1
Ursula, Cunera en de kerk
van Rhenen
VRIJDAG 13 JANUARI 1933
EERSTE BLAD PAG 3
DE TOESTAND VAN
ROTTERDAM
NIEUWJAARSREDE VAN DE
BURGEMEESTER
lister heeft de gemeen'eraad van Rotter-
ni een vergadering gehouden, waar de
rgemeester Mr. P. Droogleever Fortuyn,
gebruikelijke Nieuwjaarsrede hield.
ipr. vangt aan de Raadsleden zijn beste
nschen aan te bieden en zijn dank te be
ren voor de geluk-
ïschen, welke hij bij
jaarwisseling van de
en mocht ontvangen.
|en terugblik op het
afgesloten jaar, zegt
is weinig opwek-
d. In jaren van voor-
1, toen het interna-
iaal handelsverkeer
in steeds stijgende
j bewoog, gegroeid tot
der middenpunten
dat verkeer, wordt
terdam, als natuur-
geVOlg van de Burgemeester
lts, die zij .inneemt, Droogleever Fortuyn
tijden van economi-
ontwrichting en inzinking als wij thans
ven, van de Nederlandsche gemeenten
het zwaarst getroffen,
iet scheepvaartverkeer ter zee is in 1932
■ker teruggeloopen dan in 1931. Eerst op
lecember j.l. kwam het 10.000ste zeeschip
Rotterdam aan, in 1931 op 19 November
in 1930 nog een maand vroeger. Het ton-
ecijfer, dat in 1931 met ruim 2Vfc millioen
,T. was teruggeloopen, is in 1932 nog
ker achteruitgegaan, n.l. met 3 millioen
.T.
eze daling bedroeg voor Hamburg met
avens ongeveer 2.G millioen en voor Ant-
pen 2.3 millioen N.R.T.
1932 heeft de Nederlandsche vlag in
haven de eerste plaats moeten afstaan
le Britsche. Al behield de Duitsche vlag
ierde plaats, haar achterstand ten op-
ite van de Britsche is thans verdubbeld,
et aantal schepen, dat in Rotterdam aan-
im met een lading erts, is in 1932 verder
ïald tot 425 tegen 716 in 1931, het aantal
ikomen kolenbootcn is teruggeloopen. tot
tegen 402 in 1931 en het aantal houtsche-
van 259 tot 364 in 1931. Het aantal graan-
ipen; wist zich op 915 vrij goed te hand
en, evenals het aantal met olie geladen
ipemop 139-
j het uitgaande verkeer zette de daling
het aantal met steenkolen en cokes ge-
n schepen zich voort; hun aantal bedroeg
in 1932 tegen 2080 in 1931.
et stukgoedverkeer. dat zich in 1931 op
peil, van 1930 had kunnen handhaven,
ninderde in 1932 met ongeveer 15%, een
nking, welke zich eveneens in de andere
erlandsche en buitenlandsche Noordzee-
heeft voorgedaan,
nezeèr de Rijnscheepvaart door de crisis
itroffen, blijkt uit"de afname van het goe-
nverkeer te Lobith. Dit bedroeg in 1929:
ïillioen gewichtstonnen, in 1930: 51 mil-
iml931: 43 millioen en in 1932, naar ra-
slechts 32V2 millioen. In verband met
oote vermindering van massagoedtrans
en verminderde het aandeel van Rotter-
uit" den aard der zaak het sterkst ,n.l.
33 op resp. 28,-2144 en 15 millioen ton.
bedroeg in 1932 46% van het totale Rijn-
icrste Lobith tegen 50.6% in 1931, 55%
Ö'AO én 60-in 1929. -- -
et aantal opgelegde zeeschepen bedroeg
Januari van dit' jaar 10, metende 484700
T., waarvan 85 Nederlandsche.
in zeehavengeld werd in ronde cijfers
er 1932. f 3.890.000 ontvangen of f 670.000
der dan in 1931, in welk laatste jaar
opbrengst reeds met c.a. f 590.000.— was
ïald. Het binnenhavengeLd bracht irr 1932
909.000.— zijnde f 205-000.— minder dan
931, loen de opbrengst er van met c.a.
""T— bij die van 1930 was ten achter ge-
ontvangstèn van - de Gemeentelijke
delsjnrichtingen liepen in 1932 met on-
ler 10 pet. terug, tegen 3 pet. in 1931.
oewel van verschillende zijden, op grond
cijfers vaa de laatste maanden, de inee-
is geuit, dat het laagste punt van de
essie zou zijn gepasseerd, zoo is toch,
spr., de Tijdsspanne, waarover deze ge
ms loopen, nog te kort om er met zeker-
een toekomstbeeld uit af te leiden,
ik de achteruitgang van de industrie
zich dit jaar verder voortgezet
het winkelbedrijf wordt de toekomst
groote zorg tegemoet gezien. Het jaar
bracht een, in aansluiting aan het vo-
jaar, verderen achteruitgang van het
denstandsbedrijfsteven, die vooral in dun
van het tweede halfjaar, een ernstigeu
n aannam.
gevolg van de verdere inzinking van
bedrijfsleven heeft de werkloosheid ziet»
932 wederom zeer beduidend uitgebreid,
'aantal bij de Gemeentelijke Arbcids
3 ingeschreven werkzoekenden boven de
ar bedroeg op 31 December 1Q32: pl.rn
10, van wie ruim 42.000 mannen en pl.m.
vrouwen, tegen op 1 December 1931:
32.000, van wie pl.m. 30.000 mannen en
vrouwen.
door den Dienst voor Maatschappelijk
ihetoón gedane uitkeeringen stegen in
and met de groote werkloosheid tot pl.m
395.000 op 10 December 1932. In 1931 Ik
g dit cijfer op 5 Dec. pl.m. f 11.440.000.
929 on 7 December pl.m. f 4.908.000, zoo-
in 1932 het bedrag, hetwelk aan onder
ling whs uitgekeerd, ruim viermaal zoo
't was als dat in 1929.
't spreekt vanzelf, dat ook de bevolkings-
e.eing'cfen invloed van de tijdsomstan-
ïeden ondervond. In totaal is het zielen-
al der Gemeente in het afgeloopcn jaar
508 personen verminderd en het aantai
uners bedroeg op 31 December 1932:
ro, va-n wie te Hoek van Hoek van Hoi-
3.722 woonachtig zijn. De gezondheids
and van de bevolking in 1932 kan gun-
genoemd worden.
woningvoorraad vermeerderde, door
'ting .na aftrek van onttrekking, met
woningen en bedroeg op 1 Januari j.l.
152 woningen. Gemeentelijke houw en
cnigingshouw.vonden in het afgélonpen
1 niet plaats, terwijl door particulieren
p 1310 woningen werden gesticht.
1932 verkocht de Gemeente 16.47.63 TLA.
i'grond, waarvan 15.63.64 H.A. aan den
iter-Maasoever en 0.83.99 II A. ann den
•-Maasoever, voor een bedrag van in
f 4-.851.702, zijnde gemiddeld f 29.15
m2.
moeilijkheden, aldus hesloot spr. die
land en elke stad voof zich nog zullen
te overwinnen vóór weder van
gszins gevestigde toestanden zal kunnen
'en gesproken, zullen ve'e en ernstig-*
De taak, veike op liet Stadsbestuur van
frdani rust. zal zeker in net nieuwe
niel 'ic'Ter zijn dan ze was in het jaar
achter ons ligt.
rede van den Burgemeester werd
lens den Raad hoantwoord door het oud-
lid den. heer H, W. Hoeb*
Uit het Sociale Leven
HET VISSCHERIJBEDRIJF
TE IJMUIDLN
IDE VISCHUIx V 02R NAAR FRAKRIJK
Uit IJmuiden schrijft men aan de N. R. C.:
Onder de visohhatulelaren alhier heeischt
groote ontstemming over de vele legeerings
maatregelen inzake den uitvoer van viscii
naar Frankrijk, welke den handel belem
meren. Beweerd wordt, dat men aan de af-
deeling Vissoherij van het Departement van
Economische Zaken en Arbeid met op de
hoogte is, en de handel verkeerd wordt
ingelicht.
Drie weken geleden heeft de afdeelitig
Visscherijen aan de handelaren meege
deeld, dat in het eerste kwartaal van dat
jaar 240.000 K.G. fijne visch naar Frankrijk
moest worden uitgevoerd. Het bestuur der
IJ muider Visohhandelvereeniging wist even
wel reeds in October dat het contingent fijne
visch op 285.000 K.G. was bepaald. Toen de
administrateur der vereeniging dezer dagen
te Darijs vertoefde, won hij officieel tniicri
tingen in en kreeg laatstgenoemd cijfer be
vestigd. Echter werd Jieiu meegedeeld, Jat
het over het vierde kwartaal van 1932 te
veel ingevoerde kwantum, zijnde ruim
196.000 K.G. van het contingent voor hei
derde kwar.taal zou worden afgetrokken',
zoodat feitelijk maar ruim 88.000 K.G. tn
dit kwartaal mag worden ingevoerd
Veel meer is men echter ontstemd over
het feit, dat de Regeering thans aan de
handelaren heeft toegewezen, hoeveel ieder
van bet contingent fijnevisch mag uitvie
ren. Groote visehhanidelaren, die de laatste
jaren toevalligerwijze weinig zaken niet
Frankrijk deden, mogen nu 20 K.G, tong
per week naar Frankrijk zenden, terwijl
kleinere handelaren veel gfootere kwan-
tums mógen verzenden en daar niet aan
toekomen. Het gevolg is, dat de gedupeor-
de handelaren andere wegen hebben ge
zocht en ook hebben gevonden: zij verzen
den nu fijne visch via DuitschJand naar
Frankrijk, waarvoor zij geen certificatie
noodig hebben, ofschoon deze visch wel
wordt afgetrokken van het contingent. Op
deze wijze gaan groot ere kwantums visch
naar Frankrijk dan op certificaten.
Het conflict.
Er zijn weer elf binnengekomen trawlers
gelost door de reeders en hun helpers.
Voorts was binnen het Noorsche stoom
schip „Steinman" met haring uit Bergen
voor de firma Dekker. De daarvoor bestem
de havenarbeiders weigerden het schip te
lossen, waarop de firmanten de lossing zeif
ter hand namen. t
Bij een werkwillige in de President Kru-
gerstraat zijn weer ruiten ingegooid. De da
ders zijn onbekend.
Het personeel van de kolensohuiten der
firma S. I. Groen is tegen a.s. Zaterdag, in
verband met de staking in het visscherijbo-
drijf. ontslag aangezegd.
BEDRIJFSPENSIOENFONDS IN DE
SIGARENINDUSTRIE
In de Ned. R. K. vereenlging van sigarenfa
brikanten Is met de vertegenwoordigers van de
drie werkLiedenorganisabies in de sigarenin-
dustrte een overeenkomst bereikt over een te
stichten bed<rIJfs.pensioenfen.ds. Er ls overeenge
komen, dat op de eersten betaaJdag In Fc-
brdart 1933 door de werk Meden, werkzaam bij
de fabrikanten, die hebben bijgedragen aan
het stamkapitaal voor het pensioenfonds van
de R.K. vereenlging- van sigarenfabrikanten
voor het eer^t premie- zal worden bc-taoid
(1 pot. van het-loon), en dat op den eersten be-
•taa.raagr in "Maart 1933 aan de rechthebbenden
voor het eerst pensioen zal worden uAtoetaaio.
Rechthebbenden zijn de 25-jartgeen-oudere-
werklieden. die in 't tijdvak-van 20 Jul'32 t. en
met 15 Augustus In het bedrijf werkzaam zijn
en minstens vijf Jaar in de sigarenindustrie In
dienstbetrekking zijn geweest.
Het aanvangspeneioen bedraagt f 3.25 per
WDe'Ned. Federatie van sigarenmakers en ta
baksbewerkers. heeft een afwijzend standpunt
Ingenomen, d-och zal zich nog nader beraden.
Door genoemde werklledenorganisaties zul
len zoo spoedig mogelijk stappen worden ge
daan ten einde ook met het verbond van ver-
eenl,gingen van sigarenfabrikanten in Neder
land eenzelfde overeenkomst aan te gaan.
CHR LANDARBETDERS"30ND
Te Ermelo werd een pro-parandavergadering
gehouden van den Chr. landarbeldensbond. Het
gelukt om een afdeeling van dezen bond op
DE DRIE H0LLANDSCHE
JONGENS GEHULDIGD
HARTELIJKE TOESPRAKEN IN HET
VEREENIGINGSBOUW TE MAASSLUIS
Heel de bevolking van Maass'uis heeft gister
deelgenomen aan de indrukwekkende huldi- ing
van de drie wakkere zeelieden, die door het
aan boord klimmen van de brandenden Oceaan- i
reus de Atlantique zulk een kranig staaltje
van durf en behendigheid hebben verricht en
daarmee de eer van onze vlag hebben hoog
gehouden. Het toppunt van de feestelijkheden
in het vlaggende Maass'uis werd wel bereikt
in de opgepropt volle zaal van het Vereeni-
gingsgebouw, waar 's middags om 2 uur de
eigenlijke huldiging plaats vond. Het podium
was met de Nederlandsche driekleur versierd.
Een leger persfoto"rafen hadden zich opge
steld. In de zaal zelf was het een gedrang van
je wclste om een goed plaatsje te bemachtigen.
Velen moesten zich met een zeer ongeriefe
lijke staanplaats tevreden stellen.
Om kwart over 2 werden de drie dappere
llollandsche jongens, n.l. de matroos P. de
Boer, de tremmer A. Wijgerse en lichtmatroos
M. v. Teijlin-en, onder luid applaus binnen
gebracht en naar het podium geleid.
Daar had het Huldigins-comité reeds plaats
genomen. Naar men weet bestond dit uit de
volgende heeren: de Burgemeester van Maas
sluis, de heer C. P. I. Dommisse, E. Muller,
vertegenwoordiger van L. Smit Co.'s Int.
Sleepdienst, Dr. W. Thiebout, J. Gaasbeek, J.
van Deventer, L. F. H. Dirkzwa"er, N. Pers-
son, H. W. Alberti en L. Mostert. Verder
waren aanwezig de bemanningen van de Witte
Zee en Lauwerszee, de heeren L. de Boer,
namens de Inspectie van de Scheepvaart in
het 2de District Rotterdam, C. Verschoor, oud-
rezagvoerder, J. Loranchet, Directeur der
Consignataires Réunles, vele sleepbootkapi
teins, Ds. J. Akkerhuis, Ds. Rietberg, Ds.
Bramei en vele anderen.
De voorzitter van het Huldigingscomité,
Burgemeester C- P- L Dommisse, sprak
een hartelijk welkomstwoord tot de aanwezi
gen, waarna hij er op wees, dat ons volk met
de zee is saamgegroeid door de historie heen
en er door Gods gunst groot door is geworden.
De Oranjevlag heeft gewapperd van het koele
Noorden tot het warme Zuiden. Naast den
roem bracht de zee echter ook gevaren mee.
De Ned. reddingmaatschappijen zijn er een
bewijs van. Doch daarnaast hebben de Hollan
ders zich ook altijd onderscheiden door hun
ve aard „bergingswerk". Roemrijke tochten
zijn er in het verleden gemaakt. L. Smit Co.
was er altijd direct by om de behu'pzame hand
te bieden. Thans verkeerde een Fransch schip
in een woedende vlammenzee. Dank brengt
spr. namens het Nederlandsche volk voor het
heldenwerk door deze drie mannen verrient.
Drie Nederlanders, drie Maassluizers hebben
den moed gehad op dat gloeiende schip te
klimmen en er te blijven. Wjj willen u, a'dus
spr., thans laten gevoelen wat er in ons hart
leeft. Gij hebt de eer van onze vlag hoog
gehouden. Gy hebt een manmoedig bewijs
geleverd van internationale solidariteit door
gecii onderscheid te maken by het vastmaken
der trossen van vreemde sleepbooten. Den
dank brengen wij u van het Neder'andsche
volk, omdat ge niet geaarzeld hebt te doen
wat ge moest doen. (Daverend applaus).
Namens L. Smit Co.'s Int. Sleepdienst
sprak daarna de heer E. M u 11 e r, die hulde
bracht aan de onverschrokken mannen niet
alleen van de Witte Zee en Lauwerszee, maar
ook van de Roode Zee. Deze drie mannen zijn
geheel vrijwillig aan boord van het brandende
schip gegaan. Gy hebt, a'dus spr., door uw
daden bewezen hoe het internationaal wezen
kan, hoe het moet gaan en worden. Spr.
brengt dank en hulde voor de cordaatheid en
hèt tactisch optreden. Reeds nu wil de M»at-
schappy bewijzen hoezeer zy dit alles op pi-ijs
stelt. Namens de Directie bood spr. daarna
de drie jonge mannen onder couvert een
spaarbankboekje met f 509 aan.
Na deze rede heeft Burgemeester Dom
misse opnieuw het woord gevoerd en in wel
gekozen warme bewoordin-en het drietal
afzonderlyk gehuldigd en hen namens het
Huldigingscomité een fraaie herinnerings-
Te tfcassluis had. gisteren de huldiging plaats.van de bemanning der „Lauwerzee", die
zich zoo heldhaftig gedroea bij den brand aan-boord an de „Atlantigue". Tijdens
de rede 'an den heer Dommisse. Burgemeester van Maassluis. Het dappere drietal
gtfiecl links zittend van i. n. r.: P. M. Baar, Ay.JVijgerse en.JU van Teijlingen.
DE GUERILLA AAN DE GRENZEN
De grensbevolking contra douaniers
Over 't optreden van de Duitsche douaniers
is de grensbevolking niet best te spreken,
doordat ze zelfs in 't centrum van een stad het
vuur op smokkelaars openen of alle toe
gangswegen met spijkers beleggen. De
Maasbode deelt mee, hoe bij Venlo een auto,
die op Nederland&"h grondgebied tegenover
het Nederlandsche douanekantoor stond, door
eenige Duitsche beambten over de grens werd
gesleept en daar in beslag werd genomen.
Ook werd een luxe auto van een te goeder
naam bekend staande autoverhuurinrichit'ng
door de Duitsche douane gekcnfisceerd, daar
de chauffeur een vijftal Du'tsche personen
over de grens bracht, die bij visitatie in het
bezit bleken te zijn van eenige pakjes tabak,
die in hun jaszakken waten geborgen.
De chauffeur was geheel te goeder trouw
en wist van het medenemen van tabak hoege
naamd nietshetgeen ook wel bleek uit
het fe:t, dat hij de gewone kilometer-taxe be
rekende, wat hij stellig niet zou gedaan heb
ben, indien hy zyn risico betaald wenschte te
zien. De aangehoudene personen, die den auto
hadden gehuurd, werden vrygelaten. De chauf
feur kon den in beslaggenomen auto onder ge
leide en geheel voor eigen rekening naar Düs
seldorf brengenen kan voorloopig naar
zijn wagen fluiten, ondanks het feit, dat door
de burgerlyke en politioneele autoriteiten van
Venlo, ten overstaan der Duitsche douane
werd verklaard, dat de chauffeur aan het ge-
hsele geval geen schuld draagt of er zelfs ook
maar van af wist.
Dit zijn slechts enkele gevallen van de hon
derden, die zich in den laatsten tijd in het
grensgebied hebben afgespeeld, en duidelyk
demonstreert zich thans de houding der be
volking tegen het aanmatigend optreden der
Duitsche douane.
In het Duitsche grensplaatsje Kaldenkirchen
by Venlo as de toestand tusschen douanebe
ambten en bevolking reeds dermate toege
spitst, dat men het va" de. zijde der douane
noodig heeft geoordeeld, des nachts de wonin
gen van eenige douanebeambten te bewaken,
daar men voor overvallen vreest. Naar wtf van
de Duitsche grenspolit'e vernamen, is Zondag
middag op de woning van een douanebeambte
geschoten en drong ^en 5 m.m. kogel door een
venster het woonvertrek van den beambte bin
nen, zonder gelukkig iemand te treffen.
Ook Zondagavond moesten de beambten de
hulp van de politie inroepen, toen zij een twee
tal vrouwen hadden gearresteerd, die elk een
half pond koffie frauduleus hadden ingevoerd.
Een groep jongemannen viel de douanebeamb
ten aan om de vrouwen te ontzetten. Tijdens
dit gevecht werden van weerszijden harde
klappen uitgedeeld tot de politie er tusschen
kwam, die de vechtenden wist te scheiden. Te
gen de jongelui werd proces-verbaal opge
maakt.
De oorlog aan het smokkelfront is in een
nieuw stadium getreden en wie weet, welke
verrassingen daarby nog te wachten zijn.
auto-dieven.
Een op de 2de Kostver'orenkade te Am
sterdam ontvreemde Fordauto werd later in
de Van Reigersbergenstraat teruggevonden.
Eenige reepen chocolade ontbraken echter. De
vermoedelijke dader, een 17-jarige monteur,
is in Haarlem aangehouden en vandaar naar
dit bureau gebracht. Later is nog aan het
bureau geleid een 17-jarige glazenwasscher,
die ervan verdacht wordt aan bedoelden dief
stal medeplichtig te zyn.
medaille aangeboden, waarna hy de bevolking
van Maassluis feliciteerde met het bezit van
drie zulke wakkere kameraden.
De heer Muller heeft namens de drie
jonge mannen den duiZIndvoudigen dank, die
er in hun hart leeft, tot uitdrukking gebracht.
Na het zingen van twee coupletten van het
Wilhelmus werd de plechtigheid, die in intie-
men kring nog werd voortgezet, beëindigd.
Rest ons nog te vermelden, dat een tweetal
huldetelegrammen waren binnen gekomen
de stuurlieden van de Rotterdamsche Lloyd
van den heer M. J. N. v. d. Hidde, een v
tegenwoordiger der reederij, die momenteel
op een te Falmouth gestationneerde sleepboot
vertoeft.
Kunst en Letteren.
GUSTAVE DORé HERDACHT
J.l. 8 Januari was het een eeuw geleden,
dat de groote Fransche teekenaar Gustave
Doré te Straatsburg werd geboren.
Doré heeftteen zeer voorspoedige ofschoon
korte levensloop gehad Op zijn 15e jaar
reeds was hij te Parijs, om zich als teeke
naar te bekwamen. In korte tijd had hij
zich groote naam verworven, wat het dui
delijkst blijkt uit de opdrachten, die Rabe
lais, Balzac, Chauteaubriand hem gaven. In
1861 begon hij een reeks prachtbanden met
Dante's „Hel". Doré's grootste succes, dat
hem tot over heel dé beschaafde wereld be
roemd maakte, was de illustreering van de
twee deelen der „Sainte Bible". In het ge
heel heeft Doré negentig boeken verlucht.
Hij deed niet alles zelf, hij liet vele teeke
naars voor zich werken en vergenoegde
zich dan vaak met hun een algemeen idee
te geven Juist, toen hij een aanvang wilde
maken met de illustratie van Shakespeare,
(10 jaren voorstudie gingen aan de uitvoe
ring vooraf) overleed hij: 23 Jan. 1883.
MAURITS SABBE
wordt 9 Februari a.s. 60 jaar. Hij zal in een
academische zitting worden gehuldigd. Een
monografie door Lode Monteyne zal wor
den uitgegeven. Een portret zal door Walter
Vacs worden geschilderd. Wie met de hul
diging sympathiseert storte een bedrag op
no" 26864 van Dr M. Peremans te Antwer
pen.
Gemengd Nieuws.
BRANDEN.
Te Venlo brak brand uit in de werkplaats
.on C., waar een sigarenmakery is gevestigd.
In den brandbaren voorraad, vonden de vlam
men gretig voedsel. Spoedig stond het geheele
gebouw in lichte laaie. De brandweer wa,s
spoedig met haar motorspuit ter plaatse. Zij
slaagde er in de aangrenzende perceelen tegen
het vuur te vrijwaren. Het aangetaste perceel
is evenals de geheele inventaris en een be
langrijke voorraad aan sigaren en tabak ver
loren gegaan. De oorzaak van den brand is
onbekend. De aanzienlijke schade wordt
sicgedeeltelyk door verzekering gedekt.
EEN SKI-ONGELUK.
De heer A. van Dokkum, leeraar en con
rector aan het Willem Lodewijk-gymnasium
te Groningen, brak in Zwitserland bij de ski-
sport een been. De heer Van'Dokkum is naar
Groningen vervoerd.
AUTO-ONGELUKKEN
Bij H o n s e 1 e r s d y k heeft een hevige
botsing plaats gehad op den Nieuwenweg tus
schen Honselersdijk en Poeldijk tusschen een
luxe auto, bestuurd door den heer J. Jansen
uit Voorburg en een autobus der W. S. M.
De oorzaak hiervan was, dat van een pus-
seerende goederentram der W.S.M., waarvan
de baan vlak langs den weg loopt, de loco
motief dikke rookwolken achterliet. Hierop
heeft de bestuurder van de luxe auto blijk
baar niet gerekend. Met een snelheid van
pl.m. 30 K.M. vloog de auto tegen de bus, die
uit de tegenovergestelde richting naderde.
De luxe auto werd aan de voorzijde vrijwel
geheei vernield, terwyl ook aan de autouJ3
zware schade werd toegebracht. Beide voer
tuigen konden niet meer op eigen kracht w
ryden en moesten worden wegges'eept.
De bestuurder van de luxe auto bekwam een
bloedende neus; voor het verdere liep het
ongeval goed af.
De busdienst was even vertraagd.
Te Weerselo (Ov.) werd op den
Rijksstraatweg het zevenjarig dochtertje van
de familie H. door een luxe auto aangereden.
Het kind is in hoogst zorg-wekkenden toestand
naar het ziekenhuis te Hengelo vervoerd.
Te Hees bij Nijmegen werd het acht
jarig zoontje van School op den rijksweg door
een auto aangereden. Het kind liep ernstige
inwendige kneuzingen op en is in een naburig
huis binnengedragen.
Te Wassenaar werden drie werklie
den, in werkverschaffing bezig zijnde nabij de
K'ip, aan- ereden door een vrachtauto, be
stuurd door R. in dienst bij v. d. B. Twee
personen kwamen er met lichte verwondingen
af, doch v. T. werd zeer ernstig verwond. Een
yzeren pen drong hem in een arm, waardoor
dit lichaamsdeel tot op het been werd open
gereten. Hy werd een meter of tien meege
sleurd. Dr. Baart de la Faille verleende de
eerste hulp, waarna de gewonde per zieken
auto naar het ziekenhuis in Leiden is vervoerd.
Tegen den chauffeur is proces-verbaal opge
maakt. Hij beweerde, dat de stuurinrichting
niet in orde was, doch toen de politie hiernaar
een onderzoek instelde, kon zij daaromtrent
niets bespeuren.
Te U d e n (N.-Br.) is op den provincia'en
weg de melkrijder Volgens door een vracht
auto aangereden. De man werd ernstig inwen
dig gekneusd naar het ziekenhuis vervoerd.
zangconcours te meppel
Voor het op Hemelvaartsdag a.s. (25 Mei)
le Mappel te houden Chr. Zangconcours gaven
zich reeds 24 koren op. Als juryleden zullen
fungeeren: mej. M. W. Brinkman te Zwolle,
de heer J. P. J. Wierts te Den Haag en de
heer T. Sprey te Rotterdam.
door E. D. J. DE TONGH Jr.
Rechtzaken.
ii (Slot)
Rhenen werd nu een gezochte bedevaarts
plaats, waar velen heen trokken om gene
zing te zoeken voor keelziekten, waarmede
zij bevangen waren want Cunera was
immers met een „daeil" om haar keel ge
worgd en tevens offerden zij hun gaven,
die dikwijls uit groote sommen bestonden
Van de aldus samengebrachte gelden
werd een aan de heilige Cunera gewijde
kerk gebouwd. Zij, die de kerk met rijke
geschenken begiftigden, kregen een aflaat
brief; ook werd zulk een brief verleend aan
degenen, die gedurende honderd dagen aan
de kerk werkten. Een exemplaar van zulk
een aflaatbrief, in de Latijnsche taal ge
steld, is nog op het stadhuis te Rhenen aan
wezig.
De tegenwoordige kerk dateert uit de XlVe
eeuw. is geheel in steen overwelfd en bevat
een ruim koor. Zij is een z.g. hallenkerk,
d.w.z. de beuken zijn alle drie even hoog,
een schikking, die men bij talrijke Neder
landsche kerken aantreft. De kerk genoot
de eer, dat paus Adrlaan de Zesde
(1459—1523), de eenige Nederlander, die de
pauselijke tiara heeft gedragen, haar een
orgel schonk.
Een unicum bezit deze kerk in het z.g.
oxaal, dat maar in een zevental kerken
hier te lande wordt aangetroffen. Een oxaal
is een verheven tribune or galerij, die opge
richt werd tusschen liet koor en het schip.
Het.diende tot plaats voor het zangkoor, ter
wijl bij solemneele missen van daa-- het
epistel en het evangelie gezongen werden.
Van zulk een kerkmeubel nu is de Cunera-
kerk in het gelukkig bezit. Het dateert van
ongeveer 1540 is van rood marmer vervaar
digd en is van rijk beeldhouwwerk in Re-
naissance-stijl voorzien. In den loop der tij
den had men dit kunstwerk geheel met wit
kalk bedekt, maar in de jaren 1914—1918
heeft men het daar weer van ontdaan, zoo
dat het beeldhouwwerk weer tot zijn recht
komt Verder treft men in dit bedehuis aan
een paar eikenhouten banken van 1570, ook
met fraai snijwerk versierd en (wee eiken
portalen van 1654, terwijl ook d' preekstoel
van mooi beelrlhuwwerk is voorzien.
De kerk werd vroeger opgeluisterd door
talrijke beelden. Ze zijn echter alle verdwe
nen en in 1566 door de beeldstormers ver
nield, alleen het beeld van de H. Cunera
staat nog boven den ingang van den toren,
gedekt door een baldakijn.
Maar nog op andere wijze is dit mooie
kerkgebouw geschonden. Zoo heeft men in
1857 en 1864 de muren afgebikt en al de
artistieke muurschilderingen vernietigd, ter
wijl in laatstgenoemd jaar de prachtige ko
peren kronen werden verkwanseld. Men had
in dien tijd geen oog voor kunst en voor
werpen van historische waarde; de zilver
lingen, die men er vooor kreeg werden op
hoogeren prijs gesteld. Zoo zijn ook de
beelden van de twaalf apostelen uit hei
koor verdwenen.
Een merkwaardigheid van deze kerk is
in onderaardsche gang, die naar het Ag-
nieten-klooster liep, en waardoor de nonnen
de kerk bereikten. Men kan er nog een me-
'ter of tien in doordringen, maar verder is ze
I dicht gemaakt.
Na de Hervorming kwam de kerk in do
macht van de Hervormden, die tot nog (oe
in het onafgebroken bezit er van gebleven
zijn. met uitzondering alleen van de jaren
1672 en 1673. toen Rhenen door de Fransciien
in bezit was genomen en de kerk door hen
aan de Roomschen werd afgestaan. Nauwe
lijks echter had de vijand de hielen gelicht
of hel kerkgebouw kwam weer in handen
van de Hervormden.
In 1492, en wel den llden Mei, werd op
last van paus Adriaan VI begonnen mtt
den bouw van den bijzonder schoonen en
hoogen toren, een van de 'raaiste van ons
land. In het toren portaal leest men op
gedenksteenen de volgende opschriften:
Desen Toom is Begonnen fe
Bouwen daegs voor Pancras
synde XI Mayo in den jare 1492.
Ao. MDXXXI den XXVIII Mayo
is desen Thoorn voltooid.
Men heeft er dus 39 jaar over gebouwd.
Omtrent den bouw van dezen toren zijn,
gelijk bij zoovele andere to-ene, ver chili, n
de verhalen in omloop. Volgens het eene
wenschten de burgers van Rinenen hem uit
gevoerd te zien naar het plan van den toren
van de Nieuwe Kerk te Delft; volgens een
ander was zijn bouwmeester Jean Amel,
de architect van den Onze Lieve Vrouwe
toren te Amersfoort en van de kaMierlranl
te Antwerpen: volgens een derde waren er
twee bouwmeesters, vader en zoon, van wie
de eerste den Amersfoortschen toren zou
bouwen en de zoon dien te Rhenen. De va
der, ziende dat het ontwerp van zijn zoon
mooier was dan het zijne, maakte een eind
aan zijn leven.
Hoe dit zij, hieruit blijkt wel, dat de St
Cunera to ren den naam had van een pra ii-
tig bouwwerk te zijn, en dit is hij ook in
derdaad. Zooals alle voorname kerktorens
.bestaat hij uit twee vierkante bene. enver-
diepingen, waarop een achtkante lantaarn
rust, die wordt bekroond door een lage hou
ten spits, ter vervanging van die van vóór
den brand van 1897. welke echter evenmin
lot den oorspronkelijken bouw behoorde. De
toren is van gebakken en gehouwen steen
opgetrokken en is rijk in zijn onderdeden.
Jammer dat men in 1680 eenige zeer zware
klokken uit den toren genomen en die te
gelde gemaakt heeft.
Maar nog meer te betreuren was het on
geval dat den toren trof, toen er dun 4cn
September 1897 de bliksem in sloeg, het
bovendeel afbrandde en het klokkenspel
verloren ging. Dit laatste is nooit hersteld.
Ook werd het dak van de kerk ernstig be
schadigd en viel het historische kerkorgel,
dat door paus Adrlaan VI geschonken was,
aan den brand ten offer.
Gelukkig, dat onder de niet genoeg te
roemen leiding van dr. C u y.pe rs alles weer
her-teld werd tn de o**Je Cuneratoren du
-e r «n rc> r-LJd p ijkt.
HAAGSCHE RECHTBANK
AANRIJDING ONDER ALPHEN
De reciitbiuik heelt lieden voortgezet da
beiiniuieiuig legen den 25-jar.gen reiziger J.
L. v. d. V. uit Aipticn a. U. rt., iLie leiecüt
gestaan hceit ter zaae dat inj op 18 Ociuner
jU op aen Rijksweg te Aiplien, als auioje-
rtuumer een wienyder, ze^eicu J. Aluwler,
neen aangereden, tengevolge waarvan deza
Thans werden vier getuigen h déoharga
gelüoord.
net U.M., waargenomen door jhr. mr. van
Aseli van- Wijck zeuie, dat na ne eerste oe-
UajiMeinig is gebleken dat ecu der getuig.-n,
die aanvankelijk had verklaard dat hij ais
tegenligger van verdachte niet met verblin-
ueud hebt zou hebben gereden, op die ver-
ft.iunng is teruggekomen.
Het is spr. dan ook niet gebleken dat v.
d. V., hier grove schuld zou hebben, wes
halve hij thans vrijspraak vroeg. Vonnis
26 Januari a.s.
Don niet verschenen 29 jarigen bloemist
W. F. de Koning, uit Leiden, is bij dag
vaarding een negental oplichtingen ten laste
gelegd. K. heelt n.l. bij verschillende le.e-
rancies goederen besteld, o.a. een rijwiel en
versehihemle landbouwgereedschappen. vv-M»
ke goederen hemzijn geleverd, doch waar
van betaling achtenvege bleef. Waar deze
verdachte reeds eerder veroordeeld is, vroeg
het O..M thans bij versték tegen li. 6 maan
den gevangenisstraf.
INGEZONDEN STUKKEN
lelijkheid der Redactie)
DE TOENEMENDE ONVEILIGHEID
't ook aanbeveling verdient bankpersoneel,
wei ten plattelands als in de sleden, tn staat
te stellen oü evenlueele overvallen zich zelf ta
verdedigen Deze middelen zullen meer baat
Wellicht kan i
OORZAAK VAN DE TOENEMENDE
ONVEILIGHEID
Geachte Redactie,
Als getrouw lezer van Uw blad neem Ik bfl
dezen de vrüheld u te verzoeken een klein
plaatsje voor onderstaande regelen te willen
afstaan, waarvoor b|j voorbaat mijn dank.
inzake de toenemende onrustbarende gebeur
tenissen, welke de laatste tUden ook In ons
land zijn doorgedrongen heb Ik ook de Inge
zonden stukken van Kema, Abonné en J. S.
gevolgd.
In bedoelde stukken worden verschillende
gedachten geuit om. zoo mogelijk, de vele gru
welijkheden tegen te gaan. Hoewel het niet
mijn bedoeling ls hierop nader In te gaan. heb
Ik mli wei afgevraagd; zouden bedoelde maat
regelen wel eenig succes hebben? En dan ge-
mij. dat noch het een. noch het
gen. Zoo de
En d;
zeggen:
Inden, roepen niet slechts,
wen om een gerechtvaardigde straf, welke
''"ds dierbaar en onfeilbaar Woord on* duide
lijk en zender eenige twgfel doet hooren n.l.
de doodstraf. Ook on dit punt Is helaas de
Overheid van Gods Woord afgeweken. O dat
d® '°°Fon van de betrokken autoriteiten 'hier-
nkomstlg de»
den goeden weg zijn.°"
Ik hoop van harte, dat deze letteren tot het
goede doel mogen medewerken en teeken
Hoogachtend,
P. v. V.
schrikkelijke dingen die tegenwoordig plaats
Woerden. 11 Jan. 193J.
LICHAMELIJKE OEFENING
VOETBAL
DE R.C.V.B. COMPETITIE.
Programma voor morgen.
Klasse I.
Rotterdam: K.D.O. I—Zwart Wit I.
Rotterdum; Rendracht I—Unicum I.
Rotterdam: D.V.V. I-R.C.K.
Schiedam: lJro Patria I—I-I.B.S. I.
Klasse lla.
Rotterdam: V.V.O. I-Stormvogels L
Rotterdam: Zwaluwen I-S.H. I.
Rotterdam: Ü.D S. I-T.T B.
Rotterdam: G.W.B.—Steeds Ilooger I.
Rotterdam: D.O.S. I—B.V.A. I.
Klasse Ub
Rotterdam: W.l.A. I—Z.O. I.
Rotterdam: Odiveo—Centrum.
Rotterdam: Condors I—S.SS.
Schiedam: V.V.S. I—Vitesse L
Res. Klasse I.
Rotterdam: Unicum II—Pro Patria IL
Schiedam: II BS II—D.V.V. II.
Rotterdam: Zwart Wit II—Eendracht IL
Res. Klasse II.
Schiedam: Stormvogels II—Zwaluwen II.
Overschiet Z.O. II—V.V.O. II.
Vlaardingen: B.V.A. II—Unicum III.
Res. Klasse III.
Rotterdam: W.l.A. III—Condors II
Rotterdam: S.H. II—D.O.S. IL
DE C.N.V.B.-COMPETITIE.
Programma voor morgen.
District Zwolle.
Klasse I.
Zwartsluis: Z.S.V. I—M.J.V. I.
Kampen: D.O.S. I—Quick 1.
Nunspeet: Volharding I—C.S.V, I.
Zwolle: Be Quick I—Sportclub I.
Meppel: Sparta I—Zwaluwen L
Klasse II.
Kampen: Go Ahead II—Z.S.V IL
Elburg: Quirk II-C.S.V. M.
Hasselt: Olympia I -Be Quick II.
Elburg: F.lb. Bovs I—Stormvogels L
District Twente-West.
Klasse I.
Nijverdnl: D.F. S. I-Exrelslbr I
Nijverdal: V.V.E. I-Volharding I.
Klasse II.
Almelo: Oranje Nassau I—Sportlust I.
K lasse III.
RIJsscn: Excelsior III—Ent. Boys II.
Hollen: V.I.O.S. IOranjij Nassau II.
District Drente,
Assen: U.D.I. I—H.V.V. I.
Dellen: D.O S. I-H.S.C I.
