Von Papen s Economisch Program
MAANDAG 29 AUGUSTUS i932
EERSTE BLAD PAG. 2
Sfeunplan voor de industrie voor aanstelling van meer arbeiders
Loonsverlaging ten bate der werkloozen
De partijen bij den weder-opbouw uitgeschakeld
BELANGRIJKE DAGEN IN
DUITSCHLAND
De Duitsche Rijkskanselier Von Papen
heeft in een rede voor de West-JDuitsche
boerenbonden een grootsch programma van
economischen wederopbouw ontwikkeld,
waarvan de kern is: het weder in gang zet
ten van het particulier initiatief, waardoor
velen weder hun eigen brood zullen kunnen
verdienen en de koopkracht zal worden ver
groot
De bedoeling is, -dat het bedrijfsleven
hiertoe in staat zal worden gesteld( door
faciliteiten ten aanzien van die belastingen,
welke de productie remmen, terwijl er bo
vendien een soort premie zal worden inge
voerd op het te werk stellen van arbeiders
en de loonen zullen worden verlaagd tot
een bestaansminimum.
Dit plan van de huidige regeerders ver
dient groote aandacht. Hier wordt een po
ging tot saneering op groote schaal onder
nomen, die door de Duitsche Rijksbank zal
worden gefinancierd en dus het vertrouwen
blijkt te hebben van de erkende financieelo
en economische autoriteiten-
Dat Von Papen's program tevens verdere
invoerbelemmering in uitzicht stelt, is voor
het buitenland, voor ons land in de eerste
plaats, niet moedgevend. Toch moeten we
niet vergeten, dat wanneer het gelukt
Duitschland economisch weer op gezonde
basis te stellen, dit een machtige impuls
ook voor het economische leven van Duitsch-
land's buren zal blijken te zijn.
Inmiddels duikt uit den politieken hoek
het gerucht op, dat de nationaal-socialisten
en het ccfitrum het eens zouden zijn gewor
den over de vorming van een regeering,
die weliswaar op parlementairen gi
zou berusten, doch het karakter van een
presidiëel kabinet zou dragen. Gesproken
wordt van een combinatie Schleicher
BrüningStrasser, dus van een kabinet, dat
een modus-vivendi zou willen zijn tusschen
drie machten en strevingen: die van den
Rijkspresident, die van de nationaal-socia
listen en die van het Centrum.
Wanneer dit gerucht op waarheid berust,
zal de heer Von Hindenburg, die vandaag of
morgen zijn. drie voornaamste Rijksministers
ontvangt, voor een moeilijke beslissing staan.
Gaat hij op het denkbeeld van een presi-
dieel-parlementair kabinet in en hij zal
toch bewaarlijk aan 'n zuiver presidieel kabi
net kunnen vasthouden indien er inderdaad
een grondwettelijke meerderheid aanwezig
is dan zal in elk geval Von Papen zelf, die
zoomin bij de nazi's als bij de Roomsche
partij persona grata is, moeten -wijken.
De berichten spreken van Dr. Gördeler, den
prlzencommissaris onder het kabinet-Brü-
ning als den toekomstigen Rijkskanselier,
tevens eerste-minister van Pruisen. De com
binatie lijkt niet verwerpelijk, omdat Görde
ler geen politiek verleden heeft en voor alle
partijen vermoedelijk wel aanvaardbaar zou
zijn.
Hoe het ook zij, er schijnen belangrijke be
slissingen op til te zijn.
Rijkskanselier Von Papen heeft Zondag
op het congres der West-Duitsche boeren-
vereenigingen te Munster zijn aangekondig
de redte gehouden, die draadloos werd uitge
zonden.
Hij begon met uiteen te zetten, dat de
basis moet gelegd voor den wederopbouw
van den Duitschen staat Er moet een op
gezag gebaseerd staatsbestuur zijn, dat niet|
de speelbal is yan partijen of eenzijdijge
belangen.
Naar aanleiding van de vonnissen van
Ohlau en Beuthen zeid'e hij, dat de regee
ring heeft te strijden tegen de politieke ver
wildering.
I «a> Tegen Hitier.
De bandeloosheid, 'dié uit <ien oproep van
iden leider der nationaal-socialistische be
weging spréékt, stemt slécht overeen met de
eischen in zake de leiding van den staat.
Ik geef hem niet het recht, aldlus von
Papen, de minderheid in Duitschland, die
zijn vaandel volgt, alleen als de Duitsche
natie te boschouwen en alle andere landge-
nooten als vogelvrij'te behandelen, r
Indien zoo ging Von Papen voort
ik thans tegen Hitier en vóór den op het
recht gebasecrden staat, de volksgemeen
schap en het op gezeg gebaseerde staatsbe
stuur optreedt, dan streef ik, en niet hij, het
doel na, dat millioenen zijner aanhangers
jarenlang hebben gewenscht.
De Pruisische regeering zal haar beslis
sing inzake de ter "dood veroordeelden te
Beuthen nemen overeenkomstig de beginse
len der rechtvaardigheid en zonder zich
door politieke aanvallen te laten beïn
vloeden.
tot deze maatregelen heeft geleid.
Spreker kondigde aan, dat het roer om
geworpen zal worden en dat voor den op
houw van het economische leven de volgen
de beginselen zullen dienen: De mark mag
niet in gevaar worden gebracht en mag niet
in waarde verminderen. De regeering
wenscht zich niet te menigen in het particu
liere economische leven. De regéering zal er
voor zorgen, diat de persoonlijke verantwoor
delijkheid van het vrije economische leven
niet verdoezeld wordt door vermenging met
staatsbedrijf-vormen; iu gevallen, waarin de
staat aandeel heeft genomen in particuliere
bedrijven, zullen zuivere verhoudingen wor
den geschapen, opdat het openbaar belang
niet alleen de lasten te dragen krijgt, doch
ook de vruchten plukt van het werk dezer
ondernemingen. Voor deze ondernemingen
wordt een speciaal staatstoezicht ingesteld.
Werkverschaffing.
Over de maatregelen, die ter goedkeuring
aan den rijkspresident zullen worden voor
gelegd, zeide spreker, dat aangezien het
groote probleem de werkloosheid is, de reeds
gencmcn maatregelen tot werkverschaffing
niet uit het oog zullen worden verloren. Tot
nu toe is hiervoor een bedrag van 135 mil-
lioen mark uitgetrokken. Verder zullen
maatregelen worden genomen voor land-
bou w-k o 1 on i s a t i e, vestiging in
voorsteden in verband met den akkerbouw,
voor den woningbouw en de rep ar a-
t i e van huizen.
Dit is echter niet voldoende en de regee
ring wil daarom trachten door het doen op
leven van particuliere bedrijven en het in-
dienststellen van nieuwe arbeidskrachten
vermindering van het aantal werkloozen
mogelijk te maken. Spreker meent, dat het
keerpunt in de crisis weldra zal komen.
Voor milliarden aan onderhoudswerkzaam
heden en werken welke voor arbeidsverschaf
fing kunnen dienen, hebben zich opgestapeld.
Het economische leven moet de middelen ver
krijgen om dit verzuim in te halen. Daar
door wordt de eerste stap gezet naar de
opleving en de mid d.e.n.s.o.o.r.t-
e.n kleine b e d r ij v e.n z.u.l.ï.e.n h.e.t
e.e.r,s,t van die opleving y.o.o.r-
d.e.e.l trekken.
Maar ik zeg tegelijkertijd, v<
Papen, dat ik de erkenning van het gelijke
recht voor alle Duitsche staatsburgers zou
noodig zal afdwingen.
Ik ben vast besloten een eind te maken
aan den toenemenden burgeroorlog, de poli
tieke onlusten en gewelddaden, die thans
een zoo grooten hinderpaal vormen voor
positief werk.
Verdere Invoerbeperking.
De practisr-he vragen van den dag bespre
kend. beloofde de Rijkskanselier steun aan
den landbouw, door verd-ere regeling van
den invoer. Het buitenland en het binnen
land zullen den noodtoestand begrijpen, die
Het voor dit groote plan benoodigde be
drag moet meer dan 2 milliard mark bedra
gen boven de reeds uitgetrokken gelden. De
desbetreffende onderhandelingen, zijn reeds
ver gevorderd, waarbij speciaal de rijksbank
haar medewerking heeft toegezegd. Het gaat
hierbij niet om een belasting van de circu
latiebank met groote bedragen, doch om het
vrij maken van beschikbare middelen, die op
het oogenblik niet productief worden ge
maakt. Wij hebben geweigerd dit bedrag
te verkrijgen door een gedwongen leening,
daar het Duitsche bedrijfsleven een derge
lijk bedrag niet zou kunnen opbrengen.
De regeering denkt daarbij ongeveer den
volgenden weg in te slaan:
Bij de betaling van bepaalde soorten be
lastingen, die bijzonder storend werken op
het bedrijfsleven, zooals die op den omzet,
het grondbezit, het bedrijf en het verkeer,
welke tusschen 1 October 1932 en Oct. 1933
vervallen, zal -de regeering b.on.s
g.e.v.e.n, die als betaling k.u.n-
n.e.n dienen, voor alle b.e.l.a.s.Li.n-
g.en, met uitzondering van die op het inko
men, welke van 1934 tot 1933 vervallen. Het
gaat hierbij om een bedrag van ca. 1500
millioen mark. Deze bons zullen een agio
hebben en zullen dus het karakter hebben
van leeningen van den belastingplichtige
aan het Rijk. Deze bons zullen zoodanig zijn
opgesteld, dat zij voor het verkrijgen van
crediet kunnen worden gebruikt. Deze gel
den zullen gebruikt worden voor het doen
uitvoeren van nieuwe of uitgestelde opdrach
ten, waarvoor arbeidskrachten kunnen wor
den aangesteld. Bovendien wil de regeering
nog een bedrag van 700 millioen mark aan
dergelijke bons ter beschikking stellen van
ondernemingen, die kunnen bewijzen, dat zij
meer werklieden in dienst hebben genomen.
De aanstelling van arbeiders.
Voor eiken nieuw-aangestelden arbeider
zal over een jaar een bedrag van 400 mark
aan bons worden verstrekt en indien van dit
bedrag ten volle gebruik wordt gemaakt zul
len 1% millioen ahbeiders meer aangesteld
kunnen worden.
Tegelijkertijd moeten de werkgevers ertoe
gebracht worden zooveel mogelijk arbeiders
aan te stellen en dit kan slechts geschieden
door verlaging der l.o.o.n.e.n. Men
zal -den werkgever machtigen, indien hij
meer personeel aanstelt, het tariefloon tot
een zekere grens, die niet 'beneden
het voor n o o d z a.k.e.l.ij.k l.e.v.e.n.s-
o.n.d.e-r.h.o.u.d b e n o o d i g d e m in.i,m,u,m
mag liggen, ic verlagen. Het percentage van
de vermindering zal grooter zijn, naarmate
het aantal arbeiders, dat opnieuw wordt aan
gesteld, toeneemt. Beide percentages zullen
niet gelijk zijn, daar het totaalbedrag der
betaalde loonen dient te stijgen.
De arbeidsovereenkomsten te star.
Von Papen wees er verder op, dat de van
de arbeiders geëischte offers ten bate van de
werkloozen komen en dat de algemeene koop
kracht zal stijgen. De regeering is van plan
het loontariefrecht en het arbitragewezen
over het algemeen te handhaven. De betrok
kenen moeten echter hun omstandigheden
meer vrijwillig zonder staats-inmenging re
gelen. De arbeidsovereenkomsten zijn vol
gens spr. te star en houden niet voldoende
rekening met de speciale condities van de
afzonderlijke bedrijven. Spr. acht het nood
zakelijk daarin voor bijzondere gevallen ver
betering to brengen.
worden en het disconto zal binnenkort wor
den verlaagd. De komende twaalf maanden
moeten dienen voor de verbouwing en den
nieuwen opbouw van den staat en het be
drijfsleven. Pas, wanneer de eerste nood
voorbij is, kan begonnen worden met
sociaal en financieel program van langeren
duur.
Von Papen kondigde voorts aan, dat Ihij in
den Rijksdag de politiek zal behandelen.
Térloops wees hij echter op hetgeen door dr.
Bracht in Pruisen reeds tot stand is ge
bracht op het gebied van de bestuurshervor-
ming. Binnen eenige dagen zullen de maat
regelen bekend worden gemaakt voor een
groote organisatorische wijziging van het be
stuur en de administratie in Pruisen. Dan
volgen vereenvoudiging van het centrale
beheer, financieele hervormingen en wijzi
gingen van het zelfbestuur. Dat de regeering
een einde heeft gemaakt aan het dualisme
tusschen Pruisen en het rijk bewijst, dat het
haar ernst is.
De academische jeugd.
De rijkskanselier is met bezorgdheid ver
vuld over het lot der jonge generatie, die
weer opgenomen moet worden in het econo
mische leven. Dit geldt speciaal voor de
academische jeugd. De regeering is van plan
een jaar practijk verplichtend
te stellen tusschen het verlaten van de mid
delbare en het bezoeken van de hoogeschool,
terwijl de hoogescholen verplicht zijn zoo
veel mogelijk rekening te houden met de be
hoeften der afzonderlijke beroepen.
De opbouw kan slechts geschieden door
onafhankelijke regeering. Op grond van die
overtuiging, aldus von Papen, beschouw ik
het als mijn plicht verstoring van dit werk
door den invloed der partijen af te weren.
Een groote taak, in dienst van het volk,
kan slechts verricht worden door diegene,
die gelooft in dienst te staan van het geheele
volk en niet van een partij of een klasse.
Dat het bestuur van den staat van het
volk uitgaat, kan niet beteekenen, dat dit
bestuur overgeleverd moet worden aan de
tactische doeleinden der partijen.
En indien thans van een coalitie tusschen
het Centrum en de nationaal-socialistische
arbeiderspartij gesproken wordt, waaraan
ik niet kan gelooven, omdat dit in strijd is
met de anti-parlementaire overtuiging van
de nat.-socialisten, dan zou de geheime ge
dachte van een dergelijke coalitie toch
slechts zijn, dat de eene partij
ndere wenscht te vernietigen.
Ik vraag mij af, of de nood' van het Duit-
sche volk op dit oogenblik nog een derge
lijk coulissenspel verdraagt Anderzijds den
ken wij niet aan een afwijken van de grond
beginselen der grondwet, of een wissel:
van den staatsvorm. De grondwet heeft
het ambt van den rijkspresident een vast
punt geschapen, dat tegenover de doeleinden
der partijen staat Ons geloof in de toekomst
der natie is even onwankelbaar als dat der
millioenen, die eens op de slagvelden hun
bloed daarvoor hebben ojjgeofferd. En daar
om roep ik thans het land toe: „Denkt
ilechts aan Duitschland". (Langdurig ap
plaus).
Stormachtige toejuichingen.
een tweede vergadering te Munster
richtte von Papen een korte toespraak tot
de aanwezigen, aan het slot waarvan hij
verklaarde: Als ik mij vandaag naar Neu-
deck begeef, naar rijkspresident von Hin
denburg, die nog steeds als een afgod aan
het hoofd van het volk staat, dan zal ik aan
Westfalen denken, dan zal ik weten, dat gij
en ik, dat wij samen, een nieuwe toekomst
in Duitschland voorbereiden.
Bij zijn vertrek werd de rijkskanselier
door duizenden menschen stormachtig be
groet.
Ook de landbouw gebaat.
Voor deze maatregelen geldt een periode
van twaalf maanden. De rijkskanselier ver
wacht, dat door vermindering der lasten
met. ca. twee milliard en het te werk stellen I
van een tot twee millioen werkloozen ook de
landbouw een beteren tijd tegemoet zal gaan.
De rentevoet en het disconto
De kwestie van den rentevoet zal geregeld
EEN INTERVIEW MET VON PAPEN
Rijkskanselier von Papen heeft in een in
terview met een redacteur van de „Rhei-
nisch-Westphaelische Zeitung" eenige vra
gen beantwoord betreffende de groote rede
voering, die hij heden heeft uitgesproken.
De voornaamste yragen en antwoorden lui
den als volgt:
Het program en de eischen der nazis.
Bent U niet van meening, dat het buiten
gewoon beteekenisvolle arbeidsprojgram der
rijksregeering, dat gij vandaag hebt uiteen
gezet, eischen bevat, die ook de N.S.D.A.P.
gesteld heeft en welker verwerkelijking der
halve ook de NSDAP moest verlangen? Doet
U met. Uw program geen poging het woord
van Strasser: „Arbeid schept kapi
taal" om te zetten in den daad?
Von Papen antwoordde: Ik ben inderdaad
van meaning, dat arbeid kapitaal schept en
ik verheug mij, dat de rijksregeering met het
program, dat zij den rijkspresident voorstelt,
ook een deel der wenschen vervult, die door
de N.S.D.A.P. naar voren zijn gebracht Ik
hoop, dat de gelijke richting van onze wen
schen en de gemeenschappelijkheid van het
doel tot een samenwerking op een
zak el ij ken grondslag leidt, waardoor
zuiver politieke momenten eenigszins op den
achtergrond worden gebracht. Ik ben er van
overtuigd, dat juist een partij, die het zake
lijke werk in haar banier heeft geschreven
een dergelijk program van direct practisch
werk en werkverschaffing vrij van alle po
litieke verplichtingen zal onderzoeken.
Het gevaar der partij-politiek.
Vraag: Bestaat er een garantie, dat dit
zakelijk en onmiddellijk uit te voeren ar-
beidsprogram der rijksregeering niet door
kruist of verwrongen zal worden door partij
politieke eischen aan den eenen kant of
verlangens van belangengroepen aan den
anderen kant?
Antwoord: De rijksregeering is een auto
ritaire regeering. Zij staat volkomen vrij te
genover eischen van partij politieken aard en
is volkomen onafhankelijk. Juist daarom
hoopt zij het arbeidsprogram in grooten om
vang en afzijdig van alle afzonderlijke be
langen te kunnen uitvoeren. Daarmede is
de beste waarborg gegeven voor de verwer
kelijking van het gestelde doel. Dat is de zin
cn de voornaamste taak van een autoi'itaire
rijksregeering, dat zij een basis schept, waar
op zakelijk werk kan worden tot stand ge
bracht.
Hoe zal de ontvangst zijn?
Vraag: Is te verwachten, dat de organisa
ties van het bedrijfsleven en wel zoowel de
werkgevers als de werknemers in hun meer
derheid uw program zullen aanvaarden en
het als het hunne zullen uitvoeren?
Antwoord: De rijksregeering hoopt beslist
zoowel werknemers als werkgevers op den
grondslag van dit program te kunnen ver
eenigen. De bevruchting van het economisch
proces, welke de rijksregeering tracht tot
stand te brengen, is zeer bijzonder in het
belang van den werknemer. De voorstellen,
die de rijksregeering doet, hebben, gelijk
bekend is, het doel 1 tot 2 millioen men-
RIJKSKANSELIER VON PAPEN
Willekeur blijft uitgesloten.
Vraag: Zal het de rijksregeering niet
een onsociale houding worden aangerekend,
dat zij ook nog werk hebbenden werknemers
lasten oplegt?
Antwoord: Onsociaal is op het oogenblik
diegene, die de arbeidsmogelijkheden ver
mindert Volkomen juist daarentegen is het
woord: Sociaal is, wie arbeid schept. Overi
gens blijft de grondgedachte van de tarief-
contracten en daarmede hun sociale werking
vollen omvang in stand gehouden. Het
tariefrecht blijft ook thans bestaan ter be
scherming tegen loonuitbuiting en tot af
weer van eventueele willekeur van den eco
nomisch sterkere. Een dergelijke willekeur
blijft ook thans uitgesloten.
Vraag: Het arbeidsprogram van de ïijks-
regeeriwg bedoelt dus een zekere losmaking
van de tarieven ten gunste van een vermin
dering der werkloosheid? Zou het in verband
met de uitvoering van dit program niet mo
gelijk zijn ook een losser worden van de
in den arbeidstijd tegenover elkander staan
de fronten en thans gedachten te verwerke
lijken, gelijk die in 1919 en 1920 aan vakver-
eenigingszijde een man als Legien en aan
werkgeverszijde een man als Stinnes voor
oogen hebben gestaan?
Antwoord: De rijksregeering is volstrekt
van meening, dat de tijd er rijp voor is
géworden om deze starre fronten losser te
maken. Het schijnt mij toe, dat men door
écn verkleining der tariefdistricten en door
scheiding van niet bijeen hoorende beroeps
groepen werkgevers en werknemers dichter
bij elkander zou kunnen brengen. In derge
lijke, volgens regionale standpunten en be
roepssoorten georganiseerde tariefdistricten
is het eerder mogelijk de belangen van de
in het economisch proces betrokkenen tot
een gemeenschappelijken noemer te brengen.
Deze rechtvaardige overeenstemming der be
langen is immers de cardinale kwestie in
economie.
Het vertrouwen moet terug keer en.
Aan het einde van het interview zeide de
rijkskanselier nog met grooten nadruk: Er
moet van dit program een krachtige impuls
uitgaan, en er moet in het geheele volk
atmosfeer van vertrouwen ontstaan, wai
thans neerliggende krachten zich weer vrij
en krachtig kunnen ontplooien. Het gemeen
schappelijke werk aan een gemeenschappe
lijk doel, aan de toekomst van volk en va
derland moet de brug vormen naar
overeenstemming der politieke tegenstellin
gen. In dit werk moet het Duitsche volk
zich terugvinden en sociale en politieke vij
andschappen overwinnen. In de toekomst
moet ieder enkeling weer de overtuiging
hebben, dat de opbrengst van zijn werk niet
in een bodemloos vat, in de leegte valt,
maar hem, zijn gezin, zijn kinderen en het
geheele volk ten goede komt»
VON PAPEN AAN KZRRL.
Rijkskanselier Von Papen heeft in een
antwoordschrijven aan Kerrl, den nationaal-
socialistischen voorzitter van den Pruisi-
schen Landdag, uiteengezet, dat hij het vol
komen eens is met Dr. Bracht, den waarne-
menden Rijkscommissaris, dat deze geen
verantwoording aan den Landdag doch
slechts aan den Rijkspresident schuldig is
en dat zijn taak niet alleen is de grondwet
telijke orde te herstellen maar alle bevoegd
heden van het staatsministerie op zich te
nemen. De Rijkskanselier erkent, dat dit een
ongeweoschte toestand is, doch opheffing
van de verordening van 20 Juli is voorloo-
pig nog niet mogelijk.
OOK DE MINISTERS VON SCHLEICHER
EN VON GAYL NAAR NEUDECK.
Behalve Rijkskanselier Von Papen zullen
nok de Rijkswecrminister Von Schleicher en
de Minister van Binnenlandsche Zaken Von
Gayl, in gezelschap van Staatssecretaris Dr.
Meissner hedenavond naar Ncudeck reizen,
aangezien niet alleen het economisch pro
gram zal worden besproken, doch tevens de
geheele binnenlandsche politieke toestand
en de in samenhang met de bijeenkomst
van den Rijksdag te treffen maatregelen.
DE GRAF ZEPPELIN
FRIEDRICHSHAFEN, 29 Augustue. Het
luchtschip „Graf Zeppelin" is hedenmorgen
2 minuten over 6 gestart voor zijn vijfde
overtocht in dit jaar naar Zuid-Amerika.
De vlucht was in verband mut den ver
warden politieken toestand in Zuid-Amerika
14 dagen uitgesteld. Dr Eckener heeft het
commando. Er bevinden zich zes passagiers
aan boord, w.o. de bekende vliegster An
thony Strasemenn. Het luchtschip heeft
ruim 100 Kg. poet aan boord. i
OVEREENSTEMMING TUSSCHEN
CENTRUM EN NAZI'S?
Uit Berlijn wordt ons gemeld:
Ofschoon officieel nog niets is medege
deeld, noch van den kant Ier nationaal-
socialisten, noch van dien van het Centrum,
over de onderhandelingen van beide par
tijen, wordt in welingelichte kringen verze
kerd. dat men met betrekking tot de alge
meene politieke richtlijn principieel reeds
tot overeenstemming is gekomen.
Deze overeenstemming zou zoowel gelden
voor Pruisen alsook voor het Rijk. Zelfs
over den persoon van een eventueelen kan
selier zou overeenstemming zijn bereikt,
hoewel nog geen namen genoemd worden.
De naam Brüning wordt thans weer ge
noemd voor het Ministerie van Buitenland-
sche Zaken, dat hem, gelijk hekend is, na
zijn aftreden als kanselier door den Rijks
president reeds was toegedacht, maar dat
Brüning onder het kanselierschap van Von
Papen geweigerd had. Men spreekt thans
ernstig over een combinatie Schlcicher-Brü-
ning-Strasser.
Wat het Bijk betreft, de Rijkspresident
moet den Rijkskanselier benoemen. Het zou
er dus op aankomen, Bijkspresident en
Rijksregeering zoo spoedig een volledige
overeenstemming tusschen beide partijen
bereikt is, ervan in kennis te stellen, dat de
Rijksdag wel degelijk bruikbaar is en dat er
een meerderheid bestaat die bereid zou zijn
een door het vertrouwen van den Rijkspre
sident benoemden kanselier parlementair te
ondersteunen.
Het zou in dit geval dus geen coalitie
betreffen maar een presidentieele
regeering. Men schijnt er thans reke
ning mee te houdeil dat Rijkskanselier Von
Papen geen deel meer zou uitmaken van
deze regeering.
Overigens schijnt men er thans naar te
streven de basis voor een parlementaire sa
menwerking tot stand te brengen zonder in
strijd te geraken met de stuwende krachten
van de huidige regeering.
Wat Pruisen betreft zijn de onderhande
lingen nog niet beëindigd, hoewel de moge
lijkheid bestaat dat men tot overeenstem
ming zou kunnen komen met een neutrale
persoonlijkheid als ministerpresident, in
welk verband de haam Goerdeler genoemd
wordt, klaarblijkelijk in de hoop hiermede
ook de Duitsch-nationalen tegemoet te ko
men.
DE COMMUNISTEN BESLUITEN VOOR
EEN SOC.-DEM. RIJKSDAGPRESIDENT
TE STEMMEN.
In overeenstemming met de communisti
sche Rijksdagfractie heeft de executieve van
de communistische partij een besluit geno
men, teneinde de nationaal-socialisten uit te
schakelen bij de verkiezing van een Rijks
dagpresident. Bij de eerste verkiezing zul
len de communisten voor hun eigen candi-
daat stemmen. Mocht dan de nat-soc. can-
didaat door de houding van het centrum
niet zijn gekozen, dan willen de communis
ten bij de tweede verkiezing hun stem uit
brengen op den sociaal-democratischen can-
didaat, teneinde te verhinderen dat een nat
je. president van den Rijksdag wordt.
In het besluit wordt er verder nog op ge
wezen, d$t de communistische partij door
dezen maatregel geenszins voornemens is
haar strijd tegen de leiders der soa-dem. te
verminderen.
KLARA ZETKIN OVER HAAR
PRESIDEEREN VAN DEN RIJKSDAG.
Eenige communistische Rijksdagleden
hebben, naar door de communistische Rijks
dagfractie wordt medegedeeld, een onder
houd gehad met Klara Zetkin, die. naar in
deze mededeeling wordt gezegd, sedert eeni
ge dagen in Berhjn vertoeft, teneinde als
vertegenwoordigster van de communistische
partij als oudste lid van den Rijksdag het
presidium op zich te nemen.
Op de vraag, waarom zij ondanks haar
gezondheidstoestand de vermoeiende reis
naar Berlijn had ondernomen, heeft zij geant
woord, dat zij het thans meer dan ooit noo
dig acht alle persoonlijke bezwaren en las
ten van den ouderdom achter te stellen en
overal de revolutionaire plicht te vervullen.
Klara Zetkin zal ondanks de nationaal
socialistische dreigementen iedere politie
bescherming tijdens de uitoefening van haar
functie als presidente van den Rijksdag be
slist weigeren.
Klara Zetkin is den 25sten Augustus met
den expres om 21 uur 50 .van Moskou in
Tilsit aangekomen. Zij bevond zich in den
slaapwagen en werd begeleid dooi' haar
zoon, den medicus Maxim Zetkin, die in
Moskou is gedomicilieerd. Volgens een me
dedeeling van den slaapwagen-conducteur
moest mevr. Zetkin bij het overstap
pen worden gedrag en. Mevr. Zet
kin en haiar zoon zijn om 21 uur 40 met den
zelfden expres naar Berlijn doorgereisd.
Zaterdagmiddag drongen te Wesermuende
een aantal personen, die per auto gekomen
waren, in bet pas gebouwde tehuis van de
Stahlhelm, gelegen aan den weg tusschen
Wursterheide en Altenwalde en maakten
aanstalten de vlag naar beneden te halen.
De bewaker werd neergeslagen en door mes
steken gewond. Tot nu toe ontbreekt elk
spoor van de daders.
DE GOETHE-MEDAILLE VOOR
MUSSOLINI EN HERRIOT.
Ter gelegenheid van de viering van het
Goethe-eeuwfeest in Frankfurt am Main
heeft de Duitsche rijkspresident o.m. de
Goethe-medaille verleend aan den Italiaan-
schen minister-president Mussolini en aan
den Franschen premier Herriot
DE LEIPZIGER HERBSTMESSE GEOPEND
Zondag is de Leipziger Herbstmesse 1932
geopend. Ook hier doen de economische
moeilijkheden zich gel-den. Toch worden er
nog zaken gedaan. De buitenlanders, vooral
de Amerikanen, zijn talrijker vertegenwoor
digd dan vorig jaar. Veel nieuwe dingen
zijn echter niet verschenen.
Weerbericht.
Laagste stand te Reykjavik 747.6.
Hoogste stand te Kinn 765.5.
Stand vanmorgen halftwaalf 763.3.
WEERVERWACHTING
(Medeged. door 't Kon. Ned. Meteorologisch
Inst. te De Bilt)
Zwakke tot matige O. tot Z. wind, half
tot zwaar bewolkt of betrokken, kans op re
gen of onweer, waarschijnlijk weinig ver
andering in temperatuur.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medeged. door 't Kon. Ned. Meteorologisch
Inst. te De Bilt)
Het gebied van hoogen luchtdruk, dat
Zaterdag in het Zuidwesten lag, heeft zich
vrij snel N.O. waarts verplaatst, daarbij in
omvang afnemend. Het ligt thans met een
7.65-kern boven het Z. van Scandinavië. De
IJslandsche depressie heeft zich in den loop
van Zondag nog een weinig verdiept. Ze
vertoont een ondiepe secundaire ten W. van
de Britsche eilanden. Waarschijnlijk zal deze
secundaire depressie voor het weer ten on
zent van beteekenis worden.
Hoewel de barometerdalingen dit nog niet
duidelijk aangeven, mag men bij de N..-be- j
weging Odie o.a. blijkt uit de verplaatsing
van het hooge drukgebied, toch wel aan- j
nemen, dat deze secundaire zich ook Oost
waarts bewegen zal. Dit beteekent dan voor
onze omgeving toenemende bewolking met
kans op regen of onweer.
Over het algemeen heenscht in het geheele1
waarnemingsgebied nog rustig weer. Do be-
wolking is wat toegenomen. De temperatuur
gemiddeld nog boven haar normale
waarde.
30 AUGUSTUS
Zonsopgang 5.08 u.; Zonsondergang 6.52 u.
Maansopgang 2.53 u.; Maansonderg. 6.34 u.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
Zomert jj dj
Van 's avonds 8.22 u. tot 's morgens 5.40 a.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig
Walshut i k 2.79 2.85
Basel 0.77 0.89
Hnningen 1.95 1.74
Rheinweiier -1.06 -0.91
Kehl 2.86 2.92
Maxan 4.36 4.41
Wiedeshelm 0.0.
Mannheim 3.17 3.23
Lohr 1.00 1.04
Mainz 0.90 0.88
Bingen L90 1.89
Hoden Vorig
Caup i i i k 2.10 2.0?
Ems k 1.10 1.07,
Coblenz 2.02 1.99
Trier 0.01 0-09
Keulen 1.69 1.7i
Ruhrort 0.30 0.4C
Wesel 0.02 0.1£
Emmerik 1.24 1.36
Dusseldorf 0.00 1.19
Maastricht 1.77 1.76
VenJo 10.80 10.73
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
30 Angustns
(Oude Amsterdamsche töd)
Delfzijl 10.17 2-2.65 Hellevoetal.1.48 14.16
Terschelling 7.34 20.07 Willemstad 2.42 15.0ft
Harlingen - 8.21 20.53 Brouwersh. 1.00 13.28.
Helder le 3.13 6.03 Zierikzee 2.37 13.5?
Idem 2e 15.26 18J>0
IJmuiden. 1.59 14.23
EL v. Holland 1.07 13.27 Temenzen
fcjeheveningen 3.17 13.47 Hansweert
Rotterdam 3.11 15.23
1.56 14.20
0.12 12.29
U.44 13.02
L25 13.42
Zaterdag zou in Almariro een stierenge
vecht plaats yinden. doch daar te weinig
geld was binnengekomen, vluchtte de im-
pressano en de torero's verschenen niet Het
woedende publiek vernielde de banken, de
schuttingen en de poorten en stak een groot
vuur in de arena aan, waardoor een deel
de toeschouwersruimte in brand geraak
te. Een paniek was het gevolg. Doordat
eenige bezoekers de staldeuren openden,
ontsnapten 8 stieren. Vier werden door gen
darmes neergeschoten, de anderen ontvlucht
ten.
VERMISTE OCEAANVLIEGERS.
Van de beide Oceaanvliegers Lee en Boch-
kon, die van Amerika naar Oslo gestart wa
ren, is nog steeds geen bericht binnengeko
men. Men maakt zich ernstig ongerust over
hun lot, daar hun voorraden slechts vol
doende waren tot Zaterdagmorgen 1 uur.
DE STAKING IN LANCASHIRE
BEGONNEN
Zaterdagmorgen om 11 uur 30 precies
hebben 200.000 wevers en weefsters in Lan
cashire het werk neergelegd; duizenden
weefgetouwen staan stil. Slechts op drie
plaatsen is de stakingsaankondiging weer
ingetrokken. De volle omvang van de sta
king zal eerst in het begin van deze
week blijken. Dat men geen snel einde van
de staking moet venvachten blijkt uit dé
uitlating van de arbeidersleider NaismitU:
„De waarschijnlijkheid, dat men tot over
eenstemming zal kunnen geraken tusschen
fabrikanten en wevers binnen korten tijd is
niet eens een kans van 1 op een millioen".
De staking, die waarschijnlijk ontslagen
op grooten schaal in de aangesloten indus
trieën tengevolge zal hebben, beteekent voor
de katoenindustrie van Lancashire een we-
kelijksch verlies van 1 y2 millioen pond ster
ling aan opdrachten en loonen.
Een leidend industrieel verklaarde, dat dé
staking op een oogenblik begon, waarop de
Engeïsche katoenindustrie die het minst
kon verdragen.
Het is waarschijnlijk, dat Lancashire jak-
ren noodig zal hebben om dezen klap te bo
ven te komen.
Ook de spinnersorganisatie, waarbij 250.000
textielarbeiders zijn aangesloten, heeft Za
terdag besloten binnen de eerstvolgende 10
dagen een stemming te houden over staken
of niet-staken.
Een nationaal vrijwilligersleger?
Met betrekking tot de jongste gebeurte
nissen, die bewezen hebben dat do Spaan-
sche republiek zich slechts op een deel van
het leger verlaten kan, wil men thans een
nationaal leger in het leven roepen, dat ge
heel zal bestaan uit burgers van alle repu-
blikeinsche partijen. Dit leger zou dan op
treden bij elke mogelijke bedreiging van het
republikeinsche regime. Het vrijwilligers
corps zal de noodige militaire vorming ver
krijgen, doch zal slechts in geval van ge
vaar gemobiliseerd en bewapend worden. Dó
Nationale Vergadering zal dit ontwerp zon
der twijfel aannemen omdat ieder het er
over eens is dat men van den kant van hef
leger elk oogenblik onaangename verrassin
gen verwachten kan. Men gelooft zelfs dat
de veiligheid van de republiek een onmid
dellijke ontbinding van het geheele legetl
noodig maakt Officieel echter wordt ont
kend dat een zoodanige maatregel noodig is.
