2FERDAG 12 NOVEMBER 1932
DE KONINGIN TE PUTTEN
I. de Koningin heeft gisteren een be-
[ebracht aan de Eerste Nationale
voetentoonstelling te Putten. De Ko-
kwain por auto van het Leo en was
eld door baron van Geen, particulier
I iris, baronesse Schimmelpenninck van
yc, hofdame en Jonkheer De Jonge
[lomoet
le tentoonstelling werd H. M. romlge-
t>or den eere-voorz. Jhr. van Geen,
heester vun Putten,
haar bezoek vertrok H. M. de Ko*
weer per auto naar Apeldoorn.
d aaniODSLASTERINGSWETJE
GISTEREN AFGEKONDIGD
act „Staatsblad" van gister ia afge
vm«5rh?d de Wet van 4 November 1932 tot
Hing van het Wetboek van Strafrecht
voorzieningen bctrffende bepaalde
d, af» godsdienstige gevoelens krcil'k.ndc
p:
>gisch BEGROOTING
,N ECONOMISCHE ZAKEN
alle
pre-schenen is het Voorloopig Verslag der
eringie Kamer inzake de begrooting van
stand tnische Zaken en Arbeid voor 1933.
land-in wordt door ons het volgende ont-
1.0.
crisiabecld van den minister vond
onze onverdeelde instemming. Verscheiden
is in meenden, dat te weinig wordt gelet
,i zorgelijken toestand onzer industrie,
iden- jandhaven van de economische weer-
[id van ons land achtten zij niet lan-
•stge- éi-antwoord. Zij wezen er op, dat de
hel- ngwet nog steeds niet is toegepast, tor-
de belemmeringen voor den export
oven lurend toenemen,
scheiden ledten waren van meening,
n °p mogelijkheid van verkorting van den
aan- Isduur thans ernstig dient te worden
n de i Gevraagd werd, om maatregelen lot
00"e king van het aantal In ons land werk
ten, buitcniandsche arbeidskrachten,
tcheidene leden drongen opnieuw aan
Ibliekrechtelijke regeling der collectie-
irbeidsovereenkomsten. Andere loden
jen tegen deze zienswijze op. Juist in
tijd van economische depressie moet
vermeden wondien wat de ontwikke-
fan het bedrijf kan tegenhouden.
9 u- scheidene leden hadden ernstige he-
u. jn tegen de Winkelslultrtgsv. et. Zij
den, dat de praktijk wel reeds heeft
btoond, dat de bij de totstandkoming
u. wet geopperde bedenkingen goeden
3 u. i hadden. De winkelstand ondervindt
(leze wet groote belemmeringen, welke
velen nauwelijks te dragen zijn. An
leden meenden, dat de bezwaren tegen
U,
pate het bedrijfsleven zich aan de wet
1st.
werd gewezen, dat de verhouding tol
fehland op handelsgebied met den dag
Ier wordt. Wordt het niet hoog tijd,
ruilobjecten te beschikken ten einde
jchlaud te noodzaken met ouzo bfllan-
fekening te houden? Ook zou men gaar-
llllcn vernemen, welke de planucn der
(ring zijn ten aanzien van het op 31
2.ai rob or as. afloöpende douane- en crediet
'•3d rag met Duitschland.
.05
HOR IN NIEUW-LEKKERLAND
heer J. Kars, godsdienstonderwijzer.
Pastorie te Brandwijk, schrijft ons:
or de omstandigheden gedrongen moet
ïnige regels schrijven over de gemeente
ildi
Kerknieuws.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: Te 's-Gravenpolder, M. Hei
koop te Utrecht.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Sneek (vac.-Dr. H. J.
Hondera; toez.), P. Visser te Warnsveld.
Te Venlo, cand. J. van der Poel te Haren (Gr.),
oud-zendeling-learaar op Oost-Java. Te
Ouderkerk a. d. I.Tssel, B. van Ginkel te
Nieuwpoort. Te Kamperveen, cand. C. van
Dop te Delft.
Aangenomen: Naar Hontenisse, W. G.
van der Vliet, oud-Indisch predikant van Ma-
lang, te Nijmegen.
Bedankt: Voor Voorthuizen, H. Japchen
te Ot'.erloo. Voor Lage Vuursche, J. E.
Klomp te Ede (G.). Voor Oudemirdum c.a.,
J. van der Heide te Hindeloopen.
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Zuilichem, cand. P. H.
Wolfert te Terneuzen. Te Wilsum (O.),
cand. H. Botma te Bussum.
Aangenomen: Naar Haulerwijk, cand.
G. S. Oegema, hulppred. te Kolhorn (N.-H.).
BEROEPINGSWEKK
Te Wilsum (O.) zal, blijkens het Kerke-
raadsverslag van Kampen, het beroepingswerk
bij de Geref. Kerk begonnen kunnen worden.
Volgens dit Kerkeraadsverslag zou zelfs reeds
vaststaan, dat een Theol. candidaat een even
tueel beroep i
Wilsum wil i
geldelijk bezwaar was er nog, maar de Kerke-
raad van Kampen heeft een verzoek van den
Kerkeraad van Wilsum (dochterkerk van Kam
pen) ingewilligd, jaarlijks één collecte voor
Wilsum te doen houden. De „Bazuin" wenscht
de Kerk van Wilsum geluk met dit besluit.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST
Cand. H. J. H e e r s i n k, Geref. Pastorie
te Oude-Pekela, is door de Classis Winschoten
na praeparatoir examen beroepbaar verklaard.
Gaarne zal hij des Zondags de Gsref. Kerken
dienen en een eventueel beroep in overweging
neben.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Cand. J. W. van Swigchum, van
Amsterdam, hoopt Zondag 20 November a.s.
rijn intrede te doen als hulpprediker bij de
Ned. Herv. Gemeente te Terneuzen, na des
morgens bevestigd te zijn door den plaatselij
ken predikannt, Ds. L. J. Cazemier.
Cand. J. van der Werfhorst, te
Nijverdal, hoopt Zondag 27 November a.s. in
trede te doen als predikant der Vrij-Evang.
Gemeente te Veendam, na bevestiging door
Docent A. Winckel, van Apeldoorn.
Ds. R. K. M. HUMMF.LEN.
Ds. R. K. M. Hummelen, predikant der
Geref. Kerk te Gorinchem, wiens gezondheid
de laatste twee jaren veel te wenschen over
liet en aan wlen dan ook eenige maanden rust
werd pegeven, is thans opnieuw vrij ernstig
ongesteld.
JUBILEA.
Ds. L. Kuiper, predikant der Geref. Kerk
te Kampen, herdenkt morgen zijn 40-jarige
ambtsbediening.
Luitzen Kuiper werd 12 DeC. 1868 als
precV'kantszcvin te Dedenisvaart geboren,
studeerde te Kampen en deed 13 Nov. 1892
intx-ede in zijn eerste Gemeente, Genemuiden.
Voorts stond hij te HoogeVeéh, Enkhuizcn,
De1 ft en sinds 22 Aug. 1920 te Kampen. Uy
maakte om. deel uit van de Generale Synode
te Den Haag (1914) en was herhaalde malen
lid der Part. Synode van Overijssel.
Voor de Zending en voor den Jeugdarbeid
heeft hij daadwerkelijk getoond zeer belang
stellend te zijn.
Ds. Kuiper, die emeritaat verkrijgt en met
terwoon zich te De Bilt gaat vestigen, waar
hij als hulpprediker dienen zal, heeft drie
zoons, die predikant zijn.
Ds. J. E. Westerhuls, predikant der
Geref. Kerk te Hellevoetsluis, hoopt Donder
dag 17 November a.s. zijn 25-jarig. ambtsjubi
leum te herdenken. Ds. Wepterhuis werd 16
November 1878 geboren te Landsmeer, waar
zijn vader predikant was. Hij studeerde aan de
Theöl. School te Kampen en aanvaardde 17
November 1907 de bediening des Woorde bij
de Geref. Kerk van Zuidwolde (Dr.). In 1911
nam hij een beroep naar Gramsbergen aan. In
1916 deed hij intrede te Asperen, in 1919 te
Oud-Loosdrecht, en sinds 18 Mei 1924 dient hij
zijn vijfde Gemeente, nl. die van Hellevoetsluis,
welke gecombineerd is met die van Nieuw-
Helvoet.
Vanwege de Classis Brielle is Ds. Wester-
hula deputaat o.m. voor Kerkvisitatie en voor
de Zending onder de Joden.
BEGRAFENI9-DS. H- J. DE ZWART.
Te Wirdum (Fr.), waar hij de laatste
iaren woonde, had gisteren de begrafenis
plaats van Ds. H. J. de Zwart, in leven
emeritus-predikant der Ned. Herv. Gemeente
te Scheveningcn.
Ds. E. Sijperda, van Tjamsweer, leidde in
het sterfhuis een rouwdienst.
In het kerkgebouw hebben na Ds. Sijperda
het woord gevoerd: Ds. A. Offex-inga, die met
een ouderling en een kerkvoogd de Ned. Herv.
Gemeente van Scheveningen vertegenwoor
digde en herdacht wat de overledene hier
gedurende 20 jaren gearbeid heeft; Prof. Dr.
W. J. Aalders, van Groningen, die met Prof.
Dr. L. H. K. Bleeker en de besturende zuster
voor het Diaconessenhuis te Groningen aan
wezig was en memoreerde wat Ds. de Zwart
als geestelijk verzorger van het Diaconüssen-
huis verricht had; Ds. B. J. C. Rijnders, van
Hilversum, namens de Samenwerkende Zen
dingscorporaties, in wier bestuur de over
ledene zitting had; Ds. J. P. van Leusden
namens de Ned. Herv. Gemeente van Steen-
wijk, waar Ds. de Zwart 7 jaar stond; en Ds.
J. J. Talens, van Garrelsweer, namens de
Classis Appingedam.
Aan de groeve las Ds. Sijperda eenige
verzen vah Gezang 269. Ds. G. Mansvelt,
em.-pred., van Utrecht, ging voor in dank
gebed. Ds. H. de Zwart, van Wirdum, zoon
van den overledene, dankte voor de belang
stelling.
RECHTS EN LINKS
Te Apeldoorn is door den Kerkeraad
der Ned. Hervormde Gemeente op het verzoek
der vrijzinnig-Hervormden om in de vac.-Ds.
C. fit. Luteijn een vrijzinnig predikant te be
roepen, geantwoord, dat de Kerkeraad om
principleele redenen onmogelijk kan medewer
ken aan het beroepen van een vrijzinnig pre
dikant. Dit i9 geen onvriendelijkheid of hals
starrigheid, maai een prinicipieele onmogelijk
heid.
VERKIEZINGEN
In de Ned. Herv. Kerk voor het Kiescollege:
Almelo. Gekozen zijn alle rechtzinnigs
Candidaten. De vry ziuingen onthielden zich
van stemming.
Oudshoorn. De vrijzinnige candidaten
werden met een meerderheid van 297213 stem
mriti herkozen.
Zuidwolde (Dr.). Voor 3 gemachtigden,
itworpen tor plaatsing in het Amstelveen-1 Heilozen werden 2 rechtzlnnnige candidaten
jh* '.Vandelpai'k. jmet reep. 328 en 332 stemmen. Herstemming
moet plaats hebben tusschen één rechtzinnig
en éen vrijzinnig candidaat. Gemiddeld was
het stemmenverschil tusschen rechts en l:nks
slecht,-? 18. Het Kiescollege bestond tot heden
Uit 15 rechtzinnigen en 5 vrijzinnigen.
DIAKEN-LITURG.
In een pleidooi voor herstel van de ware
liturgie in den kerkdienst, die n:c edoe t
dezen te verfraaien en aantrekkelijker te
maken, maar daardoor het gebedsleven der
Kerk meer tot zijn recht te doen komen,
wordt ook deelneming van den enkele ge'oo-
vige aan de liturgie beoo' d. In dit" verband
werdt door Ds. J. K. van den Brink, van
Steenbergen, in „Diakonia", het blad der
Federatie van Diakonieën in de Ned. Her
vormde Kerk, een beschouwing gegeven over
„Liturgische mogelijkheden in het diaken
ambt".
Pleitte hij reeds eerder voor dieper Waar
deering van het diakenambt, hij komt thans
op voor en breedere opvattin" daarvan en
wil de diaconale hulp niet eenzijdig beperkt
zien tot de verzorging der armen. Hij wil de
positie van den godsdienstonderwijzer, die hij
geheel onbevredigend noemt, omdat deze een
deel van het ambtelijke werk van den predi
kant doet zonder ambtsdrager te zijn, aldus
verbeteren, dat deze, een werkende plaats in
de Gemeente innemende, ambtsdrager wordt
door hem het diakenambt op te leg- en.
Drieërlei richting ziet Ds. van den Brink
in het op deze wijze opgevatte diakenambt:
de herderlijke (want de diaconule armverzor
ging is in den grond een dee! van de herder
lijke zorg. de catecheti~che en de liturgische
richting. Deze zouden z.i., al naar de omstan-
di' heden zijn, over verschillende personen
I verdeeld of in één persoon vereenigd kunnen
w-Lekkerland.. Aldaar is eenige tijd ge-
*60 1 °P voorstevv^van de S.G.P. de Zondags-
hg van de café's bij politieverordening
.17 lesteld, met medewerking van de A.-R.
.fil j, zoowel van de Hervormde als van de
•33 f. kiesvereexiiging. (Met 8 tegen 3 stem-
werd het voorstel aangenomen. Na
keuring van Gedeputeerde Staten is nu
37 weken geleden voor het éérst des Zon-
2g Nieuw-Lekkerland droog geweest. De
<9 louder op het dorp meende daarin aan-
24 ag te hebben om de vlag sinds drie
in halfstok te doen wapperen, terwijl aan
22 einde een pop was opgehangen met een
?8 om den hals en een jo-jo in de hand.
voorstel tot Zondagssluiting is Uitge-
l en z.g. verdedigd door een jong lid van
I.G.P., n.l. J. J. van Ee. Dézen heeft men
m bedreigd en .iedaar, nu heeft hij buiten
I party om by .en gemeenteraad, die a.s.
idag moet vergaderen, een voorstel inge-
d, om de café's des Zondags weer te
ien.
loopt nu overal rond te vertellen: „Ik
It, dat ilc het in 's Heeren kracht had ge-
a J, en 'k deed het in het vleesch".
jammerlyker houding denkbaar?
>o maakt nxen zijn beginselen tot een aan-
üng. De anti-rev. leden in den raad zullen
klag natuurlijk voet by stuk houden en
leer Van Es is uit de zorgen,
laar zoo'n treurig figuur wreekt zich
xurlijk.
'an andere zijde schrijft men ons ongeveer
1 telfde. Daar wordt echter nog aan toege-
fd, dat het café precies tegenover de
Herv, kerk staat, zoodat de menschen
i ergeren.
erder zyn reeds by vooraanstaande men
en de ruiten ingeworpen, o.m. by een
etal Raadsleden, terwyl het j.l. Zondag,
ir we vernemen, op het erf van het Staatk.
tef Raadslid nog al rumoerig is toegegaan.
ï:et al'een op Zondag, maar ook in de week
nt het rumoerig optreden meer voor.
fat een en ander veel besproken wordt,
toeft geen betoog, daar men in deze ge-
ente van zulke dingen nooit hoort en zich
is altyd even rustig bewoog.
GRAFSTEEN
BURGEMEESTER A. COLIJN
To NieuvMór-Amstel heeft deze week een
hiité vergaderd, dat b.-*loten heeft lot op-
ihting van een eenvoudige gedenksteen op
(t graf van wijlen hunremoester A. C o 1 ij rt.
Door de architecten W a r n 6 r s en M ij n-
fends zal Vdorts een monument
zijn. Aan den diaken zouden meerdex-e werk
zaamheden kunnen worden opgdragen naar zyn
bekwaamheid.
In de richting van de practijk geeft de schrij
ver dan eenige aanduidingen voor de werk
zaamheden vap den diaken-liturg.
Gelyk vroeger bestond en thans nog in de
Waalsche Gemeenten bestaat, wil hy ih den
eeredienst wederinvoeren het element van
schuldbelijdenis en genadeverkondiging, doch
deze n:et door denzelfden liturg doen spreken
en verkondigen. Na opwekking van den voor
ganger de zonden te belyden, treedt de diaken
ar, tweede liturg op en spreekt de belijdenis
uit, welke door de geheele Gemeente wordt
bevestigd met een lied, een liturgische formule
of met een eenvoudig „Anxen" Daarop verkon
digt de voorganger de Goddelijke vergeving,
door de Gemeente weer beantwoord.
Verder zoq men een lezing mt de H. Schrift
aan den diaken-liturg kunnen opdragen, in
overeenstemming met het oud-kerkelijk ge
bruik, dat de diaken het Evangelie leest.
Men zou ook nog kunnen overwegen om den
diaken de belijdenis des geloofs te laten uit
spreken en wel by voorkeur, aldus Ds. van den
Brink, nd de prediking, als inleiding tot den
dienst der gebeden.
Ook in den dienst der gebeden, de e:genlijke
voorbede der Gemeente, zou de diaken als
tweede liturg een voorname plaats kxxnnen in
nemen. De schrijver zou een bewerking van de
oud-kerkelijke litaixieën of ektenieën willen
hebben, zooals de Luthersche Kerken in
Duitschland en de Anglicaan,sche Kerk van
ouds een dergelijken vorm van litanie kennen,
een voorbede waarbij de Gemeente telkens in
valt. In de Grieksche Kerken gaat de d'alcen
voor in de ektenie, en brengt telkens een be
paalde bede voor God (Laat ons bidden om den
liemelschen vrede en het heil onzer
zielLaat ons bidden
vrede voor de gansche wereld en om de een
heid aller Kerken GodsLaat ons bidden
om gezegende tijden en het wel gedijen van de
vruchten der aarde.... enz.) en-telkens valt-
de Gemeente in met het „Kyrie eleison" (Heer.
ontferm U). De schrijver zou zulk eerl vorm
van voorbede begeeren tot de levendigheid van
het gebed en de diaken Zou hierin een gewich
tige plaats krijgen als liturg naast den voo-
ganger.
Wanneer, naar den eisch van Calvijn gesteld
aan de liturgische beweging, het H. Avondmaal
minster,? éénmaal in de week wordt bediend,
zoü de diaken bij die gelegenheid de schuldbe-
lydenis moeten spreken; verder het. brood en
den wijn aanbrengen; voorts met de Uemeentp
de voorbede spreken vóór de eigenlyke com
munie en daarna de lofzegging. Het bestaande
formulier zou daartoe od deze wijze liturgisch
moeten worden aangevuld.
Tenslotte, wanneer er weer een vaste, geor
dende en rijke liturgie zou zijn en de Gemeente
tot het inzicht kwam dat zij ook enkel tot het
gebed kan samenkomen, zou de diakan als
plaatsvervangende liturg kunnen dienst doen.
Dan, als er door vacature eens geen preek-
dienst op Zondagmorgen wr,s, zou hy in den
dienst der gebeden kunnen voorgaan. En ook
behoefden dan de bedehuizen niet zes dagen
de week gesloten te zijn.
n Brilde ziet gro<
den diaken in den liturgischen
genover het werk der orthodoxen op zendings-
en philantropisch gebied. Bovenal laten zij zich
meer in godsdienstige vraagstukken verdiepen,
hun Bybelkennis verryken".
BIJBELVERSPREIDING
Het Amerikaansch Bijbelgenootschap heeft
gedurende de 115 jaar dat het bestaat,
218.234.04S bijbels in 925 talen verspreid. In
het laatste jaar heeft het meer bijbels ver
spreid dan in eenig ander.
EVANGELISATIE
;rking? De Classis Drachten
der Geref. Kerken, overwegende dat er in de
Geref. Kerken geen eenstemmigheid heerscht
er de vraag óf, en zoo ja, in hoeverre bij op-
zettelijken Evangelisatie-arbeid samenwerking
kan zyn met hen die van een andere Kerke
lijke overtuig'ng zyn, besloot aan de Synode
to verzoeken dienaangaande de conclusies van
1923 (Acta Generale Synode, Art. 92) nader
te vullen, door ook in dat opziclxt richt
lijnen te geven.
-- Te G r o u w (Fr.) zal voortaan Evange
lisatie-arbeid verricht worden vanwege de
Classis Leeuwarden der Geref. Kerken.
ZENDING.
Zendingsweek. De héér J. H. Blinde te
Rotterdam, hoofdvertegenwoordiger der Sa
menwerkende Zendingscorporaties te Oegst-
geest, vraagt ons plaats voor het volgende
schrijven
Hoe zal het dit jaar gaan in de „Zendings
week"? Deze vraag is reeds door menigeen
gedaarfj* en soms klonk daar ook wel eenige
bezorgdheid door in de stem, die de vraag
stelde. Hoe zal het gaan in dezen tijd van
malaise, en algemeene rnoei'ijkheden
Reeds beglnnnen de antwoorden op die
vraag binnen te komen. Ik ontving er reeds
een paar in den vorm van de vehouden
inzamelingen op enkele scholen. Het groote
anwoord zal Zondag gegeven worden in de
kerken. En nu is het my een reden van groote
dankbaarheid, dat niet alle, maar toch de
meeste der tastbare „antwoorden", die ik resds
kreeg, geen onduidelijk geluid geven; ook geen
ontmoedigend geluid. Integendeel: Er was by
eenige inzamelingen teruggang; by anderen
echter stijging. En het is me by zonder aange
naam te kunnen zeggen: De laatsten wonnen
het.
Mag ik voor U allen, die morgen ter kerke
£aat met het bekende zakje in den zak om dat
in de kerk op de schaal te doen mag ik
voor U het volgende eens afschryven?
Ik las dezer dagen van een R.-K. geeste
lijke, die in zijn ressort (het was niet in Ne
derland, maar dat doet er niet toe) een aan
tal nieuwe gebouwen deed oprijzen: kerken,
scholen en huizen voor Christelyke actie. To
taal twintig- in getal. En op de vraag, die
"hem in het publiek gesteld werd, of hij het
wel verantwoord achtte om in dezen tijd
Europa zoo iets aan te vatten, gaf hij heel
nuchter ten antwoord: „Ik was bang, dat
zou gaan denkenr dat Wy ook aan een geeste
lijke malaise toe waren; en ik wilde de wereld
laten zien, dat wij nog springlevend zijn!"
Kerkgangers, wilt gij doen, nis die pastoor?
Wilt gij Zondag ook laten zien, dat gij geeste-
liik „springlevend" zyt?! Dat ge geen geesfe-
lyke malaise kent?!
Ons dagelyksch gebed stygt tot God in den
hemel, dat het met U alzoo zyn moge!
Zendings-Zondag. Het Comité
de Algem. Ned. Zendingpconferenties deelt
mede, dat de Zendings-Zondag voor dit jaar
gesteld is op Zondag 13 November. Het Comité
verzoekt Kerkeraden en Predikanten op d'
Ds.
diaconale conferenties.
Te Den Bosch wordt Vrydag 25 Novem
ber a.s. vanwege de Federatie van Diaconieën
in de Ned. Herv. Kerk een provinciale diaco
nale samenkomst gehouden, waar Dr. J. J-I.
Adriani, van Utrecht, spreken zal over de
vraag: „Wat bedoelen wy met ons diaconaal
werk?"
kerkgebouwen.
Te Nieuw e-P e k e 1 a is Woensdagavond
U. het gerestaureerde kerkgebouw der Geref.
Kerk weer in gebruik genomen. Dak, plafond
en verlichting zyn vernieuwd, terwyl een
podium is aangebracht.
TEGEN RASSENHAAT
De Episcopale Methodistenkerk in de Ver-
eerjigde Staten heeft besloten, waar verschei
dene millioenen negers tot haar behooren, haar
jaarlijksche algemeene vergaderingen slechts
in die plaatsen te houden, waar blanken er
negers op voet van gelykheid worden behan
deld, hetgeen ook binnen deze Kerk nog lang
niet algemeen het geval is.
kerk en ziekenhuis
De Classis Bolsward der Geref.
Kerken zal aan de Part. Synode van Fries
land-Zuid nogmaals vragen een principieele
uitspraak te doen over de kosten van zieken-
hxiisverpleging, namelyk of deze door de Dia
conie eventueel betaald dienen te worden.
WAT MAG EN WAT NIET MAG
In het vrijzinnige weekblad „Kerk en We
reld" flehryft een inzender het volgende:
„De orthodoxie wordt zoo gaarne bAi
.penheld verweten.
Ik ken een gemeente met een vryzinnlge
meerderheid, waarin een vrijzinnig predikant
was, die sterk anti-militairistisck was en zich
gedrongen gevoelde daax-van op den kansel te
getuigen.
Dit werd hem echter door vryzinnlge lidma
ten zeer kwalnk genomen en verschillende
verwijten werden hem naar het hoofd geslin
gerd als het brengen van politiek op den kan
sel enz.
Na dezen kwam In deze gemeente een an
der vrijzinnig predikant, die hatelijkheden
van den kansel uitsprak tegen de orthodoxe
minderheid. Daarvan werd niets gezegd.
Het komt mij het beste voor om eens or
houden om altyd te spreken over de onver
draagzaamheid en bekrompenheid der ortho
doxie.
Laten de vryzinnigen iets anders stellen te-
Een zéér groot aantal vrienden, oud-leerlin
gen en leerlingen, vergezeiden den overledene
naar zijn laatste rustplaats. Wegens het on
gunstige weer werd op den doodenakker alleen
gespi'oken door den predikant, terwjjl de oud
ste zoon van den overledene de velen geroerd
dankte voor de laatste eer, zyn vader aange
daan.
Onder de talryke aanwezigen waren naast
bestuursleden van de school, aan wier hoofd
de heer Van Wageningen 40 jaar had gestaan,
aanwezig: Burgemeester Joustra; Rijksin
specteur van het Onderwys Hommes; de heer
R. Hui7enga, oud-directeur, en de heer^ G
Meima, tegenwoordig directeur der Groning-
sche Clir. Kweekschool; de heer M. J. Leen
dertse, redacteur van „De Hoofdakte", van
welk blad de overledene mede-redacteur was;
de heer H. Stiksma, van Bedum.
Door allen werd in het samenzyn na de be
grafenis den heer Van Wageningen herdacht
als opvoeder, als enderwysman, als schryver,
als vriend en werden hartelijke woorden ge
richt van troost en bemoediging tot de familie.
zulk een onderwijzer geschikt?
In de „Geref. Kerkbode voor Noord-Bra
bant en Limburg" doet een lezer de volgende
vraag: „Kan iemand, die den kinderdoop bc
strijdt, de algemeene verzoening leert, geen
oog heeft voor den eisch van saambinding van
Christus' Gemeente en voor de noodzakelijk
heid der ambten enz., onderwys geven naar de
beginselen, die ons heilig zb'n?"
De redacteur Ds. j. H. Jonker, van Werken
dam, laat hierop volgen: „Myn antwoord zou
kort en duidelijk kunnen zyn: Neen".
nieuwe chr. scholen
Te O o t m a r s u m, O. (hoofd G. Reinders)
wordt 1 December a.s. de nieuwe Herv. Chr.
School geopend.
EXAMENS
PROMOTIE?
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gepro
moveerd 13 tot Doctor In de Letteren en Wijs
begeerte. op proefschrift „Vondel ala claeslcus
by de humanisten in de leer", de heer A. M.
F. B. Geerts. gob. te Melsele.
Gepromoveerd Is tot Doctor in do Klassieke
Letteren, op proefschrift: „De poëtica^ vocabulo-
Schuursma, geb. te Aduard.
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHN. HOOGESCHOOL TE DELFT. Gesl.:
Eiectrotechnlek: cand. ex., de heer W. Vos
ma er to De Bilt.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Gesl.l
Godgeleerdheid: doet. ex., de heer R. Boeke j|
haar Zendlngstaak.
Schoolnieuws.
technische hoogeschool te delft
Prof. D r. E. T. Trefftz, van Dresden,
zal op uitnoodiging van het Hoogeschool-
fondsbestuur in het gebouw voor Werktuig
en Scheepsbouwkunde Vrydagavond 25 Nov.
а.s. een voordracht houden, over: „Stabilitats-
theorie de»s elastischen Gleichgewrichts".
MIDDELB. SCHOLEN IN DUITSCHLAND
Blijkens een statistiek, die de Duitsche ver-
eeniging van philologen heeft laten samenstel
len, gaat het aantal leerlingen van de middel
bare scholen in Duitschland steeds achteruit.
In 1932 was het aantal dezer scholieren met
45.500 verminderd. Het aantal leerlingen van
de laagste Wassen bedroeg 26% minder dan in
1931. De algemeene achteruitgang bedroeg
б.3%. In 1982 waren er dan ook reeds 1000
klassen minder dan in 1931.
Een vergelyking met vroegere statistieken
leert dat de achteruitgang regelmatig door
zet. In 1929 ging nog 13.5 procent, in 1930 11
procent en in 1932 nog slecht9 9 procent van
de leerlingen van de lagere 9chool naar een
inrichting voor middelbaar onderwijs. In vele
Duitsche landcr. is de Middelbare School terug
gevallen op het in 1921 reed9 bereikte peil, in
andere zelfs op voor-oorlogsch peil. Als oor
zaken van een en ander, aldus de „Tel.", wor
den door de philologenvereeniging genoemd: de
maatschappelyke nood, verhooging van de
schoolgelden met circa 40%, daling van het
geboortecijfer en ten slotte de met opzet ver
breide meenihg dat de Middelbare School veel
te theoretisch is.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Gorinchem (School voor L. en U.L.O.,
hoofd J. G. van Alkemade), W. f. Wolfswin
kel te Rotterdam. Voor afd. L.O.
Werkendam (Rehoböthschool, Uitbrei
ding, hoofd J. van Herp), H. de Joode te
Utrecht. Als kw. met akte.
mn
galnoten Inkt per flesch 0.50
RUIME KEUZE
Te Hoornaar hebben voor de vacante
betrekking van onderwijzeres aan de School
met den Bijbel (hoofd G. de Raad) niet min
der dan 112 sollicitanten zich aangemeld.
W. VROS t
Te Baart is Donderdag jl„ na een lang
durig lyden, In den leeftijd van 65 jaar over
leden de heer W. Vros, oud-hoöfd der Geref.
School voor M.U.L.O. aan de Hooglandxche
Kerkgracht 20 te Leiden.
De begrafenis is bepaald op Dinsdagmiddag
15 November a.s. op de N. Begraafplaats te
Baarn.
BEGRAFENI9-R. VAN WAGENINGEN
Gisteren. Vrydagmiddag, vond te Zuidwolde
(by Groningen) de begrafenis plaats van den
heer R. vnn Wapeningen Pzn., In leven hoofd
der Chr. School aldaar.
Ds. .T. Hommes, die de leiding van den dienst
had, las een deel der H. Schrift en ging voor
in gebed.
ichoorl.
We<
Taal- cand.
i dor
ex., mej. M. Baar
de heer O. van
de di
■■■PM.--.-H. W.
de Ruytftr te Rotterdam en W. C, H C. Leek-
sma te Den Haag en de hee—
Meer ter
A. E. Sthe«
Naiudin
dor Veen, H. E. P.
PPS.,.0 1_n E. Brandee, ollen
Den flaag. H. D. J. Seller te Leiden en D.
A. Nedorlof te Breda: doet. ex, mej. A. van
Mourtk Broekman te Haarlem.
Indisch Recht: doet. ex. de heer Soenarko te
Lelden.
Geneeskunde: artiex.. de hoeren C. Koning ta
Zoeterwoude. S. Heringa te Arnhm. A. WtJnmann
te Boedapestseml-artsex, da heer A- J. Ouwe
jan te Den Haa.g.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Geel.: Godgeleerdheid: cand. ex.. de heer J. C.
C. Iberllngs to Rotterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TB UTRECHT. Geal.:
Rechtswetenschap: doet. ex.. de heer F- H. van
P. M. Verllndei
Tandheelkunde:
j heeren B. Engels
ma, D. F. Goote. P. M. A. Huurman an G,
I.inn: 2de theor. ex, de heeren W. D. de Groot,
A. O. Horneman, A. H. van Rlel en mevr. H.
H van .MaiU.'ihn—de Boer; lste theor. ex, da
heeren L. Crlelaers, B. van Bolhule en R. H.
Hendricks.
Apothekersassistent, de heer D. L. Kedde ta
Utrecht Afgew. 3 cand.
RIJKSUNIVERSITEIT TB GRONINGEN. G«-
slaagdGodgeleerdheid: doet. ex, de heer W.
Sikkena.
EXAMENS-WISKUNDE
DEIN HAAG. 11 Nov. M. O. Akte K 6. Hoogere
Wiskunde. Ge«x. 3. geal. 1 cand, nl. mej. C. H.
Gerritsen te Den Haag.
L. O- Art. 86. GeCx. 3. gesl. 2 cand., nl. de
heeren G J. Drost te Amsterdam en S. van DUk
EXAMENS GESCHIEDENIS
AMSTERDAM. 11 Nov. M. O. Akte K 8. GeBx.
2, gesl. belde cand, nl. do heeren J. H. Petera
te Amsterdam en J. J. A. M. Plasmane te Ber
gen op Zoom.
EXAMENS-STAATHUISHOUDKUNDE
DEN HAAG. 11 Nov. M. O. Akte K 10. OeBx.
3, gesl. 2 cand, nl. mej. Julie Spitz en de heer
C. van der Woerdt. belden te Amsterdam
EXAMENS-STAATSINRICHTINO
DEN HAAG. 11 Nov. M. O. Akte K 11. GeBx.
4, gesl. 1 cand., nl. de heer Jan de Wit te Wle-
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. 11 Nov. Geel. voor «den atuur-
man gr. atoomv., de heeren H, G. Veltkomp an
W. J. van den Berg.
EXAMENS-MACHINIST
DEN HAAG. 11 Nov. Gesl. voor diploma A.
de heeren A. van den Tempel te Rotterdam en
J. H. Soheybeleer te Vllsslngen.
Wetenschap.
NOBELPRIJZEN.
De Zweedsche Academie heeft besloten de
Nobelprijs voor literatuur 1932 toe te ken
nen aan den Engclschen schrijver John
Galsworthy, schrijver o.a. van de bo«*-
kenreeks Forsyte Saga, die hij onlangs vol
tooid heeft
De Nobelprijs voor scheikunde is door de
Zweedsche Academie voor Wetenschappen
toegekend aan den Amerikaanschen onder
zoeker Dr. Irwin Langmuir, voor
diens chemische onderzoekingen en ont
dekkingen.
Besloten is de bolde Nobelprijzen voor Na
tuurkunde niet toe te kennen. De prijs voor
1931 zal in het reservefonds komen, terwijl
die voor 1932 tot het volgend jaar zal wor
den aangehouden.
Kunst en Letteren.
EEN THEOLOGISCHE BIBLIOGRAFIE
De heer P. H. Muller te Rotterdam, medo
werker aan het Christel, letterkundig tijd
schrift „Opwaartsche Wegen", is voorne
mens een bibliografie in*het licht te geven,
betreffende alle litteratuur in boekvorm,
welke in de laatste 50 Jaren in Nederland
den bijbel, het Christelijk geloof, de kerk
geschiedenis, enz. behandelde. Later hoopt
hij in staat le zijn een tijdschriftenbibliogra
fie over dezelfde terreinen en hetzelfde tijd
vak daaraan toe te voegen.
ORANJE GEDENKPLAAT
De uitgevers La Rivière en Voorhoeve ta
Zwolle hebben als bijlage MJ het weekblad
Tlmo'hetts een gedenkplaat doen versehlj
nen. Deze doet de figuur zien van Prins
Willem van Oranje, staande op een door
de woedende baren omspoelde rots. Op den
achtergrond ziet men een schip worstelen
tegen de 9torm. Dreigend hangt de donkere
lucht, een enkele zeemeeuw doet moeite te
gen de storm op te tornen. Rustige kalmte
iigt er op de gelaatstrekken van de Vader
des Vaderlands, zijn eene hand steunt op
de rots. zijn andere ligt op de borst; om zijn
voeten bruist het water. De plaat is getee-
kend door A. J. van 't Hoff.
Deze plaat wordt gratis aan alle abonné's
van Tiniotheus aangeboden bij de nieuwe
jaargang. Het formaat is 46 bij 64 c.M. De
narde is t 3.
Het is een goede gedach'e geweest van de
uitgeefster van Timotheus thans, nu we ons
voorbereiden op de herdenking van de
400ste geboortedag, deze plaat aan haar le
zers aan te bieden.
Land- en Tuinbouw.
STEUN AAN DEN TUINBOUW
Een adres van den C.B T.B
De Permanente Commissie voor den Tuin
bouw uit het Hoofdbestuur vajv den C.B.T.fcS.
heeft zich tot den .Minister van Eeon. Zaken
1 met een adres over wetsontwerp tot
1 aan den Tuinbouw, waaraan we bet vol-
e ontlcenen:
Indiening stemt tot groote dankbaarheid.
;rpelijk Is. daar hot i
Het strijdt ook met het karakter van steur
at men deze limiteert tot een totaal bedrag._
In de tweede plaats vestigt de
tü'indier aWaa:
basisjaren 1927. 1928 en 1929 té i
thans voor de hierboven genoen
des lands deze jaren als baslsjar
ter veiling kwa-
van het oogsten
of de tuinder geen geld had
:alen, zal door de eisch dat de
veilingen moeten zijn afge-
De Commissie beveelt
streken des lands
althans
anderen maatstaf te
teelde oppervlakte een zekeren toeslag- te v«*>-
leenen. waar «en dergelijke regeling slechts
Voor 1932 en in bepaalde beperkte territolren
aou gelden, is controle zeer wel mogelijk. En
de steun komt don ter plaatse, waar deze het
meest noodiig is.
.Aangedrongen wordt om in de Commissie vnn
Advies de onderscheidene standorganisaties der
tuinders ta laten vertegenwuurdigrn. Ongetwij
feld zal dit het geza£ der Commlsle bij de be
trokkenen verhoogen en aan de juiste uitvoe
ring der steunregeling ten goede komen.
De oommiasie heeft ernstige bedenkingen te-
den eisch dat de uitkeeringen slechts kuo-
geschleden a-in personen, die ln den tuln-
bou'
hun hoofdber
ten goede kom
Doch wanneer de ste
die in den tuinbouw
Wordt daardoor een j
ook landbouw drljvi
vindon. Uit den aard
aioten zijn. dat de
gelegenheids tuinders
als bedrijf ultoefer
waar getroffen
BEZWAREN TEGEN DE VARKENSWET
de Tweede Kamer, waarin, hoewel
W.turdeeiend de poging der regéerlng om var-
steun te verleenen. gewuêei
.verechtsche uitwerking van
i de z.g zwaarmeoters. De t
bond trachten
bond zijn ln den laatsten tijd de slachting, n
voor ininndsel' gebruik met otireveer een ceide
-tindord. (Het luiste cljiar
•krijgen.)
n niet alleen geen
steun, doch zien thans, dat door de steun die
de baconmeetera genieten, de prijs voor nun
varkens daalt.
Ook wijst het adres er op. dat de bultenland-
sohe importeure, die varkens ln Nedei
Eindelijk wordt gewezen op het feit dat zoo
lang ln het bestuur van de Nederlandsche Var
kens-» rti bil niet alleen voor verreweg het
grootsie deel vertegenwoordigera zijn opgeno-
m:n van do houders der bacon varken», maar
verschillende van die VertegeaWb'>r«l:gws n
persoonlijk fcioot belang hebbei
behartiging oer
HWoJr? er geen behtJBP
belong ?n van iJle varkenshouders zal
NEDERLANDSCHE INDUSTRIE- EN
HANDELSRAAD VOOR LAND-
EN TUINBOUW
Na de Koninklijke goedkeurtne op de Sta
tuten dar Ned. Ind.- on Handelsraad voor Land
en Tuinbouw Is verleend, kan men tot het ver
kiezen van een definitief bestuur overgaan.
Het dagelljksch bestuur bestaat thans officieel
uit O. J. Blink te Noordwljk. voorzitter; D. C.
M. do Vries te 's-Orovenhage. terwijl het secre
tariaat Voorloopig waargenomen blijft door W.
N. Gleeen te Apeldoorn. Uit verschillende be
drijfsgroepen werden personen ln het bestuur
Verschillende urgente zaken werden reeda
Ingenteorlng,
oging. Ook
Koophandel en het Co
devlezen regeling, In voe rrech t vorh oog i n
de door de Kamer vnn Koor
milé van Economisch \>rw
omtrent goederenrull en bevordering vnn nor
maal l-nr.delsverkeer met Duitschland, werd be
sproken, doch zal Zaterdag nader behandeld
SLINGEREN VAN KORFHONING
Hot Maandschrift voor BIJriteek"
ede, dat de Directeur van het Ned. H
•ntrotewtat.on, Dr de Boer, In same-.iw
et den hter Lammerlnk, controleur v
Hjgfigft- -* .mg heeft ged«j
groote beteeken
ijn.
de korflmkens
zLh
b-j.erk<p tot het leverei
dig»- pershoning en tot een weina raathoiing.
D? loesatouwlmkers haditn ln ,e/en ccn gruO-
ten VOO'sp-nng. Daarom tot loase -jouw over t©
gaan, gaat nle-t zoo vlug on gemakkelijk on
gaa: mat Mo«tcn gepaard en eiroht bovcudlen
teling.
I Lnrr
nk h«»
i kc (honing
door ooi
de koathonlnu." Zom
inee, zonder breken, kan van
nrerhcnlng verkregen wordon.
Mc! hulpmiddel 19
..n-vonden. Deze doos knn als
©pond worden om de ullgebroKcn
eden honingraat er In te legg*
zegelt" dr honing aan weersknn
do (hos met raat In d» ontrl
niet geheel ©r ln, dan kan J*
••ii worden en worden d«
kken lali
'Jk
K:
70A.1» men ziet: he.
Leze „!sitordo©s" zoonis de vim.. -
bereskont een dor grootste vlnilMtren In oe
Columbii».
rlmlo -a ,r.v n
op bijent»ak.f"bled
Sering der bl.
dase het zegt, valt i
•votste honderd ji
ï»ns brei Joh. A. j.
jtig -dering der bijen
NACHTVORSTBERÏCHTEN
.——r belanghebbenden wordt medegedeeld
dat de uitzending van de radlo-telef..nlsehe
het Kon. Ned.
