MRIDESTEIN
H
5
jpsii
■loosduinen
ELDADIGE RUBBER
MARBRITEGLAS
B225ie©DSiyj®
Riftvloeren
Bruynzeel
Zaandam
\y*. t
Fa. F. W. ZONNEVELD Rotterdam
NATUURSTEEN
TE KOOP HEERENHUIZEN
Glasindustrie „ROTTERDAM" J. PIETERMAN
Wandbekleeding in alle kleuren
In onze showroom v. d. Duynstraat 23252729 vindt
U het op allerlei wijzen als muur-, vloer- en plafond-
bekleed in g toegepast.
BOUWBLAD Nó. Ï7Ö Pag. 1
MAANDAG 29 "AUGUSTUS 1932
N.V. HET ONDERLING CREDIET
Gevestigd te Rotterdam
HOOFDSTEEG 39 h. Toerij-stuin
Opgericht 1865
DEPOSITO'S
mi
liiiaiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiuiiuiiiiiiiiimiuiiiuniuiii'iiiuuaiiiraiuiuiiLinii/ifiiiEiiuii!
et Rotterdamsche Kantoorgebouw
der Heineken's Bierbrouwerij Mij.
'Architect: W. KROMHOUT, Rotterdam.
Aannemers: Fa. J. IV. ZONNEVELD Rotterdam.
Het vorig jaar is de kop van de Croos-
Wijksche Singel bij de Noorderbrug aan
merkelijk verbeterd en de gemeentelijke
plantsoenendienst is er zelfs in geslaagd
[het water van de Rotte langs een 71J
het wat kleine waterval in den Singel
te laten vloeien.
De Heinekens Brouwerij, die nog regel
matig verder uitbreidt, en eenige jaren ge
leden een nieuw gedeelte bouwde aan de
Rottezijde, heeft thans aan de Crooswijksclie
gingel een forech en voornaam kantoor
pand doen verrijzen. Verbazend jammer is
het dat de hock van Singel en Rotte niet
tot de terreinen der Maatschappij behoorde
en de bestaande bebouwing niet meteen in
ide nieuwbouw van de brouwerij kon worden
ppgenomen.
Het zou het weinigje stadsschoon dat we
In Rotterdam hebben, zeker in hooge mate
ten goede zijn gekomen. Want wat Krom
hout bouwt is toch altijd weer interres-
pant. Hetzij het een kantoorpand of het
interieur van een schip als de Dempo geldt,
rijn werk getuigt van een vrijen schep-
penden geest en van een fantasie, .zooals
rleehts weinigen bezitten.
Toch staat men tegenover het werk van
Kromhout zoo heel anders dan tegenover
dat van b.v. zijn vroegeren collega en
priend dr. Bazel.
Het laatste toch wist zijn fantasie zoo
geheel en al aan zich te onderwerpen, zoo
geheel in te passen in het eenmaal aan
vaarde schema, d!at zijn werk bijna critiek-
|oos moest worden aanvaard.
Eigenlijk interessanter is Kromhout, Zijn
potlood laat zich niet aan banden leggen,
noch door zijn eigen verstand, noch door
een voorop gezet schema, hoe hoog hij dit
laatste in zijn vroegere jaren moge hebben
aangeprezen.
Kromhout is artist, architect en schilder,
het laatste meer nog dan het eerste. Van
daar ook dat zijn werk vaak beter is in
ontwerp dan in uitvoering.
Deze jongste schepping van Kromhout is
In zijn soort van een sterke realiteit.
Uit het hooge granieten plint rijzen de
muurdammen, die de twee en twintig hooge
ramen op de begane grond en eerste ver
dieping en een gedeelte van die op de
tweede verdieping zijwaarts afsluiten, forsch
omhoog.
Tusschen d&e van de tweede verdieping
Jworden zij verfijnd in gedetailleerd metsel
werk en op een derde van do raamhoogte
•eindigen ze in een afsluiting, die in de
verte aan een kapiteel herinnert, waarover
Uitstekende zandsteenen bandien den over
gang vormen naar het horizontale gedeelte
van dezen gevel.
Want hier is weer één Van die verras-
Ringen. waarvoor we bij Kromhouts werk
telkens komen te staan. De sterk verticale
tendens van de.ven gevel gaat hier plotse
ling over in een horizontale.
Boven den genoemden band zijn de boven
gedeelten van de ramen in de breedte uit
gewerkt. zoodanig, dat boven twee onder-
ramen, één bovenraam is aangebracht.
Daaihoven is dan een forsche breede
hand metselwerk, die de zolderverdieping
afsluit en slechts door kleine vensters is
onderbroken.
Tenslotte dekt een breede zwarte Band
Naast deze groote partij volgt aan de
rechterzijde de ingangspartij met het
trappenhuis.
Het geweldige hooge raam dat dit trap
penhuis verlicht ls weer een nieuwe ver
rassing. Over vier verdiepingen dooigaand,
met interessante roedeverdeelingen in de
idrie verticale strooken, wordt dit raam
boven „ingeknepen" en de roedeverdeeling
op eenigsrins drukke wijze zeer decoratief
bpgelost.
Dit trappenhuis gaat 'ettelijks meters
hooger op dan het groote gedeelte van den
gevel, waarover we boven schreven.
Naast dit trappenhuis volgt dan een ge
deelte, dat beneden het trappenhuis blijft,
doch een verdieping hooger. is dan het
links van het trappenhuis gelegen ge
deelte.
Tegen dit hooger opgaande gedeelte van
het gebouw is rechts het monumentale in-
rijhek.
Op deze wijze is een rustig en alleszins
bevredigend silhouet bereikt, dat dit stads
deel in alle opzichten zeer ten goede komt
Links naast het trappenhuis voert een,
in Böcher graniet in welk groenig grijs
materiaal het geheele hooge plint is uit
gevoerd gebouwden trap langs den gevel
naar de geweldige bronzen deur, die de
kantoren van de straat afsluit.
Deze trap is naar onzen smaak voor dit
forsche kantoorgebouw van te kleine allure
en zou meer passen bij een kantoor van be
scheidender afmeting.
Door de vestibule bereikt men de cen
trale hal, van waaruit zoowel de gangen
van den nieuwen vleugel als die van het
oude gedeelte direkt zijn te bereiken.
De trap ligt aan de voorzijde en windt
zich om de royale lift tot op de bovenste
verdieping omhoog.
Links is de gang, die toegang geeft tot de
verschillende kantoorlokalen, directieka
mers, enz., aan de voorzijde van het ge
bouw en tot de spreekkamers, monster- en
toiletkamers die aan de achterzijde zijn
gelegen.
Merkwaardig is de wijze waarop deze
gangen op elke verdieping zijn .ver
licht
Aan de achterzijde zijn de kleine ruimten
op gemiddeld drie meter hoogte met een,
naar de gang schuin afdalend plafond af
gesloten en de gangmuur is daarboven weg
gelaten. Alleen de draagpijlers loopen door
tot het plafond dat daarboven eveneens
vanaf de achtergevel schuin naar beneden
en in gebogen vlak over de gangruimte is
getrokken. Op deze wijze geven de boven de
spreekkamers in de achtergevel aange
brachte ramen uitstekend licht in de tus
schen de lokalen gelegen gang-ruimte.
Deze oplossing, die uiteraard alleen kan
toegepast worden als de hoogte en diepte
der vertrekken aan de achterzijde belang
rijk minder is dan die aan de voorzijde,
geeft een bijzondere bekoring aan de gang-
ruimten.
Deze gangen zijn evenals de hal tot een
hoogte van drie meter betegeld met gele
tegels, die op de Kromhout-eigene wijze deco
ratief zijn afgesloten: heneden met eer
zwart plint waarover een blauwe band, die
om de deuropeningen heengaat, boven met
banden in verschillende kleuren.
Deze bovenhand is in de hal met zwart,
blauw en vooral roode tegels, welke laatste
hun materiaal-dikte naar buiten zijn ge
werkt, sterk sprekend.
Langs de trap wordt deze lambri voortge
zet en vooral hier zijn de banden op voor
beeldige wijze opgelost, waarbij de opsprin
ging telkens over twee treden heenloopt
Bijzonder vernuftig is dit gedeelte van de
betegeling uitgevoerd en de wijze waarop
dit is geschied pleit zeker voor het serieuze
werk van den opzichter die met de uitvoe
ring van het werk is belast
En toch hoe mooi dit is opgezet en „uit-
geknobeld" blijft het resultaat beneden de
verwachting die de ontwerper er van moet
hebben gehad. Men ontkomt niet aan den
indruk dat het „des Guten zuviel" is.
Alle vloeren in dit kantoorgebouw zijn
met Vredesteinrubber met banden beleed,
doch Eian de vloer van de hal op de hoofd
verdieping is al een bijzondere zorg besteed.
Ook hierin bereikt het decoratieve mees
terschap wan architect Kromhout zijn hoog
tepunt.
De trappen zijn eveneens geheel met rub
ber bekleed terwijl speciaal geconstrueerde
bronzen roeden de overgang yan trede en
stootbord markeeren.
Recht tegenover de .vestibule is iü de ach
terzijde van de hal de verbinding met het
bestaande gedeelte van de kantoren tot
stand gebracht Terwille van het hoogtever
schil der vloeren leidt een trap naar de
gang vanwaaruit deze lokaliteiten zijn te
bereiken.
In de benedenhal is een portierscabine
opgesteld, die geheel in brons is uitgevoerd.
Een eigenaardigheid is, dat vanhieruit door
het indrukken van een knop alle rolluiken
aan den voorgevel gelijktijdig in beweging
worden gebracht
Het zou te ver voeren om alle lokaliteiten
afzonderlijk te noemen, doch omtrent enkele
moge hieronder nog een opmerking worden
gemaakt.
De belangrijke kamers >an directie, se
cretaris, enz. hebben lambrizeeringen van
bronzen platen met dito radiatorbekleedin-
gen, die -deze vertrekken een bijzonder
voornaam cachet geven.
Vooral de conferentiekamer is een voor
werp van bijzondere zorg van den archi
tect geweest en, hoewel nog niet geheel
klaar, belooft dit weer iets heel bijzonders
te worden. Ook de verlichting dezer ver
trekken is met liefde behandeld, zoodat ook
de interieurs in alle opzichten „af" zijn.
De eenvoudiger kantoorruimten hebben
alle een hooge lambrizeering van keurig
uitgevoerde plastiek verf in verschillende
kleuren in verband met haar bestemming.
Deze lambri's zijn afgesloten met bronzen
strips, waarboven de wanden met Amstel-
line op doek zijn behandeld in lichte tinten.
Onnoodig te vermelden dat deuren en
ramen in staal zijn uitgevoerd, met bron
zen deuren voor de directiekamers, en dat
de meubileering van dit nieuwe kantoorge
bouw geheel in staal wordt uitgevoerd.
Behalve aan de staalmeubels van Gispen
is aan de Lip's schrijftafels een ruime
plaats ingeruimd.
Toch blijven deze laatste voor ons gevoel
het tweeslachtige karakter behouden. Met
de vierkante pooten is dit meubel niet los-
'gekomen van de houtconstructie.
De van stalen buizen gebogen meubelen
zijn in dit opzicht veel meer karakteristiek.
In het hooge sousterrain zijn de fietsen
bergplaats, kluis, enz. ondergebracht, ter
wijl hier ook een zaaltje wordt gemaakt om
de vele excursisten te kunnen ontvangen.
Betonnen tafels en banken die weer met
rubber bekleed worden zullen gelegenheid
bieden om de belangstellende bezoekers
iets over dit groote bedrijf te vertellen.
De zolderverdieping is geheel ingericht
voor archief terwijl de extra verdieping op
het rechtsche gedeelte een koffiekamer met
keuken bevat. Boven de koffiekamer biedt
een dakterras een heerlijke gelegenheid om
bij mooi weer het twaalf-uurtje te gebrui
ken onder het genot van een schitterend
panorama over de stad.
Overal zijn de plafonds aangebracht op
eenigen afstand van de bovengelegen vloe
ren zoodat gelegenheid aanwezig was voor
het wegwerken van leidingen enz., terwijl
tevens kokers voor de afzuiging van de
lucht hierin zijn verwerkt.
Deze kokers komen centraal samen bij
een op de zolderverdieping opgestelde ex
hauster, die de lucht door den hoogen schoor
steen boven het trappenhuis wegblaast.
Natuurlijk zijn de inrichtingen voor ver
warming, ventilatie, tijdaanwijzing, seinin-
richtingen enz. van de meest moderne
constructie.
Een bijzonder genoegen is het om bij den
rondgang door dit moderne kantoorgebouw
te kunnen constateeren, dat hier nu eens
niet het mes der bezuiniging heeft gesnoeid
totdat alles tot minimale eischen is terug
gebracht
Alles wat men hier aantreft is van een
degelijkheid en dermate solide constructie
en uitvoering, dat het bouwkundig gemoed
herademen kan, nu het zich in den laatsten
tijd zoozeer heeft moeten contenteeren met
een aesthetisch en technisch minimum.
Gelukkig de architect, dien het gegeven
is in dezen tijd van druk en bezuiniging een
zoodanige opdracht te mogeii en kunnen
uitvoeren.
Dat Kromhout het kèn bewijst opnfeuw
dit mooie kantoorgebouw van de Heinekens'
Bierbrouwerij Maatschappij.
Voorgevel van het nieuwe kantoorgebouw te Rotterdam der Heineken's Bierbrouwerij
Het Leidsche Raadhuis
Kritiek van Ir. v. Ravesteijn
Zooals bekend geacht mag worden heeft
de Leidsche raad in zijn zitting van 11 Juli
j.l. besloten de architecten Kropholler,
Mertens, Blaauw, Buurman en van
der Laan uit te noodigen tot het maken
van een ontwerp voor het Leidsche raadhuis
De commissie van (niet bindend) advies aan
den Raad bestaat uit de architecten Bre
mer, Van der Kloot Meyburg en
Plantenga, den museum-directeur van
Gelder en den oud-directeur en den
tegenwoordigen directeur van Gemeentewer
ken aldaar. De oude gevel wordt in het plan
opgenomen.
Dit raadsbesluit geeft Ir. S. van Rave-
steyn in „de Gemeenschap" de volgende
opmerkingen dn de pen.
„Allereerst valt op in de voordracht van
B. en W. de vriendelijke manier, waarop
D if d o k „verder ook wordt uitgenoodigd".
Du dok had destijds plannen gemaakt, die
niet door deskundigen werden beoordeeld,
doch die de ouden van geest bang maakten
en naar Kropholler dreven.
Met Mertens en B1 a a uwongevaar
lijke camouflage der partijdigheid, wordt
deze binnengeleid op de „escalier d' hon-
neur". Du dok, gevaarlijker, komt achter
aan. Zonder één woord van erkentelijkheid
voor zijn reeds gemaakte, door leeken ver
scheurde plannen schrijven B. en W., dat
D u d o k hiertoe niet genegen was. Zeer
begrijpelijk!
De Raad voegt er twee Leidsche archi
tecten aan toe; de motie van een raadslid
om Kropholler te vervangen door van
der V1 u g t (van Nelle's fabriek) wordt
met bijna algemeene stemmen verworpen.
Plantenga komt in de jury, zoodat de
leeken daarin niet meer de meerderheid be
zitten. Kan van der Vlugt niet aan
architecten worden toegevoegd?; de angsti-
gen hadden aldus nog eens kans gehad om
rechtvaardig te zijn.
Ir. van Ravesteyn wijst dan op de
Schweizerische Bauzeitung, waarin bijna
iedere week een uitslag van de inzendingen
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER]
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBE
RUBBER
CTI I TP RUBBER
dl I LI C... RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
RUBBER
Vredesteïn's Rubbervloeren wor
den steeds meer en meer ge
vraagd. De talrijke attesten vor
men een overtuigend bewijs van
hun duurzaamheid en kwaliteit
en blijkt ook hier weer uit dat
het fabrikaat van eigen, bodem
verre verkieslijk is boven*dat van
den buitenlandschen fabrikant.
Vredestein's Rubbervloeren wer
den o.m. gelegd in:
HEINEKEN'S BIERBROUWERIJ.
BRONOVO, Den Haag.
ST. BERNARDUS GESTICHT, Amsterdam
ZIEKENHUIS EUDOKIA, Rotterdam.
OOGLIJDERSKLINIEK, Den Haag.
R.-K. ZIEKENHUIS, Den Bosch.
LEEUWENHOEKHUIS, Amsterdam.
KINDERZIEKENHUIS, Leiden.
Vraagt ons begrootmg
Aannemers van den geheelen bouw
en de gewapend betonfundeering
van het kantoorgebouw der
HEINEKEN'S BIERBROUWERIJ
ROTTERDAM
De
voor het nieuwe kantoorgebouw van de HEINEKEN'S
BIERBROUWERIJ is geleverd door
OFFERHAUS Co. - Rotterdam
GRAVESTEIJN
43Prima Belgische KLUITKALK
Telefoon 32246 GIPS en CEMENT
Rotterdam Scherp concurreerende rpljzen
Kunstsmederij
L. RINGLEVER
FABRIEK:
Straatweg 81, Hillegersberg
SHOWROOM:
Westerstraat 21, Rotterdam
SPECIALITEIT in
OPEN HAARDEN EN
KUNSTSMEED
WERKEN
over de prijsvrag voor een of ander be
langrijk bouwwerk staat, en altijd zijn daar
bij één of meer oplossingen van „interna
tionalen". Ook in Duitschland ziet men het
zelfde: C ropius, Mies von der Rohe
worden geregeld uitgenoodigd. Maar bij ons
wordt nog hemel en aarde bewogen om een
man te paard te helpen, die herhalingen
geeft zij het op gevoelige, schilderachtige
wijze van een vroegere internationale
stijl in haar kleinste vorm: de Oud-Holland-
sche baksteen-renaissance en die met uilen-
oogen kniipt tegen nieuwe denkbeelden, die
zon en daglicht laten gelden.
„Over de keuze der architecten- ölechts:
Er is geen enkele „vent" bij. De jury bestaat
uit tweede rangs krachten; Bremer, de
Rijksbouwmeester heeft in Maastricht be
wezen, met z'n Provinciehuis en z'n Maas
brug, dat hij de kool niet kan sparen en van
de geit nog geen verstand heeft; het zitting
nemen van Dr. van Gelder, onderteeke
naar van het manifest Krop hol le'r, is
onfatsoenlijk.
Het raadhuis moet een toren krijgen en
het zal een toren worden met trapgeveltjes
en een leien dakje o symbool van tot
standkoming! en een klok met cijfers; uit
de galmgaten zal iederen avond het carillon
tinkelen, dat de zelfvoldane burgerij van het
kleine stadje in slaap speelt. Herfsttij dei-
middeleeuwen".
Tot zoover de scherpe critiek" van Ir. Vian
Ravesteyn. Och, we weten het imm
allang hoe tyrannieke minderheden in vak-
vereenigingen van bouwkundigen en kunst
nijverheid niet alleen de groote groep onver
schilligen in die lichamen, maar ook atJTo-
riteiten, groote zakenlui en andere particu
lieren aan hun zegewagen hebben weten te
spannen. Ieder weet dat het een bepaalde
groep is, die thans, door een vernuftig stel
sel van organisatie, over het gros der op
drachten, zelfs van rijk en gemeente be
schikt die de vakschriften volkomen naar
eigen willekeur redigeert, die prijsvrage
aan officieele en andere lichamen opdringt,
die adviseert redigeert, intrigeert, afwijst en
beschikt.
En dit alles wetende en bedenken-
vragen we ons af wat Ir. van Ravesteyn
met z'n lang niet malsche critiek heeft wil
len zeggen en bereiken in „de Gemeenschap
geredigeerd naar eigen willekeur door een
aantal Jongeren".
De archftect D u d o k heeft, naar het
,Volk" meldde, aan den Leidschen gemeente
raad een schrijven gezonden, waarin hij
bezwaar maakt, dat de eenige weken geleden
benoemde advies-commissie, ter beoordee
ling van de uit te brengen plannen tot het
bouwen van een stadhuis, ,ook het door hem
in enkelvoudige opdracht gemaakte plan
zal moeten beoordeelen. Voorts schrijft de
heer Dudok, dat hij elke relatie mot liet
Leidsche gemeentebestuur verbreekt.
Het thans ingekomen schrijven beteekent
dat de heer Du dok zich volledig terug
trekt van elke verdere werkzaamheid inza
ke den bouw van een "ieuw stadhuis. i
De RUBBEROID CEMENT
DAKBEDEKKING
zoomede de afwerking der ran
den met BITUMENWEEFSEL,
zijn geleverd door:
FIRMA GEBR. KRAMER
ROTERDAM: Middensteiger 16
Telefoon 21258
Goed wonen in SCHIEBROEK
bev.7 kamers, ingerichte badkamer, keuken,
voor- en achtertuin, centr. verwarming, vaste
waschtafels, gr. kelder, alle comfort aanwezig
Spoor- en busverbinding Lage belasting
Goed onderwijs. Te bevragen op 't werk
GEBR. J. A. WILLEMAN
MOLENLAAN 20 - HILLEGERSBERG - Tel. 43784
Inl Bouw- en Woningbureau VOGEL
Schlebroek. Telefoon 44113
Molensingel-Vijverlaan Schiebroek
Kamer en suite, keuken, vestibule,
groote kelder, 3 slaapkamers, bad
kamer en zolder.
KOOPPRIJS: f 12.500. f 14.000
A. BLONK, Piaslaan 58, Schiebroek
-llilDIUIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllllilllllllllllllli
Tuinstad Schiebroek
UW WOONPLAATS
Heerenhuizen te koopa.d,
Adrianalaan t.o.Palmweg
Moderne indeeling, complete cen
trale Verwarming en Badinstallatie
Te bevragen ter plaatse
CORNS v. d. BOS Jr. of Tel. 50071-32971
Prachtige Electrische Carley's Klokken
vanaf ff 22.50
•koop by
Electro-Techn. Bureau
Göjy „BOHAMEE"
Tel. Nos. 11678-52678 - R'dam
HEERENHUIZEN
BiLLIJK TE KOOP, gelegen Kastanje
singel te SCHIEBROEK.
Bevatt. 7 learners, hall, keuken, 2 W.C.'s,
badkamer en zolder, centr. verwarming,
badinstallatie en vaste waschtafels.
Uitmuntende bus- en treinverbinding.
Lage belasting. Hypotheek verkrijgbaar.
