6 MAANDAG 10 OCTOBER 1932
n
OM DE ZUIDERZEE
m
pEZWAREN TEGEN DE DROOG
MAKING
de stem eens roependen
in de woestijn?
Een vreemde brochure.
Er zijn brochures over de Zuiderzee en de
Iroogniaking verschenen. De allerzonder-
ingste is wel van den schrijver E. D. Rink,
ip wien van toepassing schijnt, wat in de
>udste Nederlandsche letterkunde gezegd
ft-ordt van
zant onder den naam van dezen auteur
eest men op het titelblad: schrijver der
LOfte omschrijvingen van vrijmetselarij.
De lezer zal niet direct bevroeden, wat
leze nadere aanduiding beteekent bij een
irochure over de Zuiderzee, een nieuwe
vereld in ons vaderland.
Doch in die nieuwe wereld zit het hem
uist. Want wie meent hier iets over de
roogmaking te vinden, komt bedrogen uit.
let hoofdmotief in deze duistere brochure
j: De uit de Zuiderzee verrijzende Polder-
anden voor de vrouw? En dan handelt de
chrijver over: de tegenwoordige; de vroege-
e en de toekomstige samenleving, o.a. in
de Nieuwe Zuidenzieeprovinciie.
Hoe wil hij het daar hebben? Kort gezegd
^jJïoo: de vrouw vruchtgebruikster, de man
debij haar inwonend; een onuitputtelijk „Na-
toonaai Fonds", in hoofdzaak gesticht door
"ftmerikaansc h e millionaire (de bro-
en.tkure verscheen in 1929!), waaruit de gelden
beschikbaar worden gesteld en voorts de
UIJwettelijke regeling, dat de vrouw, die van-
echtscheiding verlangt, morgen een
jJJbrief schrijft of beter nog een gedrukt for
mulier invult, bestemd voor den B. S., waar-
win izij verklaart, dat onmiddellijk of na een
bepaald aantal dagen haar huwelijk met
jje.den man is ontbonden, Het aantal echt
scheidingen, zegt de schrijver, zal hierdoor
en stellig verminderen en ongelukkige huwe-
sje lijken zullen van zoo korten duur zijn, dat
men er geen aandacht meer aan besteedt,
ek- Toen we (zoover waren, ging voor ons de
ggj schemering over in duisternis. Die logica
tjgkvas ons te zwaar. Maar, zoo dachten wij,
zit toch wel iets goeds in deze brochure.
Ails er eens een Carnegie te vinden was om
ietPet vredeswerk, de droogmaking der Zui-
derzee van ons over te nemen. Wat een uit-
ikkomst zou dat zijn. En hoeveel nachtmerries
„ju souden in de duisternis weghollen en nie-
"anband meer plagen.
Andere taal!
Want behalve deze onbegrijpelijke bro
chure liggen er eenige andere voor ons,
velke soms ook wel moeilijk te begrijpen
ijn voor een leek, doch die met de duf
Leer waarde krijgen.
Wij bedoelen hetgeen de heer E. de Her-
Ier, industrieel te HJaderwijk, in verschil-
ende geschriften onder de aandacht van
legeering en publiiek heeft gebracht. Nadat
rij van deze brochures successievelijk bij de
erschijning in "t kort iets hadden gezegd,
eek het ons wel de moeite waard nog'eens
tea mondelinge toelichting te vragen. Deze
welwillend verstrekt; een geheelen
norgen hebben we met inspanning geluis
terd naar de uiteenzettingen; het was een
ware jes.
Wij zijn l$ek op het gebied der inpolde
ring, dat willen we, ofschoon misschien
overbodig, even voorop zetten. En wij zuilen
ins dus wel hoeden om de meening uit te
ipreken: de hear de Herder heeft gelijk of
ingelijk. Daarbij komt, dat hij ook niet het
rir aanneemt bestudeerd deskundige te rijn;
oaar levenservaring, studie en het nauw-
:eurig volgen van de gebeurtenissen der
aatste jaren hebben hem zooveel inzicht in
ieze dingen gegeven, dat er alles voor te
leggen is om naar zijn waarschuwingen te
luisteren.
Wij hebben vele malen de Zuiderzeewer
ken gezien; we hebben bewondering gevoeld
'oor het knappe werk van Nederlandsche
ngenieurs; we hebben ook gelezen, wat van
lie zijde geschreven is; doch wanneer we
ie critiek van den heer de Herder toetsen
lan de praktijk aan hetgeen iedereen kan
ipmerken en controleeren, dan vragen we
ons af, of men er wel voldoende rekening
mee gehouden heeft
De bezwaren weerlegd?
Het is van beteekenis, dat de Zuiderzee-
vereeniging in 1930 een tegenbroohure heeft
laten schrijven door mr. K. Jansma, secreta
ris van dit college en Ir. J. Th. Thijsse,
eerst-aanwezend ingenieur bij de dienst der
Zuiderzeewerken; een geschrift van 50 pa
gina's en waarin deze gezaghebbende man
nen over 't algemeen op ernstige wijze de
bezwaren van den heer den Herder toetsen;
al geschiedt het zoo nu en dan wel iets te
veel uit de hoogte.
Immers, heel de geschiedenis der droog
making bewijst toch wel, dat ook de des
kundigen met al hun bekwaamheid, waaraan
wij niets te kort willen doen (men denke
slechts aan het leggen van een dijk in open
zee) toch ook zoekend en tastend den weg
en de oplossing gevonden hebben, althans
ineenen, dat zij er zijn.
Maar het is zeer de vraag of deze schrij
vers de stellige uitspraken van 1930 nu.
pas twee jaar later, nog wel durven te her
balen-
Men leest daar b.v.: Het zou een nare ge
schiedenis zijn, als de afsluitdijk het niet
hield; maar, zooals wij reeds hebben gezegd,
het zal niet gebeuren, want de afsluitdijk
houdt het altijd uit
Is men daar nu nog wel zoo heel zeker
van?
Is het werkelijk waar, dat men in de Wie-
ringermeerpolder een terp heeft gemaakt,
omdat het zoo weinig kostte, het een mooie
afwisseling was in het vlakke polderland en
dus „haar functies van natuurmonument en
reserve" samen blijkbaar voldoende waren
om tot de aanleg te besluiten.
Men zou zoo zeggen, dat de inpoldering
geld genoeg kost en dat de blijmoedige be
rekeningen van de schrijvers niet klopoen
op de practijk en de werkelijkheid. En zulks
ondanks het feit, dat men met het k e i 1 e e m
een zeldzaam gelukkige vondst heeft gedaan:
want deskundigen aan het werk hebben ons
wel eens in 't oor gefluisterd: als men het
keileem niet ontdekt had, was de droog
making niet te betalen geweest.
En nu is ze reeds niet te betalen, zegt de
Minister.
De nood der vlsschershevolklng.
Wat is er terecht gekomen van de ver
zekering, welike de schrijvers geven op blz. 47
van hun brochure: „Wanneer de vissoherij
ophoudt, zal die vrijkomende arbeidskracht
voor ander werk kunnen worden aange
wend; met name in de Zuiderzeepolders zal
voor veel meer honderden werk rijn, dan er
nu tientallen bij de visscherij hun brood
verdienen!"
Die uitspraak was wel heel sterk. Men
bezie ze in 't licht van het heden. Als er
voor tientallen van de honderden werk-
loozen in de visscherij dorpen thans werk
was in de Zuiderzeepolders, dan zou er een
gejuich opgaan. Nu wordt men afgescheept
met een aalmoes; en wanneer het na heel
veel moeite gelukt een paar jonge mannen
in aanmerking te brengen voor een rijks
betrekking, dan worden ze.... afgekeurd.
Er heerscht bitterheid in vele Zuiderzee-
gemeenten; maar nog meer teleurstelling.
Er worden booze waarden gesproken en ge
vaarlijke propagandisten, die anders nau
welijks geduld werden, vinden nu een dank
baar gehoor. Triumfantelijk vertelt de roode
pers, dat de S.D.A.P. een afdeeling gesticht
heeft op Urk en alizoo een bres schoot in
ddt „orthodoxe bolwerk".
Voor het geheel der bevolking zegt dat nog
niets; maar het geeft toch te denken.
In de brochure der Zulderzee-Vereeniging
zijn groote woord'en gesproken; aan de
Zuiderzeebevolking zöjn mooie beloften ge
daan; wat is er van terecht gekomen? De
vischerij ligt vrijwel plat; de nevenbedrijven
kunnen wel Jiquideeren en we hebben thans
alleen bereikt, dat er een poldertje gereed
gekomen ls en dat er een dijk ligt van deD
Oever naar Kornwerderzand, die de dood is
voor de visscherij, maar geen verbinding
geeft, omdat., het nog te gevaarlijk ls en
er met het) herstel bij of van de sluizen heel
veel tijd (en dus nog meer geld) gemoqjd zal
zijn.
In het licht van de feiten der laatste dagen
en maanden doet het wel edgenardig aan h
genoemde brochure van Jansma en Thysse
te lezen: De sombere voorspellingen van den
heer den Herder zijn niet gegrond; en
„komt hij met repliek, dan ligt het niet in
ons voornemen om van dupliek te dienen:
wij hebben van de zaak gezegd, wat er van
te zeggen is".
Dat zijn stoute woorden. Het is de vraag,
of men ze gestand kan doen. Het is nooit
verstandig zoo te spreken. Want de natuur
spot zoo vaak met menschelijke berekenin
gen. Dat hebben ook de ingenieurs aan de
Zuiderzeewerken voldoende ondervonden.
Wij willen eerlijk erkennen, dat wij onder
de indruk gekomen zijn van de beschouwin
gen van den heer den Herder en wij betreu
ren het, dat er geen deskundigen zijn, die
zijn argumenten nog eens ernstig onder
zoeken. Daarom willen wij er nog iets van
oeggen.
Gemengd Nieuws.
DOODELIJKE VAL
Te Wierden is een zekere J., doordat hij
schrok voor een koe, die hem op den weg
tegemoet liep, van zijn fiets gevallen. De
man is korten tijd daarna aan zijn verwon
dingen overleden.
BOUWT ZELF UW VLIEGMACHINE!
TE WATER GERAAKT EN VERDRONKEN.
Men meldt ons uit Waddinxveen:
Zondagavond te ongeveer zes uur is de
.J-jarige G. Vermeij, wonende aan de Zuid
kade alhier, terwijl hij op de Jan Dorekens-
kade liep, door de duisternis misleid en in
een naast den weg liggende sioot geraakt.
Voorbijgangers verlosten hem na ongeveer
drie minuten en brachten den drenkeling
naar de dichtbij gelegen garage van den heer
Heikoop. De inmiddels ontboden geneesheer
kon echter slechts den dood constateeren.
Het slachtoffer was zeer bijziende.
IK HEB DE HAND GELEGEN
In zeker blad begint de aankondiging van
een wetenschappelijk werk aldus:
„Enkele maanden geleden lagen, wij de
hand op een tweetal kleine restanten van
een paar sociaal-wetenschappelijk werken
Prachtig: ik lag de hand; wij lagen de
hand; wij hebben de hand gelegen enz.
Op de groote luchtvaart-tentoonstelling te Berlijn exposeert een vliegtuigen-fabriek ma
chines, die men zélf kan samenstellen. De onderdeelen worden door de fabriek geleverd
maar de vlieger-amateur zet dan zelf zijn machine in elkaar. Onze foto toont hoe zulk
een zelfgebouwde vliegmachine er uitziet.
AUTO- EN MOTORONGELUKKEN
Zaterdagmiddag heeft op den hoek 'van de
Rietdijkstraat te Hóek van Holland een bot
sing plaats gehad tusschen een motorrijder
en een vrachtauto van den bode Den Hader
uit Maassluis.
Teneinde nog te trachten den motorrijder
nog te ontwijken, reed de auto tegen een
hekwerk. De motorrijder geraakte echter
toch bekneld, en bekwam eenigie lichte ver
wondingen, terwijl hij klaagde over pijn in
de borst. De jongeman M. L. van B. uit
Hoek van Holland, is naar zijn woning ver
voerd. Zoowel de motor als auto worden ge
havend.
Te Ermelo reed een luxe auto met ge
dempte lidhten boven op een met een paard
bespannen rijtuigje. Het paard met den wa
gen werden weggeslingerd en de voerman
werd op de straat gesmakt. Wonder boven
wonder kwam hij met den schrik vrij. Rij
tuig en luxe auto werden totaal vernield.
Te Amsterdam is in den nacht van
Zaterdag op Zondag een man van 66 jaar.
die een handkar duwde bij de Muiderpoort
aangereden door een auto. Met een gebroken
been is hij door den Geneeskundigen Dienst
naar het Onze Lieve Vrouwegasthuis over-
gebracht.
Gisternacht is op den Overtoom bij de
Anna Vondelstraat een man van 76 jaar aan
gereden door een auto. Met een hersenschud
ding is de man naar het Tesselschadezieken-
huis overgebracht
Te Amersfoort is de 60-jarige N. Schol
ten op de Daan Fockemalaan door een auto
bus aangereden. Met een beenbreuk en een
gebroken neusbeen is die man in vrij ernsti-
gen toestand naar het ziekenhuis gebraóht
Te Best (N.Br.) is een bestelauto op een
melkwagen gereden doordat een auto, welke
uit de richting Eindhoven, kwam, verzuim
de het licht te dooven. Persoonlijke ongeluk
ken zijn niet. voorgekomen, doch het paard
heeft zoodanige verwondingen opgeloopen
dat het waarschijnlijk zal moeten worden
afgemaakt. De melkwagen en de bestelauto
werden zeer ernstig beschadigd. De bestuur
der van de auto die zijn lichten niet doofde
is doorgereden. De politie heeft de zaak in
onderzoek.
Te Oss (N.Br.) is de 50-jarige Van Bal-
legoy door een auto gegrepen en tegen den
grond geworpen. Met een ernstige hoofd
wonde is de man naar het ziekenhuis te Oss
vervoerd. Zijn toestand is ernstig.
TRAGISCH ONGEVAL
Men meldt ons uit Hooge-Zwaluwe:
Toen Zaterdagmiddag mej. M. met haar
echtgenoot aan haar nichtje, dat voor een
verkeersongeval in het ziekenhuis te Breda
vertoeft, een bezoek wilde brengen, werd zij
onder Wagenberg door een vrachtauto, met
bieten geladen, aangereden. Haar beenen
werden gebroken en haar rijwiel vernield.
Zij werd onmiddellijk naar het ziekenhuis
te Breda vervoerd.
KIND VERBRAND
Het P/o jarig kind van J. de J. uit Made
(N.Br.) viel tegen een brandende kachel en
ibekwam zulke ernstige brandwonden dat
direct geneeskundige hulp moest warden in
geroepen.
BRANDSTICHTING
Ter beschikking van de justitie te Win
schoten is gesteld zekere H. uit Stadskanaal,
verdacht van brandstichting in zeven koren-
mijten, waarvan zes van zijn te Stadskanaal
wonenden stiefvader S.
INBRAKEN TE NIJMEGEN.
's Nachts zyn te Nijmegen op vier plaatsen
inbraken gepleegd, vermoedelijk door kermis
gasten. Ingebroken werd in een villa te Hees,
'n villa op den Berg-en-Dalschenweg en in een
villa in de Voorstadlaan. Hier werden de
dieven verrast en konden geen buit maken.
Ook werd ingebroken in de villa van den heer
Jurgens op den Kwakkenweg, waar een party
tafelzilver werd medegenomen. Toen de dief
wilde vertrekken werd hij verrast door een
controleur van de nachtveiligheidsdienst. De
man nam de vlucht en wierp het tafelzilver
weg. De politie volgt eenige sporen. Dit is
reeds de vyfde inbraak in Nijmegen sinds
Donderdagavond.
VERDRONKEN
Personeel van de politieboot te Amsterdam
heeft uit het water van den Singel het lijkje
van een 6-jarig knaapje opgehaald. Het kind
werd sedert Donderdag vermist.
MISDAAD?
Bij sluis 1 onder den Dungen te 's-Herto-
genbosch is het lijk van een onbekenden man
opgehaald. Het lijk had een hoofdwonde en
moet ongeveer 14 dagen in hot water heb
ben gelegen. De politie stelt een onderzoek in.
EEN WINDHOOS
Men meldt ons uit Deventer: Zondagmor
gen is tijdens een kort doch hevig onweder
een windhoos in deze omgeving voorgeko
men. Bij den kweeker Spijker aan den Twel-
losöhen Weg werden de kruinen van een
aantal hoornen afgerukt en een groot aantal
ruiten van de fruitkassen kapot geslagen. Bij
de uitspanning „De Platvoet" aan den weg
naar Zwolle werd een zware schutting ver
nield en is een houten gebouwtje omgewaaid.
Eenige huizen in de omgeving kregen sohade
aan het dak. Persoonlijke ongelukken had
den niet plaats.
Van communistische zyde was dezer dagen
te Ter Heyde (gem. Monster) een debat
avond belegd met den bekenden propagandist,
de heer Kloosterman.
De bijeenkomst werd gehouden in 'n zaaltje
by het café de Gunst.
Blykbaar was dit zaaltje niet meer bere
kend op zulk een zwaarwichtige politieke
bijeenkomst, althans, te midden van een ste
vige redevoering zakte plotseling een deel
van de vergaderden door de vloer.
Natuurlijk gaf deze gebeurtenis nog al
eenige consternatie, maar de vergadering kon
toch verder worden voortgezet.
Nieuwe schrik werd even later veroorzaakt,
toen plotseling de in de zaal aanwezige po
litiemannen opstonden, teneinde wat herrie-
makende jongelui buiten het gebouw tot be
daren te brengen.
Verschillende personen in de zaal verkeer
den in de meening dat in de vergadering iets
niet in orde was en deze ontruimd was, en zoo
ontstond plotseling zulk een gedrang, dat
eenige ruiten werden ingedrukt.
BRANDEN
Door onbekende oorzaak ontstond brand in
de woning van landbouwer K. in Eschoten
onder Ede. De woning alsmede een hooiberg
werden door het vuur vernield. Ook kwamen
nog een 25-tal varkens in de vlammen om.
Van den inboedel kon niets gered worden.
Alleen het huis was laag verzekerd.
Te Zaandam ontstond door een vonk uit
een fabrieksschoorsteen brand bij de boerde
rij van K. de Boer. Een hooischelf
60.000 Kg. ging verloren. De brandweer sl
de erin, de boerderij te vrijwaren.
Kunst en Letteren.
„RITSELINGEN"
De firma La Rivière en Voorhoeve te
Zwolle zal binnen enkele dagen in haa-r
fonds doen verschijnen een dichtbundel
„R i ts e 1 i nge n" door H. VV. Aaldere. die
sinds 1920 als medewerker van „Timo-
theus" en ook van andere tijdschriften door
zijn publicaties in Christelijke kringen geen
onbekende is.
Het i3 een verzameling verzen over zeer
uiteenloopende onderwerpen, maar de die
pe beheerschende toon is die van de waar
achtige religiositeit
De uitvoering van het werkje zal pnma
zijn.
TERUG NA KOMMANDO
Dit Afrikaansche verhaal vertelt de avon
turen van Willie Steyn en vier andere
krijgsgevangenen. Het boekje is geschreven
door L. A. Visagie en uitgegeven bij Natio
nale Pers te Kaapstad.
Het is een oorlogsboek, waarvoor de stof
ontleend werd aan de strijd tusschen Boeren
en Britten. Eenige Afrikaansche soldaten
worden gevangengenomen, opgesloten in 't
kamp op Groempunt Zij worden, tengevolge
vooral van ontsnappingspogingen, getrans
porteerd naar Ceylon, maar weten de laat
ste nacht van hun verblijf van T schip te
ontsnappen. Een Russisch oorlogsschip, uit
Oost-Azië teriigkeerend, pikt hen op en
brengt hen naar Rusland. Over Duitschland
en Nederland, door Duitsch Zuid-West ge
lukt het tenslotte eenigën hunner, het oor
logsterrein weer te bereiken.
Prof. Pienaar, die een inleiding tot 't ver
haal schreef, zegt terecht, dat het boekje
historisch-documentaire waarde bezit (het
werpt licht op behandeling van krijgsge
vangenen, ontsnappingstrucs, vooral de sym
pathie van de Europeesche volken voor het
Boerenvolk), maar ook nationale: „Ek is
daarvan oortuig, dat so'n voorbeeld van on-
verskrokke vasberadenheid en diepgewor
telde patriotisme 'n heilsame en inspireren
de invloed moet uitoefen".
„Terug na kommando" laat zich prettig
lezen* het is boeiende lectuur. Kunst is het
niet geworden, maar Visagie heeft daar
waarschijnlijk ook niet naar gestreefd. De
geest, de mentaliteit i3 geheel die van den
Boer uit 190L
VONDEL'S „GEBROEDERS"
Onder Vondel's tooneelwerken neemt „Ge
broeders" een zéér belangrijke plaats in.
„Vondel aldus Anton van Duinkerken
heeft het geschreven in de jaren, die voor
zijn persoonlike leven van de meest beslis
sende betekenis zijn geweest. Behoudens een
bijna paar duizend prachtige alexandrijnen
en een monumentaal voorbeeld van zuivere
iduologiese dramatiek, heeft hij ons een men-
selik document en een goddelik ordes-con
cept nagelaten, hetwelk te veronachtzamen
zondig zijn zou. „Gij hebt voor de eeuwig
heid geschreven", zei Vossius, nadat hij
Radio Nieuws.
MAANDAG 10 OCTOBER
uodborg: Symphon le-orkest
den R.: BBC-orkest
rsch&u: Omroeporkest
AVRO: Omroeporkest
AVRO: Gramofoonmuzlelc
18.80 Hu 1 x
00 Hilversum AVRO: Boekenhalfuur
21.00 Hulzen NCRV: Declamatie mevr. Nelljï
ontie- eo Persberichten
NCRV: Politieberichten
i NCRV: Persberichten
AVRO: Persberichten
DINSDAG 11 OCTOBER
Concerten en»
Hulzen KRO: Morgenconcert
Hilversum AVRO: GramofoonmuxleK
Hulzen KRO: Orkest
Hilversum AVRO: Gramofoonmuzielc
AVRO: Solisten-concert
Huizen KRO: Lunchconcert
Daventry: Orgelconcert
Hilversum AVRO: Gra/mofoonmuzicü
Hilversum AVRO: Lunchconcert
Hulzen KRO: Gramofoonmuziek
Hilversum AVRO: GramofoonmuzieK
Kalundborg: Instrumentaal ensemble
Londen R.: Schot9ch Studlo-orkeet
Hulzen KRO: Viool-recital
Hilversum AVRO: Plano-recital
Langenberg: Vesperconcert
Warschau: Symphonie-concert
Hilversum AVRO: Kinderkoor.
Huizen KRO: Gramofoonmuziek
Warschau: Populair concert
Hilversum AVRO: GramofoonmueieK
Hulzen KRO: Gramofoonmuziek
Hilversum AVRO: Kovacs Lajoa
Langenberg: Concert
Daventry: Militair orkest
Parijs-El ff el: Plano-recital
Hulzen KRO: Orkest
AVRO; Morgenwijding
17.00 Hilversum AVRO Max Tak; Charles
Gounod
19.30 Huizen KRO: Dr Bmest Claee: De hei
ligen van Siohem
19.80 Hilversum AVRO: Engelsch voor be
ginners
Politie- en P e r b r 1 o b t n
12.01 Hulzen KRO: Politleberiohent
19.30 Hulzen. KRO. Politieberichten.
„Gebroeders" gelezen had."
Toch, „Gebroeders" is ondanks zijn groote
beteekenis. bij het onderwijs der literatuur
veronachtzaamd. Mede om dit verzuim te
herstellen, zal een nieuwe tekstuitgave ter
perse gelegd worden door J. Muusses te
Ptirm erend. Dr. Cath. C. v. d. Graft, mede-
Avorkster aan de Vondeluitgave der Wereld
bibliotheek en „Vondelkroniek", heeft de
tekst van verklaring voorzien en het draina
met een studie ingeleid.
BJÖRNSTJERNE BJÖRNSON
Het zal dit jaar 8 December honderd jaar
geleden zijn, dat de bekende Noorsche schrij
ver Björnson geboren Averd. Het spreekt
vanzelf, dat Noorwegen deze nationale groot
heid zal vieren. Reeds thans heeft zich
onder leiding van den Minister van Onder
wijs Nils Traedal een commissie gevormd,
om uitgebreide feestelijkheden te organisee-
ren. Te Oslo zullen gala-voorstellingen gege
ven Avordien van Björnson's drama's, ook
van „De Koningsbroeders", een AA-erk, dat
eerst verleden jaar werd ontdekt. Voorts
zullen lezingen en tentoonstellingen AA-orden
gehouden en een herdenkingsdienst bij 's
dichters graf te Oslo.
AVONTUREN VAN JOOSJE PINDA EN PIETJE ROET
door G. TH. ROTMAN
3. Op zekeren dag kwam Joosjie Pinda
Pietje Roet tegen. Dat Avas een negertje, die
in een kistje een marmotje droeg en dat
voor een cent liet zien. Maar bij Pietje gin
gen de zaken ook al slecht „Weet je Avat?"
zei Joosje Pinda, „we moeiten samen een
firma oprichten: Pinda Co.!"
4. Zoo gebeurde het Joosje en Pietje
maakten een groot bord, Avaarop ze met
groote letters de firmanaam schilderden, en
ieder die A-oor 5 ct. „pinda" kocht mocht
gratis het marmotje zien. Dat hielp! De
klanten kwamen bij stroomen aanzetten. Hu,
wat keken de concurrenten leelijk!
(Wordt Woensdag vervolgd.)
DE VAL VAN KONSTANTINOPEL
Door LEWIS WALLACE Naar het Engelsch door ALMA
Na zijn terugkomst va<n het nachtelijk be
zoek aan Mohammed had de graaf de beman
ning zijner galei duchtig geoefend voor den
landdienst. Negen van hen Avaren ervaren
ruiters, en daar zij hem het geschiktst voor
kwamen onderriohtte hij hen in den Avapen-
ihandel. Hij Avilde zich in deze kleine schaar
eon deugdelijken steun verzekeren. Zijn be
doeling was, dat acht van hen hem bij een
aanval van terzijde zouden beAvakcn, en naar
gelang van den strijd zich AvaaiersgeAvijze
zouden aaneensluiten, of van elkander gaan.
De negende man vormde de achterhoede.
Maanden achtereen had hij hen dagelijks in
slagorde gesteld en hen gedrild; en daar de
exercities in het Hippodroom plaats vonden,
had de belangstelling van A'ele toeschouwers
zeer aanmoedigend gewerkt op het negental.
De Aveddenschap met Mohammed had den
graaf nieuwe veerkracht gegeven. Hij be
studeerde de kansen van den naderen strijd
en achtte het niet mogelijk de stad met goed
gevolg te verdedigen. Hij zou in ieder geval
zijn best doen, en viel het anders uit dan hij
verwaohtte, het zou niet aan hem te wijten
zijn.
Het gevaar, hij Avist het maar al te goed,
school in de godsdienstige oneenigheden der
Grieken; toch geloofde hij dat de eerste
ernstige botsing met de Turken, het eerste
bloedvergieten, de strijdende partijen althans
tijdelijk zou vereenigen.
De lieden echter, die gVaaf Corti Avilden
bijstaan in den strijd schenen niet te kun
nen gelooven, dat de Sultan werkelijk van
(141
plan was tegen hun stad op te trekken. En
zoo hij het doet, wat zou het dan nog?
vraagden zij. Alleen een jonge heethoofd zou
zulke dwaze plannen kunnen maken. Als
hij komt zullen wij hem de banier der
Heilige Maagd van Blacherne laten zien!
Waagde iemand het hoofd te schudden over
den toren op het Asoaneton-voorgebergte, die
zoo hoog was, dat men van het met zink
bedekte dak over de omringde heuvelen
heen tot bijna in Konstantinopel kon zien,
dan spotte de zorgelooze bevolking over zulk
een overdrijving en beAveerde: Ons te be
gluren is niet moeilijk, maar op ons te
schieten... dat is iets anders! Torens met
muren, dertig voet dik, zijn niet verplaats
baar.
Op zekeren dag ging het gerucht, dat een
■kanon der Avaterbatterij van het nieuAve
Turksche fort een voorbijvarend schip in
den grond had geboord.
Welke vlag voerde het schip?
De Venetiaansche.
Dan spreekt het vanzelf! riep het volk.
De Sultan Av*il de Venetianen uit de ZAArarte
Zee houden. De Turken en de Venetianen
hebben altijd met elkander overhoop ge
legen.
Kort daarna kwam het bericht dat de
Sultan, die nog steeds te Basch-Kegan ver
toefde, (Avaarschijnlijk omdat de lucht aan
den Bosporus hem beter leek dan die te
Adrianopel!) een verdrag had gesloten met
don Podesta van Galata, waarbij deze zich
verbond neutraal te blijven, maar zelfs deze
tijding kon de gelijkmoedigheid der Byzan
tijnen niet verstoren. Ook gebeurde het wel
dat een zwerver, misschien een handelsman
meer Avaarschijnlijk een spion, den Avinke-
liers op de bazaars van Byzantium allerlei
verhalen opdischte van nieuwe kanonnen
voor den Sultan, zoo groot dat zes man er
tegelijk door doodgeschoten konden worden.
Maar de Grieken lachten er mee. Sommi
gen zeiden: De Turk is zeker van plan 't
mannetje in de maan van Ramazan te sa-
lueeren!... Anderen zeiden: Hij is toch nog
dAvazer dan wij dachten. Er zijn vele heu
velen op den Aveg naar Adrianopel, en aan
den voet van iederen heuvel is een brug.
Om hier te komen zal hij vleugelen moeten
maken voor zijn kanonnen, en zelfs dan nog
zal het lang duren, eer hij ze zal kunnen
leeren vliegen.
Dan Aveer gingen andere geruchten van
mond tot mond: De Sultan zou in de Azia
tische provinciën aan de overzijde gansche
drommen bijeenverzamelen. Hij had reeds
een half millioen onder de Avapenen, maar
hij trachtte het tot een millioen te brengen
O, dat is zeker cxm Hunyades en zijn
Hongaren voorgoed tot rust te brengen,
luidde het luchthartige antwoord, 't Is heel
verstandig van den Sultan zooveel man
schappen op te roepen.
Ter verontschuldiging van het zorgelooze
publiek kan echter dienön dat de poorten
der stad,.zelfs de havenpoorten, dag en
nacht open bleven.
Zie maar, zei men, de Keizer blijft er
ook heel kalm onder. En hij heeft toch Avel
het meest te verliezen. Al is hij een azv-
m i e t, hij is toch een militair. Hij heeft zijn
gezanten bij :den Sultan, en Avaaroni anders
dan om raad van hen te ontvangen?
Eindelijk Avorden de Grieksche gezanten
door Mohammed teruggezonden. Dit ge
schiedde toen hij te Basch-Kegan was. Zij-
zelven brachten de tijding over. Hoe zorg-
Avekkend dlit ook avus, toch bleef het volk
goedsmoeds. De kerken, met name de S.
Sophia, werden drukker dan anders, vooral
door de vrouwen, bezocht; maar daar bleef
het bij, want het handelsverkeer ging onge
stoord voort, zelfs met het Tupksche kamp
Do Byzantijnen Avedijverden zelfs met hun
buren te Galata om de levering van allerlei
benoodigdheden aan de Turken, Ja, men
kon zelfs dagelijks een afdeeling van de
keizerlijke garde zien uittrekken ter hege
leiding van een Avagen, beladen met de uit-
gezochtste eetAvaren en Ayijnen voor Basch-
Kegan bestemd Avelke wagen den dienst-
doenden officier overgegeven Averd met de
boodschap: Van Zijne Majesteit den Keizer
der Romeinen en Grieken aan Mohammed
den Sultan der Turken. Voorspoed en lang
leven Avorden den Sultan toegeAvenscht.
Als dit niet andere Avaren dan ijdele plicht
plegingen, als de betrekkingen tusschen de
beide monarchen zoo Avankel stonden, als er
oorlog broeide, AA at moest men dan van den
Keizer denken?
Zes maanden voordat de Turken met den
bouAv van het niemve fort begonnen waren,
had Konstantinopel een geheime kennis
geving ontvangen aangaande Mohammeds
plannen. De Avaai-schuAAdng kAvam van Kalil
Pacha. Of Kalil gedreven werd door mede
lijden, vriendschap of geldzucht, doet hier
niet te. zake, maar zooveel is zeker dat
Konstantijn de wanrschuAA'ing ter harte nam.
Hij riep den Raad bijeen en stdde een oor-
logsveiklaring voor, maar men*vond beter
oen vijand een gezandschap te zenden om te
prolcsteeren. Een hooghartig antAvoord Avas
het cenig gevolg. Toen de Keizer zag hoe
angstvallig zijn raadslieden waren, besloot
hij een dubbel spel to spelen. Hun ter wille
zond hij den Sultan geschenken, deed hem
grocte geldelijke aanbiedingen, en zocht op
alleriei Avijzen zijn hart te vermurwen; maar
A\as intusschen tot zijn eigen geruststelling
op tegenweer bedacht
Van den beginnen dwong hij er zich toe
om twee geAvichtige feiten onder de oogen
te zien: eerstens, dat zijn strijdbare onder
danen zich in de kloosters hadden begraven
en ien tAA-eede dat de geestelijkheid hem
vijandig gezind was, zoo zelfs, dat velen
openlijk verklaarden een Turk te verkiezen
boven een azy miet. Hij zag slechts één
uitweg. Europa Avemelde van huursoldaten.
Misschien kon de Paus hem een voldoend
aantal manschappen zenden. Zou Zijne Hei
ligheid dat voor hem Avillen doen? De
dappere Keizer zond een gezantschap naar
Rome, met belofte van onderwerping aan
den Pauseiijken Stoel, zoo hem om Christus'
wil hulp verleend werd.
Intusschen reisden zijn agenten overal
heen, om mondvoorraad en Avapenen en
krijgsmateriaal A-an alle soorten op te koo-
pen. Hiermede had het overblijfsel van zijn
zeemacht de handen vol. De voorraad in het
magazijn onder het Hippodroom groeide ge
stadig aan. Toon het fort te Roumeli Hissar
gereed was zag hij zich op één punt ten
minste gerust gesteld, Avant hij begreep
maar al te goed dat het tot een beleg zou
moeten komen. Hoe dikAvijls beklom hij den
Ica&kstoren, om te zien of er nog geen hulp
kAvam opdagen!... Het fiere ridderlijke hart
leed onder de beleedingen van den trotschen
Turk, leed onder de verblinding van zijn
eigen volk, dat het dreigend gevaar niet zag
en onhekAvaam Avas om als een eenig man op
te staan en dat gevaar heldhaftig het hoofd
te bieden.
Rondom Konstantinopel bevonden zich
uitgestrekte landerijen. Toi nog toe hadden
de Grieksche boeren geen overlast gehad
van de Turken. Maar in Juni, toen de velden
Avit begonnen te worden om te oogsten, kwa
men gansche troepen muilezels en cavalerie*
paarden de velden plattreden. De land-
bouAvers snelden toe om hun eigendom te
beschermen, maar de Turksche soldaten
dreven hen terug. Zij beklaagden zich bij
den Keizer, waarop hij een gezantschap naar
den Sultan zond, met dringend verzoek om
den oogst te willen sparen. Tot eenig ant
woord beval Mohammed een zoon van Isfen-
diar, zijn bloedverwant, den oogst te gaan
vernielen. De boeren boden dapper tegen
stand en niet zonder gevolg. In het zui'ien
en op de velden bij Hissar in het noorden
vielen aan beide (rijden slachtoffers. Zoodra
Konstantijn dit A'ernam, ontbood hij graaf
Corti.
Wat wij lang gevreesd hebben is ge
beurd, zei hij. Het eerste bloed is vergoten.
Mijn A'olk is op zijn eigen grondgebied aan
gevallen en doodgeslagen. Hun lichamen
liggen onbegraven op het veld. De oorlog
kan niet langer vermeden worden. De hulp
troepen van den Heilige Vader zijn nog Avel
niet aangekomen, maar zij zijn op weg en
tot zoolang moeten wij ons zeiven helpen.
Tk kan niet ontkennen dat mijn volk zich
koud en onverschillig betoond heeft en
daarom zal ik een laatste poging Avagen en
zie of ik ze Avakker kan schudden. Ga naar
Hissar en verzamel de gesneuvelden. Laat
de doode lichamen in de stad brengen en in
het Hippodroom ten toon stellen. Misschien
zullen hun wonden en hun bloed eenige
uitAverking hebben; zoo niet, dan moge God
deze stad bijstaan. Ik zal u de noodige man
schappen meegeven. r
Wordt vervolgd
