VRIJDAG 27 JANUARI 1933
DERDE BLAD PAG. 10
Kerknieuws
VRIJE EVANG. GEMEENTEN.
AFSCHEID. BEVESTIGING. INTREDE.
Men schrijft ons:
Cand. G. van IJ peren -werd Zondaj.l.
bevesti- d a's predikant der Ned. Herv. Gem.
van Wateriandkerkje, die slechts enkele maan
den vacant is geweest. De consulent, Ds. F.
L. Castelein, heeft met Joh. 12 21: „Heer.
wy wilden Jezus wel zien", den nieuwen
predikant bevestigd. Toegezongen werd Gez.
224 1. Ds. van IJperen deed des namiddags
te 2 uur zyn intrede met een predikatie over
2 Cor. 1 24: „Niet dat wy heerschappij voeren
over uw geloof, maar wy zijn medewerkers
uwer blijdschap, want gij staat door het
ge'oof". Na de preek volgden bijzondere toe
spraken door den predikant. Daarna heeft Ds.
Castelein, ook namens de ringpfedikanten, de
Gemeente gelukgewenscht met haar predikant
en hartelijk toegesproken.
Namens het Col'egium Theologicum c.
„Concordia res parva Cresit" heeft de heer
J. Heyboer, van Middelhui—, zijn studievriend
toegesproken en de verdiensten van zijl
studie- en „Concordia"-vriend, welke deze aai
den dag heeft gelegd, geschetst. Daarvoo:
zal hem namens het Collegium de. eere-bu
worden aangeboden. Voor beide diensten
vooral voor die des namiddags, was de belang
stelling groot.
DIACONIE
„D i a c. Correspond e.n.t.i.e.b.l a.«l".
Dit orgaan voor de Geref. Kerken in Ne
derland (uitg. J. H. Kok, Kampen), ging
zijn 31sten jaargang in. De redacteur Mr A.
J. L. van Beeck Calknen vraagt voor het
nieuwe jaar, waarin „trouw aan de begin
selen voor ons diakonaat" moge uitkomen,
meer meeleven van de Diacorucei!, ineer
studie aan de diaconale boekentafel on
moer gebruik maken van <)e gelegenheid om
elkanders voorlichting te zoeken.
Opgenomen is het Rapport etner Commis
sie (bestaande uit de heeren Mr. J. W.'No-
teboom. M C. Wijnbeek en Dr. J. Iloek),
op de laatste Centrale Diaconale Conferen
tie benoemd om advies uit te brengen in
zake de door de Synode van Groningen
(1027) getroffen steunregeling der Kerken
ten opzichte van samenwerking der Kerken
voor de diaconale arm verzorg" ng. Met een
9-ta| vragen werd een.enquête ingesteld,
waarbij van de 54 classes 20 een antwoord
inzonden. Het advies omschrijft het appa
raat der samenwerking, dat goheel gereed
moet zijn om bij gebleken noodzaak zoo
spoedig mogelijk in werking te kunnen tre
den. Wanne.er de synodale regeling voor de
samenwerking op de daar omschreven
wijze wordt gewijzigd en aangevuld, kan
de klacht over omslachtigheid geheel ver
vallen en bestaat geen reden voor een door
de Diaconie van Deventer begeerd „Cen
traal Diacon. Crisisfonds", omdat de voorge
slagen toepassing der synodale regeling niet
alleen classicaal, doch ook mutatis mutan
dis provinciaal en zelfs zoo noodig generaal
door a| de Kerken kan plaats vinden. En
een tweede steunregeling naast de bestaan
de in het leven roepen, zou verwarrend wer
ken. Eén regeling, die aan de eischen van
beginsel en practijk voldoet, is voldoende.
In een artikel van Mr. J. W. Noteboom
„Enkele cijfers" wordt uit de publicaties
van de Armenzorgstatistiek aangetoond,
dat de Overheidsuitga «en in 1930 bij het
voorgaande jaar met 3.55 pCt. en die van
de kerkelijke en particuliere instellingen
met slechts 1.48 pCL toenam, waaruit al
weer een verdere verschuiving van de arm
verzorging in de richting van Over
heidszorg blijkt. Ook al houdt men rekening
met de niet in de statistische cijfers opge
nomen uitgaven voor weldadigheid, moeten
toch de Diaconieën in het vorenstaande
voldoende aanleiding vinden om tegenover
de steeds verder' om zich heen grij|>ende
Overheidszorg ecnerzijds voorzichtigheid cn
anderzijds activiteit aan den dag te leggen.
Voorts wordt een en ander uit een brief
van Dr. H. A. van Andel over „de barm
hartigheid op het terrein der Zending" ge
publiceerd.
Voor het eerst is opgenomen een „Diaco
nale Kroniek" door v. d. M. (II. J. van der
Munnik?), rakende actucele onderwerpen.
KERKGEBOUWEN.
Te Aalsmeer hoopt de Ned. Hei-vormde
Gemeente nog in den loop van dit jaar tot
een gedeeltelijke uitvoering van het plan
tot den houw eener tweede kerk, namelijk
voor het oostelijk deel der Gemeente, te ko
men. Er is dezer dagen over deze zaak een
Gemeentevergadering gehouden.
HET ZEISTER SLOT ZENDINGSMUSEUM
Wat reeds hij geruchte velen bekend was,
is th ns een feit. Het oude. bekende Slot te
Zeist wordt Nederlnndsch Zendingsmuseum.
De secretaris van den Zendingsstudieiaad
te Zeist, Ds. H. D. J. Boissevain te Zeist,
zendt ons uitvoerige mededeelingen ove:-
het Slot. dat in 1686 gebouwd werd, in 1745
voor de Ev. Broedergemeente werd anngc-
korht en tot 1708 voor haar godsdienstoefe
ningen plaats hond. Bij het 200-jarig Herm-
hutter Zendingsjubileum werd door het
jubileum comité reeds het plan in overwe
ging genomen het Slot tot Zendingsmuseuin
te doen inrichten Het comité stelde zich in
verbinding met hot bestuur van don Zen
dinesstud ierand. Er moest haast gemaakt
worden, omdat 'er ook andere gegadigden
voer het Slot waren. Met het Gemeentebe
stuur van Zeist de gemeente is thans
eigenaresse werden gunstige voorwaar
den \astgesteld: het Slot zal gratis aan den
Zendingsstudieraad ter beschikking worden
gesteld. De hel-etagp van het hoofdgebouw
zal met enkele duizenden guldens kosten
tot Zendingsmuseum worden ingericht.
Voor de exploitatie zal een speciale stich
ting of vereeniglng in het leven worden
geroepen. Voorloopig wil men het museum
alleen des zomers openstellen. Hot zal niet
uitsluitend ethnnlogischt verzamelingen be
vatten, maar ook een beeld van do ontwik
keling der Zonding van de vroegste tijden
af willen geven, zoowel als van den tegen-
wonrdigon staat der Zending, en met name
van de Nederlandsche Zending. Er bestaat
ook een plan den tuin tot een openlucht
museum in to richten. Door voordrachten
over de Zpnding enz. wil men de propagan
da voor de Zending versterken.
KERKELIJK BEVOLKINGSREGISTER.
Met het oog op het invoeren van een ker
kelijk bevolkingsregister heeft de Alg. Syn.
Commissie der Ned. Herv. Kerk, hoewel niet
ia voorgeschreven, hoe de formulieren moe
ten worden ingericht, in opdracht der Sy:
node, twee systemen uitgegeven: een kaar
ten- en een bladensysteem. Van beide wor
den aan alle Kerkernden prreven gezonden
in drie kleuren: geel voor gezinnen, rood
voor mannen en groen voor vrouwen; en bo
vendien verwijzingskaartea i* grys.
Schoolnieuws.
Prof. Dr. J. C. H. DE MEIJERE.
Te Amsterdam werd hedenmiddag
Prof. Dr. J. C. H. de Meijere, sinds 1021 ge
woon hoogleeraar (in 10US benoemd tot hu
tengewoon hoogleeraur) in de Zoölogie aai
de Gem. Universiteit aldaar, ter gelegenheid
van zijn zilveren ambtsfeest gehuldigd.
Prof. Dr. W. STORM VAN LEEUWEN.
Naar wy vernemen, is Prof. Dr. W. Storm
van Leeuwen, hoogleeraar in de allergische
ziekten aan de Leidsche Universiteit, zoozeer
in beterschap toegenomen, dat hy zyn werk
zaamheden geleidelijk zal kunnen hervatten.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Zeist. Het Plaatselijk Comité Zeist heeft
een samenkomst belegd op 13 Februari a.s.
om te luisteren naar de in Amsterdam te
houden en door de Ned. Chr. Radio-Vereeni-
ging uit te zenden propaganda-vergadering
voor de Vrije Universiteit. Kan dit een aan
sporing zyn voor andere
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT.
Bij Kon. Besluit is aan Prof. D r. II. C. D.
Berger, wegens opheffing van zijn betrek
king, eervol ontslag verleend als buitenge
woon hoogleeraar in de Veeartsenijkundige
Politie.
K BES. f
Te Doorn is overleden de SI jarige heer
K. Bes. oud-leeraar aan de Rijks Iloogere
Burgerscholen te Roermond en te Tilburg.
Ilij was gelioren te Zaandam op 15 Januari
1S52 en studeerde aan de Rijks Universiteit
to Leiden van 1873 tot 1877, waar hij de mid
delbare akten wiskunde K 1 en K 5 behaal
de, staatsexamen deed en candidaat werd
n de wiskunde, natuurkunde, scheikunde
en sterrenkunde. Later behaalde hij nog de
akte lioekhouden K 12.
De heer Bgs heeft zich naam verworven
i de internationale wereld van de beoete-
aars der hcogere wiskunde niet een aan
tal werken, die werden opgenomen in «te
erhandelingen der Kon. Academie van We
tenschappen te Amsterdam. Ook heeft
heer Bes, die sedert Januari 1895 lid v
•an het Ned. Instituut van Accountair.-,
eenige werken geschreven over boekhouden.
RIJKSBEURZEN VOOR MUZIEKSTUDIE
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschapnon brengt ter algemoene ken
nis. dat in 1933 van rijkswege beurzen voor
muziekstudie zullen worden beschikbaar ge
steld ten behoeve van on- on minvermogende
jongelieden van Nederlandsche nationaliteit,
en wel:
a. een beurs van ten hoogste f 1500 voor
een jong musicus van buitengewonen aan
leg, die in aanmerking komt om ter vol
tooiing van zijn studiën naar het buiten
land te gaan;
b. eenige beurzen, elk groot ten hoogste
f500. ten behoeve van hen, die muzikalcn
aanleg bezitten, ten einde hun de gelegen
heid te geven te studeeren in eenige groote
stad hier te lande, waar zij, ten genoegen
den ondergetcekende, een cursus in
het door hen verlangd muziek, of zangon
derwijs kunnen volgen.
Belanghebbenden zullen zich aan een
;amen voor een daartoe ingestelde com-
issie dienen te onderwerpen.
Sollicitanten voor een beurs, als bedoeld
onder b, zullen alleen voor dit examen wor
den opgerocjien, indien zij bewijzen kunne.i
erleggen dat zij hebben gestudeerd on
der bekwame leiding en reeds een zekere
hoogte in de techniek hebben breikt
Zij, die voor één dezer beurzen in aan
merking wenschen te komen, behooren hur
gezegelde verzoekschriften daartoe vóór 13
Februari in te zenden aan het departement
an onderwijs, kunsten en wetenschappen.
HOOFDBENOEMINGEN.
Oud-Sehoonebeek (vac.-C. C Lut-
tik), L. van der Houten, ond. te Amersfoort.
Kloosterburen (Geref. School vac.-
H. Rozema), J. Wildehoer, ond. H. de Cock-
school te UI rum. Totaal 34 soil.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Delft (Prinses Julianaschnol. Gas'huis-
laan 200 hoofd P. Pegtel), P. van Steijn te
Rotterdam.
Drachten (U. L. O.-Rehoböthschool,
hoofd J. W. Drayer). J. van der Veen te
Wngeningen.
esterenGelselaar hoofd G H.
Gron» Enzerink), mej. G. D. Nijhuis te Bor
ne (O.).
eek (Chr. U. L. O.-Sehool „Rehoböth",
hoofd P Bakker U.zn.), P. Kooi te Bolsward
Amsterdam-Oost (Groen van Prin-
tererschool Zaaiersweg 15, hoofd H. F. du
Pon), P. C. Schav te Amsterdam-Noord.
Ma rum (LI. L. O.-Srhool, hoofd W. Pool),
mej. E. M. M. Wentink te Epe (G.). Aang.
Dr. G. NIJHOFF.
Dr. G. Nijhoff, hoofdinspecteur van de 3e
hoofdinspectie van het L. O., wonende te
Groningen, van wiens ernstige ziekte we
reeds melding maakten, is ongesteld gewor
den tijdens zijn verblijf te Alkmaar. Hij
nrdt nu verpleegd in het Stadsziekenhuis
aldaar. Zijn toestand is zorgwekkend.
ONDERWIJZERSVERGADER1NGEN.
De „Prov. Vereen, van Onderwijzers en
Onderwijzeressen in Friesland" denkt haar
•oorjarsvergadering te houden op Zaterdag
4 «Maart a.s. in hotel Amicitia te Leeuwarden.
Als sprekers hopen op te treden de heer J.
J. la Maitre, leeraar M.O. Geschiedenis te
Leeuwarden, met het onderwerp „Prins
Willem van Oranje, de Vader des Vaderlands"
dc heer J. Strikwerda, directeur der Chr.
kweekschool te Dokkum, met het onderwerp
;en uit het verleden voor het heden".
Voorts hoopt de heer J. Pasma, hoofd cencr
Chr. School ts Huizum, met de kinderen zijner
klas vaderlandsche liederen te zingen.
CHR. ONDERWIJZERS EN
„KERK EN VREDE"
Een predikant schrijft ons, dat hij het be
zwaar deelt, dat tegen Ds. J. B. Th. Hugen-
holtz is aangebracht, die vanwege zijn lid
maatschap en ijveren voor een vcreeniging
als „Kerk en Vrede" geacht wordt in strijd
te handelen met art 11 Alg. Regl. der Ned.
Hprv. Kerk. Het is de vraag evenwel, of
zienswij-ze door hel betrokken Kerkbe
stuur zal worden gedeeld.
Dat neemt niet weg, dat dan toch de open
lijk geuite ernstige grief blijft bestaan te
gen voorgangers der Gemeente, die het
Evangelie van Christus hebben te verkondi-
en die daarvoor in de plaats een evan
gelie naar den mensch dezer eeuw stellen,
met welke mooie woorden men dit ook zoekt
te dekken. Het wordt gelukkig nog door
elen gevoeld, welke wereldbeschouwing
hier aan het woord is.
Daarom moet evenzeer het positief belij
dend deel van ons volk zich er tegen ver
heffen. dat vele Christelijke onderwijzers
met denzelfden geest besmet blijken als Ds.
HugenhoJtz c.s lid zijn van „Kerk en Vre
de", de vergaderingen d««rvan bijwonen en
propa-anda voor waker- W. r-*>r het
blad dezer vereeniging door de Begeering
niet mag toegelaten worden in de kazerne,
is dan de geert, die daar aan het woord
is. niet evenzeer te duchten bij de opvoeding
onzer kinderen? Hij denkt vooral aan den
invloed, die de behandeling der Bijbelse!
en Vaderlandsche Geschiedenis daarvan zi
ondergaan en aan indirecte ondermijning
van het gezag. Daar in den kring van „Kerk
en Vrede" bovendien de vrijzinnigheid hoog
tij viert, zouden in zulk gezelschap
meer ernstige gevolgen tc verwachten zijn
voor heil, die geacht wiUen worden te staan
op den grondslag van Schrift en Belijdenis.
Hebben de onderwijzers-organisaties hier
al voldoende getuigd? Gaat het aan. dut be
paalde opvattingen door Christelijke onder
wijzers naar willekeur kunnen gehuldigd
worden? Waar belijdenissen, kerkorden en
reglementen normoerend zijn voor predikan
ten, zou er ten dezen in het geheel geen
norm zijn voor onderwijzers? Of is hier
les vrijbuiterij?
Het is in het belang van de onderwijzers
wereld zelve, dot bedenkelijke gistingsprc
cessen een eind nemen en ouders niet d>
kwestie van vertrouwen behoeven te stel
len.Daartoe is liet niet noodig z.g.n. ontslag
kwesties te krijgen om een uitspraak i
hebben van de Commissie van Beroep, want
dat verergert den toestand vóór en na?
Wat dan? De schrijver vraagt zich af. of
om allerlei oorzaak het Chr. Onderwijl
niet kerkelijk zal moeten gedifferentieierr
worden, opdat de hand. met de resp. belij
denissen «kan bewaard blijven en de geest
van het onderwijs zedelijk worden beïn
vloed.
Dezer dagen werd te Amsterdam de jaar
liiksrhe vergadering gehouden van de
Hoofdcommissie der Vereen, voor Chr. Na
tionaal Schoolonderwijs met de inspecteu
dezer Vereeniging.
Tiet college van inspecteurs is de laatste
jaren, mede door den groei der Vereeniging
aanzienlijk uitgebreid. Er zijn thans 12 in
specteurs. allen deskundigen op liet gebied
an het lager onderwijs, meest directeuren
of leeraren aan Chr. Kweekscholen G. Mei-
ma te Groningen, .T. strikwerda Dokkum,
A. J. L. Wijtzes te Sneek. G. Kamerling te
Aneldoorn. O. F. W. Rietveld te Doctinchcni.
J v. d. Spek te Utrecht. N. Heukcls te Am-
s'erdam, H. Schilp te Leiden, W. J Visser
te 's-G ra ven ha ge, P. van Duijvendijk te Dor
drecht .T. Gras te 's-Gravenhage cn Dr. K.
Huizengg te Middelburg. Door de inspec
teurs werd medegedeeld, dat zij in het af-
ecloopen jaar ook weer veel besturen en
onderwijzers met hun adviezen hebben mo
gen dienen Vooral hij benoeming van hoof
den van schelen mankten de besturen van
hun adviezen een dankbaar gebruik. Bij
ongew ensch'e verhoudingen traden zij soms
bemiddelend op en mocht het h.in' meer
malen gelukken misverstanden uit den weg
te ruimen.
Gerapporteerd werd over het vak lezen.
aarnaar door de inspecteurs in het afge-
loopon iaar een onderzoek is ingesteld. Men
heeft daarbij de in bet hogin van het jaar
a=teestelde richtlenen gevolgd. Een schrif
telijk rapport zal nog worden opgesteld. Het
kan dan in bet nrg"an der Vereeniging
Berichten en Bijdrae-en worden gepubli
ceerd. In het jaar 1933 hoopt men een on
derzoek in te stellen naar het* vak van Bij-
helsrhe Geschiedenis en wat daarmee sa
menhangt Een liist van vragen is reeds on
gesteld. Zoo hoopt men tot een goed over
zicht te komen van de behandeling van dit
belangrijke vak op onze scholen.
Een belangrijke financieele zaak werd
door inspecteurs ter snrake gebracht, n.l. of
het niet moge ijk is, dat scholen, die finan
cieel zwaik staan, geholpen worden door de
scholen die in een gunstiger rositie verkoo-
ren. en of de Hoofdcommissie daarbij niet
hemiddelend zou kunnen optreden. Verschil
lende voorspellen werden besproken. De
Hoofdcommissie zal de zaak nader ovcr-
Ook de kwestie van de schoolartsen werd
besproken B-eris vroeger was gebleken, dat
de inspecteurs in dezen niet eenstemmig
oordeelen. De Hoofdcommissie meent dut
om de kosten, die dit instihmt onee
twij'eld zou mede brengen, invoering thans
niet gewenscht is. Ongemerkt wordt ook.
dat zooveel dingen, onk zulke, die on zich
zelf heel niitUg zijn, den rustigen gang van
het onderwijs storen.
De Vnorötter snr°k den wensch u't. dat
ook in het komende iaar de arbeid der in-
snectie riik gezegend moge zün en moge
medewerken tot den hloei van het Chr
Nationaal Schoolonderwijs in ons land.
OPHEFFING
Te Zed dam (G.) zal de Openbare
School, die 12 leerlingen telde, met 1 Mei
a.s. worden opgeheven. Gcdep. Staten van
Gelderland hebben hun goedkeuring aa.i
het desbetreffend Raadsbesluit der gemeente
Bergh gegeven.
GEREF. SCHOOLVERBAND
De geschiedenis der Godsopenbaring
op onze Scholen.
Als 31ste uitgave van het Geref. School
verband is in de serie „Voor Onderwijs en
Opvoeding" verschenen: „De geschiedenis
der Godsopenbaring op onze scholen", door
Prof. Dr. A. Noord t z ij.
Deze uitgave bestemd als inleiding tot
een te houden bespreking, is bedoeld, aldus
Prof. Noordtzij, als een poging om te doen
zien, „dat we veel rijker zijn dan we oot
hebben gedacht, dat die rijkdommen vlak
bij ons liggen cn wij niet anders te doen
hebben dan ze samen te vergaderen tot één
schat; en tevens om de bescheiden vraag
te stellen of we langs den door mij gewezen
weg niet beter het doel kunnen bereiken,
dat met de teboekïtelling der open Imrings -
daden Gods werd beoogd: de zelfrechtvaar
diging en in het nauwste verband hiermede
de verheerlijking en grootmaking van on
zen God".
De schrijver wil allereerst, dat eenerzij ds
het „historische" karakter van de geschiede
nis der Godsopenbaring helder en duidelijk
het gecstcsbewustzijn gesteld zal wor
den en de invloed bij de vertelling daarvan
goed ingedacht zal worden. Voorts vraagt hij
een degelijke en consciëntieuse voorberei
ding, opdat over het onderwijs de zegen
Gods afgebeden mag worden.
Prof. Noordtzij wil liever dan van „bij-
helsche geschiedenis" en van „heilige go-
schiedenis" gesproken hftbben van „de ge
schiedenis der Godsopenbaring". Hij wil,,
'n het onderwijs daarvan God de alles-
behoerschende plaats zal innemen. Ook
moet de H. Schrift niet enkel bezien worden
als het boek dat don weg der zaligheid
wijst, maar li ierbovenuit als het boek van
de zelfopenbaring en zelfrechtvaardiging
ran den eeuwigen God. Voorts moet inge
dacht worden, dat we hier te doen hebben
met een complex geschriften van Oostersohc
huize, die we slechts dan ten volle zullen
kunnen verstaan, wanneer we dat „Oostei-
schejniis" goed kennen en dat de geschie
denis in een bepaald land. nl. Kanaan, zich
afgespeeld heeft Wannec door studie en
onderzoek langs dien weg nieuwe schatka-
meren ontsloten worden, moet daar een
dankbaar gebruik van gemaakt worden. In
het aaneengeschakeld geheel van onderling
nauw samenhangende historische gebeurte
nissen, moeten de hoofdgedachten Gods oni
dekt worden. De hoofdlijnen van het Gods
gebouw moet men aldus leeren zien, de
trekken van het duidelijk omschreven fun
(lament en de pijlers waarop het gebouw
van de Zelfopenbaring Gods rust, leeren
kennen. En aan de kinderen moet men
de hoofdtrekken van de nu in disharmonie
zich ontvouwende „geschiedenis vnn hemel
wereld en nardwereld" doen zien en de daar
in telkens aan het licht tredende worsteling
Gods om door het indragen van Zijn leven
de machten dos doods terug te dringen.
VAN SPELEN TOT LEREN
EN VAN LEREN TOT STUDEREN
Dat ons schoolstelsel in alle opzichten
volmaakt is. zal wel niemand beweren,
zal de buitenstaander menen, dat er zo
geveer niets van deugt, als hij het oor leent
aan de voortdurende klachten, die door
len worden aangeheven. Hiervoor is echter
geen bestaansrecht aan te wijzen, daar ons
schoolstelsel in vergelijking met dat van
andere landen heel wel die vergelijking kan
doorstaan. Dit neemt natuurlik niet weg,
dat we ook op dit terrein mogen jagen naar
de volmaaktheid, of we die ook grijpen en
vangen mochten! Daarom wil ik gaarne
wijzen op een gebrek, een leemte, die
opnieuw is aan de dag gekomen, hoewel
die reeds heel lang bestaat, n.l. het mi
der gelegenheid voor onze kinderen van
overgang van spelen tot leren, alsook
leren tot studeren.
Nnuweliks was het K B. bekend, waarbij de
toelatingsleeftijd voor de lagere school met
drie maanden verhoogd werd. of van ver
schillende kanten werd geroepen, dat er nu
meer gelegenheid voor kleuteronderwijs
moest komen. Daartegenover kwam heel
natuurlik de opmerking, dat dan van be
zuiniging geen sprake kan zijn daar het
kleuteronderwijs het geld zou verslinden,
dat op het lager onderwijs werd uitgewon
nen. Nu zal ik geen partij kiezen in den
strijd over de vraag, of het inderdaad ge
wenst is, dat alle kinderen de kleuter
school bezoeken dan wel. of we met Come-
nius moeten volhouden, dat de kleinen tot
hun zesde jaar niet anders moeten volgen
dan de moPderschnol. Voor het ogenblik, nu
er toch geen geld beschikbaar is, kan die
strijd blijven rusten Wel moet er op gewe
zen worden, dat heel veel ouders, die het
met Conieniiis eens zijn, toch hun kinderen
één jaar naar een frrihelsrhool of dergelijke
inrichting zenden. Waarom doen zij dat"'
Omdat zij overtuigd ziin dat de overgang
uit het gezin naar de lagere school, zoals
dip nu is ingericht, te groot te plotseling is.
In huis alleen spelen, in de school bijna
uitsluitend leren, in huis voortdurend de
handen gehnrken, in school de handen op
bergen op de borst of op de rug; in huis
oor en hand als organen voor het op
en, in school alleen oog en oor. Wi] men
niet aan die behoeften tegemoet komen door
goed georganiseerde kleuterinrichtingen, dan
men altans de eerste klas der lagere
school anders moeten inrichten dan die nu
is; dan moet dit eerste jaar aan de kleinen
geven de overgang van spelen tot leren. Nu
laat de wet wel ruimte voor die wijziging,
wat betreft het leerplan, maar we hebben
daarvoor gpen geschikte leerkrachten. Onze
derwijzeressen krijgen een opleiding, die
bevoegdheid verleent voor het geven van
onderwijs tot in de hoogste klas der lagere
school, ja zelfs voor vele vakken ook in de
Ulo-school. Maar wat de kinderen nodig
hebben voor de overgang van spelen tot le-
dat hebben ze niet geleerd. Dat wordt
wel onderwezen aan de leidsters van de
kleuterinrichtingcn. Men vergelijke slechts
het exanienprogram A en B voor deze meis
jes met dat voor het eindexamen der Kweek
school.
Nu de minister de aanvangsleeftiid met
drie maanden verhoogd heeft, en er binnen
kort nog eens drie maanden bijkomen, is
hij ook verplicht te zorgen voor een over
gang van spelen tot leren; kan het niet
door geldelijke steun aan de kleuterinrich
>n dan zal hij de toegang altans tot de
eerste klas der lagere school moeten open
stellen voor onderwijzeressen, die geleerd
hebben voor die overgang: een brug moet
er komen, op welke manier dan ook.
Voor een dergelijke moeilijkheid komen
ook alle ouders te staan, die hun kinderen
dc lagere school nog voortgezet onder
wijs willen doen geven. Die kinderen zijn
gewoon aan onderwijs, gegeven door één
leerkracht, want de lagere school kent ge
lukkig het stelsel van vakonderwijzers nog
met, al ziet men hier cn daar reeds enkele
de school binnen dringen. Op twaalf- of der
tienjarige leeftijd verandert dit, wanneer de
kinderen naar een hogere burgerschool of
een gymnasium gaan. Daar kent men al
leen vakonderwijzers en in dit opzicht zijn
de grote inrichtingen met veel parallelklas-
scn voor zulke leerlingen gevaarlikcr dan
de kleine scholen. Hoe groter het aantal vak
leraars, hoe moeilijker de overgang wor.it
oor de leerlingen. Zij, die slechts één on
derwijzer kenden, komen nu in aanraking
met tien. twaalf, ja eens zag ik een program
ma van een H.B.S. waar in de eerste klas
negentien, zegge negentien leraars les moes
ten geven!
En nu weet iedereen, die met het onder
wijs in aanraking komt, dat er dan stellig
twee of drie leraars daaronder zijn mei wie
zelfs een normale leerling het niet vinden
kan. Bij zulke leraars werkt de jongen of
het meisje niet. Heel verkeerd, zal men
zeggen: ik stem het u volmondig toe, doch
de werkclikheid is niet anders. Gevolg daar
van is, dat die leerling blijft zitten of naar
een andere inrichting moet overgaan.
Vroeger had men de ouderwetse Mulo-
scholen met negen of tien klassen. In zulke
scholen werd in de zesde en hogere klassen
het onderwijs gegeven door twee of drie on
derwijzers. waardoor er inderdaad een over
gang kwam van de klasse-onderwijzer naar
de vakleraar. Tans is dit nog slechts bij
wijze van uitzondering het geval. Daaraan
heeft de wetgever van 1920 ook een beetje
schuld doordat die ouderwetse Mulo's niet
meer mogen bestaan: het moeten alle kop-
scholen worden. Toch is het niet alleen de
wetgever die hier schuld heeft. Ook het Mu
lo. of zoals het nu heet, het Ulo, draagt nipe
de verantwoordelikheid, daar deze school is
opgetreden als concurrent van de driejarige
H.B.S. Men geeft einddiploma's en heeft
daarvoor het examen ingericht, terwijl men
kantoren, vennootschappen, enz. heeft ge
vraagd aan het Ulo-diploma dezelfde waarde
toe te kennen als aan het diploma der drie
jarige of het bewijs dat men van de derde
naar de vierde klas der vijfjarige H.B.S.
kon overgaan.
Ook dit is een leemte in ons schoolstelsel.
Reeds zijn er hogpre burgerscholen, waar
men een voorbereidende klas heeft ingericht
om het aan de kinderen gemakkelik te ma
ken van de klasse-onderwijzer over te gaan
naar de vakleraar. In zulke klassen geven
slechts enkele leraars van de H.B.S. les en
heeft tevens nog een groot voordeel en
wel dit, dat de school nu zelf kan uitmaken
of de leerlingen voor verdere studie geschikt
zijn dan of het heter is dal zij naar ain
bacbtssckool of nijveriieidsoader? s cv< -
gaan. Hoe vroeger dit beslist kan worden,
met de grootst mogelike waarschijnlijkheid,
hoe beter dit voor ouders en kinderen, ja
voor de hele maatschappij zal zijn.
Zo ziet men, dat er nog wel iets te verbete
ren valt aan ons schoolstelsel. En als men
dan ook nog eens luistert naar de vele pae-
dagogen, die klagen over de oppervlakkig
lioid in heel ons onderwijs als gevolg van
het te groot aantal vakken, zowel hij lagcr-
als middelbaar onderwijs, dan behoeft de
minister van onderwijs nog niet te vrezen
voor gebrek aan nuttige arbeid, zelfs al
houdt zijn collega voor financiën de hand
op de beurs. Er zijn hervormingen nodig, die
geen geld kosten, ja die geld sparen: een
dorado in een tijd als we nu beleven.
EXAMENS
PR JMO flES
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
promoveerd is tot Doctor In de Wis- en Natuur
kunde or^proerscarirt; „Over eenige ruoster-
pu-ntproblemen", de heer L. VV. Nieliind, gebo
ren te Leeuwarden. De promotie geschiedde
ACADEMISCHE EXAMENS
NED. HANUELSHOOGESCHOUL TE ROT-
de heer H. C Hupkes.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
J' IOJKSUnTvEKSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
Rechtswetenschap: doet. ex., de heeren M. J.
J. W. A. vim Eykel
van deze beslissing gehoi
dwongen deze loonsverlaging moest aanviur-
ter wille van c.e kumeraden, die anders ont
ECONOMIE EN FINANCIEN
BINNENLAND
NIEUWE LEENING AMSTERDAM
W. van Amsterdam ontvingen
nsorlium een aanbieding tot ovoi
groot f 10 milMoen.
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
OP LEVEN EN DOOD
WAT ZAL ER NA 4 MAART
GEBEUREN?
ROOSEVELT WIL VERLAGING
VAN HET PRIJSPEIL
25 Januari 1933
Nog steeds staan de verhoudingen in Amerl-
jlking, zuodat expansie dringend
rika doet, moet men niet te
toestand uan de Oveizijde van
ui tengewoon slecht, veel slech-
de dagelijks overgeseinde be
is er geweldig
In wanorde
T. A. Edzes, W. A. Eschauzler. J. J. Manschot,
H. van der Molen. 10. G. Mulder (met lof). 1'.
Stal Mn ga, J. G. M. Tinselboer. D. in 't Veld, A.
THEOU SCHOOL TE KAMPEN. Gesl.: God
geleerdheid: cund.ex.. de heer K. [{eenders te
door. Wat zal
ren "t?f'ls'°Koo
periode van leven ol dood
lc^z"uiuTöènMoi-eB..rnh,Vhet8pfenit
dc dollar zal guan depreciee-
sevelt'e opinie Juist, dat men de
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN
Gesl.: Geneeskunde: artsex.. de heor M. B. J.
M van ilor Logt. goh tc Kottcidam; semi-arts-
ex.. de heer Dr W. Wintzcn.
EXAMENS-HANDGL EN ADMTNTSTR TIE
De totaal-uitslag der laatstgehouden examen*
welijke. Deelgenomen door 2G3 "ciind'. w.o. 4
eenlgd VeSUtei
jaar of de.-nui
dc Kooplust te prikkelen. Dit
uiting bij het geuite streven van
el'ijk' z'ij!die6miJiierT "n "de^Ver-
uezliten, om de productie een
ds langer, stil te leggen. Zij ho-
an de ste.-ds aanzwellende voor-
linen komen, die nu al boven de
ten zijn gestegen. Hierdoor blijft
ven de markt hangen.. Indien de
2 vrouwelijke. In de tweo voorgaande Jaren
slaagden 24.2 en 21.3
EXAMENS-KADASTERTEEKENEN
Deze examens vangen In Aprl a.s. te Den
Haag aan.
npn vermeerdi
Wat de bint
der proda-eere
der zooals gezegd, op sterke af
traden. Wij vermeenen. dal dit
n Is. Want prijsstijging zal lel-
utslders. die in allen geval een
tostpiijs hebben dan de Ameri-
land, hun invoeren zullen kun-
n. zullen de vreemdelingen a«J-
UIT HET SOCIALE LEVEN
dat Roosevelt,
trustvorming
brengt den co
d-ucent (riatui
boven komt het feit tot uiting,
als vurig democraat, niets voor
gevoelt. Het niet produceeren
r 1 ijk. wanneer de outsiders die
iet tegenhouden) en dit zal hij
t willen voorkomen. Hij zou do
willen zien uitgebreid; hierdoor
nshe.id In de mijnen worden ver
wal den heer Roosevelt blijk-
s de vraag. ..wie zal het koper
zijn geen Liefhebbers".
Lagere prijzen
DE WERKLOOSHEID
Op 31 Dec. 1932 :lep het aantal werkloozen in
ons land naar de 400.000 Lw. 3fi5 671 personen
geheel werkloos en 21.839 personen gedeeltelijk
met alle mach
productie zelfs
kan de werklo
niinderd. Maar
bracht wordt.
Roosevelt
zal hij op e
richting door te vttt
is va.n preferen tleele
Amerika naar dat lat
op papiej
lijn
vijl l.ij voorstHndei
litgai
an- de
drljvlgbeld in Amerika tot grooter werkloos
heid leiden terwijl de prijsdaling, d.e inen zlctt
voorstelt tot stand te brengen, de ontwrichting
versche-rpt. Op die wijze zou Roosevelt de sym
pathie. welke hij n u nog geniet, verspelen, het
geen te meer spreekt, nu hij ook salarissen en
loonen voor personeel in overheidsdienst wil
inde hierdoor de begrooting met
groote bedr
De vraag.
of de dollar zal
gestold. De Genie
zal zich het
N.V. ZEIJLS VERZEKERING-MIJ
Ten bedrage van 1 000.000
gemeenteraad van Dordrecht besloot
d tot een -.edrag vin f 1 'ul.hjil ei
ildi-ng hiervan oen caid ienuip san te
k N.V.
-..yt de Nede
Handelsbank N.V..
irl uidst
Ze
op 1 lTebr. 1934.
N.V. ZEIJLS VERZEKERIGS-MIJ
Winst 1932 10.131.04
De N.V. Zeljls Verzekering MIJ
r haar werden i
jreide poli«f
Desniettegenstaande geeft de Balans per 31
CULTUUR MIJ. GAZI
Opschorting der conponbetaling
lede.rt heit verschijnen va.
S In September 1932 g<
de silsa.lprijzen. Deze zijn zelfs nog
redaaid. Derhalve zijn de beschikt'.i
len niet toereikend om de mnte op de „hll
fe voldoen. Verkoop der bezittingen on
der de huidige omstandigheden is zon eoed als
«gelijk. Er blijft echter gegronde hoop. dot
-n matige stijging der stsalprljzen de rente
betaling zal kunnen worden hervat. Daa-om
roote obligotlehouders. dir te
ltgegeven obligation bezitten,
bereid verklaard, voorloopig
het land ten opzichte der han-
_.stie der
den. ko,rtom n.l deze problemen zullen de Inter
nationale ve.rhoudiingen beïnvloeden en het la
inning de eco-
Reductie der oorlogsschalden
Wat de oorlog.sschuldeu betreft, kan men op
landen, die hun verplichtingen op 15 December
J.l. zijn nagekomen. wil onderhandelen over
pllchtingen hebben verzaakt, la contact uitge
vaar verluidt zou Washingfon bovendien aan
Engeland hebben laten weten, dat men gaarne
l'ond op' goudbasis stabiliseert, 'welke voor
vaarde van het Britsche devies lat
nlaiidsche
De
plegei
te houden aan het goud en loonen
kosten dus in goudwaarde te blljv
Men hoopt In Washington, dat Engeland
oude^ gadeel
mtalltelt
schulden bed rag zal
en standaard weer te
door vrijwillig in het
mmen. WIJ zouden een
de Engelsche
Albloi
erkeerd
bezitten, wanneer biljkei
dergelijken stap zou kunnen doen.
Olie-oorlog ingeluid
Met al die ongunstige factoren voor oogen
a het begrijpelijk, dat er op de international1»
ueurzen weinig omgaat. DaaibiJ komt, dat de
>lie-situatle zich verscherpt heeft, zoodat oolc
ie aupdeelen Koninklijke, de spil onzer beurs,
;en niet ongevoelige daling hadden te onder-
;uun. Er a-hi jut een olie-oorlog te zijn inge-
uid. Enkele jaren lang heeft men getracht do
•erschillende roet-in-hel-eteii-guoiers tot een
ïezamenijke restrictie te bewegen. Internntio-
iieid gc-had
tvijzigd is. Hadden de super-ct
18 Jin. 25 Jan.
Indien de ta;
ieuw te vormen kartel zullen
ai vermoedelijk ook de Stoi
Ned. Scheepvai
de andere Bcheepvuart-shures, waar-
niet heel veel te hopen is.
18 Jan. 25 Jan.
zou opmaken. Dezt
zoodat In doorsnee niet vee] meer dan f 5
uintaal zaj worden gemaakt. En voor de-
>rljs kan men nog n,let eens beduidende
tlteiten verkoopen. Zoover het zich laat
en. zal Europa dit Jaar niet onbelangrijke
titeiten rietsuiker moeten Inslaan. H r
zijn de te maken prijzen echter buiten
on slecht, vooral, wnnueer men bedenkt.
Ie Dondensrhe noteering op clrcn 5 shil-
it beta l ing der
lende dat ook
ereld ve-rklnrf
cn. ZIJ stellen
alle obllgatleho
n tot instandhouding
■rlooplg de couponbet
dTagen. Waarbij nor opgemerkt wordt, dat bij
<*eu - wop.d - i mar'c" »rljs de exploitatie-
-- jedofc» -den.
geveer f 3.50 uitkoi
de snlker-aandeclen
prijzen, al is het o\
doende onderscheid
DelfPB"t"vin Tahai
."keiIjk, dat men onvol-
■t te nuiken tus8Chon d<
e fabrieken onderling.
erdam Rubber
