om te gaan zal het best klaar spelen, zonder hulp van anderen. Met eenige overleg en wat smaak is er op zoo'n oud jurkje altijd nog wel weer eens wat nieuws te bedenken. Het fluweelen jurkje bijvoorbeeld, dat we links op do teekening zien, werd langer gemaakt door het han dig aanbrengen van een geruite pas, die bovendien momenteel heel modem is. Aan do mouwtjes vinden we de- Hccl aardig, en zeer geschikt voor kinderjurkjes zijn de soepele, niet to dikke flanclstoffen in zachte of krach tige tint Ze kunnen, voor gameering, met oen eenvoudig werkje worden voorzien, zooals dat op do teekening wordt aangegeven. Men bewerkt met deze gemakkelijke gaatjes-festonsteek 't manteltje, mutsjo kraagje en do manchetjes, en ook het jurkje zelf. Men kan het patroon Ons wehelijksch knippatroon Een warme jurk Zoo dikwijls gebeurt het, dat wo 's winters onder onze regenmantel graag een extra warme jurk zouden aan doen. Hierbij geven wij er een van een vlot model, die er uitstekend voor past. Deze jurk is vervaardigd van ce rise roode wollen jersey, een kleur die momenteel heel gewild Is. De rok en het lijfje van de japon zijn uit twee 6tukken, terwijl een vestje met kraag zeilde stol als gameering terug; ook deze werden, met behulp daarvan, iets langer gemaakt Het kinderjurkje rechts, (er naast), was uit roode wolstof, en werd ook veel te kort. Van de zoo echt kinder lijke, genopte stof werd een breede zoom aan het jurkje gemaakt, en ook de pas werd iets langer. Het schooljurkje voor het grootere meisje was uit donkergroene wolstof, en werd. doo het inzet'en van breede, zandkleurige geruite strepen, zoowel langer als ruimer gemaakt En U ziet, dat het effect van zulk een verande ring alleraardigst is. Het jurkje daarnaast (figuurtje ge heel rechts), is eveneens zeer geluk kig veranderd. Het bestond oorspron kelijk geheel uit zwart fluweel. Met roode, genopte kunstzijde werd ook hier een leuk effect bereikt, en nie mand die het niet weet zou gelooven, dat dit een oud, vermaakt jurkje is. Het kan, als het moet, zelfs voor een feestjurkje doorgaan! We zien dus, dat er aan oude jur ken nog wel het een en ander te doen is, zonder dat het veel geld kostl Voor de kleintjes zelf teekenen naar het voorbeeld, dat wc erbij laten afdrukken. Met behulp van oen dubbeltje of een halve cent trekt men, op geringen afstand van elkaar, de cirkeltjes, waarin tweo draden worden doorgewerkt Over de ze draden heen worden dan zooge naamde knoopsgatstcken aangebracht. Het is aan to bevelen, de kleuren van jurkje en gameering harmnnice- rend to kiezen. uit champagne-kleurig of grijs crêpd de chine is aangebracht, waardoor het geheel gekleed is. De japon heeft manchetjes en ceio tuur, eveneens van de wollen jersey* stof vervaardigd. Bij een stofbreedto van 130 c.M. hebben we 3.10 M. stof noodig. Het knippatroon voor deze japon is verkrijgbaar in de maten 44 en 48. De prijs is 70 cent. Men kan het bestellen bij de Afdeeling Knippatronen van do Uitgeversmij. „De Mijlpaal", Postbox 175, Amsterdam. Ilct bedrag kan wor den gegireerd op postrekening 41632, of op andere wijze overgemaakt. 1 Voor stille oogenblikken... Gedachten van anderen Als wij ouder wordon, valt het ons ge makkelijker een zaak van tweo kan* ten te bezien, want vij zijn bezig do rivier op te zeilen in de richting van hnar oorsprong, en beide oevers ko» men daar dichter bij elkander. Zout, zoo vertelt ons de geneeskundd, op een wond gestrooid, bcspoedigt.do genezing. Jezus heeft Zijn discipelen het „zout der aarde" genoemd. Onze woorden van wijsheid zullen mirtdcr de aandacht der menschen trekken, dan een vlek op ons gezicht. Wij kunnen thans onze kleeren niet meer voor den Hcerc uitspreiden op. Zijn weg naar Jeruzalem, maar zoo wij zo aan behoeftigen geven, leggen wij ze In waarheid op het pad, waar» langs Hij gaatl 2 'I** 11 3 a" l i I 6 II "ff '3 3 S -a S3 -3 3 >- te-li a - N - - 9 Wat zullen wij eten Menu's voor heel de week ZONDAG: Wortelsoep. Bloemkool met kaassaus. Gebakken aardappelen, rolpens, appelmoes. MAANDAG: Aardappelen met vleesch, groentenresten in een schotelSi» naasappetrijst. DINSDAG: Groenten-rijstsoep. Sperde' boonen, roastbtej, gekookte aard appelen. Fruit. WOENSDAG: Macaroni met ham en kaas. Poffertjes. DONDERDAG: Erwtensoep. Rook worst, varkenspoot, gebakken aardappelen, knolselderij sla. VRIJDAG: Gestoofde zeehanen, ge kookte aardappelen. Drie-in-de-pan. ZATERDAG: Snijboonen als stamppot, gehakt. Bitterkoekjespudding. De weg naar het hart Menu's, recepten, enz. Wortelsoep. Wat fijngehakte uitjes, peterselie °n selderij met boter fruiten; daar bij voegen wat worteltjes en geknokte biet, ongeveer 500 gr.; dit samen even laten doorstoren, dan door een zeef wrijven en aanlengen tot 2 L. met bouillon, of met wat gebruinde boter en kokend woter; de soep binden met 50 a 60 gr. bloem in 50 gr. boter en afmaken met wat peper en zout; haar garveeren met stukjes bloemkool of met bloemkool- balletjes. Aardappelen met vleesch- en groenteresten in schotel. 1 L. gekookte aardappelen aan schijf jes laagsgewijze in eer. schotel schik ken met 250 gr. fijngehakt rundvleesch (vermengd met wat jus of bouillon, zout, peper, noot. nagelgruis, citroen sap en wat gefruite uitjes) en WO gr. worteltjes, doppers of groene erwten met peterselie door elkaar; dit bedek ken met beschultkruim en boter en en even in den oven plaatsen Sinaasappelrijst. 150 gr. rijst met wat zout en twee maal haar hoeveelheid aan water zachtjes aan gaar koken, zóó dat de korrels heel blijven; ze dan vermengen met een sinaasappelsuikerstroop van 150 gr. suiker, even maar opgekookt met het sap van twee sinaasappelen en één citroen, waarbij de geraspte schil en na eenige bekoeling wat arak of witten wijn; de rijst gameeren of omringen met bitterkoekjes en sinaas appelpartjes, al of niet geglaceerd (in de suikerstroop omgewenteld). Groenten-rijstsoep. 2 L. bouillon getrokken van 500 gr. rundvleesch met 60 gr. rijst, wat zout, slaboontjcs en worteljes een half uur tje laten koken; er dan wat aardappe len en doppers bij dotn; de soep zóó lang laten doorkoken tot de aardap pelen gaar, niet stuk zijn, en ze af maken met peterselie; er geroosterd brood bij gevtn. Poffertjes. 3 eieren kleppen met een lepeltje zout, daar bijvoegen, met kleine hoe veelheden, beurtelings met meel (in 'f geheel 250 gr., waarbij een lepel suiker en een weinig geraspte citroenschil) en melk Ldit met 15 gr. met suikerwater aangemaalcte gist een uur- je laten rijzen; de poffertjes in ruim boter of reuzel bakken en met suiker en kaneel of met poedersuiker be strooien. Voor krentenpoffertjes bij het opgegeven beslag nog ip gr. boter en 400 gr. even opgekookte en weer wat gedroogde krenten voegen (of een 's Avonds laat Heel laat in den avond, na gedaan werk, zoo even voor ik ga slapen, maak ik graag nog een kort wande lingetje door de stad. Er schuilt een bijzondere bekoring in, om die verla ten straten en pleinen te zien, waar het overdag wemelt van jachtende menschen, straten die nu schijnen uit te rusten. Alles is veranderdde gebouwen die we overdag nauweijks opmerken, die dan als het ware iri het stadsbeeld zich oplossen, schijnen nu naar voren te komen. Het zijn ge weldige massa's, eenvoudig van lijn en in een ernstig zvvart-wit Ziet, hoe de kerk daar ten hemel rijst, de duister nis die langs de kille muren golft, doet ons even huiveren, de toren wijst strak naar den sterrenhemel; we beseffen nu eerst, wat een geweldige steenmassa hier tot een architectonisch geheel werd gemaakt. Op den hoek brandt een eenzame straatlantaren en fantastisch zijn de lichtspiegelingcn op het vochtige as phalt. Ginds komt iemand aanhet geluid van zijn voetstappen botst te gen do huizenrijen en maakt de nade rende verschijning tot iets onwerke lijks. Ik voel de naderingg van dien enkelen mensch als een gebeurtenis, als iets bijzonders. Zal ik in den nevel zijn oogen kunnen zien? Neen, slechts een silhouet wandelt mij voorbij Hoog, boven, op de vierde etage van mengsel van krenten, rozijnen en su- cade); er, zoo gewenscht, nog een extra ei aan toevoegen; of een ei min der gebruiken en wat meer gist nemen, b.v. 20 gr.; ook wel de eieren geheel weglaten en nog wat meer gist, b.v. 25 gr., gebruiken. Voor kermis- poffertj .4 500 gr. bloem en 2 lepeltjes zout vermengen met V2 L. water en melk; daar j*1voeqen 100 gr. stroop, of 75 gr. bruine suiker met 25 gr. boter en 25 gr. gist. Voor poffertjes zonder gist op eiken lepel bloem, met een weinig zout, een lepel melk cn een ci rekenen; voor Evenveeltjes bij elke hoeveelheid bloem een zelfde hoeveel heid eiervocht en evervecl gesmolten en weer wat afgekoelde boter nemen met een weinig zout. Gestoofde zeehanen (heel of in mooten). Maalt de zeehanen op de gewone wijze schoon; kerf ze in en zout ze. Leg ze dan in een vuurvasten schotel, een braadslee of een andere breede niet te diepe pan; voeg er per persoon 25 gr. (ruim een afgestreken eetlepel) boter bij, 4 eetlepels water en eentje druppels citroensap. Zet den vuurvas ten schotel of de braadslee dichtgedekt in den oven of houdt de gesloten pan boven het vuur; laat in beide gevallen den inhoud zachtjes gaar worden (on geveer Yz uur), af en loc de visch be druipend met het sausje. Dien den vuurvasten schotel als zoo danig voor, nadat de saus op de hoe veelheid is gebracht door toevoeging van wat water en wat Maggi"* Aroma; breng, voor zoover het de braadslee of de pan betreft, de gestoofde visch voor zichtlg over op een vlecschschotel, laat een huis, schemert nog een lichtje. Het kleine venster heeft bijna een sinaasappelkleur. Het is reeds midder nacht en waarschijnlijk is daar nog iemand op. Een onvermoeid meisje, dat in de huisindustrie een moeilijk brood je verdient? Is het een geleerde? Een gtudeerende jongeman, die energiek vooruit wil komen in de wereld? Een moeder misschien, die waakt bij haar zieken lieveling? Woont daar heol hoog het geluk ofde wanhoop, de vertwijfeling? Ik kom op het pleinleeg en ver laten ligt het daar, als een ontruimde zaal. Om het pianisoen en de enkele boomen die er staan, hangt een geheim zinnig waas en onwillekeurig luister ikOp den hoek van een zijstraat staat een kat, die ingespannen naar iets staart. Wie verwacht hij? Nu heeft hij mij opgemerkt, een vlugge zwen king en hij is verdwenen in de saha- duw van den huizenkant. Als lk naar huis terugkeer .ontmoet ik enkele menschen, die blijkbaar geen eerbied voor de plechtige stilte hebben. Ze spreken Juid en onverschillig en komen waarschijnlijk uit een café. „Driehonderd gulden", schreeuwt de een en zijn stem beeft van opwinding. De ander lacht hoonend en schijnt bet mei zijn kameraad niet eens te zijn. Dan gaat het geluid van hun stemmen in de verte verloren. De maan komt van achter een zwar te wolkenbank te voorschijn. Het bleeke licht vloeit over hooge en lage daken en geeft de huizen scherper contouren. Op een bank zit een paartje, dicht legen elkaar geleund. Hoewel het duchtig koud is, schijnen ze dat niet te merken. Wat zouden ze fluiste ren? Passen ze bij eikaar? Op mijn weg fantaseer ik de toekomst van deze beide, hopende zielen. Een windvlaag strijkt door de stra ten en maakt liet nog frisscher. 't Is als een groet uit het Heelal, als moesten alle stofdeeltjes van den gestorven dag worden weggenomen door een bevrij dende kracht. Ik adem diep. Langs een omweg heb ik mijn woning weer bereikt Tot weerziens! siapende stad. Ik houd van je stille, ernstige gezicht, goedcn-nacht! GUUS GERBE de saus onder toevoeging van een scheutje water nog even aan de kook komen, maak ze af met een thee lepeltje Magqi's Aroma en giet ze ge deeltelijk over de visch, gedeeltelijk in en sauskom, om bij de aardappelen te worden gegeven Ga met in mooten gesneden visch geheel op dezelfde wijze te werk; vorm hiervan zonder bezwaar verschillende lagen op elkander; de bovenste wor den, mits de pan goed gesloten wordt, in denzelfden tijd gaar als de onderste. Over de Indische keuken door W. A. K. Toen de Mohammedanen, heel lang geleden, bezit namen van Indië, was de Ilindocsche keuken een van do weinige dingen, die nog wezen op een inmiddels ondergegaan Boeddhisme. Ondanks het uitgesproken vegetarisch karakter, was ze voortreffelijk, want do natuur heeft het land niet slechts met rijkelijk veel groenten bedacht, maar ook met talrijke smakelijke kruiden gezegend. En hoe schitterend moet de Boeddhistische keuken dus wel niet geweest zijn, vóór het gebruik van vleesch word verboden! De Mo hammedanen, in hoofdzaak vlccsch- eters, brachten hunnerzijds een naar oorsprong en eigenaardigheid Per zische manier van koken mee, die in vergelijking met den eenvoudigen en emmtclijkcn Hindoeschen kost, wel ea-g nuchter was. Door de eeuwen heen ontstond dan \iit de keukens dezer beide volken een nieuwe kookkunst, aanvaardbaar zelfs voor den meest verwenden fijnproover. Hoewel in het algemeen de levensmid delen in mijn vaderland niet duur zijn (een pond boter kost ongeveer 50 cL, een prijs waarvoor men ook een kip kan koopen) is toch goed eten niet goedkoop, omdat een geredht degelijk wordt toebereid en «en goede kok zeld zaam en dan nog duur is. Het volgen de moge als illustratie dienen: Mijn vaders stokpaardje was de edele kookkunst. Hij stond bekend als een groot fijnproever, maar we kon den nooit lang een kok houden. Zoo dra er een onder de leiding van mijn vader zoover was gekomen, dat hij de kookkunst voldoende machtig was, verliet hij ons, om ergens anders zijn diensten voor meer geld ec minder werk aan te bieden. Hij trok dac naar Zijne oogheid den Nabob van Rampur, wiens keuken als een van de beste van heel het Indische Rijk geldt. Recoa voor den oorlog bedroegen de uitgu ven voor zijn keuken ruim 120.000,— per jaar, misschien zelfs nog meer. Elke kok is daar een specialist vo< r een bijzonder gerecht cn daarom zi^a er ook hóél wat koks noodig! Een verkeerde opvatting van do meeste Europeanen is, dat onze honfd- voedmg rijst is. In werkelijkheid eten wij veel meer brood, uit water en meel gebakken, dat, week als pannekoek cn nog warm, wordt gegeten. De handig heid daarbij is, om het deeg zoo too te bereiden en te bakken, dat het gaar wordt zonder daarbij een korst te krij gen, zooals hier met het brood het go- val is. Bovendien worden bij ons veel gebak en pasteitjes gegeten. Gehakt vleesch, kool, vruchten, amandelen of huilsvruohten worden in bladdeeg ge wikkeld, toebereid. Het koken van rijst is het hoogte punt van onze kookkunst Rijst wordt op verschillende manieren toebereid. Onze toespijzen bestaan uit melk- puddi.ng en compote. Niet te vergeten ook, de beroemde „Halwas" een soort pudding. Om „Halwas" te bereiden heeft men zoowat van alles noodig, zooals: vruchten, groenten, noten, room, boter, eieren, kruiden cn bioc- mencssence. 's Zomers wordt een Hal- was van bieten, en in den winter een van gember graag gegeten. De vleeschsohotels bestaan uit gehakt of gebraden vleesch dan wel geroosterd, zoo als het bekende „Kabaab". In do toebereiding hiervan overtreft de In dische keuken zichzelf. Een of andere visch of vogel, dan wel gewoon vleesch, wordt met alle denkbare vul lingen geroosterd en, opdat het door en door pikant cn sappig zal blijven, voortdurend met een pittige saus be streken. Dit proces eischt urcnlongQ opmerkzaamheid, serieuze nauwkeu righeid en groote handigheid, zooais trouwens alles in do Indische keuken. „Schabdeg" moet bijv. een lieelen nacht koken 1 Daarom heet deze scho tel ook, woordelijk vertaald: „ovcr-- nacht-gcrecht". Het bestaat uit vleesch! hallen cn heele bieten die, gedrenkt ixx de kostelijkste sausen uit room, boter en gewreven amandelen, langzaam tot moes smolten. Zooals reeds gezegd, is het koken van rijst echter onze grootste kunst. Wij gebruiken daarbij flinke hoeveel heden prima natuurboter en wel zoo, dat deze door de rijst geheel wordt op gezogen. De massa zal er dan droog on korrelig blijven uitzien. Want ddt is een eerste voreischte bij het koken van rijst: olko korrel moet heel blij ven. Op de juiste manier gekookte rijst mag niet waterig, melig of klei zijn. En nog o, zoo weinig huisvrouwen in Europa verstaan do kunst van rijst- koken. Maar, zegt men bij ons: „Nie» mand verdient beter te eten dan hi| gekookt heeft I" En door do producten van onze kookkunst ook zélf te eten, leeren we hoo het moet ofniet moet. 3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | | pagina 12