MAANDAG 26 SEPTEMBER 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Hilversum, W. Byleveld te
Haarlem en D. Driessen te Amsterdam.
Bedankt: Voor Baarn, Schiedam en Uiik,
A. |M. Berkhoff te Sneek.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Rozenburg, W. E.
AL Hoekzema te Paesens en Moddergat.
Naar Krommenie, P. Cannegieter te Idaard.
Bedankt: Voor Bergum, P. Cannegieter
te Idaard.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Kralingsche Veer
(bij Rotterdam), cand. J. Kapteijn te Den
Haag.
Bedankt: Voor Brucbterveld, cand. J.
Kapteyn te Den Haag.
GEREF. KERKEN IN HERST. VERBAND
Beroepen: Te Amsterdam-Centrum, P.
A E- Sillevis Smitt te Haarlem.
BEROEPINGSWERX
Te Gorinchem worden door den Kerke-
raad van de Chr. Geref. Kerk pogingen gedaan
tot het beroepen van een predikant. Op de
Classis zal het beroepingswerk ter sprake ko-
MODDERGAT EN ROZENBURG
Gelijk men hierboven zien kan, nam Ds. W.
E. M. Hoekzema (Ned. Herv. ipred.), die te
Moddergat staat, een beroep naar Rozenburg
aan. Zoo heeft in 1926 ook Ds. D. G. A- Brou
wer (Geref. pred.) Moddergat met Rozenburg
verwisseld.
Maar van Rozenburg naar Moddergat?
Ook dat is geschied, hoewel niet recht
streeks. Prof. Dr. S. Greydanus, die in 1904
pred. der Geref. Kerk te Rozenburg was, deed,
na 4 jaren in Zuid-Beijerland gestaan te heb
ben, in 1915 zijn intrede in (Paesena en) Mod
dergat.
CANDIDATÈN TOT DEN H. DIENST
De afr-actis van de Theol. Faculteitsiver-
eeniging aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam verzoekt ons op te nemen de vol
gende lijst van Theol. candidaten aan die
Universiteit:
Beroepbaar zijn: L. Batèlaan, Brug
straat 2. Bodegraven; J. H. Becker, Gier
straat 50, Haarlem; C. van der Boom, Delft-
weg 42, Overschie; H. Botma, Voormeulen-
straat 38, Bussum; E. G. Buitenbos, Heili-
Sïnlbergerweg 14, .Amersfoort; M. P. van
ijk, Marschpoortstraat 13a, Zutphen*; NL
J. van Dijken. Korreweg 96a, Groningen,
H. Fransen^ Bleekerseiland 5, Meppel; R.
C. Harder, H. de Grootplein 16, Amsterdam-
West; C. Jansen, Drift 28, Doorn; J. C. Jon
kers, Westvest 27, Schiedam; M. W. J. C.
de Kluis, Kanaalweg 24. Utrecht; G. J. do
Leeuw, Velperweg 30, Arnhem; H. G. Mey-
nen, Crispijnscheweg 52, Dordrecht; A. W.
T. Nijenhuis, Rotferdam-Charlois A. F. J.
Pieron, Meerweg 45, Heemstede; H. P. Rut
gers, Singel 48. Sneek; J. H. Slager, N. Z.
Kerkpad 21, Soest; J. A Tiemens, Koning
straat 31, Arnhem*; L. Tomven, W. de
Withstiraat 1321, Amsterdam-West; H. van
der Veen, Leens; Chr. van der Vliet, Slot-
laan 93, Zeist; D. A. Vogel. „Welgelegen",
Ermelo; H. Volten, W. Barendsstraat 101,
Utrecht; H. C. Voorneveld, Moreelsepark
I, Utrecht; H. J. Westerink, Van Speyk-
straat 157II, Amsterdam WestJ. L. Wie-
Vwtga, Grootpolder D SO, Winkel (N.-H.)*;
G. Windemuller. Heerenstraat 50, Bussurn.
Niet beroep ba a.r zijn: J. L. Bakker,
flardenvijkerst.raatweg L 34, Nunspeet; A.
J. Bos, D 20, Mijdrecht; H. van der Brink,
Van Stolberglaan 10, Zeist ('ber. Miss.
Pred., tot Dec. a.s. bier te lande); J. van
der Horst. Beukerstraat 34, Zutphen; H. de
Jong, Wommels (Fr.), na 1 Oct te Voor
burg*; T. Klein,, Meldijk, Uitgeest*; C. van
Nes, F 164, Sloterdijlc; A. C. van Nood, Vel
perweg 101. Arnhem*; H. J. Pi'lon, Arnhem-
scheweg 50, Apeldoorn; P. Robbers, Gast-
huisweg 3. Den Oever (Wieringen) F.
Strikwerda, Haren (Gr.)*.
Hulpprediker.
In spoedeischende gevallen kunnen de
Kerkeraden van de Geref. Kerken ter voor
ziening in den Dienst des Woords zich
wenden tot den ac-actis der Theol. Fac.-
Vereen. aan de V. U., D. C. Tiecmens, Kei
zersgracht 162, Amsterdam-Centrum. Telef.
No. 45647.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schryft ons:
Ds. A. Andree, pred. der Geref. Kerk te
Krabbendijke, die tegen 1 October a.s. eervol
emeritaat ontving, zot\ volgens de „Zeeuw",
in verband met zyn gezondheidstoestand gis
teren voorloopig voor het laatst preeken. In
dien zyn toestand het toelaat, zal hij Zondag
4 December a.s. weer voor de Gemeente optre
den, om dien dag zyn 40-jarige ambtsbediening
in een gedachtenisrede te herdenken.
—'Cand. W. J. van Otterlo, die een
beroep aannam als predikant der Geref. Kerk
van Oosterend (Fr.), heeft gisterenavond af
scheid genomen als hulpprediker bij de_ Geref.
Kerk te Voorburg met een predikatie over
Matth. 13:24—30 en 36—43. Hy aprak van
„de Kerk des Heeren in de wereld verborgen
als tarwe onder het onkruid, verwachtende
haar heerlijke openbaring", in het bijzonder
handelende over het zaad en wel: 1. het ge
zaaid zyn en de poging tot verderf, 2. het ge
mengd zijn met het onkruid in het opgroeien,
en 3. de toekomstverwachting in den oogst.
Aan het einde werd de hulpprediker hartelijk
toegesproken door Ds. Mr. W. S. de Vries. Toe
gezongen werd Psalm 1214 Het kerkgebouw
was bijzonder gevuld.
Ds. S. P. Vermeer, voorheen predi
kant bij de Geref. Kerk in Hersteld Verband
te Amsterdam-Zuid, die tot de Ned. Herv.
Kerk is overgegaan en een beroep bij de Ned.
Herv. Gemeente van Oudenhorn aannam, hoopt
hier Zondag 2 October a.s. intrede te doen, na
bevestiging door zijn voorganger, Ds. M. Bons,
te Colynsplaat.
Ds. S. H. J. Voors, te Zierikzee, ls
voornemens Zondag 23 October a.s. afscheid te
nemen van de Ned. Herv. Gemeente aldaar,
om op Zondag 30 October d.a.v. zijn intrede te
doen te Enschedé.
JUBILEA
Ds. F. J. J. van den Ende te Kamper
land hoopt op 29 September a.s. den dag te
herdenken, waarop hij 25 jaar geleden bij de
Geref. Kerken in het ambt werd bevestigd.
Ds. van den Ende diende eerrt van 1907 tot
1910 de Kerk'van Hoogvliet. Vandaar vertrok
hij naar Westkapelle. Op 1 November 1917 ver
bond hy zich mede aan de Kerk van Domburg.
In 1921 werd het beroep naar Kamperland
aangenomen.
Ds. P. C. A. Halffjnan, predikant
der Ned. Hervormde Gemeente te Schiedam,
hoopt Zondag 2 October a.s. te herdenken, dat
hy gedurende 40 jaren deze Gemeente heeft
gediend. Voorheen stond Ds. Halffman van
1885'89 te Den Bommel en van 1889'92 te
Koudekerke (Z.).
D r. G. T j a 1 m a, predikant der Ned.
Herv. Gemeente te Veen, herdenkt 2 October
den dag, waarop hij veertig jaar geleden in
trede deed in deze Gemeente. Dr. Tjalma is
president van het Prov. Kerkbestuur van N.
Brabant en Limburg en scriba van den ring
Heusden en kehkvisitator in Noord-Brabant en
Limburg.
D s. W. Veder, predikant der Geref.
Kerk te Utrecht heeft Zondagmorgen voor een
stampvolle Oosterkerk een gedachtenisrede
gehouden in verband met zijn 25-jarig ambts
jubileum, dat hij de vorige week mocht vieren
Tot tekst had de jubilaris gekozen Hand. 26
vs. 22a: „Dan hulpe van God verkregen heb
bende, sta ik tot op dezen dag". Na het tekst
verband geschetst te hebben, heeft de jubilaris
een overzicht gegeven van zijn arbeid in Breu-
kelen en Zwolle, in BunschiVen en in Gouda,
in Waddinxveen en in Utrecht.
Na den dienst zong de Gemeente Ds. Veder
Psalm 134 3 toe. Van de gelegenheid om hem
in de consistorie de hand te drukken, maakten
velen gebruik.
Ds. L. J. C. KREIJT
Naar de „GeM. Keriub." meedeelt, is Ds.
L. J. C. Kreijt, predikant der Geref. Kerk te
Dieren, die na herstel van zijn langdurige
ziekte, met October a.s. weer langzamer
hand rijn ambtswerk hoopte te hervatten,
in het RK. Zie&enhuis te Hilversum we
gens chronische ontsteking van den blin
den darm, opnieuw geopereerd.
Nader wordt bericht, dat de operatie bij
zonder geslaagd is. Wel is de patiënt
uiterst zwak, maar de doktoren meenen
gegronde hoop op herstel te mogen geven,
al zijn de eerstvolgende dagen uiteraard
kritiek.
PREDIKANT EN SALARIS
Er is, zegt het orgaan van den Bond van
Ned. Predikanten (bijna uitsluitend be-
hoorende tot de Ned. Herv. Kerk)», nog
niets naders te ivertellen over de plannen
om op Bondskosten de weigerachtige kerk
voogden voor den rechter te dagen. Het
stadium, waarin de voorbereiding van de
ze zaak verkeert, laat nog moeilijk nadere
publicaties toe. Maar wel valt er het een
en ander te vermelden dat er zeer dicht hij
ligt.
In Zeeland is een gemeente, die aan
haar vertrokken predikant berichtte, dat
het zeer de vraag was, of zij, nu die plaats
vacant geworden was, aan den raad van
beheer zouden voldoen. Van dien predikant
ontvingen de kerkvoogden toen een ge pe
perden brief, waarin hun werd medege
deeld, dat, als zij er geen prijs op stelden,
deze aangelegenheid langs den behoorlij
ken kerkdijken weg te regelen, hij zich
elders heen zou wenden, om via den rech
terlijken weg een oplossing te krijgen. Toen
hebben kerkvoogden eieren voor hun geld
gekozen en den raad van beheer betaald.
Er is een gemeente in Noord-Holland,
waar men nog nooit -den aanslag had be
taald. De predikant, die hier genoeg van
had, heeft in een gecombineerde vergade
ring van kerkvoogden en kerkeraad, nadat
er weer tot in den treure over het. geval
gesproken was, en de kerkvoogden in hun
weigering volhardden, als persoonlijk
woord gezegd, dat hij op het oogeniblik in
het midden wilde laten of de kerkeraad
a de kerkvoogden tuchtmaatregelen
nemen zou, maar hij dit ééne met nadruk
wilde stollen: „Zoo goed als de weigerach
tige kerkvoogden gezamenlijk het proces
Ouddorp hebben gevoerd,, zullen de predi
kanten, als er geen andere weg overblijft,
gezamenlijk procedeeren tegen de nog
steeds weigerachtige kerkvoogden; indien
de heeren dus bij hun weigering volhar
den mochten, zou hij niet aarzelen de hulp
vian den bond in te roepen, voor een der
gelijk proces".
Na enkele dagen kwam er bericht aan
de pastorie, dat de aanslag betaald zou
worden.
Er is een gemeente in Gelderland, waar
de kerkvoogden aan den pastor loei mee
deelden, dat zij vanwege de malaise zijn
traktement moesten verlagen. Na veel ge
harrewar heeft deze predikant zich tot een
advocaat gewend met het verzoek om zoo
noodig zijn traktement in rechte in -te "vor
deren. Nog voor het zoover kwam, hebben
kerkvoogden zich bereid verklaard hun bij
den ligger aanvaarde verplichting na te
komen.
En tenslotte is er nog in Drente een ge
meente, waar kerkvoogden zich voor eeni-
ge jaren formeel hebben verbonden tot een
pensioentoeslag aan een emeritus wordend
predikant en nu leukweg berichten, dat ze
ïeer ophouden, nu de kas van net
Rijksemeritaatspensioen gekomen is. De
ze heeren hebben de eerste waarschuwing
te pakken, dat zij rekening moeten houden
met de mogelijkheid van een gerechtelijke
invordering.
KERKGEBOUWEN
Te Ermelo -is bouwgrond gekocht voor
de stichting van een kerkgebouw ten behoeve
van een aldaar te institueeren Chr. Geref.
Gemeente.
Te Oosterbeek is Vrijdagavond jl.
door de in het voorjaar alhier geïnstalleerde
Chr. Geref. Kerk een kerkzaal voor 150 per
sonen in geibruik genomen. Ds. W. Bijleveld,
van Haarlem-Centrum, hield een predikatie
over Gen. 28 17. Burgemeester J. van der
Molen Tzn. woonde den dienst bij.
LEGER DES HEILS.
Nationale Aanvrage. De chef-se
cretaris van het Leger des Heils (stichter
William Booth) te Amsterdam verzocht ons
plaats voor het volgende:
Het Leger des Heils ziet zich op het oogen-
blik geplaa/tst voor de vraag, hoe het moge
lijk zal zyn te beantwoorden aan het steeds
dringender en veelvuldiger beroep, dat wordt
gedaan op zyn hulp, terwijl velen meenen hun
bijdragen te moeten inkrimpen of intrekken.
Indien instellingen als het Leger zich ge
noodzaakt zouden zien hun Tehuizen te slui
ten, zou dit, vooral thans, voor de samen-
lering zeer bedenkelijk zyn. De Toevluchten
voor Dakloozen zyn overvol, maar haar in
komsten loopen, evenals die van de Land-
kolonie te Lunteren en die der Tehuizen voor
Vrouwen en Kinderen, sterk terug. Groote
menigten voelen onder den huidigen druk
meer dan voorheen de behoefte aan geestelij
ken steun en bemoediging, zooals het Leger
die biedt.
Een dringend beroep op de hulp van haar
vele vrienden acht het Leger des Heils der
halve noodzakelijk en daarom beveelt het zyn
van 1 tot 15 October te houden Natinoale Aan
vrage met. by zonderen nadruk by het publiek
aan. Wellicht zal het niet mogelijk zijn groote
bijdragen te geven, doch indien een grooter
aantal personen dan tevoren een kleine bij
drage schenkt, zal dit een afdoend tegenwicht
kunnen vormen.
Meer dan ooit is het echter thans gewenscht,
dat de gevers er op toezien, dat hun voo:
Leger des Heils bestemde bijdragen niet in
verkeerde handen komen; nog steeds is de
waarschuwing, in Januari van dit jaar gepu
bliceerd door het „Centraal Archief en Inlich
tingen Bureau voor Maatschappelijk Hulpbe
toon in Nederland" tegen personen en groe
pen, die gemakkelijk met Het Leger des Heils
worden verward, van kracht. Alleen omtrent
gelden, die gegeven worden aan collectanten,
voorzien van een Volmacht op naam, getee-
kend door Kommandant B. Vlas, kan men ze
ker zijn, dat zy de beoogde bestemming zullen
bereiken.
NED. BIJBELGENOOTSCHAP
Te Almelo wordt 1 November a.s. de
Provinciale Najaarsvergadering van het Ned.
Bijbelgenootschap gehouden. Den dag tevoren,
31 October (Hervormingsdag), wordt een Bij-
beltentoonstelling gehouden, die ook Bijbels
van zeer ouden datum zal omvatten. Des
avonds wordt behandeld het onderwerp: „Bij
bel en Hervorming".
TEGEN SPOT MET HET HEILIGE
Te Assen heeft de Kerkeraad der Geref.
Kerk vernomen uit de rapporten over afgeleg
de huisbezoeken dat 't voor Geref. die te werk
gesteld zijn bij de werkverschaffing te Grollo er
Schoonlo, uiterst moeilijk is getdouw te blij-
waar daar met de heiligste dingen op de
meest gruwelijkste wjjze wordt gespot, en
voorts vernomen hebbende dat eveneens in de
kazerne deze krenking geschiedt, besloot zich
met een schrijven te wenden tot de Deputaten
voor correspondentie met de Hooge Overheid,
met het verzoek zoodanige stappen bij de Over
heid te doen, dat aan dezen meer dan treuri-
gen toestand zoo spoedig mogelijk een einde
kome.
Schoolnieuws.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT
Prof. Dr. F. Schuh herdacht gister, dat
hij 25 jaar geleden het ambt van hoogleer
aar in de zuivere en toegepaste wiskunde
en mechanica aan de Technische Hooge-
De Labedie-Verwikkelingen
door A. M. WESSELS
MOEILIJKHEDEN EN MOLESTATIES
IN AMSTERDAM
i.
In 't laatst van Augustus 1669 moest de
wondere revivalprediker Jeam de Lahedie
Veeire verlaten, teneinde een bloedbad van
burgers onderling te voorkomen, en met
eenige menschen naar Amsterdam vertrek
ken. Op een goeden eten 1 werd een groot
bovenhuis gehuurd, in wellk men tevens de
beschikking had over een flinke zaal. De
regeering van Amsterdam ontving hem zeer
vriendelijk en hem werd volkomen vrijheid
en bescherming verzekerd. Er waren zelfs
onder de Burgemeesters en die ileden van de
Vroedschap verschillenden, die zich
over de komst van den hervormer
Innerlijk verblijdden.
Van dralen hield de Labedie niet en spoe
dig begon hij te Amsterdam te prediken.
Stroomen volks trok bij ook hier. Uren te
voren stonden de menschen te wachten,
om hem toch maar te kunnen hooren. Vele
gezinnen uit Middelburg en Veere, diie tot
zijn gemeente behoorden, en die het maar
niet konden verdragen, dat hun Dominé
uitgebannen was, kwamen in Amsterdam
wonen. Vele leden der Hervormde Kerk,
waaronder ook vele aanzienlijken naar de
wereld, kwamen tot zijn gemeente over.
Daartegenover bleven er echter ook weg,
omdat de Labedie te veel zelfverloochening
vorderde en niemand aannam, die de we
reld nog eenigezins aanhing en geen door
slaande blijken gaf van waarachtige weder
geboorte. De toevloed tot de nieuwe Kerk te
Amsterdam werd gedurig grooter en het
werk der Hervorming (zooals hij het zoo
gaarne noemde) ging zijn verwachtingen te
boven. Ook werd er naar buiten gewerkt
door de drie vrienden van de Labedie, de
welke ln verschillende 6teden gingen pre
diken, en een aanhang wieten te verwerven.
De Labedie had zijn woning zoo inge
richt, dat hij vele personen kon huisvesten,
zoo zij slechts de algemeens tafel voor lief
namen, en geheel als huisgenoot wilden
worden opgenomen, onder zijn toezicht, lei
ding en bestuur. En zoo werden velen lid
van zijn huiskerk. Oppervlakkig zou men
zoo zeggen, dat dit beoefenen der gemeen
schap zeer aantrekkelijk was en in vele
opzichten volgens de Sohrift. Men moet er
echter zeer voorzichtig over oordeelen, want
de zonde is hier op aarde nu eenmaal niet
buiten te sluiten, evenmin als ook de Labe
die een volmaakte was.
den aanwas der Labedlstlsche
gemeenschap met ergernis en
wrevel aan.
Alles werd beproefd, teneinde het kwaad
in zijn loop te stuiten, want man zag een
scheuring vooruit, die onberekenbare ge
volgen zou kunnen hebben voor de Nedër-
landsche Kerk in het algemeen, maar voor
de Amsterdamsche .in het bizonder. Door
de Waaleche en Nederduitsohe kerkeraden
werden dringende verzoek- en smeekschrif
ten ingediend bij de Magistraat van Am
sterdam, om tegen de Labedie op te treden.
Steeds meer en meer werd het zijn ideaal,
en dit kwam al duidelijker aan het Licht,
dat hij een gemeente van enkel bekeerden
wilde, zonder kaf ondar het koren, zonder
hypocriet en geveinsde. Ziende op het
verkeerde in de Gereformeerde Kerk,
zag hij het goede niet, of zag hij dit voor
bij en, niet kunnende reformeeren de kerk
bouwde hij er naast, en het werd zijn mach
tig streven, ailerwege de bekeerden te trek
ken uit de z.i. Babylonische Kerk, en een
Zion van enkel geloovigen en reinen in het
leven te roepen. Men werd steeds meer en
meer geboeid door het zeldzame woord van
den wonderbaren man. Hij sleepte velen
mee. Er waren van de mee6t trouwe leeraars
niet weinigen, die, treurende over de dor
heid van het geestelijk 'even, van harte
instemden met de Labedie en niemand min
der dan de bekende
Wilhelmus Brakel, heeft
tweemaal op het punt ge
staan zich bij de Labedie te
voeden.
De regeering bevond zich nu dn een nete-
ligen toestand. Zij wilden gaarne de vrede
met hun leeraren, maarze hadden aan
de Labedie en de zijnen, volkomen vrij
heid en bescherming toegezegd. Wat moest
er nu gebeuren? Zekere gebeurtenissen
zouden echter den gang van zaken zelve
bespoedigen.
Onder de hulegenooten van Jean de La
bedie was ook een oude, zwakke, behoeftige
weduwe uit Middelburg, een vrouw van
voorbeeldige godsvrucht. Na eenigen tijd de
gemeenschap dor huiskerk gesmaakt te
hebben, overviel haair een krankheid, die
haar reeds afnemende krachten geheel ver
teerde en ten slotte den dood tengevolge had.
De doodkist, met het rouwlaken bedekt,
stond opgebaard ln het voorhuis, dicht bij
de deur. Juist kwamen op dien dag eenige
werkliedeu om een riool te graven. Toen zij
bezig waren met graven en de aarde w.g
voerden, kwamen er twee vrouwen voorbij,
die elkander toeriepen: „Ilier is de nieuwe
srhool aanvaardde met een rede getiteld:
J)e waarde van het voorstellingsvermogen"
De heer J. C. Speelman, assistent
voor de architectuur aan de Technisch»
Hooge school te Delft, zal op 1 November
a.s. 25 jaar als zoodanig aan genoemde
Hooge9chool werkzaam zijn.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Dr. W. van Doorn te Zaandam is toege
laten als privaat-docent in de Aesthetische
Interpretatie van Poëzie aan de Gem. Uni
versiteit te Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT.
Leerstoel Industr. Eigendom. In
het „Staatsblad" is opgenomen een Kon. Be
sluit, waarbij de stichting „Fonds ter bevor
dering van de studie van het recht van den
industrieelen eigendom", gevestigd te Delft,
wordt aangewezen als bevoegd om bij de facul
teit der Rechtsgeleerdheid aan de Rijksuni
versiteit te Utrecht een bij zonderen leerstoel
te vestigen in de vakken, welke door het recht
van den industrieelen eigendom worden be
streken.
Naar de „Tel." verneemt zou voor het be
zetten van dezen leerstoel ernstig in aanmer
king komen Mr. J. van Loon, thans privaat
docent in het recht van den industrieelen
eigendom te Delft.
Prof. D r. D. P1 o o y, benoemd tot ge
woon hoogleeraar in de uitlegging van het
Nieuwe Testament en de oudkerkelijke 'etter-
kimde aan de Universiteit te Utrecht, zal
Maandag 3 October te 2 uur nam. in het
groot auditorium zyn ambt aanvaarden met
het houden van een redevoering.
CHR. H. B. SCHOOL TE VLAARDINGEN.
Tot leeraar in de Schei- en Natuurkunde is
benoemd Drs. J. Drop te Den Haag.
HOOFDBENOEMINGEN.
Oosterwolde (G.), D. Ader te Deventer
Voor tydelyk.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Sleeuw ij k, N.-B. (hoofd J. A. P. van
Strien), mej. J. G. Haspers te Koudekerk a.
d. Rijn. Voor tijdelijk
Amstelveen (U.L.O.-Kopschool, hoofd
M. Keulemans), A. van Ankeren te Amster
dam. Als 5de leerkracht.
Uk r acht (U»LX>.-Scbool, Maliebaan 56,
hoofd G. van Andel), H. van der Veen, te
Maassluis.
Losser (Herv. School), H., Duerink te
Emmen (Dr.)
J. VAN DER VLUGT.
De heer J. van der Vlugt, hoofd der Herv.
Chr. School te Ferwerd, hoopt tegen 1 April
а.s- pensioen aan te vragen.
lste INT. CHR. ONDERWIJSCONGRES.
Men bericht ons:
Voor het 1ste Internationaal Christelijk
Onderwijs-Congres, dat gehouden zal worden
van 7-10 October a.s- te Wuppertal-
B armen (Duitschland) neemt de belang
stelling toe.
Dagelijks komen bij het secretariaat aan
meldingen binnen voor het lidmaatschap. Uit
verschillende brieven blijkt «venwel, dat
enkele punten nog niet voldoende bekend zyn.
Daarom wordt er nog eens de aandacht op
gevestigd, dat het Congres toegankelijk is
niet alleen voor de afgevaardigden van School
besturen, doch ook voor onderwijzers en on
derwijzeressen, zoowel als voor particuliere
belangstellenden.
De kosten van het lidmaatschap bedragen
f 3, te zenden aan den Penningmeester, den
heer W. Uittenbogaard, Prins Eendrikstraat
Arnhem. De aanmelding voor het lidmaat
schap geschiedt by het Secretariaat: J. Th.
R. Schreuder, Eindenhoutstraat 31, Haarlem.
Men kan in gezelschap van anderen reizen
en daardoor van goedkoopere tarieven profi-
teeren door zich voor de reis aan te melden
by de Chr. Reisvereeniging, Weteringkade 22
te Den Haag-
Met het oog op de toenemende belangstel
ling voor dit Congres wordt de aangifte-
termijn verlengd tot uiterlijk 1 October.
SCHOOLGEBOUWEN.
Te Schoonhoven stellen B. en W. den
Raad voor over te gaan tot het bouwen van
een dubbel schoolgebouw ten behoeve van de
Chr. U-L.O. School en van de Openbare
U.L.O. School en vragen den Raad daarvoor
een crediet van f 58.000.
M.U.L.O.-EXAMENS
In 1983 wonden verwacht 8450 candidaten
voor de M.U.LO.-examens. Naar een bijdrage
van 9 per eandidaat, als in 1932, zou dit
76.050 vorderen. Ter bezuiniging wordt
thans gerekend op 7.50 per eandidaat, het
geen de Rijksbijdrage tot 63.375 terug
brengt.
EXAMENS
PROMOTIES
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
promoveerd is tot Doctor In de Letteren en
Wijsbegeerte, op proefschrift: „La Société des
gekomen 974
:andidaten. te tarnen op-
ge sl na gd 4'.17
geslaagd 301; in 193L: 702. geslaagd
:and„ nL de heer H. J. Ja:
ten resp. 29 en 25. Van de mann. cand. slaag
den dus ruim 22 pCt.. van de vrouw, ruim 35 pet
Voor de akte L. O. werden geëx. 10 m. en 7
vr. cjindldaten van welke resp. 4 en U slaagden.
EXAMENS-SPREEKONDERWIJS
Do mondelinge examens voor ..Het Getuig
schrift van Spreekondorwijs'' der Vereeniglng
voor Logopae-dle en Phonlatrle sullen worden
afgenomen ln de tweede helft van November
e.k. te Den Haag in het poUkliniekgebouw aan
de Falckstraat. Voorsétters der examencommis
sie zijn: Dr A. v. Voorthuyzen te Utrecht, en
vangende leden: de dames mevr. A. Schreuder—
SlebeLhoff en Dr H. Veldkamp te Amsterdam
EXAMENS POLITIE
AMSTERDAM. 24 Sopt. Geëx. 139 cand. voo:
het dlpl. Alg. Ned. Politiebond, gesl. 88 cand.
Het diploma met aanteekenlng verwierven
Wilschut te Lelden; T. van ZytveJt te Utree
J. de Groot te Hilversum: E. v. d. Zalm
Halsteren. D. Wiedijk te Alkmaar; J. Woltles
Boerta; W. Zonnonberg te Apeldoorn; A. W.
v. d. Wielen te Eindhoven; K. v. d. Wal
Schlebroek; D. J. van Wijngaarden te I
Bosch; R. ZUlstra te Wassenaar en J. Willem-
«en te St. Anthonls.
Het gewoon diploma werd behaald door H.
de Wilde te Apeldoorn- G. Zeewering te F
kor; G. J. F. Ween Ink te Den Haag;
Zwaagman te Apeldoorn; J. J. Wlersma t»
sterdam; C. v. d. Werken te Rotterdam; W
Zwlers te Sleen- J. Westerbeek te Blttham; J.
Wier Inga te Amersfoort; J. ter Wal te Utrecht:
K. E. C. Weerkamp te Zutphen- A. W.
Wissing te Nijmegen: M. H. Buss'ers te Lier-op:
P. A. N. Weeber te Den Haag- P. Wurkum te
Haarlem: A. M. Winnem-uller te Gulpen; T.
Watla te Eg-mond a. d. Hoef; J. M. Walraven
te Loosdulnen; J. W. Ontzoeat te Lckkerkerk
M. Wlelinga te Lelden- O. Wasslnk te Anvstei
dam; H. Berkhout te 'IJmulden; J. M. Walke
te Haarlem; J. Wandscheer te Oldenzaal; l
irdlngen: J. Zwlers t
A. v. d. Wal te Gouda: J. Th. Zw!e.„
Enschedé; J. Wterlng te Lichtmis- A. P. Zwar-
teveen te Nleuwersluls; H. M. Westerdük te
Emmer-Comp&scuumA. van WtJk te Vlaar
dingen: J. van Wingerden te Den Haag- B.
WUm* te Wedde; J. Weetsteyn te Schlebroek;
H. C. -v. d. Wiel te Drunen.
De examens zUn afgeloopen. Van de 1909
deelnemers verwierven 160 het diploma
aanteekenlng en 500 het gewoon diploma,
dat 1249 werden afgewezen. Gedurende he.
Jarig bestaan van het examen werden 11254 di
ploma's uitgereikt.
Kunst en Letteren.
Het ontstaan van vlakke t
door N. J. van de Vecht, met een
voorrede van Prof. R. N. Roland
Holst. Uitgeversmaatschappij W.
L. en J. Brusse, Rotterdam.
De heer van da Veoht is leeraar bij het
middelbaar en ihooger Kunstonderwijs te
Amsterdam en zijn boek geeft een uitvoerige
theorie over het ontwerpen van vlakorna
ment Ln aansluiting op het boek ,De grond
slag voor het ontwerpen van vlakke versie
ring."
Hoofdzakelijk wordt het ontstaan van or
namenten aangetoond, welke de raaklijnen
van het vlak ais element van vormgeving
hebban. Een 65-tal illustraties verduidelijken
den tekst.
Bij het teekenonderwijs zal dit boek on
getwijfeld zijn diensten kunnen bewijzen.
Genoemd boek is typografisch uitstekend
verzorgd, zooals wij dat overigens van deze
uitgeversfirma gewend zijn.
INGEZONDEN STUKKEN
-oordciljkhetd der redactie)
Gemengd Nieuws
JONGEMAN VERMOORD
EEN OUDE FAMILIEVEETE
Zaterdagavond werd te Brakel (Gld.) ker
mis gehouden.
Zondagnacht 1 uur is de 19-jarige A. van
Heusden, die de kermis bezocht had, door
een anderen kermisganger, de 25-jarige J. J.
Schrievers, te Zuilichem met een mes
doodgestoken in de lies. Tusschen beide per
sonen bestond een oude familie-veete.
Kerk, daar men alle dagen preekt". Zij tra
den de „kerkdeur" binnen en zagen de lijk
kist en de gravende mannen en zeiden toen:
„Ja, het moet wel een kerk zijn, omdat ze
er dooden begraven".
Deze opmerking hoorden eenige straat
jongens en alom verspreidden die het ge
rucht:
daar slaat men de menschen
dood en begraalt ze stil ln
den tuin
Op de vlugge vleugelen van de faam werd
dit bericht verspreid, het werd een relletje
en het duurde niet lang c f een enorme men-
echenmenigte stond voor De Labedae's huis
kerk saamgeschoold. Men 6ohopte tegen de
deur, haalde de eteenen uit den grond, waar
mede men die ruiten inwierp enz. Zoodra de
regeering van Amsterdam kennis bekomen
had van deze oploop, zond zij een bende
krijgsvolk naar ihet bedreigde huis. Deze,
daar aangekomen, maakte baan en met
kracht werd het bijeengeschoolde en schel
dende volk uiteen gedreven. Drie dagen en
drie nachten stond het huis onde-r de
strengste bewaking. Op den dag der begra
fenis moe6t een talrijke gewapende macht
lijkstatie begeleiden, om hen tegen de
volkewoede te beveiligen. Ook door den dood
van een zijner helpers Menu ret verloor
de huisgemeente bij het vollk veel van haar
gezag.
De verschillerade verwikkelingen, waarin
De Labedie en de zijnen geraakte, nood
zaakten de RegeerLng een besluit te nemen,
waarbij aan ieder, die niet behoorde tot het
talrijke huisgezin van De Lohediie
verboden werd zijn predikatiën
bij te wonen.
Zulk oen ve<rt>od sloeg de plannen en ver
wachtingen der Labedisten in eens den bo
dem in en van uitbreiding was derhalve geen
sprake meer. Velen waren bedroefd over
dit verbod; de huiegemeente sloot zich nau
wer aaneen en hoopte op God. Van ver
schillende zijden buiten het vaderland
kwamen er aanbiedingen binnen, die hun
openlijk en vrij optreden garandeerden.
Onder die behoorde ook een aanbod van
Prinses Elisabeth te Hervord,
die reeds lang bevriend was met Anna
Maria Schuurman, dewelke zij ook af cn
toe bezocht had, om haar kun6t en weten
schap te bewonderen. ZIJ bood de Labedie
en de zijmen aan, om te Hervord te komen
wonen, alwaar zij openbare en vrije uit
oefening hunner godsdienet toestond. Met
vreugde werd dit bericht ontvangen en men
zag er Gods vinger in, om daarheen te gaan
en in naam der huisgemeente werd D u
L i g n o n naar Hervord gezonden om na
dere schikkingen te maken met de vrome
Prinses. Weldra waren de overeenkomsten
gesloten en met volle vertrouwen op de toe
komst trok men naar Hervord. Men had
een zeer voorspoedige reis. Wel waren er
enkelen die morden en klaagden over
ongemakken op reis, die nauwelijks zonder
morren de zeeziekte verdroegen maar „de
ze waren niet werkelijk uit ons"' zegt Anna
Maria Schuurman, „want zij toonden niet
geoefend te zijn in de zelfverloochening."
Do „echte" Labedisten droegen met groote
gelatenheid de ongemakken der zeereis,
hetwelk vooral in die dagen nogal wat be-
teekerade. met een zeilschip van Amster
dam naar Hervord, een stad in de Pruisische
Provincie Westfalen. De tocht werd verkort
door godsdienstige gesprekken en door oefe
rairagen, waarin een der Leeraren voorging,
of door het aanheffen van stichtelijke lie
deren, meest door de Labedie zelve gedicht.
De vrome Arana M. Schuurman verklaar
de dat zij nimmer zoo genoegelljk had ge
reisd: in weerwil dat haar ten laatste een
schier nimmer afgaande sludpkoort6 over
viel. Zij verheugde zich in het vooruitzicht
haar oude vriendin weer te zien, diie haar
hulp zoo liefderijk had aangeboden.
De inwoners van Hervord waren n
zeer ingenomen met de nieuwe gemeente,
die zich aldaar zoude vestigen. Er waren
brieven uit Holland ontvangen, die niet
veel lof inhielden. Da Labedïsten werden
voor ketters gehouden.
dia om ban godslasterlijke leeringen
uit Nederland waren verbannen.
Men ergerde er zich over, dat de Prinses
zulke ketters op haar gebied dulde, ja zelfs
dn bescherming nam. Het gemompel ging
hier en daar zelfs tot schelden over. Deze
ontvangst maakte op de huisgemeente een
hoogst onaangename indruk, doch men
troostte zich onderling, zeggende, „dat de
duivel razend wordt, als hij het Godsrijk
ziet aanwassen en te meer in woede ont
steekt, naarmate dat rijk zich vrijer en
zuiverder openbaart". Was de aankomst
dus niet bijster opwekkend voor De Labe
die een groot verschil buiten Middelburg
en Veere. des te meer verheugde en ver
troostte hen hartelijke ontvangst, die ze
bij Prinses Elizabeth ondervonden. Met de
grootste eerbied werd De Labedie ontvan
gen en zij beloofde alle noodige huln en
bescherming.
De Labedie altijd doortastend, bracht zoo
spoedig mogelijk alles in orde on binnen
weinige dagen waren allen er als thuis.
Hier werd de Gemeente eeist voor goed ge
vestigd. Vroeger was men wel zoo voel mo
gelijk in één woning bijeen, maar men leef
de er op eigen kosten, of zoo men arm was,
van de gaven der Broeders en Zustere.
DE STEMPELVACANTIE TE AMSTERDAM
Geachte Redactie,
Tn Uw blad van 24 dezer komt een b i-
richtje voor (zonder eeraig commentaar Uwer
zijds) waarin betoogd wordt, dat Wethouder
Douwcs geen blaam treft, omdat hij zich te
gen het besluit van B. en W. verzet heeft,
zoodat hij niet verantwoordelijk kan worden
gesteld.
Tegen deze opvatting, welke helaas in den
laatsten tijd onder ons wel meer verkondigd
wordt, kan niet sterk genoegstell ing
genomen worden. De A.R. wethouder had al
leen din niet verantwoordelijk kunnen wor
den gesteld, wanneer hij z ij u mandaat
had neergelegd.
Met eere vallen ware verre te verkie
zen geweest boven een oneervol aan-
Met dank voor de plaatsing,
Hoogachtend,
Mr. C A. KLUIT.
J. J. SCHOLTEN
Naschrift Redactie.
Precies onze meening. Zie elders in dit
nummer.
NEDERLANDERS IN DUITSCHLAND
het Consuluai
deae benarde tüdei
Thans trachten enkele Nederlanders aldaar
het daarheen te lelden, dat de allerarmste
families ter gelegenheid van het SL Nlcolaas-
feest van een klplne gave wordt voorzien, voor
waar een mooi denkbeeld.
Het ls te begrijpen, dat ln dese wordt ge
tracht hulp vanuit het vaderland te verkrügen
en daarom versoek ik u. lezers en lezeressen,
beleefd doch dringend, een kleine bijdrage voor
dit doel beschikbaar te stellen.
Ik ben er van overtuigd, dat u allen mfl, zoo
als voorheen, toen lk ten tUde der Roerbezet-
tlng. gedurende eenige Jaren, uw hulp vroeg,
ook thans suit willen helpen.
Offert gaarne en laten wU daarbij bedenken,
dat, al zün de tijden voor ons land ook moellök,
wU toch nog ln zooveel betere omstandighe
den verkeeren als onze landgenooten in
Duitschland.
Hoe heerlUk zal het zUn te zien hoe de moe
ders aldaar door de hulp vanuit het vaderlajid
hun kinderen met
geven. Ook u, die ree
hebt geboden, weet wat dit ls.
Aangezien o.g. ongeveer half October a.s.
D.V. naar Duitschland aal vertrekken, hoopt
h|J voor dien datum van u uilen en dun ook
zonder uitsondering, een bbdrage te hebben
ontvangen. In overleg met den betrokken con
sul zullen de gelden worden besteed.
Giften, hoe gering ook. kunnen worden ge
stort op mUn personltJke glro-rekenlng
F. Poortvliet,
C. F. POORTVLIET.
Waldeck Pyrmontlaan 1,
RtJawtJk (Z.H.).
WIJNKOOP EN DE VISSER
IN DE VEREENIGDE ZITTING
Een lezer schryft ons:
anderen kant b
U bogTUpt, wat met „de" zaak wordt bedoeld
als u het opschrift zich nog herinnert, de kre
ten. waarmee de heeren afgevaardigden van do
communistische party bU do Kamer-opening
gemeend hebben te moeten demonstreeren.
Het la waar, wat de pers heeft gezegd, wat
het volk heeft gevoeld: 'n schandaal was het,
een kwajongons-achtlg, dom schandaal. Eu
dat moest dun een heldenfeit voorstellen!
KUk ls. het is best mogeiyk. dat David
ztJn. s"oor er "op a °sro 4
Want elgonlUk ls het toch heelemaal geen
lolletje, wanneer Jo daar als „leider" de bood
schap meekrijgt„schreeuwen. Jongens! voor
uit!" Als groota kerel vin-Je het toch solt
kinderachtig, Je soo aan te stellen. Da s goed
legels. die niets
nee. dan moeten ze Je niet voor loopjongens-
werk gebruiken! Enfin, het sckynt, dat osn
mensch wennen kan aan slaafsch gehoorzamen
met een proletarisch colbertje als bewys
vun fiere onafhankeiykheld aan. stap Je dan
noodgedwongen naar het Binnenhof.
laten mislukken.
Je niet met Rusland ts rullen!
Je kunt zelfs openlbk ln de Kamer
dicen. dat Je stakende textiel-arbeldei
t.c guar», cn
Zoo'n herinnering geeft Je moed.
Schreeuwen in de Kamer man. wie doét
V. ö4t b'trert w*a taak héél safe
m mocht er wat gebsursn Kamerbode's met
Dtasjes water zjjn wel bU de hand...
•oor Js self-respect als loidcr. da^de' par-'u'ls
>n soa n Jongonsboodschapje 1
Je trompettert, ha'ndsn aan* den' mond
Qc-en mén verstaat Je miUr ,ie party kun
^h^consuteeren. dat js js best hebt gedaan,
Bn 'voorts: wel, Js vertelt zèif 0p de party-
