lliruuir gtihsclje (üuuratit
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
z EERSTE BLAD.
ABONNEMENT:
Per kwartaal In Lelden en In plaat
sen waar 'n agentschap gevestigd Is ƒ235
Franco per post 2.35 portokostpn.
Per week ƒ0.18
|Voor het Buitenland bij wekelijk-
sche tending „4.50
By dageujksche zending „5.50
Alles bij vooruitbetaling
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3795 MAANDAG 24 OCTOBER 1932
ADV2BTEN.\ES
Van 1 tot 6 regelst.P1?
Elke reeel meer...
Ir.gez Mededeplingen
van 1—5 regels
Elke regel meer
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt bprekend 0 '0
12e Jaargang
flit nummer bestaat uit TWEE blader
1 W ACHTERLUURTTAAL
We velden onlangs dit scherpe, doch o.i.
volkomen rechtvaardige oordeel over den
schrijver der Oproerige Krabbels in de
roode pers:
„A.B.K. -weet het onderscheid niet meer
tusschen een ernstig beroep op den Bijbel
pn profanie. Het laatste beoefent hij dage
lijks. Met stijgend, maar afschuwelijk succes."
Daarover is de heer Kleerekoper in woede
pntstoken, al verzekert hij de lezers, dat
menschen, zooals hij, „door de gewoonte van
jaren, volmaakt onaandoenlijk voor de dage-
Jijksche pogingen van tegenstanders om hen
ke beleedigen."
De onjuistheid van de eerste helft dezer
mededeeling blijkt klaarlijk uit het meer
[u'an wrange artikeltje, dat uitloopt in een
scheldpartij; het laatste is de gewone toon,
(welke men in dien kring aanslaat, als men
ook veel gebruikelijk iets van ge-
jkrcnktc majesteit gevoelt.
Echter gééft men daarvan dan menigmaal
pp weinig verheven wijze blijk m zoo ook in
dit geval. Nadat dc schrijver met prijzens
waardige zelfkennis heeft verklaard, dat
Lgeèn sterveling zal willen ontkennen, dat
[hij een grooten mond heeft", vervolgt hij
Zijn artikeltje met een vies praatje, om ten
[slotte uit tc barsten in deze, even lage als
jbeleedigende taal:
Indien ik den schrijver van het boven-
staande voor den Rechter daagde, zou hij
een gestrenge straf krijgen dat is bui
ten kijf als ik onder eede zou verkla
ren, dat ik mij beleedigd voelde. Maar
I dat kan ik niet. Want mijn trouwste
levensmakker, de Bijbel, en ik kijken
elkaar alléén maar eens even aan, en dan
I glimlachen wij beiden. Evenmin als ik
met een souteneur ga hoornen over eer,
i treed ik met dien man van dat blaadje
in onderhandeling over den Bijbel. Maar
als ik dan per se met één van die twee
in persoonlijk verkeer treden moet, dan
geef ik verreweg dc voorkeur aan
den eerstel
I Met hein, die zonder dc minste noodzaak,
[zulke aohterbuurttaal uitslaat, is gedaohten-
isseling feitelijk uitgesloten. En slechts
loode brengen we dit onder de aandacht
Ionzer lezers. Ze zien er uit, dat wij niet in
'het minst overdreven hebben. Overigens
gunnen we hem gaarne het gezelschap, dat
[liij prefereert.
O, het ware te wenschen, dat de schrijver
(zich werkelijk beleedigd had gevoeld; niet
[in zijn persoon, maar door de kwalificatie,
dat hij ee'n ernstig beroep op den Bijbel niet
profanie weet te onderscheiden. Het-
jgcen duidelijk bleek uit het feit, dat hij,
zonder het zelf te gevoelen, den spot dreef
met de meest centrale en teerste geloofs
waarheid: de vergeving der zonden.
Het is huiveringwekkend, maar ten slotte
verklaarbaar. Want zooals iedereen, die
zich boven deSchrift stelt en deze naar
eigen goeddunken gebruikt, maakt ook deze
schrijver den Bijbel aan zich ondergeschikt;
hij meent, dat er over „onderhandeld" kan
worden, al wenscht hij dat niet te doen met
ons.
Met al zijn Bijbelkennis heeft hij niet be
grepen, dat er niets te „onderhandelen" valt:
het gaat er alleen over of men den Bijbel
onvoorwaardelijk aanvaardt, dan wel als
werktuig gebruikt d.w.z. misbruikt en mis
handelt.
Dat laatste doet A.B.K. met stijgend en
afschuwelijk succes.
OVERWOEKERENDE
CONTROLE
In een lezenswaardig artikel in liet
,,Haagsch Maandblad" wijst Mr. A. N.
Molenaar op een ernstig euvel onzer mo
derne democratie, waartegen een woord van
waarschuwing zeker op zijn plaats is.
Zijn grief richt zich tegen het feit, dat dc
wetgevende macht hoe langer hoe meer de
uitvoerende macht poogt op zij te dringen
en zich een inmenging in de uitvoering ver
oorlooft, waartegen overwegende bedenking
bestaat.
Het is deze zucht tot mee-regeeren van het
parlement, die de volksvertegenwoordiging
tot in de kleinste finesses doet meespreken en
baar een rol toekent, welke haar niet toe
komt.
De interpellatiezucht neemt in de Tweede
Kamer een bedenkelijken omvang aan en
roept de regeering tot verantwoording voor
uitvoerende maatregelen, zelfs voor zoover
die in bijzonderheden afdalen.
Dit streven tot meeregeeren komt ook uit
ïn een ernstig gebruik van het recht van
initiatief, waardoor het regeerbeleid wordt
uit handen genomen van hen, die daartoe
geroepen zijn en teveel tijd aan de behande
ling der wetgevende maatregelen van het
Kabinet zelf wordt onttrokken.
En wel het meest komt de venschuiving
cler juiste verhoudingen uit in een ave-
rechtsch hanteeren van het schriftelijk
vvagenrecht, dat tot in het minutieuse af
daalt en op een groot deel van den kostbaren
Regeeringstijd beslag legt.
Tegen deze overwoekering van de uitvoe
rende macht past een ernstig woord van
waarschuwing.
Zeker mag niet worden vergeten, dat ook
de Regeering in deze niet geheel vrijuit gaat
en de prompte wijze, waarop sommige
Kamerleden bij hun pogingen tot inmenging
werden bediend, op zichzelf weer aanleiding
werd tot verder gaande bemoeizucht.
Het zou niet juist zijn, om in dezen Te
generaliseeren ,en gelukkig zijn er nog tal
van vertegenwoordigers, die wel zooveel ken-
ïfis hebben van staatsrecht en gevoel voor
staatsrechtelijke verhoudingen, dat zij weige
ren zich bevoegdheden aan te matigen, die
hun niet toekomen.
De uitvoerende macht berust voor ons
staatsrecht bij de kroon, en ten aanzien van
deze uitvoering heeft het parlement het recht
van controle.
Maar dit controlerecht dient zich te bepa
len tot de g r o o t e 1 ij n e n van het staats
beleid en mag niet in het minutieuze af-
Terecht schreef Mr. Olivier in zijn „Herin
neringen aan Mr. J. R. Thorbecke": „Het
parlement moet het gouvernement anders
controleeren dan een huishoudende vrouw
controleert, die het weekboekje der keuken
meid nacijfert."
Misschien heeft het nog nut om in een tijd,
waarin weinigen zich om zuivere staatsrech
telijke verhoudingen bekommeren ,aan deze
waarheid te herinneren.
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
d tot heomraad
van het waterschap de Naarder Vechtdijken, A.
plaatsvervange:
van heit Amstelland, C. J.
terdenhout; en is aan P. Mol
zijn verzoek eervol ontslag
REGENT GEVANGENISSEN
H. Bavlnck.
Mr S. A. Thomas, tijdelijk secretaris van het
?e van regenten over de Rijkswerkinrich-
te Hoorn, wegens opheffnig zijner betrek
king. eervol ontslag verleend.
kanton Om
STOOMWEZEN
Bii Kon. Besluit is aan den heer J. L. van
jmmeren te 's-Gravenliagc, wegens verande-
ing in. de inrichting van het dienstvak, waar
bij hij werkzaam is. met ingang van 1 Jan. 1933
eervol ontslag verleend als technisch ambte-
ve R. J. L. Brouwer den 1 November
Willemsoord.
i beschikking van den Minister van Defe
;ijn de volgende plaatsingen gelast:
t 24 October 1932: de kapitein der ma
ni&rs J. J. A. Keuchemius bij de afdeeling ma
j Willemsoord;
et 1 November 1932: de luitenant ter zee
2e klasse bij de Kon. Marine-reserve C. C.
Medema ontheven van zijn plaatsing aan boord
ran H.M. wachtsohip te Willemsoord, wegens
lind.igimg van den oefenlngstijdr
officier van den Marine-stoomvaartdienst
klasse A, A. Bruins a.b H.M Heemskerck
DE BEGROOTING VAN NOORD
HOLLAND
SALARISKORTING PROV. PERSONEEL.
Verhooging van opcenten.
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland
hebben volgens de onitwerp-begrooting 1933
een tijdelijke korting op de jaarwedden van
het provinciaal personeel onvermijdelijk ge
oordeeld.
Zij stellen derhalve voor, op de nominale
bezoldiging van elk lid van het personeel,
na aflrek van f 1000 gedurende de jaren
1933, 1934 en 1935 een korting toe te passen
van 6 Dit geldt ook voor de bezoldigin
gen der leden van Gedeputeerde Staten cn
\an den Griffier der Staten.
Het bleek, om d.e begrooting sluitend te
maken, bovendien noodzakelijk, het getal
der te heffen opcenten op de inkomsten- cn
vermogensbelastingen met 4 te verhoogen
en dus te brengen op 20.
DEPARTEMENT VAN DEFENSIE
NIEUWE SECRETARIS-GENERAAL
Naar wij vernemen is tot secretaris-gene
raal van het departement van Defensie met
ingang van 1 Jan. a.s. benoemd de heer C. P.
van Ginkel, administrateur, hoofd der derde
afdeeling B (personeel landmacht).
De heer van Ginkel is oud-officier, opgeleid
in de toenmalige militaire school te Haarlem.
Geruime» tijd was hij werkzaam aan K. M. A.
te Breda. In 1915 werd hy werkzaam gesteld
by het departement van Oorlog, waarbij hij
in 1917 in burgerlijken dienst overging na zijn
bevordering van majoor onder gelijktijdig
ontslag uit den militairen dienst. Hij werd
benoemd tot referendaris by de afdeeling
personeel en in 1923 bevorderd tot admini
strateur.
De heer van Ginkel is ridder in de orde van
den Nederlandschen Leeuw, officier ip. de
Oranje Nassau-orde en is niet aangesloten by
een politieks narty.
UITVOERING ZUIDERZEE-
STEUNWET
SCHRIJVEN AAN DE REGEERING.
De Vereeniging van Zuiderzeegemeentcn
heeft in een uitvoerig schrijven aan de Re
geering haar wenschen kenbaar gemaakt
t. o. v. de Zuiderzee-steunwet.
Betoogd wordt, dat slechts wijziging van
de bestaande bepalingen en voorschriften
verbetering kan brengen, waarvoor de mid
delen werden aangegeven. Alleen op deze
wijze zal, zoo schrijft de Vereeniging, in den
dringenden nood ten allerspoedigste kunnen
worden voorzien.
WAT BETEEKENT DAT?
De H. G. S. heeft op haar candidatenlijst
voor de verkiezing van leden van de Twee
de Kamer der Staten-Generaal in 1933 ge
plaatst als No. 1: Ds. C. A. Lingbeek, No. 2:
Ds. L. C. W. Ekering, No. 3: de heer P. C.
Peereboom, thans lid der Tweede Kamer.
Zooals men weet. is Ds. Lingbeek pas kort
geleden, om pensioenbelangen voor zijn ge
zin in veiligheid te brengen, weer predikant
geworden op Urk, van waaruit hij zijn op
volger in de Kamer instrueert Ds. Ekering
bedankte er vervolgens voor om naar dc
Kamer te gaan. Nu staan ze nummers 1 en 2.
Wat beteekent dat, zouden we willen vra
gen.
Moeten deze heeren alleen als trekkracht
dienst doen of is de heer Lingbeek weer
voornemens naar de Kamer te gaan, indien
waarop misschien niet zoo heel veel
kans is de I-I. G. S. weer een Kamerzetel
bemachtigt?
Deze zaak is van publiek belang. Want
mocht de eerste veronderstelling juist zijn.
dan zouden we hier niet een handeling te
doen hebben, die met geen praatje is te ver
dedigen.
Hier behoort o. i. opening van zaken tc
worden gegeven. Zijn de heeren Lingbeek en
Ekering bij voorbaat voornemens om in hun
pastorieën te blijven zetelen, dan behoort,
ter voorkoming van kiezersmisleiding, zuiks
bekend te zijn eer de stembus opengaat.
EEN NATIONAAL KABINET?
NIET IN HET ROODE ZOG!
Rijksbegrooting 1933 ligt het, volgens v
scheiden Tweede Kamer-leden, voor de hand
dat in de omstandigheden, waarin ons land
zich thans bevindt, gedacht wordt over de
mogelijkheid, een bewind te vormen, waar
aan alle groote politieke partijen deelnemen.
In verband daarmede stelden deze leden er
prijs op te verklaren, dat de sociaal-demo
cratische fractie te dezen opzichte het stand
punt blijft innemen, waarop zij zich ver
leden jaar heeft geplaatst, toen haar ge
vraagd werd of zij bereid was, aan de vor
ming van een nationaal kabinet mede te
Andere leden stelden hier tegenover dat
de sociaal-democraten toch wel van geen
enkele groep, welke zichzelf respecteert, kun
nen verwachten, dat zij in slaafsheid en
onderworpenheid hun program overneemt.
Eenige leden, die het betreurden dat de
sociaal-democraten niet bex-eid zijn mede te
werken aan de vorming van een nationaal
kabinet, betoogden dat het wenschelijk is
een parlementair kabinet te vormen.
DE GREEP NAAR DE MACHT
IS NOG ZOO EENVOUDIG NIET.
Wat dezer dagen gebeurde in Oostenrijk,
doet opnieuw de vraag rijzen, zoo schrijft
de Buitenland-redacteur van de roode pers,
waarom tooh onze Duitsche en Oostenrijk-
sohe partijgenooten zoo lijdzaam zijn, waar
om Braun en Severing zich zoo maar heb
ben laten afzetten, waarom de sociaal-demo
oratie niet grijpt naar de macht
Wij zouden er op kunnen wijzen, ver
volgt hij, dat Hitler, die 230 leden van den
Rijksdag achter zich heeft, honderd meer
dan de sociaal-democratie, en 13.7 millioen
kiezers, tegenover de amper 8 millioen voor
de socialisten, die beschikt over een leger
van welbewapende en geoefende vrijsoharen
hij heeft zelfs een luchteskader voor
wie de brandkast van den industriekoning
Kirdorf open staat althans stond, dat
zelfs I-Iitler geen greep heeft gedaan naar
de macht.
Het grijpen van de macht is niet zoo een
voudig. Het lijkt soms zoo
De laatste regels hebben we onderstreept.
De schrijver heeft 1918 meegemaakt Het
lijkt soms zoo, aldus kón hij schrijven, dat
het grijpen naar de macht eenvoudig is,
maar we hebben in 1918 wel anders ge
leerd.
't Is te hopen!
DEN HAAG
DE DEMONSTRATIE VAN 8 NOV.
De burgemeester is bereid om, indien on
voorziene omstandigheden geen hinderpaal
opwerpen, de soc.-dem. betooging tegen de
Regeering op 8 November toe te staan. Zijn
oorloopig fiat gaf hij reeds, terwijl de defi
nitieve beslissing tegen het eind der volgen
de week kan worden tegemoet gezien.
Het zal den burgemeester niet gemakke
lijk vallen die beslissing te nemen, O. S. P
en communisten zullen het hunne doen om
het revolutionair karakter der demonstratie
te verscherpen. Wat dat in de practijk be-
teekenen kan, weten we. De bureemeester
/nl dus bij. zijn eindbeslissing rekening moe
ten houden met gebeurlijkheden, als nog
zeer onlangs beroering in onze stad hebben
gebracht en die misschien niet zoo gemak
kelijk zullen zijn te voorkomen, ondanks de
pootige kerels, die voor S.D.A.P. en N.V.V.
ongewenschle elementen uit hun optocht
zullen verwijderen.
De verantwoordelijkheid voor de te nemen
beslissing is groot, al gelooven we graag,
dat de socialistische leiders gaarne zullen
medewerken om alles een rustig verloop tc
doen hebben
LEEUWENHOEK-HERDENKING
TE DELFT
EEN GROOT NATUURONDERZOEKER
DE REEKS ZIJNER ONTDEKKINGEN
In de aula der Technische Hoogeschool te
Delft, heeft lieden de afd. Natuurkunde van
de Koninklijke Academie een plechtige her
denkingszitting gehouden, naar aanleiding
van het feit, dat het heden juist 300 jaar
geleden is, dat Antony van Leeuwenhoek te
Delft werd geboren.
Door dr A. Schierbeek werd een rede uit
gesproken over „Leven en werken van
Antony van Leeuwenhoek".
Spr. begon met een en ander mede le
doelen over de levensgeschiedenis van Van
Leeuwenhoek. De vader was een manden
maker in het Oosteinde, bij de Leeuwen-
steeg en zal daarom van Leeuwenhoek ge-
heeten hebben. Dit geboortehuis is thans
afgebroken.
Waar Van Leeuwenhoek nimmer in het
huis Oude Delft heeft gewoond, stelt dr.
Schierbeek voor om de gedenkplaat van
Oude Delft naar Oosteinde over te laten
brengen.
Onze Thonis Philips ging uit huis, o.a.
naar Amsterdam. Dat hij daar heeft kennis
gemaakt met Swam'merdam, acht spr. totaal
onbewezen. Hij ging nu naar Delft-terug,
huwt 29 Juli 1654 met Barbara de Mey cn
begint een winkel in laken, garen, band,
enz. Spr. acht dit van groot belang, immers
inidien tijd gebruikten de lakenkooplieden
eeh dradenteller, een vergrootglas. Het is
dus heel goed mogelijk, dat Van Leeuwen
hoek reeds in dien tijd daarmede ook andere
voorwerpen heeft bekeken, al zal hij niet
veel er mee hebben gezien. Op den 26sten
Maart 1660 wordt hij Kamerbewaarder van
heeren Schepenen. Na den dood van zijn
eerste vrouw (1666) doet Van Leeuwenhoek
het examen voor landmeter (1669) cn wordt
later dan ook, in 1679, aangesteld tot wijn
roeier of ijker.
Dr. Schierbeek vestigde er de aandacht
op, dat. in tegenstelling met de zelfs tegen
woordig nog wel uitgesproken meening, Van
Leeuwenhoek geenszins is de uitvinder van
het mikroscoop. Dit instrument bestond al
bijkans een eeuw voordat Van Leeuwen
hoeks eerste publicatie verscheen. Wel gaf
Van Leeuwenhoek zijn instrument een eigen
vorm, maar die vorm is niet nagevolgd en
Van Leeuwenhoek heeft zijn geheim om de
lenzen te slijpen, mee in het graf genomen.
Zoodoende heeft hij zelfs niet den minsten
invloed uitgeoefend op de ontwikkeling van
het microskoop.
Eerst twee jaar na zijn tweede huwelijk
(25 Januari 1671) met Cornelia Swaluicus,
beginnen zijn onderzoekingen, althans cte
publicaties hiervan.
Spr. gaat dan over tot
en laat hierbij zooveel mogelijk dezen on
derzoeker zelf aan het woord. Hij vestigde
er de aandacht op, dat de ontdekking van
de Protozoen te dateeren is op 7 September
1674. Dat Van Leeuwenhoek zoo graag be
rekeningen uitvoert omtrent het aantal or
ganismen is psychologisch uitstekend ver
klaarbaar. nu wij zijn wiskundige studies
kenneri. Spr. acht hel echter zeer belang
rijk, dat hij reeds een soort telkamer en eon
micrometer construeerde, om aldus onzicht
baarheden met een vaste maat te meten!
Vervolgens besprak dr Schierbeek de ont
dekking der darmnarasieten (1681, eerste
parasieten in 1674), der bacteriën (1676),
der gistcellen (1680).
Uit deze eerste waarnemingen van Van
Leeuwenhoek ontwikkelde zich de moderne
protozoologie en bacteriologie, die er zoo veel
toe hebben bijgedragen de levensduur van de
menschen. die in 1750 nog slechts 20 jaar
bedroeg, op to voeren tot thans bijkans 60
jaar.
Daarop passeerden enkele phvsiologische
onderzoekingen de revue. o.a. de ontdek
king der spermatozoïden (1677), die voerde
tot den strijd tusschen animalculisten en
ovulisten; die van de bloedlichaampjes
(1674) cn haarvaten (16S3). Van Leeuwen
hoek kende reeds de knopvorming van de
zoetwaterpoliep (1702) en het latente leven
van de raderdiertjes (1702).
Ook als entomoloog heeft Van Leeuwen
hoek groote verdiensten, zoo zag hij d«
beeldvorming in het samengestelde oog (o.a
1694),hij ontdekte de parthenogenesis (voort
planting zonder bevruchting) der bladluizen
(1695), beschreef de sluipwesp hiervan (1700)
kweekt kleerenluizen om hun ontwikkeling
na te gaan (1696), zag hoe op de vlooien-
larven een parasietische mijt leeft (1693) enz.
In de plantkundige anatomie ontdekte hy
veel, zoo bv. het feit, dat de eenzaadlobbigen
geen jaarringen en geen mergstralen bezitten
(1680); hij zag de zgn. hofstippels (1692), dc
gestippelde vaten (1680).de houtparenchym-
vezels (16S0); hij beschreef de brandharen
(1687) en klierharen van de lipbloemigen
(1713). Ook zag hij het eerst de kristallen
in de planten (1717).
Als men zooals spr. gelooft, dat vooruit
gang van de wetenschap volgen kan en door
't vinden van nieuwe feiten èn door het op
stellen van nieuwe theorieën, en men be
denkt verder, dat één goed geconstateerd
feit een geheel stelsel van theorieën omver
kan werpen, dar. moet men toegeven, dat
Van Leeuwenhoek de wetenschap zeer sterk
heeft vooruitgebracht. Vraagt men hoe diï
kon. dan luidt het antwoord:
"Is 't wonder dat hij all' die wond'ren
[heeft begrepen,
Zijn geest is fijner dan het fijnste glas
[geslecpen'".
JOH. T. DE LANGE
De gezondheidstoestand van den heer Joh.
T. de Lange, penningmeester van den Ned.
Bond van Jonpel. Vereenigingen op Gei- f.
grondslag en secretaris-penningmeester van
de Vereen, tot opvoeding cn verpleging van
idioten en achterlijke kinderen, liet den laat
ste n tijd veel te wenschen over. Vi rleuen
week werd hij in het Ziekenhuis „Salem" te
F.rmelo opgenomen, tot het ondergaan van
een ernstige operatie.
Naar wij Zaterdagavond laat bij informa
tie in „Salem" vernamen had de heer De
Lange, in aanmerking genomen zijn ernsti-
gen toestand, een goede dag gehad.
GEMENGD NIEUWS
ERNSTIGE BOTSING
TUSSCHEN TRAM EN AUTO
EEN DOODE, DRIE GEWONDEN.
In den afgeloopen nacht heeft op den Ara-
steldijk te Amsterdam een zeer ernstig on
geluk plaats gehad. Het was omstreeks half
één, dat een tram van lijn 6 zich naar de
remise aan den Amsteldijk begaf. Van den
tegenovergestelden kant naderde een auto
aan den goeden kant van den weg. Even
vóór de Lutniastraat zwenkte de auto plot
seling naar den linkerkant van den Amstel
dijk. Een botsing was onvermijdelijk, on
danks het elect risch remmen van den be
stuurder. en met een vreeselijken slag re
den de belde voertuigen tegen elkaar. De
schok was zoo hevig, dat de Chevrolet als
het ware de tram oplichtte en gedeeltelijk
onder het voorbalcon van den motorwagen
verdween.
Door trampersoneel, politie en toegescho
ten publiek werd dadelijk hulp verleend en
getracht de inzittenden van de auto te be
vrijden. Het bleek, dat er vier mannen in
den wagen zaten. Eén van hen werd reeds
dood uit de resten van don Chevrolet te
voorschijn gehaald. De drie anderen waren
zwaar gewond.
Met ambulancewagens van den Geneesk-
Dienst zijn de doode en de drie zwaarge
wonden in bewusteloozen toestand naar het
Wilhelmmagasthuis vervoerd.
De bestuurder van de tram bleef onge
deerd. Het voorbalcon van den motorwagen
is gedeeltelijk vernield.
Nader vernemen wij, dat om het leven is
gekomen de 35-jarige A. Verkerk uit Nes-
sersluis. Gewond werden de 34-jarige J. Bur
gers, uit de Buurt n Ouderkerk aan den
Amstel, die een gecompliceerde onderbeen-
fractuur bekwam, de 28-jarige W. van Nieu
wen dijk, uit Nes aan den Amstel, die een
groote wond in het onderlijf kreeg, en' de
26-jarige H. Meyer, uit Nieuwer-Amstel, die
met een neusfractuur nog betrekkelijk gun
stig aan dit ongeluk ontkwam. De twee
laatstgenoemden zijn veer spoedig bijge
komen. De Chev rolet was bestuurd door W.
van Nieuwendijk.
Over de eigenlijke toedracht van het
ongeluk konden de gewonden nog geen na
dere inlichtingen verstrekken.
FELLE BRAND TE ZAANDAM
Zondagavond heeft te Zaandam een groot
te brand gewoed in de fabriek ter verwer
king van houtafval van de N.V. Fibra, ge
legen in het Wesitpiiderveld, ten Noorden
van don Westzancrdijk.
Om ongeveer tien uur kwam een der om
wonenden den directeur, den heer Schou
ten, waarschuwen, dat brand was uitgebro
ken in het fabriekscomplex. Reeds even te
voren meende mevr. Schouten onraad be
merkt te hebben, doch haar man en ook de
visite (tochten aan een grap en hadden
verder geen aandacht meer hieraan ge
schonken.
De brandweer weid onmiddellijk gealar
meerd. welke spoedig met veel materiaal
verscheen. Zij kon aanvankelijk niets tegen
den brand uitrichten, daar het vuur woedde
in een afdeeling waar een hoogspanning
stond van 10.000 volt. Door de geweldige
vuurzee was het onmogelijk den stroom af
te sluiten, doch na een half uur slaagde de
heer Schouten er tenslotte in de schakelaars
stuk te slaan en kon de brandweer haar
taak beginnen. Hoofdzakelijk heeft de brand
gewoed in de slijperij, waar talrijke machi
nes verloren zijn gegaan. Het is echter ge
lukt de grootste machines te behouden.
Door de ongunstige ligging van de fabriek
kon slechts door een tiental spui'en. waar
onder een drijvende, tezamen werkende met
tien stralen, gewerkt worden. De brand
weer mocht er echter in slagen het grootste
gedeelte van de fabriek benevens het kan
toor en de woning van den directeur te be
houden. Naast het. brandende gebouw be
vond zich een opslagruimte van 45 bii 16 M.,
waarin de wintervoorraad, hoofdzakelijk be
staande uit krullen, wordt bewaard. Indien
het vuur zoo verklaarde de directeur ons
zich aan de pl.m. 450 ton krullen, welke
daar was opgeslagen, had medegedeeld, dan
dan zou de brandweer zeer zeker nog eeni
ge dagen werk gehad hebben.
Omtrent de oorzaak van den brand tast
men nog in het duister. Zaterdag was den
geheelen dag nog tot 5 uur gewerkt, terwijl
de heer Schouten om 7 uur nog de ronde
gedaan had. De schade, welke nog niet vast
gesteld kon worden, wordt door verzekering
gedekt. De heer Schouten was evenwel niet
tegen bedrijfschade verzekerd.
Het bedrijf zal echter door den bpand
geen stagnatie ondervinden en gewoon
doorgang kunnen vinden.
Op het terrein van den brand waren zeer
vele autoriteiten, waaronder enkele wethou
ders, aanwezig, terwijl ook, ondanks den
regen, een groote menigte belangsstellenden
het blussehingswerk gadesloeg.
STUWDAM DOORGEBROKEN
Op dc Meesterswijk te Smildc is een stuw-
kade doorgebroken. Het water stroomde
met donderend geweld naar de lager gele
gen landen, waarop de aardappels nog in
de kuilen staan, evenals een massa turf.
Een twintigtal arbeiders is bezig het gat
tc stoppen. De schade beloopt duizende gui-
Inzake dc doorbraak aan de Meesterswijk
tc Smildc kan nog worden gemeld, dat Zon
dagavond te on ge voer 11 uur een dam
klaar was, welke echter tengevolge van
den zwnren druk bezwek. Onder leiding
van den architect Hubregtse en den aan
nemer de Jong werd om 1 uur des nachts
aangevangen met het maken van een nieu
wen dam. Door het inheien van zware pa
len en het leggen van 260 zakken wil men
trach'en het water te stuiten en zoo dea
toestond meester te worden.
INBREKERS BETRAPT
Te Eindhoven heeft de politie twee 20-ja-
rige personen op heeterdaad betrapt, terwijl
zij bezig waren in een bioscoop-kantoor in
de Vrijstraat de brandkast te forceeren.
Dc operateur en twee bewakers ontdekten
de inbrekers. Zij zijn ter beschikking van de
'"sti'ie gesteld
Voornaamste Nieuws.
(Bit. 1)
Te Amsterdam heeft een ernstige botsing
plaats gehad tusschen een tram en een auto,
waarbij een persoon werd gedood en drie
vaar gewond.
Te Zaandam heeft een felle brand gewoed
i een fabriek tot verwerking van hout
afval.
Vandaag is het 300 jaar geleden dat An
tony van Leeuwenhoek te Delft werd ge
boren.
Te Smilde is een stuw kade doorgebroken,
waardoor een ernstige overstrooming is ont-
(biz. n
Een nieuw kabinet in België, dat echter
dadalijk liet parlement zal ontbinden.
Een rede van Mussolini over de wereld
problemen.
Verkiezingsredevoeringen van Adolf
Hitler.
Het textieleonflict in Lancashire is opge.
lost. Heden is het werk hervat.
De Vereen, tot bevordering van het Chr.
Onderwijs aan achterlijke en zenuwzwakke
kinderen heeft tc Utrecht de jaarvergadering
gehouden.
De verschillende leeraren organisaties hij
het M. O. verklaren zich tegen de salaris
korting.
Te Den Haag is Zaterdag de vergadering
van het Kon. Ned. Landbouwcomité voort-
(blz. 5)
De Radioraad adviseert vóór uitzending
der roode demonstratie op S Nov.
Het overleg tusschen de directie der Ned.
Spoorwegen en liet personeel over de loons
verlaging zal plaats hebben op 7 Nov.
De Ned. Chr. Reisvereen. heeft Zaterdag
te Amsterdam een receptie gehouden in vel
band met haar tweede lustrum.
Uit het Sociale Leven
ZUIVELFABRIEK STOPGEZET
Naar wij vernemen wordt oe zuivelfabriek
te Goes nu t ingang van heden stopgezet. Aan
het personeel is ontslag aangezegd tegen Za
terdag. Deze fabriek was eerst een coöpera
tieve, aanvankelijk te 's Heer Arendskerke,
later te Goes. Verleden jaar is een belangen
gemeenschap gesloten met een te Alkmaar
gevestigde fabriek.
Deze overeenkomst scheen met 1 Januari
a-s. af te loopen. De melk. die tot dien datum
nog verwerkt moet worden, wordt naar Oud
Gastel gezonden.
Uit Oost-lndie
AUTO IN WILDE VAART OMGESLAGEN
Drie dooden
SOERABAYA, 24 Oct. (Aneta) Een auto
welke terugkeerde van de races, is met
groote snelheid, naar schatting een 100 K.M.,
in de bocht van den weg omgeslagen. Do
auto maakte een salto mortale, hetgeen ge
constateerd kon worden uit het feit, dat alle
vier wieldoppen waren vernield.
De inzittende tuin-architect Payens werd
op slag gedood. De opzichter van de race
baan Muller en de chauffeur Isak, zijn even
later overleden, terwijl dc- bestuurder van de
auto Nellink, een sleutelbeen heeft gebroken.
De andere twee inzittenden bleven ongedeerd
BUBONENFEST
BANDOENG, 22 Oct. (Aneta) In Tjip&mo-
kolan in het Oedjoeng-broengsche heeft een
exploisie van bubonenpest plaats gehad.
Sinds 3 October j.l. zijn 16 personen hier
aan overleden. 30 huizen werden door de
bewoners uit vrees voor besmetting verla
ten. Allen hebben geen contact met de lij
ders. De Overheid treedt terzake op.
Het onderzoek op het stoffelijk overschot
van de Chineesche leerlinge der H. B. S.,
die naar men vermoedde aan pest was over
leden, viel negatief uit.
MET PENSIOEN
BATAVIA. 22 Oct. (Aneta). De Vice-Pro-i-
dent van 't Hooggerechtshof van Ned.-Indië
jhr. mr. H. J. van Vierssen Trip, heeft tegen
het begin van liet volgend jaar pensioen
aangevraagd.
RESIDENTSBENOEMINGEN
BUITENZORG, 22 Oct. (Aneta). Benoemd
is met ingang van ultimo October tot resi
dent van Raii en Lombok M. Hnge, thans
assistent-resident van de afd. Makassar.
Met ingang van dienzelfden datum is
r.oemd tot resident van Riouw cn onderhoo-
ri gb eden G. A. W. Ch. de Ho ze Winkoiman
thans assistent-resident van de afd. Oost
kust van Atjeh. Met ingang van uit. Novem
ber is benoemd tot resident \an Ternate
W. Bakker G. llzn.. thans assistent-resident
van de afd. Palembang<chc Benedenlandm.
UIT DEN DIENST
BUITENZORG. 22 Oct. (Aneta). Verleend
eervol ontslag onder dankbetuiging voor de
aan den Lande bewezen diensten mot in
gang van 31 December 1932 aan den Gou
verneur van Soerakarta J. J. van I-Icisdin-
gen. Verleend eervol ontslag niet ingang van
30 October 1932 aan den resident, tijdelijk
ter heschikking van den Gouverneur u»
M.dden-Java W. A. C Ugc-
