BINNENLAND.
Schoolnieuws.
Economie en Financiën
VRIJDAG 30 DECEMBER 1932
TERAARDEBESTELLING
DR. F. A. C. GRAAF VAN LYNDEN
VAN SANDENBURG
Aan het verslag, dat we gisteren reeds
konden publiceeren betreffende de droeve
plechtigheid te Neerlangbroek, dienen we
enkele aanvullende bijzonderheden toe te
voegen, welke we hieronder laten volgen:
In den stoet bevonden zich bui
ten de officieele personen, reeds door
ons genoemd, ook Jhr. van Karne-
beok, oud min. van buitenlandsche zaken,
Commissaris der Koningin in Zuid-Holland,
Jhi Mr Dr. J. D. H. de Beaufort, sec-etaris
van den Raad van State, Jhr H. W. L. de
Beaufort, lid der ?rov. Staten van Utrecht,
Graaf van Aldenburg Bentinck, Jhr. Godin
de Beaufort, Jhr. Rutgers van Rozenburg,
van Utrecht, de lx'le p-edikanten die voor
gingen, Ds A. K. Straatsma van den Haag
cn Ds. A. Prins van Nee Hangbroek. Op het i
kerkhof waren honderden verzameld, we
noemden er reeds velen van; een enkele aan.
vulling doen we nog volgen: Minis'er Ruys
de Beerenhrouck, de leden van den Raad van
State A. W. F Idenbure. C. J Ha^selman. J J
Rambonnet, T. F. J. Mu'ler Mass.s, Mr J
Schokking. Mr J. Baron de Wijckerslooth de
Weordcsteijn, de Staatsraden in buitengevVo-
nen dienst Mr J. P. A. Laman de Vries, en
Mr R. J H. Pa'ijn, de Burgemeester van
den Haai Jhr Mr Bosch Ridder van Rosen
thal, de burgemeesters van Alkmaar, Amers
foort, Benschop, De Bilt. Driebergen. Bunnik,
Doom, Rhencn, Wijk bij Duurstede, Baarn en
Vreeswijk, Baron van Heemstra. Commissaris
der Koningin in Gelderland, verschillende
professoren der Utrechkxhe Universi'eit, -ie
leden van Ged. Staten van Utrecht. Mr. G. A.
Diepenhorst, Van Spanje on Mr. de f
Griffier der Sta'cn Jhr Quarles van Ufford,
de hoofdingenieurs van den Utrecht-=chen
Provincialen Waterstaat Tr. Mussert., de H-
rectcur der P.U.E.M. Ir Brünings, de direc
teur van P. T. T Ir. Damme, de leden der
Tweede Kamer Mr Beumer, (die de A R.
Kamercluh ver'egenwoordigde). Mr de M ilde
(die als tweede voorz. van het Centraal co
mité de A. R. Partij representeerde). Mr.
Baron van Wijnbergen. Mr. Rutgers van
Rozenburg. Ba-on van Hevel tot Westerflier,
Commissaris der Koningin in Limburg, Graaf
van Zuylcn van Nijevelt, Graaf van Limburg
Stinim.'Baron de Smel.h, hofmaarschalk van
H. M. de Koningin, Baron Taets van Ame-
rongon intendant van I". M. de Koningin,
luitenan'-generaal Roëll, commandant van
het Veldleger F. Bauduin. vice-admiraal b. d.
chef van het Militaire Huis van H. M. de
Koningin.
Nadat het stoffelijk overschot was bijgezet
en Ds. Prins h:t Onze Vader gebeden had
dankte de zoon van den overledene. T Graaf
van Lijnden van Sandenburg, voor de laat
ste eer aan zijnen vader bewezen zirh allor-
cers4 richtend tot de leden der Koninklijke
Familie, en speciale dank ook betuigend aan
den vertegenwoordiger van den ex-keizer,
wicn hij in de Duitsche taal toesprak.
De klok deed haar gelui honren totdat de
familie het kerkhof had verlaten.
DE EIEREN-EXPORT
OPENGESTELDE UITVOERKANTOREN
De Minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat met ingang van heden als
kantoren waarlangs de uitvoer is toege
staan, worden aangewezen alle voor den
uitvoer van goederen te water, per spoor,
per tram of door de lucht openges'elde
kantoren der invoerrechten en voorts die te
Nieuweschans. Ter Apelgrens, Cnevorden,
Glanerbrug. Holterhnek, (alleen Dinsdags).
Kotten. Heurne, Dinxperlo, Gendringen,
Nelterden (alleen Woensdags en Zater
dags). 's-Heerenberg, Bahberik, Beek (bij
Nijmegen), Hekkens, Wezelsche Barrière.
Te.ee.len. Maalbroek. Pos'erholt (alleen
Maandaes en Donderdags), Vlodrop-Rothen-
jnch. Wauhach, Locht. Oud-Vroenhoven,
Rnos'eren, Ittervoort. Rpusel, Wernhout,
Clmge. Koewacht, Sluis.
BOAZ
OPHEFFING DER VEREENIGING.
Een dezer dagen vergaderde het bestuur
der Christelijke Pntroonsvereen. „Boaz", ter
bespreking der nauwere samenwerking tus
schen de drie Chr Patroonsvereenigingen.
Aangezien de termijn, waan-oor de ko
ninklijke goedkeuring od de statuten van
„Boaz" was verleend, verstreden was. werd
besloten om niet opnieuw deze goedkeu
ring aan te vragen.
Het doel, waarvoor „Boaz' is opgericht,
wordt nagestrceft door de drie daarin sa
men werkende vereenigingen. De redenen,
die sedertdien aanleiding waren om „Boaz
nog in stand te houden, zijn ook vervallen,
zondnt onder nadere goedkeuring der be
trokken hesturen. welke inmiddels is ver
kregen. werd besloten de vereen t-
gingopteheffen.
De vergadering was van oordeel, dat de
samenwerking tusschen de drie Werkge
versorganisaties moest blijven bestaan, dat
er ook niets was hetge n deze samenwer
king kon beletten en vormde daartoe een
„Comité van Overleg", waarvan de leiding
berust bij de voorzitters van den Gbr. Boe-
ren- en Tuindershond. den Chr. Midden
standsbond en de Chr. Werkgevers-Vereen.
Dit Comité kreeg opdracht binnen niet
te langen tiid een vergadering te beleggen,
om verschillende punten, van actueel be
lang te bespreken en om daarna de Com
missie van Overleg, van werknemerszude
gevormd, uit te noodigen om omtrent be
doelde punten ook te trachten met hen
ovp'-eenstemming te bereiken
Het adres van het Comité van Overleg der
Werkgevershonden is bij den heer F. L. van
der Bom, Rozengracht 48, Amsterdam C.
TECHNISCHE HOCGESCHOOL TE
DELFT
In aansluiting aan de buitengewone senaats
vergadering zal een der leden van de afdeeling
der Bouwkunde in de gelegenheid worden ge
steld om mededeeling te doen van de onder
scheiding ten deel gevallen aan den heer Ir.
H. T. Zwieni voor de beantwoording van een
prijsvraag, uitgeschreven door het Fonds Gys-
berti Hodenpyl.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
De V.U. en de malaise. Prof. Dr. 0.
Ch. Aalders schrijft ons:
Wij weten allen, de meesten van ons ook om
dat we haar aan den lijve gevoelen, dat er ma-
laine is. Het is daarom volstrekt overbodig,
dat iemand, wanneer er sprake is van de actie
voor onze Vrije Uuniversiteit, de opmerking
maakt dat de tijd voor deze actie ongunstig
is, dat het zoo moeilijk gaat om tegenwoordig
geld van de menschen te vragen. Het spreekt
vanzelf, dat eene actie voor vermeerdering
van de contributie voor onze V.U. in een tijd
van algemeene welvaart veel gemakkelijker
kan worden doorgezet. Wanneer de inkomsten
ruim vloeien zijn de vooruitzichten voor zulk
een actie heel wat gunstiger dan wanneer ae
verdiensten achteruit loopen cf zelfs voor ver
liezen, ja groote verliezen, plaats maken.
Maar dit is een vraag die wij ons allen
nu eens ernstig zullen moeten ntellen moet
de actie die wij voeren afhankelijk worden ge
steld van de stoffelijke welvaart? Indien wy
de st'chting, instandhouding en uitbreiding
van de V.U. hebben leeren zien als een stuk
van de bevordering van Gods Koninkrijk, van
de worsteling om de eere Gods, is dit dan een
arbeid die alleen maar krachtig behoeft te
worden aangevat en doorgezet wanneer wy
ons in bijzondere welvaart mogen verheugen,
of zelfs ook maar op een normaal peil van eco
nomische ontwikkeling staan? Of is dit een
arbeid, die altoos onze inspanning ooeischt,
ook, ja vooral, wanneer er slechtere tijden zyn
aangebroken
Het antwoord zal ons niet moeilijk te geven
vallen. En daarom zullen we in deze dagen de
voor onze V.U. (evenals natuurlijk voor
allerlei and-eren arbeid in de Kerk en voor het
koninkrijk Gods) niet stopzetten; en we zullen
de handen niet in den schoot leggen omdat het
zware tijden zijn; maar we zullen ons
opmaken tot verdubbelde inspanning; want de
geestelijke waarde die in de V.U. en haar ar
beid is belichaamd mag toch niet dalen, omdat
el economische waarden hopeloco ge
zakt zijn.
We weten het, we begrijpen het ten volle:
de actie mag niet verslappen; we zullen wer
ken met inspanning van al onze krachten om
da V.U. in staat te stellen tot de vervulling
van haar taak, om haar meer en meer te doen
■oortgaan in de verbreeding van haar arbeids
veld, om mogelijk te maken de werkzaamheden
tn da vierde faculteit.
RIJKSSTUDIEBEURZEN
De Minister van Onderwijs deelt mede, dat
personen met een bu'tengewonen aanleg voor
da studie, die niet in staat kunnen worden ge
acht hun studiekosten zelf te betalen en die ge
durende der cursus 193.81934 voor een Rijks-
beurs (renteloos voorschot) ter tegemoetko-
mnig in die kosten in aanmerking we'v.chen te
komen, zich vóór 1 Maart per gezegeld adres
tot zijn Departement, afdeeling Voorbereidend
Hooger en Middelbaar Onderwijs, moeten wen
den.
Leerlingen van Ambachtsscholen en leerlin
gen van andere inrichtingen voor Leger Nijver,
heidsonderwijs moeten hun adres vóór 15 Febi.
indienen bi' zijn Departement, afdeeling Nijvei
heidsonderwiis.
HOOFDBENOEMINGEN.
Zuidwolde (Gr.), H. Rozema, hoofd te
Kloosterburen.
lar (,Z.-H.). Door St. de Man, ond,
te Ede (G.), is de benoeming aangenomen.
Jng. 1 Maart 1933.
I o o (Dr.), W. J. Polman, ond. te
Ten Boer. Ing. 1 April 1933.
W. L. B. DEN BLAAUWEN.
Naar we vernemen, heeft de heer W. L. B.
den Blaauwen, te Den Haag, de verdienstelijke
penningmeester van „Effatha", Chr. Instituut
voor doofstomme kinderen en jongelieden,
tegen 1 Januari a.s. eervol ontslag genomen,
nadat hij deze verantwoordelijke functie 25
jaar op nauwgezette wijze heeft vervu'd.
De heer Den Blaauwen werd in 1905 na
herstel van een ernstige ziekte door den toen-
maligen penningmeester, Jhr. J. J. van Asch
van Wijck, aangezocht om als diens opvolger
te willen optreden, waarin hij na eenige aar
zeling bewilligde.
In Gods hand is de heer Den Blaauwen het
middel geweest om de Vereeniging een ,breede
plaats in het hart van Christe^k Nederland
te doen veroveren. Een vergelijking tusschen
den tijd dat hy optrad en nu zijn aftreden
aanstaande is, kan dat het beste leeren.
In het jaarverslag, dat de heer Den Blaau
wen in de algemeene vergadering der Veree
niging, gehouden in 1908, uitbracht, maakte hy
melding van een aantal correspondenten, die
rle Vereeniging door het geheele land versvi
had, van 327. In 1931 was dat getal-geste" en
tot 755. In 1908 had de Vereeniging 4198
leden en in 1931 passeerde dit getal de IH.OUO.
In 1908 werd een bedrag van f 3.6S4.06 aan
contributies ontvangen en in 1931 was dit
getal gestegen tot f 19.661.07. Aan verplc-eg-
relden werd in 1908 ontvangen f 6.591.51 en in
1931 niet minder dan f 40.769.07. Het aantal
kinderen dat in 190S verpleegd werd bedroeg
I en nu wonen er op het internaat 126.
Vanzelf houdt met dezen groei ook de
stijging van het aantal leerkrachten verband,
want het waren er in 1908 4 en nu zijn aan
„Effatha" 15 onderwijzers verbonden.
Onder het financieel beheer van den heer
Den Blaauwen mocht „Effatha'' ook
groote ontwikkeling doormaken en voor eenige
jaren van een veel te kleine woning te Dor
drecht verhuizen naar de mooie gebouwen
„Hoekenburg" en „Arentsburgh" te Voorburg,
waar school cn internaat zijn gevestigd. „Effa-
is een vereeniging van interkerkelijk
karakter, in wier bestuur mannen van allerlef
kerkformaties zitting hebben.
Naar we vernemen zal de heer Den Blaatt
en wel als bestuurslid nog aanblijven. Als
penningmeester wordt hij 1 Jan. a.s. opge
volgd door den heer A. Schilder, accountant
te Scheveningen. Alle brieven en stukken
moeten met ingang van dien datum hem
worden gezonden aan het adres: Effathalaan
31 te Voorburg.
Nu de heer Den Blaauwen heengaat mag hy
zien op rijke vruchten van het werk van
„Effatha", dat voor een groot deel zijn levens
werk is geweest, want op de oud-leerlingcnlyst
prijken niet minder dan 196 namen, allen van
personen, die in „Effatha" hun vorming cn
opleiding voor het leven, dat voor doofstom
men wel by uitstek moeilyk is, hebben ont
vangen.
AFSCHEID-P. WIELINGA.
Te Arnhem in liaison de Bruyn" heeft
de heer P. Wielinga, hoofdinspecteur van het
L. O. in de tweede hoofdinsotctie, afscheid
genomen, omdat hy met 31 December zyn
functie met pensioen zal verlaten. Velen had
den van de ge'egenheid gebruik gemaakt om
den scheidenden hoofdambtenaar vaarwel te
zeggen. O.'a. waren aanwezig de hper D. Rein-
ders, insp. L.O. te Zwolle; Dr. A. van Voort
huizen,. insp. B.L.O. te Utrecht; A. E. B.
Omloo, insp. L.O. te Arnhem; C. T. J.- Bigot,
directeur van de Kweekschool voor Onder
wijzeressen te Arnhem; Mr. Dr. H. W. Blauw-
pot ten Cate, oud-schoolopziener; mevr. van
Braam-van Wicheren, oud-inspectrice van het
Hand werk onderwijs te Nijmegen.-Verder leer
aren, oud-leeraren, hoofden van scholen,
onderwijzers en onderwijzeressen.
rSCHOOLARTSENDIENST".
Uit Onnen (gem. Haren, Gr.) schrijft de
heer J. H. van der Meer, hoofd der School
met den Bijbel aldaar, ons het vol-ende:
Met belangstelling las ik uw bericht over de
vergudering van autoriteiten en gemeente
besturen over de in- en uitvoering van-dezen
„dienst" in de provincie Groningen. Met
den kenmerkenden naam „dienst" (Overheids
dienst, Staatstaak) is de zaak juist gequali-
ficeerd.
Immers, niemand, en wy A.-R. allerminst,
kunnen bezwaar hebben tegen hygiënisch toe
zicht op school, tegen waarborgen voor wering
ongezonde toestanden in „kinder-pak-
huizen".
Maar men vergeet wet eens, dat de Onder
wijswet daaromtrent vry strenge bepalingen
bevat.
Echter, hoe dit zij, de revolutionaire pha
lanx wil niet het particulier initiatief voorop,
niet door middel van de ouders laten werken,
een _Overheids-d i e n s t scheppen. In
den Gemeenteraad van Haren werd door een
vrijzinnig in- enieur-Raadslid de ingenieuse
stelling verkondigd, dat niet.de onderwyzers
Iceiplan en 'esrooster hadden vast te stellen,
maarde verschillende lesuren moesten
invullen na raadpleging van den schoolarts
(en dienst)!
Ook is het een notoir feit, dat de school-
artsendienst zich allereerst werpt op het
kiezen-prob'eem, alsof ooit een kind door de
school slechte tanden -kreeg! Hier past wel
Caveant Consules! Kiezers, waakt! liet
revolutionaire beginsel werkt altijd door, en
kan niet nalaten de taak van het huisgezin in
het tedrang te brengen!
Bovendien vraagt men zich af: Waarom nu
weer zoo'n nieuwe Overheidsdienst in tyden,
die schreeuwen om bezuiniging?
DC (JNIECOLLECTE
Vier en vijftigste jaarcollecte voor
de Scholen mot Jen Bijbel
Lijst 21
Transport vnn lijst 20 66.755.23
Uenschop (n&glfien) 6.
Sebalde-buren (Gr.) 78.56
Mui mei xvuude 11b
Oudehaske 66.9U
Breukelen
Mijdrecht
r-Amstel (Waver)
Noord-Scharwoude
HUIegom
Llsso
Uude-WeteTIng
ardenburg
.'estkapelle
120.50
21.37
55
ECONOMISCHE PROBLEMEN
ZUID-AFRIKA EN HET GOUD
De Zuid-Afrikaansche Regeering heeft be
perkende bepalingen uitgevaardigd ten op
zichte van den uitvoer van het goud. Som
migen zien daarin liet verlaten van den
gouden standaard, anderen daarentegen ver-
meenen. dat men best den gouden standaard
kan handhaven, ook al neemt de Regecring
maatregelen om het vrije goud tijdelijk aan
banden te leggen. Wij kunnen deze laatste
meening niet tot de onze maken: het is na
tuurlijk mogelijk dat het verlaten van het
beproefde stelsel van incidcnteelcn aard is,
maar wanneer men de vrije werking van de
etton van den gouden standaard buiten
erking stelt, bestaat er in facto gècn gou
den standaard meer.
Voor velen is het op het eerste gezicht een
absurditeit, dat een land, dat een der groot
ste goud producenten der yvereld is. het goud
heeft af te zweren. Toch is dit volkomen
logisch. Immers de mijnen behooren niet
aan den Slaat, maar aan particulieren Wil
de Staat het goud hebben om zijn monetaire
positie te versterken, dan moet dit goud
worden gekocht Hierdoor neemt de omloop
van bankbiljetten toe cn wanneer het ver
keer een vergrooting der fiduciaire cir
culatie niet noodig heeft, betcekcnt toename
der bankbiljetten-omloop een begin van in
flatie.
De handels- en betalingsbalans
Waarom heeft Zuid-Afrika zelf goud noo
dig?
Omdat de handels- en betalingsbalans van
het Jand sterk passief is, tenminste, wan
neer men den export van goud builen be
schouwing laat. Want goud is voor dit land
zuiver een ex port-art i keel, net als kaas
boter etc., dit voor ons land zijn. De passi
viteit van de handelsbalans, het gele metaal
uitgezonderd blijkt uit o.s. cijfers:
i 525 Locaio eomlté's
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT.
Gesl.: Civiel Ingenieur: prop. ex.. de heeren
J. W. Kuipen te Amsterdam en H. A. Lantlng
.te Warffum.
Electrotechnlek: prop. ex.. de heer J. A.
Weissberg Langedtjk te Loh Seunaweh.
Scheikunde: prop. ex.. de heer R. vau Haa-
selt te Schiedam.
Bouwkunde: prop, ex., de heer J. J. BlUden-
stein te Enschedé.
EXAMENS-REGISTRATIE
Het- eerstvolgend vergelijkend examen voor
surnumerair der registratie en domeinen zal
gehouden worden in November en Dec. 1933.
EXAMENS-MACHINIST
H. G. M. PUls. J. van Melle. allen te Vlisslngen:
J. M. C. Jonkheid te Gouda: Tj. H. ZüP te Oter-
leek; en W. W. Fransen, Ansen (Dr.).
EXAMENS-VISSCHERIJ
DEN HAAG, 29 Dec. Voor stuurlieden en
schippers. Geslaagd als schipper op stoomzeevls
schers vaar tulgen M. Grootveld en als stuur
man A. C. van KUn, beiden le IJmuiden.
EXAMENS-MODEVAKONDERWIJS
ROTTERDAM. 27 en 28 Dec. Vereen, tot verb.
Modevakonderwös. Gesl. voor costumlère. de
dames: M. v. d. Gevel en C. Schipper te Mlddel-
harnls. J. v. Zuuren te Dlrksland en A. B. Roe-
lofsen te Hlllegersberg: en voor coupeuse. K. A.
KooUman te IJsselmonde.
EXAMENS GEMEENTE-ADMINISTRATIE
De examens ter verkrijging van een akt-
in bekwaamheid in de gemeenteadminlstrutli
i In de administratie en controle der gemeent,
nanciën. worden gehouden, schriftelijk ge
ielte op 26 en 27 Apim
drecht, Groningen. Haarlt
en Venlo, ter keuze van c.
gere eisch „proeven van vaardigheid In het
stellen" is vervallen. Het schriftelijk gedeelte
beweegt zich voortaan uitsluitend op het gebied
van de praktijk der gemeente-administratie
(IJ dag) en den burgerlijken stand (J dag). Het
mondeling gedeelte wordt ln de tweede heJft
van Juni gehouden.
Het voorbereidend examen voor g>
administratie en voor de administratie
trole der gemeentefinanciën (a). het
voor hen, die In een administratieve betrekking
tij de gemeentebedrijven wenschen te konti
het
idend
teaccountant (c). worden schrlfte-
len zoo noodig in Groningen. Utrecht
i Venlo op 3 Mei (a) "*j
UIT HET SOCIALE LEVEN
Het werk wordt 2 Jan. a.s. neergelegd.
Gisteravond vergaderde de algemeene lei
ding der lJmuider federatie aangesloten bji'
tien Centr. Bond van Transportarbeiders. Be
sloten werd het volgende telegram aan de
Reedersvereeniging te zenden.
„Algemeene bestuursvergadering aanwezig
55 besturen vakgroepen zeelieden havenarbei
ders en kolenwerkers besloten ledenvergade
ring voor zeelieden, havenarbeiders en kolen-
wèrkers Maandag 2 Januari te adviseeren te
staken indien Uw standpunt niet wyzigt."
Mocht aan dezen eisch niet worden voldaan
dan zal Maandagmorgen het volgende advies
aan de ledenvergadering worden gegeven
„De vergadering gehoord de door de ree-
dérs gestelde eischen van loonsverlaging en
andere verslechteringen, besluit dat ^eelioden,
havenarbeiders en kolenwerkers den arbeid
zullen staken tenzij de bestaanae contracten
weer voor een jaar worden verlengd. In geen
geval zal zonder contract of wat voor belof
ten of toezeggingen ook arbeid mogen worden
hervat, aangeziïen de actie dan zal worden
verplaatst naar een voor de arbeiders on
gunstig tjjdstip."
Bij bovengenoemde
de Ned. Vere
handelsbedleni
m dito en de Ned
Chr. Technici. Deze Internationale'
heeft een ooneres samengeroepen op 16 en 17
Mei 1933 In Parijs, met de volgende agenda:
Openingswoord van den voorzitter H. Hober-
mann (Dult-schland). Verslagen van den secre
taris-generaal H. J. Tessler (Frankrijk) er
van den secretaris H. Dr Ir E Thlele (Frank
rijk). Verslag van den penningmeester H. Nauta
(Nederland). Referaten
f 3D 000 000 40 GOD 000
waaronder goud 29.400.000 28,100 000
voor Zuid-Afrikaansche Ponden een proo-
ter bedrag (circa SO pC.t. meer) aa" Engel-
sche Ponden verkrijgen .terwijl het zich laat
aanzien, dat binnenkort het Zuid-Afrikaan
sche Pond althans iets meer het Engelsclie
xil zijn genaderd. Men zal er alles op zet
ten om de saldi in Engeland te vergrooteii,
hetgeen dan ook duidelijk blijkt uit de cij
fers, die wij hierboven hebben gegeven. De
vraag naar buitenlandsche saldi zal de laat
ste weken nog wel sterk zijn toegenomen.
Er dreigt een tekort aan geld in Zuid-Afri-
ka zelf, dus een credietsciiaarsehte, wat op
een gegeven moment prijsdaling, dus de
flatie zal veroorzaken. Wil men deze
schaarschte bestrijden ,dan dient men de
bankbiljetlencirculatie uit te breiden en
daarvoor is een hoogere gouddekking noo
dig. Gevolg verbod van uitvoer van goud
en daarbij dus tevens van kapitaal.
Geen eigen economisch leven.
In dit licht moet men de gebeurtenissen
in Zuid-Afrika bezien. Nu is het mogelijk,
dat men dien goud-uitvoer en dezen kapi
taals-export kan stoppen,- in welk geval de
gouden standaard dus tijdelijk zou zijn los
gelaten. Wij kunnen ons dit niet indenken.
Ren der hoofdkwesties voor de huidige situ
atie is, dat gebleken is, dat dp affiniteit van
Zuid-Afrika tot Engeland grooter is dan men
tot dusverre meende. Het is dus niet moge
lijk op den langoren duur een eigen econo
misch leven te leiden, zoodat men den band
met Londen en ook niet het Pond weer moet
gaan aanknoopen. Dit leidt onvermijdelijk
tot het terugbrengen van de waarde van
het Zuid-Afrikaansche Pond tot het niveau
vnn liet Engelsche. Wat per saldo het los
laten van liet goud cn liet aanhangen van
'i „managed currency" bcteckcnt.
YVij hebben in onze artikelen nimmer on
der stoelen yf banken gestoken, dat het goud
geleidelijk aan, algemeen zal worden afgo-
■en. De stap van Zuid-Afrika wijst in
deze richting: volgens onz6 opinie zal 1933
log wel meer strijd op dit punt te zien ge
ven. Men zal daaraan moeilijk kunnen ont
komen.
Intusschen is de gouden standaard de
finitief prijsgegeven. Red.)
Ongecorrigeerd
EN
Palmers (Bel.irlë). De regellnir van da toeln-
tlnfr der bultenlajidsche beambten. H Poln-
boeuf (Frankrijk). De beroepsvorming der han-
de'shed'e-nden. H. Zier (Nedi
Een der secretarissen van de internationale
zal haar op 3 en 4 Jan. a.s. te Könlgawlntcr
veirtptrenwoordliren op de vergadering van de
commissie van het. Int Chr. Vakverbond, wanr
zal worden gehandeld over het vraagstuk der
verkorting va.n den arbeidstijd. Een beslissing
over de houding, die de Internationale zal aan
nemen, zal daar worden gehouden.
Bedenkt men verder, dat Zuid-Afrika be
langrijke bedrugen aan Engeland te be
talen heeft voor rente en aflossing or-
in Engeland gesloten leeningen zoo
wel van publiek-rechtelijke als van pri
vaatrechtelij kcri aard, dan is het duidelijk
dat gouduitvoer dringend noodzakelijk is
om aan de verschillende verplichtingen te
kunnen voldoen. Doch aan deze cijfers kun
nen wij nog een belangrijke consequentie
verbinden. De verplichtingen van Zuid-Afri
ka aan het buitenland zullen dit jaar niet
noemenswaardig hooger zijn dan in het vo
rige. Met het goud in aanmerking genomen,
is de activiteit van de balans over de eerste
zeven maanden van dit jaar 20.100.000 te
gen £9200 000, dus circa £11 millioene meer
Men mag dus veilig aannemen dat er een
kapitaals-export op groote schaal heeft
plaats gevonden en dat deze kapitaalsex
port de neiging heeft toe te nemen, naar ge
lang de vrees grooter wordt, dat het land
te eeniger tijd het goud den rug zal hebben
toe te draaien. Het groote exportsaldo is dus
een teeken van drainage, en hiertegen wil
de Zuid-Afrikaansche Regerring waken. Van
daar haar maatregele den goud-export tijde
lijk te verbieden.
De geschiedenis van de Unie
na 193L
Om het effect van dezen maatregel te be
lichten moeten wij eerst de geschiedenis
van de Unie na September 1931, het moment
dat Engeland het goud verliet, in het koit
nagaan. Zooals wij reeds zeiden is de econo
mische band tusschen Zuid-Afrika en Enge
land zeer gorot; Engeland zorgt grooten-
deels voor de financiering van haar domi
nion, want in andere financieelc centra kan
Zuid-Afrika niet gemakkelijk en in geen
geval zoo goedkoop terecht. Bovendien is de
koopkrachtige vraag vnn het Britsche Rijk
groot zoodat het afzetgebied voor Zuid-
Afrikaansche producten er belangrijk is te
meer, nu Londen tevens de distribuiie-marki
bij uitnemendheid genoemd kan worden
voor de voornaamste artikelen der Unie,
zooals goud, vruchten en wol. Het is du=
begrijpelijk, dat, nadat Engeland het goud
verliet, een groote partij zich uitsprak voor
het sturen in het Engelsrhe vaarwater. Zij
vermeenden hiermede in het belang zan Z.
Afrika te handeiep; enkele bedrijfstak
ken. zooals de mijnen hadden daarbij nog
de gedachte, dat zij extra-winst zouden
kunnen maken door hun product te produ-
ceeren tegen de gdcprecieerde kostprijzen
cn het verkoopsproveneu te toucheeren in
goudwnarde hetgeen een extra winstmarge
beteekende.
Tegen deze groep namen anderen stel
ling. De aan het bewind zijnde Rogeering
bheoorde tot den groep, die nationalistische
gedachten koesterde en een eigen econo
misch leven wilde creeërpn. Zij wilden niet
eenzijdig aan den leiband van Engeland
blijven loopen hiertoe moesten zij den
uitvoer geografisch zien te vertakkon
Zij zagen er slechts heil in. wan
neer Zuid-Afrika.aan het goud trouw bleef:
vandaar dat bij elke gelegenheid naar voren
gebracht werd dat de Regeering geen mid
del onbeproefd zou laten om den gouden
standaard tegen eiken aanval te. verdedigen
Om dit te kunnen doen. moest men den na-
deeligen invloed van de depreciatie van hot
F.ngelschc Pond zooveel mogelijk trachten
te nivellecren. Vandaar, dat men een dum
pingrecht legde op den invoer van goede
ren dio uit landen kwamen met gedepre-
cieerde valuta, welke dumpingsrecht in
overeenstemming gebracht werd met de in
tensiteit van die dumping.
Uit het potje, dat door deze dumping
rechten werd gevormd, stride de Regecring
exportpremies ter beschikking. Men wilde
de Zuid-Afrikaansche industrie steunen in
de concurerntie met de landen, die een va
luta-voorsprong hadden in de normale afzet
gebieden.
Een lelie strijd.
Voor en tegenstanders van de% gouden
standaard bevochten elkander fel. Aan bei
de zijden staan invloedrijke mannen aan
de spits, die geen gelegenheid hchben laten
voorbijgaan om de tosenpartij schaakmat te
zetten. Tot voor ko.fon tijd bezaten de re-
gecringslciders de overhand, doch het
schijnt, dat het tij nu aan het kreren is.
Wanneer zich eenmaal een angstpsychose
'van het publiek heeft meester gemaakt,
dan Is het moeilijk deze te stoppen. Men he
gint in den Kaap geleidelijk de zekerheid
te verkrijgen, dat de gouden standaard ei
zijn langsten tijd gehad heeft en men tmcht
zijn bespaarde geiden in veiligheid te hren
gen. Op het ihoment kan men nog steeds
DE TOESTAND IN ZUID-AFRIKA'
DE GOUDEN STANDAARD
VERLATEN
Naar de Londensche finaneieele Correspon
rienit van het Handelsblad gisteravond meldd^
door de Exchange Telegraph me
degedeeld, dat in Zuid-Afrika officieel is be
kend gemaakt, dat de Unie den gouden stao
daard heeft verlaten.
Hedenmorgen werd door ons het volgendi
telegram uit Kaapstad in aansluiting op dea
medederi'ng ontvangen:
De Zuid-Afrikaansche minister van Finan
ciën Havenga bevestigde in een officieele ver
klaring dat Zuid-Afrika den gouden standaap ri
definitief had afgeschaft. r
Voorloopig zou er echter geen verband bj [fj^
■taan tusschen de Zuid-Afrikaansche valuti
koers van het Zuid-Afrikaansche Pond.
De regeering was niet voornemens de koer
sen te beïnvloeden die zich zouden ontwikke
len inverband met de valuta en de handals e(
omstandigheden. Men zcu dus geen wrkew
l'jke depreciatie van het Zuid-Afrikaanschi
Pond in de hand werken. g
Havenga deed een Scherpen aanval op Tiel jic
an Roos en generaal Smuts die door beniaL,,,.,
de geruchten He crisisstemming in Zuid-Afriki 33
hadden gewerkt.
Indien de kaoitaalvlucht was voortgegaai ,jd
zouden de Zuid-Afrikaansche banken hun deu pji
^en hebben moeten slu'ten. De Regeering wa»r
venals indertijd in Engeland door oncontro n j
leerbare omstandigheden genoodzaakt d°vn
gouden standaard te verlaten. De politiek t i
positie van de regoering Hertzog wordt thanij-cr
weer als zeer sterk beschouwd.
5 EMISSIE AMSTERDAM.
Ruim 3 maal overteekand.
De nieuwe 5 emissie Amsterdam, groot
6 mi'lioen, waarop gister de inschrijving was
opengesteld, is ruim 3 maal overteekend.
SPAARBANK
HANDELS. EN LANDBOUWBANK
Eerste uitkeerlng van U pet
Naar gemeld wordt zal dezer dagen aan
spaarders ln de spaarbank van de Handels- en
I-andbouwbank ln faillissement een eersto voor
loopige uitkeerlng worden gedaan van 14 pet.
HOLLANDSCHE BETON MIJ.
Int. div. 3 net. (onv.) op cum.
prei. aam'ealen.
Op de cumulatief preferente aandeelen der
Hnllanrisrhf» Beron MantsehanpU. wordt een on
veranderd interim-dividend uitgekeerd van 3
TWENTSCHE BANK
Int. div. 2 pet. (onv.)
De directie van de Twentsche Bank bericht
POPE'S METAALDRA ADLAMPENFABR.
Div. 1931—'32 10 pc4. (onv.)
Aan aandeelhouders van Pope'i
BANK. NED. GEMEENTEN
Aanzienlijke reductie bij de toe
wijzing op de lecning van 2V
milüoen gulden. -
Op de uitgifte van f_2.5L'0.(»00 4% pet. schuld-
1 ten laste der Bai
Gemeenten Is
ven. dat 1
Nedprlandsche
'danige wUzo Ingei
lenlöke reductie bU de
1 worden toegepast.
DE INDISCHE SUIKER-
ONTWERPEN
Het staatkundig belang grooter
geworden, dan het economisch
ooit kan zijn.
SEMARANG. 29 December 1932 (Aneta). Dc
..Locomotief" schrijft, dat de kwestie van
beslissing Inzake de suiker-ordonnantie thai
tkundig belang heeft gekregen, gro
ter dan het
regeering Is ln de:
lach belang ooit kan z(|i
ml8che fouten dooree
d onvermijdelijk, doe
eder. die begrijpt.
gevolgen zou hebben, welke het blad b
onbesproken te laten, totdat de minlst
worden verklaard, dut. Indien de b
valt In de richting
het Inzichtvan der
daardoor hét proces zou versnellen,
leder weet, dat het zich zoo langza
leidelUk mogelijk moet voltrekken.
Zaterdag publicatie der beslissing
beslissing ls uiterlijk Zater-
BATAVIA, 30 Dec_ (Aneta). Het overleg In
zake de sulke'rontwerpen Is geëindigd. De
donnantle, wordt heden vastgesteld. Slechts
deel van de amendementen Is aangenomen,
wijl enkele wenschen van den Volksraad door
wijziging In het huishoudelijk reglement zijn
verwezenlijkt.
BUITENLANDSCHE SCHULDEN
AAN ROEMENIë
Besprekingen ïa Parijs
De Vereen, voor den Effecten!-,:
Van 19 tot 22 December 1032 heeft te Parijs
een conferentie plaatsgehad tusschen gedele
geerden van de Roemeensche regeering en ver
tegenwoordigers van de bultenlaj.dsche credi
teuren uit Engeland. Zwitserland, België.
FrunkrUk. Dultschland. Nederland en Italië.
De crediteuren waren algemeen van meening
dat het alsnog praem
vermindering van de
tenlandache schulden
ken Zll verklaarden zich bereid om. Indien on
handelingen over een dergelijke tildelilk
IF
Chaotische toestand
lit
Met dit al was de toestand in Zuid-Afrika en
tot gister toe vo'komen chaotisch. De inter
nationale zaken zyn volkomen tot stilstan<$^
gekomen.
De dans om het gouden kalf
Naast de politieke factoren, die zulk een
groot aandeel in de ontwikkeling van de ge
beurtenissen der laatste dagen in Zuid-Afrikaïn
hebben gehad, dient de aandacht gevestigd oj
de lugubere rol, die de goudmijnen hebbei n,
gespeeld. Deze toch hebben den laatsten tijd a
bij herhaling aangedron'en op een valuta nl
depreciatie, teneinde een in Afrikaanschi i
ponden gerekende grootere winst binnen te li
halen. Ook hun drijven heeft tenslotte tot ic
sueces geleid en de houding der Regeer:ngro<
beinvloed. Zij hebben gebruik gemaakt van deD
omstandigheid, dat de uitvoer der Unie vooifesi
70 uit goud bestaat. Volcens een bestaande d
overeenkomst is het hun niet geoorloofd zelve it
als exporteurs van het goud öp te treden. DeD
export geschiedt n.l. geheel en al door bemid-jui
deling van de Z.-Afr. Reservebank, waaraan 0
de mijnen het goudproduct moeten afleveren.
Zij hebben nu enkele da'.en geleden gedreigd»
den uitvoer van goud gedurende enkele weken,
te willen belemmeren. Dit kunnen zij doen r
Omdat zij niet verplicht zijn om alles wat z( r
produceeren aan de Reservebank ter beschiknO
king te ste'len. De overeenkomst belet hen)r(
niet het goud op te slaan. Hierdoor wordt het il
ingehouden en de actieve handels- enjr
betalingsbalans wordt met een slag passief j«
Een valutjadepreciatie zou daardoor on ver- 7
mydelijk worden.
Doel van dit alles was om groote winst t
kunnen maken en door de depreciate ook r
der rendabele mynen winstgevend te maken r
zoodoende nog meer winst op te stryken
dan zy al doen. (Sommige mijnen keerderi
eenige weken geleden 50 pet. dividend en
meer uit). De dreigementen sehynen tenslotte!
de Regeering te hebben geïntimideerd
het besluit van het loslaten van den gouden
standaard mede hebben geleid.
Politieke redevoeringen j
Intusschen hebben Smuts en Tie! man Roos
hun met spanning tegenioetgeziene redevoe-
ringen tegen Generaal Hertzog gehouden.
Generaal Smuts juichte de pogingen
Tielman Roos om een coalitie-regeering te vor
men toe en verklaarde zich tot medewerking
bereid. Hij drukte zyn voldoening uit over
maatregelen der regeering, die de strekking
hadden, den gouden standaard af te schaffen.
Smuts eischte echter tegelijkertijd inflatie.
Tielman Roos verklaarde, dat Smuts alleen
niet in staat is de regeering Hertzog ten val
te brengen en een coalitieregsering te v
Zyn medewerking or.der leiding van een per
soon die de nationalisten en de Zuid-Afrikaan
sche party kan vereenigen, zou zijn toe
iuichen. De voor de welvaart van Zuid-Afrika
voornaamste doeleinden zyn naast een coali-
Ueregeering de beeinchVing van den strijd tus
schen de rassen en de depreciatie van het
Zuid-Afrikaansche pond.
Geen noteering,
De laatste daeen is geen officieele notee
ring van het Zuld-Afrikannsche pond tot stand
"ékomen. In de Londensche City de°d hot ris-
ter echter niet officieel f 11.tot f 11.25
RIJSTLANDEN „MICHIELS.ARNOLD".
Geen interim-dividend.
Over 1932 zal door de My. tot Expl. van
Rijstlanden op Java „Michiels-Arnold" te Den
Haag geen interim-dividend worden uitge
keerd (v.j. 2
NEW-TORK CENTRAL
Bedrijisverlies 1932 S 18 millioeil
Tal van bouze geruchten deden over de eer-
jeruchten zijn 1
ie.i bedrijfsverlies
minder dun 5 18
ichappij
ot op fi
Hlliof
ggelljk dringende fl-
nuaoieeie moeilijkheden, nietlegenstaunde haai
kaspositie op het moment nog betrekkelijk
ruim genoemd kan worden. Naar de Directs
mede-deelt worden de liquide middelen oind van
dit jaar op 12 millioen geraamd. Doch In hel
begin van 1933 staat zij voor een delging van
f 7 millioen obligatiën der Boston and Albanj
naast haar andere uitgaven. Zij zul ongetwij
feld bij de Reconstruction Finance Corporatiot
een open oor vinden, hetgeen temeer spreekt
nu van offioleele zijde gezegd Is. dat de Re-
geering alles erop zal zetten om de spoorwegéz
dpor hum moeilijkheden te hedpen.
Te Amsterdti
In de
mlnderlm
iuari
bU-
len verklaarden de crediteuren, er geen be
waar tegen te hebben, dat tot 16 Maart 1933
en voorloopig uitstel zal worden gegeven voor
osslngen voortvloeiende verplichtingen.
Dit uitstel heeft geen betrekking on de lee-
:ingen der Galsse Autonome des Monopolos.
te verzekeren, heeft de Vennoutsehup voor dl
jaren 1932 en 1933 nog noodig een bedrag vat
ongeveer f 13U0U, voor welk bedrag zij bereir
aan obligatiehouders uun le bieden, ui dei
vorm, zooals het bestuur dit het beat voorkom
De directeur vertrouwt, dat obllgatlehouderi
-grijpen en door deelneming it
1 hypothecaire leening, het
