BLUE BAND
DONDERDAG 3 NOVEMBER 1932
EERSTE KAMER
HET GODSLASTERINGSONTWERP
LINKS BEGRIJPT HET NIET EN
PRAAT ER LANGS HEEN
Van rechts gepleit voor echte
Godsdienstvrijheid
Vergadering van 2 November 1932.
OVERZICHT
Toen Prof. de Savornin Lohman gister
middag aan het slot van zijn voortreffelijke
en welsprekende rede ter verdediging van
minister Dunner'» Godslasteringsontwerp
constateerde, dat het zal worden aangeno
men echts legen links, vond de liberaal
Koster dat juist een schande. Zeer juist ant-
won-ude toen de chr.-his. senator, dat indien
het andere deel onzes volks maar juist was
v«>orgelicht er over, ook velen ter linkerzijde
het zouden waardeeren, dat de overheid
voorzieningen wenscht te treffen ten aanzien
\art bepaalde voor godsdienstige gevoelens
krenkende uitingen. Maar het heeft aan die
juiste voorlichting' ontbroken. Zelfs knappe
koppen van links hebben gisteren door hun
redevoeringen bewezen, dat ze niet in staat
zijn die voorlichting te geven: ze hebben van
het ontwerp vrijwel niets begrepen.
Hoe dat komt? Wel, ook dat heeft de heer
Lohman duidelijk gezegd aan den heer Men-
dels, toen hij dezen toevoegde, dat hij, ten
gevolge van zijn levensbeschouwing niet in
staat was om „aan den lijve" te voelen, wat
het smaden van God voor geloovige christe
nen beteekent. Bij U is het een kwestie van
theorie, maar bij ons aldus bedoelde de
heer Lohman snijdt het door de ziel als
de Almachtige God wordt aangetast in een
vorm, die opzettelijk smalend en schim
pend is.
Voor ons gaat het bij dit wetsontwerp om
de geloofsvrijheid. Geloovigen moeten in hun
vrijheid van gelooven niet worden aange
tast op schimpende wijze. Die geloofsvrij
heid is een van onze hoogste rechtsgoederen,
die door de overheid behooren te worden
beschermd in het belang van de handha
ving van de christelijke grondslagen van
ons volksleven. Het wetsontwerp doet dit
door strafbaar te stellen woorden of afbeel
dingen, die, als smalende Godslasteringen,
voor godsdienstige gevoelens krenkend zijn.
Daardoor draagt de overheid bij tot hand
having van goede zeden en openbare orde.
Men zal zich maar niet naar willekeur over
God kunnen uitlaten. De ruwe ontheiliging
van 's Heeren Naam zal, wijl ontoelaatbaar,
strafbaar zijn. Bepaalde vormen van gods
lastering worden dus strafbaar gesteld.
Daar konden noch de vrijz.-dem. Kranen
burg, noch de soc.-dem. iets van begrijpen.
Al hun pijlen richtten zij op een ontwerp,
dat het onmogelijko zou beproeven om de
godslastering als zoodanig s ra f baar te stel
len. Maar dat was cr niet en daarom waren
hun redevoeringen feitelijk waardeloos. Geen
zin had dan ook de verwijzing van den heer
Kranenburg naar het z. i. theocratisch be
stuurde Genève van Caivijn. Misplaatst was
voorts de angst van den heer Mendels voor
aantasting van de vrijheid van mecnings-
uiting. Ten onzent gaat het daar nogal mee;
eer wordt teveel dan te weinig door de over
heid geduld. Op dit punt is er in den Neder-
landschen staat heel wat meer vrijheid dan
b.v. iu zijn eigen partij. (Hij vrage den typo-
grafenleider v. d. Wal en de O. S. P.-men-
schen. die den V.A.R.A.-zender wilden ge
bruiken.) Met onverdraagzaamheid van
christenen heeft het wetsontwerp al even
min iets te maken; wel met de onverdraag
zaamheid van dogenen, die een vrijbrief
meenden te hebben om den christelijken
godsdienst ongestrait te kunnen hoonen en
lasteren.
Waardeloos was de verontwaardiging van
den hoer Mendels omtrent deze dingen en
volkomen onjuist was zijn opinie, dat de be
strijding een euvel gold, dat slechts spora
disch voorkwam.
Zeer terecht merkte Prof. Lohman op, dat
achter dat alles een systeem school. Is in
Moscou zelfs niet een vijfjarenplan uitge
werkt ten einde den godsdienst te vernie
tigen?
Op juiste wijze werd de beteeken is van de
nieuwe strafwetbepalingen uiteengezet dooi
den R.K. heer Heerkens Thijsson, die er met
nadruk op wees, dat Nederland geen gods-
dienstlooze staat is en de overheid daarom
niet kan gedoogen, dat God op smalende
wijze gelasterd wordt. Niemand heeft recht
te smalen en te schimpen, ook niet de
atheist. Dat is eisch eener behoorlijke
rechtsorde.
Ook Mr. de Veer verdedigde als goed anti-
rev. het voorstel van minister Donner en hij
constateerde met nadruk, dat geen der be
strijders van den minister in die Tweede
Kamer, die van oordeel waren dat het ont
werp niet ver genoeg ging, in staat zijn
geweest een voor hun bedoelen passende en
juridisch bruikbare redactie nan to geven.
We zullen niemand onrecht doen, indien
we zeggen, dat liet meest welsprekend plei
dooi voor 't ontwerp geleverd is door prof. de
Savornin Lohman Het was bijzonder goed,
ook in de bestrijding der opponenten. On
weerlegbaar toonde hij aan, dat hun bestrij
ding er volkomen naast was geweest en dat
hier de overheid niet alleen het recht tot
ingrijpen had, maar ook de plicht. Deze rede
maakte in de Kamer grootcn indruk. Zake
lijk stond zo op hoog peil en juridisch en
logisch was er niets steekhoudends tegen in
te brengen. Do heer Mendels probeerde het
met interrupties, maar het was telkens
weer mis.
Heden wordt de behandeling voortgezet.
VERSLAG
Na do opening: der vergadering werden de
leden Sllngenborg (v.d.) en Brlët (a.r.) be-
ëedlgd, die in September verhinderd waren te-
tin. Eerstgenoemde
overlijden van zijn echtgenoote, laat«tg<
Joor einstlgo ziekte.
De VOORZITTER wensehte den he.
zün h.
-- IPR ...edelld.
De heer ERIÖT dankte voor deze woorden.
Lang ziek zün. zuo zelde hU. Ie een beproe-
'ng, maar er kunnen ook logeningen aan
:rbonden zUn. Een daarvan is do vriend-
hap. die dnn ooor velen getoond wordt
a waarvan hU zoo ruimschoots de bewijzen
beeft ontvangen.
Z.h.st. werd daarna goedgekenrd het wets
ontwerp tot goedkeuring van het verdrag be
treffende internationale tentoonstellingen van
22 November 1928.
daarna het
godslasterlngsontwerp.
:elijk geluk
re ongesteldheid. De Kamer is v
geacht
Aan de orde
de indiening leidden, hebben ook bij
weerzin opgewekt, maar dat wil niet zeg
gen, dat daarop een strafrechtelijke reactie
moet volgen.
Dit ontwerp la ontsproten aan een scherp
zinnig juridisch brein en misschien onbewust
hevnrderd door voorkeur voor een theocratisch
staatsbestel Een strafbepaling als deze past
eigenlijk alleen in het Genövc van Calvü
In
istitutlef bestanddeel
gemaakt tot een
een strafbaar feit.
God echter niet lasteren, ook al spreekt hij er
nog zoo ruw. nog zoo smakeloos, en. van zijn
standpunt, rog zoo zinneloos
ooit de op:
om "den Goddelliken persoon te las
kan hU anilerer godsdienstige overi
schimpen in allerlei vorm. Bewezen achtte de
heer Kranenburg hlermoe. dat het wetsontwerp
slechts ln een theocratisch staatsbestel past.
Invoering van do strafbepaling wordt ln de
praktllk een bron van ergernis voor rellgleuse
en irrellgleuee naturen.
De heor Kranenburg beriep sloh ln dit ver
band op een vonnis van het Dultech Rljksge-
De heer LOHMAN (c.h.): Wat heeft n
Dultsche rechtspraak in verband met een aw
heel andere strafbepaling dan het wetsontwerp
van den minister Inhoudt, hier mee te ma'
De heer KRANENBURG was overtuigd.
der natie to willen beacbei
klein en peuterig
dVchtchït'r5Cl6k<Ln bü de eeuwigheldsge-
schermen Zest te wUIen bo'
De h.-er HEERKENS TH1JSSEN (r.k.) was
1" dal .noodzakc|"k iets gedaan moest
Worden tegen de ergerliike wijze waarop de in
ons volk leveoao godsdienstige gevoelens ooms
a'"*ng^tast in woord en geschrift
,J'v"on e8.t#J".t e,'?ote vrtJheld ln het uit
spieken van godsdienstige en andere overtui
gingen. maar het overgrooto deel van ons volk
erkent toch God als do bron van alle
godsdienst-uiting, die de openbare orde
n vr(j. Maar onze Staat erkent
wezen, wei zijn geen ..état athée"
ontoelaatbaar, dat God op laat-
.ïu w°rdt aangetast en de groote
efvoelons wordt jXISkt'" S""»"""""*»
'\ns„i3t.rafwetboek kfnt krenklnS van gevoa-
godsdienflt Het gaat nu om
van krenking van godsdlen-
;:r - «P een bepaalde ontoelaatbare
iarom valt ook de atheist onder deze
nepaung; er bestaat geen recht om te smalen
en te schimpen, ook al gelooft men niet ln
God In smalen Hst ook het opzet: daarom be
hoedt dit woord niet In de strafbepaling te
God als Opia
ten». niet -
ichtei
Er hcersebt angst voor vr|Jen Btröd van de
leeningen. Men durft de vrijheid niet meer aan
ok niet op geestelijk gebied. En daarom wordt
e sterke arm te hulp geroepen. Men laat elkaar
iet meer aan het woord, als men er de macht
De min
an godsdienst, die ln dc Grondwet uitgedrukt
ls. Want vrijheid van -godsdienst omvat ook
ijheid van nlet-godsdlenst. het prediken en
Miden daarvan en het bieden van tegenstand
?en en het bestrllden van nnderer godsdlen-
fre opvattingen Dat is eisch van gelUk recht
Wetsontwerp wijkt daarvan af en beschermt
vrijheid der godsdienstlgen ten detrimente
n de nlet.-godsdlen.etigen.
Er was, volgens mr. Mendels. voor het weta-
twerp geen voldoende aanleiding. De stukje»
prentjes ln „de Tribune" waren te onbe-
-kenend om er de wetgeving voor In actie te
brengen. Ook het stukje van een dozijn zenuw
achtige dominees met een mijnheer Grave-
meyer aan het hoofd. Is daarvoor geen aanlei
ding. Het euvel komt zeer sporadisch voor en
Waar blijft
>rm van een protest tegen het hanteeren van
de justitleele macht tegen de aantasting van
geestelijke waaiden? riep de heer Mendels uit-
Heeft uw God tegen smaling bescherming noo-
ondslag van den ataat ztln. We zijn
30 ets.
per '/j pondspakje
VERSCH GEKARND
MET 25 ALLERFIJNSTE ROOMBOTER ONDER RIJKSCONTROLE
SCHOOLJUBILEUM TE OUDEWATER
De School -net den Bijbel te Oudewater heeft dezer dagen haar gouden jubileum her-
dacht. Wij geven hierboven een foto van het jubileerende bestuur en van 't onderwijzend
personeel. Van links naar rechts zittend, het bestuur, de heeren: H. SchinkelJ.
Benschop; G. J. Colebrander, secretaris; J. A. Heij, voorzitter; 1. Verlinden, hoofd
der School; A. IV. den Boer, 2e voorz.; G. Scherpenzeel. Staande van links naar rechts
de heeren S. T. Verdonk, mej. E. Heuzinkveld; W. Bos: L. Ligthart Schenk; mej. C.
J. Groeneweg; J. W. van Hulst.
krenking v n gevoelens wel ooit strafbaar kan
zlln.
uit zöt» met de onverdraagzt
OC't «oh
vrtlheld.
ontoelaatbaar aanmatigend op.
trtJden, dat tot gruwzame tooneelen aanlei
ding zal geven, naar werd voorspeld.
Dit wetsontwerp Is erger dan een misdaad,
zoo besloot do soc -dem. bestrijder.
Mr. DE VEER (A.R.) stond volkomen aan de
ȟde van den minister. Godslastering heeft een
positieve beteekenls en kan geschieden op
smalende en nlet-smal*nde w|jze.
In den Bijbel komt het begrip „lasteren"
voor, zonder dat dit ln smalende beteekenls
geschiedt.
Door het smalende In den vorm wordt de
strafbaarheid der godslastering bepaald. Daar
door blijft de godsdienstige vrtjp meenlngs-
ultlng gewaarborgd. De Arnhemsche predikant
die meende, dat ht) nooit meer over de Paap-
ache ml» zou kunnen spreken gaf bl|jk van on
kunde en Juj-ldiach wanbegrip. Er ls geen roden
mPH,. .„„a-.. laad
waar de ovei groote meerderheid nog vasthoudt
aan de apostolische geloofsbelijdenis. Het gaat
om 't veilig stellen van de vrijheid van geloof.
Gods majesteit heeft de overheid niet te be
schermen. Daartoe is zil onmachtig. De historie
bewllst daarvan de practlsche onmogelijkheid,
bij de scherpste plakk
licht de godsdienstige vrijheid aan; het verhln-
dert alleen godsdienstige meenlngen op sma
lende wijze te krenken. De vrijheid der religie
onverkwikkelijke strafpr<
de bepalingen der wet niet verlegen
Domheer DE SAVORNIN LOHMAN (c.h.) zou
met heel zijn fractie voorstemmen.
term „b|j de gratie Gods ls meer dan
i ledige formule met betrekking tot het ge-
r. Onze staat moet rusten op de goddelijke
t en dan kunnen we de godsdienstvrijheid
ln volle consekwentle aanvaarden. Geen enkele
geloofsbelijdenis kan de bevoorrechte zün.
"belastering als zoodanig strafbaar stellen
de vrüheid van godsdienst hebben aange
tast Dan zou tusschen de godsdiensten en gods
begrippen moeten woren gekozen. Er ls ge-
_>f trlnltariër worat beschermd. Smalend
lasteren wordt strafbaar gesteld wegens kren
king der diepste gevoelens van allen, die een
persoonlijk God belijden.
Alles wat door de heeren Mendels en Kranen-
urg is gezegd, ging langs het ontwerp heen.
Men kan het misdrijf niet stellen ln de abso-
uute sfeer van het heilige, ln de persoonlijke
erhoudlng van mensch tot God. Dat gaat
buiten de competentie der overheid. Het ont
werp steunt niet op het strafwaardige van het
beleedigen van de Oppermajesteit, maar op 't
strafwaardige van een vergrijp tegen do open-
drelgci
hier recht en plicht om straf 1
be
nde godslastering op voor
godsdienstige gevoelens krenkende wijze.
Straffen daarvan geschiedt, omdat de over
heid godsdienstige gevoelens „favorabel waar
deert", de groote waarde er van erkent.
De overheid heeft de christelüke grondsla-
sn van ons volksleven te beschermen en te
waren. Burgers hebben onder elkaar toleran-
e te betrachten. Hun vrüheid dient in het
slang der openbare orde te worden beschermd
Het ontwerp ls een species van het genus: In
breuk maken op het openbare leven.
De lasteraar kan hot godsgeloof bestrüden
-.ar hü heeft zich van grievende vormen te
onthouden.
Is
recht ook plicht tot i
stelling, wanneer God, als persoon gedacht
-oorgesteld, smalend gelasterd wordt? Er was
•olie aanleiding voor. al zijn mogelüke proces-
en zeer ongewenscht en al kunnen ze pünlük
worden. Waar de minister tegen optreedt ls
ddenteels, maar iets stelselmatigs.
matige actie om den chrtstelüken godsdienst te
ondermünen. Rusland heeft er zelfs een vijf
jarenplan voor gemaakt.
We dreigen aan deze ergerltjke dingen te
wennen. Dut vü dit alles zoo diep voelen en
anders dan do heer Mondeis, komt omdat hü 't
nlot aan den lijve voelt door zijn geheel andere
levensbeschouwing, 't Is bü hem theorie,
rechts togen links.
De heer KOSTER (lib.): Dat ls Juist de
grootste scluuidc.
De heer LOHMAN: Dat komt door de ver
keerde voorlichting van ona volk. Het ls geen
rechts-wetsontwerp. De wet reageert tegen een
diop beschamend verschünsel. dat ook de heer
Merchant strafwaardig noemde. Daartegen had
ook een liberaal minister kunnen optreden.
Mits goed vooigelicht, zouden ook tienduizen
den ter llnkerzjjdo wenschen, dat dit wetaont-
hts worden gesme
juist om de motieven die tot de Indiening v
iding hebben gegeven.
Heden voortzetting.
Gemengd Nieuws.
Den laatsten tijd kwamen landbouwers in
de omgeving van Bedum (Gr.) en vooral in
het dorp Zuidwolde, wanneer zij des mor
gens hun werkzaamheden op hot land aan
vingen, tot de ontdekking, dat er hun
iemand voor geweest was.
De gemeente-politie lag telkens op den
loer, doch het gelukte eerst niet de(n) da-
der(s) te snappen. Ten slotte werd, in sa
menwerking met den veldwachter van Gar-
merwolde, een onderzoek ingesteld. Want
hot was gebleken, dat de dief zich in dit
dorp moest ophouden en ten langen laatste
werd een 19-jarig jongmensch aangehouden
uit Garinerwolde, die bekend heeft er des
nachts met een auto op uit te gaan, om
boonen en kool tc rooven.
VERSCHERPTE GRENSCONTROLE.
De gevolgen van de verschillende tariefs-
verhoogingen en contingenteeringsmaatrege-
len zijn niet uitgebleven. De smokkelhandel
is aan weerskanten van de grens tot sinds
lang ongekende afmetingen gekomen. Bijna
ieder die in de grenszöne een kansje meent
te zien, gaat smokkelen. In verband daar
mee is de grenscontrole bijzonder verscherpt.
Zoo is de bezetting aan het douane-kantoor
te Beek bij Nijmegen alleen al met 30 man
versterkt. Alle binnenwegen naar de grens
worden bewaakt.
ZWEMMENDE SMOKKELAARS.
Zondagnacht overvielen Duitsche grens
beambten een groep smokkelaars op den
weg van Kaldenkirchen naar Lobberich. De
smokkelaars, die poogden te vluchten, zagen
geen anderen uitweg dan in het water te
springen van het Breyeller meer dat zich
langs den weg uitstrekt. De douanebeambten
volgden echter de bewegingen der zwemmen
de smokkelaars met behulp van schijnwer
pers, en losten waarschuwingsschoten. Toen
de smokkelaars zagen dat er voor hen toch
geen ontkomen aan was, zwommen zij weer
Daar den kant van den weg terug en wer
den door de douanebeambten gearresteerd.
Tabak en koffie werden in beslag geno-
mon. Een groote hoeveelheid smokkelwaar,
waarvan de smokkelaars zich bij hun vlucht
poging hadden ontdaan, dreef nog in het
water.
DOOR ROODVONK BESMET
De Chr. Geref. School te Enschede is we
gens roodvonk gesloten. De school wordt van
gemeentewege ontsmet.
Radio Nieuws.
DONDERDAG S NOVEMBER.
r a u ra. AVRO. Kovaca Lajoa.
h a u. Populair concert,
d b o r g. Symfonie-orkest,
n. NCRV. H.O.V.
r s u m. AVRO- Mengelberf-oonc.
itry. Vioolrecital,
n. NCRV. Wagenaar-projrramma.
r a u m. AVRO. Gramofoonmusiek.
n. NCRV. Gramofoonmusiek.
Lesingen, Cursussen, ens.
18.15 Hulzen. NCRV. R. Rooyen: Leuren#
Jna. Coster.
18.45 Hulzen. NCRV. Knippen en atofver-
Politie- en Persbericht!
19.30 H u 1 z e n. NCRV. Politieberichten.
19.45 Hulzen. NCRV. Persberichten.
12.01 Hllierium. AVRO. Persberichten.
22.00 H u 1 s e n. NCRV. Peraberichten
83.00 Hilversum. AVRO. Persberichten.
VRIJDAG 4 NOVEMBER.
8.00 Hui#
8.00 Hll v
10.00 Huls
10.80 H i 1 v
11.20 K al u
12.01 H 1 I v
12.20 Lans
13.45 Hull
14.00 Huis
14.20 Kul u
10.20 L a n
17 00 Hun
17 SO H It V
18.00 Hilv
18.15 H 11 v
18.45 Huls
19.00 Hilv
KRO. Morgenconcert.
sum. VARA. Gramofoonmuilek.
KRO. Grnmofoonmuziek.
a u m. AVRO. Lunchconcert
KRO. Sextet
ry. OrgelrtcltaL
i be rg. Concert.
KRO. Gramofoonmuziek.
KRO. SollBtenconcert.
Il> erg. Omroep Harmonie-ork.
sum. AVBO. Kamermuslek.
KRO. Gramofoonmuziek.
sum. VARA. Gramofoonmualel^
rg. Ve.
KRO. Orkest.
9 u m. VARA. Orgelspel,
sum. VARA Maiilolin-.enseaibln
Lesingen. Cureuesen, ens.
11.16 Hll verelim. VARA. Onse Keuken.
14.00 Hilversum. AVRO. Causerie P. van
't Veer.
18.16 Huizen. KRO. Albert Vogel. „Welepre-
idheld".
izen. KR
iokenland",
Kerkdiensten, en#
10.00 Hilversum. VPRO. Morgenwijding
Kinderuurtjes, en#
16.50 Hilversum. VARA. Na schooled.
18.80 Huilen. KRO. Politieberichten.
EEN KRANIG POLITIEMAN.
To Amsterdam hoorde een politie-agent
voor een café aan het Vespucci-plein eenig
rumoer. De agent stelde zich op de hoogte.
Het bleek, dat er ruzie was en wat de agent
duarbij vernam, was voor hem aanleiding
om naar binnen te gaan. In het café bevond
zich oen zes dental personen, waarvan ver
schillende zeer ongunstig bij de politie be
kend staan. De agent trok een revolver en
verbood dat er ook maar iemand het lokaal
zou verlaten. Met zijn revolver hield de po
litieman de individuen in bedwang totdat
er assistentie kwam opdagen en alle ar
restanten naar liet posthuis konden worden
overgebracht. Bij «fouilleering bleken zij in
het bezit van volledige collecties Inbrekers-
werktuigen, loopers, sleutels, fietsplaatjes
en verder lantaarns, tasschen enz.
HOE HU ADVERTENTIEGELDEN
INCASSEERDE.
Bij de politie te Groningen heeft zich ge
meld een Duitscher, die het grootste gedeel
te van door hem ontvangen advertentie-gel
den, in Groningen had stuk geslagen.
B. moest voor een door de arbeiders mu-
ziekvereeniging te Winschoten uit te geven
„ba* ar krant" advertenties ophalen en de
daarvoor verschuldigde gelden incassoeren.
Toen hij ongeveer f 200 had gebeurd is hij
naar Groningen gegaan, en heeft daar met
het geld goeden sier gemaakt. Toen het den
volgenden dag reeds op was, ging hij maar
naar de politie, die hem naar Winschoten
op transport stelde.
Uit West-Indië.
STORM OVER CURACAO
BRUG TE WILLEMSTAD GEBROKEN
WILLEMSTAD, 2 Nov. (Aneta). Als ge
volg van het passeoren van een matigen
orkaan ten N. van Curasao stond vannacht
een sterke Zuidenwind op de havenmonding
hetgeen gepaard ging mot hevige regens.
Alhoewel de brug was opengedraaid, ia
deze toch in twee stukken gebroken, waar
door het brugverkeer waarschijnlijk voor
veertien dagen zal zijn gestremd. Verder is
weinig schade aangericht De pier vaa
Bonaire is beschadigd. Op Aruba werd geen
schade aangericht
DE VAL VAN KONSTANTINOPEL
Door LEWIS WALLACE Naar het Engelsch door ALMA
(158)
Een verraderlijk plan, daar ben Ik zeker
van.
Nadat hij don vromen cerwaardigen
J Gregorius in ballingschap gedreven heeft,
i beoogt hij niets minder dan rijn opvolger te
I worden.
Die huichelaar! Die melneedige! H'ij
Patriarch? riep Phranza verontwaardigd.
I En uit wiens handen denkt gij dat
deze eer hoop to zullen ontvangen?
Niet uit die van L'we Majesteit
De Keizer glimlachte even. Neen, hij be
schouwt Sultan Mohammed als een beter
I meester, zoo al niet een beter Christen-
De Hemel beware ons, riep Phranza en
sloeg een kruis.
j Luister verder, goede vriend, verneem
1 rijn verdero plannen. Hij nam op zich, ?oo
berichtte Kalil mij, Konstantinopol over te
leveren, als Mohammed hem het Patriar
chaat beloofde.
Maar hoe kan hij de stad overleveren?
Hij heeft geen poort te verdedigen, hij is
j zelfs geen soldaat.
Ach, mijn lieve vriend, moet gij nog
j leeren dat verraad niet bij een bijzondere
j klasse van menschen berust? Deze verrader
in monnikspij heeft een sleutel op alle
I poorten. Neon, hij oou op de bijgeloovigheid
der Grielcen wei n i door een profetie
yan dö muren verwijderen,
j Phranza vouwde do handen en zuchtte
diep ontroerd: Ach, dat zulk een dapper
vorst, zulk een goed meester, overgeleverd
is aan de genade van zulk een..- zulk een...
Gij kunt gL'en geschikte benaming voor
hem vinden? Welnu, laat het rusten. Ik
begrijp u- Zeg mij nu wat gij verder weet
van de samenkomst der Abten.
Vanavond zullen de Broeders zich weer
onder het volk begeven en overal de profetie
van den engel herhalen en van den man,
die aan den voet van de zuil van Konstan-
tij n zal zitten.
Met verwonderlijke kalmte staarde de
Keizer naar buiten en zeide na eenig naden
ken: Ik had dit oude Keizerrijk zoo gaarne
gered; mij rest niets meer dan er voor to
sterven.,, al weet ik hoe weinig het dit ver
dient. Gods wil geschiede, niet de mijne!
Spreek niet van sterven, geliefde Heer
en meester. Nog is het niet te laat- Noem mij
uw voorwaarden en ik zal er mee gaan
naar....
Neen, mijn vriend, ik heb iets beters
gedaan. Ik heb vrede gemaakt met mijzel-
ven. Ik wil niemands slaaf zijn. Niets blijft
mij over dan een eerlijke dood. Welk een
groote genade dat wij zoo roemvol mo0en
sterven! Mpcht te eeniger tijd de Griekscbe
Kerk herboren worden, dan zullen er mis
schien nog lieden opstaan om mij recht te
laten wedervaren, misschien een andore
-Cetzer van Byzantium, die van mij leeren
zal hoe de laatste der Palaeologen zich boog
voor den wil van God, hem geopenbaard in
verraad van menschen.-. Maar luister. Daar
klopt iemand aan de deur alsof hij haast
had. Laat hem binnenkomen-
Een officier der lijfwacht trad binnen en
zei: Majesteit, kapitein Giustiniani en zijn
Genueezen staan op het punt van, heen tc
Konstantijn sprong op, greep zijn zwaard
en vraagde: Wat is er gaande?
Giustiniani had de nieuwe gracht bij
San Romanos bijna gereed en had kanonnen
noodig. Hij liet ze aan den Grootadmiraal
vragen, maar die weigerde en zei: De vreem
de lafaards moeten voor zich jlven zorgen.
Ga terstond tot den edeion kapitein en
zog hem dat ik aanstonds bij hem koon.
Is de hertog gek? vervolgde hij zoodra de
officier vertrokken was. Wat kan hij ln 't
schild voeren? Hij is rijk, heeft vrouw en
kinderen..- knappe jongens. Zeg mij, lieve
vriend, begrijpt gij wat hij van Mohammed
kan verwachten?
't Leven, Majesteit, en nog grooter rijk
dommen.
Hoe nu? Ik wist niet dat gij zulke slech
te gedachten van do menschen hebt
Van sommigen, niet van allen. Hoer.
Maar als vijf galeien de haven wisten te
bereiken in weerwil van de Turksche vloot,
waarom heeft de onze dan niet een nog
veel stouter stuk kunnen bestaan?
De Keizer staarde uit het venster, maar
niet naar de Turken.
Heer Phranza, zei hij, misschien over
leeft gij de verschrikkingen die ons morgen
te wachten staan; wil in dat geval, daar ge
vaardig met de pen zijt twee dingen aan
gaande mij te boek stellen. Ten eerste dat
ik niet met hertog Notaras durfde breken,
terwijl Mohammed voor mijn poorten stond.
Hij zou zich van mijn troon hebben meester
gemaakt., de Kerk, de geestelijkheid en het
volk zijn op zijn hand; ik ben een azy-
m i e t- Vermeld van mij in de tweede plaats,
dat volgens mijn overtuiging de acto van
eenheid, uitgevaardigd door den Raad van
Florence, verbindend is voor het Grieksche
geweten, en dat ik haar, als ik in 't leven
gespaard was, en met Gods hulp deze over
strooming van den Islam had mogen keeren,
met kracht zou gehandhaafd hebben... Zie
Heer Phranza, zie (en de Keizer wees
naar buiten) wordt niet duidelijk en klaar
bewezen hoo noodzakelijk het is dat de Kerk
van Christus onder één hoofd vereenigd ls?
Of dat hoofd Patriarch of Bisschop heet doot
niets ter zake. Het feis is dat wij omkomen,
bij gebrek aan hulp uit het Westen.
Hij verzonk opnieuw in gepeinzen, maar
herstelde zich spoedig en vervolgde: Dat
wilde ik gaarne geboekt hebben voor het
nageslacht. Thans keeren wij tot de werke
lijkheid terug. Giustiniani en zijn makkers
moeten voldoening hebben. Bereid gij een
maaltijd in de groote eetzaal. Onze voorraad
levensmiddelen is zoo ingekrompen, dat ik
het niet een banket mag noe-men; maar
maak er terwille van mij het beste van. Ik
zal (ntusschen alle aanzienlijke Grieken en
de vreemde hoofden uitnoodlgen. Bij het
genot van een beker wijn kunnen wij mis
schien de wonden heelen, die Notaras ge
slagen heeft- Het minste dat wij doen kun
nen Is alles zoo inrichten, dat wtJ roef «oro
sterven.
Hij verliet de kaïmer, zette rich te paan.,
reed in vollen draf naar de poort S. Romanos
en slaagde er in de beleedigde Genueezen
te bevrodigen.
To tien uur kwam men aan het feestmaal
bijeen. De geschiedschrijvers melden dat er
toespraken werden gehouden, dat men elkan
der omhelsde, en vast besloot den strijd
voort te zetten, te sterven of te ovenvinnen.
Zij kozen ook een wapenkreet: Voor Christus
en de Heilige Kerk! Alvorens to scheiden
verzocht de Keizer uit het volst van zijn
hart, maar waardig en ridderlijk, vergiffenis
aan een iegelijk dien hij verongelijkt of be-
leedigd mocht hebben. De gasten namen een
voor een afscheid van hem, waarna hij ze in
Gods hoodo stelde, en niemands oog bleef
droog, zoodat zijn handen nat waren van
hun trauen.
Na afloop van dit samenzijn bezocht hij
de verschillende poorten en wekte de man
schappen nogmaals op om te volharden tot
het einde. Toon alle plichten volbracht
waren, reed hij naar de S- Sophia, hoorde de
mis lazen, gebruikte "t Avondmaal en kreeg
absolutie. Volkomen voorbereid op hetgeen
de volgende dag brengen zou, troostte hij
zich herhaaldelijk met de woorden, dien hij
dien middag tegen Phranbza gesproken had.
W elk een groote genade dat w(j zoo roem
vol mogen sterven!
ZEVENENZEVENTIGSTE HOOFDSTUK.
Graaf Cortl in tweestrijd.
Na den maaltijd te Blacherne, een feest
maal was het in geen enkel opzicht, goleiddo
Corti don Keizer naar de deur d«-r S. Sophia
en begaf zich toen met 's Keizjrs goedvioden
na..r het naleis van Prinses Irene,
Langzaam reed hij voort, benauwd van
geest Zag hij opwaarts, dan zag hij in zijn
verbeelding al de gelukkige planeten in haar
Huizen om de ster van Mohammed tot vol
maakten glans te brengen; zag hij naar be
neden, dan zag hij het vergelijk, en zijn ziel
riep: Verloren, verlorenl
Maar bovendien was er nog iets dat den
graaf drukte. Hij zag zich genoodzaakt om
een plan te maken voor den volgenden dag.
Do plaats waar hij de prinses aan den Sul
tan zou overleveren was bepaald. Hij stelde
zich het tooneel in de groote kerk voor: de
menigte vluchtelingen, hun angst en wan
hoop, de woeste horden op hen aandringen
de- Hoe kon hij, gehool alleen, haar in die
vreeselijke verwarring beschermen? Haar
scnoonheid, jeugd en hoogen rang, deden
hem voor haar beven. Maai- meer nog.
Luidens het verdrag moest hij haar uan Mo
hammed zelf overleveren. De Sultan zou
haar van hem opeischcn. O Lieve God, wees
genadig en laat mij stenen! kermde hij.
Voor do eerste maal werd hom duidelijk, niet
alleen dat hij de vrouw die zijn geheele hart
vervulde moest verliezen, maar dot hem
ook naar achting kon ontgaan. Hoe moett
hij het inrichten, dat de overgave geschiedde
zondat dat zij iota bemerkte van een over
eenkomst tusschen den overwinnaar en hem-
zeiven? Zij zou tegenwoordig zijn, zij zou
zien wat plaats greep, zij zou hoorn wat
gesproken werd. F.n onder dat alles zou zü
kalm blijven. Het beeld der Madonna boven
het altaar zou niet rustiger zijn dan zij. Do
geringste verdenking vnn een verdrag zou
een onderzoek van haar zijde uitlokken, en
dan... o, ik ongelukkige!
(Wordt vervolgd} J
