JJJcü
HAROL
Hoe leeft men elders?
In Portugal
Wij hebben als huismoeders niet altijd
gelegenheid om kennis te nemen van
alles wat er zoo in den loop van het
jaar op de boekenmarkt verschijnt.
Laten we bovendien maar dadelijk
daaraan toevoegen, dat er in den re
gel heel wat bij is, dat ons niet, of
maar ten deele belang inboezemt. Toch
vindt men soms, toevalligerwijs, in
boeken waar men zoo eens in neust
heel aardige dingen, en die hcusch het
weten wel waard zijn, omdat ze ons
weer een frisscheren kijk geven op ons
eigen leven en onze vertrouwde om
geving. Zoo'n boek is bijv. het werk
van Mr. W. J. van Balen over „Por
tugal, de tuin van Europa". De mees-
tcn onzer, die van de verschijning van
dit werk hoorden, uit advertentie of
boekbespreking, zullen het hebben
laten glippen, omdat we doorgaans in
reisbeschrijvingen d&n pas goed be
lang stellen, als we van plan zijn om
relf zoo'n land eens te bezoeken.
Maar Mr. van Balen is een aardig
frisch verteller, en wat hij over het
Portugeesch eten en drinken bijvoor
beeld verhaalt, is heusch interessant.
Nadat hij heeft medegedeeld dat de
Portugcesche boer nog heel primitief
leeft, en bijvoorbeeld altijd nog de
oude, lompe ossenkarren gebruikt, op
luidkrijschende wielen met twee spa
ken, die eigenlijk niets dan ruwe schij-
.vcn hout zijn, gaat hij verder:
„Zelfs in den middenstand stuit men
op een verbijsterende primitiefheid van
huisvesting, en op een volkomen ge
mis aan zin voor geriefelijkheid of
gezellige inrichting. Ook de hygiëne
laat natuurlijijk zeer veel te wcnschen
over. Een hoog geboortecijfer, maar
een nog veel hoogere sterfte, vooral
natuurlijk onder kinderen. Opvallend
is dat onder de mannelijke kinderen
het sterftecijfer grooter is dan onder
vrouwelijke.
Ook de voeding, hoezeer zij door de
zegeningen der natuur overvloedig kon
zijn, is onder het lagere volk onvol
doende en ondoelmatig. Volksvoedsel
bij uitnemendheid is de stokvisch, die
uit Noorwegen wordt aangevoerd.
Maar de Portugeesche stokvisch is een
schotel die weinig op onzen stokvisch
lijkt, want een integreerend bestand
deel wordt gevormd door uien en knof
look.
Voorts eet het volk brood, grof en wei
nig smakelijijk. Een zeer belangrijk
element der dagelijksche voeding is de
visch, die er natuurlijk langs de kust
zeer rijkelijk is. Het stadsleven van
Lissabon wordt in hooge mate verle
vendigd dóór de zwermen van visch-
vrouwen, die 's morgens in grooten ge
tale de oevers van de Taag verlaten,
en met grooté, platte ma len op het
hoofd door de straten stappen, heuvel
op heuvel afl Op die platte bennen
liggen onder de beschutting van groe
ne bladsren reusachtige monsters van
visschen, maar ook stapels versche
sardientjes, bestemd om geh>kken te
worden. Vraagt men in een restaurant
om sardientjes, dan krijgt men deze
in verschen vorm, in olie gebakken, en
zeer smakelijk. Verlangt men echter
sardientjes uit het Mik, dan moet men
„conserva" bestellen.
Verder eet men in Portugal weinig ge
kookte groenten, doch veel salade, en
vooral veel tomaten en waterkers.
Wat de tafel betreft, die men als rei
zende vreemdeling gespreid vindt, kan
in het algemeen worden gezegd, dat de
voeding overvloedig is, zóó rijkelijk,
dot men er altijd wel iets onder
vindt, dat aan een buitenlandsch ver
hemelte smaakt Nu eens zal dit een
vischgerecht zijn, dan weer een kip of
een salade of gebak. En wanneer men
het go-d heeft, blijkt menigmaal
zelfs het geheele menu volkomen ge
nietbaar te zijn.
Eieren worden er gebakken of naar
landsgewoonte even door heet water
gehaald en daarna uit een glas ge
slurpt. Een gekookt ei, halfzacht naar
onze Hollandsche standaardbegrippen,
zal men in Portugal vergeefs bestel
len. Men zal tot drie, vier keer toe pro-
beeren om dien wonderlijken gril van
een vreemdeling te bevredigen, doch
het resultaat zal alsnog blijven, dat de
struif u door de vingers glipt
Een speciale delicatesse zijn de „lulas"
of inktvisschcn, of de „iscas", letter
lijk iOkaas, waar de Portugees zich'
graag op tracteert, balletjes van lever
met knoflook, een gerecht dat lk
slechts onder alle voorbehoud Van aan
bevelen".
Ons
wekelijksch
knippatroon
In den winter, als do dagen kort en
donker zijn, zullen wc allicht minder
voor huisjurkjes besteden dan in den
zomer. In de zomermaanden, als buiten
alles zonnig en vriendelijk is, dan zal
zelfs de meest zuinige huisvrouw het
verlangen hebben om weer eens een
frisch, modern jurkje te bezitten, al
was het maar voor reserve.
Ons knippatroon van deze week laat
ons zulk een eenvoudig, en toch be
schaafd jurkje zien. Het kan zoowel
van gebloemde als effen zephir, als
van mousseline worden gemaakt
Het knippatroon kost 0.75 per stuk
en is verknjgbaar in de maten 88, 96
en 104 c.M. bovenwijdte, bij de Af dee
ling Knippatronen van de Uitgevers-
Maatschappij „De Mijlpaal", Postbox
175, Amsterdam. Betaling kan geschie
den per giro, Nr. 41032, dan wel per
postwissel of in postzegels.
De dames worden verdocht bij bestel
ling vooral niet te verzuimen naast de
verlangde maat oo1' het nummer van;
dit patroon (7177) op te ge va.
Onnoodige vertraging in de toezending
zal Jaardoor worden voorkomen.
voor warme dagen, gemaakt uit mous
seline met pofmouwtjes en zeer ruime
klokrok.
Nummer 3 is een zomerjurkje uit
kunstzijde, bestaand uit een effen, ge-
plissecrd rokje en lange casaque uit
gebloemde stof.
Nummer 4 geeft ons een eenvoudig
zomerjurkje te zien uit waschzijde. Het
heeft een sjaalkraagje, lange, bij do
polsen wijd vallende mouwen, terwijl
een ceintuur in differente, kleur de
ecnige garneering is.
Nummer 5 is een elegant zomerjurkje,
gecombineerd uit geruite taftzijde en
eenkleurige zijde. Aan den voorkant
ligt de taftzijde als een doek over de
blouse. De effen rok is tot de knie
glad geknipt en in lichte plooien sluit
de geruite taftzijde daarbij aan.
Nummer 6 is een eenvoudig voormid
dagkleedje uit waschbare stof. De
blouse wordt met twee overslagen,
waarin twee knoopen zitten, gesloten.
Onder aan het rokje is een eenvou
dige klokkenvolant aangebracht.
Nummer 7 is een zomerjurkje uit heel
dunne wolgeorgette. Over de korte
mouwen valt een pelerine. Het kraagje
is hoogst eenvoudig. In de voorbaan
van het rokje zijn twee klókken inge
zet
Nummer 8 is een namiddag-jurkje uit
gebloemde crêpe-maroccain. De sjaal-
vonnige garneering van de blouse en
de ceintuur zijn uit éénkleurige zijde
gemaakt. Daarbij een eenvoudig klok
rok je.
Nummer 9 tenslotte, is een elegant
middagkleedje uit groot-bloemige crêpe
de Chine. Aan hals en mouwen een
garneering van klokken-volants. Over
elkaar liggen klokvolants op knie
hoogte van het rokje, dat zeer wijd is.
Er is geen grooter wonder dan de
liefde zelf.
Wanneer een mensch zijn schuld
aan u ontkent wordt die in Gods
grootboek geschreven,
I
De mode van den dag
Voor Zomer en op reis
De overgang van lente- naar zomer
mode is bijna onmerkbaar gegaan. Lijn
en karakter van de japonnetjes en
muntcls zijn ongeveer dezelfde geble
ven. Do stoffen met klein patroon,
bloempje, ruitje of nopje hebben nog
altijd de voorkeur. Natuurlijk zal men
daarbij rekening houden met het
warme jaargetijde en alleen dunne,
luchtige stoffen kiezen.
In verband hiermede kan worden op
gemerkt, dat de heel dunne wolstoffen,
zooals wolgeorgette en wolvoile, als
ook crêpe-romain hun zegetocht heb
ben voortgezet
Onder de voormiddag- en huisjurkjes
vinden we dezen zomer een nieuwe
ling, namelijk het overgooiertje, dat
practisch i en jeugdig kleedt Het bij
zondere voordeel van dit modelletje,
dat overigens niet zóó nieuw is als
het er wel uitziet, jaren geleden kon
den wij het reeds, zij het dan ook in
ecnigszins anderen vorm, zien is
dat we onder het door smalle of brcede
dragers opgehouden rokje verschillen
de blouses kunr.en dragen, van het
effen Panama-polo-hemd met korte
mouwtjes tot de blouse uit gebloemde
zijde met ruche-garneering en pof
mouwtjes. Op de reis, op de wandeling
of aan het strand is het overgooiertje
een gemakkelijke en sportieve dracht
De zomermantel heeft de sportieve lijn
behouden. Breede revers en soms zelfs
de pelerine-kraag zullen we zien dra
gen. De negen figuurtjes, die we hier
op de teekening zien, brengen ons wel
den echten zomcrl
Nummer 1 is een zomerjurkje uit ge
nopte georgette. De garneering aan
hals, mouwen, om de heupen en aan
den rokzoom bestaat uit kleine volants
Het rokje is wijd en klokkend. Er
wordt een zwart fluweclcn ceintuur
bij gedragen.
Nummer 2 is een namiddagkleedje
Wat
zullen wij heden eten
Menu's voor
heel de week
ZONDAG: Groentensoep. Varkenslap
jes, gekookte aardappelenprin-
cesseboontjes. Rabarber met slag
room.
MAANDAG: Biefstuk, gebakken aard
appelen, sla van komkommers en
tomaten. Beschuit met aardbeien.
DINSDAG: V ermicelli-soepSaucijsjes,
gekookte aardappelen, bloemkool
met kaassaus. Kersen.
WOENSDAG: Runderrolletjes. Gekook
te aardappelen, doperwtjes met
worteltjesBananen.
DONDERDAG: Kalfsoesters. Gebakken
aardappelenspinazie. Beschuit met
bessensap.
VRIJDAG: Gebakken schol. Gekookte
aardappelen, snijboonen. Grièsmeel
gegarneerd met aalbessen.
ZATERDAG: Kalfslapjes. Gekookte
aardappelen met rauwe sla. Wen
telteefjes.
De weg naar het hart
Wentelteefjes (i p
BENOOD1GD: 4 of 8 sneden oud witte
brood, 2 eieren, wat melk, suiker, een
theelepel fijne kaneel, de geraspte
schil van een halve citroen, boter of
bakvet.
BEREIDING: Snijd van de sneden wit
tebrood de korsten af. Klop de eieren
met de suiker voeg de kaneel en de
geraspte citroenschil daaraan toe en
vervolgens de melk, en laat het brood
daarmede doortrekken. Maak boter of
vet in de koekepan warm, en bak de
sneden wittebrood aan beide zijden
lichtbruin.
In de plaats van wittebrood kan men
ook beschuit nemen.
Bessensap
Voor het maken van bessensap doet
men het best groote, flink volgroeide
bessen te nemen, bijvoorbeeld 10 of 20
pond. Eerst worden ze natuurlijk goed
gewasschen en vervolgens laat men ie
eenigen tijd uitlekken om zooveel mo
gelijk al het water weder te verwijde
ren. De vruchten moeten daarna van
de steeltjes worden geritst hetgeen men
het gemakkelijkst klaarspeelt met be
hulp van een gewone vork.
Daar in het bessensap natuurlijk geen
velletjes of pitten mogen voorkomen,
hetgeen bovendien licht tot gisting
aanleiding zou kunnen gevent evenals
de aanwezigheid daarin van steeltjes
moeten de bessen zorgvuldig worden
uitgeperst, bijvoorbeeld door ze in een
zakje te doen van stevig doek. Het uit
persen geschiedt het beste met de hand.
Heeft men het uitvloeiende sap in een
pan verzameld, dan wordt dit, zonder
toevoeging van water of iets anders,
eenigen tijd opgekookt
De flesschen, waarin men het sap wil
bewaren, moeten van tevoren goed
worden uitgekookt, en ook de kurken
moeten nieuw en geheel zuiver zijn.
Na het kurken dichtlakken.
Kersensap.
Voor het maken van kersensap ge
bruikt men vruchten en suiker in ge
lijke hoeveelheden, bijvoorbeeld 1 Kg.
suiker op 1 K.G. kersen.
Wasch de kersen, en verwijder de
stelen en pitten en laat ze even koken.
Leg in een vergiet een schoone doek,
doe er de kersen in en laat ze uitlek
ken. Verwarm dit sap opnieuw, voeg
de suiker er aan toe en kook het zoo
lang tot het helder is. Het schuim moet
met een schuimspaan voortdurend wor
den verwijderd. Het sap wordt ver
volgens in uitgekookte, met nieuwe
kurken goed gesloten en toegelakte
flesschen bewaard als zomerdrank.
Roode Bessensap.
Bessensap, voor zomerdrank, bereidt
men op de volgende manier. Wasch de
bessen, doe ze in een pan zonder waWY
en verwarm ze geleidelijk, zoodat ze
veel sap verliezen. Laat ze daarna 24
uur uitlekken in een puntzak. Meet het
uitgelekte sap en voeg op iedere liter
sap een pond suiker toe. Laat die sa
men koken tot een vierde verkookt is.
Het schuim moet telkens worden ver
wijderd. Doe het sap daarna goed warm
in uilgezwavelde flesschen tot 5 c.M.
onder de kurk, sluit ze met een nieuwe,
uitgekookte kurk en lak ze.
Zeer smakelijk is op twee pond roode
bessen één pond zwarte bessen, of half
frambozen, half roode bessen. Fram
bozen zijn eerder rijp dan bessen, het
frambozensap moet dus later weer
door het bessensap gemengd en daar
mee even opgekookt worden.
(Deze beide recepten, Kersensap en
Bessensap vonden wij in een boerinnen-
blad; we hebben ze zelf nooit beproefd,
dus geven ze onder voorbehoud, op ver
zoek van een lezeres, die ons hierover
schreef.)
Ons eigen honk
Boeketten maken
In het Maandbericht van de afdeeling
Enschedé van de Ned. Ver. van Huis
vrouwen troffen we een aardige hand
leiding aan voor het maken van boe
ketten, waarmede ook onze lezeressen
h&ar voordeel zullen kunnen doen.
Niet iedereen, zoo lezen wij, heeft spoe
dig den slag te pakken, mooie boeket
ten te maken. In de groote steden is
dit een speciaal vak en wordt het
meest door dames uitgeoefend, mis
schien omdat deze over het algemeen
niet zulke grove handen hebben. Een
boeket moet los en elegant zijn, nooit
stijf en popperig. Om ze goed te maken
moeten wc in de allereerste plaats
over passend materiaal beschikken,
d.w.z. bloemen die bij elkaar passen
zoowel wat kleuren als vormen betreft
Ook de bloemenvaasjes moeten hierbij
eenigszins passen. Hebben we een
lange vaas dan passen daar bloemen
in met lange stelen of pluim- en aar-
vormige bloeiwijzen, zooals Delphi
nium, Lupinen. Voor de groote vazen
n.men we groote bloemen als Zonne
bloemen, Pioendahlia's. Voor kleine,
sierlijko vaasjes, nemen we ook weer
fijner materiaal als Lathyrus of Pronk-
erwten, Asparagusgroen, enz. Verder
kunnen de gewone of coiderwetsche ur
nen, potten, kannen enz. dienst doen;
hoofdzaak is, dat deze met smaak ge
rangschikt worden.
Het behoeven niet altijd dure, zeld
zame bloemen te wezen. Ook van de
eenvoudigste wilde bloemen kunnen
we prachtboekettcn maken. Denken
we maar eens aan de bekénde blauwe
korenbloemen; deze in combinatie met
een paai- korenhalmen, klaprozen of
ganzebloemen en we hebben een prach-
tigen bloemruiker Als we maar zor
gen niet te veeel bloemen te nemen en
in geen geval alle even lang afsnijden,
zoodat het meer een bloemkoolvorm
wordt
Vaak wil men te veel materiaal ver
werken; enkele takjes bloemen en zoo
noodig een paar takjes groen als: va
rens Tamarix, Asparagus is meestal
meer dan voldoende.
Het geheel moet los en bevallig zijn en
niet overal vol en gelijk verdeeld.
Het hindert niet als we met de bloe
men een paar knoppen meesnijden;
steeds zorgen we voor lange stelen.
Dit werkt gemakkelijk en we kunnen
er beter zoo noodig iets afnemen, dan
wat bijdoen. Dit laatste wordt in de
bloemen-winkels veel gedaan met
ijzerdraad, waarop de bloemen worden
geplaatst om een langeren steel te ver
krijgen. Dit ijzerdraad hebben wij niet
noodig, als we maar zorgen steeds
bloemen met lange stelen te snijden.
De langstgesteelde bloemen schikken
we zooveel mogelijk naar het midden
der vaas, terwijl de kortere er meer
omheen komen.
Handige maniertjes
Waschen van witte wol
Alle stoffen vragen bij het wasschen
een zorgvuldige behandeling, en witte
wol zeker wel in de eerste plaatst Hoe
vaak ziet men niet dat na de wasch
van het mooie losse weefsel maar wei
nig meer over is, en dat het heldere
wit overgegaan is in een onfraai g'-ell
Wie witte wol gebruikt denke er aller
eerst aan deze niet geheel vuil te
dragen, de wasch hoeft Jan niet zoo
intens te gebeuren en men heeft meer
kans op goede resultaten.
Het witte wollen goed weeke men eerst
in lauw water, waaraan men wat
borax of ammonia heeft toegevoegd, in
dier voege dat men bij een hoeveelheid
van 10 liter water een halve lepel bo
rax, of 1 lepel ammonia gebruikt
Het toevoegen van borax of ammonia
heeft ten doel, om het water zacht te
maken en het vuil en vet, dat zich in
het warchgoed bevinden, daaruit los
te weeken. Deze middelen koopt men
bij den drogist
Na het wasschen denke men er aan,
de wol nooit uit te wringen; uitknijpen
is het eenige wat men doen mag om
er het water uit te verwijderen, of
zoo men een wringm.ichine bezit, kan
men het daar ook doorheen draaien.
Bij het ophangen zorge men ej-voor,
dat het goed niet uit den vorm zakt,
en drogen l:an beter g' Mdelijk gebeu
ren, dan teveel in Lc zon, of, 's win
ters, te dicht bij de kachel!
Inktvlekken in leer.
Het verwijderen van inktvlekken uit
leer is een geduldskarwcitje, waarmee
men bovendien niet te lang moet wach
ten. Betten met wat melk is het aller
beste, en als men het maar lang ge
noeg volhoudt, geeft het het gewensch-
te resultaat.
Barstende cakes.
Om het barsten van cakes tijdens het
bakken te voorkomen moet men de
oven niet te warm maken, zoodat er
zich aan de bovenzijde geen korst
vormt, aleer het gebak voldoende is
uitgerezen. Een beboterd papier over
het baksel is ook een goed middel.
Alles op één pit!
Een belangrijke besparing
Op de hierbijgaunde teekening kan
men zien, hoe men drie pannen met
verschillenden inhoud op één vlam
kan verwarmen. De groente, die de
meeste warmte noodig heeft, komt in
de onderste pan, het vleesch, dat eerst
even is aangebraden in de tweede, en
de aardappelen of de soep in de derde
pan.
H Is iets dat even wennen moet, het
koken op deze zuinige manier, maar
op den duur, als men het handig weet
toe te passen, bereikt men er een aar
dige besparing mede op do gasreke-
ning!
Goede en goedkoope
voedingsmiddelen
In tijden van algemeene bezuiniging
vraagt het voedingsvraagstuk wel al
lereerst onze volle aandacht. Niet of
wc ons voldoende voeden kunnen,
maar hoe we met zoo weinig mogelijk
geld een zoo groot mogelijke voedings
waarde krijgen.
Met wat overleg is de mogelijkheid om
ons een goede, gezonde en tevens goed
koope voeding te verschaffen, nog al
tijd groot. Een bij uitstek geschikt voe
dingsmiddel is en blijft de aardappel.
De aardappel biedt ons als voedings
middel bijna onbegrensde mogelijkhe
den, we kunnen er een schoteltje uit
maken voor zieken en gezonden, voor
volwassenen en kinderen.
De voorstanders van groente-voeding
zullen misschien vragen: „Ja, maar
waar blijft dan de vitamine-houdende
groente?" Welnu, aardappelen zijn
groente! Ze bevatten óók de voor het
lichaam zoo noodzakelijke vitaminen
en bovendien nog de zeer belangrijke
groncktoffen, eiwit en koolhydraten.
Dat geldt ook voor suiker. Deze bevat
weliswaar geen vitaminen, maar daar
voor weer rijkelijke koolhydraten. En
wel in zoo groote hoeveelheid, dat sui
ker en koolhydraten eigenlijk op één
lijn zijn te stellen. Suiker-koolhydra
ten vormen den onmisbaren grondslag
voor alle mcnschelijke voeding, samen
mot het eiwit In welken vorm de
koolhydraten worden opgenomen, is
niet zoo belangrijk en waarom zou
den we dan niet de voorkeur geven
aan suiker, die de koolhydraten in
bijna zuiveren vorm bevat! Suiker is
geen snoepmiddel, maar een goed en
goedkoop volksvoedsel. Vroeger be
schouwde men suiker als een lekkernij,
die een gezond mensch eigenlijk niet
moest gebruiken en soms zelfs nhdee-
lig voor onze gezondheid kon zijn. De
wetenschap heeft aan dit sprookje
reeds lang een einde gemaakt Suiker
is gezond. Zelfs de suikerziekte heeft
niet zooveel met de opname van suiker
te maken, als de naam zou doen ver
moeden. Ze is niet anders dan een
stofwisselingsziekte, waarbij de suiker
in het organisme gebrekkig wordt om
gezet en afgevoerd. Niet de suiker,
maar de zieke buikspeekselklieren heb
ben hieraan schuld.
Een ander bezwaar, dat'tegen het ge
bruik van suiker wordt geopperd, is,
dat ze tandkaries zou veroorzaken. Ook
dit bezwaar berust op verkeerde ver
onderstellingen. Het tandbederf wordt
in de hand gewerkt door de spijsresten,
die tusschen de tanden achterblijven
en of daarbij de suiker een bijzonder
nadeeligc rol speelt, is niet bewezen.
De bacteriën, die het tandbederf ver
oorzaken, ontwikkelen zich op en in
alle spijsresten. In plaats van de sui
ker de schuld te geven, ware het mis
schien raadzamer, wat meer propa
ganda te maken voor goede reiniging
van het gebit. En onder een goede
reiniging verstaan we niet het éénmaal
per dag borstelen, zooals dat gebruike
lijk is, maar liefst ook na de maaltij-
Uen en in het bijzonder vóór het naar
bed gaan. Want juist 's nachts moeten
de tanden vrij zijn van spijsresten, die
den voedingsbodem vormen voor de be-
derfbrengende bacteriën. Daardoor zal
dan de legende worden te niet gedaan,
dat suiker schadelijk is voor de tanden.
Aardappelen en suiker, het zijn de twee
producten die, vooral in tijden van be
zuiniging, den grondslag kunnen vor
men voor onze voeding, juist omdat
deze uitmuntende voedingsmiddelen
ook financieel in ieders bereik liggen.
REUKLOOS HAARWATER
ONMISBAAR VOOR
SCHOOLGAANDE KINDEREN
FLACONS SO-^BU DROGISTEN
