Cver Calvinistische Democratie
2 DONDERDAG 20 OCTOBER 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
TOOGDAG DER A.R.J.A.
Het Christelijk leger in wording en
oefening
)E JEUGD VRAAGT NAAR DEN
STERKEN MAN
EER AAN HET WERK IN DE STILTE
Toogdag van de A.R.J.A. fs weer u!t-
jekend geslaagd. Leek in den aanvang de be
pgstelling niet zeer groot, langzaam aan
teerderde het bezoek, en de middagvergade-
hg was zeer goed bezocht. Blijkens de pre-
Jntielijst der morgenvergadering waren
ajertig clubs vertegenwoordigd uit alle dee-
i van het land.
JVe gaven gister al de openingsrode van
z. Mr. Job. H. Soheurer. te Amers-
Mr. JOH. H. SCHEURER
waaprt_ Onmiddellijk na de opening heeft na-
zo^ns de Utrechtsche A.R.J.A. de heer
men a n t u a een woord van begroeting tot de
k>gdag-bezoekers gesproken.
Meegedeeld werd, dat brieven waren out-
[ngen van Dr. H. Colijn, Jhr. van Cittert,
der Eerste Kamer, Mr. J. H de Wilde; Mr
foles; Mr. Beumer; Mr. Briet; Mr. Diepen-
>rst, de heer H. Amelink; Ds. van Grieken;
iff. de Vlugt; oud-Minister van Dijk, die al-
L uit verhinderd waren, en be6te wenschen uit-
jraken.
'ENj Telegrammen
i JBesloten werd het volgende telegram te
pden aan Dr. H. Colijn:
LA.R.J.A. te Utrecht in Toogdag bijeen, be-
I igt U als partijleider haar trouw en bidt U
0 iids zegen toe." en aan H. M. de Koningin
i volgende telgrafische huldebetuiging te
J-'fcden: „A.R.J.A., in jaarlijkschen Toogdag
ggjeen, spreekt haar verknochtheid uit aan U
L4(j Uw Huis en bidt U vooral in dezen ern-
2!33gen tijd den zegen des Almachtigen toe."
i.i taan de werd het Wilhelmus gezongen.
2.16 Jaarverslag
|.i|Aan de orde was het jaarverslag
'-%i den secretaris, Dr. L. W. G. S c h o 11 e n
ktaraan we ontleenen, dat het aantal clubs
van tot c'u^s houden over
I: algemeen het ledental beperkt, hetgeen
pa de'studie ten goede komt. Door dezen
patregel alsmede door het beperkt aantal
3.53rgaderingen per jaar kan men aan het ge-
j.53[lte der inleidingen groote zorg besteden en
eveneens mogelijk, dat de leden voor-
maken. Het in het Partijstatuut voor-
l6 schreven contact met de Pari ij was zeer
ngenaam. Het contact werd bewaard door
.door het Centraal Comité aangewezen be-
bursleden. Prof. Dr. J. Sevcrijn en Dr. W J
_olkert Het Centraal Comité besloot om een
bsidie toe te staan op gelijken voet als
Jkn het Verband van Propagandaclubs is
adrlcend, nl 250.Ook met de Kuyper-
,or chting bestonden de meest aangename re-
ü-iies. De betrekkingen met de plaatselijke
lesvereenigingen waren zeer hartelijk. Me-
i^deelingen worden voorts in het verslag ge
ven om rent de raadslieden, welker aantal
ird uitgebreid met den heer L. F. Duymaer
n Twist, omtrent het bestuur, den Toog-
Jk g en de Studieschetsen. Aan het eind van
verslag oordeelt de secretaris, dat de
r- R.J.A. zich gaat consolideeren. Nu de clubs
r- nige jaren werken, komt ook van ale zij-
,n n waardeering voor hun arbeid. Waar ze
nwezig zijn, groeit de belangsteling voor
verk der Kiesvereeniging bij het opko-
:nde geslacht. Het hoofdbestuur heeft er
ieds angstvallig voor gewaakt om geen
instmatigen groei in het leven te roepen,
aar wel mag worden overwogen of niet
Bntallen kiesvereenigingen er goed aan zou-
n doen om de oprichting van een A.R.J.A.
ub te bevorderen.
Aan de bespreking van 't verslag namen
el de heeren Schuurman, van Assen, Kui-
r van Harderwijk, Smallenbroek van
reda, en Fen elman van Zetten. Na beant-
oording der opmerkingen werd het verslag
fêdgekeurd.
Huishoudelijke zaken.
Onder applaus besloot de vergadering om
sn eigen orgaan uit te gaan geven, ongeveer
aandelijks verschijnend.
De rekening 1931/32 werd goedgekeurd, en
penningmeester de heer Jongeleen werd
déchargeerd. De rekening sloot in ontvang
i uitgaaf op een bedrag van 416.50 en
ees een voordeelig saldo aan van 111.94.
begrooting 1932/'33 werd vastgesteld. Zij
ijst aan in ontvang en uitgaaf een bedrag
in 611.94.
Bij de verkiezing van een lid van het
lofclbestuur werd in de plaats van den heer
v. d. Berg die was afgetreden, gekozen
1 heer A. L. de Bruyne te Zwolle. Na eenige
t spreking werd beslo en om hot volgend
ar den Toogdag te Zwolle te houden.
Toespraken
Namens het Verband van A.R. Propaganda
ubs sprak Mr. Verkerk, burgemeester
in Hedel de vergadering toe, den wensch
it sprekend dat de A.R.J.A. zal groeien, niet
n koste der Prop. clubs, maar op het wijde
irrein dat nog open ligt. Spr. hoopte dat er
isschen A.R.J.A. en Verband een strijd een
ude edele wedijver zou ontstaan voor de
R. Partij. De clubs zullen hun best doen,
•hard werken en ze hopen, dat ze door de
R.J.A. zullen worden overwonnen (ap-
laus).
De voorz deze toespraak beantwoordend,
tide dat het al verblijdend was, na wat voor-
fging, dat men tot een status quo gekomen
tusschen Verhand en A.R.J.A. Dit geeft
voor verdere ontwikkeling van goede
amemverking. De A.R.J.A. zal trachten al
'at jong A R is aan het studeeren te krij-
en opdat later de Partij zal bemerken, dat
ij geschoolde krijgers gekregen heeft.
De heer M. J. P. Ver moot en sprak als
lid der Prov. Staten van Utrecht, wees op
het woord uit den Romeinenbrief: „Doet aan
den Heere Jezus Christus" en op het voor
recht, dat we weten mogen, dat ons een ster
ke Held terzij staat. Jongere Anti Revolutio
nairen. moogt gij uw roeping voor de partij
meer en meer verstaan. Schenke God op uw
arbeid zijn onmisbaren zegen.
De heer R. Kagoort sprak als secr. der
Centr. Anti Rev. Kiesvereon. Ned. en Oranje
te Utrecht een humoristisch woord,
waarin hij er tevens op wees, dat Ned. en
Oranje te Utrecht thans den wedijver ook
mogelijk zal maken, omdat er nu in Utrecht
ook een A. R. Prop. club zal worden opge
richt.
Scheidend bestuurslid
De Voorz. sprak het scheidende bestuurs
lid, den heer v. d. Berg hartelijk toe, en
zeide, dat de A.R.J.A. aan hem heel veel heeft
te danken. Hij was een man met een goed
humeur, die nooit zijn perspectief ver
loor, die altijd plannen had. en die in ver
bluffend korten tijd wist om te zetten in een
reeks van daden. Gelukkig wordt hij districts
commissaris voor de Hoeksche Waard.
De heer v. d. Berg sprak woorden van dank
voor den prettigen omgang in het bestuur,
sprak een woord van opwekking en wenschte
hoofdbestuur en organisatie Gods onmisbaren
zegen toe.
Toespraak Prof. Dr. Severijn
Prof. Dr. J. Severijn sprak het slot
woord voor de ochtendvergadering, en wees
erop, dat de vorige eeuw was de eeuw van
het kind, dat het nu is de eeuw van de jeugd.
En dan van de jeugd, die opgegroeid is on
der den invloed van den geest der verlich
ting. Dat na den oorlog de beweging der jon
geren in allerlei richting en geest zoo toege
nomen is, werd onmiddellijk bevorderd door
de crisis na den oorlog, welke geschokt heeft
het vertrouwen in het oudere geslacht. De
mensch is niet alleen geschokt in zijn ver
trouwen, maar ook overreed door zijn eigen
vergissingen. De jeugd 6iaat critisch tegen
over den geest onder welks invloed hij werd
geleid, critisch tegenover het geslacht, het
welk staat tegenover teleurstellingen welke
het zelf wrocht. Het blijkt, dat dit geslacht
het verwacht van de jeugd, van den komen
den man. Maar de jongeren verwachten het
van zichzelven niet. Misschien onbewust,
maar ze geven er blijk van het niet van zich
zelf te verwachten, door dat ze roepen om
den sterken man. Zij kunnen niets doen dan
alleen ruim baan maken voor den sterken
man. Dat befeekent hun zelfcritiek. Het is
een voorrecht, dat die critiek er is. Want
dien zin wel iets te leeren. Als indien
God het niet verhoede een vijand onze
grenzen bedreigt, dan gaan we in Gods
kiacht ons vaderlijk erfdeel verdedigen.
Maar ook nu in het heden heeft het woord
van Joab iets te zeggen; vooral tot de jonge
Christenen, het Chr. leger in wording en
in oefening.
Ons volk lijdt met andere in den nood
der wereld. Van velen is de staf des broods
gebroken; bij menigeen klopt het gebrek aan
Prof. Dr. J. SEVERIJN
Schrift zegt het: „Wee het land, welks ko
ning een kind is." Wee het volk als de jeugd
moet regeeren. Het is een zaak van groote
vreugde, dat er ook jongemannen zijn, die
welbewust zeggen in de Arja-clubs en op den
Toogdag: „wij weten, dat wij 't niet kunnen".
Die hun armoede willen gedenken en dié
A. R. ge:uigen, dat de beginselen der revolu
tie op teleurstelling moeten uitloopen. Dat er
zooveel jongeren zijn, die het inzien: wij le
ven in een mooien tijd, een tijd waarin de
waarheid beves'igd wordt van wat onze A. R.
vaderen getuigd hebben, dat wie God verlaat
smart op smart te vreezen heeft Niet om
daarover te juichen, dat er druk is
zorg maar om uit te spreken dat ze niet be
drogen zijn. Wij erkennen als AR. jongeren
zoo zeggen die velen, dat wij geen wijsheid
en geen deugd 'hebben en geen gerechtigheid
welke iets goeds zouden kunnen doen in
deze wereld. Maar de wijsheid Gods is er. die
de vorsten doet regeer enen de prinsen. God
regeert de wereld. Hij heeft den Zoon Zij
ner liefde wijsheid geopenbaard in het
vleesch en gesteld een Volkomen Man, bij
Wien alle wijsheid en gerechtigheid en
kracht om hemel en aarde te brengen tot een
nieuwe toekomst des Heeren, in welke ge
openbaard worden zal het Koninkrijk, dat Hij
wrocht, het rijk van den eeuwigen vrede.
Staande werd gezongen Psalm 48: Want
deze God is onze God, waarmee de morgenver
gadering beëindigd werd.
MIDDAGVERGADERING
In de middagbijeenkomst mocht de voor
zitter verwelkomen staatsraad Z. Exc. A. W
F. I denburg, mr. No te boom, adj. dir.
der Kuyperstichting en den heer v. d. V a 1 k
Bouman, burgemeester van Linschoten en
id der Prov. Staten van Utreoht, en dien
heer Pluyter, van Groningen, raadsman.
Nadat gezongen was het „Zij zullen het
niet hebben", hield Z. Exc. I d1 e n b u r g, een
toespraak.
Toespraak van Z. Exc. Idenbnrg
Dr. Colijn zoo ving spr. aan heeft
me verzocht om te vertolken op deze ver
gadering de gevoelens van sympathi", velke
hij voor de A.R.J.A. koestert, alsmede
belangstelling uit te spreken, welke het
Centraal Comité voor uw beweging heeft.
Toen Joab met een leger optrok tegen de
Ammonieten, maakte hij verschillende dis
posities, maar aan het einde daarvan zeide
hij: „Wees sterk, laat ons sterk zijn voor
ons volk en de steden onzes Gods; de I-Icere
;at goed is in Zijn oogen." Voor de
steden onzes Gods, wilde spr. lezen: de zaak
onzes Gods. Joab was niet een défaitist, die
eerst alles ging berekenen en dan mismoe
dig zeide: we zijn te zwak, neen. hij ging
waarheen hij gezonden werd, nam zijn dis
posities en stond in de kracht Gods en gaf
den uitslng aan den Heere over. De uitslag
werd een volkomen overwinning. Joab dacht
bij" het sterk-zijn voornamelijk aan 't sterx-
zijn ia den veldslag. Wij hebben ook in
ZExc. A. W. F. 1DENBURG
de deur. De overheid moet zware lasten op
leggen, terwijl de draagkracht minder is
Er is ontevredenheid en het gevaar is er,
dat er daadwerkelijk verzet komt tegen de
overheid en 't daardoor komt tot nationale
inzinking. Tognn dat gevaar moeten wij
sterk zijn in Gods kracht. Niet morren, en
kankeren, en op alles wat hebben aan te
merken, maar ons voogen onder de overheid
die God ons gaf om het schip door de bran
ding heen te brengen. Als "t moet zullen
we ons plaatsen orn den Troon van onze
Vorstin, die ons door God in Zijn goedheid
geschonken is. Wij buigen diep voor God,
niet voor den mensch. We staan rechtop
tegen den vijand. Maar dat kan alleen^ als
wij zijn: oprecht
Ónze strijd is een geestelijke, en we
moeten die voeren in geestelijke wapenrus
ting. Alleen die opricht is, kan staan tegen
dei. geest van on- en bijgeloof, ook tegen
den geest, die schouderophalend zegt: uw
dogma is niet meer van dezen tijd; ook
tegen den geest, die zegt: leer allegorisch
lezeq, en ge zult zien hoeveel makkelijker
het Bijbelverhaal is en hoeveel prettiger
voor dezen tijd; ook sterk tegen den brie-
schenden leeuw en de kronkelende slang.
God za] zegenen, die Hem vreezen, de
kleinen met de grooten, maar de goddeloo-
zen hebben geen vrede, zegt God. Sterk zijn
kunt ge alleen in kinderlijke overgave aan
Hem, pie ons kocht met Zijn bloed. Dat be
gint in ons hart, als de bede opkomt: neem
mij in Uw dienst cn vereenig mijn hart
de vreeze Uws Naams.
Wij moeten den strijd voeren aan min
stens twee fronten. Maar God heeft het zoo
gemaakt, dat wij kunnen samenwerken, dat
we met gelijkgezinden schouder aan schou
der kunnen staan. Dan staan we sterk. Dat
is de vrucht, die uw organisatie u kan geven
Daarom begroet ik uw organisatie van gan-
scher harte. Leert saamwerken, saam stu
deeren, saam strijden, .saam staan, tegen
den vijand. Mijn bede en wensch is, dat gij
allen, leden van de Arja, moogt kennen de
kinderlijke overgave, dat ge in uw arbeid
ten zegen moogt zijn ook voor ons vo'.k.
Ook in uw organisatie kunt gij niet rechtop
staan, als gij niet oprecht zijt De Heere
geve ons allen getrouw te zijn in datgene,
waartoe Hij ons roept Wees sterk, en laat
ons sterk zijn, voor ons volk en voor de
zaak onzes Gods. Dan kunnen we uit het
diepst van ons hart zeggen: de Heere doe,
wat goed is in Zijn oogen.
De Voorzitter richtte een hartelijk woord
van dank tot Dr. Idenburg en zeide, dat wij
trotsch zijn op diens capaciteiten en schitte
rend staatskundig verleden. Maar de liefde
van ons hart hebt gij aldus spr. voor
den eenvoud van uw geloof. Moge door het
werk van de A.R.J.A. de leden hoofd voor
hoofd gesterkt worden in den eenvoud van
het Christelijk geloof, dat tot alles in staat
stelt (applaus).
Toespraak Ds. C. v. d. Zaal
Ds. C v. d. Zaal, Chr. Geref. predikant
te Deventer, raadsman van de A.R.J.A. hield
een toespraak over het onderwerp: „Grijpt
de kans" en zeide, dat hij in zijn werk
onder de werkloozen, die tewerk gesteld zijn
bij de werkverschaffingen, heeft leeren ken
nen de stroomingen onder de moderne ar
beiders. Dat grijpt spr. aan, het brengt hem
tot nadenken. Uit de literatuur, welke ont-
staen is omtrent de werkloosheid, toonde
spr. aan, dat niet de materialistische levens
en wereldbeschouwing steun biedt, maar
over het Socialisme, ten gevolge van het
feit, dat beiden een bovennatuurlijke open
baring Gods erkennen.
Er is echter ook groot verschil te consta-
teeren en dat wel als gevolg van de Room-
schc opvatting van openbaring en Kerk.
Rome is niet zuiver Schriftuurlijk, maar
half-humanistisch in zijn theologie, doordat
zijn levens- en wereldbeschouwing via Tho
mas van Aquino teruggaat op Aristoteles,
den laatsten grooten Griekschen wijsgeer.
Het Calvinisme daarentegen aanvaardt de
Bouvereiniteit van de eigen, organische
levenskringen onder Gods opperhoogheid.
Het leert de Kerk weer zien als hel ge
bied der particuliere genade. Het ziet staat
en maatschappij weer als terreinen der ge-
meene gratie, levend naar hun eigen, inge
schapen aard, doch in gebondenheid aan de
Goddelijke openbaring.
De Calvinistische democratie handhaaft
derhalve de eenheid van de natie als schep
ping van C-ods heiligen wil. Zij belijdt, bij
het licht van natuur en historie, bovenal b;j
dat van des Heeren Woord, een Goddelijke
evolutie in 't leven dier natiën. Ze ziet bi;
die ontwikkeling der wereldhistorie, een
periode van aristocratische heerschappij
vervolgens een van burgerlijk stempel; te
slotte een mondig-worden van den derden
(vierden) stand; met dit voorbehoud, dat
allen ook heden ten dage samen geroepen
zijn, in natuurlijke nevenschikking en or
ganische samenwerking, met elkander, niet
tegenover elkaar te staan.
Ze aanvaardt de ongelijkheid in heel de
schepping als wijsheid Gods, doch erkent
daarbij een diepere harmonie onder en
ondanks die variatie. Ze laat door de Hei
lige Schrift zich leeren inzake gezag en ge
hoorzaamheid, in leiden en geleid worden.
Dat alles is vertroebeld en ontwricht door
de zonde. In Christus echter schouwt het ge
loof het horstel, volkomen in Zijn heerlijke
toekomst, in beginsel reeds in deze bedee
ling. Ik haal nog eens het woord aan: „Rij
ken en armen ontmoeten elkander. De
Heere heeft ze allen gemaakt."
Aan haat en zelfzucht is elk mensch, is
elke groepeering van menschen, van nature
onderhevig, door de zonde.
Tot naastenliefde en zelfverloochening uit
het geloof in Jezus Christus roept de Hei
lige Schrift ons op en ze durft dat tweede
gebod gelijk stellen aan 't eerste, de liefde
tot God.
Die liefde is, ook op 't openbaar lev
terrein van staat en maatschappijde Cal
vinistische democratie, de vervulling van
Christus' wet.
Na deze beantwoording sprak Ds. P. Ch.
v. d. Vliet, Geref. predikant te Utrecht,
een slotwoord, waarin hij erop wees dat de
arbeid der A. R. J. A. ook van groote
vloed zal zijn op wat in 1933 gaat gebeuren.
We moeten niet leven uit het negatieve
zegt Spr., zooals rood en zwart front, maar
uit het positieva Daartoe is studie brood-
nood ig.
Ds. v. cL Vliet sloot daarna met dank
zegging.
Schoolnieuws.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
De heer Balthazar Verhagen, pri
vaat-docent in de dramaturgie aan de Univer
siteit van Amsterdam, zal voor studenten
toehoorders een eerie lezingen houden o
.jAmphytrion in de komische kunst, van fthin-
ton (300 v. Chr.) tot Jean Giraudoux (1929
na Chr.)."
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Oude-T on ge (hoofd K. van Asperen)
mej. A. M. Koper, thans tijdelijk aldaar. Voor
vast.
Imelo (Herv. Scholen), L. te Riet te
Borculo. Voor üch. opvoeding.
G a r ij p, A. van der Meulen te Sneek.
Hulzen (Kon. Wilh.School, hoofd C. W.
Kuysten), mej. C. Marrrtelstein te Ouderkerk
a. d. IJssel. Totaal 88 soil.
SCHOOLTOEZICHT
De heer J. A. Abeleven, inspecteur
het Lager Onderwijs in de inspectie Goes,
heeft tegen 1 Januari a.s. eervol ontslag als
zoodanig aangevraagd.
Transport van UJst 4
Ten Boer (Gr.)
(JriJpskerk (Gr.)
Ds. C. v. d. ZAAL
wel het Godsbetrouwen. Spr. gaf daartoe een
„boekbespreking" naar hij zeide, van twee
Duitsche werken „Drei Millionen drei", „Ar-
beitslos" en van een Hollandsche boek „Op
den kijker' en wekte op de kans te grijpen:
wanneer zal de jongeling zijn pad zuiver
houden, als hij dat houdt naar Gods Woord.
Dan zullen er wei veel teleurstellingen in
ons leven komen, doch dan zal ons leven
geen teleurstelling zijn. God bewaart zelfs
i de grootste smarten.
Dr. W. J. K o 1 k e r t J r. hoofdbestuurslid
der A.R.J.A., sprak vervolgens over „Demo
cratie"
Reieraat Dr. Kolkert
Spr. ving aan met de mededeeling, dat hij
den titel van zijn referaat gekozen had in
overleg met het Centraal Comité en met den
ider onzer partij Dr. H. Colijn, en lichtte
ui schets over dit onderwerp nader toe
Zooals er tweeërlei cultuur is, een hetero
nome, die erkent vrucht te zijn van Gods
algemcene genade en een autonome, die zich
onafhankelijk waant en humanistisch is,
opkomend uit den zoogenaamden „vrijen"
mensch, zoo is er tweeërlei democratie: een
autonome, humanistische en 'n heteronome
organisatie.
Na het begrip „democratie" nader ont
leed te hebben, onderscheidde referent in
de hedendaagschc Westersche democratie,
drie stroomingen, de Romnnistische,' de Cal
vinistische cn de Sociaiistische, waarvan
de beide eerste heteronoom, de laatste auto
noom is.
Romanïsme en Calvinisme hebben op de
kenmerkende punten veel gemeen tegen-,
Ambt-Vollenhove (St
Vroomshoop
Beekbergen
Wapenveld I
Zuilen <U.)
Hagowiard
Aarlandei
Dordrecht
12,990.06
131.—
13-60
75.—
162.61
62.90
67.76
64.36
63.10
105.—
6145
66.75
82.75
ïsklooster) 80.
218.70
87.28
27 65
155.
1.369.—
20.33
85.25
488.54
Totaal van 125 Locale Comtlé'a 116.894
Mr J. J. HANGELBROEK.
adj.-secretarls van de ün
„Een School met den Bijbel''.
PROMOTIES.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge-
promoveej-d is tot Doctor in de WLs- en Natuur
kunde op proefschrift: ..Tertiary nummulitidae
te Deventer.
leer H. W. Doornink. gehorei
ACADEMISCHE EXAMENS
belden.
Geneeskundecand.ex., mej. M. E. T. Va.issier
Haag,
i de heeren O. J. M. Keukens l
AMSTERDAM,
heeren A. van
i Haag. A. H. P. Klei
kamp te Den Haag.
GEM. UNIVERSITEIT TE
Ges«I.: Geneeskunde: artsex., de
Willigen te Rof?um, J. J. Bonke
i H. F. Hamelberg te Sneek.
Apothekersassistent, de dames K. P. van (ter
Sluis te Den Haag. A. Lensveld te Rotte-rdam
robben en J, Meljster (met lof): id„ hoofdv.
atuurkunde: doet ex.. de heer A. J. J. Gerver.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
Apothekersassistent, de dames S. J. Th. Ven-een
Utrecht, mej. A. Hilter te Sluis en de heeren
I- M. J. A. van booij te Tilburg en J. Th
Ooldena te Utrecht.
EXAMENS-WISKUNDE
DEN HAAG, 18 Oct Akte UO. Geëx. 3 cand.,
19 Oct. Geëx. 3. gesl. 2 cand., nl. de heeren
van Graaf el land te Amsterdam en G. Harre
an te Schiedam
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. 19 Oct Gesl. voor 3den stuur-
an gr. stoomvde heer G. Reumer: en voor
3den stuurman id., de heeren A Saudhaus, T.
ói en W, A E Arenu,
DIES NATALIS VRUE UNIVERSITEIT
Rede Prof. Dr. D. H. Th. Vollenhoven
De dies natalis der Vrije Universiteit werd
ook dit jaar weer met een publieke senaats
zitting gevierd, waarin de onlangs opgetre
den Rector-Magnificus, Prof. Dr. D. H. Th.
Vollenhoven, een rede hield over:
Tot de vele wijsgeerige vragen, begon
spreker, welke men zoo nu en dan beluistert
in den kring van hen die levendig belang-
Deze vraag mag
men wel tot de ge
wichtigste rekenen,
op welke de Calvinis
tische wijsbegeerte
duur van een Chris-
stuit. Immers,
zal er zelfs op den
der Christelijke we
tenschap behoort ook
deze: „Beslaat er zoo
iets als een Christe
lijke logica?'
stellen in den stand
telijke wetenschap
Prof. Dr. Vollenhoven 5prake kunnen zijn,
indien niet ook Je
wetenschap omtrent het menschelijk denken
en zijn resultaten en omtrent de wetten voor
beide geldend het stempel der schriftuurlijk-
beid draagt?"
Deze vraag is echter niet alleen belangrijk:
ze vergt ook een antwoord.
Nu zou spr. wat gaarne willen, dat hij
haar kon beantwoorden in bevestigenden
zin. Maar hij gelooft niet dat dit mogelijk is.
Weliswaar bezitten we, en dat reeds 6inds
de dagen van Justinus Martyr de logos
speculatie, maar deze constructie is exege
tisch niet verantwoord en practisch richt de
logicus, die in z'n werk God wil dienen,
niets met haar uit, waarom ze dan ook door
de tegenstanders der Christelijke wetenschap
vrijwel met rust wordt gelaten. Toch is de
logica noch bij Aristoteles, noch bij Kant,
neutraal; steeds staat ze in verband met de
religie en met de opvattingen omtrent den
kosmos, speciaal met die omtrent het men
schelijk kennen. En de schijn dat het op
dit gebied na Bolland weer zoo rustig is ver-
ijnt geheel wanneer men het terrein
wat dichterbij verkent.
Spreker herinerde in dit verband aan den
strijd over de logica der geschiedenisweten
schap en der mathesis, in welken twee par
tijen scherp tegenover elkander staan. Partij
kiezen -'oor één van beide groepen mag al
leen wanneer hun probleemstelling valt te
aanvaarden. Om aan te toonen, dat dit echter
voor ons niet mogelijk is, wilde spr. eerst
stilstaan bij een deel van den strijd in het
verleden, om dan vervolgens na te gaan,
we uit dezen gang van zaken in het verleden
kunnen leeren.
I. De strijd in het verleden.
Reeds in de oudheid, zelfs in de periode
vóór de formuleering van het principium
exclusi tertii staan objectivislen (realisten)
en subjectivisten (normalisten) scherp tegen
over elkaar, onderling nog weer verdeeld
over de antinomieën van het oneindige en
over het relativisme. In dezen strijd zijn de
beide hoofdprincipia der gangbare logica op
gekomen, die echter telkens hun geldigheid
zagen bestreden of het object waren van een
verschil in interpretatie, dat samenhing met
het feit dat de beide groepen in hun kijk op
wereld en leven onderling nogal verschilden.
Dat is zóó sterk, dat men de interpretatie die
een bepaalde school van deze principia moet
geven uit hare grondgedachten kan afleiden
wat spreker gelukie bij den uitleg dien de
jonge Stoa aan één dezer principia geeft.
Al deze beschouwingen sluiten de aan
vaarding van het noodlot en toeval in en
ren clan ook niet te vereenigen met het
trouwen op de leiding Gods, dat de Heilige
Schrift van ons vraagt.
Desondanks poogden de Christenen in den
tijd der kerkvaders en der middeleeuwen
deze beschouwingen te christianiseeren, ge
tuige het opkomen van de logos-speculatie
bij de nominalisten,, de neoplatonische ver-
akking der dichotomie, die bij Aristoteles
ten grondslag lag zoowel aan clc fundeering
van het principium exclusi tertii als aan de
beperking zijner geldigheid, en de strijd
het gezag der oude logica voor de Roomsche
opvatting van de sacramenten.
Tegen het eind der Middeleeuwen treden
in dezen strijd enkele nieuwe motieven op
door de kerkelijke veroordeeling van de no
minalistische anthropologic. Wijl nu zoowel
het scotisme als het nominalisme der jonge
Stoa de neoplatonische verzwakking van de
dichotomie afwezen, doch beide omtrent de
toewijzing van de terreinen aan noodlot en
toeval diametraal tegengestelde opvattingen
huldigen, moest het op den duur komen tot
een scherp conflict, dat dan ook inderdaad
in de de vijftiende eeuw uitbrak, en wel in
deze streken, nl aan de universiteit te Leu
ven, en dat eerst is te verstaan op den achter
grond van heel de geschiedenis der logica.
II. De les van het verleden.
Spreker bedoelde met het geboden over
zicht niet slechts een bijdrage te leveren tot
de kennis omtrent de zoo belangrijke ge
schiedenis der logica, maar vooral aan te
toonen, dat de pogingen tot ehristianiseering
der oude theorieën zijn mislukt. We hebben
dan ook te breken met alle synthese-philo-
sophie en terug te gaan óf tot hei hellenisme
met z'n correlatie tusschen „waarheid-nood
wendigheid" en "z'n wanhoop van noodlot en
toeval óf tot de Heilige Schrift M. a.w.: met
minder dan een Christelijke logica kan niet
volstaan.
Spreker eindigde zijn rede met iets te laten
zien van de rijke perspectieven, die zich ope
nen voor een logica, die de nuttelooze christi-
aniseeringspogingen, ijzer en leem te ver
binden, staakt en inderdaad christelijk mag
heeten omdat ze schriftuurlijk is.
Naar we vernemen is do studie, waarvan
de rectorale oratie slechts een korte saam
vatting kon zijn, reeds heden, onder denzelf
den titel als de rede, hij den uitgever H. J.
Paris te Amsterdam verschenen.
t® HlJkersmUd®, alien met aant. C.N.S.: G. 8.
Schinkel, ond. te Zegveld en G. Romein, ld. t»
Rijsoord. beiden mtrt aant. C-N.S. Verder «Jaag
den voor de aant. CN.S. en GS. mej. G. de Wilde
en voor de aant. Ü.S. de heer J. Bolt. die belden
reeds In het bezit van het diploma Schoolraad
Oct. Akte B. hoofdonder
wijzeres. Geëx 8. gesl. alle 8 cand.. nl. de da-
M. Th. de Ruyter. J. van Krugtr
Mas trigt. allf
M?6 Wiersm
Stienstra en T. Zuidema, beldei
en M. E. Schopmann
der Wal
te Stiens; G.
e Leeuwarden:
HUversum.
ifde data-
ijf plaatsen In Oost- en West-lndië
-ekwaard'gheld worden a
schap bekleedt.
H.A te Westbroek: P. Bafc-
Mlddelslum: K. Evers. Id. te Ede: J.
erdamC. Koolstra. ld.
Koekkoek, ld.
Hollondscheveld: T.
Amsterdam; allen met aant C.N.S. en G.S.. H.
"Indcns. id. te Lutterade; J. E. Ooaterheert. ld.
>ro7ilng*nL. v. Genieren. ld. ta HUIeger*-
2; A. Boomker. ld. te N! uw-Amsterdam: W.
Wold. te Den Haag en O. Roosjen, ld.
EXAMENS-LICH. OPVOEDING
OVERVEEN. 19 Oct Gesl. voor het getuig
schrift leider Llch. Opv., de heer L. H. Schot-
dbroek, en de jia0168 J. J. de Loo-
per te Rotterdam t
Spier, te Amsterdam
Kerknieuws.
ZENDING
Dr. J. H. Bavinck, miss. predikant ta
Solo (Java), heeft daar in een Gemeentever-
gadering mededeelingen gedaan van zijn tocht
naar het Woi ogirische en zijn vijfdaagsch
gezegend verbljjf aldaar. Een 69-tal Javanen
werd gedoopt. Huwelijken werden bevestigd.
Een kerkje werd in gebruik genomen. Hij ge-
d eht in het bijzonder den trouwen arbeid en
oorbeeldigen ijver van een Christen-dorps
hoofd, door wiens toedoen onder Gods zegen
meer dan 20 tot bekeering kwamen. Daarte-
enover gewaagde hij ook van den zeer moel
ijken arbeid van enkele goeroes in dit èn
natuurlijk èn geestelijk zoo arme gebied.
ECONOMIE EN FINANCIEN
BINNENLAND
5 LEENING STAD PARIJS
Op de vrije inschrijvingen een
uiterst geringe toewijzing
Naar emlttenten mededeeJen. Is het deel van
de 5 Leening Stad Parijs, dat beschikbaar
vrlje inschrijvingen, dusdanig over-
_*t slechts een uiterst geringe toewij
zing zal kunnen plaats hebben.
HOLLANDSCHE DISCONTEERINGSBANK
Tweede uitkeering van 59 op
de 6 obligatiën
t Compagnie bericht*
>ehocve van obligatie-
houder® der 6 conv. obMgatleleening. groot
1.000.000, ten laste der Hollandsche Discontee-
een bedrag van 59.000 te hebben
hetwelk haar in staat stelt een
tweede uitkereing. thans groot 59. per obliga
tie te doen. De betaling zal van 21 dezer af ge
schieden.
LEIDSCHE EXPL-MIJ VOOR
ONROERENDE GOEDEREN
Wijziging der trustacte goedgekeurd
Gistermiddag had te Amsterdam een buiten-
„ewone vergadering plaats van obligatiehou
ders der Leidsche Exploltatiemaatschappij voor
iroerende goederen.
Het aantal obUgatiehouders vertegenwoor
digde een kapitaal van f 78.000. rechtgovende
op 78 stemmen. Na voorlezing van hot proces
verbaal van de vorige vergadering kwamen de.
'tellen aan de orde inzake de wijziging
de trustacte. De voorstellen tot wijziging
dezer acte werden met algemeene stemmen goed
gekeurd.
Nog werd medegedeeld dat de burgemeester
an Oegstgeeat In opdracht van den Officier
an Justitie te Haarlem de obligaties ten kan-
ore van de Lemvog heeft gedeponeerd.
Hierna werd de vergadering gesloten.
VAN HEEL CO
Totaal passief ƒ2,305,742
Het weekblad Handelsbelangen van volgende
teek. zal o.m. opnemen de crediteturenlijst in
bovengenoemd faillissement. Deze lijst telt 1216
KOLONIËN
JAVA-SUIKERVERKOOPEN
BUITENLAND
VERDERE REACTIE VAN HET
Waar ligt de oorzaak?
D® reactie
êsï
het pond i
rtgezet. Op zeker oogenblik daalde de
8.37. De verkoopen waren uitsluitend
Parljsche en New-Torksche rekening. De
officieel® steun bleek ook nu niet tegen den
druk opgewassen te zijn. Er worden vele ver
klaringen gegeven over deze onverwacht scher
pe reactie. Doch geen enkele geeft bevrediging.
Men vraagt zich af. of de goodkoope geldpoll-
ï-k der luatste maanden niet wat al te ver ia
•gaan. Weliswaar zijn aan de Engelsche echat-
st daardoor enorme bezuinigingen ten go«de
«komen, doch men neomt o.m. aan. dat de thana
or lage geld- en dtsconitonoteernuxy voor het
buitenland heel wennlg aantrekkelijks bieden.
Dit. gevoegd bij de normale seizoen-.iruk op het
tesamen met andere overwegingen, waarvan
ij gister reeds melding maakten, werkt er to®
ee de zwakke stemming van het niet te ver
boteren.
DE HANDELSBALANS VAN ITALIË
Een actief saldo over September
In September werd in Italië geïmporteerd
--- T'-- 545.039.268, terwi."
bedroeg (v. J. t
Lire 847.543.4S2
zoodat het actief saldo vo<"
veer bleef gehandhaafd).
Over de eerste negen
delsbalans van Italië, v
rige Jaar het volgende 1
012.510.937 (v. j. 7.582.838.181)
BEDRIJVIGHEID DER AMERIKAANSCHE
STAALINDUSTRIE
Tot 19.5 gestegen
De Amerikaansohe staalindustrie werkte te
de afgoloopen week op 19.5 pet. van de capa
citeit, tegen 19 pet. in de vorige week. De Iron
Age teckent hierbij aan. dat de staalindustrie
nog steeds de steun mtst van d« groote staal-
verbruikende industrieën en bedrijven, do spo
ren. de bouwlndustrie en de autornoboielnljver
beid. De prijsstijging sinds de eerste week van
September ij weer geheel verloren gegaan.
GENERAL ELECTRIC
Netto winst eerste 3 kwartalen 1932
$11,(5 millioen (v. $32,(8 milL)
)h® General Electric Co. boek-
De Amerika;
over het derde kwartaal 19JL
inst van S 2.716.000 (v kw. 3.738.000
derde kw 9.873 000). Over do eerste 9 maan
den van 1Ö32 bedraagt de netto-winst S 11.65
>,1111j 8j gs Dc
jte negen maanden van 1932 zijn
gelijk aan 0.34 per share (v. J. t 1.07). Over
de eerste 9 maanden van 1932 bedragen de or
ders alechts 91.37 milUoen (v. J. J 202.7 mill.)
FORD MOTOR CY
Uitbreiding der productie. Grooter
afzet
Ford
Berichten uit de V.S. mdden. dot d<
besloten heeft de productie
angezlen in de laatste 10 dagen van
koopen aap dealers met 30
•nlljk zijn
Mot<
Septembei
zijn ge^togei
vemlnderd. Wellicht zac._
?saji tot uitbreiding van hot personeel, dat
id September 60.000 man bedroeg, en ver-
iglng van de werkweek. Do verbetering In
economische toeatapd van Australië en" an
ders bu-ltcn landische afzetgebieden heeft d*
uig Udt deze landen doen toenemen waardoor
vooruitzichten, ook voor den uitvoer, zijn
