AG.INSDAG 18 OCTOBER 1932
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
angenomen: Naar Heemstede (vac.-
F. W. A. Korff; toez.), G. A. Barger te
rbosch-Hees.
e d a n k t: Voor St. Pancras, J. van Kuiken
Vxmorra. Voor Wcr-ter-Schelling (toez.).
jb. A. Oskamp te Harlingen
GEREF. GEMEENTEN
Naar Kampen, J. Vreug-
§\til te Brui
IIENSC
VRIJ-EVANG. GEMEENTEN
-J^angenomen: Naar Veendam (toez.),
y VJ&- d- van de Werfhorst te Nijverdal.
k dankt: Voor Den Haag en Utrecht (als
Jprediker), cand. J. van de Werfhorst to
'erdal.
BEROEPINGSWERK.
g/"\|g Amsterdam zal in de vnc.-Prof. Dr.
"■"*1 de Hartog bij de Ned. Herv. Gemeente
mover het drietal van de Adviescom-
n atan%ie door een twintigtal ouderlingen van
{endenkringen" (confess.) het volgende
tal aan den Kerkeraad wonden voorge-
fen: Ds. A. Altena te Groningen, Ds. B.
o2.b. an Qardercn te Maassluis en Ds. J. II.
ider te Hillegom.
ES
HULPPREDIKERS,
teorolo
Almelo zal de heer F. H. Landsman,
w 1. tot den H. Dienst te Utrecht, 24 October
i-l zijn arbeid als hulpprediker by de Ned.
e pPK'^ormde Gemeente aanvangen.
•uien ej Te Assen werd de benoeming tot hulp-
jker bij de Ned. Hervormde Gemeente
?RTn**i den keer D. A. van Leeuwen, Theol. cand.,
OHaaartenSdijk (U.), aangenomen.
en1 hFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
prepiein schryft ons:
ande s T
it zich6- J J- Berends, predikant bij de Geref.
ting, zé te Veenendaal, die naar aanleiding van
oming 40-jarige ambtsbediening Zondagmorgen
auvanl£edaclltenisrede hield over 1 Tim- 1 12,
kende over: „De dankende dienaar en zijn
alle l>d" en daarby wijzende op: 1. waarvoor hij
i. kan jl» 2. Wien hij dankt, en 3. hoe hij dankt,
2r w® Zondagavond j.l. wegens ingang van het
aden m verleend emeritaat afscheid van zijn Ge-
het Nte genomen met een predikatie over 2
schlanl 13 11. Sprekende over: „De scheidende
telijke j131" en de Gemeente" en zijn dienstwerk
Jcandiij&end met een wensch, een vermaning en
viel rpelofte, stond hij achtereenvolgens stil by
iv. [at de scheidende dienaar zijn Gemeente
idt, 2. waartoe hy haar vermaant, en 3.
hij haar beloven mag in den Naam des
n, zoo zij in de kracht des Heeren die
15 aantaning opvolgt. Namens den Kerkeraad
het Z.l de scheidende leeraar hartelyk toege-
ken door ouderling M. Anbeek, en namens
lassis Amersfoort door Ds. J. G. Meijnen,
2.2 C. Baarn, die Psalm 121 4 liet toezingen.
;r de zeer vele aanwezigen waren Burge-
iter, Wethouders en Gemeentesecretaris,
mg 4.fh namen na afloop met een handdruk van
rg. O.iBerends afscheid.
t rnm® s" K a r e 1 s e, die als Zendeling gaat
l*iLU,den te Samosir (Sumatra), heeft Zondag-
Iddag jl. afscheid genomen als predikant
ens 6.(Vrij-Evang. Gemeente te Veendam, met
predikatie over 1 Joh. 2 24, waarna hij
EREPraken richtte tot Kerkeraad, Gemeente
eugd. Hierna werd hij toegesproken door
[eden tiTing Olthof, die de Gemeente Psalm 121
1.79! deed zingen; door den heer J. Kuiper,
1.55 Winschoten, namens het Comité van den
2.35 i van Vrij-Evang. Gemeenten in Neder-
door ^1- J- Mooij Azn., van Win-
J 04^en» a's collega en vriend; door Ds. P. B.
0^78er' van Nijverdal, als voorzitter der Sa-
L91 t-Zending; en door vertegenwoordigers
1.04 Gemeenten Oude-Pekela en Muvsselkanaal.
2.11 angvereeniging zong een afscheidslied. De
13.57 igstelling uit andere Kerken was zeer
t. Het kerkgebouw was meer dan vol.
:ang was Gezang 96.
D s. A. T. "W. de Kluis, van Seroos-
e (W.) gekomen, werd Zondagmorgen by
[led. Herv. Gemeente van Vlissingen be-
5.24 i®d dooor Ds. J. S. Hartjes, aldaar, met
6.19 >r- 3:916, waarvan de hoofdgedachte
4.36 dat wy allen in waarheid en liefde te
5.09 ?en hebben aan het gebouw van Gods ge-
5.34 i Na de bevestiging werd toegezongen
313 rR 212 'Des avonds hield Dö. de Kluis
456 jintreepredikatie over 1 Cor. 1:23: „Wy
iken Christus, den Gekruiste, den Joden
ergernis en den Grieken een dwaasheid".
ü'n toespraken richtte hij zich o.m. tot den
•burgemeester Wethouder P. G. Laernoes.
Br de groote schare bevond zich ook Ds.
(Off M- Lindeboom, predikant der Geref.
t te Serooskerke (W.). Toegezongen werd
Ds. B. Zoete nam Zondagmiddag jl.
woo*?10^ van de Herv. Gemeente te
reest, die hij gedurende byna 30 jaar had
end. Velen waren opgekomen, zoowel uit
de Gemeente als daarbuiten. Gepredikt werd
over Efeze 3 20 en 21, over „de bede
Paulus", die de scheidende leeraar tot de zijne
maakte voor zijn Gemeente, die hem in di«
30 jaar zoo lief was geworden. Na den midden
zang volgden de toespraken, waarin vooral
uitkwam hoevele en hoe hechte banden werden
verbroken. Zy werden beantwoord namens de
Gemeente door een warm woord van ouderling
Zeihorst, terwijl van de talrijke collega's die
aanwezig waren nog het woord werd gevoerd
door Ds. E. G. J. Bal, van Hellendoorn, nameras
het Class. Bestuur van Zwolle, waarin
Zoete jarenlang zulk een leidende plaats had
gehad, en dat dan ook in zyn geheel tegen
woordig was, en door Ds. B. H. van den Berg,
van Nieuwleusen, als consulent. Toegezongen
werd Psalm 121 4, waarin de Gemeente hóar
bede vertolkte voor haar leeraar, die met het
afscheid van zijn Gemeente tevens afscheid
nam van'het ambt.
Ds. J. BOLMAN.
Naar „Fr. Dbl." verneemt, slipte de auto,
waarmede Ds. J. Bolman, Geref. predikant
te Schettens, Vrijdag uit Leeuwarden huis
waarts keerde, even buiten Franeker in een
bocht van den weg met het gevolg dat de
auto in een sloot naast den weg terecht
kwam. De chauffeur bekwam geen noemens
waardig letsel. Ds. Bolman evenwel liep een
ry ernstige schouderfractuur op. Hoewel Ds.
Bolman veel pijn leed, achtte de behandelende
geneesheer zijn toestand niet levensgevaarlijk.
GEEN FRIESCHE PREEK.
Te Den Haag heeft, naar de ..Ned."
verneemt, de Bijzondere Kerkeraad der Ned.
Herv. Gemeente, een verzoek van het „Krist-
lik Frysk Selskip" om een officieele gods
dienstoefening in de Friesche taal te wil
len uitsdhirijiven, afgewezen.
KINDEREN IN DE KERK
Te Middelburg zal door de Geref. Kerk
binnenkort een Gemeentevergadering gehou
den worden, waar Ds. D. Ringnalda spreken
>ver: „De kinderen der Gemeente m «ie
samenkomsten der Gemeente", aan de hand van
de volgende stellingen:
1. Zal de eenheid van het organisme der
Gemeente openbaar worden, dan kunnen de
kinderen niet worden gemist in de gewone
samenkomsten der Gemeentea
2. Tegen de z.g.n. „Kinderkerk" zyn practi-
sche en principiëele bezwaren.
3. De bediening des Woords heeft rekening
te houden met de aanwezigheid der kinderen.
4. Ook de ouders hebben hier een roeping.
DIACONIE EN CRISIS.
Naar wy vernemen, zal de Federatie van
Diaconieën in de Ned. Herv. Kerk (bureau
te Utrecht, Kromme Nieuwe Gracht, directeur
W. J. Hemmes), op Woensdag 16 November
i.s. in het Jaarbeursgebouw te Utrecht een
bijzondere vergadering voor alle aangesloten
Diaconieën houden, zulks in verband met de
crisismoeiten die er thans zijn en wellicht nog
nog komen zullen. Sprekers zullen zijn in de
eerste plaats de Federatie-voorzitter, oud-
Minister Prof. Dr. J. R. Slotemaker de Bruine
te W.assenaar, onderwerp: „De ware zin van
het Diaconaat"; en voorts Mr. Dr. S. Roze-
mond te Amsterdam, onderwerp: „De werk
loosheid en wy". Het eerste onderwerp bedoelt
de breede taak die de Diaconie heeft en die
juist thans er zoo op aan komt, te bespreken
1 het licht te stellen; het tweede onder
werp geeft de meest urgente speciale toepas
sing hierbij.
GEMEENTEZANGAVONDEN.
Te Delfshaven bestaan sinds 14 Sep
tember in de nieuwe Mathenesserkerk der
Ned. Hervormde Gemeente, waarin het prach
tig door de jeugd der Gemeente geschonken
orgel, Gemeentezangavonden. Twee avonden
(14 en 28 Sept.) werden reeds gegeven, de
derde is bepaald op Woensdag 19 October a.s.
Het doel is: beoefening en verbetering van
den Gemeentezang (ook de bezoekers kunnen
liederen opgeven). Men zingt psalmen, gezan
gen en andere niet-kerkelijk in gebruik zijnde
geestelijke liederen. Ter afwisseling wordt
gezorgd voor declamatie (o.a. door Ds. J. Ph.
Eggink, Ds. A. Adriani), viool, solozang, enz.
De kerk wordt gratis afgestaan tot dit doel.
Programma's en wenken worden kosteloos
uitgedeeld. Slechts een schaalcollecte bij den
uitgang verzamelt geld tot dekking der
onkosten en hulp in de bouwkosten der kerk.
Secretaresse van het comité is mej. C. P. E.
van Lummel, Adr. Milderstraat 52 te Rot
terdam.
CONFESSIONEELE VEREENIGING.
Te Den Haag houdt de Afdeeling Zuid-
Holland der Confessioneele Verecniging
Donderdag 20 October a.s. in „Aurora" haar
10ste algemeene vergadering. De morgen
vergadering, die om 10 uur aanvangt, is
gewijd aan huishoudelijke zaken. In de mid
dagvergadering te half 2 treedt als referent
op Ds. L. D. Poot, Ned. Herv. predikant te
Amsterdam, met het onderwerp: „Onze
afbraak en Gods opbouw".
KERKGEBOUWEN.
Te Woerd|n zal het kerkgebouw der
Ned. Hervormde Gemeente, wat het aantal
zitplaatsen betreft, uitgebreid worden zeer
waarschijnlijk door het aanbrengen
galerij in de kapel tegenover den preekstoel,
waardoor aan 100 personen weer plaats ge
geven kan worden.
NED. BIJBELGENOOTSCHAP
Te Zutphen werd dezer dagen de provin
ciale vergadering van het Ned. Bijbelgenoot
schap in Gelderland gehouden, alwaar 25 per
sonen uit alle deelen der provincie tegenwoor
dig waren. Bij de bespreking der afdeelingsbe-
langen werd medegedeeld, dat Hattem ge
splitst werd en Zutphen rijp was voor split
sing, terwijl Nunspeet en Elspeet in aanmer
king kwamen elk een eigen afdeeling te vor
men. Deze maatregelen zouden intensievere
propaganda ten goede komen. In de acht jaren
dat de binnenlandsche actie gereorganiseerd
werd, steeg het aantal afdeelingen in Neder
land van 145 op 241.
De secretaris van het Hoofdbestuur. Ds.
D. E. Boeke, gaf inlichtingen aangaande het
nadeelig saldo van het vorige jaar.
In de middagvergadering, waar verschillen
de gasten aanwezig waren, hield de heer Funke
een gevoelige, inhoudrijke voordracht in ver
band" met Bybel en jeugd. Besproken werd de
nijpende vraag: „Wat kunnen wy voor onze
kinderen doen?".
ZENDING
Steeds trager. Het Zendingsbureau te
Oegstgeest giro 6074 vraagt ons plaats
Dor het volgende:
De inkomsten der Zending zijn als een
indische stroom in den drogen tijd, hij wordt
steeds smaller en stroomt steeds trager.
Als straks de regentijd komt, zal er eerst
weer volheid en leven zijn. Zoo hopen ook
wij op de Zendingsweek die komt, maar
het steeds trager vloeien der gaven in dezen
tijd verontrust ons zeer. Ontvingen wij ver
leden jaar in de eerste 10 dagen van Octo
ber nog f20.000.nu is het in de eerste
15 dagen tot f 14.000.verminderd. Wij be
hoeven niet t^ zeggen, dat dat veel te wei
nig is. Wij hopen zeer op aller medewerking
en inspanning in de Zendingsweek wij
zien de teekenen van meeleven met dank
baarheid, wij hopen niet, dat in deze maand
de achterstand dermate zal
die niet meer in te halen
NED.HERV.ZONDAGSSCHOLEN
OP GEREF. GRONDSLAG
JAARVERGADERING
TE UTRECHT
Te Utrecht in „Terminus" kwam Zater-
middag j.L de Bond van Ned. Herv. Zondags
scholen of> Geref. grondslag, in Jaarvergade
ring bijeen, onder voorzitterschap van den
heer M. Noteboom, van Gouderak, die na
Schriftlezing en gebed, een openingswoord
sprak naar aanleiding van de gelijkenis van den
verloren zoon, erop wyzende, dat het Zondags
schoolwerk heerlijk maar moeilijk en verant
woordelijke arbeid is. Niet de werkheiligheid,
maar de genade Gods komt in de gelijkenis
heerlijk aan het licht. Beide zonen komen on-
>ns voor; de verloren zonen en dochters
zijn vele, ook in ons vaderland. Spr. schetste
den afval in Kerk, Staat en Maatschappij en
wees erop dat het Zondagsschoolwerk hooge
eischen stelt. De Heere bekwame er ons toe;
het iiS alles uit Hem.
De secretaris, de heer J. C. Schouten,
van Dordrecht, bracht jaarverslag uit en kon
een danktoon doen hooren. Het aantal aange
sloten Zondagsschoolvereenigingen steeg van
17 op 53, het aantal aangesloten Kerkeraden
van 9 op 19, het aantal persoonlijke leden van
89 op 145, het aantal abonnementen op het or
gaan van 43 op 150. Verder werden gegevens
verstrekt in het verslag over de commissie
de boekbeoordeeling, die goed werk doet;
over den bondsboekhandel, die floreert; over
de propaganda en de correspondentie. Het ver
slag bevatte woorden van warmen dank aan
het adres van den Voorzitter, die zoo zijn krach
n aan den Bond geeft.
De penningmeester, de heer H. van H 0 0 g-
dalem, te Gorinchem, wa.s al even dankbaar
gestemd. Hy kon een batig saldo vermelden
in f 1109.04.
De Voorzitter gaf bijzonderheden over den
Bondsboekhandel, en deelde mee, dat de op
laag van den Zondagsschoolrooster, welke de
voornaamste bron van inkomsten vormt, in
drie jaar van 9.000 tot 17.000 exemplaren
Voorts deed hij mededeelingen over de
andere uitgaven.
De heer C. P. B 0 g e r t, te Dordrecht, refe
reerde over het onderwerp: „Zondagsschool en
het Dogma".
Onze Zondagschool is een levende werke
lijkheid. We hebben er te doen met onze kin
deren. Onze waardeering van den mertsch
wordt bepaald door wysgeerige speculatie óf
door de Openbaring. Voor ons is de keiv? niet
moeilijk. Wy aanvaarden de gansche Heilige
Schrift als kenbron waaruit ons de kennis van
den Almachtige als Schepper van hemel en
aarde toekomt, en waaruit wij ook den mensch
leeren kennen, zooals hy door God in volko
men rechtheid is geschapen en zooals hy zich
door moedwillige ongehoorzaamheid in den
dood heeft gestort.
Wij hebben ook by ons Zondagsschoolonder-
wijs met het ontzettend feit der zonde reke
ning te houden. Zoo zullen wy er ons voor
wachten om den Christus aan onze kinderen
voor te «stellen als een model van braafheid en
deugdzaamheid, maar we zullen het voor onze
kinderen niet verbergen, dat Hy om der zonde
wil in de menschelijke natuur inkwam, opdat
Hy van den dood zou verlossen, diegenen, die
de Vader Hem gegeven heeft. Wy leeren onze
kinderen geen Christendom boven geloofsver
deeldheid. Een Christendom zonder dogma is
een hersenschim. Wij verlagen onzen Christe-
lyken godsdienst niet tot moraalreligie, maar
wij deelen onze kinderen mede uit den ry'kdom
van het Goddelijk getuigenis in het geloof, dat
de Heere ook in het kinderhart door Zijn Geest
tot levende waarheid kan maken, datgene, wat
wij in ernst en soberheid hun mogen onder
wijzen.
Dat we onze kinderen nu ook dogmatiek
moeten onderwijzen, in dien zin, dat we hen
vermoeien met de systematische uiteenzetting
van al die vraagstukken, zooal.s ze in de ge-
looofsleer aan de orde komen, is uitgesloten.
De eisch geldt: „Geeft het kind, wat des kinds
is". Maar we verwerpen de in zyn wezen ver
dorven rationalistische stelling, dat we het
kind alleen zullen meedeelen, wat het begrij
pen kan. De komst van Christus in het vleesch»
zegt Dr. Bavinck, is een volstrekt wonder. En
die waarheid zullen we toch ook onzen kinde
ren niet onthouden. Wij zaaien het Woord als
een zaad in den akker der jeugd. God zal den
wasdom geven.
Op het referaat volgde bespreking.
By de bestuursverkiezing werden de aftre
dende leden, de heeren H. van Hoogdalem
en L. Ligthart Schenk herkozen. Geko
zen werd voor den zetel namens de Kerkeraden
Ds. W. Vroegindewey, te Zegveld.
Schoolnieuws.
PROF. J. W. GEELS
Zooals we gister reeds meldden hoopt Don
derdag 27 Oct. a.s. Prof. J. W. Geels, hoog
leeraar aan de Theol. School der Chr. Geref.
Kerk te Apeldoorn en tevens nog predikant te
Hilversum, zijn zilveren jubileum als predikant
te herdenken.
Jan Willem Geels werd den 29en JVIei 1880 te
Arnhem geboren. Reeds vroeg begeerte tot het
predikambt hebbende, genoot hy zijn opleiding
- Prof. J. TV. GEELS
aan de Theol. School te Rijswijk, alwaar hij
19001907 studeerde en college liep bij
Doe. F. P. L. C. van Lingen en Doc. J.
Wisse Czn.
Den 27sten October 1907 werd cand.
Geels te 's-Gravendeel bevestigd door zyn
leermeester Doc. J. Wisse Czn., met 1
Timotheus 4 vs. 6, terwyl hy zijn intrede
in deze Gemeente deed met I Cor. 2 2. In Juni
1911 werd de roeping naar Haarlem aangeno-
en deed Ds. Geels zijn intrede met II Cor.
5 20. Gedurende een tiental jaren werd er in
de Spaarnestad met rijken zegen gewerkt. Al
spoedig was kerkuitbreiding noodzakelijk en
verrees het schoone kerkgebouw aan de Raaks.
Doch niet alleen in, maar ook buiten de ge
meente werd veel arbeid verricht, in vorm
van Evangelisatie. Vele jaren zat hy als lid
van het Schoolbestuur „Groen van Prinsterer"
waarvan hij later, bij 't vertrek van Ds. Ring
nalda, voorzitter werd. Onder zijn leiding werd
o.m. de grondslag gelegd voor de Dr. Kuyper-
school te Haarlem-Noord
In 1921 beriep de Gemeente Apeldoorn hem
voor den derden keer, aan welker roeping hy
toen gehoor gaf. In de morgenure bevestigd
door Prof. de Bruin, deed hij 's avonds zijn in
trede met Joh. 3 29. Negen jaar heeft de a.s.
jubilaris hier mogen arbeiden, zoowel in de ge
meente als onder de studenten der Thecd.
School. Meer dan in andere plaatsen heert
Apeldoorns Gemeente lief en leed met haren
leeraar gedeeld, want nog maar enkele jaren
in Apeldoorn staande, werd zijn lieve gade hem
door den dood ontnomen. Gelukkig heeft Gods
hand een zilveren rand getrokken om de zwarte
wolken, die in die jaren boven zyn gezinsleven
hingen.
Voor de laatste maal werd in 1930 van Ge
meente verwisseld. Hilversum mocht hem als
herder en leeraar ontvangen. Willende in Hil
versum ok een recht dienaar van Christus zijn,
had hy tot intreetekst gekozen Zach. 3 7.
Ook in deze Gemeente wachtte hem een breed
arbeidsveld. Den tijd, waarop de Gemeente
geen berslag legde, besteedde hy aan den arbeid
op het breede terrein des levens. Gaarne gaf
hij zyn tyd ei« krachten aan de Ned. Chr. Ra-
dio-Vereeniging, Hilversuras predikantenver-
eeniging en andere werkzaamheden in het Ko
ninkrijk Gods.
Spoedig is zijn werk echter in Hilversum af-
geloopen. De Generale Synode van dit jaar be
noemde Ds. Geels tot Professor aan de Theol.
School, in vacature van wijlen Prof. Lengkeek.
Hoewel hy nog geen afscheid van zyn Gemeen
te had genomen, is hij reeds 27 September j.L
door den President-Curator, Ds. L. de Bruyne.
van Zwolle, geïnstalleerd met Psalm 27 4.
Dinsdag 28 Sept. aanvaardde de nieuw benoemde
hoogleeraar zyn gewichtig ambt met het uit
spreken van een inaugureele rede: „Schriftge
zag en Schriftverklaring''.
Prof. Geels is van 19091932 Curator van
de Theol. School geweest. Voorts is hy Depu-
taat tot cerrespondentie van de Kerk met de
Hooge Overheid, Deputaat-Voorzitter tot ver
zorging van emeriti-predikanten enz., Depu
taat tot correspondentie van de Kerk met de
ren, lid der redactie van de „Wekker", redac
teur van „Ons Richtsnoer". Chr. Geref. Scheur
kalender en Jaarboek, bestuurslid van deD
Centr. Bond voor Inw. Zending en Philantr.
Inrichtingen.
Bij Kon. Besluit werd Prof. Geels in 1916 be
noemd tot Reserve-Veldprediker, terwijl H. M.
de Koningin hem benoemde tot ridder in de
orde van Oranje-Nassau.
Ten huize van Prof. Geels, Mauritslaan 34.
Hilversum, zal er Donderdagmiddag van 3-5
uur receptie gehouden worden, terwiil er des
avonds om 7 uur een feestvergadering is be
legd in het kerkgebouw der Chr. Geref. Ge
meente te Hilversum, Zeedyk 22.
Zondag 30 Oct. zal de jubilaris een gedachte
nisrede uitspreken, terwyl hy 's avonds af
scheid van zijn Gemeente wenscht te nemen, in
verband met zijn benoeming tot hoogleeraar.
Alsdan zullen de diensten aanvangen ressp. om
10 uur des morgens en des avonds om 5 uur.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
•.P r a a t-a vond" A'd a m-Z u I d. Woensdag
j.l. had het Locaal Comité der Vrije Univer
siteit te Amsterdam-Zuid een ..Praatavond" be
legd. In de geheel gevulde consistoriekamer
^an 4e Raphaëlpleinkerk opende de Voorzitter,
Ds. H. S. B o u m a het samenzijn.
Ds. Bouma sprak zijn blijdschap uit. dat zoo-
ve.en aan de ultnoodlglng hadden gehoor ge
geven. Door de aanwezigheid van hoogleeraren.
een directeur en den administrateur der Uni
versiteit konden de meest volkomen Inlich
tingen over „de Vr(je" worden verstrekt.
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy, als eerste
«preker, toonde aan dat de Vrfle Universiteit
alleen in het leven Is geroepen als wapen in
den geweldigen strijd tegen den geest der
eeuw. De oprichting was een geloofsstuk, in
gaande tegen al wat groot heette. De vruchten
z(jn vele. Met onderscheiden voorbeelden wordt
dit toegelicht. De Universiteit was en is onmis
baar voor ons Calvinistisch volksdeel. Ander
zijds kan echter de Universiteit niet bulten de
meerd het ,^ebed en den steun vau ons Gerefor-
Na de pau'i
die er op w
der V.U. af naast de Medische- ook de' Ni
kundige Faculteit op het program stond De
jaarvergaderingen van 1S90 en lï>08 handelden
ook reeds over de noodzakelijkheid van de Wls-
en Natuurkundige Faculteit, die voor den prln-
clpieelen strijd van zoo groote beteekenis ia.
Toen de beide toen aanwezige hoogleeraren ln
werd de mogelijkheid van oprichting
wis- en natuurkundige faculteit op
nieuw ernstig overwogen en besloten daartoe
over te gaan. De faculteit bestaat nu twee
Jaar. Spr. gaf een overzicht van wat er gedaan
Is en gedaan kan worden; stelde in het licht
hoe bij het kleine aantal leerkrachten het toch
reeds mogelijk is studenten geheel op te lelden.
De bouw en inrichting van de laboratoria voor
natuurkunde en scheikunde werd gememoreerd.
Met de prachtige Jubileumgave (Uitbreldlngs-
fonds) kon een gebouw worden verkregen en
ingericht, dat aan redelijke eischen voldoet.
Reeds zijn er ruim dertig studenten voor de
nieuwe faculteit Ingeschreven. Met een opwek
king om in geloofsgehoorzaamheid en met ver
trouwen op Gods hulp verder te arbeiden aan
de uitbreiding van deze faculteit, besloot Spr.
zUn met groote aandacht gevolgde causerie.
BU de gelegenheid, die daartoe was gesteld,
werd de opmerking gemaakt, dut de inhoud
der busjes van het V. U.-plan 1931 de financiën
voor de Wis- en Natuurkundige faculteit wel
voldoende zou versterken. Op verzoek van den
Faculteit te dekken, maar dat
dit bed» ag als een extra-gift op 29 October
J J3'1 aan heeren directeuren zou worden aan-
De heer Mr. H. B 1 e v e ld bekrachtigde
deze woorden niet als echtgenoot, maar als
Directeur der Verecniging voor H. O. op G ,G.
Mr LQIeveld bepleitte met vuur de wenschc-
leeraren Gerbrandy en Slzoo den dank der
aanwezigen had gebracht, ging Prof. Dr. C.
R.-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN.
Prof. Dr. Titus Brandsma, Rector-
magnificus, heeft op den 9den verjaardag der
Universiteit een rede gehouden over: „Het
Godsbegrip".
Na deze rede werd meegedeeld, dat de
beeldhouwer Aug. Falise aan de Universiteit
een buste van de Koningin heeft geschonken,
die in de hal een plaats gekregen heeft.
Onder de autoriteiten was Mr. S. Baron van
Heemstra, Commissaris der Koningin in
Overijssel.
CHR. GYMNASIASTENBOND.
Het hoofdbestuur van' den Chr. Gymnasiasten
Bond is voor den cursus 1932-1933 als volgt
samengesteld: praeses. Th. H. van Andel;
ab-actis I mej. A. M. Beumer; ab-actis II
A. Lührman; fiscus J. Ekering.
CHR. huishoudon6erwijs.
Te Rotterdam aan de Chr. Huishoud
en Industrieschool, Ericaplein 13-15 (direc
trice mej. O. A. van Loghem), zyn wegens
uitbreiding nog benoemd tot leerares mej. J.
den Hertog te Utrecht, voor huishoudkunde en
waschbehandeling, en mej. E. Samsom te
Alphen a. d. Rijn voor koken en voedingsleer.
VROEDVROUWENSCHOOL TE
AMSTERDAM
De Faculteit der Geneeskunde aan de Gera.
Universiteit van Amsterdam heeft in een adres
aan de Regeering de instandhouding
van de Rijkskweekschool voor vroedvrouwen te
Amsterdam verzocht. Hierbij is vooral gewe
zen op de belangen van het geneeskundig on-
derwys van genoemde Faculteit.
HOOFDBENOEMINGEN.
F e r w e r d (Herv. School), F. Riemersma,
onderw. te Sexbierum. Ing. April '33.
Hallum (Geref. School), K. Weizenbach,
hoofd te Pingjum.
ONDERWIJZERSBENOEniNGEN.
Wier den (Geref. School, hoofd H. Michel)
J. M. Dekker te Nyverdal.
Sleen (Chr. Nat. School, hoofd H. J.
Ny'kamp), S. Schoon te Zeyerveld.
Schoonoord (Herv. School)*, mej. G,
van Veen te Wezeperbrug. Voor nutt. handw.
Ee by Dokkum (Geref. School), C. van
Kammen te Dokkum.
Mechelen in België (te openen Chr.
School), mej. G. van Buuren te Den Haag.
J. VAN DER VELDE, f
Te A s p e r e n is plotseling, pas -14 jaar
i>4d, overleden de heer J. van der Velde,
hoofd der Christelijke School aan de Voor
straat aldaar.
GEREF. SCHOOLVERBAND
Te Assen zal Donderdag 24 November a.s«
in „Ons Huis" de jaarlijksche „Drentsche
Schooldag" worden gehouden, waar als spre
kers zullen optreden Prof. Dr. J. Waterink,
van Amsterdam, en Dr. L. van der Zanden, van
Groningen.
Uit het Sociale Leven.
KRINGVERGADERING „UNITAS"
Zaterdag J.L hl
radering in het' gebouw bij de Ned. Herv. Kerk
ezocht door.
De bijeenkomst stond onder leiding van doa
Bondsvoorzitter van „Unltas", de heer G. Ek-
kel. uit Utrecht.
Na opening der vergadering met gebed en
lezen van een Schriftgedeelte, sprak de voor-
deld.
De heer EkkeJ refereerde over de economise!
wijl de heer Vunderlnk sprak ov<
bespekir.g.
De bondssecretaris. de heer J. Wind. sprak
een opwekkend slotwoord, waarna de vergade
ring met dankzegging werd gesloten.
hë-, DESTRUCTIE
"tlbjAN AFGEKEURD VLEESCH
III*) (Slot.)
1 voor
eltjk.
reling,
teiiingfij hebben eenigszins uitvoerig stil ge-
Sioordcin kij de ontwikkelingsgang van de N.V
Irmo Chemische Fabrieken en van het
tructiebedrijf te Overschie (NV. „Gekro")
ldbew?at in ecn beschouwing daarvan de stof
et Enf voor de beantwoording van de vraag of
?md. 1 algemeen belang vereischt, dat het Rijk
tsche I millioen gulden bouwkapitaal verstrekt
de N.T.F.
dat a bestudeering van de hierop betrekking
n'vo'o?)end° &e8evens> door de beide in het ge-
ais k£ zijnde partijen ter beschikking gesteld,
1 kon wij tot de conclusie gekomen, dat deze
king. ap, volstrekt ontkennend moet wor-
©en k' beantwoord.
wantc volksgezondheid eischt, dat aan het
l"dd i?*aven van cadavers van afgekeurd vee
zeaI spoedig mogelijk een eind wordt ge
in bruflkt, dat destructie daarvoor in de plaats
^-tpjat gesteld.
'te kol831"!06 is noodzakelijk, dat uitvoering
n is 1de gegeven aan de bepalingen van de
z|er bfschkeuringswet en aan de beschikking
n den Minister van Arbeid, Handel en
raad verheid en Binnenlandsche Zaken en
^reb kl)dbouw van 10 April 1926.
vocht" de vleeschkeuringsw et wordt nauwkcu-
de taak der gemeenten beschreven, tcr-
1 in de bovenbedoelde beschikking de
nt u fben zijn vastgelegd waaraan destruc-
Rfn hebben te voldoen en eveneens de
ihreven, die op het af te
deszelfs steriliteit is uit
n wiifcefenen.
aan lerwacht mag worden, dat deze eischen
>r den dienst der volksgezondheid zoo-
jiig zijn opgesteld, dat daarmede een De-
jorlijke destructie is gewaar-
om ejrgd en elk gevaar voor mensch
söche! dier is afgesneden.
ra't, zk dat niet het geval, dan heeft de Rijks-
rukk^viieid de middelen om de bepalingen te
hikbarscherpen.
Wiejast staat echter, dat momenteel, zoowel
of Rj fabriek van de Gekro als die van de
N.T.F. aan de gestelde eischen voldioet.
Ware dit ten aanzien van den destructor
te Overschie niet het geval, dan zou stellig
door den dienst der volksgezondheid zijn
ingegrepen.
Onjuist is de stelling van de N.T.F., dat
„onmiddellijke Regeeringsinmenging" en
„diep ingrijpende zeggenschap van de Re
geering" noodzakelijk zou zijn om de ver
antwoordelijkheid van de gemeente te dek
ken. Die verantwoordelijkheid i s gedekt
door de bepalingen van de wet en de daar
bij aansluitende ministrieele beschikking.
En nu is het heel best mogelijk, dat de
destructor te Bergum technisch en organi
satorisch aan nog weer hoogere eischen vol
doet dan die, welke door den dienst van de
volksgezondheid zijn gesteld, dit neemt niet
weg- dat ook Overschie voldoet aan dus
danige voorwaarden* dat die volksgezondheid
geen gevaar loopt.
En dddr, daar alleen komt het op aan.
Nu is het echter mogelijk, dat men uit
gaat van de gedachte, dat voor een belang
rijk gebied als Zuid-Holland, Utrecht en
aangrenzende deelen de mogelijkheid om
aan de bepalingen van de wet te voldoen
voor alle gemeenten verzekerd moet zijn.
Met destructiebedrijven, die alleen con
tracten afsluiten met gemeenten, die voor
haar voordeelig zijn. is de volksgezondheid
niet gediend; vast moet staan, dat ook de
vee-arme gemeenten geholpen zullen worden.
Dit zal wel een der hoofdargumenten zijn
die in het debat „Woerden of Overschie"
naar voren zullen worden gebracht ter aan
beveling van «Woerden".
Immers heeft de Regeering in de bepalin
gen tot het verstrekken van bouwkapitaal
aan de N.T.F. vastgelegd- dat elke gemeente
door haar aan te wijzen moet worden ge
holpen.
Dit zou een beslissende factor kunnen
zijn, indien het destructiebedrijf te Over
schie te dien aanzien een ander standpunt
innani. Nu echter de N.V. Gekro bereid is
aan dezelfde voorwaarde te voldoen zonder
finantieele steun van 't Rijk, staat de zaak
toch wel eenigszins anders.
Welke taak heeft nu de landsoverheid in
zake de ordening der destructie.
Uit de verwarring, die thans te consta-
teeren valt, is wel gebleken, r1de onge
limiteerde vrijheid tot het stichten van
destructoren niet is aan te bevelen.
Maar wat is er dan tegen, die vrijheid
zoodanig in te perken, dat een geordende
toestand wordt geschapen?
Indien de vrijheid tot het stichten van een
destructiebedrijf aan de Ministerieele toe
stemming wordt gebonden, heeft die lands
overheid het volkomen in de hand. om het
land districtsgewijs te verdeelen en voor elk
district aan te wijzen, welke destructor het
zal bedienen. Aan het verleenen van die toe
stemming kan dan de voorwaarde worden
verbonden dat èlk der gemeenten in dat
bepaalde district moet worden geholpen en
dat het aan te wijzen bedrijf aan redelijke
technische en bedriifsz&kere eischen moet
voldoen.
Dat laatste is fitellig noodig. om te voor
komen, dat zulk een bedrijf, dat nauw samen
hangt met de volksgezondheid, plotseling
ziin taak zou beëindigen en zijn werkzaam
heid in het belang der gemeenten zou af
breken.
Districtsverdeeling achten wij dringend
gewenscht- controle van het Rijk eveneens.
Aan die voorwaarden wil de N.T.F. vol
doen, maar ook de N.V. „Gekro" is
daartoe bereid.
Het groote verschil is echter, dat de
N.T.F. daarbij als contra-prestatie het ver
strekken van staatskrukken verlangt,
terwijl het Overschiesche bedrijf dien eisch
niet stelt.
Waaruit dit verschil voortkomt?
Onze voorgaande artikelen geven er het
antwoord op:
De directie van de N.T.F. geeft rondweg
toe, dat zij er in de huidige omstandigheden
zonder steun van Rijk en Gemeente ni?t
komt. Richtte men destijds het bedrijf op,
in de verwachting er een goede zaak mee te
doen. thans wordt geconstateerd, dat van
»en dergelijk bedrijf zonder overheidssteun
geen rendement is te maken, terwijl als ge
volg daarvan ook geen geld meer kan wor
den opgenomen op de vrije mai;kt voor de
stichting van den zoo noodzakelijkcn destruc
tor in Zuid-Holland.
Het bedrijf van de N.T.F., het blijkt uit
alles- is te grootsch opgezet.
Men heeft gespeculeerd op de mogelijk-
hel het gehoele land te kunnen bedienen,
zich ecn monopolie te verwerven en die
speculatie is mislukt.
Men wist, dat de wet de mogelijkheid
open liet ook aan anderen om dit bedrijf
ter hand te nemen- maar desondanks zette
men een organisatie op, die ten hoogste, zin
zou hebben als men heel het land won.
Eén bliik in het balansoverzicht van de
N.T.F. leert, dat dit bedrijf topzwaar is en
om moet vallen, tenzij
Tenzij de Regeering helpt.
Maar is de Regeering daartoe geroepen?
Moet, nu even heel kras gezegd, met geld
van de burgerij een mislukte speculatie van
ecn particuliere onderneming worden goed
gemaakt?
„Als Amsterdam moet worden afgebroken
(„Amsterdam" is het centraal bureau van
de N.T.F. met z'n vier directeuren) dan ont
staat er een chaos op het gebied van de
destructie", riep op de persconferentie de
heer Vigeveno uit.
In alle bescheidenheid zij opgemerkt, dat
wij hier nog niet van zijn overtuigd- zip
boven.
Er is ook nog 'n bedrijfsvoering mogelijk,
die de tering naar de nering zet en, met nako
ming van de voorwaarden- die de Minister
in 1926 stelde en die ook Overschie nakomt,
de zaken op eenvoudiger leest schoeit.
Op zulk een leest, dat Bergum zichzelf
zou bedruipen, zooals Overschie zichzelf be
druipt.
Komt de N.T.F. dén tot de Regeering rnet
het verzoek zich ook het district Zuid-Hol
land c.s. te zien toegewezen, mede op grond
van het pionierswerk, ongetwijfeld door
haar verricht, dan valt daar over te praten,
dan zou de N.T.F. stellig niet alleen de
oudste, maar ook de beste brieven hebben.
Maar dan zonder de nooit vertoonde
eisch, dat de Regeering het bedrijfskapitaal
voor deze particuliere onderneming moet
verschaffen.
Die eisch zal dan vanzelf kunnen verval
len, omdat voor een reëel opgezet bedrijf,
dat zulke goede toekomstmogelijkheden
biedt- altijd nog wel geld zal zijn tc ver
krijgen. Men zie maar naar de plannen van
den Brabantschen Chr. Boerenbond, welke
wel geld weet te vinden voor een destructor
te Tilburg en niet bij het Rijk om staats
hulp aanklopt.
Vervalt deze eisch, tot het verstrekken
van bouwkapitaal niet, dan zullen de Sta-
ten-Generaal, alle departementale toezeg
ging ten spijt, zich hebben af te vragen, of
de concurreerende, eveneens particuliere
onderneming van de N.V. Gekro. niet voor
de toewijzing van het begeerde district in
aanmerking komt.
In dat opzicht is de situatie sedert 1930
geheel gewijzigd. Was er toen reden
vele partijen om er bij de Regeering op aan
te dringen den bouw van een destructor te
bevorderen, nu is er zulk een destructor,
al kan deze nog verder worden uitgebouwd.
Wij kunnen nog niet aannemen, dat de
Kamers zich in het gewaagde experiment
van een particulier bedrij f- opge
richt met staatsgeld, zullen begeven.
Want daar komt het op neer: het Rijk ver
schaft f 1.070.000- de N.T.Ff 10.000'
De Regeering moge de leeningovereen-
komst met deze maatschappij met zooveel
waarborgen omringen als zij wil, wij voor
ons zien hierin het betreden van een zeer
gevaarlijken weg, op dezelfde gronden als
Minister Verschuur in 1930 aangaf.
Waarop die weg moei uitloopcn. wanneer
11a eènigen tijd mocht blijken, dat het „ge
mengd bedrijf"met verlies zou werken (wat
bij dezen opzet waarschijnlijk is) valt met
geen mogelijkheid te zeggen.
Natuurlijk beschikt de Regcering even
tueel over de middelen tot het oefenon "an
'11 sterke zedelijke pressie op de gemeenten
(een stok kan door haar licht achter -ie ge
meentedeur worden gezet), maar de vraag
is of die pressie dan niet zeer onzedelijk
zou worden, gezien in 't licht van de moge
lijkheden, die n u nog open staan.
l)e gemeenten zullen in elk geval goed
doen zoo lang mogelijk hun vrij-
h e i d te behouden.
Zij* hebben reeds kunnen ondervinden,
waartoe het teekenon van eenzijdige con
tracten leidt en zij zullen wel dubbel op
passen niet opnieuw in dezelfde fout te ver
vallen. Nóg is er geen zekerheid, dat de
N.T.F .den destructor t«- Woerden zal stich
ten, al doet deze maatschappij 't ook voor
komen, dat het nu een kwestie van tijd ge
worden is.
De N.T.F. beschikte in 1929 reeds over con
tracten voor 60 pet. der gemeenten, het
eischte toetreding van 7ó—90 pet der ge
meenten en schrijft thans weer aan de
besturen, dat men te Woerden kan begin
nen met een percentage, dat belangrijk he
neden het contractueel gestelde minimum
ligt. Welk percentage dat dan wel is, daar
mag men naar raden.
Het is juist het weinig kaufmannlich op
treden van de N.T.F. geweest, dat in het
verleden de gemeenten kopschuw heeft ge
maakt
Thans probeert men de medewerking der
gemeenten te winnen door telkens weer to
wijzen op de leeningsovereenkomst, die men
met de Regeering heeft gesloten.behou
dens de goedkeuring van de Staten-Gene-
raal".
Het is een wonderlijke situatie, die men
daarmee schept en waaraan ook het depar
tement door de aanschrijving van 27 Sep
tember heeft bijgedragen.
Wat toch is liet geval: men beroept zich
op de Regeering om de medewerking der
gemeenten te verkrijgen en als dio mede
werking in groote meerderheid is verkre
gen. zal men daarmee de Staten-Generaal
voor een fait accompli stellen.
Als straks in de Kamers de mededecling
wordt gedaan, dat zeg 85 pet der gemeen
ten, het contract met Woerden geteekend
hebben en dus verplicht zijn hun afgekeurd
vleesch aan Woerden te leveren, is voor lo
Staten-Generaal practisch een vrije beslis
sing niet meer mogelijk.
Men heeft dan nog slechts voor den vorm
het fiat te geven op een overeenkomst, dio
vast ligt. Wanneer tenminste do Kamers
zich zulk een behandeling laten aanleunen.
Wij hebben echter de verwachting, dat 't
zoover niet komt
De Staten-Generaal zullen in volle vrij
heid hun beslissing over het al of niet ver
strekken van een millioen aan de N.T.F,
hebben te nemen.
Die volle vrijheid, ook ten aanzien van
eventueel e vroegere onderhandelingen ten
departemente, is noodig wil in het destruc-
tievraagstuk het algemeen en het landsbe
lang worden gediend.
II stond in ons bind van 15 Oct j.l.
