BINNENLAND.
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1932'
TWEEDE BLAD PAG. 5
ECONOMISCHE PROBLEMEN
GELD EN WAARDEVASTHEID
In normale tijden zorgen de autoriteiten,
belast met de geldcirculatie, voor het goed
•functionneeren van het geheel. De circula-
tiëbankl eiders hebben hier een moeilijke,
doch dankbare taak te vervullen en zij heb
ben die betrekkelijk goed vervuld, tenmin
ste in de jaren voor den wapenstilstand.
Daarna zijn door omstandigheden zulke
groote fouten gemaakt, dat wij nu in een
impasse zijn aangeland. In normale tijden
zal een spanning tusschen binnen- en bui-
tenlandsch prijsniveau langs natuurlijken
weg worden genivelleerd. Hebben de prijzen
in een bepaald land neiging tot stijgen, dan
zal het buitenland er gaan verlcoopen. De
vraag naar remisen op het buitenland zal
toenemen en op een gegeven moment zal
goud gaan afvloeien. Neemt deze goudaf-
vloeiing groote verhoudingen aan, dlan zal
de circulatiebank haar rente verhoogen; de
andere banken nemen die rente automatisch
over en het prijsniveau zal gaan dalen.
Immers, men zal niet meer zulke groote
voorraden gaan aanhouden, omdat deze
flinke bedragen aan interest opeten, terwijl
de bedrijvigheid iets zal afnemen. Daling
van het prijsniveau tot beneden die in het
buitenland geldende, veroorzaakt het omge
keerde; het buitenland zal alsdan gaan
koopen en het gelddus uiteindelijk het
goud, stroomt het land binnen. De rente
kan dan weer worden verlaagd, de bedrij
vigheid wordt geprikkeld en de prijzen zul
len stijgen. Op deze wijze wij herhalen,
dat wij het vraagstuk slechts in zeer groote
lijnen schetsen houden die circulatieban
ken de schommelingen in de valuta binnen
grenzen. Automatisch werkt de gouden
standaard. Stijgt de wisselkoers boven een
bepaald punt, zoodat het voordeeliger is
goud te zendien (dit goud kan in het land
Van bestemming in de daar bestaande mun
ten worden vermunt, zoodat men voor een
bepaalde hoeveelheid goud een bepaald
kwantum vreemde munt kan verkrijgen),
dan zal men goud koopen en dit remittee-
ren. Men is dan steeds verzekerd van een
stabiele muntverhouding en de circulatie
bank zorgt voor de aanwezigheid van vol
doende standaardmetaal.
Af en toe breken crises uit Het eoonomi-
fiche aspect verandert; de geldmarkt geb
raakt in wanorde. Hebben wij alleen met
zuivere economische crises te maken, dan
zal ook hier het evenwichtspunt op een ge
geven moment bereikt worden. Want is de
rente aantrekkelijk genoeg het wantrou
wen in de credietwaardigheid van een land
ïs dan niet geschokt dan stroomen kapi
talen naar het centrum der hooge rente,
zoodat bij voldoende aanpassing van het
prijsniveau, de productie-capaciteit, loonen
etc. aan de veranderde omstandigheden, de
crisis binnen een relatief kort tijdsbestek
bezworen is.
Verder hebben wij tijdelijke afwijkingen
tn den prijs van het goud. Een dergelijke
afwijking bemerken wij eerst veel later,
wanneer de statistieken over langeren tijd
bekend zijn. Want goud heeft geen andere
reëele waarde, in munt uitgedrukt, dan de
wettelijk vastgestelde verhouding. Kan men
een gouden tientje aanmunten met 6.048
gram fijn goud, dan zal de goudprijs nim
mer hooger kunnen komen (in geld) dan
f 10 voor 6.048 gram. Wordt deze hooger
dan gaat men gouden tientjes versmelten en
men verkoopt het goud. Is deze lager dan
koopt men goud en munt tientjes aan. Toch
wijzigt zich de koopkracht van het goud
elk moment. Maar dit bemerkt men ten
slotte in de prijzen der goederen. Stijgt de
koopkracht, dan kan men voor een be
paalde hoeveelheid goud méér goederen
koopen, hetgeen beteekent prijsdaling der
goederen. Daalt de koopkracht van 't goud,
dan ziet men prijsstijging. In normale
tijden zijn deze fluctuaties niet groot; men
ziet deze prijsfluctuaties aan voor wijzigin
gen, die bij de goederen liggen en eerst
veel later, wanneer men de beschikking
heeft over de verschillende indexcijfers op
de wereldcentra zal mien kunnen vermoeden
dat het goud in waarde veranderd is.
Buiten deze fluctuaties op korteren ter
mijn, bestaat ook een schommeling in de
koopkracht van het goud op langeren tijd.
Dit zijn de zoogenaamde lange conjunctuur
golven. Men ziet in een bepaalde periode,
dikwijls van vijf en twintig jaar of langer,
hetzij een stage prijsstijging, hetzij een
daling van het goederenniveau. Deze prijs-
veranderingen worden aan het goud toege
schreven en men kan zich hiertegen nage
noeg niet wapenen. Men moet nu eenmaal
aanvaarden, dat de gouden standaard een
product is van menschelijk denken en daar
door dus onvolmaakt genoemd moet worden.
Heftige evenwichtsverstoring
Af en toe en gelukkig zeer sporadisch,
veroorzaken de wereldverhoudingen een hef
tige evenwichtsverstoring, waarvan het ont
staan niet bij de economische verhoudingen
alléén te zoeken is. Dan spelen politieke,
moreele en andere factoren een groote rol.
Op het moment leven wij in zulk een sterk
abnormalen tijdi Het is de liquidatie-periode
van den oorlog; het is de ineenstorting van
het na-oorlogsgebouw en het inluiden van
een nieuwe era. Binnenlandsche verhoudin
gen zijn verstoord, want men vindt geen
loonenden afzet voor het eigen product,
terwijl de markt overvoerd wordt door bui-
tenlandsche goederen, die tegen eiken prijs
worden aangeboden om maar geld te ver
krijgen. De buitenlandsche verhoudingen
zijn ontwricht doordat invoerverboden uit
gevaardigd worden en men zooveel moge
lijk de eigen behoeften in eigen land tracht
te bevredigen. Sommige staten staan voor
een financieel bankroet en kunnen niet
meer betalen. Moratoria, deviezen-regelin
gen, etc., worden uitgevaardigd en het vrije
ruilverkeer van goederen en diensten stag
neert. Daarbij komt natuurlijk in verschil
lende landen de opheffing van den gouden
standaard, omdat men niet over voldoende
goud beschikt om de importen te kunnen
betalen. Op alle gebied heerscht verwording
en wanneer deze maar groot en intens ge
noeg is, dan is de gewone economische
nivellatie niet meer mogelijk. Op politiek
gebied is het de economische oorlog, welke
woedt en die de Staten doet grijpen naar
maatregelen, welke tegen de principes der
staathuishoudkunde indruischen. Nivellatie
van prijzen kan niet intreden, omdat de
loonen verstard zijn; omdat kunstmatige
maatregelen worden genomen, zooals vast
stelling van minimumprijzen. Is deze ver
wording van langen adem, dan wijzigen
zich geleidelijk de verhoudingen, net als in
het levend organisme een aantasting van
het een of andere belangrijke orgaan het
geheele levensproces kan doen veranderen.
Met onze artikelen over geld hebben wij
slechts dfe fundamenteele kwesties willen
aanroeren; vroeger wezen wij op de voor-
en nadeelen van het verlaten van den
gouden standaard, zoodat wij op dit thema
in dit verband niet zullen terugkomen.
Genoeg zij het op te merken, dat, wanneer
de economische structuur zich zoodanig
wijzigt, dat de normale werking der be
staande regelingen niet meer kan plaats
vinden, men zal hebben te overwegen, of
wijziging in die bepalingen noodzakelijk is.
Engeland en zijn satellieten hebben, door
den bitteren nood gedwongen, den gouden
standaard verlaten en zij vermeenen daar
aan goed te hebben gedaan. Anderen hand
haven dien standaard en ook zij vermeenen
döarin een juiste politiek te volgen. Zoo
brengt een ieder zijn argumenten naar
voren om de juistheid van hun geste te
bewijzen en het spreekt vanzelf, dat in al
die redeneeringen goede en onjuiste kanten
aangetroffen worden.
Wij herhalen...... De wereldmaatschappij
heeft noodiq -tabüiteit, dus waardevastheid
van het qeldMen moet elk moment de
zekerheid hebben een zoo min mogelijk va-
rieerend prijsniveau te hebben, wat het geld
betreft.
Nu is op 't moment van het goud geble
ken, dat 't aan die eischen niet kan voldoen.
Bijzondere krachten zijn aan het werk om
die stabiliteit in gevaar te brengen. De
voorstanders van het goud zeggen, dat men
deze fase maar moet accepteeren, omdat er
niets beters te vinden is en omdat t.z.t de
normale verhoudingen weer zullen terug-
keeren. De tegenstanders ontkennen dit;
keuren den goudten standaard in den be-
staanden vorm af; wenschen een andere
internationale regeling en achten het goud
absoluut ongeschikt om die functie te blij
ven vervullen.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN
VRACHTPRIJZEN SCHEEPSVERVOER
De heer Van Dis heeft aan den Minister
van Waterstaat vragen gesteld inz. de vracht
prijzen welke de binnenschippers ont vangen
voor het vervoer van steenkolen, in op
dracht van de directie der Staatsmijnen, en
voor het vervoer van Regeeringswege van
LOONEN VAN STRAATMAKERS
De heer Van der Houven heeft den
Minister van Waterstaat opmerkzaam ge
maakt op de loonen, welke straatmakers ver
en bij de aanneemers van Rijksstraat
werken, en gevraagd of de minister bereid
is tot het treffen van maatregelen, waar
door de verregaande willekeur van deze
aanneemsters aan banden wordt gelegd.
OFFICIEELE BERICHTEN
Bij K. B. 1b benoemd tot notaris ts Zelhem,
K. H. Veenstra, caod^-no-tarle te Zutphen; tot
notaris te Renesse. M. C. van den Bout, cand.-
notaris te Goes; en tot notarie te Ridderkerk,
1L A. G. Roelants, cand.-notaris te Rotterdam.
VOOGDIJRADEN
BIJ K. B. Is aan mevr. M. J. Treu-ssart van
Rappard, greb. Heere, Md van den Voogdijraad
Den Haag I, op haar verzoek, uót die functie
ontslag verleend, onder dankbetuiging voor de
als zoodanig bewezen diensten, en is benoemd
tot lid van den Voogdijraad te Utrecht. Mr P.
NED. INDIE EN TWENTE
HET TEXTIELVRAAGSTUK
Commisie van Advies inzake de econo-
minsohe samenwerking tusschen Nederland
en Ned. Indië heeft een sub-commissie inge
steld om te rapporteeren over het Twentsch
textielvraagstuk in verband met de afzet
mogelijkheden in Nederlandsch Indië.
BOFFELRIJMEN
Bij de Baar
DE ZUID-BEVELANDSCHE
LOCAALSPOOR
NIEUWE CONFERENTIE
De directie der 'Ned. Spoorwegen wil het
personenvervoer op niet rendeerende gedeel
ten van de Zuid Bevelandsche Locaalspoor
staken, maar heeft daartoe de toestemming
noodig van de subsidieerende gemeente- en
polderbesturen. Reeds eerder heeft men daar
over geconfereerd doch zonder tot overeen
stemming te kunnen geraken.
Ook thans heeft men weder te Goes ver
gaderd, waarbij een der polders besloot zijn
subsidie geheel in te houden. Hangende het
proefproces dat daaruit zal voortvloeien, zal
de dienstregeling ongewijzigd blijven ge
handhaafd.
BEGROOTING
GEMEENTEFONDS 1933
De opbrengst van de Gemeentefondsbelas
ting, voor zoover geheven ten bate van het
fonds, wordt geraamd op f 50.000.000.
De opbrengst van de tijdelijke opcenten op
de gemeentefondsbelasting, geheven ten bate
van het fonds, wordt geraamd op f 24.000.000.
De opbrengst van 50 opcenten op die ver
mogensbelasting op f 5.000.000 geraamd, die
van de tijdelijke opcenten op de vermogens
belasting, welke nieuw- voorgesteld zijn, op
f 3.000.000. De totale raming bedraagt dus
f 82.000.000. De uitgaven worden geraamd
op f 97.231.310, zoodat de uitkeering van het
rijk aan het gemeentefonds f 15.231.310 zal
bedragen, van welk bedrag tweederde ten
laste komt van het dienstjaar 1933 en het
resteerende van de rijksbegrooting 1934.
s Utrecht,
STAATSBEDRIJF DER
ARTILLERIE-INRICHTINGEN
BEGROOTING 1933
Ingediend is de begrooting van 't Staats
bedrijf der artillerie-inrichtingen voor 1933
ten bedrage van f 11.296.000 aan lasten en
baten der exploitatie en van f701.000 aan
kapitaalsuitgaven en -ontvangsten.
Evenals vorige jaren worden eenige exem
plaren van het werkplan der artillerie-
inrichtingen voor 1933 ter griffie van de
Tweede Kamer neergelegd, ter raadpleging
voor de leden, die zulks verlangen.
NAT. VEREENIGING PRO REGE
AFD. ZUID-HOLLAND.
Onder presidium van Ds. Jac. v. Nes Czn.
kwam het algemeen bestuur van de afdee-
ling Zuid-Holland van de Nationale Vereeni-
ging „Pro Rege" Zaterdagmiddag in het
Chr. Mil. Tehuis te 's-Gravehhage in ver-
gadtering bijeen hoofdzakelijk ter bespreking
van de wintercampagne.
Besloten werd ter versterking van de pas
opgerichte afd. Bodegraven een lichtbeelden
avond aldaar te doen houden onder leiding
van een der leden van het afdeelingsbestuur.
Eind November zal te Hazerswoude een
openbare vergadering worden gehouden,
waarin op verzoek als spreker zal optreden
de heer W. G F. Scheps van Den Haag, be
stuurslid van de Prov. Afdeelinig.
Teneinde aldaar te komen tot meer leven
besloot het bestuur een deputatie uit zijn
midden een samenspreking te doen hebben
met het bestuur van de afd. Waddinxveen.
Onder leiding van het bestuurslid, den
heer Jac. de Groot van Boskoop, zal van
wege het Prov. Verband bijzondere zorg
worden besteed aan de plaatsen Gouda
Rijnsburg.
Inzake de ln November in Den Haag te
houden groote Pro Rege-radioavond zal het
bestuur zich wenden tot het hoofdbestuur
opdat het Prov. Verband hier mede de lei
ding zal kunnen geven.
Op voorstel van den voorzitter besloot de
vergadering de opwekkende recDe door den
heer Scheps op de jongste jaarvergadering
van het verband gehouden als propaganda-
brochure uit te geven en op groote schaal
in de provincie te verspreiden. De geani
meerde vergadering werd door den heer
Scheps met dankzegging gesloten.
van den Haag-schen politieman Hj
Baas; b(j de communistische uit
spattingen op 20 Sept. 1932 door
een sluipmoordenaar neergestoken.
Nederland staat bij de doodsbaar
Van een kloek politieman,
Met een hart, dat barstensvol is,
Maar geen woorden vinden kan;
Diep ontroerd om zooveel wreedheid
Door den duivel zelf bedacht;
Diep beschaamd, dat zoo een offer
Aan de tijdgeest wordt gebracht.
Nederland staat bij de doodsbaar
Van een Christen, die zijn plicht
Bij het handhaven der orde
Tot het laatste heeft verricht;
Van een trouwen man en vader,
Die van vrouw en kind moest gaart
Omdat God hem had bevolen
Op dat brandpunt pal te staan.
Nederland staat bij de doodsbaar.
Van een drager van 't gezag,
Die zijn Koning 't groote offer.
Van zijn leven brengen mag;
En, terwijl de wolken jagen
Over zijn geopend graf,
Leggen wij, Gods hand herkennend
Biddend de belofte af:
Nooit zal Neerland's volk gedoogent
Dat door sluipmoord of verraad
Het gezag, het recht, de orde,
Voor ons land verloren gaat!,
Vaster zullen wij omklemmen
't Blanke wapen van de geest
't Offer van dien Nederlander.
Is niet tevergeefsch geweest.
(Nadruk verboden.)]
LEO LENS
CHR. STAATKUNDIGE PARTIJ
DE PARTIJDAG.
SEMARANG, 24 Sept. (Aneta)". Op den
Partijdag van de Christelijk Staatkundige
Partij vond een geanimeerde discussie plaats
ten aanzien van de houding der C S. P.-
fractie'in den Volksraad tijdens de behan
deling van de Begrooting voor de afdeeling
Onderwijs. De heer Mr. G G van Helsdin-
gen motiveerde het tegenstemmen door de
fractie, dat geschiedde na het hooren van
den Vereenigingsraad.
Tot leden van het nieuwe hoofdbestuur
werden gekozen de heeren L. Götzen, G. J.
Gerritsen, Mr. M. de Vries, Dr. L. W. Kuil
man, Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman.
Na een bespreking van het Indianiseee-
ringsvraagstuk werd de Partijdag met diank-
Familic van de slachtoffers der groote Japansche aardbeving van 1922
komen elk jaar, op den verjaardag der ramp, bidden bij het monument.
Aan het 28e Kol. regiment te Parijs
werd een maquette van het Gen.
Mangiw-monument aangeboden.
Wat van iepenhout gemaakt wordt. Een stand op de Tentoonstelling betreffende de
Bestrijding der Iepenziekte, die in het Koloniaal Instituut te Amsterdam gehouden wordt.
De bmgwerken bij Barendrechf. Daar het verkeer over de brug is
stopgezet totdat de toog (hangend tusschen de torens) is geplaatst
hohhov, pontonniers uit Dordt een noodbrug geslagen.-
In de omgeving van Stockholm hebben üuitsche ingenieurs een dubbele brug
gebouivd. De oplossing der verkeersmoeilijkheid werd hier niet in de breedte, maar
in de hoogte gezocht. -
Een antiek poortje van het voormalig Oost-Indisch Huis te
Delft na de restauratie. Het Huis werd verbouwd ten behoeve
van 't onderwijs in Bouwkunde aan de Techn. Hoogcschool%
