m
G. DONDERDAG 22 DECEMBER 1S32
TWEEDE KAIVSER
ONDERWIJS AFGEHANDELD
JIDERZEEFONDS GOEDGEKEURD
Minister Reymer zal zorgen dat in
11934 de inpoldering kan worden
voortgezet
Vergadering van 21 December 1932
OVERZICHT
duur maakt Komt het tot concentratie, dan zal
voorzichtigheid moeten worden betracht
Wat de heer Peereboom wil, is niet'alleen
..Urksch". maar ook „Paapsch" staatsrecht. (Ge
roep: Oh!). De Grondwet wüst dit uit.
Ook besprak bö de vraag hoe de openbare
"*"J' Hen tegenover de
licht de
baas Is der Katholieken".
Willem van Oranje den r
bare onderwijzers zullen
ndpunt weten lr
indruk, dat hö de z
eerderheid.
De heer MOLLER (r.k.) meende, dat de heer
al te veel had gedreigd bfl de Bos-
paplstlsch
[inister Terpstra is ook door zijn begroo-
heen. AJleen de eindstemming werd schooi
;ehouden, terwijl o\cr de motie-v. Zadcl-
om niet over te gJan tot opheffing van
rijkskweekschool te den Bosch ook nog
gestemd moet worden. De stemmen
ven er nl. over gestaakt
,e president wensch c na Onderwijs de
derzeebegrooting nog af te doen.
finister Reymer kon zijn rede vervolgen,
jp de twee voornaamste punten gaf hij
redigende antwoorden. Hij zal nl. hei
iderzeesteunbesluit op een aantal pun
herzien. En dat met spoed. Ook omtrent
voortzetting van de Zuiderzeewerken gaf
einig minister, na de sommatie van den heer
lijn van den vorigen avond, een ant
wrd, dat bevredigen kon. Hij zal alle0
-1 wat noodig is om de voorzetting der
ildering in het begin van 1934 tc kunnen
nnen. Dat mogen we wel aannemen na
y debat, dat nog over een motie Colijn.
like de situatie bedoelde op te helderen,
geroerd.
a wat been en weer zwalken zijn we dus
jr op het punt, waar de greote meerder-
id der Kamer wier tolk de heer Colijn
den minister hebben wilde. Hij zal
nalaten, dat de inpoldering van den
l.-polder in begin 1934 zou kunnen be-
rieren. Tgen dien tijd is de hoer Reymer
af, zoodat aan de Regeerine van
de taak is om tot de wezenlijke uitvoe-
de djig te besluiten en de nyodige gelden aan
w(vragen.
Als de minister nu maar woord houdt
chlanj hij van de Kamer niet veel last meer
win^ht?11 De voorbereiding mag niet worden
'allee^ h. s. werd de begreoting goedgekeurd,
t heï®en de heer Braat toonde zich onver-
ittanPnhjk.
dagei
Iogls
■kt zié
hart
VERSLAG
i regrellpg: v
i werk-
pe Kamer be-go
egd;6 steun aan de grlendcultuur. Invoerrege-
L »"®taaIdraadgloeilampen, verlaging van
>r rechterlijke ambtenaren, enz. en
k m frvoer en nederlage van suiker.
L'.Zw j)aarna werd de behandeling van fle
Onderwijsbegrooiing
#j»en
:he kweekschool. Die heeft
Katholiek niets te maken. De he
sterk voorstander van behoud der kweek.
.nen voor de motle-v. Zadel-
l.off. Van mlddelccuwsch onderwas toonde d«
heer Wijnkoop geen h<jgrlp te hebben.
De MINISTER VAN ONDERWIJS verwees eet
debat over de cencentratie naar de herzienlnt
der L.O.-wet. Het bekende adres-Golenbrandei
spreekt daarover, maar komt practlsch vrtjwe
neer alleen op herstel van het ambulantismc.
De minister Ie voorstander van streekscho
len, manr practisch zal het niet altijd ge>makke-
'RA (a.r.) geloofde, dat de con-
olen als waarop ls aangedron-
„lcï ilge bezuiniging zal brengen
l 'wel ls verwacht.
VorljDe bewering al- -
tk zön van de - -
t.' ende. die wel geacht mng worden tot h.
".1 ledfn te
BI.!
1 23.1
hot böz. onderwijs o
hooge onderwijskosten. Is
el geacht
'juist de openbare school,
vö'or alle scholen, heeft het on-
.maakt. Het wordt thar.s door de
n het openbaar onderwijs vr(J aJ-
?- «ttimk ->.t d,
looi voor allerlei wordt gebruikt dat met het
Ka niets te mnkr heeft Vele uren gaan
■e verloren. En dan verbaast men zich
t de onderwijsresultaten niet beter zön.
•d gevraagd voor het
hlpperskinderen..
'ot de opheffing van de kweekschool te_pen
1 J.lMeer tegemoetkoming
d(
ENSch' 'zal"'door de Regeering
rleg besloten zijn. Daarom zal tegen do motie
i Zadelhöff worden gestemd.
De heer PEEREBOOM (h.g.s.) kwam vertel
de salarleering verband moet houden
,.u..nale gezlnsbehoeften. Een andere be
dring wf
22..ihe kind
SS.Itearderhe
inderwüzers zullen wor-
n. Tegen de opheffing der kweek-
olen was de heer Peereboom gekant
heer LANGMAN (ah.) vroeg waarom de
he kweekschool moet verdwijnen? het ge-
aantal van 48 leerlingen is z.l niet he
md. Opheffing is onderdrukking
Ver het landbouwverlof. De soa dem.
rCM ©cn Initiatief-ontwerp tot herziening
[Men.
Verder: bezwaar tegen opheffing
eholen. den wensch naar een eindt
van6 af(l- B
be* De heer WIJNKOOP (comm.) wilde
eueral.
i kwestie trachten op 1
de 11-
oer
wordt er slechter van en concentratie
ambulantisme weer herleven. Het euvel
jn de heer Zijlstra met mlddeleeuwsche
ietalieschouwingen opkwam, vindt de heer Wlln-
icpnioop juist prachtig. Do godsdienst ls het bll-
pndere propagandamiddel, waarover hot bljz.
PeiSiderwös beschikt en dat de openbare school
ïgemlst. De Regcerlng bevoordeelt het bljz. onder-
fUds In naam der pacificatie en werkt daarmee
jïïet openbaar onderwijs In den grond. Ze wil
"'kt ..nekken", dat staut vast. Met al dat gedoe
chOfnken calvinisten en Roomechen de revolutio-
nid*&'ren nog wat langer te kunnen bestoken dan
Tndera het geval zou zön. Onder hegemonie der
u^oomsohe kerk bestrllden ze de revolutie.
heer ZANDT (s.g.p.) betoogde, dat de sa-
hadirlsregellng voor de kloosterllngen-onderwü-
,„;jèrs Ingaat tegen de opvattingen der Katholieke
nJ™erk zelf. Kloosters worden te rt1k en vormen
een gevaar door hun macht Een Roomsche
t wel eens aan den heer Zandt verteld,
tol moet In den vorm van subsidies aan
worden betaald. Dat verbittert het volk.
heer Zandt wond zich wat op en begon met
hand op z'n papleren te slaan; onmiddellijk
rd dit ln de Kamer overgenomen en begon-
n ter linkerzijde enkele leden eveneens met de
ind op tafel to slaan
Nog een enkel woord over de opheffing van
vroedvrouwenschool, zei de heer Zandt Groo-
hllarltelt ontstond, want hl) bedoelde de
eekschool to. Den Bosch. De opjieffing ls een
iffer aai) Rome.
Nu het vaststaat, dat over een paar maanden
dezen minister de herziening der L.O.-wet
zal worden behande.ld. wilde de hoer VAN
'ÏJNBERGEN (r.k.) zich beperken.
De Bossche kweekschool heeft met de Room-
:he kweekscholen ln het Zuiden niets te ma-
L Die scholen zön tot stand gekomen, toen
RUk voor kweekscholen nl^ts of nagenoeg
Iets gaf. Men kan dus moeilijk op opheffing
van aandringen.
Het gaat er om de opleidingsscholen doelma-
S over het land te verdoelen. Meent de Re-
eerlng, gelök ln dit geval, na herhaald ondef-
oek, dat een school moet worden opgeheven,
jdan zal de hoer v. Wünbergen de Regeering
olgen. Onderwijzers-kloosterlingen kent de wet
biet
den w-eg. HU moet daarmee
«eloovlge protestanten moet htl moer spreken.
Allerlei misverstand zal dan b(J hem kunnen ver-
dwönen en hU zal dan tot het Inzicht komen,
dat t|e coalitie niet zoo verschrikkelijk Is. maar
Jn het belang van geloovlg christelijk Neder-
Innd.
ï)e salarleering der onderwözers-kloosterlin-
£en wordt onderzocht. Het resultaat zal wol
niet meevallen. Het beste Is er nu niet over te
«preken. Dat men het zal aandurven tweeërlei
maatstaf van betaling aan to leggen voor het
zelfde werk. Is niet waarschönlök. TenzU men
een klein kerkvervolgingetje op touw zou willen
setten.
Mr. OUD (v.d meende, dat gezamenltJk moet
Vorden gestreefd naar een moer bevredigende
Uitvoering der flnn-cDele gelijkstelling. Aan het
beginsel er van moot niet geraakt.
BU concentratie vooral ten plattelande zön
er voel kleine scholen moet niet de openbare
schooi de dupe worden
Ook de heer TILANUS (c.h wees er nog
fceijs op, dat de openbare school het onderwijs
Het onderzoek over de kloosterllngen-ondor
wllzers is gaande.
Op het verlcenen van het Juspromovendl aai
de B-afdeellng der kweekscholen kan de ml
nlater niet Ingaan
Een wijziging der zlektenregellng ls voor
oogenbllk om flnancieele redenen al niet mo
gelök
Alle autoriteiten zön overtuigd dat een u.l.o.
school te Hallum op Ameland geen levensvat
baarheid zal hebben. Er zön maar drie klelm
scholen, waarvan twee op resp. 3',4 en 9 K.M.
afstand.
Wat h«.
wil de mlnlst<
steun kan verhoogen.
Concentratie bö de opleiding Is noodig. Oud-
B(-Uerland. dat opgeheven wordt, kan naar Hel-
lovoctsluls. De Bossche kweekschool ls evenals
alle andere een vakschool. De behoefte aan on-
derwözers ls niet groot: er Is overvloed aan be
voegde krachten. Ook gaat het openbaar onder-
wös achteruit, zoodat de behoefte aan onder
wllzers er voor voortdurend kleiner wordt
De böz. kweekachool te Baarle-Nassau, waar
op de heer Langman wees, krögt geen sub
sidie. Opheffing van bllzondere en Katholiek"
kweekscholen in het Zuiden, staat niet aan den
minister. HU kan zich voorstellen, dat Katho
lieken zelf een betre verdeeling daarvan zou
den wenschen. Voor alle kweekscholen ls de
subsidie verlaagd
Waar een teveel aan röksopleldlng blükt.
moet worden ingegrepen, hoe onprettig dat ook
is. Dat ls ln het belang van 'g lands kas en de
onderwijzers, waarvan er duizenden overcom
pleet z(jn. Den Bosch was steeds een kleine en
zwakke kweekschool. Het leerllncental kwam
ln 1931 pas boven de 40. maar dat was
heel gewoon: overal zön toen de kweekscholen
gegroeid. In de Jaren 19271931 bleef deze
school benoden het gemiddelde: 19. 24. 13. 19
24 leerlingen. De Bossche leerlingen kunnen
ir Breda. Tegen iedere opheffing van een
eekschool zou een storm opgegaan zön.
>e motie-v. ZADELHÖFF kwam vervolgens
in stemming. Er voor werden 43 stemmen uit
gebracht en er tegen ook 43. Voor de linker
zijde. Mej. Katz (c.h.) en de heeren MolJer (r.k.),
Langman (c.h.), de S.G.P. on de heer Peere
boom (h.g.s.)
Heden moet worden overgestemd.
De volgende en laatste afdeellng was
„Kunsten en Wetenschappen"
De heer MOLLER (r.k.) had gaarne meer Ne-
derlandscho belangstelling gezien voor de ten
toonstelling van kerkelöke kunst van verloden
Jaar te Padua. Onze kerkelöke kunst staat hoog
en had ln Italië met haar producten erkenning
kunnen zoeken.
Steun voor onze werklooze musici werd door
den hoer SCHAPER (s.d.) gevraagd. Beunhaze
rij van menschen die op den dag een volledige
betrekking hebben moet worden geweerd.
De heer SNOECK HENKEMANS (c.h.) vroeg
'o ministers zorg voor de restauratie van de
Nieuwe Kerk te Delft. Als de minister nog
f 8.500.voor zjjn rekening zou willen nemen,
meent de kerkvoogdö het werk te kunnen gaan
De heer WIJNKOOP (Comm.) diende een niet
ondersteunde motie In om de Tribune weer In
de openbare leeszalen toe te laten. Verder wilde
hö den steun voor kunstenaars verhoogen van
f 10.000.op f 100.000.Een wonderlök betoog
werd gehouden over verroomschlng van kunst
en cultuur. Dat is een streek van het kapita
lisme. dat tracht zich op dit punt roo lang mo-
gclök te handhaven door de kunstenaars onder
de vleugelen der Roomsche kerk te brengen.
Do heer IJZERMAN (s.d.) wenschte ook meer
steun voor de kunstenaars.
Dr. BEUMER (a.r.) wees op de dwaze bezuini
gers. die vröwel geheel de monumentenzorg
wilden stopzetten. Zö vergeten, dat 't Rök door
overeenkomsten gebonden Is. En we kunnen
toch ook onze eigen "monumenten niet verwaar-
loozen. Er Is reeds veel verwaarloosd; het beet
je. dat we nog hebben, mogen we wel zeer waar-
deeren. We geven nu f529.000.— aan subsidies.
Dat moet de minister niet vorder verlagen ook
al niet omdat aan deze subsidies andere belang
rijke bedragen aan subsidie vastzitten. In deze
bedragen zit een belangrök deel aan arbeids
loon. Men vergete dat niet.
De heer v. WIJNBERGEN (r.k.) begreep niet
wat met verroomschlng van do kunst bedoeld
ls. Men kan er toch geen verwilt over maken,
dat het geloof, ook het Roomsche geloof, inspi
reert tot kunstuitingen, die in allerlei lan-
■eld terecht nog ioders bewondo-
rlng wekken.
MINISTER TERPSTRA merkte op. dat de
lennars te bevorderen. Het
t. Met de beschouwingen
de de minister In.
Deift gevraagde
f 10.000.—
opdrachten aan kunsl
zön geen steungelden
Dr. Beumer stem
de Nieuwf
jninl
gedaan toen de
amd: achteraf
noodig was. De minlsti
Bö enkele artikelen ^erden
op f 170.000.—
gebleken dat slechts f 105.000
heeft het zöne gedaan,
.jrden nog korte opmer
kt. De eindstemming over de be-
•d aangehouden tot heden.
e was vervolgens voortzetting van
de behandeling van do begrooting van het
Zuiderzeefonds
Defensie
ne medewerken" om een
voel mogelök te bevqrder....
De slulswerken zön. als veiligheidsmaatregel.
anngebrachi
beschermd. Enkele
ijingohracht Verwacht wordt, dat d*
beveiliging voldoende 1».
voortgezette inpoldering
Is als globaal te beschouwen. De bö wözlglngs-
nota uitgetrokken 7 ton ondervonden geen be
strijding; het bedrag zal dienen voor werken,
die dienen ter voorbereiding van verdere Inpol
dering. Het Is de bedoeling alles zooveel moge
lijk voor te bereiden. Er is geen bezwaar om de
vraag van den heer Colön te beantwoorden In
bevestigenden zin. Alles zal worden gereed ge
reed gemaakt, opdat ln begin 1934 de nieuwe
lnpoldorlngswerken zullen kunnen worden be-
In principe besloten ls om tot voorzetting
inpoldering van den N.O. polder over te gaan.
BÖ zön antwoord zelde de MINISTER, dat hö
een volgende Regeering niet kon binden. In da
vragen van den heer Colön flad hö geen begln-
in om de Kamer te doen uitspreken, dat de
voorbereiding van de uitvoering der inpolde
ringswerkzaamheden met kracht worden ter
hand genomen en tödlg ln 1933 worden be
ëindigd.
De heer KRIJGER (c.h.) vroeg nadere behan
deling van de motie, waarvan hö de portee
voor 't oogenblik niet kon overzien. Hij meen
de. dat *8 ministers antwoord geen prlnclpleele
beslissing Inhield.
Dr. v. d. WAERDEN (s.d.) merkte op. dat de
minister weigerde de Interpretatie van den heer
Colön te aanvaarden. Wil hö alsnog de gevraag
de motie erkennen als conclusie op de rede en
de vragen van den heer Colön? De minister laat
de Interpretatie ln het midden.
De MINISTER zag ln de motie den weerslag
op de rede van den heer Colön en van het daar-
•d. Hö kan zich niet voor
1934 binden.
COLIJN begreep dit laatst
lister
ok haj
na de verklarli
hoefte meer aan de motie. Hö
Z.h.s. werd de hegrooting i
Alleen de heer Braat was tege
had
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Veenendaal (vac.-wijlen M.
Jongebreur), L. van Mastrigt te Harderwijk,
J. J. Timmer te Ermelo en A. J. Westra Hoek-
zema te Mijnsheerenland.
Beroepen: Te Ter Aa (bij Nieuwersluis),
cand. J. T. Klamer te Amsterdam. Te Val
kenburg (Z.-H.), cand. H. J. Langman te Zaan
dam.
Bedankt: Voor Lage Vuurscbe (U.), E.
Schimmel te Ameide. Voor Oud-Vossemeer
(Z.), J. Bakker te Bleiswijk.
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Woerden, J. W. van Ree
te Barendrecht.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men schrijft ons:
Cand. C. van Dop te Delft hoopt Zondag
19 Maart a.s. intrede te doen als predikant
der Ned. Hervormde Gemeente te Hierden (bg
Harderwijk), na bevestiging door Prof. Dr.
Hugo Visscher, van Utrecht.
ONTZETTING UIT HET AMBT
Door de Classis Grootegast der Geref. Kerk
is de predikant van Oldekerk op grond van
Art. 79 en 80 K. O. uit zgn ambtsbediening
ontzet
JUBILEA
D s. M. R o o s e b o o ra, em.-predikant rter
Geref. Kerk van Hillegersberg, herdacht begin
dezer week, dat hij vóói 45 jaar in het ambt
werd bevestigd. Ds. Rooseboc»i diende achter
eenvolgens de Kerken van Aalden, Wirdum
(Fr.), Oosterend (Texel) en Hillegersberg. De
78-jarige jubilaris, die thans te Voorburg
woont, en tot vóór korten tyd nog voorging in
de bediening des Woordis, mag zich nog steeds
in eon goede gezondheid verheugen.
Ds. H. O. Rcscam Abbing, predikant
der Ned Herv. Gemeente te Arnhem, die he
den, 22 December, gelijk we reeds meldden,
jaar in het ambt gearbeid heeft, was voorne
men; zich aan alle huldiging te onttrekken. He-
was hij uitstedig.
EMERITAAT
s. A. Doorn, predikant der Geref. Kerk
te Heerde, zal, naar wij vernemen, op de Clas-
sisvergadering van Januari a.s. zjjn emeritaat
aanvragen, waarschijnlijk tegen 1 Mei d.a.v.
Iu. Doorn is lijdende aan hartzwakte en be
dient de? Zondags slechts eenmaal het Woord,
terwijl de tweede airnst wordt verzorgd
predikanten uit de omgeving.
D s. E. V o n k, predikant der Geref. Kerk
te Nieuw-Loosdrecht, is, volgens de „Stand.",
voornemens tegen 1 Mei 1933 emeritaat aan te
vragen. In het gepasseerde voorjaar mocht hij
zjjn 4U-jarige ambtsgedening herdenken.
Ds. A. A. VAN OPSTAL t
Te Apeldoorn is, 70 jaar oud, overleden
Ds. A. A. van Opstal, emeritus-predikant der
Geref. Kerk van Nijensleek (Vledder).
Ds. van Opstal, die eerst op gevorderden
leeftijd in het ambt gesteld werd, heeft te
voren de Gemeente van Nijensleek als oefenaar
gediend en wel gedurende een kwarteeuw: 27
Nov. 1904 tot 11 Aug. 1929. Zyn naam was
dus zeer nauw met de Gemeente verbonden.
Hij heeft er onder de grootendeels^behoeftige
bevolking een dikwijls zwaren arbeid verricht,
die er ook zeer gewaardeerd is geworden.
Sinds 11 Aug. 1929 heeft hij van zijn emeri
taat genoten. Hij woonde toen te Apeldoorn,
Wilhelminaweg 2.
Prof. Dr. ADOLF KELLER
Uit de Verecnigde Staten van Amerika
meldt men ons uit onderscheidene Univer
siteitssteden grooten toeloop naar de lezin
gen van den Zwitsersehen theoloog Prof.
Dr. Adolf Keller te Genève, die voor eon
zeer groot getal Theologische Faculteiten,
van Maine tot Texas toe, spreekt over dc
Theologie van Ivarl Barth en de beweging,
die daardoor op theologisch erf in Europi
ontstaan is.
UITTREDING
Te Oostwold (Oldambt), in Groningen,
heeft deze week een groot aantal Vrijzinnig-
Hervormden per deurwaardersexploit hun
lidmaatschap der Ned. Herv. Kerk opgezegd,
daar zij zich niet vereenigen kunnen met
de leiding, welke van het orthodoxe kerk
bestuur uitgaat.
OECUMENISCHE BEWEGING
De Anglicaansche bisschoppon van Glou
cester en Guildford zijn officioel door den
patriarch van Constantinopel ontvangen ter
verdere bespreking van de toenadering tus-
schen de Anglicaansche Kerk en de Oos-
tersch-Orth. Kerken. De bisschoppen melden,
uitvoering der Zulderzeesteunwcl
besprekende, merkte de minister op. dat de bur
gemeester van Enkhulzen, die zön bezwaren
daartegen aan allerlei Kamerleden ter kennis
brengt, tot heden toe nog nimmer den verant
woordelijken minister van Waterstaat er over
gesproken heeft
Geen enkele regeling «al volkomen bevredi
ging brengen. Het Is 's ministers bedoeling wet
en Kon. besluit zoo loyaal mogellik uit te voe
ren. Maar de perken der Zulderzeeateunwet
kunnen niet wordon oversohreden. Hoofdzaak ls
niet e«n geldel like tegemoetkoming, maar het
helpen van menschen aan oen ander middel vnn
bestaan. We moeten het nu niet gaan om-
draalen. En ook moet met het financieel toelaat
bare worden gerekend
Bezwaren wil de minister zorgvuldig over-
het llmlteeren van terugkeer van den steun; de
fnrtor IJ. In de steunformule (aftrek voor bö-
verdienste). welke b.v. ten deele zou kunnen
v/orden vrögesteld: het punt der Spaargelden
kon milder worden toegepast: de aftrek van ver
diensten van Inwonende kinderen zal nader zön
te overwogen en ten aio-.te zal voor de Noord-
zeevlsschers Iets kunnen worden gedaan.
Aan steungelden wordt dit Jaar 9 ton uitge
keerd; de bruto besomming was 1.7 mlllloen:
bö elkaar vormt dat een normale besomming.
Binnenkort volgen uKkeerlngen, wegens waar-
dovermtndertng.
Ten spoedigste zal getracht worden tot een
bevredigende oplossing to komen.
Van definitieve uitgifte van gronden In de
Wlerlngermeer zal voorlooplg nog geen sprake
zön. Do opmerkingen van den heer v. d. Weer
den te dezer zake zullen worden overwogen.
De kostentoerekening voor
O RANG-OETAN-VANGST
Het vangen, maar vooral het overbrengen
van volwassen orang-oetans naar Europa,
gaat gepaard met bijna niet te overwinnen
moeilijkheden.
Deze soort apen zijn zeer schuw, daarbij
reusachtig groot en sterk. Overgebracht naar
koudere streken, krijgen ze meestal spoedig
de tering en sterven.
In de regel worden de oude dieren doodge
schoten, wanneer ze in het bezit rijn van
jongen, die daarna gemakkelijk kunnen over
meesterd worden.
Een enkele keer wordt de moeite genomen,
ook de volwassen orangs levend te vangen.
Een groot aantal inlanders moet daarbij
helpen.
De apen worden van boom tot boom ge
jaagd, naar de rand van het oerwoud. Be
hendig slingeren ze zich van tak op tak,
opgedreven door hun schreeuwende achter
volgers. Daar is de zoom van het bosch be
reikt en hangen de vluchtelingen in de
laatste boom, die hun nog schuilplaats biedt
Nu komt het aan op spoed.
De boom, waarin de apen zitten, moet wor
den geisoleerd, op de grond zijn het hulpe-
looze dieren en kunnen ze gemakkelijk wor
den overmeesterd. Haastig worden door
scherpe bijlen alle boomen en struiken rond
die, waarin de orangs zich bevinden, omge
hakt. Duurt het werk langer dan een dag,
dan wordt des nachts gewaakt met fakkels,
om ontvluchten te beletten.
Eindelijk staat daar nog de enkele boom, de
apen hebben geen kans meer op een andere
over te springen. Nu beginnen de driftige
bijlslagen te dreunen tegen de laatste stam.
Een vreeselijk gekraak en met een donde
rende slag valt de boom ter aarde.
Met ongeduld werd dit oogenblik veribeid
door de inlanders, die reeds een paar kooien
in gereedheid hebben gebracht en na de val
van de boom, toespringen op de door de val
vensufte orangs. Snel werpen zij de dieren
een flinke hoeveelheid fijngemaakte pe,.er in
de oogen, binden hen met touwen vast en
sleopen ze in de reeds wachtende bamboe
kooi.
Als ie apen na dagen eindelijk de oogen
weer kunnen openen, bevinden zij zich reeds
op weg naar een kustplaats,'vanwaar de
overtocht naar Europa moet ondernamen
worden.
Dat metalen bij hooge temperatuur uitzetten
is genoegzaam bekend, evenals het feit, dat
zij bij koude inkrimpen. Het Vrijheidsbeeld
op het Kapitool te Washington moet daar
van een aardige illustratie zijn. Naar wij
lazen helt dit des voormiddags vier en een
halven duim over naar den westelijken kant
en des namiddags vier en een halven duim
naar het oosten. Men zou dit hebben ont
dekt door een peillood van den I p van het
beeld tot op de rotonde te doen afhangen.
Als de morgenzon den oostelijken kant van
den dom verwarmt en een uitzetting aan die
zijde teweeg brengt, helt het beeld vier en
een hal ven duim westelijk over, en des na
middags als de zon den westelijken kant be
schijnt en dat gedeelte van den dom uitzet,
helt het beeld even ver over naar den ooste
lijken kant Naar het schijnt wordt dus zelfs
in Amerika het de vrijheid wel eens wat al
te wanm gemaakt!
WIE LANGS DEN WEG TIMMERT
Moge, wat de veiligheid aangaat, het land
da* de ^Yankees zoo gaarne „Gods own
country" noemen, ook tegenwoordig nog lang
geen aardsch paradijs zijn, vroeger ging het
er bij „Uncle Jonathan" nog wat heel ruiger
aan toe. Uit dien tijd stamt de anecdote
welke wij hier laten volgen:
„Dezer dagen, aldus de „editor" van de
„New-York Commercial", kwam een reus
van een kerel naar ons vragen. In de ééne
hand hield hij een revolver, in de andere
een nummer van onze krant. We waren juist
niet thuis en te spreken, en namen de vrij
heid dit den man te zeggen
Dit lezende komt men tot de ontdekking,
dat er toch óók een goede zijde aan ingezon
den stukken is: „hooge spanning", door het
krantenlezen ontstaan, wordt daardoor min
der „levensgevaarlijk".
EEN MODEL FORENS
Het plaatsje Malvern, dat op 15 K.M. af
stand van Durban is gelegen, mag groot
gaan op een merkwaardig inwoner, zoo ver
haalt de „Nieuwe Dag". Deze inwoner, die
J. W. Rycroft heet, heeft in een zeer lange
reeks van -aren bewezen, dat hem ten volle
de titel van „modelforens" toekomt. Dezer
dagen is Rycroft zijn 53ste jaarabonnement
van het loket gaan halen. Op zichzelf reeds
een bewijs van een buitengewone perseveran-
tie. De laatste 52 jaren is deze doorgewin
terde forens dagelijks met den trein van 8.15
uit Malvern naar Durban vertrokken, en
bovendien zonder ééne enkele uitzondering
in Durban aangekomen. Dit pleit niet enkel
voor Rycrofts persoonlijke soliditeit, maar
óók voor de soliditeit van de betreffende
spoorlijn. In al die jaren heeft hij nooit den
trein gemist en nooit rijn abonnement thuis
in een ander pak laten zitten. Misschien had
de man slechts één pak, hetgeen onwaar
schijnlijk is, want slechts een middeleeuwse!)
harnas zou de fatale inwerking van een da-
gelijksche treinreis 52 jaar lang kunnen trot-
seeren. Ook herinnert niemand zich, dat hij
Rycroft ooit buiten adem op het laatste nip
pertje den trein heeft zien binnenvallen,
noch ook dat zijn toilet in een staat van
onvoltooidheid verkeerde, welke noodzakolijk
nog een „finishing touch" behoefde. Rycroft
is in alle opzichten een model-forens, die
door de spoorwegdirectie als een kostbare
reclame voor de betrouwbaarheid barer on
derneming wordt uitgespeeld. Indien Rycroft
echter mocht meenen, dat zij eindelijk na
meer dan vijftig jaren deze voortreffelijke
reclame met een gratis abonnement zou
honoreeren, is hij bedrogen uitgekomen.
Spoorwegdirecties vinden het immers niet
meer dan behoorlijk, dat men een aan ver
metelheid grenzend vertrouwen ln hen stelt.
Al staat vast, dat Rycroft immer op tijd aan
den trein is .geweest, daarmee is nog niet
bewezen, dat ook de trein altijd op tijd was.
Maar, nietwaar, dit laatste gaat niet den
forens, maar enkel de spoorwegdirectie aan.
dat de patriarch van Constantinopel ver
klaarde als einddoel te willen stellen de
hereeniging aller Christelijke Kerken, dus
da Roomsch-Katholieke Kerk mee inbegre
pen, maar dat hij met de Engelsche bis
schoppen mede van oordeel was, dat prac
tisch met de verdere toenadering tussclien
de Anglicaansche en de Oosterach-Orthodoxe
Kerken het meest vruchtbaar in deze rich
ting gewerkt werd voor het moment.
KERSTWIJDING
Te Arnhem wordt in de Zendingskapel
Tuinstraat 16, op den Eersten Kerstdag, des
morgens te zes uur vanwege de Stadszending
een inwijdingsdienst van het Kerstfeest gehou
den. De heer A. Bouwens, directeur der Stads-
zending, zal voorgaan.
Te D e 1 f s h r v e n zal in de Mathenesser-
kerk der Ned. Herv. Gemeente een „Kerstwb-
ding" gehouden worden in den Eersten Kerst
nacht, aanvangende des avonds te half 12. Dis.
S. H. J. James zal de leiding hebben.
OUDEJA ARS AVON' DCOLLECTF.
Vanwege den Bond van Ned. Predikanten zal
ook dit jaar op Oudejaarsavond in de gods
dienstoefeningen der Ned. Herv. Kerk een col
lecte worden gehouden voor de emeriti-predi
kanten en voor predikantsweauwei.. Per
soonlijke giften voor dit doel kunnen worden
gezonden aan het gironummer 64.000 te Den
Haag, van gemelden Bond.
KERKGEBOUWEN
Te Zwaagwesteinde (Fr.) is, naar de
US. Prov. Gron. Crt." verneemt, door de C'.
Geref. Gemeente besloten een nieuw gebouw
voor Chr. Belangen te stichten. Daar Zwaag
westeinde niet een streek is waar veel geld
wordt gevonden, was de financieele zijde
dit vraagstuk zeer moeilijk. Toch heeft
een oplossing gevonden. Alle leden hebben hun
persoonlijke steun toegezegd tot het verkrijgen
van de bouwmaterialen. Maar ook daarmee is
men er nog niet. De liefde ging echter zoover,
dat nu tal van personen zich hebben aangebo-
dwen, waaronder vaklieden, om geheel belan
geloos het gebouw te bouwen en te verven.
Zoo is bijv. de Geref. Kerk te Hijlaard inder-
rijd ongeveer op dezelfde wijze verrezen en zal
men de namen van degenen die toen hebben
meegewerkt in de voet van den preekstoel te
rug kunnen vinden, waar ze bewaard zyn voor
het nageslacht.
DE SURINAME-ZENDÏNG IN NOOD?
Het Herrnhutter Jubileum-Comité te Zeist
meldt orr:
De uitkomsten van de cijfers der Suriname-
Zending dreigen voor dit jaar rampspoedig te
zullen worden. Ondanks de groote belangstel
ling, ondervonden by de viering van het eer
ste Jubileumjaar der Herrnhutter Zending, is
op 1 December jl. slechts f 76.000 ingekomen,
'aarby reed3 is rekening gehouden met 11(12
deel van het jaarlij ksche aandeel van het Zeis
ter Zendingsgenootschap (poetrek. 24696) ad
f 25.000 in de opbrengst van Oegstgeest
Wanneer men bedenkt, dat Zeist in ons land
jaarlijks f120.000 moet bijeenbrengen, is het
duidelijk, dat hier een noodlottig tekort nadert.
En dan moet nog de last worden gedragen
de tekorten over 1929 ad f20.000, over 1980 ad
30.000 en over 1931 ad f 19.000.
Komt er geen redding in den nood, dan zal
in het bijkans 200-jarig werk der Herrnhut-
ters in Suriname (173.5—1935) onherroepelijk
:n groot stuk instorten.
Laat men toch niet vergeten, dat het groo-
tendeels Duitischers zyn geweest, die den
geestelijken opbouw van Suriname hebben
volbracht.
600 Zendelingen zijn er tot heden heenge
gaan; ruim 200 zijn er begraven.
Sedert 1928 heeft het Zeister Zendingsge-
motschap, door den financieelen nood
Herrnhut gedwongen, de geheele verantwoor
delijkheid voor de Suriname-Zending op zich
genomen.
Zou Nederland nu niet in staat zyn de
voortzetting van het werk in zijn eigen
st mogelijk te maken?
Radio Nieuws.
DAG 22 DECEMBER
Schoolnieuws.
CHR. NIJVERHEIDSONDERWIJS
Commissie van Beroep
Te Den Haag in het gebouw der Chr.
Huishoudschool had de installatie plaats
de Commissie van Beroep inzake het Nij'
heidsonderwys, ingesteld door den Bond van
Vereenigingen voor Ghr. Nijverheidsonderwijs.
Deze commissie bestaat uit: Mevr. H. M. van
Veen-Drost te Workum, mej. Mr. G. H. A. wan
der Molen te Amsterdam, Mr. T. A. van Dijken
te Den Haag en den heer C. G. Paap te
Utrecht; plaatsvervangende leden zyn: mej.
Mt. Frida C. Katz te Amsterdam, mevr. A.
van Hoogstraten-Schoch te Katwijk, Prof. Dr.
A. Noordtzij te Driebergen en de heer G. Krom
te Utrecht. De commissie koos tot voorzitter
J. A. de Wilde te Den Haag en
plaatsvervangend voorzitter Jhr. Mr. J.
Rutgers van Rozenburg.
By de installatie in een bestuursvergadering
van den Bond wees de voorzitter, Ds. A. B. te
Winkel, Ned. Herv. predikant te Den Haag,
er op, dat wel is waar ons Christelijk Nijver
heidsonderwijs nog slechts in een aanvangs
stadium verkeert en het zich niet ontplooien
zooals het zou willen, een gevolg van
stopwet, bezuiniging, inkrimping, enz., maar
dat toch reeds by de Commissie van Beroep
zich hebben aangesloten 43 Scholen met ruim
400 leerkrachten.
De Voorzitter der Commissie van Beroep,
Mr. J. A. de Wilde, spreekt eenige woorden in
antwoord op de installatierede.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Veenendaal Patrimoniumschool, hoofd
C. Goote), mej. E. Bakker te Utrecht.
Nij kerk, G. (Geref. School, hoofd P. de
Zeeuw G.Jzn.), mej. E. A. Koelman te Utrecnt.
Hoorn by Delft (School C 232, hoofd
K. G. van der Wiel), C. J. D. van Gulick te
Den Haag.
irschuur (Herv. School, hoofd H.
Goverts), B. de Jong te Leerdam. Voor tyd.
M e 1 i s k e rk e (Boazschool, hoofd A. Flach)
J. Koppejan te Waaide (Z.).
o g e r-S milde (Chr. Nat. School, hoofd
H. Zwering), J T. Zijlstra te De Krim (O.)
Winterswijk (Wilhelminaschool, hoofd
J. H. Bloem), W. Verbeek, ond. te Den Llaag
(Weeshuisschool). Aang.
Rijs sen (U.L.O.-School, J. ter Horststraat
32, hoofd Jac. Jonker), W. van Dam te
Amsterdam. Aanr.
Ry ssen (Julianaschool, Zuiderstr. 3,
hoofd T. Spanjer), mej. M. W. A. van Loenen
te Apeldoorn.
Rijs sen (School der Vrij Geref. Gemeente
onder het Kruis en der Geref. Gemeente,
Banisweg 40; hoofd H. Kattenberg), W. G.
van der Hilst te Baarn.
A. RIENKS.
In het Departement van Onderwijs te Den
Haa«r heeft in een bijeenkomst van onderwijs-
autoriteiten de heer A. Rienks, hoofdinspecteur
Lager Onderwijs in de 3e hoofdinspectie, die
met ingang van 1 Januari a.s. wordt gepen-
aionneerd, afscheid genomen.
Onder de aanwezigen waren o.m. de heeren
P. Laban, wuarn. secr.-generaal van het
Departement, iMr. E. H. W. Truyen, hoofd
inspecteur le hoofdinspectie, afgevaardigden
ichs WelhnachLa
AV-RO: Oramofoonmuzlelc
i NCRV: Knippen en etofvere.
i NCRV: Weekoverzicht
AVRO: Engel*
AVUO: Persberichten
izen NCRV: Persberichten
I v e r s u m AVRO: Persberichten
VRIJDAG 23 DECEMBER
Concerten, enz.
1 v e r s u m VARA: Gramoloonmu^lek
izen NCRV: Cramoroonmuziek
Iversum VARA: Gramofoonmualek
Izen NCRV: Hm monlum-concert
1 u n (l b o r g: Strijkorkest
ngVnberg: Populair concert
12.15 H u 1 z
14.30 H 1 1 v e
i NCRV: Concert
sum AVRO: Gramofoonrouziek
e u in AVRO: Kamerorkest
i NCRV: Concert
sum VARA: GramofoonmuzIeS
s u rn VARA: Notenkrakers
sum VARA: Orgelspel
s ,i ia VARA. Orgelspel
sum VARA: Notenkrakers
a b e r g. Vocaal concert
hau. Joegoslavische muziek
i NCRV: Qrnmofoonmuziek
i NCRV: H.O.V.
e n NCRV: Schriftlezing
e r s u m VPRO. Morgenwijding
en NCRV: Moigendienst Da J. G,
e r e u m VARA: „Onze keuken"
e r s u m VARA: Voordracht
:en NCRV: Chr. v. d. Heuvel: Dd
>uw ln de crlslsgieep
se n NCRV; A. J. Herwig: Kerstfeest
e r s u m VARA: Z. Stokvis: D«
unistlsche Partij
e n NCRV: Literair halfuur
Kinderuurtjes, ent
e r a u m VARA: Oome Keesje
sen NCDV: Botanisch halfuurtje
e n NCRV: Fotografie
iriberlchten.
olltto «n P
n NCRV: Politieberichten
n. NCRV. Politieberichten.
van alle kweekscholen, departement»- en.
bureelambtenaren e.a.
Beide genoemde heeren hebben de kwalitei
ten en verdiensten van den aftredenden hoofd
inspecteur geschetst, waarna verder nog spra
ken Jhr. Mr. W. D. de Jonge, namens Depar
tementsambtenaren; de heer J. Pas, inspecteur
te Schiedam, die den heer Rienks dankte voor
de wijze waarop hij zyo groote kennis steeds
aan het onderwijs had doen ten goede komen;
en de heer A. Zuideweld, directeur der Rijks
kweekschool te Den Haag, namens kweek
schooldirecteuren en -leeraren.
Namens onderwijsinspectie en kweekscholen
werden geschenken aangeboden.
TEGEN DE CHR. SCHOOL
Men weet, dat in Duitse hl and het Ghr.
Schoolonderwijs in opkomst is. Nog kort gele»
den is in het Wupperthal een congres gehou
den, dat beoogde verdere voorlichting te ge
ven. Deze is in belijdende kringen dan ook
zeer op prys gesteld.
Maar er zijn ook ernstige moeilijkheden ta
duchten. Dr. von Leers heeft in een der laat
ste nummers van „Der junge Nationalso-
zialist", het bondsblad van de Hitler-jeugd,
een artikel geschreven, waarin hy tegen aa
Confessioneele School o.m, als volgt tekeer
gaat:
„De een wordt aan den ander als zwart
schaap en ongeloovige verdoe meling voorge
houden. In het middelpunt komt het gedreun
van catechismus-verzen en kerkelijke liederen
te staan, alle onderwijs wordt afgestemd op
en pasklaar gemaakt voor de confessioneele
dogmatiek.
„Van germaansch-rasbewustzyn, van dultsch
volkskarakter ls geen sprake, maar dezelfde
duitsche jongen, die nu toevallig tot een an
dere confessie behoort, wordt verketterd en
zwart gemaakt. Een geest van femelarij komt
in de scholen te hangen
.,Wat hier geprobeerd wordt, is een be
paal d-duivel sch plan van alle reactionaire ele
menten om de lente van het noordelijk ontwa
ken nog ln de kiem te smoren".
Zulk een „hetze", die ook al sprak uit het
feit, dat leden der Party geen deel mogen uit
maken van de Chr. Jongemnnnen-Vereeniging,
kan vele moeilijkheden voor onze geestverwan
ten brengen.
GHR. KWEEKSCHOOL TE GORINCHEM
De vereeniging tot stichting en instandhou
ding eener Chr. Kweekschool voor Gorinehem
en Omstreken, hield haar jaarvergadering te
Gorinehem.
De Voorzitter, Ds. D. J. Lazonder, van Wer
kendam, herdacht in zijn openingswoord de
verliezen, welke de Kweekschool leed in het
afgeloopen jaar door het overlijden van de
heeren I. C. Mortier, te Gorinehem, H. C. Trap
man, te Molenaarsgraaf en W. A. Laurer«je.
te Üiessendam. De beide eersten waren van
de oprichting af bestuurslid der Kweekschool,
de laatste jaren vervulden ze de functies resp.
van voorzitter en vice-voorzitter.
Uit het jaarverslag van den secretaris, den
heer L. van Bergejjk, te Gorinehem, bleek, <lat
de school gedurende den cursuï 1931/1932 be
zocht werd door 59 mann. en 43 vrouw, leer
lingen; 6 m. en S vr. candidaten slaagden. Voor
het examen Nutt Handw. slaagden alle S
meisjes, die er aan deelnamen, voor het exa
men in de Byb. Gesch. en de Methodiek er van
2 vr. 1J„ 1 vr. U. werd afgewezen.
De B-cursus opleiding voor de hoofdacte
werd op 16 September jJ. bezocht door 27
onderwijzers en 2 onderwijzeressen, voor het
ifdacte-examen slaagden 6 mann. en 1 vr.
cand. 4 mann. cand. werden afgewezen.
De penningmeester, de heer A. M. Brouwer,
te Gorinehem, deelde mede, dat de exploitatie
rekening in ontvangsten en uitgaven sloot
met f 44.000. Op de eerste hypotheek werd
f 250, op de obligatie-leening 1 1700 afgelost.
De vergadering stelde de begrooting van in
komsten en uitgaven voor 1932/1938 vast op
f11596.25, vermeerderd met het bedrag der
salarissen en kindertoeslagen van het onder
wijzend personeel.
De heer A. M. Brouwer, aftredend bestuurs
lid, werd herkozen.
In de vacatures Trapman cn Laurense koe»?
de vergadering de heeren C. M. van Houweling.
te Peursum en G. van Ballegooyen, te Slle-
dreeht, resp. met 46 en 60 stemmen. De heeren
De Jong, te Lexmond en De Rooy, te Giessen-
dam, verkregen resp. 23 en 12 stemmen.
Nadat b\j de rondvraag nog verschillende
Kweekschool belangen besproken waren, ging
Ds. C. J. Hakman, van Almkork, voor in dank
zegging, waarna de voorzitter de vergadering
sloot.
