TWEEDE KAIVIER
Land- en Tuinbouw.
Radio Nieuws.
ZATERDAG 15 OCTOBER 1932
Je vroedvrouwenschool te Amsterdam
De minister wacht voorstellen
BEDRIJFSRADEN
'e ver, niet ver genoeg en het juiste
midden
OVERZICHT
Vergadering van 14 October 1932.
Over de sluiting der Amsterdamsche vroed-
•ouwenschool is nog wat nageboomd, echter
inder positief resultaat. De minister hield
ch aan zijn bereidverklaring tot nader
'erleg. Amsterdam kan eedaan krijgen wat
st wil, mits de Regeering maar ten naasten-
j komt aan het bedrag der f50.000 bezuini-
ng. Opvallend was, dat, voor zoover het de-
»t zakelijk werd gevoerd, vrijwel uitsluitend
terdamsche Kamerleden eraan deal-
imcn.
Over de minderwaardige wijze, waarop een
eetal afgevaardigden de discussie door hun
ïtipapisme poogden te vertroebelen, zwijgen
e, Kamer en minister negeerden volkomen
lider redevoeringen. Terecht, naar we mee-
in, omdat beiden blijk gaven van een in-
elling van hun denken geheel overeenkom
s die, welke communisten ten opzichte
n andersdenkenden plegen te vertoonen:
verdraagzaam en verdachtmakend. De heer
lereboom kan er zich op beroemen een keer
meer het zijne te hebben gedaan om in
it respect der Kamer te dalen en de heer
indt... nu ja, dien hoort men geamuseerd
[aar met een medelijdenden glimlach aan.
'Belangrijker was het volgende punt der
renda: de instelling van bedrijfsraden.
Het onderwerp „bedrijfsorganisatie" is on-
pr ons niet nieuw. Terecht heeft de heer
pelink er gisteren aan herinnerd, dat het
irste optreden van Dr. Kuyper in de Tweede
pmer al aanstonds aan de rechtsbescher-
[ing van den arbeid gewijd was. In ziin
de van 28 Nov. 1874 richtte hij tot den
jinister van Tustitie de vraag of deze gene-
jn was om „voorbereidend, onderzoeken I,
[erwegend de hand te slaan aan wat noo-
jg is om allengs te komen tot een Neder-
tnd-ch Wetboek van den Arbeid",
pt wees in de richting van organisatie van
in arbeid en bedrijfsorganisatie. Er moet en
kn zoo zeide hij, een nieuw organisch leven
bmcn. mits de organisatie niet van staats-
pge wordt opgelegd, maar eerst in het vrije
ven door usantierecht zich vorme, om daar-
k door den staat te worden gecodificeerd.
[Aan deze grondgedachte is door de anti-
jv. steeds vastgehouden, ondanks spot van
•er dan een zijde. Geleidelijk heeft in het
•ganisatiewezen het organisch karakter der
jatschappij meer en meer uitdrukking se
inden en op het terrein van den arbeid
leide hPt overleg tusschen de georgani-
de ondernemers en de georganiseerde
rkliedcn in onderscheiden bedrii en. Daar
won ook de gedachte veld niet alleen, dat
het bedrijf het gemeenschappelijk belang
jest worden gezocht, maar ook dat door
it georganiseerde bedrijfsleven op den duur
i zorg voor de naleving van allerlei over-
lidsmaatregèlen uit handen van den staat
|u kunnen worden overgenomen. Het be-
ijf leerde dus zelf bepalen wat dienstig
voor het bedrijfsleven. Dat was het groeien
,n het zaad. waaruit tenslotte de bedrijfsor-
nisatie moet opbloeien.
Minister Verschuur achtte, hoewel hij
irheen wel eens een andere gedachte heeft
jleit, zoo langzamerhand den tijd gekomen
voor wat in de maatschappij gegroeid
een zoodanigen wettelijken vorm in het
n te roepen, dat de weg gebaand werd
verde-en uitgroei en opbloei. Daartoe
illen dor de overheid bedrijfsraden in het
•orden geroepen, waar de omstandig-
iden daartoe aanleiding .geven. De leden
irden half om half door 'de vakvereeni-
Ingen van werkgevers en van werknemers
ikozen.
De bevoegdheid van den raad bestaat in
pt overwegen van allerlei voor het bedrijfs-
en en voor de goede verhouding van werk
'ers en werknemers nuttige zaken. Hem
ordt door den Minister van Arbeid om ad-
es gevraagd en hij geeft advies aan de re-
lering. 'n Verordenende bevoegdheid ont-
ingt de bedrijfsraad niet. De kosten wor-
m voor een bepaald bedrag van 50Ö tot
00 gulden door de overheid gedragen,
'at er ontbreekt, betalen de vakvereeni-
ngcn.
Hpi ontwerp sluit op voorzichtige wijze
in bij de sociale ontwikkeling der laatste
arteeuw en/ is gebaseerd op het gestaag
oeicnd gemeenschappelijk overleg, waar
in niet alleen de collectieve contracten een
tvloeisel zijn geweest, maar in het bijzon-
ir ook de vorming van bed rij fsvereen igin-
in, die zich met de uitvoering der Ziekte-
et bezig houden.
De bedrijfsraden van minister Verschuur
dus als consolidatie te beschouwen,
aarvan echter de bedoeling is tot verdere
itwikkeling te stimuleeren, aan te sporen.
De minister koos voor instellingen voor
m bedrijf, het complex van ondernemingen
dip epn soortgelijk product voortbrengen, en
niet voor instellingen voor-afzonderlijke on
dei-nemingen. De bedrijfsraad zal optreden
als orgaan van overleg, van advies, van uit
voering, van beslechting van geschillen en
I van bemiddeling. Geen verordenende be
voegdheid wordt hem dus toegekend en ook
geen technische en commercieele medezeg
genschap.
We zullen onze surnmiére samenvatting
hierbij la en. Wie zich omtrent het onder
werp in het algemeen en het ontwerp van
wet in het bijzonder nader wil oriënteeren,
raden we aan gebruik te maken van de uit
voerige en overzichtelijke beschouwingen
daarover in de dissertatie van Dr. C. Bee
kenkamp over: Bedrijfsorganisatie van anti
rev. s'andpunt beschouwd. We kunnen het
van harte aanbevelen
Zooals bekend is rees er van meer dan
één zijde verzet tegen het wetsontwerp-Ver
schuur. De liberale bezwaren, dat het ont
werp te ver zou gaan, vonden weerklank bij
Dr. Vos. De minister moest z. i. niet stimu-
'eerend optreden, maar afwachten. Boven
dien is de tijd er niet naar om vruchtbaar
overleg tusschen de groepen in het bedrijfs
leven te verwachten.
Den woordvoerder der soc.-dem., Mr. v. tl.
Bergh, ging de minister op geen s'ukken na
ver genoeg Mij wilde, gelijk hij in een hel
der en instructief betoog over medezeggen
schap, bedrijfsorganisatie en nieuwe orga
nen uiteenzette, de bedrijfsorganisatie in op
lima forma ineens met verordenende be
voegdheid, enquêterecht, enz. Van die advi-
srerende dingetjes als de minister wil, be-
teekenen niet veel en zijn allerminst „het
machtig lipgin voor socialisatie" (Dr. v. d.
Waerdcn in 1930), dat voor een soc. dem. de
I edrijfsorganisatie behoort te zijn. Ook
wenschte hij de voorkeur te geven aan on
dernemingsraden.
Van al zufke radicale hoogvliegerij wilde
de lieer Amclink niets weten. Dan komt van
heel den opzet niemandal terecht: de maat
schappij is er lang niet rijp voor. Er moe-
nog veel groeien en wie groote vruchten
oogsten wil zonder te hPbben gezaaid en ge
kweekt, maakt alles stuk en onvruchtbaar
Daarom was hij volkomen tevreden met wat
de minis'er aanbood Het is een voorzicht,g
begin, maar in de bestaande omstandighe
den is het een goed begin. Positief werd
partij gekozen voor de bedrijfsraden en te
gen de ondernemingsraden. Zouden we met
deze laatste beginnen, dan beteekende dat
oen geheel onjuist aanvaiten der dingen
t°gen de lijn der historische ontwikkeling in
n dus mislukking.
Er staan nog vele sprekers ingeschreven.
VERSLAG
opheffing van de Rijkskweek
school voor vroedvrouwen te
Amsterdam,
I j, A fc.h.) zou willen weten, welke
ei-kundlten den minister hebben geadviseerd
p e,fln/- De commissie-Weiter beriep
.Ch alleen op den verminderden leerllngontoe- 1
waar'gaUr "kt^t6' d®8kund'aen hebben he-
Het cijfer van 48 leerlingen ^ontstaan^nder
Invloed der sluiting Betwijfeld werd of Rottcr-
.ni wel allen kon opvangen.
Do heer PEEREBOOM (h.g.s.) zag In de op-
;chts
Laat
:he voorbeeld volgen op dit gebied.
var, die z'.ide behoorlükf^medewe;
id wordt.
?rdam betaalt f 20 (,00 aan het R(Jk
et-mogende patiënten. Het profiteer'
m het Rijk, zooals Dr. Vos scheen t
noodlg kan Rotterdam nog
plai
i op 8000 i
vrouw; deskundig..
vredigend Maar de eene vroedvrouw heeft he
drukker dan do andere. Dat verschllnsel kom
meer voor in vrije beroepen en daar kan d'
Regeerlng niets aan doen.
Dat nog kinderen geboren worden zonde
deskundige hulp ligt niet aitüd aan het nie
skundlgen erkenden, dat ze
ook de opleiding behouden,
eus aan van ie overleggen. Maar de bespa-
Ing moet voor het Rijk geheel of nagenoeg
ehouden blijven.
Mevr. DE VitlES (s.d.) meende uit het debat
mogen afleiden. dRt. In afwachting van
nder overleg met Amsterdam, over de opnef-
ng Jer school geen deflnlleve beslissing Is
De MlNIüTER zal zijn gegevens nogmaals
De borauiislaglngen werden gesloten.
instelling van bedrijfsraden
bleek cntlek te hebben.
arbeiders ten opzichte var
rredo kunnen
De hedrllfsradei
Zelfs de mlddeleer
bedrlifsraden
De 'liberaler
proefnemingen. Das
llen wel vrijwillig t
rrheldsllcha-
isch trucje In het b<
rdamsche school
lang van de Roorasche
heer ZANDT (s.R.p.) achtte de hezulnl-
niet op de rechte plaats gezocht 't Room-
lnstituut te Heerlen blijkt troetelkind der
-erlng te z(jn Daar ware meer te bezulnl-
geweest en dot ware beter geweest dan
iledaad te begaan om een bloeiende Inatel-
letigen. Rome wordt weer bevoor-
llng li
ïeld.
Dr. VOS (lib.)
de
•enlng. dat de l
Op het platteland zijn te
ten De vroed
dlge praktijk t
-dprflzen".
stelling van den minister c
pllstlsch.
chlkbare bedden li
ntal a£ voor de leërllng-kraamv
iultengewone verlossingen komen èn In
De bezuiniging zal l
krijgen nog wat minder, dan behoeft behoud
van de Amsterdamsche school het Rijk niets te
kosten, nu Amsterdam bereid is belangrijke
offers te brengen.
Dr SLOT MA KEU DE BRUINE (c.h.) merkte
op. dat Heerlen met Amsteidam niets te maken
heeft. Het spreken over Heerlen vertroebelt 't
Roomsch dlrectei
Rot
hoofd. (De heer Peereboom sprak ook over
minister Kooien, die met het geval niets te
maken hoeft gehad).
Aan den minister werden uitvoeriger gege
vens gevraagd b(j de behandeling van zttn be
ng. daarna zou de Kamer haar beslissing
kU.MINÏSTErt RUTS
elde. dat de Amsterdam-
varen. dat geen resultaat
Mr. v. d. BERGH (s.d.) besprak de staats
rechtelijke en maatschappeltlke problemen, die
met het ontwerp samenhangen: medezeggen
schap. bedrijfsorganisatie en do nieuwe organen
Medezeggenschap en bedrijfsorganisatie moe
ten onderscheiden. Medezeggenschap In de vast
stelling der primaire arbeidsvoorwaarden Is In
beginsel steeds erkend en Is uitgebreid door
den invloed der vakbeweging en heeft geleld
tot de collectieve contracten. Voor het sluiten
daarvan ztln geen nieuwe organen en zeker
geen bedrijfsraden noodlg. En toch denkt bet
15 dat
schiedt (de
nog te eenztldlg. <»p dit gebied k
namingsrnden nuttig werk doen
derscheldvn ondernemingen Teger
nemingsraden bestaat weinig be
•rke
betrokkei
De m
brengln
treden. Het ontwerp gat
Igszlns db_
op het bedrijf en niet op de eenheid: de onder
neming. Juist daar moet men beginnen met de
medezeggenschap, omdat de arbeiders 't dichtst
bij de onderneming staan en niet b(j het bedrijf
BH het bedrijf ls het probleem veel moeilijker.
Komende tot de bedrijfsorganisatie, die de
ordening van het bedrijfsleven op het oog he-ft
wees mr v d Bergh er op, dat hierbij met
Internationale verhoudingen moet worden ge-
BH de bedrijfsorganisatie kon men eerst den-
- - - 1D.AP
icht elgen-
conau inenten belang. De belangen
nepen behoeven echter niet aan elk
in opgeofferd, n^aar kunnen tot veri
In de richting
•rkeerdc rlch-
happtj te kunnen
dezer gedachte zt
JAPANSCHE PONTONNIERS
Bij de laatste verwikkelingen in het Oosten bleek 't van qroot belang over een geoefend
pontonnier skorps te beschikken. Vandaar dal de Jajiansche leqerleidinq al 't mogelijke
doet de manschappen in d'l moeilijke werk te oefenen. Op onze foto ziet men de pon
tonniers bezig een brug te slaan.
Het juiste midden
De heer AMELTNK (a.r.) begon met de op
merking. dat reeds op 28 Nov. 1874 Dr. Kuyper
In de Tweede Kamer over bedrijfsorganisatie
heeft gesproken, al noemde hU het woord n'el
Die gedachte heeft hü in den loop der Jaren
nader uitgewerkt en ook een zUner laatste
redevoeringen In de Kamer was ln 1910 aan
dit onderwerp gewijd.
Gedacht werd aan een organische geleding
van het mantschappelUk leven, welke organen,
onder overheldssanclle ten slotte zouden kun-
heer Amellnk zich
goed vereenigen Radi-
•edrüfs-
3 wordt
De soc.-dem dringen aan op ondernemlm
raden. Maai dat Is In strlid met de maatsch,
bchappelilke ontwikkeling, die het bedrijf vo.
onstelt Het andere is secundair. Slechts lar
den weg van bedj^fsc
nrcar.lsa^.
ot vorord-nende bevoegdheid.
Tlncipieel niets tegen.
i daar
.ui wi... „^...baarheid" gedoemd zijn.
Uitvoering van sociale wetten ligt op den
■veg vao de bedrüfsraden en het oefenen van
nvloed op de productie la een kwestie vat>
■neer verwijderde toekomst
Alleen bü bereidheid tot samenwerking bfl
werkgevers en werknemers zal van de bedrtlfs-
jrgnnleatle Iets kunnen groeien. De klassen-
itrUd moet daartoe aan kant worden gezeL
Gaarne zal de heer Amellnk dan ook aan de
:ot fctandkomlng van dit voorzichtige ontwerp
r.c-ewcrken, mits het niet door allerlei amende-
nenten getatoueerd wordt.
de bevoegdheid krtlgen B|j de
ook het alger
DE BLOEMENTEELT IN HET
WESTLAND
Buitenland neemt weinig.
De bloeme- '".It in het Westland ,ieefl
sinds de ia-en 1923—'24 nog steeds goechn
vooruitgang gemaakt Het vorig jaar heeit
het Westland \oor niet minder dan i.
'00 000 hlopmen verkocht, en ook dit sei-
r.nen belooft niet er vt— een millioen
den nmz te blijven.
Wie tl.auo aan de loc-ienveilineen in
het Westland kon.t ziet reeds de gebouwen
gevuld n.et een keur van herfstb'oemp •-
narvan de ohrysanlhen 'el domineeren
Aan de Centrale W dsche Snij:noeinan
eiling te Honselersdijk b.v. worden .ha.is
eds per da" nlm 5000 stuks groot-bi e
mige en even zooveel bos tros-chrysan-
tlien ne ovoerd, en /lot verkocht
Sinds het orie jaar, oen de bloemen-
prijzen zulk een enorme daling ondergin
gen, is het aantal der ..g.n straatventers
i iorm 1 »egor men, en wie nu oi de veiliaj
dagen langs de hoofdwegen in het West
land rijdt, ziet daar tal van driewielers
ide I ,es. transport ril wiel en enz. na ir
Den Ilaag, Delft, Rotterdam en nog wel
naar \erder gelegen plaatsen rijden, met
groote vrachten bloemen, welke in de ste
den haar weg we! vinden.
Want, dit is in deze tijden wel opvallend,
de afzet van bloemen in het binnenland is
zeer groot.
Evenals de tuinbouwproducten vin
den onze Hol I an dsche bloemen hij na overal
gesloL.n grenzen. Enkele houdess van con
senten kunnin nog iets naar Frankrijk af
zetten, doch verder heeft de export niet veel
te beteekenen. Engeland en Duitschland zijn
geen afnemers van onze bloemen. En tocii
ziin de prijzen der bloemen vrij gunstig.
Werd b.v. voor dc trosc.hrysanten pl.m.
een maand geleden van 8—10 cent besteed,
thans worden zij vlot verhandeld voor 20
cent per bosje. Ook de groot-bloemige CIkv
santen, die aan de bloemenveiling te Hon
selersdijk tot plm. 20 cent yer stuk worden
verkocht, vinden ruimen afzet in de steden,
waar deze bloemen toch niet'veel minder
dan 4045 rent moeien opbrengen.
Het Westland, dat dit jaar in groenten- en
fruitteelt geen al te ruim inkomen heeft
verkregen, heef, nu zijn hoop gevestigd op
de bloemen, waarvan de voorteekenen niet
al te ongunstig zijn wat betreft de prijzen.
MELKPOEDER V003 BINNENLANDSCH
VERBRUIK.
Vnj van helllng
De Crisis-: ivel-Centrale brengt het vol
gende ter kennis van melkpoederproducen
ten:
„In verband met het feit, dat bij de be
reiding van melkpoeder s'eerts een gederlb*
afval ontstaat, die ongeschikt is voor men-
scheiijke consumptiedoeleinden en uitslui
tend voor veevoeder an worden gebezigd
is het uil een billijkheidsoogpunt wensche
lijk te achten hiervan geenerleid-heffing te
vorderen.
Naar aanleiding hiervan is 1
te rekenen van af 2 Oct 1932 melkpoeder
produccenten 1 pet an hun totale produc
tie aan melkpoeder in het binnenland
mogen afleveren zonder daarvan heffing te
helaien".
UIT KET SOCIALE LEVEN
NOVEMBER PROP 3ANDAMAAND
Het C.N.V. heeft ook voor dit jaar de
maand November als speciale propaganda
maand voor de christelijke vakbeweging
Ix'stemd.
Van 1 tot en met 18 November worden :n
ongeveer 150 plaatsen waar Christelijke
Resturenbonden gevestigd zijn, groote open
hare propaganda-vergaderingen gehouden
Op elke vergader!' oa. twee sj»re'.er
van de christelijke vakbeweging. De onder
werpen waarover gesproken wordt nl. „In
den storm" en lvArbe'd die wacht", staan
geheel in hel teeken van deze bijzondere
tiidsomstand' heden.
Nafuurlijk zal ook getracht worden danr
waar zu!' kan medewerking van preii
kanten te verkrijgen Voorts, zoo mngelijl-
bv. door muziek, zang of declamatie, het
aantrekkelijke van deze vergaderingen te
verhoogen.
Gaarne wekken wij re-<ls. nu op tot me
dewerking om straks deze vergaderingen
zoo goed mogelijk te doen slagen. Tiendm
zenden arbeiders, ook vooral on- en ver
ZATERDAG 15
20.05 K a 1 u
21 25 W a i
21 30 Hull
21.45 Hula
22.15 Hula
22 30 Hula
r y. V lool-recltal.
KRO. „KIMJ-Uoya
i R. B B.C-Orke»,
KRO. Liedje- door Guui Keddy
KKG. ..KRO-Boys".
KKO. Liedje* door Uuus Keddy
fvRO. W
KRO. Mic
19 30 Hul «en. KRO Polltleherlrhten.
21.15 Hullen. KRO. Persberichten.
23.00 Hilvertun. VARA. Persberichten.
ZONDAG 16 i
8.30—9.S0 Hulaen NCRV: Morgenwijding,
leiden door Ds D. W. Veldkamp. Vrij Rian
Predikant te Leeuwarden. Zang door b
Chr. Uem. Zangkoor .Immanuel" der Vri
Zingen. 10 Zegenbede.
17.00—17.20 Huizen NCRV: Gewijde i
17.20 Huizen NURV: Kerkdienst uit
1—9. 8 Gebed. 9 Zingen:
Ps. 132:1. 2, 3 en 9. 10 Tekst: lix- oj»
8—11. 11 Eerste gedeelte der predikatie 12
Zingen: Ps. 131:1 en 2. j3 Twj„«1s gedeelte
der predikatie. 11 .eb»l. ló Zingen. Pe.
116:4. 1G Si Pa sg i. I. Ortf-ila|'>o.
Na beëindiging van d ,n llen-l j' '9.40 uewijde
muziek door .-ca D imes-ler-cet
MAANDAG 17 OCTOBER.
Concerten en»
1.01 Hllrtrsum. VARA. Gramofoonmuiiek.
8 15 Hulzen. NCRV. Giamofoonmuzlek.
10.30 H i 1 ve rsum. VARA. ..De Notenkrakers"
11 00 Huizen. NCRV. Concert.
11 20 Langenbe'g Populair concert.
12.00 Hilversum. VARA Kleln-orkeet.
12.30 Hui-en. NCRV. Orgelconcert.
14 30 Hilversum. VARA Gramofoonmuiiek.
14.3(1 K a I u u d b o r g. Pianospel
16.30 H I I v e r s u m VA KA. amofoonmuiieic.
10.05 Diventrfi Strlikoikest.
16 20 Langenberg. Vesperconcert.
17.00 Huizen. Ni RV Concert.
17.10 Hilversum. VARA ..De Notenkraker»"
18.50 Londen R Zlgeuneiorkcst-
NCRV. HOV.
nonlsch orkest
10.15 H 11 e r su m. VARA Voordrachten
11 45 Hilversum. VARA. Voordrachten.
14 00 Hullen- NCRV. Uitzending voor schol»
H. A v. d Hoven v. Genderen: „Voetbal
15.00 Hilversum. VARA Voordrachten.
15.15 Hulzen, NCRV. Knippen en naaien
16.30 Hulzen. NCRV. &tofversleren en boe-
18.30 H u I e n." NCRV Vragenuurtje.
20.00 Hilversum. VARA Dr. L. Hetlerman»-
Leeuwenhoek-herdenking.
Rer<di»o»ten ut
8 00 Hullen. NCRV. Schrlftlealng.
Hhvun-
Hulzen.
Dlederlke.
16.00 H u
16.40 H 11
NCRV Btibeileslng Ds. D. Sikkel
Kinderonrtje» eo»
VARA Na schooltijd.
Volledige programma's in
de Omroepglds. Mui,lelijke
fotos. L>e>t verzorgd Hmlio-
blad, 4 gld per hall |anr of
18 :L per week Ned Chr.
Radio-Vereeniglng, Voog-
lenzaog, Ede Draagt bij in
de omrneiikosten.
keeril eeorgn niseerden .oeten daarmee
worden bereikt.
Op deze vergaderingen moet dan een
stevige liuisliezoekpiopaet.n<la-artie volgeiL
Da; eisoht veel werk. Moge het met blijd
schap verricht worden en rijke vruJitun
dragen.
Vooral in dozen tijd i. oet de christelijk®
«kbex.eging worden uitgejouwd.
STAKING TE IJSSELSTEIN VOORKOMEN
Te Utrecht had een conferentie plaats
van den Rijksl>emidde!aar. prof. mr. A. C.
Joseph us Jitta, met partijen betrokken bij
het conflict van de Stoel- en Meubelfabriek
v.h. Gebrs. van Rooven te IJsselstein. Aan
hot 3lot •'er conferentie deed de Rijks^e-
middelaar een voorstel voigens hetwelk de
langekondigde lopn- jn tariefsvei laging zou
worden teruggebracht van 10 pet op 4 pet.
terwijl de technische herziening van hat
tarief wordt gehandhaafd en het garantie
loon bij tariefwerk weer zal worden .nge-
voerd Dit voorste] 3rd aanvaard zoodat
•taking is vorkomen.
DESTRUCTIE
VAN AFGEKEURD VLEESCH
n*)
In een vorig artikel hebben wij doen uit
ïmen. dat er bij het vraagstuk van de
sstructie van afgekeurd vleesch in het Wes-
n des lands vier partijen betrokken zijn:
5 gemeente op wie de verplichting rust; het
jk dat deze verplichting heeft opgelegd en
u zekere contra-verplichting gevoelt, de ge-
icenten hierin bij te staan; de N.V. Thermo-
hemische Fabrieken, welke met staatshulp
Woerden een destructor wil stichten en de
V. Gekro te Overschie welke op eigen ri-
co reeds zulk een destructor in werking
•eft gesteld.
Voor zeker valt aan te nemen, dat voor
wee groote destructoren in het Westen des
inds geen plaats zal zijn. Het destructie-
edrijf zal, wil het economisch werken, een
Dntinu-bedrijf moeten zijn en dus over veel
rondstof moeten beschikken.
Mocht de destructor te Woerden worden
esticht, dan kan die te Overschie zijn mat
in wel oprollen; blijft echter Overschie he-
chikken over de grondstof, waarop haar fa-
riek is gebaseerd, of weet het de productie
it te breiden, dan is er voor een destructor
f Woerden geen plaats. Een van beide zal
p den duur moeten wijken,
lel is dus niet te verwonderen, dat tusschen
Ie N.T.F. en Gekro een strijd is ontstaan
oet den inzet „to be or not to be".
Over en weer heeft men reeds een pers-
onferentie belegd en over en weer zal men
lok wel trachten hen. die uiteindelijk over
ie vraag „Woerden of Overschie" zullen heb
ten te beslissen, te eigen gunste te beïnvloe-
ien.
'X 1 stond ln ons blad van 13 October.
Het gevaar is niet denkbeeldig, dat deze
strijd tusschen twee concurrenten zal ver
troebelen de zaak waarom het toch in
hoofdaanleg moet gaan, nl. hoe de gemeentpn
op de beste wijze aan hun verplichtingen
krachtens de Vleeschkeuringsvvet kunnen
voldoen; dan de tweede vraag: of en zoo ja
welke rol de staat in deze aangelegenheid
heeft te spelen.
Voor de Kamer, die heeft te beslissen, mAg
geen punt van overweging uitmaken de ze
kerheid. dat „Overschie" vernietigd zou
worden, wanneer men tot „Woerden" mocht
besluiten en evenmin, dat de N.T.F. ten
zeerste gedupeerd zou worden, wanneer
haar bedrijf te Bergum geen expansie zou
kunnen verkrijgen in Woerden. Het aige-
imeen belang en niet het particulier belang
Izal den doorslag hebben te geven.
I Los van die particuliere belangen hebben
[wij de beide bedrijven: N.T.F. en Gekro te-
genover elkaar te stellen en te zien welke be
j teekenis elk daarvan voor de oplossing van
j het destructievraagstuk heeft, hoe beider be-
j drijf is ontstaan en zich heeft ontwikkeld.
De N.T.F., wij hebbpn het reeds geschre-
iven heeft met lofwaardige energie de des
tructie aangepakt toen de Vleeschkeurings
jwet tot stand was gekomen. Het heeft pio
nierswerk verricht
Evenwel dient aanstonds gezegd, dat deze
!N.V. niet uit philantropie is gesticht, maar
met het doel een 'vinstmakend be
drijf tot stand te brengen. Men had op
j,grond van voorbereidende studies de ver
wachting, dat het destructiebedrijf vrij ge
makkelijk rendeerend was te maken, mits
Imen maar kon beschikken over voldoende
I grondstof.
Het spreekt vanzelf, dat men bij de op
richting is uitgegaan van de gegevens, die
toen bekend waren, uitging van een kosten-
en batenberekening op grond van de prij
zen, die toenmaals voor de grondstoffen goi
den en wat daar verder bij kwam.
ln eersten aanleg heeft zeer sterk de be
doeling voorgezeten een monopolistisch be
drijf te verkrijgen, waarmee heel het land
ZDii kunnen worden gediend.
Die grootsche opzet bracht mee. dat men
stichtte een centraal-hureau te Amsterdam,
van waar uit de destructie van al het afge
keurde vee uit geheel het land zou kunnen
worden georganiseerd.
Blijkens een mededeeling ons gedaan
door den heer Vigeveno, voorzitter van den
Raad van Beheer van de N.T.F., achtte men
het al aanstonds noodig voor een goede be
drijfsvoering vier directeuren te benoemen:
een technicus, een koopman, een jurist en
een organisator.
De N.T.F. zou haar centrale taak alleen
goed kunnen vervullen, indien de grootsche
opzet van de bediening van het geheele land
ook verwerkelijkt zou worden.
Men rekende daarop; de verwachting be
stond. dat vrijwel alle gemeenten na korte-
ren of langeren tijd met de N.V. een con
tract zouden aangaan en dat men dus over
de noodige grondstof zou kunnen beschikken
Voor die verwachting had men ook wel
een ige grond, omdat m^n zich de medewer
king had weten te assureeren van de Ver-
eeniging van Nederlandsche Gemeenten,
welke er terecht een groot belang in zag, in
dien voor haar leden de destructieplicht op
juiste wijze kon worden overgedragen.
Zoo stonden de zaken, toen men tot alle
gemeenten in het land aanschrijvingen richt
te om zich voor de destructie bij de N.T.F.
aan te sluiten.
In het Noorden des lands kreeg men aan
stonds voldoende steun; in Friesland tee-
kendpn vrijwel alle gemeenten het hen voor
gelegde contract en al spoedig kon tol de
oprichting van den destructor t$ Bergum
worden overgegaan.
In Hoiand liep het minder gunstig. Onge
veer 60 van de gemeenten sloot zich bij de
N.T.F. aan. een percentage, dat te gering
werd geacht omdat men er van uitging, dat
men voor een rendeerend bedrijf over veel
meer grondstof zou moeten beschikken.
Men behoefde geen destructor te bouwen
in het Westen voor dat het contractueel veel
hooger percentage aansluitingen was tot
gekomen en men durfde hiertoe ook niet
over te gaan omdat dé resultaten te Bergum
uitwezen, dat de uiterste voorzichtigheid ge
boden was.
Dit bedrijf te Bergum was, kennelijk in
de verwachting, dat men met de organisatie
over .iet geheele land zou slagen, model
opgezet.
Model-bedrijven zijn mooie bedrijven, maar
het zijn niet altijd rendeerende bedrijven.
Dat gold ook voor de N.T.F. destructor te
Bergum.
„Onze fout is geweest, zeide ons Dr. Prins
van de N.T.F. „dat wij niet begrepen hebben
dat van een dergelijke zaak geen rendement
te maken was".
Inderdaad had men hier gekregen een
topzwaar bedrijf,
bedrijf.
Een centraal kantoor te Amsterdam, vier
directeuren, een groot autopark, de beste
outillages, het was alles, hoe mooi ook, voor
het enkele bedrijf te Bergum een veel te
zware belasting.
De Friesche gemeenten hadden contracten
afgesloten, die ook aan de Hollandsche wa
ren aangeboden waarbij een zekere vergoe
ding van de zijde van de N.T.F. in uitzicht
werd gesteld, doch men moest hierop spoedig
terugkomen om voortbestaan van het bedrijf
mogelijk te maken, men ging diezelfde ge
meenten een subsidie vragen Mede door de
crisis kwam de N.T.F. in de knel.
Zoo stonden de zaken toen men bij de
Regeering om hulp aanklopte.
Die aanvrage bestond in 1929 hieruit, dat
In de contracten werd ais eisch ge
steld, dat 90 van de groote en 75 van
de kleinere gemeenten zich moesten verhin
den. Het in ons vorig artikel genoemde per
centage moet in dezen zin verbeterd worden.
aan den staat werd verzocht om de gemeen
ten in Holland te bewegen zich bij de N.T.F.
aan te sluiten.
Het was echter toen reeds vast komen te
staan, dat vele der Hollandsohe gemeenten
eerst zekerheid wilden hebben, dat er ook
een destructor zou komen, alvorens zij zich
contractueel wilden verbinden.
De N.T.F. kón, volgens ons door haar ge
dane mededeelingen in 1929 beginnen. Zij
beschikte over een bankgarantie van
(S50.000 en wachtte slechts op voldoende
medewerking der gemeenten.
Zij heeft echter niet de durf gehad te
recht of ten onrechte, da blijve nu in het
midden om met 60 der gemeenten
achter zich in zee te gaan.
Toen de hank-krach van 1929 kwam, was
ook de finantieele mogelijkheid voor het bou
wen van een destructor te Woerden wegge
vallen: men kon geen geld meer voor dit
bedrijf krijgen.
Op dat oogenblik heeft de N.T.F. gesteund
door de Vereoniging van Nederlandsche Ge
meenten een beroep gedaan op het Rijk om
haar het noodige geld te versch.--.ffen. Na
jaren van onderhandeling is het haar nu
eindelijk gelukt de Regeering voor dit plan
te winnen, doch de Staten Generaal zullen
nog hun fiat moeten geven.
Hebben wij zoo geschetst hoe de N.T.F. ge
komen is in de positie, waarin zij thans ver
keert de geschiedenis van do N.V. Gekro kan
korter beschreven worden.
Ook deze N.V. is, evenals de N.T.F. opge
richt om rendeerend destructiebedrijf te
maken, waarop iets verdiend zou kunnen
worden.
De opzet was echter verder geheel anders:
Oversell ie wilde niet het geheele land be
dienen, maar slechts dat deel, dat nog niel
van een destructor voorzien was. Daarom
hier geen centraal kantnor en verdere appen
denties. Als tweede verschil valt al aan-
[stonds op dat men hier 't noodige kapitaal en
!d« nooaige durf had om een bedrijf te begin
nen. waarop gewacht werd.
He: destrurtie-bedrijf van de N.V. Gekro
werd opgericht in den tijd van laag con
junctuur, zoodat men wist voor welke moei
lijkheden men zou komen te staan. Dit leid
de er toe in den opzet zoo eenvoudig moge
lijk te blijven. Anderzijds was echter de
drang aanwezig om een bedrijf te vormen,
dat de taak der destructie op zich zou kun-
npn nemen volgens de eischen door de wet
gesteld en tot tevrederheid van de gemeenten
die men moest zien te winnen. Men wist dat
men goed moest werken, wilde men de tot
standkoming van een destructor te Woerden
voorkomen.
De economische opzet heeft er toe geleid,
dat men, zonder steun in den vorm van een
vaste bijdrage der gemeenten, zonJer verlies
kan werken zélfs bij de thans geldende zeer
lage prijzen van de eindproducten, bij een
productie, die nog lang zoo groot niel is als
die waarover de N.T.F. .,on beschikken op
grond .„n de met 60 der gemeenten af
gesloten contracten.
Terwijl do N.T.F. gehandicapt werd door
de lasten van een gmntsch opgezet ie cen
trale organisatie, die niet paste bij het be
drijf te Bergum alleen, had de Gekro de rug
gesteun van do nevenbedrijven en verdere
voordeelen als bijv het bezit van een soor
het doel geschikte goedkoop*» fabriek e d.
Wij hebben nu in ons eerste artikel be
zien in welke positie de gemeenten in Hol
land zijn komen te verkeorpn, in de boven
staande regelen trachtten wij te schetsen
de ortwikkeling van de twee bedrijven, die
in het ge.l g zijn. wij hopen in staat t- zijn
in een slotartikel de belangriike vraag te be
handelen of de Slaat goed doet het dooi de
N.T.F. gevraagde bouwkapltaal Ie verschaf
fen en of de gemeenten hij voorbaat re*-«ls
op het tot stand komen van den destructor
te Woerden mogen rekenen.
