VAN NELLEVOOR KOFFIE EN THEE
v&tfftaaiidefuiid,
TWEEDE KAMER
BEDRUFSRADENWET
De verordenende bevoegdheid In de
wet, maar onder de wet
RUILEN VAN ZENDTIJD OP 8 NOV.
OVERZICHT
Vergadering van 21 October 1932.
Do Kamer werkte zicih snel door twee
kwestietjes heen. De vraag omtrent de wijze
van stemmen in de eerste bijeenkomst van
den bedrijfsraad werd opgelost door een 2/3
meerderheid van d.e tot den bedrijfsraad be-
hoorende leden voor te schrijven. Dat was
yrij safe.
Voorts werd met de poging van den fa-
meusen R.K-democraat v. Poll om verplich
tend het oprichten van ondernemingsraden
(foor den bedrijfsraad voor te schrijven,
korte metten gemaakt. De heer v. Poll bleek
in eigen kring nog 6 medestanders te heb
ben, verder werd hij gesteund door de soc.-
dem. en den communist. Zijn amendement
viel met 57 tegen 32 stemmen.
Vrijwel de geheele middag tot circa kwart
over zes toe is daarna besteed aan de be
langrijke kwestie dor verordenende bevoegd
heid voor de bedrij fsraden.
Do minister had zich op het standpunt
gesteld: in principe niets tegen, maar maak
U er niet druk over, tijd en omstandigheden
zijn op geen stukken na rijp om er zelfs
maar een begin mee te maken.
De soc.-dem. hadden echter weer haast Zij
xvenschten de zaak althans in de wet opee
nomen te zien en vrijwel in vollen omvang
Een heele serie amendementen beoogde
den bedrijfsraden verordenende bevoegdheid
toe te kennen, zij het slechts langs zeer ge
leidelijken weg.
Immers: verordeningen zouden eerst dan
tot stand kunnen komen, wanneer de groo'e
meerderheid der beide rechstreeks be
langhebbende groepen, benevens de meer
derheid der vertegenwoordigers van het al
gemeen belang hun stem aan (le verorde
ning zouden geven, wanneer bovendien de
Oeconomische Raad zijn goedkeuring aan de
verordening had gehecht en tenslotte de
Kroon haai- niet met het algemeen belang
in strijd zou achten.
Het lag alles keurig in de watten, maar
had geen schijn van kans om aangenomen
te worden. Toen de discussie zoover gevor
derd was. dat dit onomstootclijk was komen
Vast te staan, kwam de heer Kupers, na.
de zeer omzichtige toelichting van Mr. v.
d. Bergh, voor „enfant terrible" spelen en
Verklaarde, dat in het soc.-dem. amende
ment eigenflijk heel de planmatige produc
tie der soc.-dem. begrepen was. Dus was het
amendement niet zoo onschuldig als het er
uitzag. Het démasqué was er spoedig; de
mooie juridische beschouwingen werden
door de politieke argumentatie eenvoudig
Weggeblazen.
De zaak zou hiermede beslist zijn geweest,
indien niet Donderdag van Roomsche zijde
een amendement was ontworpen, dat ook
sprak over de mogelijke toekomstige veror
dende bevoegdheid der bedrijfsraden. Maar
in de wet zou daaromtrent geen enkel punc
worden genoemd. Naar gelang de social0
ontwikkeling dit mogelijk maakt, zou bii
nadere wet aanwijzing dezer onderwerpen
kunnen geschieden. Allerlei waarborgen wa
ren bovendien aangebracht om elke onbe
raden stap te coupeeren. Veel meer dan een
offer aan den schijn was het dus niet, het
bleef hetzelfde. Immers de Grondwet eischf,
dat die nieuwe uitvoerende organen slechts
bij de wet kunnen worden ingesteld. Het
Roomsche amendement was dus practiscb
volstrekt onbeteekenend en ongevaarlijk,
gelijk door de heeren Slotemaker de Bruine,
Smecnk en Kortenhorst en tenslotte dooi
den minister werd uiteengezet. Waarom
moest het dan in de wet? O.i. ailleen om aan
sentimenten in bepaalde R.-K, kringen te
voldoen. Die zijn, dank zij „democratisch"
initiatief met woorden tevreden gesteld, al
was Mr. Goseling dan ook de eerste onde.r-
teekenaar en verdediger van het amende
ment. Slagtanden, gewone tanden en kiezen
zijn er aan uitgetrokken en daarna is het
fraai's met 64 tegen 14 stemmen aangeno
men. Tevoren was het amendement der
soc.-dem. met 53 tegen 2-1 stemmen ver-
Worpen.
Het amendement-Goseling komt dus in de
Wet. maar begraven onder Grondwet en
gewone wet. Alles blijft, zoo zeide minister
Verschuur, in statu quo, ook al komt het
amendement-Goseling in de wet. Niemand
behoeft zich ongerust te maken en te vree-
zen voor schokken van het rechtsbewustzijn.
We hadden het mooier gevonden, indien
'de minister voet bij stuk gehouden en het
niet zeer sierlijke ornament afgewezen
bad. Aan den anderen kant was deze over
tolligheid echter zoo onbeduidend, dat we
ons begrijpen kunnen, dat de Kamer er geen
ï>olitiek geharrewar om wilde maken. Merk
waardig genoeg stemden ook de soc.-diem.
voor dit demonstratieve amendement, waar
aan alle constructieve waarde ontbrak. We
hebben het getal „sen.tentia declaratoria" in
onze wetgeving met één vermeerderd.
Dinsdag gaan wc verder met het enquête
recht.
In den loop van den middag vernam3n
we uit een mededeeling van den voorzitter,
naar aanleiding van een drietal vragen,
welke de heer Knottenbelt (Lib.) aan
dien minister van Waterstaat die even
wel niet aanwezig kon zijn had willen
stellen, dat over het ruilen van zendtijd op
8 Nov. a,s. tussohen V.A.R.A en A.V.R.O.
nog geen beslissing is genomen. De mi
nister wacht nog op het advies van den
Radioraad. Misschien kan op dien volgenden
Vragendag (a.s. Vrijdag) wel worden geant
woord.
VERSLAG
De Kamer zette de behandeling; voort van 't
amendement-v. d. BERGH (s.d.) over de w|Jze
van stemming In de eerate blleenkomst van den
bedrüfsraad. De heer v. d. BERGH wüzlgde zUn
amendement en nam daarin de 2/3 meerder
heid van de tot den bedrüfaraad behoorende
leden.
De MINISTER s
aanvaarden en nai
verzet kwam, het
Aan de orde waa daarna een amendement-
v. POLL (r.k.) om. mot het oogr op de toa-
komstlse ontwlkikeling der bedrijfsraden, het
ondernemingsraden
a ala verpllohte taak
einde het over:
In de wet voor te schrij
ven den bedrüfaraad,
tuasohen werkerovora en werknemers
dernemlnfrs-
ctu. ~ergt groote moellük-
heden ln zich, o.a. die van het gesloten bedrüf
cn die van het uitschakelen van het parlement
Wel heeft het amendement-Goseling ook niet
de instemming der .gehoele ctir.-hlst. fractie,
maar het laat in ieder geval gelegenheid aan
de Kamer om een uitspraak te doen.
De lieer S1IEENK (a.r.) ontwikkelde even
eens bezwaren tegen het voorstel-v. d. Bergh.
dat de tendens hooft in de richting
llsatio te gaan. Praktisch
Sast, gaat
et amenc
pieele beslissingen in handen van den wei-
gever. Uitgemaakt kan worden of voor een ver
ordening de tüd rÜP la.
Gezien het teere plantje, dat we voor ons
hebben, zou de heer Smeenk het liefst geen
wijziging hebben, maar heeft de minister geen
praktische bezwaren tegen het amendement-
Goseling. da.n zal hU er zich bü neerleggen.
De heer v. VOORST TOT VOORST (r.k.) zag
in het opnemen van de verordenende bevoegd
heid wüziglng van het overleg-karakter der
bedrüfsraden. In den landbouw staat men vrij
wel afwüzend tegenover het nieuwe Instituut.
Daarom wordt aan 's ministers voorstel zon
der meer de voorkeur gegeven, ten einde mis
lukking van het Instituut ln den landbouw te
V°De hee?' KUPERS (s.d.)
Vos zijn llberallsmi
erweet den heer
lüPPbetoogde,
mnsumenten-belangen rekening
don 1:
Ook ln
nmende-mer
srkeerde dinger
zün
voldoonde remm
bedrllfsbeperking by.
een socialistische
bedrüfaraad bevoegd Is
raden zün aaadacht te schenken i
richten, waar dit dienstig ia. De
van den bedrüfsraad kan door het
teveel op den achtergrond komen.
De heer v. POLL (r.k.) noemde
ment van zeer ondergeschikt belang; er
niet veel tegen.
De 1
op te leggen hetgeen "ooit de mlnlster^wU bë- 1
- orderen. Diens redactie verdient dan ook de t
Het amendement-ar. POLL werd verworpen
net 57 tegen 32 stemmen. Voor dc soc.-dem.
n de heeren Wünkoop (comm.) en v. Poll.
luring; Heirnana^ v. d. Jdeys Uyen, Fleskens
het doel de economische
WSBH..bedrüf en onderneming.
mlng der kapitalistische
maatschappij-
De heer WIJNKOOP (comm.) Interrumpeert
De heer KUPERS zegt. dat als de heer Wün
koop het over de soc. democratie hoeft, hü ver
keert In een toestand van geestelük delirium.
De VOORZITTER hamert.
De heer KUPERS verandert dit: dan ziet de
heer Wijnkoop ze vliegen
De VOORZITTER blUft hame
De heer KUPERS spreekt di
POLL (r.k.) noemde zün amende- naties.
jyig Opnieuw hamert de VOORZITTER.
1 De hr—1
halluci-
KUPERS betoogt ten slotte, dat de
Kr ïonrtiï £r
Uitzending van de demonstratie
tegen de Regeering?
:n. (allei
r.k
i Florls Vos.
Het artikel werd z.h.s„
Daarna verkreeg de heer v. t
iet woord ter toelichting van
verordenende bevoegdheid
aan de bedrüfsraden wordt toegekend, evenwol
langs zeer geleldelüen weg.
Zeer vele waarborgen wor.l n o;| esomd om
te voorkomen, dat overhaast of ondoordacht
gehandeld wordt.
De heer GOSELING (r.k.) lichtte een amen
dement toe, dat ook de bedoeling had om ln
do wet den grondslag te leggen, waarop het
«df-doen en mede uitvoeren in ruimen zin
door den bedrüfaraad zloh geleidelük kan ont
wikkelen. Bü wet kunnen, als de tüd er rÜP
voor ls, telkens do onderwerpen worden aan
gewezen. Ten aanzien van de formeele regeling
voor het tot stand komen eoner verordening
was gemakshalve plagiaat gepleegd bü do amen
dementen-w. d. Bergh. De uitvoeringsartikelen
waren vrüwel „geknipt"; alleen was voorge
schreven dat niet de Economische Raad. maar
de Kroon goedkeuring van de verordeningen
den bedrüfaraad. kan lelden
een staatstrust- en kartelwezen. Zuiver kapi
talistische plan-wlrtschaft met nog meer ratio
nalisatie. beperking van productie en werk-
v. d. Bergh met een te vroeg geboren kind,
Gekoesterd en In de watten gelegd, maar dat
esondanks niet tot verdere ontwikkeling
komt Principieel bezwaar was, dat het amen
dement zoo wat alles onttrekt aan den Invloed
der volksvertegenwoordiging. Alles komt vrü
wel In handen van weinig menschen, deels
gestelden. waarbü
meestal w<•-
De VOORZITTER onderbrak
oussie en deelde mede. di
BELT (11b.)
de dis-
heer KNOTTEN-
olgendc vragen, welke hü
i Water!
t had toegezonden.
5or bestemde uur (Vrüdugmlddag
If indeling heeft willen stellen:
1. Acht dc Minister het ln het algemeen be
lang gewenscht. dnt op S Nov. a.s. ter gelegen
heid der voorgenomen betoogingen op Hout-
rust en in de straten van Den Haag, de te
houden redevoeringen en het verloop vPn de
6traatbetooglngen per radio worden verbreid?
2. Zoo noen, ligt het dan ln het voornemen
van den Minister zün medewerking daaraan te
onthouden, door niet aan de algemeene
Joe(I Mi
omroepvereenlglng V.A.R.A. af
3. Waaraan zou de Minister de bevoegdheid
tot het opleggen van een dergelüken plicht ont-
weer verder met de
Bedrijfsradenwet
De heer JOEKES (v.d.) oordeelde de amen-
dementen-v. d. Bergh voor het wetsontwerp
niet geschikt. ZU betreffen allerlei onderwer
pen, die vooraf ernstig zouden moeten worden
bekeken.
Geen bezwaar bestond om met de am en de-
menten-Gosellng mee te gaan. Telkens ls wet-
tölüke regeling noodig. Maar ls het tactisch
deze amendementen ln de wet op te nemen?
Ernstige belangen worden niet geschaad: alleen
wordt met een toekomstige mogelükheld ge-
röDeDheer RUTGERS VAN ROZENBURG (c.h.)
bad bezwaar om een stuk wetgeving te leggen
ln handen van een college, waarin groepsbe
langen zün vertegenwoordigd. Te meer daar de
voorstellers der verordenende bevoegdheid
klaarden zelf nog niet te weten, well
werpen In aanmerking
kennis van het bedrüf
velnlg te vinden zal zün. De voorstel-
ereenkomstlg den wensch züner partü
bezig, den strfld om de macht over te brengen
van politiek op economisch terrein. Dit past In j )3 eerst de ontwikkeling der bedrüfsraden af
hun systeem van socialisatie. Do amendemen- te wachten en te zien door
<*e energie van den ondernemer. I beaield zün-
iet gezag ven den directeur, zoo- 1 r>„
ondermü:
bü het overleg aa;
egeling van de prodi
de bedrüfsraden achtte Dr. Vos niet mogelük.
wil men tegemoetkomen aan de gecompliceerde
en groeiende behoeften van de samenleving.
Do he-»r VAN DEN WAERDEN (s.d.): Daar
begi'ÜP is niets van.
De heer VOS zeide. dat het voorgestelde vol
slagen anarchie beteekent, terwül d<
nd>= zün
vrlihandel. Hi
bedrüfsleven. wet Kan ook onze sociaie wet
geving in gevaar brengen door het scheppen
van verschillende Instanties zonder onderling
verband De heer Van den Bergh heeft ook go-
sproken over 't consumentsbeUVg; doch tegen
over de volledig deskundige ondernemers en
de min of meer deskundige vertegenwoordigers
der arbeiders zullen de consumenten geen cent
hebben ln te brengen. Het egoïsme van belde
groepen zal worden uitgespeeld over den rug
van den consument. De volksvertegenwoordi
ger heeft te waken tegen excessen.
De heer HERMANS (r.k.) verdedigde de mede
door hem Ingediende amendeiuenten-Gosellng.
Door hun Ingewikkelden gang, door de lange
reeks van Instatlën met ten slotte den Econo-
miaehen Raad en de Kroon, hebben de amende
menten-Van den Bergh practlsch geen waarde.
De amendementen van den heer Goseling en
spr. zullen medewerken tot meer eenheid, tot
betere aamenwerking van werkgovera en ar
beiders ln het bedrüfsleven.
radenwetgeving, waartegen
van Kuypcr en T
Zelfs willen ze n
ook wetgevende bevoegdheid gevi
revolutie gehad hobben. komt er vat
schaft, 2
do soc.-dem
wat praat Kupei
zün eigen krant wordt ,.ge'
medezeggenschap, naai
partügei
aden! Bij
en is de
hap. naar het zeggen van zün
d. Wal van de Typografen, „een
drama op zichzelf".
De heer Wünkoop was tegen de soc.-dem.
De he«r LOERAKKER (r.k.) kwam vertellen
dat de landbouw van de bedrüfsraden niet bang
behoeft te zün; de loonen komen niet ln de
bedrüfsraden: Bovendien kent de landbouw al
bedrüfsraden die telkens om meer bevoegdheid
voegdh.
er ten slotte
ment wordt verworpen .waarvan dan toch de
Indiening niet vergeefsch ls geweest.
De heer KNOTTENBELT (lib.) kwam Jurl-
brv- ""varen tegen de amendementen aan-
;n en de heer DUTS (s.d.)
tegen den heer Wijnkoop.
dische bezi
fulmineerde
sntea-v.
BEZUINIGING BIJ HET RIJK?
Handhaving en uitbreiding van
overbodige examens
Een acdountaiH schrijft ons:
Er worden veel tTTers voor 's Rijks schat
kist van de burgers gevraagd en nog meer
dere staan er voor de deur want de Regee
ring is nog steeds op zoek naar nieuwe mid
delen om het gapende tekort op de begroe
ting weg te werken.
Daarom moet het bevreemding wekken
dat in eiigen huis niet eerst al het mogelijke
gedaan wordt om overbodige uilgaven na te
laten.
Het schijnt zelfs aan de aandacht van de
Cr.mmissie-Welter ontsnapt te zijn dat hei
Riik er een serie examens op na houdt en
wel die voor Rijksaccountant, welke jaar in
laar uit ettelijke duizenden guldens verslin
den.
We zullen hieronder trachten aan te too-
nen dat het Rijksaccountantsexamen totaal
overbodig is, naast meerdere dergelijke exa
mens van vooraanstaande accountantsver-
eenigingen, die zelfs nog hoogerc eischen
stollen door in meer vakken dan bij het
Rijk te examineeren. (Financieele Reken
kunde, Economische Geschiedenis en Econ.
Aardrijkskunde).
Deze accountantsvereenigingen zijn in de
eerste plaats het Nederl. Instituut van ac
countants dat samen met de Ned. Organisa
tie van Accountants eenzelfde federatief exa
men afneemt, en vender de Nederl. Bond
van Accountants, terwijl ook de examen-
eischon der Ned. Broederschap van Accoun
tants op een redelijk peil zijn gebracht.
Genoemde vereenigingen eischen examen
gelden van de candidaten en hooge contri
buties van hun leden om de kosten der exa
mens te dekken.
De leden der oudste vereenigingen waren
aanvankelijk zonder meer tot Rijksaccoun
tant benoembaar, omdat hun diploma vol
doende waarborg gaf voor de vereischte
kennis.
Bij Kon. Besluit van 16 September 1920
werd een examen voor accountant der direc
te belastingen ingesteld, dus in een tijd toen
Principieel brengt het ontwerp geen
rdenend» bevoegdheid: ook de amendemei
loen dat niet. Die praten er alleen over.
?rordenende be-
wll het er toe
de Grondwet.
bü de wet te worden geregeld. Daarom heeft
do minister gezegd: maak u er niet druk over;
gelooft ge ln de verordenende bevoegdheid dan
komt ze mettertüd of ze al of niet reeds ln
de wet genoemd wordt.
Het systeem-v. d. Bergh onttrekt het over
gaan tot verordenende bevoegdheid aan de ge
wone beslissing der volksvertegenwoordiging.
Die wordt onder waarborgen, aan de Kroon
gegeven. Daarom ook verzette de minister zich
tegen aanneming der amendementen-v. d. Bergh
Het amendement-Goseling laat de beslissing
volkomen aan den wetgever omtrent elke uit
breiding van de bevoegdheid van de bedrüfs
raden. Dat ls ln overeenstemming met de
Grondwet De wei zal ook de onderwerpen
moeten aangeven voor eventueele verordenende
bevoegdheid. Alles blUft Lj statu quo, ook al
komt het amendentent-Gosellns ln do wet
Niemand behoeft iloh ongerust te maken en te
vrecaen voor schokken von t rechtsbewnstjUn.
Aldus de beteekenls aangevende, had de
minister tegen de eventueel verbeterde araen-
dementen-Gosellng geen bezwaar.
Do heer GOSELING bracht do geadviseerde
correcties aan.
Het amendement-v. d. BERGH werd verwor
pen met 53 tegen 24 stemmen. Voor de soc.-
dem. on de heer v. Poll (r.k.)
Het amendement-Goseling werd aangenomen
met 64 tegen 14 stemmen. Tegen de o.h. Tilanus
v Boetzelaer, Rutgers v. Rozenburg en Lang-
man, 3 lib., de r.k. v. Voorst tot Voorst en
Kortenhorst. de communist Wünkoop cn do
drie Staatk. Gereformeerden.
Overgegaan werd naar een amendement-
Kuiper (r.k.) met de bedoeling om bü beroop
tegen beslissingen der arbeidsinspectie ln ver
band met bepaalde wetten (Calss« w. Steen
houwers- en Stuwadoorswet). hetMnw^.nen van
het advies van den bedrüfsraad verplichtend to
stellen, indien ln het betrokken bedrüf een
bedrüfsraad bestaat. Echter wordt de mogo-
1 llkheid van afwijking opengelaten, doch uit
sluitend ln dringende gevallen en op vonzoek
van hem. die het beroep Instelt..
Een tweede amendement-KUIPER had de
strekking om te bepalen, dat de bedrüfsraad
zün medewerking zal verleenen bü de uitvoe
ring van wetten en alg. maatregelen van be
stuur. welke deze medewerking vorderen.
MINISTER VERSCHUUR zag ln het laatste
amendement een opheffing van mogelüken.
hoewel niet zeer wnarschünlüken twüfel. Het
eerste ontmoette ook geen bezwaar, mits in
redactie gewüztgd.
Do heer KUIPER bracht de wüzlglngen aan.
De stemming werd aangehouden tot Dinsdag.
Te 6.20 werd de vergadering verdaagd.
men op enkele tienduizenden guldens meer
of minder niet keek.
Men begon hiervoor een professor, enkele
•rountants en meesters in de rechten uit
hun werk te halen en bovendien verschafte
dit examen aan meerdere .ambtenaren-ac
countants een niet onaardige tijdpasseering.
Laatstgenoemden mogen mede examinee
ren, stellen vraagstukken samen, regelen
den gang van zaken enz. en dit alles komt
het Rijk op een massa improductieve uren
tc .staan, afgezien nog van de honoraria der
andere examinatoren.
De meeste examinatoren bij het Rijk zijn
lid van het Nederl. Instituut van Accoun
tants en examineeren de eene maand voor
het Rijk en de andere bij het Federatie!
eamen van het Ned. Inst, en de Ned. Orga
nisatie van Accountants.
De i netel ling voor het Rijksaccountants
examen werd op den volgenden rechtsgrond
gebaseerd.
Er waren enikele accountentsvereemgin
gen als paddenstoelen uit den grond verre
zen, waarvan de meeste zelfs geen examens
afnamen of een examen dat nog niet op het
peil stond van de akte Boekhouden M.O.
Men vreesde bij het Rijk een groot cn
toeloop van deze „would be" accountants en
omdat men deze menschen niet in hun
rechts- en eergevoel wilde krenken werd
zulks als motief omhelsd om examinator te
gaan spelen.
Iedere accountant of beunhaas werd gelijk
gesteld, allen moesten zioh aan het Rijks
accountantsexamen gaan onderwerpen, mei
inachtname van een zekere overgangs
periode.
Laten we dezen rechtsgrond eens nader
gaan bezien.
Eerstens is het wel opvallend dat men in
Ned. Inddë, waar bij den Gouvernements-
accountantsdienst gelijkwaardige accoun
tants nood-ig zijn, een dergelijk examen met
uooctig achtte cn er "n zeer practische oplos
siaig voor vond. Men ging daar door met
leden van het Ned. Instituut van Accoun
tants en van den Ned. Bond van Accoun
tants als accountant bij den Gouv. accoun
tantsdienst te benoemen.
Bezitters van andere diploma's waren niet
uitgeschakeld maar er werd eenvoudig be
paald dat het diploma ten genoege van den
Directeur van Financiën moest zijn. Dat de
oudste vereenigingen voorop komen te staan
zal wel niemand onbillijk achten.
Een dergelijke bepaling had evengoed voor
Nederland vastgesteld kunnen worden. Nie
mand zal de Regeering kwalijk nemen als
zij de diploma's van tien candidaten M. O.
Boekhouden die tezamen een at *untants-
vereeniging hadden opgericht niet accep
teert
Ten tweede leggen de voor het Rijksac
countantsexamen studeerende adjunct-ac
countants naast het verplichte Rijksexamei.
vrijwel zonder uitzondering het federatief
accomvtantsexamen van Instituut en Orga
nisatie af.
Dit gebeurt omdat het bezit van 't Rijks
diploma geen vrijstelling geeft voor het
federatief accounbantsexamen en iedere se
rieuze accountant stelt er prijs op lid eener
vooraanstaande vereen igïng te zijn.
Zulks geeft een zekeren goodwill hetgeen
bij een eventueele zelfstandige vestiging van
niet te onderschatten belang is.
(De dwaasheid der examendoublure bij het
Rijk blijkt weer hieruit dat momenteel
meerdere volledig bevoegde accountants, le
den van het Nederl. Instituut voor Accoun
tants door hun collega's bij het Rijksexa
men new eens aan den tand gevoeld wor
den en dus thans bezig zijn het Rijksexa
men in optima forma af te leggen, hetgeen
het Rijk per candidaat zes vrije dagen kost
Bovendien is men bij het Rijk inoonse-
kwent g* veest doordat men aan hen die het
diploma Sociale Economie of het diploma
Recht bij het Instituut hebben behaald, vrij
stelling voor genoemde vakken geeft.
Waarom geeft men voor het eene onder
deel van lied examen nu wel vrijstelling cn
voor het. andere niet?
Het zal aan iederen lezer duidelijk zijn
dat hier iets rammelt en dat de belasting
gelden toch waarlijk beter gebruikt kun
nen worden dan voor het in stand houden
van overLvxlige examens, waar niemand an
ders belang bij kan hebben dan zij, die
deze examens afnemen.
Ten slotte zij nog opgemerkt, dat de Re
geering liet ondanks alle bezuinigingsphra-
ses verantwoord achtte bovengenoemd exa
men thans in het najaar 1932 nog uit te
breiden, ten einde er nog een vollediger dmt
blure van het federatief accounitantsexamen
van te maken.
Een en ander komt het Rijk nu de ver
vangingswaarde der verloren uren mede-
gerekend op enkele tienduizend guldens
per jaar te staan.
Radio Nieuws.
zaterdag 22 october.
r s VARA. Volksl
r s u m. VARA. Gca«n(
e n. KRO Sextet,
e n R. Octet,
chau: Fop. orkest
u in. VARA. Orgelspel-
u m. VARA. Orgelspel
u m. VARA- Vara-orkest.
KRO. Plauo-duetten.
20.40 Kilundborg. Concert.
;iïU Londen R. 2120 Kamerconcert-
22 10 Daventry. Militair orkest.
22.30 Hilversum. VARA. ..De Notenkraker»
23.00 Huizen. KRO. Gramofoonmuzlek.
23.40 Hilversum- VARA. Graxnofoonmuzlnk
Politie- en Persbericht
Hulzen. KRO. Politieberichten.
Hulzen. KRO. Persberichten.
Hilversum. VARA Persberichten.
ZONDAG 23 OCTOBER
9.309.50 Huizen NCRV: Orgelbespedlng door
den heer B. Hoogeveen. j
9.50 Hulzen NCRV: Kerkdienst udt de Geref.
Kerk (Keizea-sgrachtkerk). te Amsterdam.
Voorganger: Ds C. Lindeboom. Geref. pred-
te Anistedam. Organist: de heer B. Hoeve
reen. 1 Orgelspel. 2 Votum en Zegen. 3 Zin
gen: Ps. 135 2 en 3. Lezen: Wet des Hee
ren. Joh. I 114. 5 Gebed. 6 Zingen: Ps.
103 6 en 7. 7 Voorlezing van den tekst: Joh.
deel te der prediking. 11 Dankgebed. 12 Zin
gen: Ps. 70 3. 13 Zegen. 14 Orgelspel.
Na beëindiging van den dienst tot 12.lo uur Or-
golbespeling dooir den heor B. Hoogevea^
17.0017.50 Hulzen NCRVGewijde inuziflü
door een Gemengd Vocaal Kwartet.
17.5019.45 Hull' II NCRV: Kerkdienst u4t ds
Ned. Hert-v. Kerk (Groote Kerk), tc Rotter
dam. Voorgainger: Dr F. J. Krop. Nod. Her».
Pred. te Rotterdam. Orgazilst dc heer J. R.
Bess el aar. Medewerking vaj) het Ned. Herv-
Kerkkoor, dir. Paid Pul. 1 Orgelspel. 2 Vo
tum. 3 Zang (koor). 4 Zegenbede, o De Ge
loofsartikelen. 6 Zingen Gez. 52:9. 7
Schriftlezing: Lu kas 10 1720. 1 Joh. 4
15—21. S Zang (lcoor). 9 Gebed. 10 Zingen:
MAANDAG 24 OCTOBER.
Concerten, enz.
Hilversum. AVRO. Gramofoonmuzlek.
Hulzen. NCRV. Gramofoonmuziek.
Hilversum. AVRO. Gramofoonmuzlek.
Hulzen. NCRV. Harmonlummuziek
Hilversum. AVRO. Orgelconcert.
Kalundborg. Strükorkest.
Hilversum. AVRO. Kovacs Lajos
Huizen. NCRV. Grsmofoonmuzlek.
Huizen NCRV Orgelconcert
gelee
Hilversum. AVRO. Gramofoon en voor
drachtskunst.
Hulzen. NCRV. Gramofoonmuziek.
Hilversum. AVRO. Ensemble Lan-
fredi.
Daventry. Trio.
g. Vesperconcert.
Huls
Wari
NCRV. Kwintet
i a u. Populair concert.
R. Kwintet
u m. AVRO. Kamermuziek,
berg. Kamerkoor.
14.00 Huizen. NCRV. H. v. d. Tol: Zuid-Zwit
seriand-
15.15 Hulzen. NCRV; KniPP®o ®n naaien.
15.30 Hulzen. NCRV. Stofversleren
denmaken.
u m. AVRO. Causerie Max Tak-
NCRV. Vragenuurtje.
'raag
17.30 Hilv
18 30 Hu I J
18.30 Hilversum AVRO Em.l Ludw
gesprek met Dr. P. Ritter Jr.
19.30 Hllvor.ura. AVRO. Dr. J. H Schuur-
mans; Antony, van Leeuwenhoek.
Kerkdiensten, enz.
8.0t Hulzen. NCRV. Schriftlezing.
10.01 Hilversum. AVRO- Morgenwüdlng
10.30 H u I z e a NCRV. Morgendienst door J.
Volledige programma's in
de Omroepgids Duidelijke
foto's; best verzorgd Radio-
blad: 4 gld. per half jaar of
18 ct per week. Ned. Chr.
Radio-Vereeniging, Voog
lenzang, Ede Draagt bij in
de omroepkosten,
DE VAL VAN KONSTANTINOPEL
Door LEWIS WALLACE Naar het Engelsóh door ALMA
(150
Die dieren zijn slakken! Geef mij dien
stok! riep hij', en rukte hem een drijver uit
de hand. Daarop wendde hij zich tot Ur-
banus: Breng het buskruit en een kogels
want zoodra de zon ondergaat zult gij het
groote kanon afvuren. Bij het zwaard van
Salomo, zij zullen vannacht niet slapen in
die vervloekte stad en allerminst in het
paleis van Blacherne.
De Daciër deed zooals hem bevolen werd
Het buskruit werd in het kanon gedaan, een
steenen kogel werd er vóór gerold. Tenslotte
werd de lont aangebracht en toen kon Ur-
banus berichten: Alles is gereed, Heer.
Let dan op do zon, en geef vuur. zoodra
Eij ondergaat. Mik op de poort,... die daar
vóór ons, en als ze raakt, of een van de
torens ter weerszijden, zal ik u tot b e g 1 e r-
b e y verheffen.
Eindelijk ging de zon onder. De Sultan
trad uit zijn tent te voorschijn, stapte op
Urbanus en zijn helpers toe, en riep: Vuur!
Urban us knielde voor hem neder.
Wil mijn Heer zoo goed zijn van heen
ie gaan?
Waarom zou ik heengaan?
Blijven is gevaarlijk.
i - Mohammed glimlachte minachtend.
1 Staat de mond op de poort gericht?
Ja, Heer, maar ik smeek u...
Zwijg, en zoo gij niet wilt dat ik u een
hond of een ongeloovige noem... sta op, en
do° wat ik zeg.
De Daciër talmde niet langer, maar stak
het losse eind van de lont in een pot met
vuur, en toen het begon te sputteren en te
knetteren stak hij ee -in het kruit. Zijn hel
pers vloden. Slechts Mohommed bleef bij
hem, en geen overmoedig heldenfeit op het
slagveld zou den jongen Padishah zulk een
naam hebben kunnen bezorgen, als hem nu
door de op een veiligen afstand toeziende
duizenden gegeven werd.
Wil mijn heer naast het kanon gaan
staan? Dan kan hij den kogel zien vliegen.
Mohammed volgde de wijziging.
Wil het oog op de j)oort gericht houden
Heer.
De lont was opgebrand. Een lichtstraal in
het zundgat, een witte wolk. een sterkp
luchtverplaatsing, een geratel van wielen na
den terugsprong van het kanon, een donder
slag, en,, met verhoogde verschrikkingen
was liet oorlogvoeren een nieuw tijdperk in
getreden.
Mohammeds ooren werden innerlijk als
verscheurd, en een tijdlang was hii doof,
maar hij had zoozeer zijn gansche aandacht
noodig om de vlurht van den kogel na te
gaan, dat het hem vrij onverschillig was,
of de naklank van het schot wegstierf op de
hoogten van Galata, of aan den overkant bij
Scutari. Hij zag den zwarten bal voort vlie
gen tusschen de torens naast de poort, de
stad in, hoever, of met welke gevolgen, kon
hij niet berekenen en kon hem ook niet
schelen.
Urbanus viel op de knieën. Genada Heer,
Waarvoor? Omdat ge de poort niet hebt
geraakt? Sta op. man, en zie of het kanon
geen schade beeft geleden-
Toen alles goed bevonden was riep hij den
Vizier Kalil, en zeide: Geef den man een
beurs, een goedgevulde, want bij Allah! hij
bezorgt mij Konstantinopel
En in weerwil van het geruisch in zijn
ooren, ging hij blijmoedig en tevreden naar
zijn tent torug.
Op den toren hadden Konstantijn en de
Genuees den kruitdamp het kanon als een
gordijn zien omringen en terstond daarop
hoorden zij den grootcn kogel als een on-
zichtbaren meteoor langs zich heenvliegen.
Hun oogen volgde»» het geluid... waar de
kogel viel konden zij niet zeggen.... zij hoor
den een slag, alsof een huis midden in de
stad getroffen werd. Toen zagen zij elkander
aan en sloegen een kruis.
Er blijft ons niets over dan een uitval
zei de Keizer.
Neen, antwoordde Giustiniani. Wij
moeten de kanonnen onbruikbaar maken.
Daar de vijand geen aanstalten maakte om
nogmaals te schieten, daalden heiden van de
toren af. Het plan dat zij ontwierpen was
nog zoo kwaad niet. De poort onder het pa
leis van Blacherne, Corcoporta eehee-
ten, zou 's avonds geopend worden. (In de
fondementen van het paleis van Blacherne
was een onderaardse he uitgang, Cercoporta
of poort van den Circus geheeten: maar Izak
Comnenus had ze dichtgemaakt, ten einde
de vervulling van een voorzegging te ver
hinderen, volgens welke Keizer Frederik er
KonstantinoDel door zou binnentrekken.
Voordat Mohammed het beloer voor de stad
sloeg was die uitgang hersteld, en door haar
z^jn clc Turken Konstantinopel binnenge
trokken.)
Graaf Corti bou er imet de lijfwacht te
paard uittrekken en de Janitzaren overval
len, die do batterij beschermden. Tegelijker
tijd zou Giustiniani de poort St. Romanos
uitsluipen, de gracht oversteken die te dien
einde tijdelijk overbrugd werd, en met de
voetknechten der reserve zich op de kanon
nen werpen.
Het plan werd nauwgezet uitgevoerd.
In het onzekere licht dat aan de morgen
schemering vooraf gaat verliet de graaf het
paleis door de oude poort, wist ongemerkt
zijn ruiters op te stellen en overviel de zor-
gelooze Turken. Algemeen had zich het ge
rucht verspreid, dat de zijden das om zijn
hals de kleur van prinses Irene vertoonde
cn zijn oorlogskreet: VoorGod en Irene!
bevestigdo liet Hij baande zich een weg door
de gebroken vijandelijke linie, wist achter
dc kanonnen te komen en plantte zijn vaan
del voor de deur van Mohammeds tent
Waren zijn mannen aaneengesloten gebleven
dan zou hij wellicht met een Keizerlijken
gevangene zijn teruggekeerd
Terwijl de graaf zoodoende de aandacht
afleidde, wierp GiustirHani de kanonnen om
ver door de affuiten te vernielen. Had hij
kunnen weten wat men heden ten dage
weet... hoe men een kanon vernagelen moet
om het onbruikbaar tc maken... de slag zou
onherstelbaar geweest zijn. Het verlies der
Janitzaren was zeer groot, dat van de Grie
ken zeer klein. Voetknechten en ruiterij
keerden onverlet door de poort S. Romanos
terug.
Mohammed, gewekt door het rumoer,
gespte ijlings zijn wapenrusting aan en vloog
naar buiten, nog juist bijtijds om den kreet
van zijn aanvaller tc hooren en da v'a£ uit
den grond te rukken. Toen hij de maan met
het kruis er op zag, was zijn toorn vreeselijk
om te aanschouwen. De bevelvoerende offi
cier en zijn onderhoorigen werden onmeo-
doogend geimpaleerd.
Gedurende het beleg werd nog menige uit
val gedaan, maar een verrassing had nooit
meer plaats.
VIER-EN-ZEVENTIGSTE HOOFDSTUK.
.Nogmaals het groote kanon.
Nauwelijks waren de uitvalstroepen de
poorten binnengegaan, of de Janitzaren wer
den aanmerkelijk versterkt, en het knallen
der zweepen, het schreeuwen dor ossen
drijvers, en een aanhoudend gehamer ver
kondigden rustelooze werkzaamheid. Dc be
legerden, die in den waan verkeerden dat de
kanonnen vernield waren, begrepen er niets
van. Eerst op den tweeden morgen werd het
geheim opgelost De wachters op de torens
tuurden en tuurden... en bij het aanbreken
van den dageraad zagen zij het groote mon
ster ten tweeden male opgezet; maar ditmaal
gaapte het hen aan door een schutting, met
nog veertien andere monsters, op dezelfde
wii<z» beschermd.
Het garnizoen op de torens riep in groote
opgewondenheid om Giustiniani, die op zijn
beurt een bode tct den Keizer zond. Op den
Bagdadtoren bespraken zij wat zich aan hun
oogen voordeed.
Majesteit zei de Genuees geheel uit
het veld geslagen, die afvallige Daciër moet
een meester in zijn kunst cijn. Hij heeft het
kanon dat ik omverwierp weer in orde ge
bracht
Na een poos antwoordde Konstantijn: Ik
vrees dat wij don nieuwen Sultan tc laagj
geschat hebben. Een vader moge groot zijn,
een zoon kan hem overtreffen.
Toen de Genuees zag dat de Keizer weer
leed droeg over het wegzenden van l'rba-
nus zweeg hij, totdat gevraagd werd: Wat
zullen wij nu doen?
Majesteit, antwoordde hij. het is duidp-
lijk dat onze uitval tot niets geleid heeft.
Wij versloegen een aantal ongeloovigen en
brachten hun meester, mogp God hen ver
nietigen! tijdelijk tot. ongerief; niets meer-
Nu hij op zijn hoede is kunnen wij geen
uitval meer wagen. Mijn oordeel is dat wij
hem zijn wapentuig op onze muren moeten
laten probeeren. Misschien kunnen zij den
schok weerstaan.
Zij behoefden niet lang in het onzekere te
blijven. Plotseling werd de trompet geblazen
de Janitzaren sprongen in 't zadel, verdeel
den zich naar rechts en links, en ontblootten
het front der batterij. Een geweldige rook
wolk... een opeenvolging van ontploffingen...
beide torens waren getroffen, en schudden
alsof een aardbeving de. streek teisterde. Slof
en stukken puin vlogen door de lucht. De
manschappen die de steenwerpers bedienden
krompen ineen. Konstantijn en de Genuees
staarden elkander aan totdat de laatste rich
hervatte en bevel gaf om het vuur te beant
woorden. Dit was goed gezien, want er is
niets dat de lieden sneller van een schrik
doet bekomen, dan hundelend te moeten
optreden.
Maar nog voordat men iets had kunnen
uitrichten, kwam een geharnast man uit de
lang'aam opstijgende rookwolk te voorschijn
en wandelde bedaard naar voren. In plaats
var wapenen droeg hij een armvol palen,
n iels dat op ccn zwaren hamer geleek.
.(Wordt ver,volgd)
