I
WAT 1932 BRACHT
SOCIALE KRONIEK VAN DEN
JARE 1932
1932 IN DE LETTEREN
PRINCIPIEELE BEWUST
WORDING
Rechtzaken.
RIJDAG 30 DECEMBER 1932
DERDE BLAD PAG. 1
KA
'aa%i
EN KORTE KRONIEK OVER HET
AFGELOOPEN JAAR
niet als vorige jaren
Kroniekmatig geboekstaafd liggen de he-
ngrijkste gebeurtenissen van liet jaar 19:52
kort bestek voor ons. Er is een opvallend
jrschil vergeleken met vorige jaren. Want,
U-ter dan gewoonlijk is deze kroniek, l'clbe-
>gcn, vol knallende explosies was dit jaar
jjkbaar niet.
Ongetwijfeld, er werden rampen opgetee-
nd en moedgevende gebeurtenissen; maar
ein was het getal en weinig beduidend de
iteckenis. In de wetten van bet wcreldge-
lurcn schijnt een zekere nivclleeringsten-
ins te schuilen; d w.z. nu eens zit het in de
^eeilte, dan weer in de hoogte; nu eens is
weg van het gemeenschapsleven lang en
et jen zwakke helling; dan weer is hij kort
aar steil oploopend.
Het jaar 1932 was crisisjaar; erger dan zijn
organgers; misschien nog minder erg dan
j3 wij weten het niet, want wij zijn
•nschen van den dag maar felle bewogen
lid was er niet.
Die crisis gaf telkens builen op het lichaam
ir maatschappij; dc symptomen cr van spe-
n in de kroniek mee; maar slechts nu en
m wordt het een schreeuw en een plof;
t is niet de bruisende bergstroom met kla-
ifrend^ watervallen en jachtende versnellin
n; maar de rivier in de vlakte, die langs
oevers schuurt, soms tegen een strekdam
it, een enkele maal over de zomerdijk
jn. de uiterwaarden overstroomt; maar
crigens met natuurnnodwendige bezadigd
id de weg zoekt naar de zee, waarin zij
•h voor altiJJ verliest.
Ziedaar, wat ter inleiding noodig was. Vol-
een kort overzicht der maanden.
januari
gej
rikspndië is Nederland niet. Dat bleek ook dit
wij weten hier wat overstroomingen
n, zelfs kennen we thans de schokken, wel
aan de natrilling van een aardbeving doen
nken; maar ginds is het groote en massale.
Kroniek vermeldt dan ook:
In vele deelen van den Ncderlandsch In-
tol schcn Archipel richten overstrooomingen
i§ aote schade aan.
daDeli wordt door een orkaan en banjirs ge-
ooi st-erd.
nde dier is het 't verkeer te land en te water,
ïlvo t offers eischt:
DeDe „Stanfries IV" vergaat met man en
id- uis.
lanOp de spoorbrug bij Dordrecht worden drie
en, nimeters door een trein gegrepen en ge-
gdpod.
En het is de duivelachtigheid van den
oen redelijken mcnsch, die de verkeersgevaren
z\ rgrnnt:
(ik- On den T rijschen trein wordt nahij Slo
pen -dijk een aanslag gepleegd, welke mislukt,
het ik een poging om on het trajèfct Amster-
en m—Zaandam een trein te doen ontsporen,
ief islukt gelukkig.
Terwijl het „verkeer" onder de volken lijdt
taricfhelemmeringen, waardoor de Ned.
tempering genoodzaakt is de eerste schrede
zetten op de weg der jammeren: contin-
m nteering!
februari
niemand de naam meer van het ongelukkige
Jiuusje in Den Haag.
De bezuiniging streeft de ijdelheid op zij:
Het Bezuinigingsrapport-Welter wordt ge
publiceerd. Het steelt voor dat op de Rijksbc-
grooting 1933 een bedrag van 102 millioen
zal worden bezuinigd.
Indië heeft weer zijn brand: nu aan boord
van de „Dempo" te Tandjong Priok; Joh. II
Reen krijgt een welverdiend monument ir<
't mommie. tale Briolle en de fascisten trach
ten zich onsterfelijk te maken of te blnmce-
ron door slag te leveren met de communis
ten: met bekvechten waren ze in Overschie
zelfs niet meer tevreden.
augustus
Padvinders, al houden zo ook van uniform,
zijn minder kwaadaardig dan fascisten; zij.
legeren zich internal'onaai in de vlakke vel
den van Wassenaar. De chef scout, lord Ro
bert Baden Powell komt zelf kijken. Men
zwemt en krijgt de „ziekte van Weil"; men
vaart naar IJsland; men komt in conflict
met de rcederijen (of de reederijen met hel
scheepsvolk, zoo men het maar nemen wil);
men vliegt en te Tul/hergen verongelukt een
Zwcedseh nachfpostvliegtiiig, tengevolge
waarvan twee personen om het leven komen;
men wordt oproerig, en krtfgt op Koninginne
dag in Indië amnestie op groote schaal; men
denkt aan de historie van Indië en richt te
Batavia een Van Heutz-monumcnt op.
september
De Jaarheurs telt steeds door: nu de 27e in
Utrecht; de Koningin dort het ook en bezoekt
weer Amsterdam; de Volkcnl»ondscoinmissie
handelt evenzoo en vergadert onder voorzit
terschap van onzen minister Ucelaerls; het
Bossche Gerechtshof blijft ook tellen met ge
vangenisjaren en veroordeelt vader en zoon,
betrokken bij het Puthroeksohe stroopersdra-
ma, tot resp. 15 en 0 jaar gevangenisstraf:
tenslotte doetdc dood, die op het verkeer
loert, et ook:
Tc Laren komt een autobus in botsing met
de Gooische stoomtram: een doode, IG ge
wonden.
october
De malaise gaat zonder nimocr zijn gang:
In de bouwbedrijven komt een nieuwe lonn-
overcenkomst tot stond. Het water volhardt
ook in zijn nistelooze pogingen ons land le
teisteren, hooge vloeden maken schade.
Indië heeft weer zijn ramp:
De mijncnlegger. „Krakatau" slaat hij Soe-
rabajn om: vijf personen «orden gewond
De Rnttcrdnmsche politie blijft actief: zij
legt beslag op revolvers en patronen, bestemd
voor clandesticncn uitvoer naar Duitschland.
De Prins van Wales is ook actief en ver
eert ons land met een spelletje „golf; gene
raal Snijders krijgt een medaille, omdat de
K.N.V. voor de Luchtvaart 25 jaar bestaat;
Gustaaf Adolf wordt in Schiedam herdacht
en de Schie krijgt bij Rotterdam een nieuwe
spoorbrug.
november
Bij de kleumerige demonstratie op Hout-
rust is het kil en koud; een warme vuurgloed
verzengt -heel de prachtige „P. C. Hooft" te
Amsterdam. Hier en daar in 't land trilt dc
bodem en heeft de bevolking; duizenden
weencn, als een trouw politieman in Den
De Krakatau werkt weder. En als de na-
ur zwijgt, dan komen de mcnschen in ac-
ien®:
Te Brastagi hebben ernstige gevechten
ssclien Bataks en Chincezcn plaats.
De spanning in het Oosten is oorzaak, dat
3081 torpedojager Van Galen uit Soerabaja
o^-par Shanghai vertrekt.
>orts hebben we Itier de eerste felle brand:
:aaèt bekende gebouw „Felix Meritis" te Am-
or'erdam wordt gedeeltelijk in de asch ge-
mg maart
malaise werkt door; werpt zich op de zee
ïdengages en de looncn in de mijnindustrie,
elke alle worden verlaagd; zij dwingt de
vcntsche stakers een strijd op te geven,
ilke de Chr. organisaties liever niet
iren begonnen en brengt verdeeldheid in
'tgB S.D.A.P.. De O.S.P. wordt gesticht en gaat
a nrrelcn aan de organisatie der oude partij.
De malaise brengt ook de Koningin in Fries
nrl; waar zij incognito kennis neemt van de
•0(1 in de landbouw; nadat zij, dwars tegen
malaise in, de 2Gste Jaarbeurs heeft ge
iend! Wij mogen tie moeilijkheden evenmin
ngl 'erschatten als onderschatten!
APRIL
Indië heeft weer zijn rampen: een modder-
Indjir op midden-Java; en dan de vrccsclij-
e vliegramp, waarbij Wiersrna en de zijnen
inkwamen en die hier droefenis bracht.
De malaise vreet door: loonsverlaging bij
,rt spoorwegen, groeiend smokkelbedrijf aan
Tost- en Zuidgrens.
Twee lichtpuntjes:
Minister Ruijs opent de nieuwe Maasbrug
Maastricht; en het 300-jarig bestaan van
Universiteit van Amsterdam wordt luister-
jk gevierd. Er worden eere-doctoratcn aan
ikende Nederlanders cn buitcnlandsclic ge-
Iérden verleend; o.a. aan burgemeester de
ugt en oud-wethouder Wibaut.
mei
-ze Weer aardbevingen in Indië, nu in de Mi-
„ta,|assa en op Flores,
Vports een bezoek van Prinses Juliana aan
VVieringcrmeerpolder cn kort daarop het
'rr<x)le moment. Op 28 Mei les middags te
uur 2 minuten wordt de afsluiting van de
n|derzee voltooid.
■t Een ram of een zegen? hier de vlag uit.
naar de vlag halfstok. Doch hij zeer velen
elk ..eval: waren wij er maar nooit aan
figonnen.
juni
Geen maand der verheuging; toenemende
"iminaliteit:
Te Boskoop heeft een gevecht plaats tus-
:hon politie en werkloozen waarhij een per
■>»n gedood en vele andere gewond worden.
erdachtcn inzake de Putbroeksche
toordzaak worden tot resp. 15 en 8 jaar ge-
angenisstraf veroordeeld.
'Voorts: het risico van den arbeid:
Bij de rattenbestrijding aan boord van een
chip in de Amsterdamsche haven is eon
antal personen door blauwzuur vergiftigd,
arwijl een medicus door verdrinking om het
even komt.
Bij een vliegongeval te Vaals komen twee
'liegers door verbranding hot leven.
Verder: in de lucht de „Graf Zeppelin", die
en bezoek aan Twente en Rotterdam
Haag door moordenaarshanden valt, of in
Rotterdam als slachtoffer van zijn plichts
getrouwen dienst
december
Rampvrij was de laatste maand van het
jaar volstrekt niet. Bij Muiden had con
rcesclijk ongeval plaats. Een autobus,
welke in het vroege morgenuur militairen
naar Amersfoort terug zou brengen, sloeg
/er de kop en twee jonge mannen vcrlo-
ui het loven.
Te Amsterdam vonden een moeder, en
twee kinderen door gasverstikking den
dood
De brand op de „P. C. Hooft" welke ge-
blusclit heette te zijn, brak opnieuw uit
Op „Huize Doorn" werd een Duitscher ge
arresteerd, die, gewapend met een revol
ver en een dolk de vertrekken van den
ex Keizer was binnengedrongen; een manier,
waarop men in de regel geen vreedzame
bezoeken aflegt
In de laatste maanden zijn zoo hier en
daar vele branden uitgebroken; ze alle te
registreeren was ondoenlijk. Maar de brand
-Gravcnzande, waar twee groote graan
pakhuizen in rook opgingen, trok ver in de
omtrek de aandacht.
En tot bPsluit dient nog vermeld, dat de
Phohi-uilzendingen hervat zijn: Dr. van
Aalst hield een belangrijke rede, welke de
aandacht trok. Maar het feit op zich zelf is
van de allergrootste heteekenis.
radio vcrecnigt werclddeelen; Indië
komt vlak naast het moederland te liggen.
De vlugge vliegers spotten met de afstand
cn brengen vliegensvlug uw berichten over;
doch de radio doet wonderen. Die heeft wer
kelijk de afstanden verslonden; die doet den
eenzamen controleur in de meest afgelegen
rimboe van het Indische achterland deelen
in de beschaving van de Westorsrhë wereld:
die stelt de Kerk in staat om het Woord dós
Evangelies te doen doorklinken tot de ein
den der aarde.
Worde dit nooit vergeten, want het einde
van alles behoort te zijn de eere Gods. Ook
van dit jaar.
OUDEJAARSOVERPEINZING
„Ik had over 1932 niet te klagen, maar'k hoop
ook graag, dat t nieuwe jaar nog beter zal
worden
TOENEMENDE WERKLOOSHEID
troebelen in noord en zuid
De ijdelheid eischt haar ijselijV deel. de
ranten schrijven weer over een schoon
heidskoningin in Nederland; gelukkig weet
Het jaar 1932 kenmerkte zich nog meer dan
1931 door troebelen cn sociale vcrwikkelin
gen. Zoo hadden tijdens de textielstaking in
Twente in Januari in verschillende wijken
van Enschedé cn xxmncker straatgevechten
plaats, waarop een verbod van samenscho
ling en uitwijzing van (communistische)
vreemdelingen volgde.
In den Zuidoosthoek van Friesland ont
stond in Januari bij de werkverschaffing te
Hoornsterzwaag ontevredenheid over het
loon, welke zich uitte door mishandeling van
opzichter en onderhazen. Ze werd gevolgd
ooor tal van arrestaties, uitwijzing van
vreemde communisten cn een boycot door de
communisten aan de politiemacht.
Te Jipsinghuizcn in Groningen gingen 2000
man bij de werkverschaffing in staking. Te
Groningen en te Delfzijl werden daarop
straatgevechten geleverd tusschen politie en
stakers.
Te Delft werd in April bij werkloozcnrel-
letjes de politie mishandeld, die de insur-
genten met sabel cn gummistok tuchtigde.
In Juni moest te Vlaardingen de militaire
politie de orde herstellen. Er werd een ver
bod van samenscholing uitgevaardigd. Brand
stichting in genoemde stad moest ook met de
wcrkloozenrellotjes in verband worden ge
bracht. Te Gouda hadden eveneens werkloo-
zenrelletjes plaats, doch het zwaarst werd
Boskoop bezocht, waar Goudsche communis
tische agitators de menschcn opzweepten.
Een bloedig treffen had plaats op den Ko
ninginneweg. waar twee politie-agontcn ge
wond werden cn een 26-jarige Goudsche com
munist in een sabel gedood werd. In de
groote steden hadden ook meermalen rel
letjes plaats.
Sociale verwikkelingen.
Een der ernstigste verwikkelingen is wel
geweest het conflict in de Twentsche textiel
industrie, Na een staking van twintig we
ken waarin 15000 man -ijn betrokken ge
weest. beëindigde dit conflict, waarover heel
wat geschreven en gewreven is, vooral over
het optreden der fabrikanten, dat algemeen
afgekeurd werd.
Einde April beëindigde het conflict in de
Groningsche cartonnage-industrie. Ongeveer
1G00 arbeiders hadden dien tijd gestaakt. In
de Ürentsche venen smeulden onophoudelijk
verwikkelingen en in het havenbedrijf te
IJmuiden, Amsterdam en Harlingen werd
gestaakt en weer gewerkt Acht maanden
duurde een staking op de sche pswerf van
Piet Smit, te Rotterdam, gepaard gaande
met ergerlijke staaltjes van werkwilligen-
mol est. Een staking in het zecvaarthodriif
wegens gage verlaging beëindigde vrij spoedig
Zoo ook een conflict in het havenbedrijf.
Genoemde conflicten, alle verhand hou
dend met loonsverlagingen, waren wel de
voornaamste. Daarbij kunnen andere ge
noemd worden, die uitbraken of dreigden
uit te breken in het bakkerijbedrijf. het liee-
rcnklcedingbedrijf, het meubelmakcrsbedrijf,
het taxi-bedrijf te Den Haag, welke staking
na zeven maanden eindigde. Na vier weken
werd een staking in de bouwvakken te Slie-
drecht beslecht. De lijst van conflicten is
nog lang niet volledig. Loonsverlagingen,
ontslagen, sluiting van werkplaatsen cn be
perking van werkurert in allerlei bedrijven
waren aan de orde van den dag. teveel om
op te noemen. De bouwvakarbeiders gingen
accoord met een verlaging der weeklonnen,
toen de regeering f 20 millioen aan bouw-
voorschotten toezegde.
De werkloosheid.
De werkloosheid nam hand over hand toe
in het VVestland, in Zeeland en in andere
land- en tuinbouwstreken. Meer dan 300.000
werkloozen zijn er thans in ons land en
ruim f 100 millioen werd door de regeering
besteed aan werkloosheidsbestrijding, afge
zien nog van gemeentelijke en andere be
moeiingen.
Meer dan ergerlijk was het, dat in
Zecuwsch-Vlaandcren landbouwers eigen ar
beiders ontsloegen en Belgen in dienst na
men, en dat de schreeuwers tegen de Wel-
tervoorstellen zelf aan het „weltcrcn" sloe
gen bij de z.g.n. arbeiderspers. Zeer tactloos
was het, dat hij de staatsmijr.cn hoofdambte
naren gratificaties ontvingen terwijl de mijn
werkers loonsverlaging kregen. Befaamd is
geworden het telegram namens den Minis
ter. om de arbeiders aan de Kon. Stoomwe
verij te Nijverdal te beïnvloeden bij de aan
kondiging van een loonsverlaging. Op vra
gen van den hoer Amolink stemde de Mi
nister 'ne, dat het telegram niet had belmo
ren te v orden verzonden.
De glasfabriek „Leerdam" gaf haar ar
beiders medezeggenschap. De werklieden sta
ken kapitaal in de zaak, dat verkregen
werd door loonsverlaging.
Groei van de Chr. vakbeweging.
Het Chr. Nat. Vakverbond heeft thans
meer dan 116.000 leden. De Ned. Chr. land-
arbeidersbond steeg het meest in ledental
en in Zeeland groeide de Chr. vakbeweging
wel zeer sterk. De vakgroep van Chr. handels
reizigers herdacht haar zilveren jubileum.
Ecnige verwikkeling in den Prot Chr. Mijn
werkershond door enkele leden in de afdoe-
ling Brunssum behoort tot het verleden. De
R.-K. Mijnwerkershond leed 'n groot verlies
door het verscheiden van zijn voorzitter, den
heer H. J. Stins.
Het C.N.V. belegde opnieuw een conferen
tie voor het werk onder de arbeidende jeugd
en een geschrift werd uitgegeven om predi
kanten en theol. candidaten voorlichting te
geven inzake de chr. vakbeweging. De No-
vemhervergaderingen en de radio-avonden
van het C.N.V. slaagden uitnemend. Samen
werking kwam er op zieLenfondsgebied tot
stand tusschen de drie groote vakeentralen.
Te Antwerpen werd het vijfde congres ge
houden van het intern, chr. vakverbond en
te Amsterdam het dito van de chr. intern,
federatie van spoor- en tramwegpersoneel.
Het Chr. Nat. Vakverbond In Zwitserland
mocht zijn 25-jarig bestaan herdenken.
Zoo gaven we een korte opsomming van
vele voorvallen, welke oen,zeer beknopte in
houdsopgave is geweest van het hoek 1932,
dat zich alleen goed lezen laat indien wij er
Gods vinger in zien.
ENKELE BELANGIJKE FEITEN
Het thans voorbije jaar bracht ons eenige
belangrijke herdenkingen.
In Vlaanderen vierde onder groote feeste
lijkheden de leider van het Vlaamse he in
tellect, prof. August Vorrncylen de 12e Mei
zij:i zestigste jaardag. Een oogziekte, die don
geleerden kunstenaar in het midden van de
zomer lange tijd in een donkere kamer af
zonderde, bleek gelukkig niet ongeneeslijk.
Het literaire publiek in Duitschland hield
zich bezig met Goethe, zijn grootste en vcol-
zijdigste dichter, naar aanleiding van diens
honderdste sterfdag, met Gerhart Hauptmann
hij gelegenheid van zijn zeventigste jaardag.
Engeland en Schotland herdachten wat Sir
Walter Scott voor de Engclsche en de wereld
literatuur heeft bcteekend, vooral voor de
romantische vertelkunst, eveneens naar aan
leiding van dc eeuw-sterfdag op 21 Sopt. '32
De derde groote figuur in de wereldletter
kunde, elke dit jaar in het middelpunt der
belangstelling van groote kringen stond was
de Noorscht dramaturg, romanci r en jour-
na'isf Björnstjerne Bjömson en wel hij Ie
luisterrijk gevierde feesten ter eere van
zijn eerste eeuw-geboorte, 8 December '32.
Aan onze eigon letterkunde ontvielen eeni
ge figuren van meer dan gewone heteekenis:
Dr. Leo Simons, de stichter der Wereld
bibliotheek en dp schrijver van de „Geschie
denis van Drama en Tooneel";
Dr. René de Clercq, de radicaal Vlaamsche
dichter, sinds zijn ter dood vcroordeeling in
Brigic steeds meer Noordnederlander gewor
den, maar als zanger van het eenvoudige,
frissrhe, leutige lied in Noord en Zuid
bemind;
Dr. Frcderik van Eeden, wiens leven van
dolen en zoeken tenslotte was ondergegaan
in de nacht van kindscliheid cn hulpbehoe
vendheid, maar wiens nagedachtenis zal
blijven leven in de geschiedenis onzer kunst
als die van een groote, zoo niet de grootste
der Tachtigers;
Jan Hammenecker, dc Vlaamsche priester
dichter, vooral als religieus bezieler voor het
eenvoudige Vlaamsche volk van belang;
Advocaat Langenhovcn, één dor bekendste
cn moest universeelc Afrikaansche auteurs,
in zijn verzon vooral de man van „de nut
tige leering";
Cyriel Buysse, de Vlaamsche verteller bij
uitnemendheid;
Israël Querido, de vitale, krachtige, veel
zijdige kunstenaar, een der meestgelezen
romanschrijvers na 1990;
Frits Lapidoth, 1 'terkundig kritikus cn
romanschrijver;
Carry van Bruggen, zuster van den in
Palestina vermoorden Zionistischen dichter
Jac. Israël de Haan, schrijfster van romans
over de meest op den voorgrond tredende
problemen van huwelijk- en gezinsleven van
de moderne tijd.
Waarlijk, de dood, die grijsheid 6paart
noch jeugd, heeft in 1932 de gelederen der
oudere letterkundigen, met wier namen,
leven en werk wij zoo vertrouwd waren, wel
zéér gedund!
De Nobelprijs voor literatuur, dit jaar ten
bedrage van omstreeks 80.000 gulden, viel
ten deel aan Galsworthy, aan wiens belang
rijkste werk ons Zondagsblad indertijd aan
dacht wijdde. De Van der Hoogt prijs, toe te
kennen door de Maatschappij van Neder
landsche Letterkunde, werd in 1932 behaald
door de jonge Fabricius voor zijn hoek
„Komedianten trokken voorbij", een bekro
ning die speciaal van Roomtche zijde ernstig
protest ontlokte.
De Vlaamsche Vereeniging van Letterkun
digen vierde deze zomer haar vijf cn twintig
jarig bestaan. Behalve door verschillende
festiviteiten werd deze heuglijke gebeurtenis
luister bijgezet door een tentoonstelling, be
treffende di laatste eeuw Vlaamsche litera
tuur.
Uit de wereld der tijdschriften valt te
memoreeren: dat „Forum" onder redactie
van M. ter Braak, du Perron, Maurice Roe-
lants en E. Rouws de taak van de vroegere
„Vrije Rlarien" overnam; dat A. J. van Dijk
cn Dr. C. Tazelaar bij het begin van de tien
de jaargang uit de redactie van „Opwaart-
schc Wegen" traden en vervangen werden
door H. de Bruin en K. Heeroma; dat
„Stemmen des Tijds" dit jaar een studie op
nam van den Roomschen Prof. Brom; dat
„Leiding" voor een jaar werd gestaakt met
't oog op de slechte economische toestanden;
dat A. J. D. van Oosten toetrad tot de
redactie van „De Gemeenschap"; dat „Die
Nuwe Brandwag" nieuwe leiders kreeg in
de personen van Prof. G. Dekker en Dr.
Viljoen; dat de aardige oriënteerende uitgave
„Het Duitsche Roe! om financtcele redenen
twcenmandclijksche periodiek geworden is
en dat tenslotte de heide katholieke kriti
sche letterkundige tijdschriften „Boekzaal
der gehoede wereld" cn „Boekenschouw"
vanaf-1 Januari 1933 vereenigd zullen zijn.
In de. loop van het jaar werd het contact
tusschen de N.C.R.V. en de literaire organi
saties weer heësteld, zoodat uitzendingen
plaats vinden om de veertien dagen van een
letterkundige causerie. Het Karei van de
Woestijne-gcnnotschap bereidde een groot-
sche huldiging voor van dezen dichter te
Gent. Te Brussel werd een Algemeen Zuid-
nederlandsch Verbond voor Folklore gesticht.
Boeken, waarover gesproken en geschreven
werd dit jaar, waren behalve het bekroonde
van Fabricius het nieuwe werk van Felix
Timmermans „De harp van St. Franciscus",
de bundel „Indische Gedichten" van Jai
Prins, het mislukte leckenspcl van Ilenr
Roland Holst: „De Moeder", de nieuwe ro
man van Jo van AmmersKiilier „De Ap
pel en Eva", die der Sehartcns „Jhr. James
de BeiI", Tnj> Nacffs „Offers", van Schcn-
dels „Jan Compagnie", J. Slauerhoffs „Het
verboden Rijk" e.a.
Ook de Christelijke letterkundigen lieten
zich niet onbetu'gd. Seerp Anema publiceer
de zijn langverwachte „De Sjoenemietische"
Wilma gaf „De klank van het leven", voorts
kwamen o.m. Jilles Limburg met „De Twij
felaar", Van Eerbeek met „Lichting '18",
A. de Rover met „Door donker cn dood".
Tenslotte zij nog vermeld, dat de Vondel
uitgave der Wereldbibliotheek goede voort
gang had en in Vlaanderen begonnen werd
met een standaarduitgave van de werken
van Jan van Ruusbroec. onder leiding van
het Ruusbroecgenootschap te Antwerpen.
LICHAMELIJKE OEFENING.
SNELLE GROEI DER CHR.
SPORTORGANISATIES
Schetsten wij 1931 als het jaar der ver
scherpte tegenstellingen tusschen vóór- en
tegenstanders van georganiseerde lichaams
oefening in Chr. verband, het jaar dat thans
ten einde loopt is te overzien als dat der
principieele bewustwording. Be
strijding behoeft nog niet altijd te leiden
tot achteruitgang en moedeloosheid, ze kan
ook tot gevolg hebben, dat men zich scher
per gaat bezinnen n,i eigen (.(u-lstelling en
:at men de innerlijke kracht gaat verster
ken.
Wie met ecnige kennis van zaken den
ontwikkelingsgang der Chr. organisaties
voor lichamelijke oefening in het afloopcn-
de jaar heeft gevolgd heeft telkens symp
tomen ontmoet van de hierboven bedoelde
principieele bewustwording.
Oorspronkelijk opgericht uit reactie op het
verkeerde, dat in z.g. neutrale gvmnastiek-
en sportorganisaties werd aangetroffen, zijn
de Chr honden hij het prnctische werk
steeds sterker tot de overtuiging gekomen,
dat men er nief kon komen met hot enten
van een Christelijk stekje op don ouden
Rtnm, maar dat in wortel en tak do volle
rijkdom van de Christelijke levenssappen
zich moet openharen.
Ander uitgangspunt en andore, doelstel
ling leiden ook tot een andere organ'sntip
vorm. maar die verandering, dat breken
met jarenlang bestaande gewoonten is niet
altijd even eenvoudig. Stap voor stap moet
de andere organisatievorm worden gekozen,
niet altijd wordt ook in eigen kring het
doel dat de leiders zich voor oogen stellen,
begrepen.
Schptsen wij nu enkele van de symptomen
van principieele bewustwording
In het Ned. Chr Gvmnastiekver-
bond is do strijd om den grondslag en de
heteekenis daarvan nog niet volstrcden. Die
grondslag werd reeds eerder vast gefun
deerd. doch in de toepassing moeten telkens
weer moeilijkheden uit den weg worden ge
ruimd. Nu weer stp.at in het middelpunt der
belangstelling de vraag van het al of niet
geoorloofde van het lidmaatschap van een
neutrale naast dat van een Chr. gvmnastick-
en nthletickorcanUatio waarover ook reeds
op de vorige Jaarvergadering werd gespro
ken. In de vergadering van Zaterdag w-rd
de on vereen ighaarheid met groote meerder
heid vastgesteld.
Onder leiding van den nieuwen voor
zitter, de heer Adriaans»-. stuurt het Ver-
hond stellig in een goede richting Dat
blijkt o.m. wel uit het feit. dat men welbe
wust het wedstrijdsysteem, dat ook op gvm-
nastiekgehied tot avercchtsche resultaten
kan leiden, een rem wil opleggen en duide
lijke en klare leiding wil geven inzake de
moderne vormen van vrouwenturnen.
Helder teekent de nieuwe richtlijn zich
ook af bij de helde Chr. Voetbalhon
den. In den C N.V.B. was dar.'d? citrprnak
tegen het op de spits drijven van kamnioen
schappen; het besluit om geen lanriKam-
pioenschap te verspelen, omdat dii zou K-
den tot het geven ven overmatige belang
stelling aan sportwedstrijden, die in opzet
altijd eenvoudig moeten zijn. Die kernge
dachte kwam ook uit in de uiteenzetting,
die deze Bond gaf inzake de houding,
de overheid tegenover de lichamelijke oefe
ning heeft aan te nemen (adres Utrecht)
In het stellen van zijn grondslag en d<
bepalingen van het reglement was dozc
jonge bond heel wat vrijer dan de oudere
R.CV.B. Ze kon eigen nieuwe banen afpa
len terwijl de Rottcrdamsehe Bond den
moeilijken „weg terug" had te gaan. waai
goedbedoelde, maar onjuiste soepelheid
een verkeerden weg had ingeslagen.
Een woord van hulde aan het nic
R.C.V B.-bestuur. dat weet wat het wi
welbewust aanstuurt op de vorming
een echt Christelijke Bond die desnoods
breekt met neutrale vormen en tradities, is
hier op zijn plaats
In de reglementsherziening en de toepas
sing daarvan heeft dit bestuur getoond te
weten wat leiding heteekent. Met het
dualisme inzake de Zondagsspolers
gebroken, verkeerd spel radicaal den kop
ingedrukt, tucht werd toegepast waar die
noodig was Daarbij viel de voortreffelijkt'
technische organisatie op.
In den Chr. K o r f h a 1-R o n d werd het
z.g. fnir-plav competitiesysteem nan de orde
gesteld Ook al weer eon poging om on
eigen wegen het eigen doel te kunnen be
naderen. Nu zij aanstonds toegegeven, dat in
dezen oudsten Chr. Sporthond hij vierde
juist in October zijn koperen feest! reeds
op de velden zulk een geest was gekweekt,
dat de enkele ongunstige uitzonderingen,
die uit den toon vielen, eon verandering van
systeem niet direct noodzakelijk maakten.
Het op practisehe bezwaren gefundeerde
•t tegen de invoering bij een deel van
de leden is clan ook in dat licht bezien te
erklaren. Toch valt de poging van hel he-
Jtudr om eigen wegen te gaan ook met liet
oog op de'toekomst toe te juichen De boom
alt niet bij den eersten slag dat mogen
K»k deze leiders verstaan. Principieele be-
vustvrorriing werd ook in dezen Bond hij
de b-spi ek ine der reglementen aap de orde
•stelil en ook hier was de ingeslagen rich
ting de goede.
Groei
De bestrijding, die de Chr. organisaties
voor lichamelijke oefening hebben onder-
gaan en nog f.i.iergnnn blijken beur groei
kracht ii. et te bi lommeren
Wel «er sterk wit" l«.v. de groei bij den
Chr No.1 Vu tl al-Bond. Van ruim IIN» le
den ster.; dez>* hond in een jaar tijds tot
over de 190e Nieuwe distrieten kwamen er
in Erie-land. Drente, West Friesland, Am
sterdam en (lost Twente. In dc hoofdstad
hapert er ec'i er uog al «Pt* uan .ln stevi<-
.teiii vaa de 'tO'ng. Als Chr vereeniging ui
zien eerst aanshiiien dan later weer
zonder ldikkcn of blozen naar den neutralen
hond Ie gaan is er iels niei in orde. Zou
den de minors niet inzien, nat ze ook in dit
npzvot een tank hebben? Ook met het dis
trict Amstelland van den C K B. kon het
heter gaan. Welk pen onderscheid open
baart zich ïusseln ii steden als Rotterdam en
Den Haag en de hoofdstad! Hier een
bloeiend Chr. vereenigingsleven op elk ge
bied, daar vu tik L!~edurmm.c!e.
Dp C.kb. had vc gens een goed jaar.
Het flinke district Gelderland werd ge
vormd, ook in Drente kwam men tot prak
tisch werk en elders schoven nieuwe clubs
bij aan den disch.
Ook de R.CV.B mag getuigen van bloei
en vooruitgang. Enkele nieuwe verecnigm-
gen traden toe, vooral uit de omgeving van
Rotterdam, en de bestaande vereenigingen
werden sterker, zo'odat het ledental steeg
van pl.m 590 tot pl.m. 900.
Rij het Ned. Chr Gymnastiekvcrbond was
de groei niet zóó groot Hier zal dp crisis
wel oen woordje meespreken Maar toch: de
groei was er. Wanneer het Verhond thans
ruim 8909 leden telt waarvan alleen het ge
west Holland 5000, dan zijn dat cijfers, die
er zijn mogen.
Enkele bijzondere feiten
Als bijzondpre feiten mogen worden geme
moreerd het jubileum van tal van vereeni
gingen cn van enkele andere in?tantïes Het
vrijwel stilzwijgend gepasseerde jubileum
van don C.K.B. noemden wij reeds. Het twee
de lustrum van Gewest Holland van het
N.CG.V. werd gevierd met een grootsche
turndag Ie Schiedam, waaraan 1800 N.C
G.V.ers deelnamen Het Noordelijn en Gel-
dersch-Overijselsch Gewest waren resp. to
Meppel en te Arnhem te gast hij de juhi-
leerende vereenigingen Sparta en A.CG V.
Bij de sportbonden valt alleen op de ee-ste
Bondsdag van den C.N.V.B te Amersfoort
gehouden; traditiegetrouw slaagde ook de
C.K.B-dag volkomen. Deze laatste hond
leefde voor het eerst onder de districtebe-
deeling.
De peripheric
Veel aanleiding om de „faits et gestes"
der z.g. neutrale sportheweging te vermel
den is er niet Wat behoeft ons fe interes-
sceren of ergens inNoord-Amerika een aan
tal krnchtmensehen de resultaten van hun
siijier-trnining die geheel buiten het prnc
tische arbeidsleven omging, lieten toejui
chen? Zulke krachtprestaties gaan evenals
de miserabele vertooning, die de zesdnag-
sche wielerwedstrijd was geheel buiten do
lichamelijke oefening als onderdeel van het
totale leven om.
Liever vermelden wij de opening van do
Academie voor lichamelijke oefening te
Amsterdam en het zoo welgeslaagde pad
vinderskamp te Wassenaar, het oprichten
van nieuwe sporlkeuringsbureaux en het
deelnemen aan de vierdbagsche afstnnds-
marschen door 2350 wandelaars. Nauwkeu
rige toetsing van de waardij van hetgeen
elders geboden wordt kan in sommige ge
vallen waardeering tof op groote hoogte ten
gevolge hebben, hoofdzaak zal echter ook
voor de toekomst blijven het geven van
goede gymnastiek en eenvoudige volkssport
in een milipu waar het Christelijk leven
kan npMnpien «n zonder dof de bescheiden
plaats, die aan de lichamelijke oefening in
het leven toekomt, wordt verlaten.
HAAGSCH GERECHTSHOF
VRIJCESPnoKKIf.
■u? 23-Jnrlpe iHzIger H. C. J. R. alhier, la
>r de rechtbnnk vrUaesproken van da lu.m
liiste cilegde oplichting bU herhaling. In
Het Hof heeft heden
•ub*. 10 d. Het Hof v
tot 110 aubs. 5 dagen.
t in mindering.
NOODLANDING TE CAPELLE A. D. IJSSEL
Woensdagmiddag heeft 'n vliegtuig van de Levrs-zeepmaatschappij wegens motordefect,
een noodlanding qedaan op een weiland aan den Groenedijk Ie Capelle aan den IJ stel
De lanatng verliep zeer vlot. Na.korten'tij Pon het vliegtuig weer opstijgen en zijn réis
rr.tgen.
