ROOSEVELTS TRIOMF Kunst en Letteren. Land- en Tuinboüw. DONDERDAG 10 NOVEMBER 1932 EERSTE BLAD PAG. ZAL HOOVER VOOR ZIJN TIJD AFTREDEN? DB POLITIEKE GEVOLGEN Lit New-York wordt gemeld: Volgens de laatste telling zijn voor Frank lin L). Roosevelt 14.627.445 stemmen uitge bracht, tegen 10.704.719 stemmen voor Hoover. Van de 531 kiesmannen kreeg Roosevelt er 472 en Hoover 50 in totaal en wel uit de staten Maine, Vermont, Connecticut, New Hampshire, Delaware en Delaware en Penn sylvania Vannacht werd uit New York gemeld, dat de democraten 291) zetels veroverd hadden in het Huis van Afgevaardigden, tegen de Republikeinen 100, en de boeren twee. 23 uitslagen moesten nog binnenkomeji. De meerderheid in den Senaal De Senaat telt op het oogenblik 5S demo craten, 35 republikeinen, 1 agrarisehen arbe- der; twee uitslagen ontbreken nog. De herziening van de drankwet De Democraten hebben weliswaar ruim «choots dc meerderheid in de beide verte genwoordigende lichamen, doch zij kunnen tilet de tweederden halen in den Senaat die noodLg zijn om de prohibitie-wetten in te trekken. Onder de republikeinen zijn echter vol doende z.g. „voclitigcn", d.w.z. degenen die die voor een gedeeltelijke intrekking van het drankverbod zijn, om toch een beperkte herziening door te voeren om b.v. den ver koop van bier weer mogelijk te maken. Senator Harrison heeft Woensdag te New Orleans verklaard, dat d'e Democraten on middellijk stappen zullen doen om nog in de Dccemberzitting van het oCngres wijzi ging van de Volsleadwetten door te zotten; teneinde den verkoop van bier mogelijk te maken. Bier in Maart misschien, whisky en champagne binnen een jaar, aldus zijn de schoone droomen der natten, die zij bouwen op de verwachting van een „nat" of „voch tig" nieuw Congres en tie uitwerking, dm de natte campagne van het oogenblik op vele droge leden van bet aftredende Con gres heeft, waardoor zij wellicht met het tij zullen meegaan. Geen koerswijziging in de bniten- landsche politiek. Hooge functionarissen van het Ameri- kaansche departement van staat spreken de meening uit, dat de Amerikaansche buiten- landsche politiek, ondanks de overwinning der domocraton, geen essentieele wijzigin gen zal ondergaan. Aangenomen wordt, da de democratische opvolger van Stimson den tot nog toe ge houden koers zal volgen. Staatssecretaris Stimson heeft verklaard. Ik beschouw het van nu af aan als mijn eer en plicht, de taak van mijn opvolger zooveel mogelijk te verlichten Verklaring van Roosevelt. Roosevelt verklaarde voor de radio, dat de democratische overwinning een aanwij zing is, dat de massa van het Amerikaan sche volk vast gelooft, dat er een mogelijkheid bestaat voor een stelselmatig herstel door een weloverwogen en goed uitgevoerd plan van actie. Roosevelt heeft zich laten intervi?^cP door een modewerker van de New York Times. „Het is mijn voornemen, al mijn krachten te wijden aan de belangen JJff" natie Ik waardeer uit den grond \an mijn hart deze uiting van vertrouwen door mijn mede-Amerikanen mij geschonken, en ik besef ook ten zeerste hoo groot de verant woordelijkheid is, die daaraan voor mij ei- bonden is. Roosevelts plan De nieuwe president denkt tot Nieuwjaar gouverneur van den staat Neyv-^ork. e blijven. Zal Hoover eerder aftreden? President Hoover heeft in don loop van do volgende week een conferentie van repu- bükeinsche partijleiders te Washington bij eengeroepen, naar verluidt, om met, de mogelijkheid te besproken om'°f^voor liet einde van zijn ambtsperiode, die op Maart 1934 afloopt, als president af te lie den. In dat geval zouden ook staatssecretaric Stimson on vice-nresidcnt Curlis allrcüon, to, w.jl Hoosevalt dan de functie van staats secretaris zou kunnen overnemen, waardoor hij reeds vóór het officieele bogin van zijn ambtsperiode de leiding der staatszaken zou kunnen overnemen. Garner vice-president John Nance Garner is naast Franklin D Roosevelt als vice-president gekozen. Gemeld wordt voorts: President Hoover, die nog in Palo Alto verblijft heelt verklaard voorloopig lu Cali fornia te zullen blijven en na zijn ambt aan Roosevelt te hebben overgedragen, naar t-a lifornie te zullen tcrugkeeron. Waarschijn lijk zal bij zich uit liet politieke leven terug- trekken en zich uan zijn particuhoro zak"i. wijdon. Hoover's échec Zolfs in den staat waar Hoover gevestigd was, en waar hij populair is hebben de De mocraten hot gewunnun. De ltopublikcinsche New York Evening Post zegt in een Ixwpioking van den uitslag der verkiezing: „Het la»d wonnchto Hoovci niet; geen woorden, geen argument, geen li* gica kon do kiezers van die funilainenteolo beslissing afbrengen. Do vaste onwrikbare wil van bet volk is vastgelegd in cijlers, zooals nooit eerder zijn voorgekomen". Een dankwoord Jegens Hoover Uit New-York wordt gomeld: Nu Iloovors heengaan cennuu\l vaststaat, doen zich echter ook stemmen liooron, dio or op wijzen, dm de scheidende Prosident in zijn ambtsperiode de hevigste economische crisis heeft meegomnakt, die de wereld oo.t heeft getroffen en dut hij het mogelijk*, ge daan hooft om het bedrij(slaven voor den ondergang te behoeden. Zijn grootc verdiep ste is ongetwijfeld zijn werk voor t tot stand komen van bet z.g. Hoover-moratorlum, dut beschouwd kan worden als het begin van de definitieve schrapping der herstelschulden. Zonder het persoonlijk initiatief van Hoov? dat krachtig gesteund werd door den ami»"..-, sadeur der Vereen. Staten te Berlijn Sacka't. zou de economisrjie ellende in de gehecle wereld nog grooter zijn geweest dan thans, den. De socialistische aanwas De aanwas van het aantal socialistische stemmen trekt zeer de aandacht: zij zullen bet vermoedelijk brengen tot een to'aal van Ws millioen. terwijl zij in het jaar 102S slechts millioen stemmen verkregen. De indruk in Engeland De overwinning der democraten in Ame rika zal, volgens do opvattingen in Engel- schft politieke kringen, in d<j eerste plaUs tot gevolg hebben, dat de huidige republj- keinscho regeering geen voorbereidingen zal kunnen trelfcn voor belangrijke stap pen op buitenlandsch politiek gebied, maar een gereserveerde houding zal moeten aan nemen. Men vreest dan ook, dit do huidige toestand in Amerika voor het openen van onderhandelingen over de schulden met gunstig is, zoodat, daar een Engelschc be taling ann Amerika op 15 December vervalt, evcntueele ondcrhandljngen slechts betrek king zullen kunnen hebben op deze ééne betaling. De kansen op 'n volledige schrap ping der schulden worden thans met liet oog op den gr^oten invloed van de Hearst- perg op de democraten nog iets pessimisti scher beoordeeld dan tevoren. Aan den anderen kant heeft men in Lom den de hoop, dat de democraten de politiek van hooge beschermende rechten van de Hoover-rcgeering niet zullen voortze ten. Een verandering van koers op dit gebied kan echter eerst merkbaar worden na de ambtsaanvaarding van Roose\elt in het voorjaar van 1933. De overwinning van Roosevelt wordt ook in de Parijsche avondbladen met groote te vredenheid besproken. De bladen wijzen er weliswaar op, dat de democratische partij zich op de conferentie der partij in Chicago heeft uitgesproken tegen schrapping van schulden, maar hopen desalniet emin, dat de deur open blijft voor een bevredigende oplossing van dit probleem. De Temps is van meening, dat Roosevelt de groote richt lijnen van de buitenlandsche politiek van Hoover zal blijven volgen. Paris Soir ver heugt er zich over, dat aan het hoofd van de Vereenigde Staten een vriend der Fran- schen is gekomen in plaa s van een vriend der Duitschcrs. De nationalistische Liberté roept Hoover op onmiddellijk het Witte Huis te verlaten Het Petit Journal verwacht een soepeler poli.iek van de hjeuwe regeering en hoopt dat de nieuwe president zich op den weg naar den vrede bij de Europeesche staats lieden zal aansluiten. ERNSTIGE ONLUSTEN TE GENEVE MITRAILLEURS OP DE MENIG iE GERICHT De Union Nationale, een burgerlijke par tij, die eerst onlangs te Geneve opgericht is. belegde Woensdagavond in dc gerneen'ezaal van 't Plain Palais een vergadering, om te nrotesteeren tegen de nationale raden Nicol en Dicker. Ondertusschen voerden Nicol en Dicker op straat het woprd tot een groote menigte. Tegen 9 uur werd dc afzetting door de menigte'doorbroken, zoodat de poli tie tusschenbeidc komen moest Do botoo- ging ontaardde in een formeole opstand. Toen op verzoek van de politie een compag nie van de infanterie-recrutenschoolver scheen. werden de soldaten aangevallen. Tal van rccruten werden onder de menigie gesleurd en geslagen. De geweren werden hun ontnomen en op den grond stuk gesla gen. De soldaten trokken zich naar den Boulevard Pont d'Arve terug en schoten met machinegeweren. De opwinding nam steeds toe en vrachtauto's met machinege weer-a fdcolinpen werden ontboden. Dc ge neeskundige dienst bracht de gewonden in het ziekenhuis. Volgens de jongste mededco- lingcn telde men 3 dooden en 15 zwaar ge wonden. GENEVE, 10 November, De bloedige bot singen die gisteravond en vannacht in dc anders zoo vreedzame VolkcnbondssJad hebben plaats gevonden, hebben voor zoo ver tot nog toe bekpnd is, tion dooden ge- cischt, terwijl 35 personen zijn gewond, amnn velen zoor ernstig. Voor zoover vannacht kon worden nage gaan, zijn deze dooden en gewonden groo- tendecls arbeiders. Echter ziin ook tal van soldaten gewond, waaronder een officier ernstig. BERGVERSCHUIVING IN ZWITSERLAND Dc „Wandelende Berg" in het kanton Gla- is de Kilchenstock. is in den loop van den nacht weer s'erker in beweging geraakt. De bewoners van Linthal en omgoving worden door het geluid van neerploffende rotsstuk ken uit de slaap opgeschrikt.Alarmsignalen sirenen klonken en schijnwerpers werden opgesteld om don bewoners, die hun huizen wilden verlaten, den weg tc wijzen. Toen togen den ochtond de nevel optrok bleek, dat dc bovenste berg op in Noordelijke en Zui delijke richting met een inhoud van onge veer 30.000 M3. was afgebroken. Do hoornen van het beboschte gedeelte eronder zijn groo endocls ontworteld. Bij decroot van den Mexicaanschen Presi dent zijn allo delfstoffen in Mexico genatio naliseerd, opdat de staat do voortdurende beschikking ovor de geheolc delfstoffen voor rand zal houden als reservebron. Genationa liseerd worden de geëxploiteerde on nog niet geëxplolteordo voorradon koper, antimonium, kwik, aluminium, fosfaten nitraten, steen kool. platina, ijzer en bismuth. De bes aunde rechten en concessies aan buitenlanders zullen evenwol geëerbiedigd worden. DE BERLIJNSCHE VERKEERSSTAKING GEËINDIGD. Hot verkeer te Berlijn is weder gohecl ïormaal. Do B.V.G. hooft echter van de ge legenheid golx'uik gemankt om opnieuw duizend bestuurdors en conducteurs en 590 arbcidors bij do werkplaatsen tc ontslaan, zoodot in hot gchocl 2500 arboidors op straat komen. Hierdoor hoopt men oen ver dere besparing van rond 5 millioen mark tc maken. Dc s'ad Berlijn zal echter vooi ondersteuning aan deze wcrkloozen ongo- veer 1.250.000 mark per jaar moeten uit- keeren. DE ECONOMISCHE WERELD CONFERENTIE VERKLARING VAN Dr. TRIP. De deskundigen-commissie tot voorberei ding der economische wercldconferen ic heeft te Gcnève het eerste deel barer werk zaamheden beëindigd. Zij zal waarschijnlijk niet. zooals oorspronkelijk werd verwacht, reeds in December weder bijeenkomen, om het program voor de conferentiè definitief samen te stellen, doch eerst in Januari. Waar men tot nog toe aannam, dat dc economische wereldconferentie in Februari zou bijeenkomen, is men thans van ning, dat baar bijeenroeping niet voor Maart zal plaats vinden. Gemeld wordt, dat een geheim rapport der voorbereidende commissie aan de re geeringen zal worden toegezonden. Dit rap port. waarin de direc'e crisisvraagstukken behandeld worden, constateert cenige be langrijke dingen. In de toekomst moeten alle maatregelen tot bestrijding van de economische wereld rriris on financieel en economisch gebied gelijktijdig worden genomen. De speciale crisismaatregelen moe+en ge leidelijk worden opaeheven, en wel in de eerste nlaats de beffing van bijzondere in voerrechten. contingenteering. enz. De buitenlandsche schulden moeten in de toekomst slechts in goederen en tegen z.g. diens'verrichtingen worden afgelost Do directe en onbeperkte geliikbegunsti- ging moet in den bondel weer de overheer- scbende regel worden. Slechts voor de Oost-Europeesche staten moeten buitengewone maatregelen, in bet bijzonder in den vorm van voorkeursfarie- vcn. worden toegelaten. Het scheppen van groote internationale werken bij wiize van werkverschaffing wordt nuttig verklaard. Dr. Trin, voorzitter v-n de voorbereidings commissie, heeft 'ot de Volkenbondsjourna- listen gezeed, dat de eerste zitting slechts ten doel hfld terreinv erkenning,' hetgeen ook geheel gelukt is dank zii een openhartige discussie over de verschillende vraags'uk- ken. De leden gaan thans naar hun verschil lende landen terug en zullen allen overden ken, wet zii van andere züden gehoord heb- hen. Zij zullen hieromtrent hun reeeeringen andere autoriteiten rnadnlegen en de weliikheden van een oplossing der mool- lijkhedon in overweging nemen. De tweede zitting der voorbereidingscom missie zal dan de definitieve agenda voor I/>ndon vas'stellen en preciese voorstellen uitwerken. In den tusschentfid zullen de leden den voorzitter Trip on de hoogte van hun besprekingen en overdenkingen houden hem mededeelen welke mogelijkheden een onlossing der strijdvragen zij aan wezig achten. De voorbereidingscommissie hoopt tevens, dat bij haar onnieuw bijeenkomen eeniae wereldvraagstukken bui'en haar eigen, ge bied zooveel verder tot een oplossing ge bracht zullen zijn, dat de taak van Londen daardoor zal z"n vergemakkelijkt. Dr. Trin eindigde zijn verklaringen met de verzekering, dat on het oogenblik nog geenerlei reden tot pessimisme over de re- sul'nten van Londen bestaat. Men had on mogelijk kunnen "\crwachten, in deze zit ting reeds verder te komen dan men on het oogenblik is. F.en verlangen naar goede re sultaten is aan alle zijden gebleken, doch aan den onderen kant is niet te ontkennen, dat een succes van Londen alleen mogelijk zal zijn, indien de regeeringen en do volke ren bereid zullen zijn tot wedericrerige con cessies in het belang van een wereldwel- Dr. Trip deed een beroep op de pers om harerzijds hiertoe bij te dragen. DE ONTWAPENING Het bureau der ontwapeningsconferentie heeft Woensdag het rapport van Pilot'i be handeld, dat de voorbereiding van den chc- misehen en bacteriologischen oorlog ook in vredestijd verbieden wil. Algemeen was men in beginsel het erover eens, dat een dergelijk verbod noodzake lijk ls. Het voorstel van PilotM, dat de voorbe reiding van de verdediging der bevolking tegen de gevaren van een. ondanks het ver bod, toch uitbrekenden chemischen oorlog, toegelaten zijn zou, gaf aanleiding tot uit voerige discussies. Henderson betoogde, dat de voorberei ding tot de verdediging van de bevolking tegen don chemischen oorlog in geen geval zou mogen ontaarden in een indirecte voor bereiding tot bet gebruik van chemische en bacteriologische aanvalswapenen. DE VOLKÏSCHE BEOBACHTER TOT 14 NOVEMBER VERBODEN. De Völklsche Beoharhter. het groote nat. socialistische blad te Münchcn, is gister avond door de politie, tot 14 November ver boden. De nat.-socialistische Parteikorrcs- pondenz schrijft, dat het verbod het gevolg is van een artikel on 6 November, getiteld. „Von Papen houdt een van laster tegen Adolf Hitler overloopcnde radio-rede". DE OPRUIING RT.T DE AUSTRALISCHE MARINE. Bij de Australische marine zijn de laatste dagen door communisten pogingen tot op ruiing geconstateerd. Woensdag heeft de Aus'ralische minister van oorlog. Sir John Pearce, de kwestie voor den Senaat ter sprake gebracht Dinsdag hebben 200 ma trozen tc Melbourne, zooals gemeld, een pro test,betuoging gehouden tegen de soldijver mindering. De miniBt'er van oorlog beeft een brief ontvangen, waarin werd verklaard dal ie matrozen dienst zouden weigeren, indien men bun eischen niet zou inwilligen. De mededeellng ging vergezeld van een foto, waarop do matrozen met geweren en bajo netten worden afgebeeld. Voorts werd ge zinspeeld op de mogelijkheid van muiterij. Tegelijkertijd werden op de oorlogsschepen vlugschriften verdeeld, waarin de mui'erij bij do Engelsrho marine van verleden jaar werd gememoreerd en tot voorbeeld gesteld. Inspecteur Green van de politie van Ahme- dnbnd la in de stad doodgeschoten. De vermoedelijke dader schoot nog drie andore personen neer, voordat bij kon over meesterd worden. Do drie gewonden zijn naar het hospi'aal overgebracht. MAARSCHALK ALI RISA PASHA f In z'in villa in de voorstad Eronkoi is over leden de oud-groot-vizier maarschalk All Risa Pa.sha, die geruimen tijd bevolhobher was van bet Turkschn leger. o.a. tiidens den Arabisehen opstand in Yemen. Tijdens den Balknnoorlng was bij bovelhehhcr ann het Turksche We.s'front, en onder do jong-Turk- sche regeering was hij minister van oorlog. MAC DONALD OVER DE WERKLOOSHEID Maandag heeft Mac Donald in het Lage: huis het woord gevoerd over de werkloos heid dit in het kadr van de driedaagsche besprekingen over de werkeloosheid, waar bij getracht wordt door uitwisseling denkbeelden middelen te vinden ter bestrij ding van dit euvel. Met nadruk betoogde Mac Donald dat men zijn krachten moest concentreeren op het aanmoedigen van het bedrijfsleven, teneinde een nationale vraag naar werkkracht:n te scheppen. Hel totaal der economische mo gelijkheden moet bestudeerd worden, ten einde tot het opnemen van werkkrachten te komen. De kern der moeilijkheden in Enge land ligt in het feit, da' het een deel is van de wereld, dat mede getroffen is door den verblindenden economischen storm. Voor deze voorbij is, voor de wereldmarkt wee geopend is en de wereldproductie geregeld is, kan de werkloosheid, die in wezen een internationaal probleem vormt, niet over wonnen worden. Spr. heeft groot ver wen en groote verwachtingen met betrek king tot de internationale economische con ferenties, waar van Lausanne de noodzake lijke inleiding heeft gevormd. Er is weinig hoop op een werkelijk gezond en natuurlijk bedrijfsleven, voor regelingen zijn getroffen voor den ruil van goederen. Voorda. dit be reikt is kan in geen enkele Europeesche staat voorspoed terugkeeren. Spr. is er te vens van overtuigd dat het land een grootere rol moet spelen dan tot dusverre in het be strijden van he werkloosheidsprobleem. De regeering overweegt thans middelen orn den landbouw bij te staan, maar dit bedrijf moet bewijzen, dat het de tarieven gebruikt om vooruit te komen in efficiency. Na Mac Donald werd het woord gevoerd door Ar hur Greenwood, die verklaarde, dat stabilisatie van de valuta's en reorganisatie van de sleutelindustrién noodzakelijk was. Lloyd George bepleitte ontwikkeling van kleine pachthoeven, die veel werkkrachten kunnen opnemen en krach en scholen kun- voor landbouwwerkzaamheden. Op zijn minst een millioen man zouden op het oogenblik op het land kunnen worden ge plaatst, of in de ncvenbedrijvcn. Uit Antwerpen wordt gemeld: Het socialistisch arbeidersverbond belegde Woensdagavond een aJgemeene vergadering om een besluit te nemen over de kwestie vorming van het schepencollege ie Antwerpen. De bijeenkomst way druk be zocht, door ca 1000 afgevaardigden. Na mid dernacht eerst werd de beslissing bekend: 480 afgevaardigden hadden zich ui'gespro ken voor samenwerking van socialisten en liberalen (tot vorming van het college van wethouders, 270 slechts voor samemv erking met de katholieken, terwijl 60 blanco steru- Dientengevolge treden de katholieken uit het schepencollege. Burgemeester van Cau- welaert, die meer dan 8 jaar het ambt heeft waargenomen, treedt af. DE WERKLOOSHEID IN ENGELAND Het aantal werkloozen in Engeland be- IERLAND'S ECONOMISCHE STRIJD MET ENGELAND. De regeering van den Ierschen vrijstaat heeft bekend gemaakt, dat zij uitvoerprc- miën zal geven op alle fabrikaten tot een gelijk bedrag van de rechten, die op deze deze fabrieken zullen worden geheven door Engeland na 15 November, op welken da tum de rijkspreferenties tussclien Engeland en Ierland eindigen. taal van een rustig beschouwer, er tintelt toch ook door heen de bezieling van de liefde: Iets van de eerbied komt in do dichter boven, welke de „wrekers van 't geloor' lang geleden bezaten, nu hij gaat bezingen de rijke velden, de schaduwrijk- dom van de wouden, de diepten, waar de duisternis in woont De mijmering over een ding is schooner dan het ding zelf, zei Gorter. Het blijkt jok weer hier, waar Jan Prins het land zijner liefde omdroomt met zijn mooie verbeeldin- dingen en omtoovert tot een land van gehei menis, klaar wijd en stil. UIT TROPISCH NEDERLAND INDISCHE GEDICHTEN Jan Prins heeft n. a. v. de tentoonstelling Nederlandsch-Indiö in de letterkunde, gehou den te 's-Gravenhage in 1932 een aantal Indi sche Gedichten bijeengebracht en bij Joh. Enschedé en Zn. te Haarlem uitgegeven. Wat aan deze verzen ontbreekt, dat is voor al gebeurlijkheid, actie. Deze dichter is een impressionistisch kunstenaar. Hij beschrijft de schoonheid, de rust van het Indische land als geheel; ook de détails a's het dal, de brug, het lustverblijf, do stad, de wolken, de wa gen, de sehaduwboomen, de vorst- ilanden, de vulkanen, het zangspel, het dansfeest, de zuil, de vloer, de spieccl, de nacht, het geurige veld, de treurboom; ook enkele steden als Soerahaja en Batavia. Deze onderwerpen zijn alle op ongeveer de zelfde wijze behandeld: een beeld van hoe deze dingen in Indië zijn, hoe ze zoo gewor den zijn; welke beteejrenis ze hebben voor land en volk. Jan Prins is een dichterlijke natuur, hij ziet van dat alles de schoonheid en bij merkt op het bizondere, het kenmer kende van menig ding, waardoor het zich onderscheidt van wat niet tot Indië behoort. Dat de dicht r dat kan komt voo-al door dat hij Indië liefheeft met een liefde, die niet blind is maar intogendeel hem vergunt „de natuur aandachtig van uur tot uur na te gaan". Geen land, of in den aard van menig ding is iets bijzonders: in de schemering, zooals die invalt, het namiddaglicht, zoo.als dat rustig op de wolken ligt of« lustiger, tussrhen de takken glijdt, en alles vol maakt van zijn vroo'ijkheid. In 't ruischen van den wind den zwoelen geur die van de velden overtrekt, de kleur van 't koele water 's morgens, overal Ls Iets. wat men zoo licht niet vinden zal in vreemde .landen. En wie dat bemint, die heeft ziin land gekend Over dat al'es vertelt de dichter ons met bedachtzame, tastende woorden in ritmische bewogenheid. De taal dezer verzen is niet ex plosief en dvnamisch, maar in de trant der tachtiger poëzie. Dan martelt de natuur de harde geesel van het zonnevuur, dat in de velden gloeit als gloeiend goud Of ook: De schemerige wegen zijn nog vol, en in de nauwe sfpgen zie» men zieh in den valen schijn een vagen mensehendrom bewegen. Prins zoekt naar mooie woorden, werkt met ve'e biivoegelijke nnamwoo-den k'nnk- effecten eninmhementen enz. Maar toch al Is dc eerste indruk, wplke deze Indische Verzen op de lozer maken, die van de keurige BANDOENG, DE BERGSTAD Onze Indische correspondent schrijft ons per luchtpost del. 27 Oct. uit Bandoeng: Een van de Ned.-lndische steden welke zich vooral de laatste kwarteeuw snel hebben ont- wiivKeld, is Banooeng, de stad op de Preanger- sche hoogvlakte, waarover ik van hier, te Dago, 6 K.M. noordelijker gelegen, langs een gestadig stijgenden weg, een prachtig uitzicht heb, dat thans echter wat versluierd is door den regen, de inzet van den Westmoesson- Voor den „kolonist" uit de warme kuststreken is deze bergstad met omgeving een zeei wild vacan'.ie-oord, waar men kan bekomen van de hitte en de kinderen weer een frisch- roode kleur op de vangen krygen. „De yle dampkring laat de ultra-violette stralen be ter door dan in het lage land; wetenschappe lijke metingen toonden aan, dat deze straling aanmerkelijk sterker is dan te Davos", vertelt een geschrift van de V.V.V. Natuurlijk is het overdag, bij stralende zon, ook hier heet, maar het is toch niet de wat zware hitte uit de lagere landen. De avonden en nachten bren gen soms zulke koelte aan, dat velen onder een deken slapen, en het ook zonder klamboe kunnen doen, daar de koude ook de muskieten weert- De huizen zijn er meer Europeesch ge sloten dan in de warmte; in plaats van de witte pakken der heeren ziet, men er vooral 's avonds donker en dikker goed dragen, het geen er ook al toe bydraugt om het stads beeld een minder sterk tropisch aanzien te geven. Men kan meer energie ontplooien, dan b.v. te Batavia, maar of dit gebeurt staat nog fe bezien. Wel lijkt het geestelijk leven er actie ver dan in de hoofdstad; van Bandoeng is de stoot uitgegaan tot de oprichting van een volksuniversiteit. Geen wonder, dat instellin gen, voor wie de plaats van zeteling onver schillig is, naar de bergsteden trekken. Zoo is er sprake van geweest verschillende depar tementen en ook den Volksraad van Batavia naar Bandoeng over te brengen, hetgeen tot nu toe op de kosten en de traditie is afge stuitTwee departementen: dat van gouver- nementsbedryven en oorlog zijn hier geves tigd; ook de luchtvloot heeft in Bandoeng haar haven. Bijna eiken dag snorren de leger vliegtuigen boven de stad en in het bergter- rein beneden oefenen de troepen uit Tjimahi, het dichtby gelegen middelpunt van militair leven. Ook het eenige Christelijk lyceum dat Tndië ryk is, de technische hoogeschool en het in stituut Pasteur zijn te Bandoeng gesticht. Zuidelijk op de helling van den Malabar (met zijn uitloopers zoo groot als de province Utrecht) ligt het radiostation; de geweldige antennekabels zijn gespannen over een diepe bergkloof; is er een gebrek, dan moet men aan beide kanten de steile helling beklim men en telefonisch contact houden. Slechts bij helder weer ziet men van onder af de ka belsteunpunten; is het wat wazig dan verlie zen de kabels zich in den mist. En naar alle kanten strekken zich de onder nemingen over de berghellingen uit: voorname lijk thee en kina. Eena in de week komen de planters uit de buurt wat meer vertier in het bergdorp brengen zooals de hoofdstedeling smalend het schoone Bandoeng noemt- Zij, die verder wonen, zien zich door de groote afstan den gedwongen tot schaarscher bezoek; maar ook vóór hen is Indië's moderne bergstad, met haar groote hotels, steedsche gebouwen, bios copen en winkels, een gaarne bezocht centrum. Voor Batavia heeft Bandoeng het bezwaar van den grooten afstand: vier uur per snel trein of auto. Men kan beter het vliegtuig kie zen, dan is men er in drie kwartier! Maar weinigen kunnen zich in dezen malaisetyd die weelde nog toestaan. Weerbericht. VERSOBERINGSVARIA Het is alles nog bezuinigen en versoberen wat de tropische klok slaat. En intusschen wordt de mijnenlegger Krakatau, die enkele weken geleden omsloeg, verloren gewaand: één millioen gulden! Een commissie is bezig te onderzoeken, hoe op den Volksraad nog anderhalve ton per jaar te bezuinigen zal zijn: men spreekt van nog verder gaande personeelversobering, vermin dering van het aantal zotels, thans 60, en op heffing of inkrimping van het College van Gedelegeerden, thans 20 leden. De salariscommissie-van Buuren is ongeveer gereed, vooral de salarissen in de A en B- schalen (de lagere betrekkingen, bekleed door inlanders en Indo-Europeanen) zullen het moe ten bezuren. Reeds nu is het vrijwel zeker, dat de Volksraad de nieuwe voorstellen zal verwernen; zelfs de adviseerende instanties, waar de voorstellen thans bezien worden, zijn er niet al te best over te spreken. Men acht het thans niet de tyd voor een herziening, die toch eigenlijk een grondige verandering zal beteekenen, en waaraan alle tijdelijke werking vreemd schijnt- Tntusschen vallen de landsinkomsten dage lijks tegen. De tabaksaccijns zal eerst 16 De cember ingevoerd kunnen worden aangezien Financiën met het uitgebreide technische werk niet eerder gereed kan zijn; gevolg is och'er dat de voor 1932 gerrmmde opbrengst weer aanzienlijk minder znl zün. F,pn vprd°re salariskorting zal echter onver- mydelyk zyn. Uit het Sociale Leven T)e Nederlandsche Chr. Bond iekenfondVbodën"hcopt 1~8 Nov. a.e. ilf 5 en Het hoofdhei 'luiten tol Ichtlm Hoogste stand te Riga 770.7. Laagste stand te Westmanör 754.3. Stand vanmorgen halftwaalf 767.2. WEER VERWACHTING (Medeged dooi t Kon Ned Meteorologisch ln$t te De Bilt) Zwakke tot matige wind uit O. richting nevelig tot licht of half bewolkt, weinig o geen regen, om het vriespunt des nachts overdag weinig verandering in.temperatuur BUITENLANDSCH WEERBERICHT (F-.edegcd dour i Kun N'e.l Mcteurnlogiscl Ins1 tP De Bilt) De depressie die gisteren in het N.W. vai ons land nog regen bracht, trok verder N.O.J waarts en schijnt thans in Z.-Scandinaviij daling van de luchtdruk te veroorzaken. In het W. ligt op de oceaan een diepe en uit gebreide depressie die daar zware stornl brengt. Behalve in N.-Scandinaviö en Z.Oj IJsland, waar het eveneens zwaar stormé is het verder overal rustig weer. Over Duitschland, Frankrijk en het O, van ons land is het mistig, doch bij de on bewolkte hemel zal de mist spoedig optrek^ ken; uit N.-W. Frankrijk verdeen de mist geheel. De luchtdrukverdeeling en haar ver anderingen duiden op O. wind met 's mor gens licht nevel die overdag wel zal oplossen, 's Nachts zal de temperatuur tot bij bel vriespunt dalen, overdag is nog weinig tem peratuurverandering te wachten. rEMPPw "UUR Stand vanmorgen halftwaalf 8.6 C. 11 NOVEMBER Zonsopgang 7.15. u.; Zonsondergang 4.12 uj Maansopgang 3.07 u.; Maansonderg. 5.17 u, VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN, OP HEBBEN Van 's avonds 4.42 u. tot 's morgens 6.47 u.' WATERSTANDEN RIVIEREN Heden Vorig Walshnt 0.00 2.74 Haael 0.00 0.45 IInningen 0.00 0.00 Relhnweller -0.< 0-1.04 Kehl 2.82 8.71 leshelm Mannheim Malnz mgen 4.45 4.37 0.94 0.94 3.11 3.36 2.03 2.15 1.10 1.22 CohlpnV Trier Realen Rahrort \V«sel Emmerik Dusseldorr Maastricht Heden 3.36 2.50 1.34 1.37 2.62 2.7 1.28 1.31# 2.28 2.5] 2.11 2.03 12.40 12.58 HOOGWATER NED. ZEEHAVENS 11 N0i Delfzfll 9-56 92.31 Terschelling 7.14 19.44 Harlingen 8.04 20.27 Helder le 2.6 5.40 Q 2e 15.06 18.18 iden 1.50 14.04 ll.v Holland 1.00 13.22 irenlngen 1.10 13.33 Rotterdam 3.08 15.08 Helievoetsl. 1.40 14.00 Willemstad 2.38 J4.54 Brouwerah. 0.52 13.12 Zierikzee 1.25 1337 Weineldtngt 1.47 14.< Vlieaingen 0.05 12.16 Te Hamburg heeft een gemeenschappelijke >nferent!e plaats gehad tusschen de Interna-, onale van scheepsofficieren en de Interna tionale van transportarbeiders (zeelledensectie) ir aanleiding van de dreigende mogelijkheid nieuwe aanvallen der reeders op de loonen verdere arbeidsvoorwaarden der scheepva- iden, als einde van dit iaar en ln den aanvang 1 het volgend Jaar de bestaande collectieve leldsovereenkomsten in verschillende landen oopen, en van de als gevolg van 't eensgezind schepelingen gewon- igen tot loonsverla- reeders. Voor de or- .tie In Nederland werd de conferentie o.a. bijgewoond door de heeren G. Seret, L. Veen- J. Brautlgam Officie instemming or-trent de noodzakelijkheid an het krachtigst mogelijk, gemeenschappelijk atlonaal en internationaal verweer tegen eiken anval op de loonen en arbeidsvoorwaarden, oor het onderhouden van he onderling coniact nnval benoodilgde maatregelen en middelen 'ord een permanente commissie Ingesteld, 'narin van elk der beide Internationale orga- n Isa ties dirle leden zitting hebben. bescherming aan de Tweede K.ai n adres gezonden, t op de houders Jen ondervangen. De Bond telt thai irdoor bü dc uitvoering i duizend leder Rechtzaken .et hoofdbo WlJZ' De nfdeellng Maassluis .«telt verplicht® ,'pnschl,N dat de afgome Schilder n<v over: ..Var*' nchappij-ord' rzekerlngen worden afgesloten op mdvergndering hoopt de heer A. untl-Roomscbe pamfletten ZU hadd. n. de nmbtennar van het O. M. appèl nu >ge tegen het vonnis van dc-n kantomechter

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1932 | | pagina 2